ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την προετοιμασία του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα επικεντρωθεί στην επικίνδυνη κλιμάκωση και στον ρόλο της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο
14.9.2020 - (2020/2774(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Nathalie Loiseau, Petras Auštrevičius, Stéphane Bijoux, Vlad‑Marius Botoş, Sylvie Brunet, Dita Charanzová, Olivier Chastel, Ilana Cicurel, Bernard Guetta, Klemen Grošelj, Moritz Körner, Frédérique Ries, Ramona Strugariu, Hilde Vautmans
εξ ονόματος της Ομάδας Renew
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B9-0260/2020
B9‑0266/2020
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την προετοιμασία του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα επικεντρωθεί στην επικίνδυνη κλιμάκωση και στον ρόλο της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 19ης Αυγούστου 2020, σχετικά με την ανατολική Μεσόγειο,
– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις του Αντιπροέδρου της Επιτροπής / Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, και ιδίως τη δήλωση της 20ής Αυγούστου 2020,
– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις έπειτα από την άτυπη σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών (Gymnich) της 27ης-28ης Αυγούστου,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ της 3ης Σεπτεμβρίου 2020,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Ajaccio μετά την έβδομη σύνοδο κορυφής των νότιων χωρών της Ένωσης (MED7) της 10ης Σεπτεμβρίου 2020,
– έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και όλες τις συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών στις οποίες είναι συμβαλλόμενα μέρη τα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων της Ελλάδας και της Κύπρου, καθώς και η Τουρκία,
– έχοντας υπόψη το Καταστατικό της Ρώμης και τα ιδρυτικά έγγραφα του Διεθνούς Δικαστηρίου (ΔΔ), καθώς και το προηγούμενο που έχει δημιουργηθεί με τη νομολογία του,
– έχοντας υπόψη το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο του 1949,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 13ης Μαρτίου 2019, σχετικά με την έκθεση της Επιτροπής του 2018 για την Τουρκία[1], στο οποίο συνέστησε στην Επιτροπή και το Συμβούλιο, σύμφωνα με το διαπραγματευτικό πλαίσιο, να αναστείλουν επισήμως όλες τις διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Τουρκία,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Τουρκία, με την απόφασή να στείλει ερευνητικά σκάφη συνοδεία τουρκικών πολεμικών πλοίων για να πραγματοποιήσουν έρευνες για φυσικό αέριο εντός των θαλάσσιων συνόρων της Ελλάδας και της Κύπρου, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, παραβίασε την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας και της Κύπρου και, κατ’ επέκταση, την εδαφική ακεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχουν διακοπεί από τον Μάρτιο του 2016· λαμβάνοντας υπόψη ότι μια θετική ώθηση για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων δόθηκε από τον Έλληνα Πρωθυπουργό και τον Τούρκο Πρόεδρο κατά τη συνάντησή τους τον Σεπτέμβριο του 2019 στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, και τον Δεκέμβριο για την επανάληψη του πολιτικού διαλόγου, ενώ στη συνέχεια υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι συναντήθηκαν στην Άγκυρα τον Ιανουάριο του 2020, και τον Φεβρουάριο του 2020 συζητήθηκαν στην Αθήνα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, τον Νοέμβριο του 2019, η Τουρκία υπέγραψε με την κυβέρνηση της Λιβύης μνημόνιο συμφωνίας για την οριοθέτηση των κοινών θαλάσσιων συνόρων, παρά το γεγονός ότι οι δύο χώρες δεν διαθέτουν παρακείμενες ή αντικριστές ακτές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμφωνία αυτή έχει κηρυχθεί άκυρη από ορισμένα κράτη της περιοχής· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 6 Αυγούστου 2020, η Ελλάδα υπέγραψε συμφωνία οριοθέτησης της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της με την Αίγυπτο έπειτα από 15 έτη διαπραγματεύσεων·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 27 Φεβρουαρίου 2020, το Συμβούλιο συμπεριέλαβε δύο στελέχη της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων (TPAO) στον κατάλογο κυρώσεων της ΕΕ, στα οποία επέβαλε ταξιδιωτική απαγόρευση και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, μετά την εμπλοκή της Τουρκίας σε παράνομες γεωτρητικές δραστηριότητες στην ανατολική Μεσόγειο χωρίς την άδεια της Κυπριακής Δημοκρατίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 11 Νοεμβρίου 2019, εγκρίθηκε νομικό πλαίσιο για την επιβολή περιοριστικών μέτρων ως αντίδραση προς τις παράνομες γεωτρητικές δραστηριότητες της Τουρκίας, αφού το Συμβούλιο είχε επανειλημμένα εκφράσει τις ανησυχίες του και καταδικάσει απερίφραστα τις δραστηριότητες της Τουρκίας σε διάφορα συμπεράσματα, και ιδίως στις 22 Μαρτίου 2018 και στις 20 Ιουνίου 2019·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2020, η Τουρκία παρείχε υλικοτεχνική υποστήριξη για την αποστολή χιλιάδων μεταναστών στα ελληνικά σύνορα και συμμετείχε σε εκστρατείες παραπληροφόρησης κατά της Ελλάδας και της ΕΕ·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 21 Ιουλίου, η Τουρκία αποφάσισε να ξεκινήσει δραστηριότητες έρευνας εντός των ελληνικών θαλάσσιων συνόρων γύρω από το Καστελόριζο και στη θέση γεώτρησης του Barbaros στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κυπριακής Δημοκρατίας·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 16 Αυγούστου 2020, η Τουρκία έστειλε 17 πολεμικά πλοία για να συνοδεύσουν το ερευνητικό της σκάφος Oruç Reis στα ελληνικά ύδατα, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα τον τουρκικό στόλο στο Αιγαίο, γεγονός που έθεσε σε συναγερμό τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι την επόμενη ημέρα ένα ελληνικό και ένα τουρκικό πολεμικό πλοίο συγκρούστηκαν κατά λάθος στην περιοχή·
H. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά τις προσπάθειες διαμεσολάβησης της Γερμανίας, η Τουρκία συμφώνησε να αποσύρει το ερευνητικό της σκάφος Oruç Reis έως τις 23 Αυγούστου και να συνεχίσει τις κοινές διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα· λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι η Τουρκία δεν απέσυρε το σκάφος και τον στόλο της έως τις 12 Σεπτεμβρίου, παρατείνοντας την εντολή της παράνομης αποστολής της·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Τουρκία διέταξε τελικά, στις 12 Σεπτεμβρίου, το ερευνητικό της σκάφος Oruç Reis να επιστρέψει·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι, από τον Ιανουάριο του 2020, η Ελλάδα έχει καταγράψει περισσότερες από 600 παραβιάσεις του εναέριου χώρου της από την τουρκική πολεμική αεροπορία, πάνω από αποστρατιωτικοποιημένα ελληνικά νησιά του Αιγαίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Τουρκία έχει προσπαθήσει να εμποδίσει τα αμυντικά σχέδια του ΝΑΤΟ για την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 10 Ιουνίου ένα γαλλικό πολεμικό σκάφος αντιμετώπισε εξαιρετικά εχθρική συμπεριφορά από την πλευρά τουρκικών πολεμικών πλοίων όταν, στο πλαίσιο της αποστολής Sea Guardian του ΝΑΤΟ, ζήτησε να επιθεωρήσει τουρκικό σκάφος για το οποίο υπάρχουν υπόνοιες ότι παραβιάζει το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ κατά της Λιβύης·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, προς στήριξη της Ελλάδας και της Κύπρου, η Γαλλία ανέπτυξε στις 12 Αυγούστου δύο πολεμικά πλοία και μαχητικά αεροσκάφη στην περιοχή και στις 26 Αυγούστου συμμετείχε σε στρατιωτικές ασκήσεις μαζί με την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ιταλία·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι αποτελεί ευθύνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της να τηρούν το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης του Μοντέγκο Μπαίυ για το Δίκαιο της Θάλασσας και της σχετικής νομολογίας για τα θαλάσσια σύνορα, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει κυρώσει τη Σύμβαση·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελλάδα και η Κύπρος δήλωσαν εκ νέου την προθυμία τους να προσφύγουν στη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι μακράν ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας και η κύρια πηγή άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ)· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2018 ανεστάλη η πρωτοβουλία για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνομιλίες για τομεακές εταιρικές σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας μπορούν να επαναληφθούν μόνο μετά την αποκλιμάκωση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο·
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Τουρκία παραμένει βασικός εταίρος της ΕΕ και μέλος του ΝΑΤΟ· λαμβάνοντας υπόψη ότι στο άρθρο 1 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου προβλέπεται ότι τα συμβαλλόμενα μέρη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να επιλύουν με ειρηνικά μέσα τυχόν διεθνείς διαφορές στις οποίες ενδεχομένως να εμπλακούν, κατά τρόπον ώστε να μην τίθενται σε κίνδυνο η διεθνής ειρήνη, ασφάλεια και δικαιοσύνη, και να απέχουν στις διεθνείς σχέσεις τους από την απειλή ή τη χρήση βίας κατά οποιονδήποτε τρόπο που δεν συνάδει με τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών·
1. εκφράζει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο·
2. καταδικάζει απερίφραστα τις τουρκικές στρατιωτικές και μη στρατιωτικές παρεμβάσεις στα ενωσιακά θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας και της Κύπρου, κρατών μελών της ΕΕ, στην ανατολική Μεσόγειο, παρεμβάσεις που υπονομεύουν σοβαρά την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο·
3. επικροτεί την απόφαση που έλαβε η Τουρκία στις 12 Σεπτεμβρίου να αποσύρει αμέσως τα ερευνητικά σκάφη και τα πολεμικά πλοία της από τα θαλάσσια σύνορα της ΕΕ· ζητεί από την Τουρκία να συνεχίσει τις συνομιλίες με την Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης· ζητεί από την Τουρκία να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο για την επίλυση των εκκρεμών εδαφικών ζητημάτων, όπως έχουν ζητήσει η Ελλάδα και η Κύπρος·
4. απορρίπτει κατηγορηματικά τη μονομερή δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας ότι οι θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας και της Κύπρου θα πρέπει να θεωρούνται μέρος της τουρκικής επικράτειας λόγω της θέσης τους στην ίδια υφαλοκρηπίδα με την Τουρκία·
5. επικροτεί τις συνεχείς προσπάθειες διαμεσολάβησης της Γερμανίας για την αποκλιμάκωση της κατάστασης·
6. καταδικάζει τις συνεχείς απειλές της τουρκικής κυβέρνησης κατά της Ελλάδας, της Κύπρου και άλλων κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και τις εκστρατείες παραπληροφόρησης κατά της ΕΕ·
7. επισημαίνει ότι το Κοινοβούλιο έχει ήδη λάβει μέτρα για τη μείωση της χρηματοδότησης που παρέχεται στην Τουρκία μέσω του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ) ΙΙ, δεδομένης της σημαντικής υποβάθμισης της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στη χώρα·
8. καλεί το Συμβούλιο της 24ης Σεπτεμβρίου να χρησιμοποιήσει όλα τα κατάλληλα μέσα που έχει στη διάθεσή της η Ευρωπαϊκή Ένωση για να απαντήσει στις επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας· καλεί το Συμβούλιο να επισπεύσει την προετοιμασία πρόσθετων καταχωρίσεων στον κατάλογο κυρώσεων της ΕΕ, από τις προτάσεις που έχουν ήδη υποβληθεί, με σκοπό να εγκριθούν το συντομότερο δυνατό, και ζητεί από το Συμβούλιο να καταρτίσει κατάλογο πρόσθετων περιοριστικών μέτρων, όπως ένα συνολικό εμπάργκο όπλων σε περίπτωση που η τουρκική κυβέρνηση δεν σημειώσει επαρκή πρόοδο προς την κατεύθυνση του διαλόγου και δεν θέσει τέλος στις μονομερείς δραστηριότητές της·
9. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, το Συμβούλιο, την Επιτροπή, τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών της ΕΕ, τα Ηνωμένα Έθνη και την Τουρκία, διασφαλίζοντας τη μετάφραση του παρόντος κειμένου στην τουρκική γλώσσα.
- [1] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2019)0200.