PROJEKT REZOLUCJI w sprawie piątej rocznicy porozumienia pokojowego w Kolumbii
26.4.2021 - (2021/2643(RSP))
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu
Javi López, Marek Belka
w imieniu grupy S&D
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B9-0227/2021
B9-0231/2021
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie piątej rocznicy porozumienia pokojowego w Kolumbii
Parlament Europejski,
– uwzględniając ostateczne porozumienie o zakończeniu konfliktu zbrojnego i budowaniu stabilnego i trwałego pokoju między Rewolucyjnymi Siłami Zbrojnymi Kolumbii – Armią Ludową (FARC-EP) a rządem krajowym Kolumbii z 25 listopada 2016 r. (porozumienie pokojowe),
– uwzględniając swoje rezolucje w sprawie procesu pokojowego i sytuacji w zakresie praw człowieka w Kolumbii, w szczególności swoją ostatnią rezolucję z 20 stycznia 2016 r. w poparciu kolumbijskiego procesu pokojowego[1],
– uwzględniając szczególne więzi łączące UE z Kolumbią, w szczególności Umowę o handlu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony, a Kolumbią i Peru z drugiej strony, podpisaną w Brukseli 26 czerwca 2012 r.[2], a także Umowę między Unią Europejską a Republiką Kolumbii dotyczącą zniesienia wiz krótkoterminowych, podpisaną 2 grudnia 2015 r.[3],
– uwzględniając utworzenie specjalnej jurysdykcji na rzecz pokoju (Jurisdicción Especial para la Paz – JEP), która zapewnia sprawiedliwość ofiarom przemocy, masowych aktów okrucieństwa i łamania praw człowieka oraz stanowi podstawowy element procesu pokojowego,
– uwzględniając wspólne oświadczenie wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Josepa Borrella oraz komisarza Janeza Lenarčiča z 9 lutego 2021 r. dotyczące decyzji Kolumbii o przyznaniu migrantom wenezuelskim tymczasowej ochrony,
– uwzględniając sprawozdanie Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (UNHCHR) z 10 lutego 2021 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Kolumbii,
– uwzględniając komunikat systemu ONZ w Kolumbii z 26 kwietnia 2021 r. odrzucający i potępiający niedawne akty przemocy wobec społeczności, obrońców, przywódców i byłych bojowników,
– uwzględniając oświadczenie rzecznika z 26 lutego 2021 r. w sprawie przemocy wobec obrońców praw człowieka w Kolumbii,
– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że porozumienie między rządem Kolumbii a FARC-EP stanowi istotny krok w budowie stabilnego i trwałego pokoju w tym kraju;
B. mając na uwadze, że FARC-EP przestrzega porozumienia o złożeniu broni i przekształciła się w partię polityczną o nazwie Comunes, która zamierza w pełni uczestniczyć w procesie demokratycznym;
C. mając na uwadze, że w Kolumbii przez 53 lata trwał gwałtowny konflikt między różnymi grupami paramilitarnymi i partyzanckimi, w wyniku którego ucierpiało 9 mln osób, z czego ponad 240 tys. poniosło śmierć, 100 tys. zaginęło, a 7,7 mln zostało przesiedlonych; mając na uwadze, że Kolumbia nadal boryka się z powszechną przemocą, wymuszonymi zaginięciami, porwaniami i zabójstwami działaczy oraz obrońców praw człowieka;
D. mając na uwadze, że we wrześniu 2020 r. misja weryfikacyjna ONZ w Kolumbii potwierdziła, że wszystkie składy broni i materiałów wybuchowych przekazano ONZ, która rozbroiła broń, oraz rządowi kolumbijskiemu, który zniszczył materiały wybuchowe; mając na uwadze, że byli partyzanci również czynią postępy na drodze powrotu do życia cywilnego; mając na uwadze, że system prawny i konstytucyjny Kolumbii jest poddawany ukierunkowanym reformom w celu zapewnienia realizacji zobowiązań podjętych w porozumieniu i budowania na nich przyszłości kraju;
E. mając na uwadze, że ONZ poinformowało, iż konieczne są dalsze wysiłki w celu wdrożenia porozumienia pokojowego, ponieważ na niektórych obszarach wiejskich utrzymuje się wysoki poziom przemocy, dochodzi do zabójstw obrońców praw człowieka oraz przywódców społecznych, tubylczych i afrokolumbijskich, ponownego wcielania byłych bojowników do grup rebeliantów oraz znacznego pogorszenia sytuacji w zakresie praw człowieka;
F. mając na uwadze, że w 2017 r. rząd Kolumbii rozpoczął formalne rozmowy pokojowe z Armią Wyzwolenia Narodowego (ELN), ostatnią aktywną organizacją partyzancką działającą w Kolumbii po zawarciu porozumienia pokojowego w 2016 r., lecz w styczniu 2019 r. rząd prezydenta Ivána Duque zakończył rozmowy pokojowe wkrótce po tym, jak ELN zdetonowała bombę samochodową przy akademii policyjnej w Bogocie, w wyniku czego zginęły 22 osoby;
G. mając na uwadze, że rząd Kolumbii oświadczył, iż nie podejmie rozmów pokojowych, dopóki ELN nie zaprzestanie porwań, nie uwolni zakładników i nie zakończy ataków na infrastrukturę; mając na uwadze kategoryczny postulat rządu, aby ugrupowanie to ogłosiło jednostronne zawieszenie broni, w tym zawieszenie porwań i ataków na przemysł naftowy i gazowy, oraz aby jego bojownicy przeszli pod obserwację międzynarodową, co jest warunkiem wstępnym rozmów pokojowych;
H. mając na uwadze, że ELN zasygnalizowała gotowość do zaprzestania działań wojennych w ramach wspieranego przez ONZ moratorium na działania zbrojne, aby organizacje humanitarne i organy zdrowia publicznego mogły lepiej radzić sobie z nową pandemią koronawirusa;
I. mając na uwadze, że w 2020 r. 53 % obrońców praw człowieka zabitych na całym świecie zginęło w Kolumbii: mając na uwadze, że UNHCHR odnotował zabójstwa 133 obrońców praw człowieka oraz 795 przypadków gróźb i ataków na obrońców praw człowieka; mając na uwadze, że misja weryfikacyjna ONZ w Kolumbii udokumentowała zabójstwa 73 byłych członków FARC-EP, co daje łączną liczbę 248 osób od czasu podpisania porozumienia pokojowego w listopadzie 2016 r.;
J. mając na uwadze, że w 2020 r. Kolumbia była krajem, w którym zabito najwięcej obrońców środowiska – odnotowano tam 64 zabójstwa;
K. mając na uwadze, że obecny poziom wdrożenia porozumienia pokojowego uwydatnia istniejące w kraju podziały polityczne i społeczne; mając na uwadze, że około 30 % postanowień porozumienia pokojowego zostało w pełni wdrożonych, a około 20 % nie zaczęto jeszcze wdrażać; mając na uwadze, że jednocześnie nadal istnieją ogromne wyzwania w zakresie ochrony praw człowieka;
L. mając na uwadze, że UE i Kolumbia utrzymują ścisłą współpracę polityczną, gospodarczą i handlową na podstawie protokołu uzgodnień z listopada 2009 r. oraz umowy handlowej między Kolumbią i Peru a UE i jej państwami członkowskimi, której ostatecznym celem jest nie tylko nadanie impulsu stosunkom gospodarczym między stronami, lecz także umocnienie pokoju, demokracji, poszanowanie praw człowieka, trwałego rozwoju i dobrobytu obywateli;
M. mając na uwadze, że w ciągu kilku lat od jej ustanowienia, kolumbijska specjalna jurysdykcja na rzecz pokoju zaczęła podejmować działania mające na celu zapobieżenie bezkarności za poważne naruszenia praw człowieka i nadużycia popełnione podczas konfliktu zbrojnego oraz zapewnienie ofiarom zadośćuczynienia i odszkodowania za te naruszenia; mając na uwadze, że jednocześnie poczyniła postępy na drodze do nawiązania stałego i płynnego dialogu z władzami tubylczymi; mając na uwadze, że procesy te są jeszcze bardziej znaczące, biorąc pod uwagę, że specjalna jurysdykcja na rzecz pokoju działała w silnie spolaryzowanej atmosferze;
1. wyraża uznanie dla starań politycznych, realizmu i wytrwałości, jakimi wykazał się zarówno rząd Kolumbii pod przewodnictwem byłego prezydenta Juana Manuela Santosa, jak i FARC-EP, by zbliżyć swoje antagonistyczne stanowiska i stopniowo utworzyć przestrzeń dla zaangażowania, tym samym umożliwiając postępy w negocjacjach na rzecz stabilnego i trwałego pokoju oraz doprowadzając do historycznego porozumienia, uznającego ofiary za element centralny i priorytetowo traktującego prawdę, sprawiedliwość, zadośćuczynienie i zapobieganie powtórzeniu się konfliktu; wyraża także uznanie dla istotnej roli, jaką w zawarciu tych porozumień odegrały stowarzyszenia ofiar i organizacje pozarządowe;
2. podkreśla, że kolumbijskie porozumienie pokojowe jest często podawane jako wzór na całym świecie ze względu na determinację w dążeniu do rozwiązania problemów, które doprowadziły do konfliktu, oraz skupienie się na prawach i godności ofiar; przypomina, że należy wprowadzić w życie wszystkie elementy tego złożonego i innowacyjnego porozumienia, ponieważ łącznie przyczynią się one do zażegnania pierwotnych przyczyn konfliktu;
3. podkreśla, że Kolumbia jest bliskim sojusznikiem Unii Europejskiej w Ameryce Łacińskiej oraz że należy wzmocnić partnerstwo dwustronne i wspierać ściślejszą współpracę wielostronną w obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania;
4. odnotowuje postępy osiągnięte w takich dziedzinach jak programy rozwoju obszarów wiejskich i reintegracja byłych bojowników;
5. z zadowoleniem przyjmuje decyzję Kolumbii o przyznaniu tymczasowej ochrony migrantom z Wenezueli; podkreśla, że ten niezwykły krok powinien umożliwić złagodzenie cierpień wenezuelskich migrantów w Kolumbii, a jednocześnie zapewnić możliwości lepszej pomocy, w tym szczepienia przeciwko COVID-19, ochronę i trwałe rozwiązania;
6. z zadowoleniem przyjmuje wszystkie działania podjęte już przez specjalną jurysdykcję na rzecz pokoju, aby w przyszłości nadrzędną wartością było budowanie pokoju, oraz wzywa jurysdykcję do kontynuowania tych istotnych wysiłków pomimo licznych wyzwań;
7. jest zaniepokojony opóźnieniami we wdrażaniu przepisów i przyjmowaniu uzgodnionych zmian w sądownictwie, w tym porozumienia pokojowego i specjalnej jurysdykcji na rzecz pokoju;
8. odrzuca i zdecydowanie potępia przemoc stosowaną wobec społeczności, obrońców praw człowieka, przywódców społecznych i przywódców społeczności oraz byłych bojowników FARC-EP oraz zauważa, że w ostatnich tygodniach ich sytuacja uległa pogorszeniu;
9. wzywa ELN, aby zaprzestała konfliktów i nadużyć oraz bez dalszej zwłoki zdecydowanie opowiedziała się za pokojem w Kolumbii; wzywa ELN do podjęcia równoległych negocjacji z rządem Kolumbii oraz zorganizowania ich na takich samych zasadach jak FARC-EP;
10. z zadowoleniem przyjmuje zalecenie ONZ dotyczące promowania zmian strukturalnych, które przyczyniają się do lepszego wdrażania porozumienia pokojowego i poprawy sytuacji w zakresie praw człowieka;
11. z zadowoleniem przyjmuje zalecenia, w których apeluje się o silniejszą zintegrowaną obecność państwa na tych terytoriach, o przyjęcie przez Krajową Komisję ds. Gwarancji Bezpieczeństwa polityki publicznej umożliwiającej likwidowanie organizacji przestępczych oraz o ochronę prac całościowego systemu na rzecz prawdy, sprawiedliwości, zadośćuczynienia i zapobiegania powtórzeniu konfliktu (SIVJRNR);
12. ponownie wyraża wolę udzielenia pomocy, aby wesprzeć wdrażanie porozumienia pokojowego, któremu muszą towarzyszyć działania na rzecz walki z nierównością i ubóstwem; uważa, że należy udzielić szczególnego wsparcia grupom, które niewspółmiernie ucierpiały na skutek konfliktu, takim jak społeczność afrokolumbijska i ludy tubylcze;
13. wyraża zaniepokojenie z powodu skutków pandemii COVID-19, która wywarła bezpośredni negatywny wpływ na prawa człowieka, budżet przeznaczony na wdrażanie porozumienia pokojowego oraz realizację agend i harmonogramów;
14. zauważa, że konflikt eskalował na obszarach wiejskich, gdzie nasiliła się przemoc, a przestępcze i niepaństwowe ugrupowania zbrojne przejęły kontrolę terytorialną i społeczną, co ma katastrofalny wpływ na małe gospodarstwa rolne, ludy tubylcze i społeczność potomków Afrykanów; zauważa, że zgłoszono szereg przypadków przymusowych wysiedleń, przymusowej rekrutacji, przemocy seksualnej wobec dzieci i kobiet, masakr, tortur i innych aktów okrucieństwa;
15. zwraca szczególną uwagę na problemy w departamencie Cauca, gdzie sytuacja w zakresie praw człowieka i bezpieczeństwa uległa wyraźnemu pogorszeniu i gdzie dochodzi do przymusowych wysiedleń i ataków na społeczności i władze etniczne; ponadto odnotowuje skutki tej sytuacji dla władz publicznych;
16. uważa, że do tych brutalnych wydarzeń, które wywierają poważny wpływ na życie jednostek i społeczności, dochodzi na terytoriach, gdzie obecne są nielegalne ugrupowania zbrojne i organizacje przestępcze, prowadzona jest nielegalna działalność gospodarcza, małoletni są werbowani przez grupy rebeliantów, a obecność państwa jest ograniczona;
17. uważa, że sprawą najwyższej wagi jest zapewnienie pełnej obecności instytucji państwowych na tych terytoriach, w tym podmiotów prawnych odpowiedzialnych za propagowanie i ochronę praw człowieka;
18. ponownie wyraża solidarność z wszystkimi ofiarami i potwierdza zamiar dalszego wspierania społeczności, władz etnicznych i jednostek państwowych w rozwiązywaniu tych wspólnych problemów, przezwyciężaniu konfliktu i dalszemu umacnianiu pokoju;
19. uznaje znaczenie prawa do pokojowych demonstracji i protestów społecznych dla zagwarantowania budowy demokratycznego i integracyjnego społeczeństwa; wzywa do wdrażania protokołów dotyczących protestów społecznych i innych mechanizmów zgodnie z normami międzynarodowymi w celu ochrony tego prawa;
20. wyraża pełne poparcie dla SIVJRNR;
21. wzywa UE i jej państwa członkowskie, by zapewniły międzynarodową obserwację wdrażania porozumienia pokojowego, oraz apeluje o odnowienie mandatu specjalnego wysłannika ds. pokoju w Kolumbii;
22. wyraża zaniepokojenie z powodu łamania praw podstawowych oraz represjonowania obrońców praw człowieka, prawników, demonstrantów, dziennikarzy, blogerów, związkowców, studentów, dzieci, działaczy na rzecz praw kobiet, osób LGBTI, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, przeciwników politycznych i mniejszości; wzywa rząd Kolumbii, by wykazał, że poczyniono postępy w dochodzeniach w sprawie ataków na obrońców praw człowieka, przywódców społecznych i byłych bojowników;
23. apeluje do rządu Kolumbii o postępy we wdrażaniu wszystkich aspektów porozumienia pokojowego, w tym polityki dotyczącej kompleksowej reformy obszarów wiejskich i zastępowania nielegalnych upraw, i w likwidowaniu ugrupowań neoparamilitarnych; apeluje też o zapewnienie własnych zdolności finansowych i tym samym wykazanie politycznego zaangażowania na rzecz pokoju oraz unikanie negatywnych wystąpień; ponadto wzywa rząd Kolumbii do wsparcia wysiłków SIVJRNR, aby jego działalność nadal skupiała się na ofiarach;
24. stanowczo wzywa władze Kolumbii do podjęcia działań, aby zapobiec nowym masakrom, w tym przez realizację programów rozwoju określonych w porozumieniu pokojowym, np. planów rozwoju z podejściem terytorialnym (PDET) i krajowego programu zastępowania nielegalnych upraw (PNIS); zauważa, że priorytetem w tych programach powinno być tworzenie państwowych instytucji cywilnych, a nie coraz większa militaryzacja regionów;
25. wzywa państwo kolumbijskie do zagwarantowania ochrony i bezpieczeństwa wszystkim liderom społecznym i politycznym, działaczom społecznym oraz obrońcom środowiska i społeczności wiejskich;
26. przypomina apel sekretarza generalnego ONZ Antónia Guterresa o natychmiastowe zaprzestanie działań wojennych, aby umożliwić postępy w odbudowie kraju po pandemii COVID-19; wzywa władze kolumbijskie, by wzmocniły przepisy w celu skutecznej ochrony życia i praw wszystkich mieszkańców obszarów dotkniętych konfliktem i przemocą;
27. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rotacyjnej prezydencji Rady, Wiceprzewodniczącemu Komisji / Wysokiemu Przedstawicielowi Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, Europejsko-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu oraz rządowi i Kongresowi Republiki Kolumbii.