B9-0408/2021
Dokument z posiedzenia
B9-0408/2021
6.7.2021
PROJEKT REZOLUCJI
złożony w następstwie oświadczenia wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu
w sprawie represji wobec opozycji w Turcji, w szczególności Ludowej Partii Demokratycznej (HDP)
Anna Fotyga, Adam Bielan, Valdemar Tomaševski, Witold Jan Waszczykowski, Eugen Jurzyca
w imieniu grupy ECR
B9-0408/2021
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie represji wobec opozycji w Turcji, w szczególności Ludowej Partii Demokratycznej (HDP)
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Turcji, w szczególności rezolucję z 19 września 2019 r. w sprawie sytuacji w Turcji, w szczególności odwołania burmistrzów wyłonionych w wyborach[1] oraz rezolucję z 19 maja 2021 r. w sprawie sprawozdań Komisji dotyczących Turcji za lata 2019–202[2],
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 25 czerwca 2021 r.,
– uwzględniając orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Selahattin Demirtaș przeciwko Turcji,
– uwzględniając europejską konwencję praw człowieka i Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, których Turcja jest stroną,
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,
– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że prowadząca od 40 lat działalność terrorystyczną przeciw Turcji Partia Pracujących Kurdystanu (PKK) odpowiada za śmierć co najmniej 40 tys. ludzi, w tym kobiet i dzieci; mając na uwadze, że Turcja, Unia Europejska, Stany Zjednoczone i liczne inne kraje uznały PKK za organizację terrorystyczną;
B. mając na uwadze, że prokurator naczelny Najwyższego Sądu Apelacyjnego ponownie skierował do Trybunału Konstytucyjnego 850-stronicowy akt oskarżenia przeciw Ludowej Partii Demokratycznej (HDP), który następnie został przesłany do Sądu Najwyższego, zwanego również sądem kasacyjnym; mając na uwadze, że autorzy aktu oskarżenia domagają się zakazu prowadzenia działalności politycznej dla niemal 500 członków tej partii i zamrożenia jej rachunku bankowego; mając na uwadze, że według prokuratora wniosek złożono w związku z oświadczeniami i działaniami HDP niezgodnymi z demokratycznymi i powszechnymi zasadami prawa, w związku z współpracą z ugrupowaniem terrorystycznym PKK i powiązanymi z nią organizacjami oraz z prowadzeniem działań jako przedłużenie PKK;
C. mając na uwadze, że Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył wstępnie nowy akt oskarżenia i przyjął go jednogłośnie; mając na uwadze, że podstawą większości oskarżeń wniesionych przez prokuratora naczelnego przeciwko HDP są protesty w Kobane, w sprawie których toczy się postępowanie sądowe przeciwko politykom HDP, w tym byłym współprzewodniczącym Selahattinowi Demirtaşowi i Figen Yüksekdağ, którzy przebywają w więzieniu; mając na uwadze, że podstawą tych oskarżeń był głównie tweet opublikowany przez centralny zarząd HDP (6 października 2014 r.), w którym zachęcano ludzi do protestu w duchu solidarności z mieszkańcami Kobane przeciwko ISIS oraz przeciwko embargu nałożonemu na to miasto przez Turcję; mając na uwadze, że w tzw. procesie Kobane na ławie oskarżonych zasiada 108 członków HDP; 28 z nich oczekuje na proces w areszcie, 6 objęto nadzorem sądowym, a wobec 75 wydano nakaz aresztowania;
D. mając na uwadze, że 30 czerwca 2021 r. prokuratorzy Ministerstwa Sprawiedliwości przedłożyli Wspólnej Komisji Parlamentarnej ds. Konstytucji i Sprawiedliwości Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji streszczenia postępowań mających na celu uchylenie immunitetu 20 parlamentarzystów z sześciu partii opozycyjnych; mając na uwadze, że postępowania te prowadzone są przeciwko 15 posłom HDP, liderowi Republikańskiej Partii Ludowej (CHP) Kemalowi Kılıçdaroğlu i jednemu parlamentarzyście z każdej z pozostałych partii opozycyjnych, a mianowicie Demokratycznej Partii Regionów (DBP), Dobrej Partii (İYİ), Robotniczej Partii Turcji (TİP) i Partii Demokratycznej (DP);
E. mając na uwadze, że w Turcji decyzję o zamknięciu partii politycznej podejmuje Trybunał Konstytucyjny na podstawie aktu oskarżenia wniesionego przez Prokuraturę Naczelną przy Sądzie Najwyższym; mając na uwadze, że zamiast zasądzenia trwałego rozwiązania partii 15-osobowy Trybunał Konstytucyjny może zdecydować o jej częściowym lub całkowitym odcięciu od pomocy państwa w zależności od powagi zarzucanych czynów;
F. mając na uwadze, że w przeszłości w Turcji dochodziło do zamykania partii politycznych, zwłaszcza prokurdyjskich; mając na uwadze, że rozwiązywanie partii politycznych jest środkiem prawnym stosowanym we wszystkich demokracjach i powinno przebiegać zgodnie z konstytucją i prawem oraz w oparciu o niezbite dowody uzasadniające konieczność wykonania tak radykalnego ruchu; mając na uwadze, że Trybunał Konstytucyjny zakazał dotychczas działalności sześciu prokurdyjskich partii politycznych;
G. mając na uwadze, że Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie stwierdzał, że zamykanie partii politycznych narusza prawo do stowarzyszania się zapisane w art. 11 europejskiej konwencji praw człowieka;
H. mając na uwadze, że rząd turecki oskarżył HDP, trzecią co do wielkości partię polityczną w Turcji, o bezpośrednie powiązania z PKK;
J. mając na uwadze, że tymczasowa zmiana konstytucji przyjęta przez turecki parlament w maju 2016 r. umożliwiła uchylenie immunitetu, a następnie uwięzienie posłów HDP, CHP, rządzącej Partii Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP) oraz Partii Narodowego Działania (MHP);
K. mając na uwadze, że posłom tym zarzucono członkostwo w organizacji terrorystycznej, szerzenie propagandy terrorystycznej i wiele innych przestępstw; mając na uwadze, że organizacje pozarządowe badające te procesy wskazały, iż większość dowodów prokuratorskich to publiczne przemówienia oskarżonych i ich działalność jako polityków;
L. mając na uwadze, że 17 czerwca 2021 r. w biurach partii HDP w Izmirze brutalnie zamordowano pracownicę HDP Deniz Poyraz; mając na uwadze, że budynek partii HDP w Izmirze na miesiące przed zamachem był obierany za cel i że działacze partii HDP w Izmirze poinformowali policję i urząd gubernatora o możliwym ataku, ale policja nie zastosowała żadnych środków ostrożności; mając na uwadze, że podburzająca retoryka rządu przeciwko HDP ośmieliła napastników do zaatakowania biur partii; mając na uwadze, że w czwartek 1 lipca 2021 r. tureckie partie rządzące i opozycyjne potępiły atak na biura prokurdyjskiej HDP w Izmirze, natomiast Onur Gencer, który zamordował pracownicę partii Deniz Poyraz, został aresztowany pod zarzutem „zabójstwa z premedytacją” zaledwie 24 godziny po ataku; mając na uwadze, że szybkie aresztowanie O. Gencera oraz fakt, że podczas oględzin miejsca przestępstwa nie zauważono śladu pocisku w jednym z biur partii, wywołały krytyczne uwagi co do powierzchowności śledztwa; mając na uwadze, że 21 czerwca 2021 r. adwokaci HDP i D. Poyraz złożyli do prokuratury 10-stronicową petycję składającą się z 38 artykułów, w której zażądali przeprowadzenia skutecznego śledztwa; mając na uwadze, że zabójstwo D. Poyraz nie powinno być postrzegane jako odosobnione przestępstwo z nienawiści, lecz raczej jako wyraz napięć politycznych;
M. mając na uwadze, że Turcja nadal nie stosuje się do wiążącego orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 20 listopada 2018 r., potwierdzonego orzeczeniem wielkiej izby z dnia 22 grudnia 2020 r., w którym wzywa się władze tureckie do natychmiastowego uwolnienia S. Demirtaşa;
N. mając na uwadze, że 21 czerwca 2021 r. turecki Trybunał Konstytucyjny przyjął zmieniony akt oskarżenia złożony przez Bekira Sahina, prokuratora naczelnego Najwyższego Sądu Apelacyjnego; wniesiono w nim o zamknięcie HDP w związku z domniemanymi powiązaniami z ugrupowaniem terrorystycznym PKK;
O. mając na uwadze, że w konkluzjach z 25 czerwca 2021 r. Rada Europejska stwierdza, że ataki na partie polityczne stanowią poważne zagrożenie dla praw człowieka i są sprzeczne z zobowiązaniami Turcji w zakresie poszanowania demokracji i praworządności oraz że dialog na ten temat pozostaje integralną częścią stosunków UE–Turcja;
P. mając na uwadze, że krytycy oskarżają prezydenta Erdoğana o wykorzystywanie sądów do tłumienia politycznego sprzeciwu wobec rządu i jego konserwatywnej AKP; mając na uwadze, że od zamachu stanu w 2016 r. rząd turecki kilkakrotnie podejmował działania mające na celu osłabienie ugrupowań i partii opozycyjnych; mając na uwadze, że w ostatnich latach miały również miejsce tłumne ataki na polityków opozycji;
Q. mając na uwadze, że w ostatnim czasie w regionie nasiliły się ataki na wojsko tureckie ze strony kurdyjskich bojowników/terrorystów, w tym członków PKK, Powszechnych Jednostek Ochrony (YPG) i Hêzên Rizgariya Efrînê (HRE) – dobrze wyszkolonych i zorganizowanych ugrupowań;
R. mając na uwadze, że zainicjowany w 2013 r. kurdyjski proces pokojowy, którego celem było pokojowe i polityczne rozwiązanie różnic między obiema stronami, załamał się, gdy turecki rząd nie był w stanie osiągnąć porozumienia z Partią Unii Demokratycznej (PYD), która jest syryjskim odgałęzieniem PKK;
1. powtarza, jak ważne są dobre relacje z Turcją, oparte na wspólnych wartościach oraz poszanowaniu praw człowieka, praworządności, wolnych i demokratycznych wyborów, podstawowych wolności i powszechnego prawa do rzetelnego procesu sądowego;
2. podkreśla, że zakazanie działania jakiejkolwiek partii politycznej powinno być poparte solidnymi dowodami na to, że takie działanie jest uzasadnione, i wzywa władze tureckie do przedstawienia takich dowodów; przypomina w tym kontekście o rzekomych powiązaniach HDP z PKK, która została umieszczona na unijnej liście organizacji terrorystycznych;
3. jest zdania, że rozwiązanie umiarkowanej partii wzmocniłoby pozycję tej część ludności kurdyjskiej, która opowiada się za terroryzmem i przemocą, a także przyniosłoby efekt przeciwny do zamierzonego pod względem pluralizmu w kraju oraz potrzeby integracji ludności kurdyjskiej, która ma prawo wyboru swojego przedstawiciela w tureckim parlamencie;
4. wzywa Turcję do zapewnienia pluralizmu i poszanowania wolności zrzeszania się i wypowiedzi zgodnie z zabezpieczeniami ustanowionymi w tureckiej konstytucji i z międzynarodowymi zobowiązaniami Turcji;
5. wyraża zaniepokojenie z powodu powtarzających się przypadków odbierania posłom opozycji statusu parlamentarzysty i wzywa władze tureckie, by zapewniły każdej osobie prawo do rzetelnego procesu sądowego oraz do rozpatrzenia jej sprawy przez niezależny sąd, który może przyznać zadośćuczynienie, zgodnie ze standardami międzynarodowymi;
6. wyraża ubolewanie z powodu nieprzestrzegania przez Turcję orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Selahattina Demirtaşa i z powodu jego dalszego przetrzymywania oraz wzywa do jego natychmiastowego uwolnienia;
7. podkreśla, że trzeba wznowić kurdyjski proces pokojowy;
8. jest zaniepokojony coraz większą presją na partie opozycyjne, w tym na Republikańską Partię Ludową (CHP);
9. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, a także prezydentowi, rządowi i parlamentowi Turcji.