ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την πολιτιστική ανάκαμψη της Ευρώπης
9.9.2020 - (2020/2708(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Tomasz Frankowski
εξ ονόματος της Ομάδας PPE
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B9-0246/2020
B9‑0249/2020
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την πολιτιστική ανάκαμψη της Ευρώπης
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 6 και 167 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,
– έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 22,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 22ας Μαΐου 2018 με θέμα «Νέα ευρωπαϊκή ατζέντα για τον πολιτισμό» (COM(2018)0267),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 13ης Δεκεμβρίου 2016, σχετικά με μια συνεκτική πολιτική της ΕΕ για τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας[1],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 17ης Απριλίου 2020, σχετικά με τη συντονισμένη δράση της ΕΕ για την καταπολέμηση της πανδημίας COVID-19 και των συνεπειών της[2],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 19ης Ιουνίου 2020, σχετικά με τον τουρισμό και τις μεταφορές το 2020 και μετά[3],
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1295/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για την θέσπιση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» (2014 έως 2020) και την κατάργηση των αποφάσεων αριθ. 1718/2006/ΕΚ, 1855/2006/ΕΚ και 1041/2009/ΕΚ[4],
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 17ης, 18ης, 19ης, 20ής και 21ης Ιουλίου 2020,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πολιτιστικός τομέας έχει στρατηγική σημασία για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς αποτελεί σημαντικό μέρος της οικονομίας μας, αντικατοπτρίζει τις κοινές μας ευρωπαϊκές αξίες και εδράζεται στις ιουδαιοχριστιανικές παραδόσεις, την ιστορία και τον τρόπο ζωής·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπαϊκοί πολιτιστικοί και δημιουργικοί φορείς διατηρούν και προάγουν την πολιτιστική και γλωσσική πολυμορφία στην Ευρώπη, συμβάλλουν δε επίσης στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας σε όλα τα επίπεδα· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι φορείς αυτοί αποτελούν πολύτιμο μοχλό βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της, καθώς και σημαντική πηγή παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη Eurostat, οι τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας (ΤΠΔ) στην Ευρώπη αντιπροσωπεύουν το 4 % περίπου του ευρωπαϊκού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕγχΠ) και 8,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ευρώπη·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πολιτισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση του τουρισμού στην Ευρώπη· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τη Eurostat, τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων πιστεύουν ότι η ύπαρξη πολιτιστικής κληρονομιάς επηρεάζει την επιλογή του προορισμού των διακοπών τους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρώπη παραμένει ο δημοφιλέστερος και σημαντικότερος προορισμός πολιτιστικού τουρισμού στον κόσμο·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπαϊκοί πολιτιστικοί και δημιουργικοί φορείς συγκαταλέγονται μεταξύ των σοβαρότερα πληγέντων από την πανδημία COVID-19· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διακοπή της δραστηριότητας των ΤΠΔ είχε δευτερογενείς επιπτώσεις σε άλλους τομείς, όπως οι τομείς των μεταφορών και του τουρισμού·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΤΠΔ λειτουργούν με βάση ειδικά οικονομικά μοντέλα με φορείς διαφόρων μεγεθών, αλλά κυρίως με μικρές δομές – όπως οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και οι αυτοαπασχολούμενοι – και ότι τα σχετικά εισοδήματα είναι συχνά παράτυπα και μεικτά και προέρχονται από δημόσιες επιδοτήσεις, ιδιωτικές χορηγίες, έσοδα από το κοινό και δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ενώ παρατηρείται υψηλότερο μέσο ποσοστό απασχόλησης των νέων από ό, τι στους περισσότερους κλάδους, γεγονός που τους καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτους σε περιόδους κρίσης·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση της νόσου COVID-19 έχει ήδη, και θα συνεχίσει να έχει, μακροχρόνιες αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγή πολιτιστικού και δημιουργικού περιεχομένου και κατά συνέπεια στα σχετικά εισοδήματα και, θα έχει, επομένως, αρνητικό αντίκτυπο για την ευρωπαϊκή πολιτιστική πολυμορφία·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα θέατρα, οι κινηματογράφοι, τα φεστιβάλ, οι αίθουσες συναυλιών, τα μουσεία και οι χώροι πολιτιστικής κληρονομιάς συγκαταλέγονται μεταξύ των πρώτων που έκλεισαν τις πόρτες τους λόγω των μέτρων για τον περιορισμό του ιού και μεταξύ των τελευταίων που επαναλειτούργησαν· λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως εκθέσεις, φεστιβάλ, συναυλίες και παραστάσεις, έχουν ακυρωθεί ή μετατεθεί σε πολύ μεταγενέστερη ημερομηνία· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα για την υγεία και την ασφάλεια που λαμβάνονται για την πρόληψη μιας νέας επιδημίας δεν θα επιτρέψουν στους χώρους αυτούς να λειτουργήσουν πλήρως στο άμεσο μέλλον και θα εμποδίσουν τη δημιουργική διαδικασία πολλών εκδηλώσεων, με αποτέλεσμα περαιτέρω απώλεια εισοδήματος·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας πολλοί Ευρωπαίοι βρίσκονται σε κατάσταση απομόνωσης, γεγονός που σημαίνει ότι οι ευκαιρίες πρόσβασης σε διαδικτυακό πολιτιστικό περιεχόμενο έχουν πολλαπλασιαστεί και ο πολιτισμός καθίσταται πιο προσιτός, συχνά δε χωρίς οικονομική επιβάρυνση· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ουσιαστική συμβολή του πολιτισμού στην υγεία και την ευημερία των ανθρώπων είναι ακόμη πιο σημαντική σε δύσκολους καιρούς·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαδοχικές προτάσεις προϋπολογισμού για το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» στο πλαίσιο του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) σαφώς δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες ούτε του τομέα ούτε του Κοινοβουλίου, και ότι το τελευταίο έχει επισημάνει ότι είναι ανάγκη να διπλασιαστεί η χρηματοδότησή του σε σχέση με το ποσό που διατέθηκε με το ΠΔΠ 2014-2020·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργικότητας θα χρειαστεί να παραμείνουν επαρκώς χρηματοδοτούμενοι, να αναγνωριστούν ως ασφαλείς επενδύσεις και να βρίσκονται σε ετοιμότητα για τη μετάβαση σε μια ήπειρο με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, όπως περιγράφεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία·
1. εκφράζει την ειλικρινή αλληλεγγύη του προς τους καλλιτέχνες, τους δημιουργούς, τους συγγραφείς, τους εκδότες, τις εταιρείες τους και όλους τους άλλους εργαζομένους και φορείς των ευρωπαϊκών ΤΠΔ, οι οποίοι έχουν πληγεί σοβαρά από την πανδημία COVID-19, και επαινεί τις δράσεις που ανέλαβαν κατά τη διάρκεια της δύσκολης συγκυρίας που βίωσαν εκατομμύρια Ευρωπαίοι·
2. θεωρεί ότι έχει θεμελιώδη σημασία τα ιστορικά οικονομικά μέτρα που λαμβάνουν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να συνδυάζονται με ευρείες και άμεσες ενέργειες υπέρ των πολιτιστικών και δημιουργικών δυνάμεων της Ευρώπης·
3. χαιρετίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την κατάρτιση του σχεδίου ανάκαμψης «Next Generation EU» (ΕΕ - Επόμενη Γενιά), ιδίως τη δημιουργία του REACT-EU, το οποίο αποσκοπεί στην παροχή πρόσθετης χρηματοδότησης σε οικονομικούς τομείς που έχουν πληγεί σημαντικά, όπως ο τομέας του πολιτισμού· εκφράζει, ωστόσο, τον προβληματισμό του για το γεγονός ότι κανένα συγκεκριμένο ποσό δεν έχει διατεθεί σαφώς προς άμεσο όφελος των ΤΠΔ· εμμένει, στο πλαίσιο αυτό, στην άποψη ότι οι πολιτιστικοί και δημιουργικοί φορείς θα πρέπει να αποτελούν το σαφές επίκεντρο στοχευμένων δράσεων των κρατών μελών και να επωφελούνται ευρέως και γρήγορα από τα κονδύλια και τα μέσα που διατίθενται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας·
4. παροτρύνει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τους ΤΠΔ ως στρατηγικούς τομείς που συνιστούν προτεραιότητα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας και να καθορίσουν σαφή προϋπολογισμό που θα συνδέεται με ταχεία και συγκεκριμένη δράση για την ανάκαμψη του τομέα αυτού, κάτι που αναμένεται να ωφελήσει όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς του· ζητεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι ειδικοί εγχώριοι κοινωνικοί, δημοσιονομικοί και οικονομικοί κανόνες που εφαρμόζονται συνήθως στους φορείς των ΤΠΔ θα μπορούν να επεκταθούν ώστε να εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια της κρίσης και μετά την κρίση· ζητεί από τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν τις ΜΜΕ των ΤΠΔ στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης για ΜΜΕ που έχουν ήδη εφαρμόσει· ζητεί από τα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο να προσφέρουν οικονομική στήριξη σε πολιτιστικούς χώρους και εκδηλώσεις, όταν εφαρμόζονται νέα μέτρα για την υγεία και την ασφάλεια·
5. καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να προάγει την υποστήριξη των κρατών μελών προς τους ΤΠΔ· χαιρετίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής για την προώθηση των ΤΠΔ, για παράδειγμα μέσω εκστρατειών όπως η εκστρατεία #CreativeEuropeAtHome·
6. χαιρετίζει τη θέσπιση του μέσου προσωρινής στήριξης της ΕΕ για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης (Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency – SURE), το οποίο αποσκοπεί στη στήριξη των μέτρων μειωμένου ωραρίου εργασίας που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη, ιδίως εκείνων που αφορούν τις ΜΜΕ και τους αυτοαπασχολούμενους· φρονεί ότι το μέσο αυτό μπορεί να επιτρέψει στους φορείς των ΤΠΔ να παραμείνουν στον τομέα δραστηριότητάς τους, αντισταθμίζοντας παράλληλα την απώλεια εισοδήματός τους· καλεί, στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη να παράσχουν επαρκείς εγγυήσεις, ώστε το πρόγραμμα SURE να μπορέσει να τεθεί σε εφαρμογή το συντομότερο δυνατόν·
7. τονίζει ότι, παρέχοντας πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη», το υποπρόγραμμα «MEDIA» και η συνιστώσα «Πολιτισμός», καθώς και οι διατομεακές συνιστώσες του, διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην εξασφάλιση επαρκούς βαθμού σταθερότητας στον τομέα έως ότου ανακάμψει η πολιτιστική αγορά· υπενθυμίζει ότι το Κοινοβούλιο έχει επισημάνει την ανάγκη να διπλασιαστεί ο προϋπολογισμός για το πρόγραμμα αυτό στο επόμενο ΠΔΠ· καλεί την Επιτροπή να ενσωματώσει τους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργικότητας (ΤΠΔ) σε ολόκληρο το ΠΔΠ· επαναλαμβάνει, επομένως, με έμφαση τη θέση του όσον αφορά τα κονδύλια στο πλαίσιο του ΠΔΠ προς τον σκοπό αυτό και άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα που στηρίζουν τους ΤΠΔ και τους εργαζομένους στον τομέα του πολιτισμού· θεωρεί ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να οριστικοποιηθούν και να εγκριθούν τα προγράμματα το συντομότερο δυνατόν, ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση από τα προηγούμενα προγράμματα·
8. καλεί την Επιτροπή να συνεργαστεί με τις πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης, και ιδίως με τις πόλεις που φέρουν τον τίτλο για τα έτη 2020 και 2021, ώστε, μέσω διεξοδικού διαλόγου με τους διοργανωτές, να τις βοηθήσει να περιορίσουν, όσο το δυνατόν περισσότερο, τη διαταραχή που έχει προκαλέσει η πανδημία· δηλώνει ότι είναι πρόθυμο να δρομολογήσει άμεσα την εκπόνηση μιας νέας, ισορροπημένης και προσαρμοσμένης ατζέντας·
9. καλεί την Επιτροπή να προσδιορίσει ένα ευρύ φάσμα μεικτών πηγών χρηματοδότησης που μπορούν να ωφελήσουν τους ΤΠΔ· θεωρεί ότι η μελλοντική κοινότητα γνώσης και καινοτομίας που θα είναι αφιερωμένη στους ΤΠΔ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας θα πρέπει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στο πλαίσιο αυτό· καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει χρηματοδότηση από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για τους ΤΠΔ που δραστηριοποιούνται στον πολιτιστικό πειραματισμό, την καινοτομία και την καλλιτεχνική έρευνα·
10. χαιρετίζει τα νέα μέτρα στήριξης στο πλαίσιο του μηχανισμού εγγυοδοσίας για τον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα (Cultural and Creative Sectors Guarantee Facility – CCS GF), τα οποία αποσκοπούν να βελτιώσουν την πρόσβαση των ΜΜΕ που εντάσσονται στους ΤΠΔ σε οικονομικά προσιτή χρηματοδότηση με δανειακά κεφάλαια· ζητεί να ενισχυθεί η ανάπτυξη του CCS GF στο πλαίσιο του InvestEU, προκειμένου να παρασχεθεί μεγαλύτερη ευελιξία στους ΤΠΔ·
11. καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι ΜΜΕ του πολιτιστικού και του δημιουργικού τομέα θα επωφεληθούν από την αυξημένη στήριξη όσον αφορά τη χρηματοδότηση με δανειακά κεφάλαια μέσω των μελλοντικών μέσων μηχανισμού εγγυήσεων στο πλαίσιο του προγράμματος InvestEU 2021-2027·
12. καλεί την Επιτροπή να αναλάβει δράση ώστε να μετριαστούν οι διαρκώς επιδεινούμενες επιπτώσεις της κρίσης στους ΤΠΔ, σε μια περίοδο κατά την οποία οι συνεχιζόμενες ακυρώσεις μεγάλων φεστιβάλ και πολιτιστικών εκδηλώσεων έχουν καταστροφικές οικονομικές συνέπειες, ιδίως για τον τομέα των παραστατικών τεχνών· φρονεί ότι θα πρέπει να δημιουργηθούν ευρωπαϊκές ψηφιακές πλατφόρμες αφιερωμένες στις παραστατικές τέχνες, προκειμένου να μοιράζονται όσο το δυνατόν περισσότερο ευρωπαϊκό πολιτιστικό περιεχόμενο και δημιουργικά προϊόντα· ζητεί οι πλατφόρμες αυτές να σχεδιάζονται με γνώμονα τη δίκαιη αμοιβή των καλλιτεχνών, των δημιουργών και των εταιρειών·
13. υπενθυμίζει στα κράτη μέλη ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλα μέτρα για να βοηθηθούν οι ΤΠΔ να ανακάμψουν από την κρίση, όπως μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ για όλα τα πολιτιστικά αγαθά και τις υπηρεσίες, βελτιωμένη αποτίμηση των άυλων περιουσιακών στοιχείων και πιστώσεις φόρου για την πολιτιστική παραγωγή·
14. επισημαίνει ότι ο τουρισμός αντιπροσωπεύει το 10,3 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ, το 40 % του οποίου συνδέεται με την προσφορά πολιτιστικών αγαθών· θεωρεί ότι η σταδιακή ανάκαμψη του τουρισμού αποτελεί ευκαιρία για να προωθηθούν ενεργά ο ευρωπαϊκός πολιτισμός και η κληρονομιά, ενώ παράλληλα τίθενται τα θεμέλια για έναν βιώσιμο ευρωπαϊκό τουρισμό· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, να τεθεί σε εφαρμογή ένα ετήσιο πρόγραμμα αξιοποίησης της ευρωπαϊκής κληρονομιάς, το οποίο θα αντικατοπτρίζει την ευρωπαϊκή πολιτιστική πολυμορφία· ζητεί τα διαρθρωτικά ταμεία να περιλαμβάνουν, στο μέτρο του δυνατού, τη διαφύλαξη του πολιτισμού και την καλλιτεχνική δημιουργία στα έργα που υποστηρίζουν·
15. φρονεί ότι θα πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία για να προωθήσουμε το ευρωπαϊκό πολιτιστικό περιεχόμενο σε παγκόσμιο επίπεδο, ενθαρρύνοντας την ευρωπαϊκή παραγωγή και αναπτύσσοντας ευρωπαϊκά δίκτυα εκπομπών· καλεί την Επιτροπή να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσει ότι θα μεταφερθεί η σχετική νομοθεσία όσο το δυνατόν πιο ομαλά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών, όπως, για παράδειγμα, όσον αφορά την επανεξέταση της οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων[5], της οδηγίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά[6] και της οδηγίας για τη δορυφορική και καλωδιακή μετάδοση[7]·
16. καλεί την Επιτροπή να διατηρήσει και να προωθήσει συλλογικούς μηχανισμούς για τη διασφάλιση της επαρκούς προστασίας των μεμονωμένων δημιουργών κατά την εφαρμογή προγενέστερων νομοθετικών διατάξεων και επικείμενων νομοθετικών προτάσεων·
17. καλεί την Επιτροπή να προτείνει μια φιλόδοξη και χωρίς αποκλεισμούς πολιτική επικοινωνίας και προώθησης για τον πολιτισμό στην Ευρώπη, στο πλαίσιο της οποίας το ευρωπαϊκό πολιτιστικό περιεχόμενο και οι συναφείς εκδηλώσεις και χώροι θα μπορέσουν να αποκτήσουν τόσο ευρωπαϊκή όσο και παγκόσμια εμβέλεια· καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει τα θετικά αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς και να αναπτύξει μια αντίστοιχη πρωτοβουλία που θα είναι αφιερωμένη στον πολιτισμό και τον ρόλο του στην Ευρώπη·
18. θεωρεί ότι η πολιτιστική διάσταση πρέπει να ληφθεί υπόψη στο πλαίσιο του διαλόγου με τους πολίτες, ιδίως κατά τη διάρκεια της επικείμενης Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης·
19. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.
- [1] ΕΕ C 238 της 6.7.2018, σ. 28.
- [2] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0054
- [3] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2020)0169.
- [4] ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 221.
- [5] ΕΕ L 303 της 28.11.2018, σ. 69.
- [6] ΕΕ L 130 της 17.5.2019, σ. 92.
- [7] ΕΕ L 248 της 6.10.1993, σ. 15.