PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji w Rosji i próby otrucia Aleksieja Nawalnego
14.9.2020 - (2020/2777(RSP))
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu
Michael Gahler, Andrius Kubilius, Sandra Kalniete, Andrzej Halicki, Antonio López-Istúriz White, Rasa Juknevičienė, Eugen Tomac, Radosław Sikorski, Miriam Lexmann, Roberta Metsola, David Lega
w imieniu grupy PPE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B9-0280/2020
B9-0284/2020
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie sytuacji w Rosji i próby otrucia Aleksieja Nawalnego
Parlament Europejski,
– uwzględniając Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
– uwzględniając konstytucję Federacji Rosyjskiej, zwłaszcza rozdział 2 o prawach i wolnościach człowieka i obywatela,
– uwzględniając oświadczenie Josepa Borrella, wiceprzewodniczącego Komisji/wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, z dnia 2 września 2020 r. w sprawie próby otrucia Aleksieja Nawalnego,
– uwzględniając oświadczenie szpitala Charité – Universitätsmedizin w Berlinie z dnia 24 sierpnia 2020 r., w którym stwierdzono, że Aleksieja Nawalnego próbowano otruć środkiem paralityczno-drgawkowym,
– uwzględniając oświadczenie niemieckiego rządu federalnego z dnia 2 września 2020 r., w którym pilnie wezwano rząd rosyjski do wydania oświadczenia w sprawie incydentu i w najostrzejszych słowach potępiono atak,
– uwzględniając oświadczenie dyrektora generalnego Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) z dnia 3 września 2020 r. w sprawie zarzutów użycia broni chemicznej przeciwko Aleksiejowi Nawalnemu, w którym stwierdza się, że „zgodnie z konwencją o zakazie broni chemicznej próby otrucia osób przez zastosowanie środka paralityczno-drgawkowego uznaje się za użycie broni chemicznej”,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Rosji, w szczególności rezolucje z dnia 13 marca 2014 r. w sprawie Rosji: wyroki dla demonstrantów uczestniczących w wydarzeniach na Placu Bołotnym[1], z dnia 15 stycznia 2015 r. w sprawie Rosji, w szczególności przypadku Aleksieja Nawalnego[2], z dnia 12 marca 2015 r. w sprawie zabójstwa rosyjskiego przywódcy opozycji Borisa Niemcowa i stanu demokracji w Rosji[3] oraz z dnia 6 kwietnia 2017 r. w sprawie Rosji, w szczególności aresztowania Aleksieja Nawalnego i innych demonstrantów[4], a także zalecenia dla Rady z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia wspólnych ograniczeń wizowych dla urzędników rządu rosyjskiego zamieszanych w sprawę Siergieja Magnickiego[5];
– uwzględniając Konwencję o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania i użycia broni chemicznej oraz o zniszczeniu jej zapasów, w której zakazuje się stosowania, prowadzenia badań, produkowania, składowania i przekazywania broni chemicznej,
– uwzględniając konstytucję Federacji Rosyjskiej, w szczególności art. 29, który chroni wolność słowa, a także międzynarodowe zobowiązania w zakresie praw człowieka, które Rosja podjęła jako członek Rady Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) oraz ONZ,
– uwzględniając art. 5 Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz art. 7 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, których stroną jest Federacja Rosyjska i które stanowią, że nikt nie może być poddawany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu,
– uwzględniając Deklarację o przynależnych jednostkom, grupom i podmiotom społecznym prawie i obowiązku propagowania i ochrony powszechnie uznanych praw człowieka oraz podstawowych wolności, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 9 grudnia 1998 r.,
– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że w opinii znanego, broniącego praw człowieka, rosyjskiego stowarzyszenia „Memoriał” w więzieniach w Federacji Rosyjskiej przebywa ponad 300 więźniów politycznych i religijnych;
B. mając na uwadze, że Aleksiej Nawalny jest jednym z czołowych przywódców opozycji w Rosji;
C. mając na uwadze, że UE solidaryzuje się ze wszystkimi dysydentami i narodem rosyjskim, którzy – pomimo zagrożenia dla ich wolności i życia oraz nacisków ze strony Kremla i władz rosyjskich – nadal walczą o wolność, prawa człowieka i demokrację;
D. mając na uwadze, że Aleksiej Nawalny i jego zespół aktywnie uczestniczyli w przygotowaniach do wyborów regionalnych w Rosji w dniu 13 września 2020 r. i wprowadzili strategię „inteligentnego głosowania”, aby pokonać kandydatów reżimu Putina;
E. mając na uwadze, że Aleksiej Nawalny i jego współpracownicy dogłębnie badają wszechogarniającą korupcję członków lokalnych i krajowych elit rządowych, która jest częścią kleptokratycznego reżimu Kremla;
F. mając na uwadze, że tuż przed próbą otrucia Aleksiej Nawalny przebywał w Nowosybirsku i Tomsku, gdzie badał przypadki korupcji wśród lokalnych gubernatorów;
G. mając na uwadze, że dzięki działaniom antykorupcyjnym w regionach Aleksiej Nawalny uwrażliwił lokalną społeczność na przypadki korupcji, w wyniku czego podniósł frekwencję w wyborach regionalnych i tym samym zmobilizował głosy opozycji;
H. mając na uwadze, że Aleksiej Nawalny stworzył system 40 biur regionalnych w całym kraju, które stale kontrolują władze lokalne, lecz są również ofiarą zastraszania i prześladowania ze strony władz rosyjskich;
I. mając na uwadze, że Aleksiej Nawalny wyraził zdecydowane poparcie dla protestujących w Chabarowsku i dla trwającej demokratycznej rewolucji na Białorusi, która jest również odrodzeniem narodowym Białorusinów; mając na uwadze, że wezwał do wspierania ofiar reżimu A. Łukaszenki i osób uczestniczących w strajku narodowym na Białorusi oraz wykorzystał swoją platformę medialną, aby uwrażliwić opinię publiczną na przełomowe wydarzenia i pokojowe protesty osób domagających się zmian na całym terytorium Białorusi, a także na represje i tortury, jakich reżim Łukaszenki dopuścił się wobec obywateli Białorusi; mając na uwadze, że Aleksiej Nawalny dostrzegł w zmianach na Białorusi inspirację dla narodu rosyjskiego;
J. mając na uwadze, że zabójstwa polityczne i otrucia w Rosji stanowią systemową broń reżimu celowo wymierzoną w opozycję; mając na uwadze, że sytuację tę pogarsza dodatkowo niechęć władz do prowadzenia dokładnych dochodzeń w sprawie umotywowanych politycznie prób zabójstwa Anny Politkowskiej, Borysa Niemcowa, Władimira Kary-Murzy i innych;
K. mając na uwadze, że zabójstwa i próby zabójstw ze względów politycznych popełniane przez rosyjskie tajne służby mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo wewnętrzne UE, ponieważ do wielu z nich dochodzi na terytorium Europy; mając na uwadze, że według dochodzeń sprawcy wjeżdżają do strefy Schengen na podstawie sfałszowanych danych;
L. mając na uwadze, że w szpitalu Charité – Universitätsmedizin w Berlinie stwierdzono, że Aleksieja Nawalnego próbowano otruć inhibitorem cholinosterazy, powszechnie znanym jako środek paralityczno-drgawkowy z grupy nowiczoków, co również potwierdziło wiele niezależnych laboratoriów; mając na uwadze, że ta konkretna substancja jest środkiem bojowym i użyto jej także w próbie zabójstwa byłego oficera wywiadu wojskowego Siergieja Skripala w 2018 r. w Salisbury w Zjednoczonym Królestwie;
N. mając na uwadze, że środek paralityczno-drgawkowy z grupy nowiczoków jest substancją stosowaną przez struktury wojskowe w Rosji, w szczególności przez Główną Dyrekcję Wywiadowczą (GRU) i Federalną Służbę Bezpieczeństwa (FSB); mając na uwadze, że stosowanie tych substancji reguluje prawo rosyjskie; mając na uwadze, że środek paralityczno-drgawkowy z grupy nowiczoków jest bronią chemiczną, którą mogą opracować wyłącznie państwowe laboratoria wojskowe i której nie mogą nabywać osoby prywatne; mając na uwadze, że gdyby jednak do tego doszło, stanowiłoby to naruszenie międzynarodowych zobowiązań prawnych Rosji;
O. mając na uwadze, że w dniu próby otrucia zespół prawników Aleksieja Nawalnego niezwłocznie złożył skargi do rosyjskiej komisji dochodzeniowej na podstawie art. 105 (próba zabójstwa) i art. 277 (naruszenie życia męża stanu lub osoby publicznej, popełnione w celu zakończenia jego innej działalności politycznej lub w ramach zemsty za taką działalność) kodeksu karnego Federacji Rosyjskiej i zwrócił się do komisji o wszczęcie odpowiedniego dochodzenia krajowego;
P. mając na uwadze, że komisja dochodzeniowa nie zareagowała na złożone skargi; mając na uwadze, że w dniu 4 września 2020 r. zespół prawników złożył kolejną skargę, tym razem do Sądu Basmanny w Moskwie, w sprawie bezczynności komisji dochodzeniowej wobec wniosku o wszczęcie dochodzenia karnego w sprawie próby otrucia Aleksieja Nawalnego; mając na uwadze, że skargę tę również odrzucono; mając na uwadze, że wyczerpano wszystkie dostępne środki prawne umożliwiające wszczęcie dochodzenia karnego przez władze rosyjskie;
Q. mając na uwadze, że kontrolowane przez państwo rosyjskie kanały informacyjne próbują ukryć zaangażowanie władz rosyjskich w próbę zabójstwa Aleksieja Nawalnego przez rozpowszechnianie dezinformacji i odwracanie uwagi od ciągłych naruszeń praw człowieka i demokracji w Rosji;
R. mając na uwadze, że po wyborach regionalnych w Rosji w dniu 13 września 2020 r. złożono rekordową liczbę skarg dotyczących sfałszowania wyników; mając na uwadze, że w miastach, do których udał się Aleksiej Nawalny przed próbą otrucia (Nowosybirsk i Tomsk), jego inteligentny system głosowania okazał się skuteczny i pomógł pokonać kandydatów Putina;
S. mając na uwadze, że zastraszanie, aresztowanie i osadzanie w więzieniu cudzoziemców w Rosji, w tym laureata Nagrody im. Sacharowa w 2018 r. Ołeha Sencowa i wielu innych, stanowi naruszenie prawa międzynarodowego;
1. zdecydowanie potępia próbę zabójstwa Aleksieja Nawalnego z użyciem bojowego środka paralityczno-drgawkowego z grupy nowiczoków, a także wszystkie wcześniejsze zabójstwa i próby zabójstw obywateli rosyjskich z powodów politycznych; uważa, że władze rosyjskie są zamieszane w te zabójstwa i odpowiedzialne za nie, czego dowodem jest ich niechęć do przeprowadzenia gruntownych i rzetelnych dochodzeń oraz wysiłki mające uchronić osoby odpowiedzialne za te zbrodnie przed wymiarem sprawiedliwości;
2. uważa, że próba zabójstwa Aleksieja Nawalnego jest częścią systemowych wysiłków zmierzających do zastraszenia i uciszenia wszystkich dysydentów w Rosji; zwraca uwagę, że istnieją poważne powody, by sądzić, że tę konkretną sprawę zaplanowano z wyprzedzeniem i na najwyższych szczeblach administracji, która miała wyraźny powód, aby pozbyć się popularnego i zdecydowanego przywódcy opozycji stanowiącego poważne zagrożenie dla reżimu;
3. uważa, że sprawa Aleksieja Nawalnego jest jednym z elementów świadomej polityki rosyjskiej koncentrującej się na oszustwach, rozprzestrzenianiu niestabilności i chaosu, przywróceniu własnej sfery wpływów i dominacji oraz podważaniu międzynarodowego porządku opartego na zasadach;
4. domaga się natychmiastowego wszczęcia dochodzenia międzynarodowego (z udziałem UE, ONZ, Rady Europy, ich sojuszników i OPCW) w sprawie próby otrucia Aleksieja Nawalnego (wraz z dochodzeniem w sprawie białoruskich specjalnych sił policyjnych (OMON)) oraz powołania platformy w Parlamencie Europejskim (w ramach istniejących struktur) w celu ułatwiania tych działań; wzywa także Organizację ds. Zakazu Broni Chemicznej, aby przeprowadziła szczegółowe dochodzenie w sprawie naruszeń międzynarodowych zobowiązań Rosji w tym obszarze;
5. wzywa rosyjskich przywódców i władze, aby stawili czoła konsekwencjom tej zbrodni i współpracowali w ramach wszelkich dochodzeń międzynarodowych;
6. wzywa państwa członkowskie i wspólnotę międzynarodową, aby zdecydowanie zareagowali na tę próbę systemowego zabójstwa, i podkreśla, że bezczynność będzie postrzegana jako słabość i wywoła dalszą przemoc, zastraszanie i agresję ze strony Kremla wobec wartości i zasad zachodnich demokracji; podkreśla, że społeczność międzynarodowa musi zachować czujność wobec wyrachowanego cynizmu Kremla, który ma uchodzić za nieprzewidywalność;
7. żąda, aby UE jak najszybciej sporządziła wykaz dalekosiężnych środków ograniczających wobec Rosji i zaostrzyła już obowiązujące sankcje wobec tego kraju;
8. wzywa rząd rosyjski, aby zaprzestał często stosowanej taktyki represji sądowych i politycznych oraz by bezzwłocznie uwolnił członków i przywódców opozycji, więźniów politycznych, niezależnych dziennikarzy, przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i cudzoziemców;
9. wzywa państwa członkowskie, aby skoordynowały swoje stanowiska wobec Rosji i przemawiały jednym i jednolitym głosem w dwustronnych i wielostronnych rozmowach z władzami rosyjskimi;
10. przypomina, że należy pilnie rozpocząć gruntowną i strategiczną ponowną ocenę stosunków UE z Rosją na podstawie następujących zasad:
a) wezwanie wiceprzewodniczącego/wysokiego przedstawiciela, aby przygotował przegląd pięciu zasad UE dotyczących stosunków z Rosją oraz by opracował szczegółowy przegląd strategicznej polityki UE wobec Rosji, która będzie uzależniona od dalszego rozwoju sytuacji w obszarze demokracji, praworządności i poszanowania praw człowieka przez rosyjskie przywództwo i władze;
b) wezwanie państw członkowskich, aby nadal izolowały Rosję na forach międzynarodowych (takich jak G7 i inne) oraz by przeprowadziły krytyczny przegląd współpracy UE z Rosją za pośrednictwem różnych platform polityki zagranicznej;
c) wezwanie Rady do priorytetowego potraktowania zatwierdzenia wzorowanego na ustawie Magnickiego mechanizmu unijnych sankcji za naruszanie praw człowieka i wdrożenia go w niedalekiej przyszłości; mechanizm taki będzie obejmować wykaz osób oraz mógłby również obejmować sankcje sektorowe wymierzone w reżim rosyjski;
d) wzywa państwa członkowskie i instytucje UE do natychmiastowego zawieszenia projektu Nord Stream 2 do czasu zmiany przez Rosję agresywnej polityki na arenie międzynarodowej, a jeżeli tak się nie stanie – do całkowitego zaniechania projektu;
e) wzywa Radę do przyjęcia strategii UE mającej na celu wspieranie rosyjskich dysydentów, organizacji pozarządowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz niezależnych mediów/reporterów przy pełnym wykorzystaniu mechanizmów obrony praw człowieka, stwarzaniu młodym Rosjanom dodatkowych możliwości studiowania w UE i wspieraniu utworzenia rosyjskiego uniwersytetu na emigracji w jednym z państw członkowskich;
f) wzywa Radę do natychmiastowego rozpoczęcia przygotowań i przyjęcia strategii UE dotyczącej przyszłych stosunków z demokratyczną Rosją, w tym szerokiej oferty zachęt i warunków mających na celu wzmocnienie krajowych tendencji do wolności i demokracji;
11. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącemu Komisji/wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, OBWE, a także prezydentowi, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej.