ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την κατάσταση στη Λευκορωσία
14.9.2020 - (2020/2779(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Manu Pineda, Helmut Scholz
εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL
B9‑0273/2020
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την κατάσταση στη Λευκορωσία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών,
– έχοντας υπόψη το Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας,
– έχοντας υπόψη τις προεδρικές εκλογές της 9ης Αυγούστου 2020 στη Λευκορωσία καθώς και τα γεγονότα που ακολούθησαν και εξακολουθούν να λαμβάνουν χώρα,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ODIHR) του ΟΑΣΕ, της 17ης Ιουλίου 2020, καθώς και τις προηγούμενες εκθέσεις του σχετικά με τις εκλογές στη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της μοναδικής διεθνούς αποστολής παρακολούθησης εκλογών στη Λευκορωσία που διοργάνωσε η Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών καθώς και την έλλειψη έγκαιρης πρόσκλησης προς το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ να διοργανώσει αποστολή παρακολούθησης εκλογών για τις προεδρικές εκλογές,
– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, στις 10 και στις 14 Αυγούστου 2020, σχετικά με τις μετεκλογικές εξελίξεις στη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή της Λευκορωσίας δήλωσε ότι ο εν ενεργεία Πρόεδρος, Alexander Lukashenko, κέρδισε τις προεδρικές εκλογές μετά τον πρώτο γύρο συγκεντρώνοντας το 80,1 % των ψήφων και ότι η βασική υποψήφια της αντιπολίτευσης, Svetlana Tikhanovskaya, έλαβε το 10,1 % των ψήφων·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι το αποτέλεσμα αμφισβητήθηκε από αρκετά κόμματα της αντιπολίτευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι ξένες δυνάμεις όπως ο Καναδάς, οι Ηνωμένες Πολιτείες και αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ δεν αναγνώρισαν τα αποτελέσματα των εκλογών αυτών·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 19 Αυγούστου 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να μην αναγνωρίσει τα αποτελέσματα των εκλογών αλλά και να επιβάλει κυρώσεις λίγο αργότερα·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία έχουν επιβάλει μονομερώς κυρώσεις σε έως και 30 αξιωματούχους της Λευκορωσίας·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά τις εκλογές, σημειώθηκαν άνευ προηγουμένου διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα με αίτημα την παραίτηση του Προέδρου Lukashenko και τη διεξαγωγή νέων εκλογών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένοι διαδηλωτές χρησιμοποίησαν ακροδεξιά σύμβολα σε αυτές τις διαδηλώσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι πραγματοποιήθηκαν και διαδηλώσεις υπέρ της συνέχισης της προεδρίας του Alexander Lukashenko και της εγκυρότητας των εκλογών· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό οδήγησε σε περαιτέρω πόλωση και ότι συνεχίζονται οι πολιτικές και κοινωνικές διαδηλώσεις·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ειδικές διαδικασίες του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ έχουν επικρίνει τις αρχές της Λευκορωσίας για την καταγγελλόμενη αυθαίρετη κράτηση έως και 6 700 ατόμων κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων καθώς και ότι έχουν λάβει εκθέσεις σχετικά με τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση 450 κρατουμένων·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι αφαιρέθηκαν οι διαπιστεύσεις τύπου από 17 δημοσιογράφους που εργάζονται σε διεθνή μέσα ενημέρωσης·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ηγέτης της αντιπολίτευσης, Svetlana Tikhanovskaya, αυτοανακηρύχθηκε «προσωρινή ηγέτης» της χώρας, υπογραμμίζοντας την ευθύνη της να κινήσει διαδικασία πρόωρων εκλογών, γεγονός που περιπλέκει την επίτευξη μιας λύσης βασισμένης στον διάλογο·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πρόεδρος Lukashenko εξέφρασε την προθυμία του να δρομολογήσει συνταγματική μεταρρύθμιση και να επιτρέψει τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αμερικανικός στρατός έχει παρατάξει μονάδες αρμάτων σε περιοχές της Λιθουανίας κοντά στα σύνορα με τη Λευκορωσία· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΗΠΑ έχουν στείλει φέτος περισσότερους από 20 000 στρατιώτες στην Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ρωσικός στρατός έχει παρατάξει πρόσθετα στρατεύματα κοντά στα σύνορα της Λευκορωσίας στη δυτική περιοχή της Ρωσικής Ομοσπονδίας·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λευκορωσία και η ΕΕ έχουν υπογράψει διάφορες συμφωνίες στον τομέα της διακυβέρνησης, μεταξύ άλλων, και ότι η ΕΕ έχει στηρίξει τη Λευκορωσία στην υλοποίηση του εθνικού σχεδίου δράσης της για τα ανθρώπινα δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, το διάστημα 2014-2020, η βοήθεια της ΕΕ προς τη Λευκορωσία στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας ανήλθε σε 170 εκατομμύρια EUR·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο λαός της Λευκορωσίας έχει εκφράσει τη βούλησή του να υπερασπιστεί την κυριαρχία της πατρίδας του και επιμένει στο δικαίωμα του να καθορίζει το μέλλον του·
1. εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για την κατάσταση στη Λευκορωσία, συμπεριλαμβανομένης της αποσταθεροποίησης της χώρας και της πόλωσης της κοινωνίας της Λευκορωσίας· τονίζει την ανάγκη να βρει ο λαός της Λευκορωσίας μια ειρηνική και δημοκρατική λύση στην παρούσα κρίση, απαλλαγμένη από ξένες παρεμβάσεις και υποστηριζόμενη, εάν είναι απαραίτητο, από πλήρως διαφανή διεθνή διαμεσολάβηση·
2. στηρίζει τις εκκλήσεις διαφόρων κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών ακτιβιστών για τη διεξαγωγή εθνικού διαλόγου μεταξύ όλων των πολιτικών δυνάμεων σχετικά με τη μελλοντική πορεία της χώρας, χωρίς να αποκλείεται κανένας· ζητεί μια τη διεξαγωγή μιας πλήρως ανεξάρτητης έρευνας των ελλείψεων της εκλογικής διαδικασίας και των αποτελεσμάτων, η οποία θα διεξαχθεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και θα υποστηριχθεί, στην πράξη, από τον ΟΑΣΕ, ο οποίος θα πρέπει να λάβει υπόψη όλα τα πολιτικά και κοινωνικά κόμματα και τους ενδιαφερόμενους φορείς στη Λευκορωσία ενώ θα μπορούσε να προετοιμάσει το έδαφος για νέες, ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, εάν αποφασιστεί κάτι τέτοιο·
3. εκφράζει την αλληλεγγύη του προς τους εργαζομένους και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις της Λευκορωσίας· καλεί τις αρχές και τους εργοδότες της Λευκορωσίας να σεβαστούν το θεμελιώδες δικαίωμα των Λευκορώσων εργαζομένων στην απεργία, σύμφωνα με τις Συμβάσεις 87 και 98 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας·
4. εκφράζει την ανησυχία του για την καταστολή των ειρηνικών διαδηλώσεων· καταδικάζει τη συνεχιζόμενη δίωξη διαφόρων εκπροσώπων της αντιπολίτευσης, διαδηλωτών, ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών και δημοσιογράφων· καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να διασφαλίσουν άμεσα τον πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας του Τύπου και του συνέρχεσθαι, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας·
5. παροτρύνει τις αρχές της Λευκορωσίας να σταματήσουν αμέσως τη χρήση βίας κατά ειρηνικών διαδηλωτών· ζητεί να ερευνηθούν τα περιστατικά άσκησης βίας από τις αρχές επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένων των θανάτων πέντε διαδηλωτών, και να προσαχθούν στη δικαιοσύνη οι υπεύθυνοι για τυχόν εγκλήματα·
6. εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του για τις αναφορές σύμφωνα με τις οποίες οι αρχές επιβολής του νόμου της Λευκορωσίας δεν λαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση ατόμων που χρησιμοποιούν οχήματα που δεν φέρουν διακριτικά γνωρίσματα για να χτυπούν βάναυσα και να απαγάγουν ειρηνικούς διαδηλωτές με στόχο την περαιτέρω επιδείνωση της αντιπαράθεσης· εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τις βίαιες ενέργειες ορισμένων ομάδων της αντιπολίτευσης· τονίζει την ανάγκη επιστροφής σε μια πολιτική λύση μέσω ανοικτού και διαφανούς διαλόγου·
7. ζητεί την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση των κρατουμένων που συνελήφθησαν στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας και των διαδηλωτών που έλαβαν μέρος σε διαδηλώσεις μετά τις εκλογές, αλλά δεν συμμετείχαν σε βίαιες πράξεις·
8. απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε συγκεκαλυμμένη ή εμφανή εξωτερική παρέμβαση από τρίτο κράτος, συμπεριλαμβανομένων κρατών μελών της ΕΕ και γειτονικών χωρών, στις εσωτερικές υποθέσεις της Λευκορωσίας· καλεί όλους τους εξωτερικούς παράγοντες να σεβαστούν το κυρίαρχο δικαίωμα του λαού της Λευκορωσίας να βρει τρόπους εξόδου από την κρίση και να καθορίσει το μέλλον της χώρας του· υποστηρίζει τις προτάσεις να αναλάβει ο ΟΑΣΕ τον ρόλο του διαμεσολαβητή που δεν θα παρεμβαίνει μεταξύ των διαφόρων εσωτερικών πολιτικών παραγόντων σε μια προσπάθεια να ξεπεραστεί αυτή η κρίση·
9. ζητεί περαιτέρω διαφάνεια και εξονυχιστικό έλεγχο της δαπάνης των 53 εκατομμυρίων EUR για τη Λευκορωσία που ανακοίνωσε η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ursula von der Leyen, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα χρησιμοποιηθούν για την προώθηση του διαλόγου και όχι για τη χρηματοδότηση πολιτικών οργανώσεων ή την εξυπηρέτηση συμφερόντων οποιουδήποτε μέρους της σύγκρουσης·
10. αντιτίθεται στην επιβολή κυρώσεων, οι οποίες είναι αντιπαραγωγικές και θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στον πληθυσμό, όπως υπογράμμισαν διάφορες ομάδες της αντιπολίτευσης και ειρηνικοί διαδηλωτές·
11. εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τις αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας· καλεί τα ενδιαφερόμενα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να απέχουν από την τροφοδότηση της εσωτερικής σύγκρουσης στη Λευκορωσία και τη χρήση της χώρας για τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα· υπογραμμίζει την ανάγκη προώθησης μιας λύσης κατόπιν διαπραγματεύσεων για την εν λόγω σύγκρουση, η οποία θα σέβεται πλήρως την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της Λευκορωσίας· επισημαίνει την επιθυμία της πλειοψηφίας του λαού της Λευκορωσίας να διατηρήσει το κυρίαρχο κράτος του καλή, αξιόπιστη και φιλική συνεργασία και ειρηνικές σχέσεις με τη Ρωσική Ομοσπονδία·
12. εκφράζει την ανησυχία του για τις αποτυχίες της πολιτικής της ΕΕ για την Ανατολική Εταιρική Σχέση και υπογραμμίζει την ανάγκη επαναπροσανατολισμού της· καλεί τον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΑΠ/ΥΕ) να παρουσιάσει ένα σχέδιο εποικοδομητικού διαλόγου με τη Ρωσία, το οποίο θα τονίζει τον σημαντικό ρόλο που πρέπει να διαδραματίσουν οι γειτονικές χώρες στην προώθηση καλών σχέσεων και δεσμών τόσο με την ΕΕ όσο και με τη Ρωσία· τονίζει την ανάγκη για μια αυτόνομη διεθνή πολιτική που δεν θα υπόκειται σε άλλα συμφέροντα, ιδίως σε μια περιοχή τόσο σημαντική για την ΕΕ όσο και η ανατολική γειτονία της·
13. επαναλαμβάνει την ανησυχία του για την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στα εδάφη χωρών που συνορεύουν με τη Ρωσία, γεγονός που απλώς ενισχύει περαιτέρω την αμοιβαία δυσπιστία και την αντιπαράθεση· εκφράζει την ανησυχία του για την αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία στα σύνορα με τη Λευκορωσία και καλεί το ΝΑΤΟ και τη Ρωσική Ομοσπονδία να την αποσύρουν άμεσα·
14. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, τον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, τα κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών καθώς και στην κυβέρνηση της Λευκορωσίας.