ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την καταστολή της αντιπολίτευσης στην Τουρκία, και συγκεκριμένα του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP)
6.7.2021 - (2021/2788(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Hilde Vautmans, Petras Auštrevičius, Malik Azmani, Izaskun Bilbao Barandica, Olivier Chastel, Vlad Gheorghe, Bernard Guetta, Karin Karlsbro, Nathalie Loiseau, Karen Melchior, Frédérique Ries, María Soraya Rodríguez Ramos, Nicolae Ştefănuță, Ramona Strugariu
εξ ονόματος της Ομάδας Renew
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B9-0406/2021
B9‑0410/2021
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την καταστολή της αντιπολίτευσης στην Τουρκία, και συγκεκριμένα του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP)
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του για την Τουρκία, ιδίως εκείνα της 19ης Μαΐου 2021 σχετικά με την έκθεση της Επιτροπής 2019-2020 για την Τουρκία[1], της 20ής Ιανουαρίου 2021 σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, και ιδίως την περίπτωση του Selahattin Demirtaş και άλλων κρατουμένων συνείδησης[2], και της 19ης Σεπτεμβρίου 2019 σχετικά με την κατάσταση στην Τουρκία, και ιδίως την απομάκρυνση των εκλεγμένων δημάρχων[3],
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 6ης Οκτωβρίου 2020, σχετικά με την πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ (COM(2020)0660), και τη συνοδευτική έκθεση του 2020 για την Τουρκία (SWD(2020)0355),
– έχοντας υπόψη το διαπραγματευτικό πλαίσιο της 3ης Οκτωβρίου 2005 για την Τουρκία και το γεγονός ότι, όπως και στην περίπτωση όλων των υποψηφίων χωρών, η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ εξαρτάται από την πλήρη συμμόρφωση με τα κριτήρια της Κοπεγχάγης,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 24ης Ιουνίου 2021 σχετικά με τις εξωτερικές σχέσεις, και άλλα σχετικά συμπεράσματα του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με την Τουρκία,
– έχοντας υπόψη την κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας της 22ας Μαρτίου 2021 σχετικά με την κατάσταση των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας (JOIN(2021)0008),
– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις της εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, στις 19 Αυγούστου 2019, σχετικά με την παύση εκλεγμένων δημάρχων και την κράτηση εκατοντάδων ατόμων στη νοτιοανατολική Τουρκία,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της Αντιπροέδρου της Επιτροπής/Ύπατης Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και του Επιτρόπου για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας και τις Διαπραγματεύσεις για τη Διεύρυνση, της 4ης Νοεμβρίου 2016, σχετικά με τη σύλληψη αρκετών μελών του HDP, συμπεριλαμβανομένων των συμπροέδρων του κόμματος,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 46 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και την υποχρέωση της Τουρκίας να εφαρμόζει όλες τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ),
– έχοντας υπόψη την απόφαση του τμήματος ευρείας σύνθεσης του ΕΔΔΑ της 22ας Δεκεμβρίου 2020 στην υπόθεση Selahattin Demirtaş κατά Τουρκίας (14305/17), και την απόφαση του ΕΔΔΑ της 20ής Νοεμβρίου 2018 στην ίδια υπόθεση,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμα 2260 της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, της 24ης Ιανουαρίου 2019, με τίτλο «Η επιδεινούμενη κατάσταση των πολιτικών της αντιπολίτευσης στην Τουρκία: τι μπορεί να γίνει για να προστατευθούν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους σε ένα κράτος μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης;»,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP) και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης αποτελούν συνεχώς στόχο των τουρκικών αρχών στο πλαίσιο της δημοκρατικής οπισθοδρόμησης στη χώρα·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 17 Μαρτίου 2021, ο Γενικός Εισαγγελέας του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της Τουρκίας κατέθεσε κατηγορητήριο στο Τουρκικό Συνταγματικό Δικαστήριο ζητώντας τη διάλυση του HDP·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 31 Μαρτίου 2021, η Γενική Συνέλευση του Συνταγματικού Δικαστηρίου προέβη στην πρώτη εξέταση του κατηγορητηρίου, διαπιστώνοντας διαδικαστικές ελλείψεις, και αποφάσισε να ζητήσει από την Γενική Εισαγγελία να διορθώσει αυτές τις ελλείψεις·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 7 Ιουνίου 2021, ο Γενικός Εισαγγελέας κατέθεσε αναθεωρημένο κατηγορητήριο στο Τουρκικό Συνταγματικό Δικαστήριο για τη διάλυση του HDP·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι, εκτός από το αίτημα διάλυσης του κόμματος, το αναθεωρημένο κατηγορητήριο, όπως και το αρχικό, ζητούσε στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για σχεδόν 600 πολιτικούς του HDP και πάγωμα των τραπεζικών λογαριασμών του κόμματος·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 21 Ιουνίου 2021, η Γενική Συνέλευση του Συνταγματικού Δικαστηρίου προέβη στην πρώτη εξέταση του αναθεωρημένου κατηγορητηρίου και το αποδέχθηκε ομόφωνα·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Γενικός Εισαγγελέας βάσισε τις περισσότερες κατηγορίες του κατά του HDP στις διαμαρτυρίες για το Kobane, για τις οποίες εκκρεμεί δικαστική διαδικασία κατά πολιτικών του HDP, συμπεριλαμβανομένων των πρώην συμπροέδρων Selahattin Demirtaş και Figen Yüksekdağ·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κατηγορίες αυτές βασίστηκαν κυρίως σε ένα tweet που αναρτήθηκε από την κεντρική εκτελεστική επιτροπή του HDP (με ημερομηνία 6 Οκτωβρίου 2014) και το οποίο καλούσε τους πολίτες να διαμαρτυρηθούν, σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τον λαό του Kobane, κατά του ISIS και κατά του εμπάργκο που επέβαλε η Τουρκία στο Kobane·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στη λεγόμενη δίκη του Kobane υπάρχουν 108 κατηγορούμενοι από το HDP· λαμβάνοντας υπόψη ότι 28 εξ αυτών έχουν συλληφθεί εν αναμονή της δίκης· λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν επιβληθεί δικαστικοί περιορισμοί σε έξι άτομα και έχουν εκδοθεί εντάλματα σύλληψης σε βάρος 75 ατόμων·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 17 Ιουνίου 2021, η Deniz Poyraz, υπάλληλος του HDP δολοφονήθηκε στα γραφεία του κόμματος HDP στη Σμύρνη· λαμβάνοντας υπόψη ότι το θύμα ακρωτηριάστηκε πριν και μετά τον θάνατό της·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το κτήριο του HDP στη Σμύρνη είχε μπει στο στόχαστρο μήνες πριν από την επίθεση· λαμβάνοντας υπόψη ότι κομματικά στελέχη του HDP στη Σμύρνη είχαν ενημερώσει την αστυνομία και το κυβερνείο για το ενδεχόμενο επίθεσης εναντίον τους, αλλά η αστυνομία δεν είχε λάβει μέτρα προφύλαξης·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ομάδες που επιτέθηκαν στα γραφεία του HDP είχαν ενθαρρυνθεί από την υποκίνηση της κυβέρνησης κατά του HDP·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τρεις βουλευτές του HDP έχουν απωλέσει τις βουλευτικές τους έδρες και τη βουλευτική ασυλία τους και έχουν συλληφθεί·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 30 Ιουνίου 2021, οι εισαγγελείς του Υπουργείου Δικαιοσύνης υπέβαλαν στη Μεικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή Συντάγματος και Δικαιοσύνης της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης περιλήψεις των δικαστικών διαδικασιών που είχαν κινηθεί για την άρση της νομοθετικής ασυλίας 20 βουλευτών της αντιπολίτευσης από έξι διαφορετικά κόμματα της αντιπολίτευσης·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαδικασίες αυτές στοχοποιούν 15 βουλευτές του HDP, τον ηγέτη του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Kemal Kılıçdaroğlu και έναν βουλευτή από κάθε άλλο κόμμα της αντιπολίτευσης, συγκεκριμένα το Δημοκρατικό Κόμμα των Περιφερειών (DBP), το Καλό Κόμμα (İYİ), το Εργατικό Κόμμα της Τουρκίας (TİP) και το Δημοκρατικό Κόμμα (DP)·
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 1 Μαρτίου 2021, συνολικά 1 267 περιλήψεις διαδικασιών βρίσκονται υπό εξέταση από τη Μικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή Συνταγματικών θεμάτων και Δικαιοσύνης της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, εκ των οποίων οι 955 (75 %) είναι κατά 59 βουλευτών του HDP·
ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Selahattin Demirtaş, πρώην βουλευτής του Τουρκικού Κοινοβουλίου από το 2007 έως το 2018, πρώην συμπρόεδρος του HDP και υποψήφιος για την προεδρία κατά τις εκλογές του 2014 και του 2018 (έλαβε 9,76% και 8,32% των ψήφων, αντίστοιχα), βρίσκεται υπό κράτηση για πάνω από 4 χρόνια, με αβάσιμες κατηγορίες και παρά τις δύο αποφάσεις του ΕΔΔΑ υπέρ της αποφυλάκισής του·
ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά τις τοπικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 31 Μαρτίου 2019, 59 από τους 65 δημοκρατικά εκλεγμένους δημάρχους του HDP στη Νοτιοανατολική Τουρκία αντικαταστάθηκαν από επαρχιακούς κυβερνήτες ή εντολοδόχους που υποδείχθηκαν από την κυβέρνηση, με την αιτιολογία ότι τελούσαν υπό ποινική έρευνα για εικαζόμενες σχέσεις με την τρομοκρατία· λαμβάνοντας υπόψη ότι από τους 36 συλληφθέντες, οι 32 αφέθηκαν ελεύθεροι κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, αλλά ότι έξι εκλεγμένοι συνδήμαρχοι παραμένουν ακόμα στη φυλακή·
1. καταδικάζει απερίφραστα τις κατασταλτικές ενέργειες και τα μέτρα που έλαβαν οι τουρκικές αρχές εναντίον του HDP και άλλων κομμάτων της τουρκικής αντιπολίτευσης·
2. αποδοκιμάζει το κατηγορητήριο που επανακατατέθηκε στο Συνταγματικό Δικαστήριο από τον Γενικό Εισαγγελέα του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της Τουρκίας, με την οποία ζητείται η διάλυση του HDP και η στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για περισσότερα από 600 μέλη του HDP· σημειώνει με μεγάλη ανησυχία ότι η υπόθεση διάλυσης του HDP είναι το αποκορύφωμα μιας μακροχρόνιας καταστολής εις βάρος του κόμματος που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και αρκετά χρόνια, και στην οποία έχουν δικασθεί χιλιάδες μέλη του κόμματος, στελέχη, βουλευτές, τοπικοί σύμβουλοι και συνδήμαρχοι, κυρίως με κατηγορίες που σχετίζονται με την τρομοκρατία·
3. καταδικάζει απερίφραστα την αποτρόπαιη δολοφονία της Deniz Poyraz· εκφράζει τα συλλυπητήριά του στους συγγενείς και τους οικείους της· ζητεί από τις αρχές να διερευνήσουν ενδελεχώς τη συγκεκριμένη υπόθεση και να προσαγάγουν τους υπευθύνους στη δικαιοσύνη·
4. καλεί τις τουρκικές αρχές να απέχουν από την υποκίνηση εναντίον του HDP και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την προστασία των γραφείων και των αξιωματούχων του κόμματος, συμπεριλαμβανομένων των βουλευτών και των εκλεγμένων τοπικών συμβούλων και συνδημάρχων·
5. καταδικάζει την απόφαση να αφαιρεθεί από τους βουλευτές του HDP Leyla Güven, Ömer Faruk Gergerlioğlu και Musa Farisoğulları η βουλευτική τους έδρα και η ασυλία τους και τις επακόλουθες συλλήψεις τους· καλεί τις τουρκικές αρχές να τους απελευθερώσουν αμέσως και να αποσύρουν όλες τις κατηγορίες εναντίον τους·
6. καταδικάζει απερίφραστα τη συνεχιζόμενη κράτηση από τον Νοέμβριο 2016 των πρώην συμπροέδρων του HDP Figen Yüksekdağ και Selahattin Demirtaș, ηγέτη της αντιπολίτευσης και πρώην υποψηφίου για την προεδρία· υπενθυμίζει την απόφαση του ΕΔΔΑ της 20ής Νοεμβρίου 2018 στην υπόθεση Selahattin Demirtaş κατά Τουρκίας, που επικυρώθηκε με την απόφαση του τμήματος ευρείας συνθέσεως του ΕΔΔΑ της 22ας Δεκεμβρίου 2020, και η οποία καλεί τις τουρκικές αρχές να αποφυλακίσουν αμέσως τον κ. Demirtaş·
7. εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του για την αυξανόμενη πίεση στο κυριότερο κόμμα της αντιπολίτευσης (το CHP) και τον αρχηγό του, Kemal Kılıçdaroğlu, συμπεριλαμβανομένης της κατάσχεσης φυλλαδίων του κόμματος με δικαστική απόφαση, της αίτησης άρσης της ασυλίας κατά του αρχηγού λόγω των πολιτικών του δηλώσεων, των απειλών που εξαπολύθηκαν δημοσίως εναντίον του ή ακόμη και σωματικών επιθέσεων εναντίον του· επαναλαμβάνει τη σοβαρή ανησυχία του για τη συνεχή πολιτική και δικαστική παρενόχληση του Canan Kaftancıoğlu, επαρχιακού προέδρου του CHP στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος καταδικάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2019 σε σχεδόν 10ετή φυλάκιση για μια υπόθεση με πολιτικά κίνητρα, για την οποία εκκρεμεί απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου·
8. καλεί τις τουρκικές αρχές να απελευθερώσουν αμέσως και άνευ όρων όλα τα άλλα μέλη της αντιπολίτευσης που συνελήφθησαν στο πλαίσιο της καταστολής εναντίον όλων των διαφωνούντων στη χώρα και να αποσύρουν όλες τις κατηγορίες εναντίον τους·
9. εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του για την κατάχρηση της ευρείας αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τις τουρκικές αρχές να ευθυγραμμίσουν την αντιτρομοκρατική νομοθεσία τους με τα διεθνή πρότυπα, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών και η αναλογικότητα και ισότητα έναντι του νόμου·
10. καταδικάζει την επαναλαμβανόμενη προσφυγή στην ανάκληση της βουλευτικής ιδιότητας βουλευτών της αντιπολίτευσης, η οποία βλάπτει σοβαρά την εικόνα του κοινοβουλίου ως δημοκρατικού θεσμού· καταδικάζει την απόφαση που έλαβαν οι τουρκικές αρχές να απομακρύνουν δημοκρατικά εκλεγμένους δημάρχους από τα καθήκοντά τους βάσει αμφιλεγόμενων αποδεικτικών στοιχείων και να τους αντικαταστήσουν με μη εκλεγμένους διαχειριστές· τονίζει ότι οι ενέργειες αυτές εξακολουθούν να υπονομεύουν την ικανότητα της αντιπολίτευσης να ασκεί τα δικαιώματά της και να εκπληρώνει τον δημοκρατικό της ρόλο· εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του για τη σοβαρή οπισθοδρόμηση στο θέμα της ελευθερίας των κομμάτων της αντιπολίτευσης να λειτουργούν, που αποκαλύπτει τη δεινή κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και τη συνεχή διάβρωση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, κατά παράβαση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης·
11. υπογραμμίζει ότι οι δημοκρατικές εκλογές και μια λειτουργική κοινοβουλευτική δημοκρατία αποτελούν τη βάση για μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ευημερία, και ότι τα μέτρα που λαμβάνονται κατά των κομμάτων της αντιπολίτευσης παραβιάζουν κατάφωρα τις ευρωπαϊκές αξίες, τις συμβάσεις και την έννομη τάξη· επισύρει την προσοχή του Συμβουλίου και της Επιτροπής στο γεγονός ότι ο κρίσιμος τομέας των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, ο οποίος βρίσκεται στο επίκεντρο της ενταξιακής διαδικασίας, δεν μπορεί να αποσυνδεθεί και να απομονωθεί από τις συνολικές σχέσεις και ότι παραμένει το κύριο εμπόδιο για την πρόοδο προς κάθε θετική ατζέντα που θα μπορούσε να προσφερθεί στην Τουρκία, η οποία θα πρέπει επίσης να υπόκειται στον πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων και της ελευθερίας λειτουργίας των κομμάτων και των αιρετών αξιωματούχων της αντιπολίτευσης·
12. επαναλαμβάνει τη λύπη του, όπως εκφράζεται στο ψήφισμα της 19 Μαΐου 2021 σχετικά με την έκθεση της Επιτροπής για την Τουρκία για την περίοδο 2019-2020, για το γεγονός ότι, μετά το τελευταίο ψήφισμα του Κοινοβουλίου, η κατάσταση απέχει πολύ από το να έχει βελτιωθεί, αλλά και έχει επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο όσον αφορά τις εσωτερικές, θεσμικές και εξωτερικές πολιτικές· εκφράζει την ελπίδα ότι αυτή η αρνητική τάση θα αντιστραφεί επειγόντως και μόνιμα· επιμένει κατηγορηματικά, ωστόσο, ότι εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, η Επιτροπή θα πρέπει να συστήσει, σύμφωνα με το διαπραγματευτικό πλαίσιο από τον Οκτώβριο του 2005, να ανασταλούν επίσημα οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, ώστε και οι δύο πλευρές να επανεξετάσουν με ρεαλισμό και μέσω ενός δομημένου και ολοκληρωμένου διαλόγου υψηλού επιπέδου, την καταλληλότητα του υφιστάμενου πλαισίου και την ικανότητά του να λειτουργεί ή, αν είναι αναγκαίο, να διερευνήσουν ενδεχόμενα νέα μοντέλα για τις μελλοντικές σχέσεις·
13. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το Συμβούλιο, την Επιτροπή, τον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/ Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, και στον Πρόεδρο, την Κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο της Δημοκρατίας της Τουρκίας.
- [1] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2021)0234.
- [2] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2021)0028.
- [3] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2019)0017.