PROJEKT REZOLUCJI w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami
14.4.2020 - (2020/2616(RSP))
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu
Manon Aubry, Martin Schirdewan
w imieniu grupy GUE/NGL
B9-0148/2020
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami
Parlament Europejski,
– uwzględniając przeprowadzoną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) ocenę ryzyka, w której WHO uznała ryzyko rozprzestrzeniania się COVID-19 i jego szkodliwych skutków za „bardzo wysokie” na poziomie globalnym oraz określiła sytuację jako pandemię,
– uwzględniając strategiczny plan gotowości i reagowania WHO dotyczący nowego koronawirusa,
– uwzględniając wstępną ocenę ryzyka wybuchu epidemii koronawirusa (COVID-19) z 2019 r. przeprowadzoną przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz jej aktualizacje,
– uwzględniając najnowsze sprawozdanie ECDC dotyczące zagrożeń związanych z chorobami zakaźnymi oraz wytyczne ECDC w sprawie zdrowia publicznego w kontekście COVID-19,
– uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1082/2013/UE z dnia 22 października 2013 r. w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia oraz uchylającą decyzję nr 2119/98/WE[1],
– uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/UE z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności[2],
– uwzględniając zrewidowaną Europejską kartę społeczną Rady Europy z dnia 3 maja 1996 r.,
– uwzględniając Europejski filar praw socjalnych proklamowany przez Parlament, Radę i Komisję w listopadzie 2017 r.,
– uwzględniając oświadczenie unijnych ministrów finansów z 23 marca 2020 r. dotyczące paktu stabilności i wzrostu w kontekście kryzysu wywołanego COVID-19,
– uwzględniając wniosek Komisji z 2 kwietnia 2020 r. dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia europejskiego instrumentu tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia ryzyka bezrobocia w związku z sytuacją nadzwyczajną (SURE) spowodowaną pandemią COVID-19 (COM(2020)0139),
– uwzględniając wstępną ocenę Międzynarodowej Organizacji Pracy z 18 marca 2020 r. pt. „COVID-19 and World of Work: Impacts and Responses” [COVID-19 a świat pracy: skutki i reakcje],
– uwzględniając Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej (pakt fiskalny),
– uwzględniając komunikaty Europejskiego Banku Centralnego z 12 i 18 marca 2020 r.[3],
– uwzględniając obniżenie stóp procentowych przez Rezerwę Federalną z 3 marca 2020 r.[4],
– uwzględniając oświadczenie Eurogrupy z 4 marca 2020 r.[5],
– uwzględniając oświadczenie Rady Europejskiej z 26 marca 2020 r.[6],
– uwzględniając średniookresową ocenę gospodarczą Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju z 2 marca 2020 r.[7],
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w sprawie globalnej solidarności w walce z chorobą koronawirusową 2019,
– uwzględniając sprawozdanie Konferencji Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju w sprawie wstrząsu dla krajów rozwijających się w związku z COVID-19,
– uwzględniając swoją rezolucję z 28 listopada 2019 r. w sprawie alarmującej sytuacji klimatycznej i środowiskowej[8],
– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że nowy koronawirus, odnotowany po raz pierwszy w Wuhan w grudniu 2019 r., znany obecnie jako koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2 (SARS-CoV-2), oraz związana z nim choroba COVID-19 rozprzestrzeniły się obecnie na całym świecie, co oficjalnie uznano za pandemię;
B. mając na uwadze, że publiczne systemy opieki zdrowotnej znajdują się pod ogromną presją, aby zapewnić odpowiednią opiekę wszystkim pacjentom; mając na uwadze, że systemy te są coraz gorzej finansowane i zaniedbywane, z jednej strony w wyniku procesów liberalizacji i prywatyzacji, a z drugiej strony w wyniku prawicowej polityki oszczędnościowej;; mając na uwadze, że w związku z tym mają one mniejszą zdolność funkcjonowania, zarówno w sytuacji normalnej, jak i anormalnej, takiej jak obecna pandemia COVID-19; mając na uwadze, że we wszystkich państwach członkowskich występują niepokojące niedobory, jeżeli chodzi o łóżka na oddziałach intensywnej terapii, środki ochrony indywidualnej, leki i urządzenia medyczne; mając na uwadze, że istnieją duże różnice między poszczególnymi krajami w tym zakresie;
C. mając na uwadze, że pandemia COVID-19 ujawniła konsekwencje neoliberalnej polityki UE oraz brak koordynacji i solidarności między państwami członkowskimi w dobie kryzysu zdrowotnego, co opóźniło również podjęcie niezbędnych działań wspierających państwa członkowskie znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji oraz działań na rzecz ożywienia gospodarczego i społecznego; mając na uwadze, że UE nie podjęła starań w celu przyjęcia wspólnej strategii walki z wirusem, aby uniknąć rywalizacji między państwami członkowskimi o skąpe zasoby w obszarze ochrony zdrowia;
D. mając na uwadze, że zdaniem MOP kryzys gospodarczy i kryzys na rynku pracy, który przyspieszył w wyniku pandemii COVID-19, może doprowadzić do utraty 195 milionów miejsc pracy na świecie w drugim kwartale 2020 r.;
E. mając na uwadze, że pandemia COVID-19 wywarła masowy i destrukcyjny wpływ na systemy gospodarcze państw członkowskich i wpłynęła negatywnie na sytuację społeczną, zwłaszcza w odniesieniu do słabszych grup, a także dochodów i praw pracowników; mając na uwadze, że w całej UE zakres rokowań zbiorowych zmniejsza się;
F. mając na uwadze, że Europejski Bank Centralny zobowiązał się do uruchomienia pandemicznego programu zakupów awaryjnych o wartości 750 mld EUR, przeznaczonego na zakup papierów wartościowych sektora prywatnego i publicznego, co częściowo zmniejszy dług publiczny podczas kryzysu, a także do przeznaczenia kwoty 120 mld EUR na środki luzowania ilościowego oraz 20 mld EUR na zakup długu;
G. mając na uwadze, że Komisja podjęła decyzję o uruchomieniu „ogólnej klauzuli korekcyjnej” określonej w przepisach dotyczących deficytu w pakcie stabilności i wzrostu, aby zachęcić państwa członkowskie do wydatków publicznych, ale nie uchyliła paktu;
H. mając na uwadze, że zarówno sama epidemia, jak i wynikający z niej kryzys gospodarczy i społeczny, to problemy o charakterze globalnym; mając na uwadze, że obecnie bardziej niż kiedykolwiek konkurencję należy zastąpić solidarnością i współpracą na szczeblu globalnym;
I. mając na uwadze, że zmiana klimatu i ciągłe niszczenie siedlisk przyrodniczych oraz utrata różnorodności biologicznej na całym świecie znacznie zwiększają ryzyko chorób odzwierzęcych; mając na uwadze, że pandemii COVID-19 nie można w żadnym wypadku wykorzystywać jako pretekstu do opóźniania działań w ramach walki z kryzysem klimatycznym i środowiskowym; mając na uwadze pilną potrzebę zielonej, społecznej odbudowy naszego społeczeństwa i gospodarki po epidemii;
J. mając na uwadze, że środki podejmowane przez rządy powinny być zawsze wprowadzane z poszanowaniem praw podstawowych każdej osoby; mając na uwadze, że środki te powinny być konieczne, proporcjonalne i tymczasowe;
K. mając na uwadze, że 30 marca 2020 r. parlament Węgier przyjął ustawę przyznającą Viktorowi Orbánowi i jego rządowi mandat parlamentarny do rządzenia za pomocą dekretów przez nieograniczony czas oraz możliwość nakładania kar do pięciu lat pozbawienia wolności na dziennikarzy relacjonujących pandemię;
L. mając na uwadze, że wprowadzenie lub przedłużenie kontroli na granicach wewnętrznych wpływa na prawo do swobodnego przemieszczania się i strefę Schengen jako całość; mając na uwadze, że ograniczenia dotyczące podróżowania nie mogą mieć wpływu na prawo do ubiegania się o azyl i przestrzeganie obowiązków związanych z dostępem do ochrony międzynarodowej, w szczególności zasady non-refoulement, a także praw podstawowych, zgodnie z art. 4 kodeksu granicznego Schengen;
M. mając na uwadze, że od 17 marca 2020 r. obozy na pięciu wyspach Morza Egejskiego są odizolowane, wskutek czego w zamkniętych, przeludnionych ośrodkach, w nieludzkich i upokarzających warunkach, przebywa obecnie około 40000 azylantów, co naraża ich na większe ryzyko zakażenia COVID-19; mając na uwadze, że COVID-19 stanowi również poważne zagrożenie dla ludzi przebywających w ośrodkach detencyjnych dla imigrantów oczekujących na powrót do kraju pochodzenia; mając na uwadze, że migranci o nieuregulowanym statusie należą do osób najbardziej narażonych na COVID-19 i najsłabiej chronionych, ponieważ w większości państw członkowskich podstawowa opieka zdrowotna jest niedostępna dla osób o nieuregulowanym statusie migracyjnym;
KRYZYS ZDROWOTNY
Zapewnienie podstawowej opieki i zaopatrzenia
1. wyraża ubolewanie z powodu śmiertelnych przypadków wywołanych COVID-19, wyraża współczucie dla najbliższych krewnych ofiar oraz solidaryzuje się z pacjentami zakażonymi koronawirusem i osobami przebywającymi w kwarantannie i w samoizolacji, a także z najbardziej dotkniętymi pandemią krajami i regionami na całym świecie;
2. wyraża uznanie i podziękowania dla pracowników służby zdrowia, którzy niestrudzenie pracują w szczególnie trudnych warunkach, walcząc z rozprzestrzenianiem się wirusa oraz lecząc pacjentów z COVID-19; wzywa państwa członkowskie, aby zapewniły swoim systemom opieki zdrowotnej wystarczającą ilość zasobów, wyposażenia ochronnego i siły roboczej; wyraża uznanie i podziękowania dla wszystkich innych niezbędnych pracowników, którzy pomagają utrzymać życie społeczne, ryzykując zdrowie własne i swoich najbliższych; zwraca uwagę, że w wielu przypadkach to właśnie te osoby borykają się od wielu lat z trudnościami, atakami na ich zarobki i prawa, między innymi wskutek zaleceń UE i neoliberalnej polityki, oraz brakiem uznania społecznego; wzywa do zwrócenia szczególnej uwagi na rolnictwo i sektor spożywczy, które w ogromnej mierze zależne są od migrujących pracowników sezonowych; wzywa do obrony praw oraz zwiększenia płac i ochrony socjalnej wszystkich pracowników w sposób współmierny do rozwoju technologii i produkcji; wzywa do znacznej poprawy warunków życia i pracy wszystkich pracowników i ich rodzin;
3. wyraża ubolewanie z powodu spóźnionej reakcji UE na pandemię i jest głęboko zaniepokojony brakiem solidarności ze strony niektórych państw członkowskich i samej UE w stosunku do osób najbardziej dotkniętych kryzysem; podkreśla potrzebę skutecznej koordynacji i planowania na szczeblu UE, w tym lepszego rozdzielania istniejących zasobów, aby pomóc krajom najbardziej potrzebującym, mobilizacji sektora prywatnego i publicznego do produkcji maseczek, respiratorów, testów i leków oraz do dzielenia się nimi, aby odwrócić zależności, które ujawniono w kontekście epidemii, oraz wesprzeć krajowe systemy opieki zdrowotnej na różnych etapach pandemii, w tym za pomocą wytycznych dotyczących środków, jakie mogą podjąć władze krajowe, regionalne i lokalne; wzywa wszystkie państwa członkowskie, które mają taką możliwość, do wysyłania swoich lekarzy, pielęgniarek i zasobów medycznych do regionów najbardziej dotkniętych epidemią oraz do przyjmowania pacjentów z tych regionów;
4. jest głęboko zaniepokojony niedostatkiem środków ochrony indywidualnej, zestawów do testowania, urządzeń medycznych i leków na szczeblu globalnym, europejskim i krajowym, co wynika z polityki utrzymywania niskiego poziomu zapasów oraz zlecania produkcji poza Unię Europejską i poszczególne państwa członkowskie; podkreśla, że braki te są szczególnie uciążliwe w przypadku pracowników medycznych i socjalnych, którzy znajdują się na pierwszej linii walki i mają bezpośredni kontakt z pacjentami, a także w przypadku grup znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej; wzywa państwa członkowskie do okazania solidarności i zapewnienia dostępności środków ochrony indywidualnej dla pracowników służby zdrowia w całej UE; z zadowoleniem przyjmuje przyspieszone procedury przetargowe uruchomione przez Komisję wraz z państwami członkowskimi i wzywa Komisję i państwa członkowskie do przedstawienia planu rozwoju strategicznych sektorów produkcji każdego państwa członkowskiego w sposób skoordynowany i spójny; wzywa państwa członkowskie do nacjonalizacji lub rekwizycji zakładów produkcyjnych w razie potrzeby w celu wyprodukowania wszystkich niezbędnych wyrobów medycznych; wzywa Komisję do pełnego wykorzystania wszystkich możliwości wynikających z unijnego mechanizmu ochrony ludności w celu zapewnienia odpowiedniego zaopatrzenia w przyszłości;
5. podkreśla znaczenie szybkiej dostawy wszystkich produktów i urządzeń medycznych; wzywa do natychmiastowego stworzenia uprzywilejowanych korytarzy na przejściach granicznych dla pojazdów ciężarowych przewożących te produkty i urządzenia oraz do przyznania tym pojazdom bezwzględnego pierwszeństwa bez opóźnień;
6. wyraża zaniepokojenie kwestią ochrony pracowników innych niż istotni, którzy powinni zaprzestać pracy w okresie ograniczeń w przemieszczaniu się; wzywa wszystkie państwa członkowskie do zawieszenia działalności innych niż istotne; wzywa Komisję do koordynacji wspólnego podejścia między państwami członkowskimi, a także do koordynacji wykazu istotnych działań, które można prowadzić w okresie kwarantanny, przy zapewnieniu wystarczających środków ochrony indywidualnej, oraz do zalecenia wszystkim innym pracownikom pozostania w domu;
7. wzywa do skoordynowanego podejścia unijnego po okresie izolacji, aby uniknąć ponownego wzrostu zakażeń wirusem; wzywa państwa członkowskie, aby wspólnie opracowały kryteria zniesienia kwarantanny i innych środków nadzwyczajnych oraz powracały do normalnego funkcjonowania w sposób skoordynowany, mając na względzie przede wszystkim ochronę życia ludzkiego;
8. wzywa państwa członkowskie do działania na rzecz lepszej współpracy, planowania i wzajemnych powiązań między nimi w odniesieniu do systemów opieki zdrowotnej; proponuje wdrożenie silniejszego systemu wzajemnego uznawania płatności bezpośrednich między różnymi systemami opieki zdrowotnej w państwach członkowskich; wzywa do ustanowienia skoordynowanych ram w dziedzinie zdrowia, aby zapewnić współpracę między państwami członkowskimi oraz wdrożenie solidnych strategii politycznych; wzywa UE do wspierania krajowych systemów publicznej opieki zdrowotnej, przy poszanowaniu kompetencji krajowych i suwerenności poszczególnych państw; zwraca się do Komisji o skoordynowanie wspólnego podejścia w celu wyeliminowania niedociągnięć w systemach opieki zdrowotnej, które uwypuklił kryzys związany z COVID-19, między innymi poprzez wspieranie rozwoju solidnych wspólnych standardów opieki zdrowotnej; wzywa do utworzenia funduszu zdrowia, aby lepiej wspierać tysiące regionalnych i lokalnych przywódców, którzy mają trudności z zapewnieniem publicznej opieki zdrowotnej na szczeblu lokalnym;
9. jest głęboko zaniepokojony faktem, że pandemia COVID-19 zakłóciła dostęp do kluczowych usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz utrudniła władzom państw członkowskich reagowanie na przemoc ze względu na płeć;
10. wzywa państwa członkowskie do uznania faktu, że wielu pracowników opieki zdrowotnej może przeżyć traumę z powodu bieżących wydarzeń, i do zapewnienia im odpowiedniej opieki; wzywa Komisję do zapewnienia niezbędnych funduszy w celu wzmocnienia struktur i jednostek zajmujących się ochroną zdrowia fizycznego i psychicznego oraz do prowadzenia kampanii informacyjnych i uświadamiających w celu wsparcia wszystkich obywateli, w szczególności słabszych grup społecznych narażonych na niepewność, izolację i przemoc;
11. podkreśla znaczenie prac Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) i Europejskiej Agencji Leków (EMA); wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia ECDC i EMA wystarczających zasobów, zarówno teraz, jak i w przyszłych wieloletnich ramach finansowych (WRF), zwłaszcza w odniesieniu do ich pracowników; ponownie podkreśla, że należy przynajmniej natychmiast przywrócić obcięte wcześniej 20 etatów w ECDC; podkreśla, że najlepiej byłoby, gdyby pracowników zatrudniano na umowy stałe, a nie czasowe; wzywa Komisję i państwa członkowskie do wzmocnienia roli i kompetencji ECDC w celu zapewnienia lepszego wykorzystania ich zaleceń i wytycznych;
12. podkreśla potrzebę przeprowadzenia szczegółowej oceny epidemii COVID-19 oraz reakcji na pandemię na szczeblu globalnym, unijnym i na szczeblu państw członkowskich, aby wyciągnąć wnioski z niepowodzeń neoliberalnej polityki i środków oszczędnościowych oraz wzmocnić publiczne systemy opieki zdrowotnej zarówno w aspekcie leczenia, jak i prewencji, tak aby były lepiej wyposażone i finansowane w wystarczającym stopniu na wypadek przyszłej epidemii; podkreśla znaczenie gromadzenia aktualnych i istotnych danych nieosobowych w tym zakresie;
13. z zadowoleniem przyjmuje przeznaczenie 47,5 mln EUR na pilnie potrzebne badania dotyczące szczepionki przeciwko COVID-19, a także leczenia i diagnostyki tej choroby, tak aby zapobiec rozprzestrzenianiu się koronawirusa; podkreśla, że bardzo istotne jest przeznaczenie wystarczających funduszy unijnych na projekty umożliwiające przygotowanie się na wybuch epidemii COVID-19 oraz reakcję na nią, takie jak European Virus Archive – GLOBAL (EVAg), projekt PREPARE i sieć światowej współpracy badawczej w zakresie gotowości na wypadek wystąpienia chorób zakaźnych (GloPID-R);
14. wzywa Komisję do dopilnowania, aby w przypadku przeznaczania publicznych środków unijnych na badania wyniki tych badań nie były chronione prawami własności intelektualnej oraz aby pacjentom zagwarantowana była dostępność cenowa produktów opracowanych na ich podstawie; podkreśla znaczenie publicznych działań i instytucji badawczo-rozwojowych oraz współpracy na szczeblu międzynarodowym, wyrażając jednocześnie zaniepokojenie dominującą rolą przedsiębiorstw wielonarodowych w sektorze farmaceutycznym; wzywa wszystkie przedsiębiorstwa farmaceutyczne do połączenia swoich danych i wiedzy w ramach wspólnych wysiłków mających na celu zidentyfikowanie, przetestowanie, opracowanie i wytworzenie produktów umożliwiających ograniczenie choroby;
15. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby nie powtarzały błędów z przeszłości, kiedy to po epidemii SARS zaprzestano badań nad szczepionką, a kontynuacja tych badań mogłaby znacznie przyspieszyć obecne wysiłki na rzecz wynalezienia szczepionki, gdyż oba wirusy są ze sobą ściśle powiązane; domaga się gwarancji, że obecne badania nad szczepionką nie zostaną wstrzymane po zakończeniu epidemii COVID-19;
16. podkreśla, że wzmocnienie publicznej powszechnej opieki zdrowotnej jest najlepszym sposobem walki z globalnymi epidemiami i ochrony naszych społeczeństw, oraz podkreśla, że zdrowie publiczne powinno znajdować się w rękach sektora publicznego lub niekomercyjnego, aby nie było zależne od rynku; wzywa do utworzenia przedsiębiorstw farmaceutycznych będących własnością skarbu państwa; wzywa do utrzymania publicznych systemów opieki zdrowotnej i znacznego zwiększenia ich finansowania, aby zapewnić powszechny dostęp do dobrej jakości szpitali, placówek opieki nad osobami starszymi, lokalnych usług zdrowotnych i leków, oraz apeluje o ochronę praw osób niepełnosprawnych; ubolewa nad faktem, że pakt stabilności i wzrostu oraz zalecenia dla poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru sprawiły, że państwa członkowskie ograniczyły finansowanie swoich systemów opieki zdrowotnej w celu spełnienia nominalnych kryteriów konwergencji; wzywa wszystkie państwa członkowskie, aby położyły kres wszelkim cięciom budżetowym i masowo inwestowały w systemy opieki zdrowotnej, nawet w przypadku dalszego kryzysu gospodarczego;
KRYZYS SPOŁECZNY
Utrzymanie poziomu zatrudnienia, dochodów i ochrony socjalnej
17. odnotowuje wniosek Komisji z 2 kwietnia 2020 r. dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie SURE; domaga się, by ten nowy instrument gwarantował miejsca pracy, wynagrodzenia i prawa pracownicze; ubolewa jednak nad tym, że SURE pozostaje mechanizmem dobrowolnym, a jego finansowanie nie będzie pochodzić z dotacji publicznych, lecz wyłącznie z kredytów pozyskiwanych na rynkach finansowych, co umożliwi prywatnym bankom czerpanie zysków z kryzysu i zwiększy zadłużenie państw członkowskich; podkreśla, że korzystanie z tego instrumentu nie powinno prowadzić do utraty dochodów przez pracowników;
18. wzywa państwa członkowskie do pełnego wykorzystania Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji w celu złagodzenia skutków kryzysu dla zwalnianych pracowników i najsłabszych grup społecznych; wzywa Komisję do natychmiastowego przygotowania środków awaryjnych, aby nie dopuścić do zamknięcia programów w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji w dniu 31 grudnia 2020 r., jeżeli nie uda się osiągnąć w terminie porozumienia w sprawie WRF;
19. wzywa państwa członkowskie do inwestowania w usługi publiczne świadczone w interesie ogólnym, zwłaszcza w opiekę zdrowotną, edukację, opiekę nad dziećmi, opiekę nad osobami starszymi i ośrodki opiekuńcze, opiekę nad bezdomnymi i budownictwo mieszkaniowe, aby złagodzić kryzys społeczny i poprawić warunki życia grup defaworyzowanych, w tym grup zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym;
20. wzywa państwa członkowskie do zakazania eksmisji oraz do umożliwienia wszystkim osobom bezrobotnym i osobom o niskich i średnich dochodach zawieszenia płatności rat kredytów mieszkaniowych na czas trwania kryzysu, jeżeli borykają się one z trudnościami finansowymi, bez dodatkowych opłat bankowych;
21. wzywa państwa członkowskie do wspierania dialogu społecznego i rokowań zbiorowych w ramach działań na rzecz przezwyciężenia kryzysu związanego z COVID-19 oraz do zadbania o to, by partnerzy społeczni byli w pełni zaangażowani w opracowywanie i wdrażanie podejmowanych środków; wzywa państwa członkowskie do podjęcia niezbędnych środków w celu ochrony miejsc pracy, warunków pracy i wynagrodzeń, w tym środków dotyczących skróconego czasu pracy i kompensacji dochodów oraz podobnych środków; potępia próby wykorzystania sytuacji przez niektóre państwa członkowskie do ataków na prawa pracowników i warunki ich pracy; zwraca się do państw członkowskich o przeprowadzenie konsultacji ze związkami zawodowymi i pracownikami w celu określenia środków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zapobiegających rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19 oraz wstrzymania działalności, które nie są niezbędne, aby chronić pracowników przed zakażeniem;
22. wzywa państwa członkowskie do złagodzenia ograniczeń czasowych i innych warunków przyznawania świadczeń dla bezrobotnych do czasu pełnej odbudowy gospodarki; uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na ochronę osób najbardziej oddalonych od rynku pracy;
23. wzywa państwa członkowskie, aby – z zastrzeżeniem warunków socjalnych i środowiskowych – przyjęły na siebie rolę płatnika ostatniej instancji i pokrywały bezpośrednio rachunki małych i średnich przedsiębiorstw oraz finansowały środki mające na celu utrzymanie miejsc pracy i ochronę dochodów, takie jak dopłaty do wynagrodzenia; wzywa państwa członkowskie do dotowania programów zatrudnienia w zmniejszonym wymiarze czasu pracy w celu zapewnienia pełnego wynagrodzenia, a także do przedłużenia okresu płatnego urlopu zdrowotnego oraz umożliwienia pracy w niepełnym wymiarze czasu osobom zajmującym się dziećmi lub innymi członkami rodziny będącymi na ich utrzymaniu, przy jednoczesnym zachowaniu pełnego wynagrodzenia; wzywa państwa członkowskie do położenia kresu działalności platform cyfrowych oraz do rozszerzenia środków ochronnych na osoby fikcyjnie samozatrudnione i wszystkie inne osoby pracujące w ramach niestandardowych form zatrudnienia, w tym pracowników platform, w celu zastąpienia wszystkich utraconych zarobków;
24. podkreśla, że wszelka pomoc finansowa dla prywatnych przedsiębiorstw powinna być uzależniona od braku zwolnień pracowników i utrzymania istniejących warunków pracy; wzywa państwa członkowskie do tymczasowego wprowadzenia zakazu wypłacania dywidend akcjonariuszom przez przedsiębiorstwa oraz do zamrożenia wszelkich podwyżek wynagrodzeń i premii zarządczych dla kadry kierowniczej; jest zdania, że w przypadku gdy państwo ratuje przedsiębiorstwa prywatne w strategicznych sektorach powinno ono stać się ich częściowym właścicielem, aby zapewnić trwałość i efektywność, a także zadbać o możliwość zwrotu pieniędzy podatników po kryzysie;
25. podkreśla, że działania ratunkowe powinny podlegać ścisłym warunkom środowiskowym, socjalnym i podatkowym, warunkowi zachowania należytej staranności w zakresie przestrzegania praw człowieka w całym łańcuchu dostaw oraz przejrzystości podatkowej; podkreśla, że nie powinno się przyznawać żadnych dotacji na projekty z zakresu paliw kopalnych ani projekty silnie zanieczyszczające środowisko;
26. wzywa państwa członkowskie i partnerów społecznych do zapewnienia wszystkim pracownikom, w stosownych przypadkach i jako środek tymczasowy, możliwości i narzędzi do pracy zdalnej; wyraża zaniepokojenie przepaścią cyfrową w tym względzie i wzywa do dokonania przeglądu europejskiego planu wprowadzenia równego i powszechnego dostępu do sieci 4G;
27. podkreśla, że szczególną uwagę należy zwrócić na pracowników delegowanych, którzy utknęli w innym państwie członkowskim bez możliwości samoizolacji i którzy często nie mają dostępu do świadczenia z tytułu pracy w niepełnym wymiarze godzin ani ubezpieczenia zdrowotnego; wzywa państwa członkowskie do zapewnienia bezpieczeństwa i opieki zdrowotnej pracownikom delegowanym, którzy przebywają na ich terytorium; domaga się uchylenia dyrektywy dotyczącej delegowania pracowników[9];
28. potępia wykorzystywanie niedoboru towarów i handel czarnorynkowy, a także gwałtowny wzrost cen środków odkażających, chusteczek do dezynfekcji oraz maseczek; wzywa państwa członkowskie do uregulowania cen podstawowych produktów; podkreśla potrzebę zwiększenia roli i odpowiedzialności platform internetowych, które należy obarczyć współodpowiedzialnością za oferowanie produktów niespełniających wymogów i oszukańczych; wzywa Komisję, aby dodała przepis dotyczący ustalania zbyt wysokich cen podstawowych produktów do dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych[10] w celu zapobieżenia nagłym drastycznym wzrostom cen podstawowych produktów na internetowych platformach handlowych; wyraża ubolewanie z powodu działań niektórych ubezpieczycieli, którzy odmawiają wypłaty odszkodowań z tytułu przerwy w działalności;
29. wzywa Komisję do zaoferowania pomocy finansowej sektorowi kultury i sektorowi kreatywnemu, między innymi za pośrednictwem inicjatywy inwestycyjnej w odpowiedzi na koronawirusa, i wzywa państwa członkowskie do zapewnienia dostępu do środków kompensacyjnych dla wszystkich pracowników sektora kultury, w tym dla niezależnych dziennikarzy;
Uzdrowienie sytuacji i sprawiedliwość społeczna
30. wzywa państwa członkowskie i Komisję do usunięcia wszystkich przeszkód dla rokowań zbiorowych oraz do zajęcia się problemem stałego zmniejszania zakresu rokowań zbiorowych; jest zdania, że rokowania zbiorowe i porozumienia trójstronne są zdecydowanie najlepszymi instrumentami do tego, aby zapewnić demokratyczną i społecznie sprawiedliwą poprawę sytuacji, w której nikt nie zostanie pominięty, w oparciu o tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy i przejście na formy zatrudnienia na czas nieokreślony;
31. wzywa Komisję do wprowadzenia jednoznacznego zwolnienia z unijnych reguł konkurencji dla osób fikcyjnie samozatrudnionych, takich jak pracownicy platform, aby umożliwić takim pracownikom negocjacje zbiorowe, przy których nie będą uznawani za kartel;
32. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zadbania o to, by wszystkie pakiety środków stymulacyjnych i pakiety ratunkowe uwzględniały utratę dochodów, ochrony socjalnej i uprawnień emerytalnych kobiet wynikającą z obowiązków opiekuńczych; wzywa państwa członkowskie i partnerów społecznych do przyjęcia rozwiązań roboczych wspierających redystrybucję obciążeń z tytułu opieki w obrębie rodzin bez utraty dochodów lub obniżenia poziomu płac;
33. wzywa Komisję, państwa członkowskie i partnerów społecznych do opracowania środków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, uwzględniających problematykę płci, które będą szczególnie ukierunkowane na sektory pierwszej linii, tak aby zapobiegać przyszłym epidemiom; przypomina, że w większości zawodów pierwszej linii występuje nadreprezentacja kobiet, tak jak w przypadku pielęgniarek i innych pracowników służby zdrowia, farmaceutów, kasjerów, nauczycieli, pracowników placówek opieki nad dziećmi, pracowników opieki nad osobami starszymi i sprzątaczek;
34. wzywa Komisję do przedstawienia wniosku w sprawie stałego europejskiego systemu reasekuracji dla bezrobotnych, opartego na dotacjach i zasadzie podziału ryzyka, a nie na zasadzie warunkowości pożyczkowej; podkreśla, że wszelkie kroki podejmowane w tym celu muszą gwarantować stopniową konwergencję praw pracowniczych przy jednoczesnym odrzuceniu wszelkiej harmonizacji prowadzącej do równania w dół warunków życia i pracy;
35. wzywa UE, by przystąpiła do zmienionej Europejskiej karty społecznej i podjęła natychmiastowe kroki w celu jej wdrożenia; wzywa wszystkie państwa członkowskie do ratyfikowania tej zmienionej karty;
KRYZYS GOSPODARCZY
Podstawowa pomoc gospodarcza
36. ubolewa z powodu spóźnionej i nieodpowiedniej reakcji Eurogrupy na kryzys w dniu 9 kwietnia 2020 r.; zauważa, że posiedzenie to pokazuje istniejące sprzeczności w UE, a także zatrważający brak solidarności i środków adekwatnych do skali problemów, z którymi borykają się państwa członkowskie i obywatele; uważa, że całkowity pakiet o wartości 0,5 biliona EUR jest bardzo słaby w świetle rosnących potrzeb; sprzeciwia się wąskiemu zakresowi, ograniczonemu potencjałowi, warunkowości i nadzorowi, które wiążą się ze wsparciem w wysokości 240 mld EUR za pośrednictwem Europejskiego Mechanizmu Stabilności (EMS); ubolewa, że przedstawione rozwiązanie stanowi nieokreślony i niejasny fundusz naprawczy;
37. z zadowoleniem przyjmuje decyzję o uruchomieniu „ogólnej klauzuli korekcyjnej” paktu stabilności i wzrostu; wzywa do trwałego uchylenia tego paktu, a także do uchylenia całych unijnych ram zarządzania gospodarczego, w tym europejskiego semestru i Traktatu o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej, które ograniczają i warunkują pole manewru państw w promowaniu ich strategii rozwoju społecznego, publicznego i produkcyjnego; uważa, że niewłaściwe jest wydawanie przez instytucje UE zaleceń dla poszczególnych krajów w trakcie bezprecedensowego kryzysu, zwłaszcza w odniesieniu do sytuacji budżetowej związanej z wydatkami na usługi socjalne i zdrowotne w państwach członkowskich; wzywa do zastąpienia paktu stabilności i wzrostu paktem na rzecz zrównoważonego rozwoju i zatrudnienia po zakończeniu kryzysu;
38. domaga się natychmiastowego i trwałego zawieszenia procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, aby umożliwić rządom wydawanie (i pożyczanie) kwot wymaganych do sprostania temu wyzwaniu bez obawy o nałożenie kar;
39. wzywa państwa członkowskie do podjęcia wszelkich działań mających na celu ochronę zatrudnienia i dochodów oraz zapewnienie powszechnego dostępu do usług publicznych, zwłaszcza usług społecznych i zdrowotnych, nawet jeśli oznacza to, że średniookresowe cele budżetowe nie zostaną ostatecznie osiągnięte;
40. zwraca się do instytucji UE, zwłaszcza do Europejskiego Banku Centralnego (EBC), o podjęcie pilnych działań w celu zapobieżenia nowemu kryzysowi finansowemu i kryzysowi zadłużeniowemu; w związku z tym podkreśla, że EBC musi zobowiązać się do działania jako pożyczkodawca ostatniej instancji dla państw członkowskich, nie tylko dla banków, sprawiając by jego programy nabywania obligacji skarbowych były bezwarunkowe, nieograniczone i oparte na potrzebach państw członkowskich w zakresie wydatkowania, a nie na obecnym kluczu kapitałowym;
41. wzywa EBC do zidentyfikowania i zakupu wszystkich obligacji skarbowych związanych z COVID-19 oraz do całkowitego wycofania obligacji wyemitowanych przez państwa członkowskie w związku z koronawirusem podczas epidemii COVID-19 oraz w okresie reagowania na jej skutki gospodarcze i społeczne;
42. wzywa do natychmiastowego wprowadzenia obligacji COVID-19 i obligacji na rzecz europejskiego zielonego ładu emitowanych przez EBC lub gwarantowanych przez program zakupu EBC, który musi być bezwarunkowy i umożliwiać państwom członkowskim szybkie wyjście z kryzysu oraz przekształcenie ich gospodarek bez pozostawiania nikogo w tyle; zwraca uwagę, że obligacje COVID-19 powinny być wieczyste i nieoprocentowane, aby stanowić stałą gwarancję finansową, która może rekompensować nadzwyczajne wstrząsy gospodarcze; jest zdania, że obligacje te mogłyby być również emitowane przez przyszły Europejski Fundusz Odbudowy lub Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), pod warunkiem że są one emitowane bez stawiania warunków makroekonomicznych lub innych warunków oraz natychmiast nabywane przez EBC,
43. podkreśla, że ponieważ istniejące linie kredytowe EMS dla państw członkowskich są powiązane z warunkowością podobną do planu pomocowego trojki i memorandów, potrzebny jest nowy mechanizm, który pozwoli zapewnić państwom członkowskim potrzebującym finansowania bezwarunkowe i nieoprocentowane linie kredytowe;
44. zwraca się do EBC o dostosowanie polityki luzowania ilościowego, a w szczególności programu zakupów w sektorze przedsiębiorstw, tak aby uzależnić ją od zaangażowania przedsiębiorstw w pełną ochronę zatrudnienia, pracowników, praw i dochodów oraz celów porozumienia paryskiego;
45. wzywa EBC do rozważenia konieczności zapewnienia płynności bezpośrednio małym i średnim przedsiębiorstwom oraz obywatelom bez wykorzystywania banków jako pośrednika; podkreśla, że EBC musi wyciągnąć wnioski z kryzysu i zwrócić się do Komisji o zaproponowanie zmiany swojego statutu w celu zwiększenia zdolności banku do wspierania wydatków publicznych;
46. wzywa do bardziej rygorystycznej regulacji rynków finansowych w celu zapobiegania atakom spekulacyjnym i podkreśla, że krótka sprzedaż powinna być zakazana oraz że wypłata dywidend, premii i wykupów musi być tymczasowo zakazana na całym jednolitym rynku;
47. odnotowuje utworzenie paneuropejskiego funduszu gwarancyjnego EBI o wartości 200 mld EUR; domaga się, aby EBI wykorzystywał swój maksymalny potencjał do wspierania przedsiębiorstw publicznych oraz dostarczania funduszy mikroprzedsiębiorstwom oraz małym i średnim przedsiębiorstwom, pod warunkiem że przedsiębiorstwa zobowiążą się do ochrony zatrudnienia, praw i dochodów;
48. wzywa do natychmiastowego uruchomienia 4 mld EUR w ramach nieprzydzielonych marginesów i mechanizmów elastyczności, dostępnych w budżecie na 2020 r.;
49. nalega, aby Komisja podjęła wszelkie niezbędne działania w celu przyznania 3 mld EUR, które są dostępne w ramach nadwyżki budżetowej na 2019 r., na walkę z COVID-19 i jego skutkami społeczno-gospodarczymi;
50. przypomina, że podczas kryzysu związanego z koronawirusem należy zachować zasady polityki spójności, zapewniając maksymalną elastyczność i nie dokonując żadnych transferów z regionów w okresie przejściowym lub regionów słabiej rozwiniętych do innych regionów;
51. wzywa do natychmiastowego wzmocnienia, mobilizacji i przekierowania funduszy; podkreśla, że w celu pobudzenia wysiłku fiskalnego państwa członkowskie muszą mieć natychmiastowy dostęp do funduszy strukturalnych UE, w tym do Europejskiego Funduszu Solidarności, aby zareagować na kryzys; podkreśla, że należy zwiększyć obecny budżet UE i przekierować dalsze środki na fundusz spójności, który może zostać wykorzystany przez państwa członkowskie w zależności od potrzeb;
52. wzywa do wdrożenia w stosownych przypadkach kontroli kapitału w celu spowolnienia masowej ucieczki kapitału z krajów rozwijających się i wschodzących gospodarek, która ma miejsce od początku pandemii;
53. wzywa do natychmiastowego przyjęcia wyjątku dotyczącego zdrowia we wszystkich umowach handlowych w sprawie dostępu do patentów dotyczących maszyn medycznych i leków, bez ograniczania możliwości interwencji państw w sektorze zdrowia publicznego; wzywa do natychmiastowego zamrożenia wszystkich negocjacji w sprawie nowych umów o wolnym handlu oraz do wprowadzenia programu rewizji tych umów, które już weszły w życie, tak aby odpowiedzieć na obecne wyzwania, w tym dodatkowego rozdziału dopuszczającego pomoc państwa w radzeniu sobie z pandemią;
Ekologiczne i społecznie sprawiedliwe ożywienie gospodarcze
54. wzywa Komisję, aby w przeglądzie zasad pomocy państwa przewidziała możliwość publicznej i demokratycznej interwencji państwa w gospodarkę, wspierającej rozwój, sprawiedliwość społeczną i zaspokojenie potrzeb społecznych, w tym wszystkie niezbędne kroki na rzecz ekologicznego i społecznie sprawiedliwego ożywienia gospodarczego;
55. podkreśla, że epidemia ta pokazała wyjątkową podatność zglobalizowanej gospodarki z długimi łańcuchami handlowymi kontrolowanymi przez przedsiębiorstwa wielonarodowe i spekulantów oraz zależność gospodarki UE od produkcji w krajach trzecich; zwraca uwagę na dramatyczną potrzebę relokalizacji produkcji i przemysłu do każdego państwa członkowskiego, przy jednoczesnym promowaniu rozwoju produktywnych sektorów każdego kraju z silnym sektorem publicznym, zwłaszcza w przypadku strategicznych sektorów, które są zbyt istotne, by można je było pozostawić rynkowi, takich jak lekarstwa, produkty sanitarne, środki ochrony osobistej i wyroby medyczne; wzywa Komisję do zdecydowanego zwiększenia wsparcia dla finansowania publicznego, badań naukowych i innowacji w tych dziedzinach;
56. podkreśla, że pandemii COVID-19 nie można w żadnym wypadku wykorzystywać jako pretekstu do opóźniania walki z kryzysem klimatycznym i środowiskowym; wzywa Komisję i Radę, aby intensywnie i szybko pracowały nad prawdziwie ambitnym ustawodawstwem w dziedzinie klimatu i planem działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym, a także by dalej dążyły do ambitnych celów we wszystkich elementach zielonego ładu, takich jak strategia „od pola do stołu”, strategia ochrony różnorodności biologicznej i zapowiadane wnioski ustawodawcze; podkreśla, że te strategie i przepisy powinny zostać opublikowane bez zbędnej zwłoki;
57. z zaniepokojeniem zauważa, jak wzrost temperatury na świecie, niszczenie siedlisk i różnorodności biologicznej, a także stosowane obecnie przez człowieka metody hodowli i konsumpcji zwierząt oraz handlu nimi mogą znacznie zwiększyć ryzyko chorób odzwierzęcych; podkreśla potrzebę drastycznego wzmożenia wysiłków na rzecz powstrzymania globalnego ocieplenia oraz utraty różnorodności biologicznej i siedlisk; wzywa Komisję, aby włączyła do ustawodawstwa w dziedzinie klimatu cel redukcji emisji gazów cieplarnianych do 70 % do 2030 r., osiągnięcie neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla przed 2040 r. i szybkie wycofanie dopłat do paliw kopalnych; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zwiększenia wysiłków na rzecz realizacji celów zrównoważonego rozwoju; wzywa państwa członkowskie do znacznych inwestycji w rozbudowę rezerwatów przyrody, parków oraz terenów zielonych i otwartych przestrzeni, w tym w obrębie miast i wokół nich;
58. zauważa, że pandemia COVID-19 oraz wynikająca z niej recesja gospodarcza, kryzys klimatyczny i skrajne nierówności są ze sobą ściśle powiązane; wzywa Komisję do zwiększenia budżetu planu na rzecz zrównoważonych inwestycji do 2 bln EUR, przeznaczonego na finansowanie postępowego europejskiego ładu społecznego i europejskiego zielonego ładu w celu stworzenia milionów nowych miejsc pracy, zwiększenia spójności społecznej i gotowości systemów opieki zdrowotnej na przyszłe pandemie oraz zaradzenia kryzysowi klimatycznemu; podkreśla, że środki publiczne powinny być przeznaczane na projekty publiczne oraz zapewniać korzyści publiczne;
59. podkreśla, że nasze społeczeństwo musi wyjść z tego kryzysu bardziej odporne, aby poradzić sobie z przyszłymi wstrząsami; podkreśla, że może to sprawić jedynie w pełni sprawiedliwa transformacja na rzecz zrównoważonego społeczeństwa i gospodarki; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby wyraźnie zobowiązały się do ekologicznego „zrestartowania” naszego społeczeństwa i zapewniły, że europejski zielony ład przyniesie prawdziwy ślad ekologiczny, tak aby ożywić gospodarkę w sposób chroniący zdrowie publiczne, dobrobyt i dobrostan oraz zapewniający zrównoważoną przyszłość dla wszystkich;
60. wzywa do ochrony dzikich siedlisk w celu zmniejszenia ryzyka utraty różnorodności biologicznej i kontroli nad zwierzętami zakażającymi ludzi; wzywa do ścisłego monitorowania nowo występujących chorób, zwłaszcza wywoływanych przez mikrobiom zwierząt, w tym istotnych nosicieli patogenów mających znaczenie w leczeniu ludzi i zwierząt; wzywa do kontynuowania badań na temat aktualnych i przeszłych wybuchów epidemii; wzywa do przeprowadzenia badań na temat wpływu działalności człowieka na zmiany w mikrobiomie zwierząt;
61. wzywa Komisję do zaproponowania nowych ambitnych WRF na lata 2021–2027 ze zwiększonym finansowaniem polityki spójności, polityki klimatycznej i zdrowotnej, zauważając jednocześnie, że propozycja Komisji mówiąca o 1,11 % dochodu narodowego brutto UE-27 lub nawet propozycja Parlamentu mówiąca o 1,3 % jest niewystarczająca do rozwiązania obecnego kryzysu; domaga się całkowitego przekierowania zwiększonych środków budżetowych przeznaczonych na kontrolę granic i obronę na politykę spójności;
62. wzywa Komisję do natychmiastowego rozpoczęcia prac nad planem awaryjnym dotyczącym nowych, przeorientowanych WRF, tak aby opracować budżet rezerwowy, ważny przez co najmniej rok począwszy od stycznia 2021 r., i przewidzieć podwojenie środków w porównaniu do środków na pokrycie zobowiązań w bieżącym roku; podkreśla, że w budżecie tym należy zbadać nowe sposoby zwiększania zasobów oraz znaleźć nowe możliwości i instrumenty pozwalające na odwrócenie zbliżającej się recesji spowodowanej COVID-19 oraz że budżet ten musi być zgodny z zasadami elastyczności i koncentracji środków na politykę spójności, które zostały określone w budżecie na 2020 r.; podkreśla instytucjonalną rolę Parlamentu jako współustawodawcy, wbrew wszelkim wysiłkom zmierzającym do podważenia tej roli;
63. wzywa EBI do wdrożenia europejskiego planu inwestycyjnego, którego głównym celem będzie ożywienie gospodarki za pomocą zielonego ładu społecznego, a także programu rozwoju infrastruktury społecznej;
64. wzywa do przeprowadzenia procesu restrukturyzacji długu dla silnie zadłużonych państw członkowskich, aby zapewnić im wystarczającą przestrzeń fiskalną do wspierania niezbędnych inwestycji w przeciwdziałanie recesji gospodarczej i wzmocnienie usług publicznych;
65. podkreśla, że UE i jej państwa członkowskie będą musiały stworzyć nowe zasoby w celu sfinansowania ożywienia gospodarczego; podkreśla, że ożywienie gospodarcze nie będzie sprawiedliwe społecznie, jeżeli nie będzie finansowane z progresywnych i redystrybucyjnych zasobów fiskalnych; wzywa do podniesienia podatków zarówno dla dużych przedsiębiorstw, jak i zamożnych osób fizycznych; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do podniesienia stawek podatku dochodowego od osób prawnych, z najwyższymi stawkami dla najbardziej rentownych przedsiębiorstw, zwłaszcza w sektorze finansowym, które czerpią korzyści z krótkoterminowych i spekulacyjnych transakcji, oraz do wprowadzenia opodatkowania nadmiernych zysków; wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia podatku od majątku netto dla najzamożniejszych osób fizycznych;
66. wzywa Radę, by zobowiązała się do przekazania dodatkowych środków unijnych na efektywne powiązanie funduszu naprawczego z zaawansowanymi, udoskonalonymi i przeorientowanymi WRF na lata 2021–2027 oraz by wydała wytyczne dotyczące funduszu, który zapewni środki dla najbardziej narażonych państw członkowskich, regionów i osób, aby umożliwić im radzenie sobie w zrównoważony sposób z rosnącymi nierównościami krajowymi, regionalnymi i społecznymi;
67. wzywa Komisję do częściowego zawieszenia procedur w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w odniesieniu do unijnych przepisów dotyczących VAT, aby umożliwić państwom członkowskim obniżenie stawek VAT w odniesieniu do podstawowych produktów lub dodanie tych produktów do wykazu produktów objętych stawką zerową lub podlegających wyłączeniu; wzywa Komisję do zaproponowania przeglądu dyrektywy w sprawie VAT[11] w celu wprowadzenia większej progresywności w unijnych przepisach dotyczących VAT;
68. wzywa państwa członkowskie uczestniczące w procedurze wzmocnionej współpracy do osiągnięcia porozumienia w sprawie przyjęcia podatku od transakcji finansowych; podkreśla, że najbardziej odpowiednie byłoby globalne rozwiązanie na szczeblu UE, dlatego wzywa Komisję do zaproponowania wszystkim państwom członkowskim nowego podatku od transakcji finansowych;
69. zwraca uwagę na pojawiającą się w czasie kryzysu solidarność międzynarodową, którą okazały m.in. Chiny, Kuba i Wenezuela, i apeluje o rozszerzenie takiej solidarności na inne kryzysy, takie jak przesiedlenia spowodowane zmianą klimatu czy klęski żywiołowe; uważa, że wspólnota międzynarodowa musi okazywać tę samą solidarność z państwami trzecimi, zwłaszcza w celu rozwiązania problemu strat i szkód, przystosowania się do zmiany klimatu i finansowania działań związanych z klimatem, a także innych apeli o solidarność ze strony globalnego Południa; z tego względu wzywa do natychmiastowego zniesienia sankcji i blokad gospodarczych wobec państw trzecich, które zagrażają zdrowiu i dobrostanowi ludzi w czasie pandemii;
70. wzywa państwa członkowskie, by wywiązały się ze swojego wspólnego zobowiązania i udzieliły oficjalnej pomocy rozwojowej krajom rozwijającym się; wzywa do przeznaczenia dodatkowych środków na wszystkie unijne instrumenty na rzecz rozwoju oraz pomocy zewnętrznej i humanitarnej, a także do zapewnienia wsparcia budżetowego dla krajów rozwijających się we wdrażaniu strategii politycznych mających na celu wzmocnienie ich publicznych systemów opieki zdrowotnej oraz udzielenie wszelkiego niezbędnego wsparcia materialnego, medycznego, ludzkiego i technicznego, aby stawić czoło epidemii koronawirusa; wzywa do wspierania krajów rozwijających się w produkcji sprzętu medycznego; podkreśla konieczność zmiany nowych WRF zgodnie z tymi pilnymi potrzebami oraz przeznaczenia na ten cel większych zasobów; wzywa UE do wspierania dwustronnego, wielostronnego i komercyjnego umarzania długów oraz udzielania zwłoki w spłacie odsetek przez okres dwóch lub trzech lat wobec wszystkich krajów rozwijających się, zwłaszcza krajów afrykańskich o niskich i średnich dochodach;
71. podkreśla, że Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) i Bank Światowy muszą zagwarantować krajom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej dostęp do finansowania bez dyskryminacji, warunkowości oraz „programów dostosowania strukturalnego”, które osłabiają systemy opieki zdrowotnej i uniemożliwiają państwom reagowanie na sytuacje kryzysowe; podkreśla, że MFW i Bank Światowy muszą anulować spłatę długów i ustanowić mechanizmy umarzania długów, w szczególności wobec uboższych krajów potrzebujących wszystkich swoich zasobów do zagwarantowania prawa do zdrowia i innych praw człowieka, a także w przypadku haniebnego długu;
72. apeluje do Komisji, by pokierowała pracami na rzecz wzmocnienia wszystkich międzynarodowych wysiłków podejmowanych z myślą o rzeczywiście sprawiedliwej i wspomagającej światowej współpracy w dziedzinie zdrowia, dostosowanej do wyzwań naszych czasów, ze skutecznymi i zapobiegawczymi mechanizmami powiadamiania o pandemiach, zapobieganiu kryzysom zdrowotnym i mechanizmom dzielenia się patentami, szczepionkami i sprzętem medycznym;
73. wzywa WHO, aby ułatwiła powstanie na szczeblu międzynarodowym, na szczeblu Konferencji ONZ ds. Handlu i Rozwoju oraz Światowej Organizacji Handlu, specjalnej inicjatywy współpracy międzynarodowej na rzecz dostępu do leków, publicznej opieki zdrowotnej, żywności i wody dla wszystkich jako prawo podstawowe; wzywa Komisję do współpracy z ONZ za pośrednictwem oenzetowskiego funduszu na rzecz walki z koronawirusem skupiającego wielu darczyńców, aby pomóc krajom rozwijającym się o słabych systemach opieki zdrowotnej w radzeniu sobie z kryzysem;
KRYZYS DEMOKRACJI
Ochrona praw podstawowych
74. podkreśla, że obywatele mają prawo do ochrony swoich praw podstawowych przez cały czas, nawet w sytuacji nadzwyczajnej, oraz podstawowe prawo do bezpłatnego i równego dostępu do publicznej służby zdrowia wysokiej jakości; przypomina, że WHO oświadczyła, że podstawowe zasady dotyczące praw człowieka i zdrowia obejmują między innymi równość i niedyskryminację, oraz wymaga ich skrupulatnego przestrzegania przez wszystkie państwa członkowskie WHO;
75. wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania wszystkim osobom dostępu do profilaktycznej i leczniczej opieki zdrowotnej, niezależnie od ich statusu imigracyjnego lub poziomu dochodów; wzywa państwa członkowskie do podjęcia dodatkowych środków ochrony socjalnej w celu wsparcia osób, które zostały w nieproporcjonalny sposób dotknięte kryzysem, w tym kobiet, które znajdują się już w niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej, ponoszą nawet większy ciężar opieki i żyją w większym zagrożeniu przemocą ze względu na płeć, przy czym państwa członkowskie powinny priorytetowo uwzględnić przemoc domową we wszystkich elementach ich polityki publicznej; ponawia swoje apele do Rady o pilne zakończenie ratyfikacji konwencji stambulskiej przez UE; wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań mających na celu ochronę ofiar przemocy domowej, zwłaszcza kobiet i dzieci, poprzez stworzenie systemu alarmowego w sytuacjach nagłych, infolinii i usług, stworzenie bezpiecznych możliwości zwracania się kobiet o wsparcie oraz skuteczne zagwarantowanie ośrodków i schronisk dla ofiar przemocy; wzywa państwa członkowskie do skutecznego zagwarantowania dostępu do usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego dla wszystkich kobiet i dziewcząt podczas pandemii COVID-19, zwłaszcza bezpiecznego dostępu do aborcji, a także zdecydowanie odrzuca wszelkie próby wycofania się z praw osób LGBTI; w związku z tym potępia próby dalszego penalizowania opieki aborcyjnej w Polsce, a także atak na prawa osób transpłciowych na Węgrzech;
76. wzywa państwa członkowskie do przyjęcia proporcjonalnych, koniecznych i niedyskryminujących środków w celu zwalczania COVID-19, które powinny mieć charakter tymczasowy z jasnymi i obowiązkowymi terminami i podlegać kontroli parlamentarnej, i które nie powinny funkcjonować jako przykrywka dla represyjnych działań pod pretekstem ochrony zdrowia;
77. zdecydowanie potępia przepisy o stanie wyjątkowym, przyjęte przez węgierski parlament 30 marca 2020 r., które przyznają nieograniczone uprawnienia Víktorowi Orbánowi i jego rządowi oraz dają im wolną rękę pod względem ograniczania praw podstawowych; wzywa Komisję i Radę do podjęcia natychmiastowych działań w związku z tymi wydarzeniami oraz do wykorzystania wszelkich dostępnych narzędzi i procedur w celu zapewnienia pełnego przestrzegania przez Węgry art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE); wzywa Radę do zwołania w kwietniu nadzwyczajnego posiedzenia w celu omówienia tego konkretnego tematu, a także do dopilnowania, aby kwestia ta została niezwłocznie poruszona podczas przesłuchań na mocy art. 7 ust. 1 TUE;
78. wyraża głębokie zaniepokojenie w związku z przyjęciem środków nadzoru mających na celu walkę z rozprzestrzenianiem się wirusa, w tym gromadzeniem danych dotyczących lokalizacji, uzyskanych od operatorów telekomunikacyjnych lub za pośrednictwem aplikacji na smartfony, aby śledzić ruch ludności lub zidentyfikować osoby mogące być nosicielem wirusa; wzywa Komisję do ścisłego monitorowania środków krajowych, które mogą mieć szkodliwy wpływ na ochronę prywatności i danych osobowych, oraz do konsultowania się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych przed podjęciem wszelkich inicjatyw w tej dziedzinie; podkreśla, że wszelkie środki ograniczające ochronę prywatności i danych osobowych muszą być zgodne z prawem, skuteczne w radzeniu sobie z zagrożeniem życia i zdrowia publicznego, ściśle proporcjonalne i wykorzystywane wyłącznie do celów związanych ze zdrowiem publicznym, a także ściśle ograniczone w czasie; podkreśla, że nadzwyczajne inicjatywy nie mogą prowadzić do masowej inwigilacji po zakończeniu kryzysu, i apeluje o gwarancje w tym zakresie; podkreśla ponadto, że takie cyfrowe wsparcie w walce z wirusem może być skuteczne tylko wtedy, gdy zostanie uzupełnione testami na dużą skalę;
79. zachęca wszystkie państwa członkowskie do zagwarantowania prawa do azylu oraz do zapewnienia odpowiednich i szanujących godność otwartych ośrodków recepcyjnych dla osób ubiegających się o azyl, które umożliwią podjęcie wszelkich środków zapobiegawczych, w tym dystans społeczny, do zawieszenia wszystkich decyzji nakazujących powrót i deportacji, do zaprzestania stosowania środka detencyjnego ze względu na status imigracyjny oraz do automatycznego przedłużania zezwoleń na pobyt i udzielania zezwoleń na pobyt czasowy migrantom o nieuregulowanym statusie, jak miało to miejsce w Portugalii, a także do przedłużenia obowiązujących terminów przewidzianych w przepisach dotyczących cudzoziemców; wzywa Komisję do uwzględnienia tych żądań w wytycznych dla państw członkowskich oraz do współpracy z władzami greckimi w celu ewakuacji obozów na wyspach greckich, w tym poprzez relokację osób ubiegających się o azyl do innych państw członkowskich i łączenie ich rodzin;
80. wyraża głębokie zaniepokojenie decyzją władz włoskich i maltańskich o wykorzystaniu pandemii COVID-19 do ogłoszenia ich portów „niebezpiecznymi”; jest zaniepokojony faktem, że władze te nie udzieliły pomocy osobom znajdującym się w niebezpieczeństwie w ich strefach działań poszukiwawczo-ratowniczych mimo wezwań do działania; przypomina, że należy znaleźć rozwiązania mające na celu ochronę życia i zdrowia zarówno osób znajdujących się w niebezpieczeństwie na morzu, jak i osób przebywających na lądzie; wzywa państwa członkowskie do przestrzegania zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego, aby udzielić pomocy statkom znajdującym się w niebezpieczeństwie i zapewnić miejsce zejścia na ląd osobom uratowanym na morzu, w tym przez statki społeczeństwa obywatelskiego i statki handlowe; przypomina swój apel do UE o ustanowienie proaktywnej operacji poszukiwawczo-ratowniczej w środkowej części basenu Morza Śródziemnego;
81. wzywa państwa członkowskie, aby przyjmowały jedynie niezbędne, skoordynowane i proporcjonalne środki w przypadku wprowadzania ograniczeń dotyczących podróży lub wprowadzania i przedłużania kontroli na granicach wewnętrznych, po dokładnej ocenie ich skuteczności w kontekście zdrowia publicznego i w oparciu o istniejące przepisy prawne, mianowicie kodeks graniczny Schengen i dyrektywę w sprawie swobody przemieszczania się, przy pełnym przestrzeganiu Karty praw podstawowych; przypomina, że osoby potrzebujące ochrony międzynarodowej są wyłączone z wykazu obywateli państw trzecich, którzy nie mogą przebywać w strefie Schengen, i wzywa państwa członkowskie i Komisję do podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu zapewnienia tego w praktyce; wzywa Komisję do monitorowania legalności, proporcjonalności i spójności wszystkich podjętych środków oraz do zadbania przynajmniej o ich ocenę ex post w kontekście powrotu do w pełni funkcjonującej strefy Schengen oraz pełnego poszanowania prawa do swobodnego przemieszczania się;
82. wyraża zaniepokojenie sytuacją w więzieniach i ośrodkach detencyjnych w Europie, w których zagrożone jest zdrowie ponad 1,5 mln osób; wzywa do zwiększenia pomocy medycznej i przyjęcia środków zalecanych przez WHO i europejski komitet ds. zapobiegania torturom; wzywa państwa członkowskie, aby zezwoliły na wcześniejsze zwolnienie więźniów, zwłaszcza drobnych przestępców, osób starszych i osób najbardziej narażonych na zagrożenia, oraz aby częściej korzystały ze środków o charakterze nieizolacyjnym; wzywa państwa członkowskie do przyjęcia odpowiednich środków zapobiegawczych w celu zapewnienia poszanowania prawa więźniów do kontaktu z rodzinami;
83. podkreśla, że w czasie pandemii COVID-19 wzrosła liczba przypadków rasizmu i dyskryminacji w UE; ubolewa z powodu licznych przypadków zrzucania winy na innych przez przedstawicieli politycznych oraz przypadków rasistowskiej polityki w niektórych państwach członkowskich, co doprowadziło do nasilenia przemocy wobec migrantów, uchodźców i mniejszości; podkreśla potrzebę zajęcia się problemem przestępstw z nienawiści poprzez promowanie skutecznych ram prawnych w każdym państwie członkowskim; wzywa Komisję i jej przewodniczącą do potępienia aktów przemocy wobec społeczności romskiej, w tym zbiorowych deportacji, jakich w czasie pandemii dopuściły się władze lokalne i regionalne w niektórych państwach członkowskich;
84. podkreśla, że wszystkie środki wdrożone przez Komisję muszą podlegać kontroli parlamentarnej; podkreśla, że Parlament powinien uczestniczyć w procesach decyzyjnych i w związku z tym wzywa do uchylenia decyzji odsuwających na bok jego przedstawicieli;
°
° °
85. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiemu Bankowi Centralnemu oraz rządom, parlamentom i partnerom społecznym państw członkowskich.
- [1] Dz.U. L 293 z 5.11.2013, s. 1.
- [2] Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 924.
-
[3] https://www.ecb.europa.eu/press/pr/date/2020/html/ecb.mp200312~8d3aec3ff2.pl.html
https://www.ecb.europa.eu/press/pr/date/2020/html/ecb.pr200318_1~3949d6f266.en.html - [4] https://www.federalreserve.gov/newsevents/pressreleases/monetary20200303a.htm
- [5] https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2020/03/04/statement-on-the-situation-with-covid-19/
- [6] https://www.consilium.europa.eu/media/43076/26-vc-euco-statement-en.pdf
- [7] https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/7969896b-en.pdf?expires=1583498911&id=id&accname=ocid194994&checksum=3060A76829FAB61DA465D423EFC9BA45
- [8] Teksty przyjęte, P9_TA(2019)0078
- [9] Dyrektywa 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotycząca delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (Dz.U. L 18 z 21.1.1997, s. 1).
- [10] Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym (Dz.U. L 149 z 11.6.2005, s. 22).
- [11] Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. L 347 z 11.12.2006, s. 1).