ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με τις πρόσφατες ενέργειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον των Λιθουανών δικαστών, εισαγγελέων και ανακριτών που συμμετείχαν στη διερεύνηση των τραγικών γεγονότων που έλαβαν χώρα στις 13 Ιανουαρίου 1991 στο Βίλνιους
25.11.2019 - (2019/2938(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Sergey Lagodinsky, Bronis Ropė
εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B9-0182/2019
B9‑0183/2019
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις πρόσφατες ενέργειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον των Λιθουανών δικαστών, εισαγγελέων και ανακριτών που συμμετείχαν στη διερεύνηση των τραγικών γεγονότων που έλαβαν χώρα στις 13 Ιανουαρίου 1991 στο Βίλνιους
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του για τη Ρωσία, την ξένη παρέμβαση και τις σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας, και ιδίως το ψήφισμά του της 12ης Μαρτίου 2019[1],
– έχοντας υπόψη την πρόσφατη ανταλλαγή απόψεων στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 12 Νοεμβρίου 2019[2],
– έχοντας υπόψη τη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΕ), τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 49,
– έχοντας υπόψη τις βασικές αρχές για την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας, που εγκρίθηκαν από τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ 40/32 της 29ης Νοεμβρίου 1985 και 40/146 της 13ης Δεκεμβρίου 1985,
– έχοντας υπόψη τη σύσταση CM/Rec (2010) 12 της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης με τίτλο «Δικαστές: ανεξαρτησία, αποτελεσματικότητα και αρμοδιότητες»,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 27 Μαρτίου το περιφερειακό δικαστήριο του Βίλνιους εξέδωσε την απόφασή του στην αποκαλούμενη «υπόθεση 13 Ιανουαρίου», στην οποία 67 πολίτες της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων πρώην ανώτερων αξιωματούχων της Σοβιετικής Ένωσης, κρίθηκαν ένοχοι εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας για τη συμμετοχή τους στη σοβιετική επίθεση στις 13 Ιανουαρίου 1991 στο Βίλνιους· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εναγόμενοι εκδικάστηκαν ερήμην, εκτός από δύο πρώην Σοβιετικούς αξιωματικούς, και έλαβαν ποινές μέχρι 14 έτη φυλάκισης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποφάσεις αυτές επί του παρόντος αποτελούν αντικείμενο προσφυγής ·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποφάσεις αφορούν τα τραγικά γεγονότα που ακολούθησαν τη λιθουανική διακήρυξη ανεξαρτησίας στις 11 Μαρτίου 1990 και τη χρήση από τη Σοβιετική Ένωση στρατιωτικής δύναμης κατά των διαδηλωτών υπέρ της ανεξαρτησίας που προσπαθούσαν ειρηνικά να υπερασπιστούν την έδρα της κρατικής τηλεόρασης και τον πύργο της τηλεόρασης στο Βίλνιους· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτή η σοβιετική παρέμβαση οδήγησε στο θάνατο 14 διαδηλωτών και στον τραυματισμό άνω των 800 ατόμων·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αρχές της Ρωσίας και της Λευκορωσίας αρνήθηκαν να συνεργαστούν ή να απαντήσουν στα αιτήματα της Λιθουανίας για νομική συνδρομή κατά τη διάρκεια των προδικαστικών ερευνών·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι από τον Ιούλιο 2018 μέχρι τον Απρίλιο 2019 η Ερευνητική Επιτροπή της Ρωσικής Ομοσπονδίας ξεκίνησε διάφορες ποινικές διαδικασίες κατά Λιθουανών δικαστών, εισαγγελέων και ανακριτών που έχουν συμμετάσχει στις έρευνες ή στις αποφάσεις που αφορούν την υπόθεση της 13ης Ιανουαρίου, δυνάμει των άρθρων 299 και 305 του Ποινικού Κώδικα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, που προβλέπει ποινική ευθύνη για την «απόδοση ποινικής ευθύνης σε άτομο αν και είναι γνωστό ότι είναι αθώο» και την «επιβολή προδήλως παράνομων ποινών»· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ρωσικές αρχές μπορούν να προσπαθήσουν να αναζητήσουν διεθνή εντάλματα σύλληψης κατά των Λιθουανών αξιωματούχων·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι μια κοινότητα που βασίζεται σε ένα βασικό σύνολο κοινών αξιών που περιλαμβάνουν την ειρήνη, την ελευθερία, τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τον σεβασμό για τα θεμελιώδη και τα ανθρώπινα δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αξίες αυτές αποτελούν τη βάση των σχέσεων της ΕΕ με τρίτα μέρη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λιθουανία είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενεργεί με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου μέσω της άσκησης ποινικής δικαιοδοσίας σύμφωνα με την αρχή της εδαφικότητας·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ρωσία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς δεσμεύσεις με αυξανόμενη συχνότητα και ενεργεί αντίθετα προς τις σχέσεις καλής γειτονίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η τρέχουσα ένταση και η αντιπαράθεση μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας δεν είναι προς το συμφέρον κανενός από τα δύο μέρη·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το κράτος δικαίου και η ανεξάρτητη δικαιοσύνη αποτελούν τον πυρήνα των σταθερών δημοκρατικών κοινωνιών·
1. εκφράζει την αλληλεγγύη του προς τους Λιθουανούς αξιωματούχους και τους δικαστές που κατηγορούνται άδικα από τις ρωσικές αρχές και υποστηρίζει τις προσπάθειες της κυβέρνησης της Λιθουανίας να δώσει έμφαση στην υπόθεση αυτή και να περιορίσει τις ζημίες και τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν τα άτομα που διερευνούν οι ρωσικές αρχές·
2. υπογραμμίζει ότι το δικαστικό σώμα πρέπει να αποφασίζει με αμεροληψία, με βάση πραγματικά περιστατικά και σύμφωνα με το νόμο, χωρίς περιορισμούς, αθέμιτες επιρροές, πιέσεις και απειλές και παρεμβάσεις, άμεσες ή έμμεσες, από οποιονδήποτε και για οποιονδήποτε λόγο·
3. καταδικάζει τις ενέργειες των ρωσικών αρχών ως παράνομες και μη συμμορφούμενες με το κράτος δικαίου και τις θεωρεί παρεμβολές στην ανεξαρτησία της λιθουανικής δικαστικής εξουσίας· καλεί τις ρωσικές αρχές να αποσύρουν τις εν λόγω κατηγορίες και να μην αναζητήσουν εν προκειμένω διεθνή εντάλματα σύλληψης, είτε μέσω της Interpol είτε διμερώς·
4. ενθαρρύνει την ΕΕ να συνεχίσει να επαναλαμβάνει τις εκκλήσεις της προς τη Ρωσία να καταργήσει ή να τροποποιήσει όλους τους νόμους που δεν συμβιβάζονται με τα διεθνή πρότυπα· καλεί τη Ρωσία να παύσει αμέσως τη δίωξη αλλοδαπών πολιτών όταν αυτό δεν είναι σύμφωνο με τους διεθνείς κανόνες · τονίζει τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας σε μια τάξη πραγμάτων με βάση τους διεθνείς κανόνες·
5. καλεί τα κράτη μέλη να συνεργαστούν πλήρως σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην πολιτική τους έναντι της Ρωσίας, δεδομένου ότι η μεγαλύτερη συνοχή και ο καλύτερος συντονισμός είναι ουσιαστικής σημασίας για μια αποτελεσματικότερη πολιτική της ΕΕ, και να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για την οικοδόμηση σταθερότητας, καθώς και για την εξεύρεση πρακτικών λύσεων για την υποστήριξη και την ενίσχυση των δημοκρατικών διαδικασιών και μιας ανεξάρτητης δικαιοσύνης· αναμένει από όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη να συζητήσουν αυτή την υπόθεση στις επαφές τους με τις ρωσικές αρχές·
6. καλεί τον νέο Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας καθώς και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης να μεριμνήσουν ώστε οι υποθέσεις αυτές να έρθουν σε πλήρη γνώση των κρατών μελών και να τεθούν στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, να ενημερωθούν δε πλήρως οι ρωσικές αρχές για την ενότητα και εσωτερική αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση αυτή όπως και σε άλλες σχετικές υποθέσεις·
7. καλεί όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και τα άλλα υπογράφοντα μέρη του καταστατικού χάρτη της Interpol να αγνοήσουν κάθε διεθνές ένταλμα σύλληψης εις βάρος των Λιθουανών αξιωματούχων που κατηγορούνται, και καλεί την Interpol να αγνοήσει τυχόν ρωσικές αιτήσεις για τέτοιου είδους εντάλματα σύλληψης·
8. καλεί όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ να απέχουν από τη διαβίβαση οποιωνδήποτε προσωπικών δεδομένων στη Ρωσία που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε ποινικές διαδικασίες κατά Λιθουανών δικαστών, εισαγγελέων και ανακριτών·
9. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών, στον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης, τον Πρόεδρο, την Κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο (Δούμα) της Ρωσικής Ομοσπονδίας, και στην Interpol.