ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με τις πρόσφατες ενέργειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον των Λιθουανών δικαστών, εισαγγελέων και ανακριτών που συμμετείχαν στη διερεύνηση των τραγικών γεγονότων που έλαβαν χώρα στις 13 Ιανουαρίου 1991 στο Βίλνιους
25.11.2019 - (2019/2938(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Petras Auštrevičius, Abir Al‑Sahlani, Malik Azmani, Phil Bennion, Gilles Boyer, Jane Brophy, Sylvie Brunet, Jordi Cañas, Dita Charanzová, Olivier Chastel, Anna Júlia Donáth, Fredrick Federley, Barbara Ann Gibson, Klemen Grošelj, Christophe Grudler, Antony Hook, Ivars Ijabs, Ondřej Kovařík, Nathalie Loiseau, Jan‑Christoph Oetjen, Urmas Paet, Michal Šimečka, Susana Solís Pérez, Ramona Strugariu, Marie‑Pierre Vedrenne
εξ ονόματος της Ομάδας Renew
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B9-0182/2019
B9‑0186/2019
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις πρόσφατες ενέργειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον των Λιθουανών δικαστών, εισαγγελέων και ανακριτών που συμμετείχαν στη διερεύνηση των τραγικών γεγονότων που έλαβαν χώρα στις 13 Ιανουαρίου 1991 στο Βίλνιους
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του για τη Ρωσία και τις σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 27 Μαρτίου 2019 το Περιφερειακό Δικαστήριο του Βίλνιους εξέδωσε απόφαση για τη λεγόμενη «υπόθεση της 13ης Ιανουαρίου», όπου ο Dmitry Yazov, πρώην Υπουργός Άμυνας της Σοβιετικής Ένωσης, ο Vladimir Uskhopchik, πρώην διοικητής της Φρουράς του Σοβιετικού Στρατού στο Βίλνιους, ο Mikhail Golovatov, πρώην διοικητής των ειδικών δυνάμεων της KGB, και 64 Ρώσοι, Λευκορώσοι και Ουκρανοί πολίτες εκρίθησαν ένοχοι για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, λόγω της συμμετοχής τους στη σοβιετική επίθεση της 13ης Ιανουαρίου 1991 στο Βίλνιους· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποφάσεις αυτές έχουν εφεσιβληθεί·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι, όλοι οι κατηγορούμενοι, πλην δυο πρώην Σοβιετικών αξιωματικών, των Yuri Mel και Gennady Ivanov, δικάστηκαν ερήμην· λαμβάνοντας υπόψη ότι στους κατηγορούμενους επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης μέχρι και για 14 έτη· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποφάσεις που εκδόθηκαν την άνοιξη του 2019 αφορούν τα τραγικά γεγονότα που ακολούθησαν τη λιθουανική διακήρυξη ανεξαρτησίας της 11ης Μαρτίου 1990 και τις σοβιετικές προσπάθειες να αναγκαστεί η Λιθουανία να ανακαλέσει τη διακήρυξη ανεξαρτησίας της, αρχικά με έναν οικονομικό αποκλεισμό το φθινόπωρο του 1990 και με κλιμάκωση μέχρι μια στυγνή απόπειρα ανατροπής της Λιθουανικής Κυβέρνησης τον Ιανουάριο 1991·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι 14 άμαχοι σκοτώθηκαν στη διάρκεια αυτών των γεγονότων και πάνω από 800 τραυματίστηκαν, οι περισσότεροι ενώ προσπαθούσαν ειρηνικά να υπερασπιστούν τον Πύργο της Τηλεόρασης στο Βίλνιους· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κατασταλτικές ενέργειες των δυνάμεων ασφαλείας της Σοβιετικής Ένωσης συνεχίστηκαν μέχρι το αυγουστιάτικο πραξικόπημα στη Μόσχα στις 23 Αυγούστου 1991·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι λιθουανικές προσπάθειες διερεύνησης και προσαγωγής των υπόπτων σε δίκη ήταν μια μακρόχρονη διαδικασία και παρεμποδίστηκαν από την άρνηση των ρωσικών και λευκορωσικών αρχών να συνεργαστούν, δεδομένου ότι είτε αγνόησαν είτε απέρριψαν τα λιθουανικά αιτήματα νομικής συνδρομής, με το τελευταίο μερικώς απαντηθέν αίτημα να χρονολογείται από το 2008·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρχική ρωσική αντίδραση στην απόφαση του δικαστηρίου ήταν αρνητική, με τη ρωσική Δούμα να ισχυρίζεται ότι η δίκη ήταν «πολιτική» και αποτελούσε «προσπάθεια να ξαναγραφεί η ιστορία», το δε ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών να ανακοινώνει ότι «δεν θα την αφήσει αναπάντητη»·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι από τον Ιούλιο 2018 μέχρι τον Απρίλιο 2019 η Ερευνητική Επιτροπή της Ρωσικής Ομοσπονδίας ξεκίνησε διάφορες ποινικές διαδικασίες κατά Λιθουανών δικαστών, εισαγγελέων και ανακριτών που έχουν συμμετάσχει στις έρευνες ή στις αποφάσεις που αφορούν την υπόθεση της 13ης Ιανουαρίου, δυνάμει των άρθρων 299 και 305 του Ποινικού Κώδικα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, τα οποία προβλέπουν ποινική ευθύνη για «συνειδητή απόδοση ποινικής ευθύνης σε αθώο» και για «έκδοση από δικαστή (ή δικαστές) συνειδητά άδικης κρίσης, απόφασης ή άλλης δικαστικής πράξης»·
1. διαπιστώνει ότι οι ενέργειες των αρχών της Ρωσικής Ομοσπονδίας έναντι των Λιθουανών δικαστών και εισαγγελέων παραβιάζουν θεμελιώδεις νομικές αξίες, και ειδικότερα την ανεξαρτησία των δικαστικών και του εισαγγελέα, όπως και την αρχή βάσει της οποίας τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες μπορούν νόμιμα να υφίστανται περιορισμούς μόνο για σκοπούς όπου οι περιορισμοί αυτοί επιβάλλονται από το διεθνές δίκαιο·
2. εκφράζει την αλληλεγγύη του προς τους Λιθουανούς δημοσίους λειτουργούς και δικαστές που διώκονται από τη Ρωσία στην υπόθεση αυτή και στηρίζει τις προσπάθειες της Λιθουανικής Κυβέρνησης να τραβήξει την προσοχή για την υπόθεση και να περιορίσει τη βλάβη και τον κίνδυνο για όσους εσφαλμένα κατηγορούν οι ρωσικές αρχές·
3. καλεί τις ρωσικές αρχές να άρουν τις κατηγορίες αυτές και να μην ζητήσουν διεθνή εντάλματα σύλληψης για την υπόθεση, είτε μέσω της Interpol είτε διμερώς· καταδικάζει τις ενέργειες των ρωσικών αρχών ως παράνομες και αντίθετες προς το κράτος δικαίου·
4. καλεί την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας καθώς και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης να μεριμνήσουν ώστε οι υποθέσεις αυτές να έρθουν σε πλήρη γνώση των κρατών μελών και να τεθούν στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, να ενημερωθούν δε πλήρως οι ρωσικές αρχές για την ενότητα και εσωτερική αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση αυτή όπως και σε άλλες σχετικές υποθέσεις·
5. αναμένει από όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και από όλα τα κράτη μέλη ότι θα θέσουν το ζήτημα στις επαφές τους με τις ρωσικές αρχές·
6. καλεί την Επιτροπή Ελέγχου των Αρχείων της Interpol (CCF) που είναι υπεύθυνη για την πρόληψη καταχρηστικών ενταλμάτων σύλληψης πολιτικής φύσης, να επαγρυπνεί για οποιαδήποτε τυχόν αίτηση έκδοσης διεθνούς εντάλματος σύλληψης σε βάρος των κατηγορούμενων Λιθουανών δημοσίων λειτουργών·
7. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης, στον Πρόεδρο, την Κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο (Δούμα) της Ρωσικής Ομοσπονδίας, στην Ευρωπόλ και στην Interpol.