PROJEKT REZOLUCJI w sprawie odbudowy życia kulturalnego w Europie
9.9.2020 - (2020/2708(RSP))
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu
Tomasz Frankowski
w imieniu grupy PPE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B9-0246/2020
B9‑0249/2020
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie odbudowy życia kulturalnego w Europie
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 6 i art. 167 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej,
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 22,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 22 maja 2018 r. pt. „Nowy europejski program na rzecz kultury” (COM(2018)0267),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 grudnia 2016 r. w sprawie spójnej polityki UE dla sektora kultury i sektora kreatywnego[1],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 kwietnia 2020 r. w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami[2],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 czerwca 2020 r. w sprawie turystyki i transportu w roku 2020 i w dalszej przyszłości[3],
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1295/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające program „Kreatywna Europa” (2014–2020) i uchylające decyzje nr 1718/2006/WE, nr 1855/2006/WE i nr 1041/2009/WE[4],
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dni 17, 18, 19, 20 i 21 lipca 2020 r.,
– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że kultura jest sektorem strategicznym dla Unii Europejskiej, stanowi ważny element naszej gospodarki, odzwierciedla nasze wspólne europejskie wartości i jest zakorzeniona w judeochrześcijańskich tradycjach, historii i stylu życia;
B. mając na uwadze, że europejskie podmioty działające w sektorze kultury i sektorze kreatywnym chronią i promują różnorodność kulturową i językową w Europie oraz przyczyniają się do wzmocnienia tożsamości europejskiej na wszystkich szczeblach; mając na uwadze, że podmioty te stanowią nieocenioną siłę napędową trwałego wzrostu gospodarczego w Unii Europejskiej i jej państwach członkowskich oraz są ważnym źródłem globalnej konkurencyjności;
C. mając na uwadze, że według Eurostatu europejski sektor kultury i sektor kreatywny wytwarzają około 4 % europejskiego produktu krajowego brutto (PKB) i zapewniają 8,7 mln miejsc pracy w Europie;
D. mając na uwadze, że kultura odgrywa ważną rolę w promowaniu turystyki w Europie; mając na uwadze, że według Eurostatu dwie trzecie Europejczyków uważa, iż obecność obiektów dziedzictwa kulturowego ma wpływ na wybór przez nich miejsca wakacji; mając na uwadze, że Europa pozostaje najpopularniejszym i najczęściej wybieranym kierunkiem turystyki kulturalnej na świecie;
E. mając na uwadze, że europejskie podmioty działające w sektorze kultury i sektorze kreatywnym znalazły się wśród sektorów, które poniosły największe straty w związku z pandemią COVID-19; mając na uwadze, że wstrzymanie działalności sektora kreatywnego i sektora kultury wywarło efekt mnożnikowy na inne sektory, takie jak transport i turystyka;
F. mając na uwadze, że sektor kultury i sektor kreatywny działają w oparciu o specyficzne modele gospodarcze, w których uczestniczą podmioty różnej wielkości, ale składają się głównie z małych podmiotów – takich jak małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) i osoby samozatrudnione – a ich nieregularne i mieszane dochody pochodzą z dotacji publicznych, sponsoringu prywatnego, dochodów z widowisk i praw autorskich, zaś średni odsetek zatrudnienia osób młodych w tych sektorach jest wyższy niż w większości gałęzi przemysłu, co sprawia, że są one szczególnie podatne na zagrożenia w czasach kryzysu;
G. mając na uwadze, że kryzys związany z COVID-19 wywarł już i będzie nadal wywierał trwały negatywny wpływ na produkcję treści kulturalnych i kreatywnych, a tym samym na dochody, w związku z czym będzie miał negatywny skutki dla europejskiej różnorodności kulturalnej;
H. mając na uwadze, że teatry, kina, festiwale, sale koncertowe, muzea i obiekty dziedzictwa kulturowego były jednymi z pierwszych, które musiały zawiesić działalność ze względu na środki mające na celu powstrzymanie rozprzestrzeniania się wirusa, i znalazły się wśród ostatnich podmiotów mogących tę działalność wznowić; mając na uwadze, że wiele wydarzeń kulturalnych i artystycznych, takich jak targi, festiwale, koncerty i występy, zostało odwołanych lub przesuniętych na dużo późniejszy termin; mając na uwadze, że w przewidywalnej przyszłości środki w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa wprowadzone w celu zapobieżenia nowym ogniskom epidemii będą uniemożliwiać wykorzystanie pełnego potencjału obiektów i utrudnią proces twórczy w przypadku wielu wydarzeń, co spowoduje dalszą utratę dochodów;
I. mając na uwadze, że w czasie pandemii wielu Europejczyków znalazło się w sytuacji izolacji, co sprawiło, że możliwości dostępu do oferty kulturalnej online wzrosły, czyniąc kulturę bardziej dostępną, często bezpłatnie; mając na uwadze, że zasadniczy wkład kultury na rzecz zdrowia i dobrostanu obywateli jest tym bardziej istotny w trudnych czasach;
J. mając na uwadze, że kolejne wnioski budżetowe dotyczące programu „Kreatywna Europa” w następnych wieloletnich ramach finansowych (WRF) wyraźnie nie spełniają oczekiwań sektora ani Parlamentu oraz że Parlament wezwał do niezbędnego podwojenia finansowania tego sektora w porównaniu z poziomem przyznanym w WRF na lata 2014–2020;
K. mając na uwadze, że sektor kultury i sektor kreatywny będą musiały być nadal odpowiednio finansowane, zostać uznane za bezpieczne inwestycje i być gotowe na transformację w dążeniu do osiągnięcia neutralności klimatycznej kontynentu, jak określono w Europejskim Zielonym Ładzie;
1. szczerze solidaryzuje się z artystami, twórcami, autorami, wydawcami, ich przedsiębiorstwami oraz wszystkimi innymi pracownikami i podmiotami działającymi w europejskim sektorze kultury i sektorze kreatywnym, którzy odczuli dotkliwie skutki pandemii COVID-19, i wyraża uznanie dla ich działań w trudnych czasach, jakich doświadczają miliony Europejczyków;
2. uważa, że połączenie tradycyjnych środków gospodarczych podejmowanych przez instytucje europejskie z szeroko zakrojonymi i podejmowanymi szybko działaniami wspierającymi europejskie siły kultury i twórczości ma zasadnicze znaczenie;
3. z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Komisji i Rady Europejskiej na rzecz opracowania planu odbudowy „Next Generation EU”, w szczególności stworzenie inicjatywy REACT-EU mającej zapewnić dodatkowe środki finansowe dla sektorów gospodarki, które poniosły duże straty, w tym dla kultury; jest jednak poważnie zaniepokojony faktem, że nie przeznaczono wyraźnie żadnej konkretnej kwoty, z której skorzystałyby bezpośrednio sektor kultury i sektor kreatywny; podkreśla w związku z powyższym, że państwa członkowskie powinny skoncentrować ukierunkowane działania na podmiotach działających w sektorze kultury i sektorze kreatywnym i że podmioty te powinny jak najszybciej skorzystać w szerokim zakresie z funduszy i instrumentów udostępnionych w ramach europejskiego planu naprawy gospodarczej;
4. wzywa państwa członkowskie do uznania sektora kultury i sektora kreatywnego za sektory strategiczne i priorytetowe w ramach europejskiego planu naprawy gospodarczej, oraz do wyraźnego określenia budżetu związanego z szybkimi i konkretnymi działaniami na rzecz odbudowy tego sektora, z których powinny korzystać wszystkie zainteresowane podmioty stanowiące jego część; zwraca się do państw członkowskich o dopilnowanie, by szczegółowe krajowe przepisy społeczne, podatkowe i gospodarcze stosowane zazwyczaj w odniesieniu do podmiotów działających w sektorze kultury i sektorze kreatywnym mogły zostać rozszerzone na czas trwania kryzysu i na okres po jego zakończeniu; zwraca się do państw członkowskich o włączenie MŚP działających w sektorze kultury i sektorze kreatywnym do krajowych planów odbudowy na rzecz MŚP, które już wdrażają; zwraca się do państw członkowskich o rozważenie możliwości oferowania wsparcia finansowego z przeznaczeniem na obiekty i wydarzenia kulturalne, podczas gdy wdrażają one nowe środki w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa;
5. wzywa Komisję do dalszego wspierania państw członkowskich w niesieniu pomocy sektorowi kultury i sektorowi kreatywnemu; z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Komisji na rzecz promowania sektora kultury i sektora kreatywnego, na przykład poprzez kampanie takie jak #CreativeEuropeAtHome;
6. z zadowoleniem przyjmuje utworzenie europejskiego instrumentu tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia ryzyka bezrobocia w związku z sytuacją nadzwyczajną (SURE), który ma wspierać środki w zakresie zmniejszonego wymiaru czasu pracy wprowadzone przez państwa członkowskie, w szczególności te dotyczące MŚP i osób samozatrudnionych; uważa, że instrument ten może umożliwić podmiotom sektora kultury i sektora kreatywnego pozostanie w ich obszarze działalności, a jednocześnie zrekompensować im utratę dochodów; wzywa zatem państwa członkowskie do zapewnienia odpowiednich gwarancji umożliwiających jak najszybsze uruchomienie SURE;
7. podkreśla kluczową rolę programu „Kreatywna Europa”, jego podprogramu MEDIA oraz komponentu kulturowego i komponentu międzysektorowego w zapewnianiu odpowiedniej stabilności w sektorze poprzez udostępnienie finansowania unijnego do czasu ożywienia na rynku kultury; przypomina, że Parlament wezwał do koniecznego podwojenia budżetu przeznaczonego na ten program w następnych WRF; wzywa Komisję do uwzględnienia sektora kultury i sektora kreatywnego we wszystkich aspektach WRF; w związku z powyższym zdecydowanie potwierdza swoje stanowisko w sprawie przydziału środków z WRF na ten cel oraz na inne europejskie programy wspierające sektor kultury i sektor kreatywny, a także osoby w nich zatrudnione; uważa, że sprawą najwyższej wagi jest jak najszybsze sfinalizowanie i przyjęcie programów w celu zapewnienia płynnego przejścia od poprzednich programów;
8. wzywa Komisję do współpracy z Europejskimi Stolicami Kultury w drodze pogłębionego dialogu z organizatorami, aby pomóc im w ograniczeniu w jak największej mierze zakłóceń spowodowanych pandemią, w szczególności w przypadku tych miast, którym nadano tytuł w 2020 i 2021 r.; deklaruje gotowość do poczynienia szybkich postępów w celu zdefiniowania nowego, wyważonego i dostosowanego programu;
9. wzywa Komisję do określenia szerokiego wachlarza mieszanych źródeł finansowania, z których może korzystać sektor kultury i sektor kreatywny; uważa, że w tym kontekście wiodącą rolę powinna odgrywać przyszła wspólnota wiedzy i innowacji poświęcona sektorowi kultury i sektorowi kreatywnemu w ramach Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii; wzywa Komisję do umożliwienia podmiotom sektora kultury i sektora kreatywnego, które prowadzą eksperymenty kulturalne i badania artystyczne oraz wprowadzają w tej dziedzinie innowacje, korzystania z funduszy programu „Horyzont Europa”;
10. z zadowoleniem przyjmuje nowe środki wsparcia w ramach systemu poręczeń na rzecz sektora kultury i sektora kreatywnego, których celem jest ułatwienie MŚP działającym w sektorze kultury i sektorze kreatywnym dostępu do przystępnego finansowania dłużnego; wzywa do wzmocnionego wdrażania systemu poręczeń na rzecz sektora kultury i sektora kreatywnego w ramach InvestEU w celu zapewnienia większej elastyczności tym sektorom;
11. wzywa Komisję do dopilnowania, by MŚP działające w sektorze kultury i sektorze kreatywnym mogły korzystać z większego wsparcia w postaci finansowania dłużnego za pośrednictwem przyszłych instrumentów systemu poręczeń w ramach Programu InvestEU na lata 2021–2027;
12. wzywa Komisję do podjęcia działań w celu złagodzenia stale pogłębiającego się wpływu kryzysu na sektor kultury i sektor kreatywny w czasach, gdy ciągłe odwoływanie dużych festiwali i wydarzeń kulturalnych ma katastrofalne skutki finansowe, zwłaszcza dla sektora sztuk widowiskowych; uważa, że należy stworzyć europejskie platformy cyfrowe poświęcone sztuce widowiskowej, aby w jak największym stopniu dzielić się europejskimi treściami kulturalnymi i produktami twórczymi; domaga się, aby takie platformy były tworzone z myślą o godziwym wynagrodzeniu artystów, twórców i przedsiębiorstw;
13. przypomina państwom członkowskim, że można wykorzystać inne środki, aby pomóc sektorowi kultury i sektorowi kreatywnemu w przezwyciężeniu kryzysu, takie jak obniżone stawki VAT na wszystkie dobra i usługi związane z kulturą, lepsza wycena wartości niematerialnych oraz ulgi podatkowe na produkcję kulturalną;
14. podkreśla, że turystyka generuje 10,3 % PKB UE, z czego 40 % jest związane z ofertą kulturalną; uważa, że stopniowe ożywienie sektora turystyki stanowi okazję do aktywnego promowania europejskiej kultury i dziedzictwa europejskiego, przy jednoczesnym tworzeniu podwalin zrównoważonej turystyki europejskiej; wzywa zatem do uruchomienia rocznego programu waloryzacji dziedzictwa europejskiego, który odzwierciedlałby europejską różnorodność kulturową; domaga się, aby do projektów wspieranych z funduszy strukturalnych należały w miarę możliwości projekty dotyczące ochrony kultury i twórczości artystycznej;
15. uważa, że powinniśmy wykorzystać tę okazję do promowania europejskich treści kulturowych na całym świecie poprzez wspieranie produkcji europejskiej i rozwijanie europejskich sieci nadawczych; wzywa Komisję do współpracy z państwami członkowskimi w celu jak najsprawniejszej transpozycji odpowiednich przepisów, takich jak zmiana dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych[5], dyrektywa w sprawie praw autorskich na jednolitym rynku cyfrowym[6] oraz dyrektywa w sprawie przekazu satelitarnego i retransmisji drogą kablową[7];
16. wzywa Komisję do utrzymania i promowania mechanizmów zbiorowych w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony poszczególnych twórców przy wdrażaniu przyjętych dotychczas przepisów i przyszłych wniosków ustawodawczych;
17. wzywa Komisję, by przedstawiła propozycję ambitnej, inkluzywnej polityki komunikacyjnej i promocyjnej na rzecz kultury w Europie, która zapewni europejskim treściom kulturalnym, wydarzeniom i obiektom zasięg europejski i ogólnoświatowy; wzywa Komisję, by w oparciu o pozytywne wyniki Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego opracowała podobną inicjatywę poświęconą kulturze i jej roli w Europie;
18. uważa, że wymiar kulturalny należy wziąć pod uwagę przy okazji podejmowania dialogu z obywatelami, w szczególności podczas zbliżającej się konferencji w sprawie przyszłości Europy;
19. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
- [1] Dz.U. C 238 z 6.7.2018, s. 28.
- [2] Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0054.
- [3] Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0169.
- [4] Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 221.
- [5] Dz.U. L 303 z 28.11.2018, s. 69.
- [6] Dz.U. L 130 z 17.5.2019, s. 92.
- [7] Dz.U. L 248 z 6.10.1993, s. 15.