PROJEKT REZOLUCJI w sprawie piątej rocznicy porozumienia pokojowego w Kolumbii
26.4.2021 - (2021/2643(RSP))
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu
Leopoldo López Gil, Sandra Kalniete, Esteban González Pons, Michael Gahler, Željana Zovko, Isabel Wiseler‑Lima, Francisco José Millán Mon, Gabriel Mato, Juan Ignacio Zoido Álvarez
w imieniu grupy PPE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B9-0227/2021
B9‑0227/2021
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie piątej rocznicy porozumienia pokojowego w Kolumbii
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje, w szczególności rezolucję z dnia 20 stycznia 2016 r. w poparciu dla procesu pokojowego w Kolumbii[1],
– uwzględniając Umowę o handlu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Kolumbią i Peru, z drugiej strony[2],
– uwzględniając oświadczenie wysokiej przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz wiceprzewodniczącej Komisji Federiki Mogherini z 1 października 2015 r. w sprawie mianowania Eamona Gilmore’a Specjalnym Przedstawicielem Unii Europejskiej ds. Procesu Pokojowego w Kolumbii,
– uwzględniając Ostateczne porozumienie w sprawie zakończenia konfliktu zbrojnego oraz budowy stabilnego i trwałego pokoju zawarte 24 listopada 2016 r. między Rewolucyjnymi Siłami Zbrojnymi Kolumbii – Armią Ludową (FARC-EP) a rządem Kolumbii,
– uwzględniając sprawozdania Sekretarza Generalnego ONZ w sprawie misji weryfikacyjnej ONZ w Kolumbii, w szczególności sprawozdanie z 26 marca 2021 r.,
– uwzględniając roczne sprawozdanie Wysokiej Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka z 10 lutego 2021 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Kolumbii,
– uwzględniając wspólne oświadczenie wysokiego przedstawiciela i wiceprzewodniczącego Josepa Borrella i komisarza Janeza Lenarčiča z 9 lutego 2021 r. w sprawie decyzji Kolumbii o przyznaniu migrantom wenezuelskim tymczasowej ochrony oraz oświadczenie rzecznika wysokiego przedstawiciela i wiceprzewodniczącego z 26 lutego 2021 r. w sprawie przemocy wobec obrońców praw człowieka w Kolumbii,
– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że w listopadzie 2021 r. Kolumbia upamiętni piątą rocznicę podpisania Ostatecznego porozumienia o zakończeniu konfliktu zbrojnego i budowaniu stabilnego i trwałego pokoju między rządem Kolumbii a FARC-EP; porozumienie to położyło kres trwającemu ponad 50 lat konfliktowi i stanowi istotny krok w budowie stabilnego i trwałego pokoju w tym kraju;
B. mając na uwadze, że Trybunał Konstytucyjny Kolumbii oszacował, że spełnienie warunków ostatecznego porozumienia, dziesięcioletniego planowania jednolitego planu działania oraz obecnego czteroletniego planu inwestycji na rzecz pokoju (z budżetem wynoszącym niemal 11,5 mld USD), zajmie co najmniej 15 lat;
C. mając na uwadze, że Kolumbia jest jedynym krajem Ameryki Łacińskiej, który zachował demokratyczną integralność mimo długich okresów wyjątkowej przemocy;
D. mając na uwadze, że UE i Kolumbia utrzymują ścisłą współpracę polityczną, gospodarczą i handlową na podstawie protokołu uzgodnień z listopada 2009 r. oraz umowy handlowej między Kolumbią i Peru a UE i jej państwami członkowskimi; ostatecznym celem tej współpracy jest nie tylko nadanie impulsu stosunkom gospodarczym między stronami, lecz także umocnienie pokoju i demokracji, poszanowanie praw człowieka, trwały rozwój i dobrobyt obywateli; mając na uwadze, że Kolumbia jest kluczowym partnerem strategicznym dla zapewnienia stabilności w regionie;
E. mając na uwadze znaczącą decyzję prezydenta Kolumbii Ivána Duque’a Márqueza o okazaniu solidarności poprzez uregulowanie sytuacji około 1,8 mln wenezuelskich migrantów mieszkających w tym kraju; otrzymają oni tymczasowe zezwolenia migracyjne, dzięki którym będą się mogli zarejestrować i uzyskać łatwiejszy dostęp do usług publicznych, takich jak opieka zdrowotna i edukacja; zezwolenia te ułatwią także integrację społeczno-ekonomiczną migrantów, zmniejszając ich podatność na zagrożenia; mając na uwadze, że Kolumbię i Wenezuelę dzieli ponad 2000 kilometrów nieszczelnych granic; mając na uwadze, że granica między Kolumbią a Wenezuelą to głównie trudny teren pokryty gęstym lasem, co sprzyja nielegalnej działalności i przestępczości zorganizowanej; w zmowie z siłami wojskowymi i siłami bezpieczeństwa reżimu Maduro i pod ich ochroną działają tam również najwięksi przeciwnicy procesu pokojowego;
F. mając na uwadze, że dowodem bliskiej współpracy między Kolumbią a UE jest również przejrzystość i częstotliwość rozmów z UE i Parlamentem Europejskim oraz otwartość obu stron na ten dialog; owocem tym rozmów jest na przykład Umowa między Unią Europejską a Republiką Kolumbii ustanawiająca ramy udziału Republiki Kolumbii w operacjach zarządzania kryzysowego prowadzonych przez Unię Europejską;
G. mając na uwadze, że te bliskie stosunki rozciągają się na fora współpracy międzynarodowej w głównych sprawach ważnych dla obu stron, takich jak walka o pokój oraz zwalczanie terroryzmu i handlu narkotykami;
H. mając na uwadze, że prezydent Kolumbii Iván Duque i przewodniczący partii „Comunes” (dawnej partii „Rewolucyjna Alternatywna Siła Ludowa” (FARC)) Rodrigo Londoño spotkali się 10 marca 2021 r., aby omówić stan wdrożenia ostatecznego porozumienia; mając na uwadze, że obie strony potwierdziły zaangażowanie na rzecz ostatecznego porozumienia i zgodziły się wspólnie opracować plan działania na pozostałe lata przewidziane na jego kompleksowe wdrożenie; podwoją także wysiłki na rzecz lepszej reintegracji byłych bojowników i zapewnienia im gwarancji bezpieczeństwa;
I. mając na uwadze, że w ostatecznym porozumieniu strony postanowiły stworzyć specjalną jurysdykcję na rzecz pokoju; przedsięwzięcie to obejmowałoby wdrożenie całościowego systemu na rzecz prawdy, sprawiedliwości, zadośćuczynienia i zapobiegania powtórzeniu konfliktu, a także porozumienie w sprawie odszkodowań dla ofiar; wysoka komisarz ONZ ds. praw człowieka Michelle Bachelet potwierdza to w swym sprawozdaniu z 10 lutego 2021 r.; mając na uwadze, że w sprawozdaniu tym wysoka komisarz wyraża także uznanie dla Kolumbii za oparte na prawach człowieka podejście do pandemii COVID-19 oraz do napływu i przyjmowania wenezuelskich migrantów;
J. mając na uwadze, że rozmowy pokojowe doprowadziły do znacznego zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych i aktów przemocy w Kolumbii; mając na uwadze, że rozmowy te zapewniły wzrost i stworzyły możliwości poprawy sytuacji na terenach najbardziej dotkniętych konfliktem; świadczą o tym terytorialne plany rozwoju, opracowane przez społeczności zamieszkujące te obszary;
K. mając na uwadze, że plany te, które opracowały społeczności 170 gmin najbardziej dotkniętych odpływem ludności, ubóstwem i przemocą, odgrywają zasadniczą i historyczną rolę;
1. ponawia poparcie dla porozumienia pokojowego w Kolumbii i z zadowoleniem przyjmuje dynamizm i zaangażowanie tego kraju we wdrażanie ostatecznego porozumienia; popiera także postępy w takich dziedzinach jak programy rozwoju obszarów wiejskich, ochrona praw ofiar, rozwiązanie problemu niedozwolonych środków odurzających, zwrot ziemi i reintegracja byłych bojowników;
2. z zadowoleniem przyjmuje niedawne rozmowy między stronami; podtrzymuje gotowość do dalszego udzielania wszelkiej możliwej pomocy politycznej i finansowej, aby wesprzeć wszechstronne wdrożenie porozumienia pokojowego po zakończeniu konfliktu; z zadowoleniem przyjmuje aktywny udział społeczności lokalnych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego; jest on szczególnie ważny, by należycie uwzględnić priorytety wysuwane przez ofiary, tj. prawdę, sprawiedliwość, odszkodowania i gwarancje, że sytuacja z przeszłości się nie powtórzy;
3. z zadowoleniem przyjmuje przedłużenie obowiązywania ustawy o ofiarach do 2031 r. i zwiększenie przewidzianego w niej budżetu; skorzysta z niej ponad 9 mln osób zarejestrowanych w jednolitym rejestrze ofiar; z zadowoleniem przyjmuje ponadto skuteczny udział FARC (obecnie partii „Comunes”) w życiu politycznym oraz postępy poczynione w zakresie reintegracji niemal 14 000 byłych bojowników, zapewnienia im dostępu do emerytur, opieki zdrowotnej i edukacji oraz rozszerzenie wsparcia finansowego poza zakres przewidziany w porozumieniu; z zadowoleniem przyjmuje również 2300 indywidualnych i zbiorowych projektów produkcyjnych o łącznej wartości ponad 16 mln USD;
4. podkreśla, że 2974 byłych bojowników zamieszkuje wraz z rodzinami w 24 dawnych strefach szkolenia i reintegracji; z zadowoleniem przyjmuje wykupienie przez rząd 7 z 24 wspomnianych dawnych stref, aby zapewnić trwałość tych tymczasowych struktur, które miały pierwotnie funkcjonować do 2019 r., a także zagwarantować byłym bojownikom dostęp do ziemi i mieszkań; zwraca się również o wsparcie tej inicjatywy;
5. docenia wysiłki rządu w walce z przestępczością i w ograniczaniu nielegalnych dochodów zorganizowanych grup zbrojnych i innych organizacji przestępczych, które są głównymi sprawcami aktów agresji wobec byłych bojowników; zwraca uwagę na rozmieszczenie środków bezpieczeństwa w dawnych strefach szkolenia i reintegracji oraz na objęcie ochroną ponad 13 000 byłych bojowników; zauważa, że w 2020 r. liczba zabójstw byłych bojowników spadła o 12 %, a do tej pory w 2021 r. odnotowano znaczny spadek (o 50 %) w porównaniu z analogicznym okresem w 2020 r.; z zadowoleniem przyjmuje wzmocnienie oddziału ochrony narodowej i specjalnej jednostki dochodzeniowej oraz postępy w wyjaśnianiu 78 % zabójstw byłych bojowników;
6. odnotowuje postępy w realizacji kompleksowej reformy rolnej i objęcie 1 193 257 hektarów ziemi Krajowym Funduszem Gruntów; poza tym uregulowano prawnie status 499 481 hektarów ziemi i ujęto je w katastrze wielozadaniowym, którego stosowanie rozpoczęło 30 rezerwatów tubylczych; podkreśla postępy w usuwaniu min przeciwpiechotnych w 129 gminach oraz przedłużenie terminu usunięcia wszystkich tego rodzaju min do 2025 r.;
7. z zadowoleniem przyjmuje korekty dokonane przez rząd w krajowym programie zastępowania nielegalnych upraw; korekty te umożliwiły 99 097 zarejestrowanym rodzinom (36,5 % upraw kierowanych przez kobiety i 6,7 % upraw należących do społeczności etnicznych) spełnienie wymogów, a kwota finansowania wyniosła 244 mln USD;
8. z zadowoleniem przyjmuje wszystkie działania podejmowane przez jurysdykcję na rzecz pokoju, by sercem przyszłości było budowanie pokoju i zwalczanie bezkarności, oraz wzywa jurysdykcję na rzecz pokoju do kontynuowania ważnych działań mimo licznych wyzwań;
9. docenia niezwykły i bezprecedensowy krok poczyniony przez Kolumbię, polegający na nadaniu statusu osoby chronionej około 1,8 mln wenezuelskich migrantów mieszkających w tym kraju, co ułatwi korzystanie z przysługujących im praw człowieka i ochronę tych praw oraz przyczyni się do ograniczenia ludzkiego cierpienia, a jednocześnie zapewni lepszą pomoc, np. w zakresie szczepień przeciwko COVID-19, ochrony i integracji społecznej; wzywa Komisję i Radę, aby znacznie zwiększyły wsparcie polityczne i finansowe dla Kolumbii, aby wzmocnić reakcję i zwiększyć presję w celu przywrócenia demokracji w Wenezueli; wyraża nadzieję, że inicjatywa UE wspierająca regionalne wysiłki na rzecz poradzenia sobie z kryzysem migracyjnym utoruje drogę do silniejszego wsparcia wraz z wielką solidarnością Kolumbii, i wzywa innych członków społeczności międzynarodowej do połączenia sił w celu wsparcia Kolumbii w tym procesie;
10. docenia wysiłki rządu w walce z przestępstwami popełnianymi przez zorganizowane grupy zbrojne i inne organizacje, które są głównymi sprawcami aktów agresji wobec byłych bojowników; odnotowuje postępy w realizacji strategicznego planu na rzecz bezpieczeństwa i ochrony oraz polityki rozbijania nielegalnych grup zbrojnych;
11. popiera wysiłki podejmowane przez kolumbijskie instytucje, aby zapewnić pełne i stałe przestrzeganie praw człowieka zgodnie ze spoczywającym na nich obowiązkiem zagwarantowania bezpieczeństwa obywateli; zwraca uwagę na znaczny spadek wskaźnika zabójstw z 25 do 23,7 na 100 000 mieszkańców w latach 2019–2020, co znalazło potwierdzenie w sprawozdaniu Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka; docenia zaangażowanie rządu w ochronę przywódców społecznych, obrońców praw człowieka i byłych bojowników oraz społeczności zamieszkujących odległe rejony kraju;
12. potępia jednak zabójstwa i akty przemocy popełniane przez zorganizowane grupy przestępcze wobec obrońców praw człowieka, byłych bojowników FARC oraz przywódców społeczności i ludów tubylczych; ubolewa, że do przemocy dochodzi głównie na obszarach, na których przestępczość zorganizowana jest najbardziej widoczna; wzywa do kontynuowania szybkich i wnikliwych dochodzeń oraz do pociągnięcia winnych do odpowiedzialności;
13. jest zaniepokojony, że mimo obowiązku dostarczania informacji o szlakach przemytu narkotyków i źródłach finansowania grup przestępczych, które atakują obrońców, przywódców i byłych bojowników, dotychczas byli partyzanci nie przekazali tych informacji;
14. ubolewa, że do 31 grudnia 2020, kiedy upłynął termin odzyskania majątku byłej FARC-EP, aby zadośćuczynić ofiarom, odzyskano zaledwie 4 % ustalonego majątku;
15. uznaje, podobnie jak społeczność międzynarodowa, że aktów tych dopuszczają się grupy przestępcze i nielegalne ugrupowania zbrojne zamieszane w handel narkotykami i nielegalną działalność wydobywczą; podkreśla, że wiele tych grup działa w zmowie z reżimem wenezuelskim i pod jego ochroną;
16. zachęca rząd do przyjęcia w obecnej sytuacji gospodarczej wszystkich środków niezbędnych do promowania zmian strukturalnych, które pomogłyby poprawić ogólną sytuację i zmaksymalizować potencjał porozumień pokojowych do poprawy sytuacji w zakresie praw człowieka w Kolumbii; wzywa organizacje społeczeństwa obywatelskiego do współpracy na rzecz przywrócenia zgodnego współistnienia w Kolumbii;
17. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że polityka pokoju oparta na prawie jest jednym z filarów planu odbudowy po pandemii, mającego złagodzić skutki pandemii dla ludności wiejskiej i ofiar, oraz że polityka ta wzmocni proces budowania pokoju; wzywa Komisję do wspierania głównych przedsięwzięć w ramach tej polityki, w tym projektów integracyjnych na rzecz konkurencyjności terenów objętych terytorialnymi planami rozwoju; katastru wielozadaniowego, dzięki któremu usunięto szczególnie złożony problem braku aktualnych danych katastralnych, usprawniono zarządzanie gruntami i uzdrowiono finanse gminne; oraz programu rolnictwa kontraktowego, który zapewnia drobnym producentom sprawne procesy komercjalizacji;
18. podkreśla ponownie, że przemoc nie jest uprawnioną metodą walki politycznej, i zwraca się do tych, którzy dotychczas sądzili inaczej, by zaakceptowali demokrację ze wszystkimi jej konsekwencjami i wymogami, w tym w pierwszej kolejności ostatecznym porzuceniem broni oraz obroną idei i aspiracji przez stosowanie się do zasad demokracji i praworządności; w związku z tym wzywa Armię Wyzwolenia Narodowego do zaprzestania porwań, zbrodni i ataków terrorystycznych wymierzonych w ludność Kolumbii oraz do stanowczego i zdecydowanego opowiedzenia się bez dalszej zwłoki za pokojem w Kolumbii;
19. podkreśla działania Unii Europejskiej, zwłaszcza Europejskiego Funduszu na rzecz Pokoju w Kolumbii, którego zasoby przeznacza się głównie na kompleksową reformę obszarów wiejskich i reintegrację, a zwłaszcza na programy rozwoju oparte na podejściu terytorialnym i na uregulowanie statusu gruntów; zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby w nowym okresie budżetowym dalej udzielały wsparcia z nowych instrumentów współpracy;
20. podkreśla udział sektora prywatnego we wspieraniu ofiar, w reintegracji, zastępowaniu nielegalnych upraw oraz pomocy dla 170 gmin objętych terytorialnymi planami rozwoju; zwraca się do Komisji o zwiększenie synergii umowy handlowej i nowych instrumentów współpracy mających na celu zagwarantowanie dostępu do europejskiego rynku, wymiany i inwestycji, tak aby zapewnić trwałość projektów produkcyjnych, dochody beneficjentów oraz zmniejszyć ich podatność na przestępczość i nielegalną działalność;
21. uważa, że pomyślne wdrożenie porozumienia pokojowego z 2016 r., jako wkład w pokój i stabilność na świecie, pozostanie jednym z kluczowych priorytetów zacieśnionych stosunków dwustronnych na mocy protokołu ustaleń zatwierdzonego przez Radę w styczniu 2021 r.; w tym samym duchu zachęca UE i Kolumbię do dalszej współpracy w celu poprawy warunków życia obywateli Kolumbii i UE poprzez zwiększenie synergii partnerstwa handlowego UE-Kolumbia i porozumienia pokojowego;
22. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rotacyjnej prezydencji Rady, Wiceprzewodniczącemu Komisji / Wysokiemu Przedstawicielowi Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, Europejsko-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu oraz rządowi i Kongresowi Republiki Kolumbii.