PROJEKT REZOLUCJI w sprawie represji wobec opozycji w Turcji, w szczególności Ludowej Partii Demokratycznej (HDP)
6.7.2021 - (2021/2788(RSP))
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu
Hilde Vautmans, Petras Auštrevičius, Malik Azmani, Izaskun Bilbao Barandica, Olivier Chastel, Vlad Gheorghe, Bernard Guetta, Karin Karlsbro, Nathalie Loiseau, Karen Melchior, Frédérique Ries, María Soraya Rodríguez Ramos, Nicolae Ştefănuță, Ramona Strugariu
w imieniu grupy Renew
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B9-0406/2021
B9‑0410/2021
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie represji wobec opozycji w Turcji, w szczególności Ludowej Partii Demokratycznej (HDP)
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Turcji, w szczególności z 19 maja 2021 r. w sprawie sprawozdania Komisji za lata 2019–2020 dotyczącego Turcji[1], z 20 stycznia 2021 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Turcji, w szczególności sprawy Selahattina Demirtaşa i innych więźniów sumienia[2] oraz z 19 września 2019 r. w sprawie sytuacji w Turcji, w szczególności odwołania burmistrzów wyłonionych w wyborach[3],
– uwzględniając komunikat Komisji z 6 października 2020 r. w sprawie polityki rozszerzenia UE (COM(2020)0660) oraz towarzyszące mu sprawozdanie za 2020 r. dotyczące Turcji (SWD(2020)0355),
– uwzględniając ramy negocjacyjne dla Turcji z 3 października 2005 r. oraz fakt, że – podobnie jak w przypadku wszystkich krajów kandydujących – przystąpienie Turcji do UE jest uzależnione od pełnej zgodności z kryteriami kopenhaskimi,
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 24 czerwca 2021 r. w sprawie stosunków zewnętrznych oraz inne odnośne konkluzje Rady i Rady Europejskiej w sprawie Turcji,
– uwzględniając wspólny komunikat Komisji oraz wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 22 marca 2021 r. w sprawie aktualnej sytuacji w zakresie stosunków politycznych, gospodarczych i handlowych między UE a Turcją (JOIN(2021)0008),
– uwzględniając oświadczenia rzecznik Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) z 19 sierpnia 2019 r. w sprawie zawieszenia burmistrzów wyłonionych w wyborach i zatrzymania setek osób w południowo-wschodniej Turcji,
– uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz komisarza do spraw europejskiej polityki sąsiedztwa i negocjacji w sprawie rozszerzenia z 4 listopada 2016 r. w sprawie aresztowania kilku członków HDP, w tym współprzewodniczących partii,
– uwzględniając art. 46 europejskiej konwencji praw człowieka oraz zobowiązanie Turcji do wykonania wszystkich wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC),
– uwzględniając wyrok Wielkiej Izby ETPC z 22 grudnia 2020 r. w sprawie Selahattin Demirtaş przeciwko Turcji (14305/17) oraz wyrok ETPC z 20 listopada 2018 r. w tej samej sprawie,
– uwzględniając rezolucję nr 2260 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z 24 stycznia 2019 r. zatytułowaną „Pogarszająca się sytuacja opozycyjnych polityków w Turcji – co można zrobić, aby chronić ich prawa podstawowe w państwie członkowskim Rady Europy?”,
– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że Ludowa Partia Demokratyczna (HDP) i inne partie opozycyjne są stałym celem ataków tureckich władz wskutek regresu demokracji w tym kraju;
B. mając na uwadze, że 17 marca 2021 r. prokurator naczelny tureckiego Sądu Kasacyjnego wniósł do tureckiego Trybunału Konstytucyjnego akt oskarżenia, w którym domaga się rozwiązania HDP;
C. mając na uwadze, że 31 marca 2021 r. Zgromadzenie Ogólne Trybunału Konstytucyjnego dokonało pierwszego rozpoznania aktu oskarżenia, stwierdziło braki proceduralne i postanowiło zwrócić się do prokuratura naczelnego o usunięcie tych braków;
D. mając na uwadze, że 7 czerwca 2021 r. prokurator naczelny wniósł do Trybunału Konstytucyjnego zmieniony akt oskarżenia, w którym domaga się rozwiązania HDP;
E. mając na uwadze, że oprócz wniosku o rozwiązanie partii zmieniony akt oskarżenia – podobnie jak pierwotny – zawiera wniosek o zakazanie działalności politycznej blisko 600 politykom HDP oraz zamrożenie rachunków bankowych partii;
F. mając na uwadze, że 21 czerwca 2021 r. Zgromadzenie Ogólne Trybunału Konstytucyjnego rozpatrzyło wstępnie nowy akt oskarżenia i przyjęło go jednogłośnie;
G. mając na uwadze, że podstawą większości oskarżeń wniesionych przez prokuratora naczelnego przeciwko HDP są protesty w Kobane, w sprawie których toczy się postępowanie sądowe przeciwko politykom HDP, w tym byłym współprzewodniczącym Selahattinowi Demirtaşowi i Figen Yüksekdağ;
H. mając na uwadze, że podstawą tych oskarżeń był głównie tweet opublikowany przez centralny zarząd HDP (6 października 2014 r.), w którym zachęcano ludzi, by w duchu solidarności z mieszkańcami Kobane protestowali przeciwko ISIS oraz embargu nałożonemu na to miasto przez Turcję;
I. mając na uwadze, że w tzw. procesie Kobane na ławie oskarżonych zasiada 108 członków HDP; mając na uwadze, że 28 z tych osób tymczasowo aresztowano; mając na uwadze, że nałożono ograniczenia sądowe na sześć osób i wydano nakazy aresztowania 75 osób;
J. mając na uwadze, że 17 czerwca 2021 r. Deniz Poyraz, pracownica HDP, została zamordowana w biurach partii HDP w İzmirze; mając na uwadze, że jej ciało zostało okaleczone zarówno przed śmiercią, jak i po śmierci;
K. mając na uwadze, że budynek HDP w İzmirze był celem ataków wiele miesięcy przed tym zamachem; mając na uwadze, że działacze partii poinformowali policję i gubernatora o możliwym ataku, ale policja nie zastosowała żadnych środków ostrożności;
L. mając na uwadze, że podburzająca retoryka rządu przeciwko HDP ośmieliła napastników do atakowania biur partii;
M. mając na uwadze, że trzech posłów HDP zostało pozbawionych mandatów parlamentarnych i immunitetu parlamentarnego oraz aresztowanych;
N. mając na uwadze, że 30 czerwca 2021 r. prokuratorzy ministerstwa sprawiedliwości przedłożyli Wspólnej Parlamentarnej Komisji ds. Konstytucji i Sprawiedliwości Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji streszczenia postępowań mających na celu uchylenie immunitetów 20 opozycyjnych ustawodawców z sześciu różnych partii opozycyjnych;
O. mając na uwadze, że postępowania te toczą się przeciwko 15 posłom należącym do HDP, liderowi Republikańskiej Partii Ludowej (CHP) Kemalowi Kılıçdaroğlu i posłom z pozostałych partii opozycyjnych, a mianowicie Demokratycznej Partii Regionów (DBP), Dobrej Partii (İYİ), Robotniczej Partii Turcji (TİP) i Partii Demokratycznej (DP);
P. mając na uwadze, że od 1 marca 2021 r. Wspólna Parlamentarna Komisja ds. Konstytucji i Sprawiedliwości Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji dokonuje przeglądu łącznie 1 267 streszczeń postępowań, z czego 955 (75 %) jest skierowanych przeciwko 59 posłom HDP;
Q. mając na uwadze, że Selahattin Demirtaș, poseł do parlamentu tureckiego w latach 2007–2018, były współprzewodniczący HDP i kandydat na prezydenta podczas wyborów w 2014 i 2018 r. (odpowiednio z wynikiem 9,76 % i 8,32 % głosów), jest od ponad czterech lat przetrzymywany pod nieuzasadnionymi zarzutami mimo dwóch orzeczeń ETPC przemawiających za jego uwolnieniem;
R. mając na uwadze, że od czasu wyborów lokalnych, które odbyły się 31 marca 2019 r., 59 z 65 demokratycznie wybranych burmistrzów z ramienia HDP w południowo-wschodniej Turcji zastąpiono wyznaczonymi przez rząd gubernatorami prowincji lub zarządcami, przy czym uzasadniono to faktem, że wobec burmistrzów toczą się obecnie śledztwa w związku z domniemanymi powiązaniami z terroryzmem; mając na uwadze, że 32 z 36 aresztowanych osób uwolniono podczas postępowania sądowego; mając jednak na uwadze, że w więzieniu nadal przebywa sześciu wyłonionych w wyborach współburmistrzów;
1. zdecydowanie potępia represyjne działania i środki podejmowane przez władze tureckie przeciwko HDP i innym tureckim partiom opozycyjnym;
2. potępia fakt, że prokurator naczelny tureckiego Sądu Kasacyjnego ponownie wniósł do Trybunału Konstytucyjnego akt oskarżenia, w którym domaga się rozwiązania HDP i wprowadzenia zakazu działalności politycznej dla ponad 600 członków HDP; z głębokim zaniepokojeniem zauważa, że sprawa rozwiązania HDP stanowi kulminację długotrwałych represji wobec partii, toczących się od kilku lat, podczas których tysiące członków partii, dyrektorów, parlamentarzystów, radnych i współburmistrzów stanęło przed sądem, głównie pod zarzutami związanymi z terroryzmem;
3. zdecydowanie potępia szokujące zabójstwo Deniz Poyraz; składa kondolencje jej krewnym i przyjaciołom; wzywa władze, by wnikliwie zbadały tę sprawę i postawiły winnych przed sądem;
4. wzywa tureckie władze, by powstrzymały się od podburzania przeciwko HDP i podjęły niezbędne kroki w celu ochrony biur i urzędników partii, w tym posłów do parlamentu oraz wyłonionych w wyborach radnych i współburmistrzów;
5. potępia decyzję o pozbawieniu posłów HDP Leyli Güven, Ömera Faruka Gergerlioğlu i Musy Farisoğullarıego mandatów parlamentarnych i immunitetów, a także ich późniejsze aresztowania; wzywa władze Turcji do ich uwolnienia i wycofania wszystkich zarzutów;
6. zdecydowanie potępia przedłużający się od listopada 2016 r. areszt byłych współprzewodniczących HDP Figen Yüksekdağ i Selahattina Demirtașa, lidera opozycji i byłego kandydata na prezydenta; przypomina orzeczenie ETPC z 20 listopada 2018 r. w sprawie Selahattin Demirtaș przeciwko Turcji, potwierdzone orzeczeniem wielkiej izby z 22 grudnia 2020 r., w którym wezwano władze tureckie do natychmiastowego uwolnienia działacza;
7. jest głęboko zaniepokojony narastającą presją na główną partię opozycyjną (CHP) i jej przywódcę Kemala Kılıçdaroğlu, w tym konfiskatą broszur partyjnych na mocy postanowienia sądu, wnioskiem o uchylenie immunitetu Kılıçdaroğlu na podstawie jego oświadczeń politycznych, groźbami publicznie skierowanymi pod jego adresem oraz fizycznymi atakami na niego; ponownie wyraża poważne zaniepokojenie ciągłym prześladowaniem politycznym i sądowym Canan Kaftancıoğlu, przewodniczącej CHP w prowincji Stambuł, którą skazano we wrześniu 2019 r. na prawie 10 lat pozbawienia wolności w sprawie o podłożu politycznym, w której ma zapaść decyzja Sądu Najwyższego;
8. wzywa władze tureckie do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia pozostałych opozycjonistów aresztowanych w wyniku represji przeciw wszelkim głosom sprzeciwu w kraju oraz do wycofania wszystkich postawionych im zarzutów;
9. jest głęboko zaniepokojony nadużywaniem szeroko zakrojonych przepisów antyterrorystycznych; ponownie wzywa władze tureckie, by dostosowały przepisy antyterrorystyczne do standardów międzynarodowych w celu zapewnienia skutecznej ochrony podstawowych praw i wolności oraz proporcjonalności i równości wobec prawa;
10. potępia powtarzające się przypadki odbierania posłom opozycji statusu parlamentarzysty, co poważnie szkodzi wizerunkowi parlamentu jako instytucji demokratycznej; potępia decyzję władz tureckich o odwołaniu demokratycznie wybranych burmistrzów ze stanowisk na podstawie wątpliwych dowodów i zastąpieniu ich pełnomocnikami niepochodzącymi z wyborów; podkreśla, że działania te w dalszym ciągu osłabiają zdolność opozycji politycznej do korzystania z przysługujących jej praw i pełnienia ról demokratycznych; wyraża głębokie zaniepokojenie poważnym regresem w swobodzie funkcjonowania partii opozycyjnych, który obnaża dramatyczną sytuację praw człowieka w Turcji oraz postępującą erozję demokracji i praworządności, co stanowi naruszenie kryteriów kopenhaskich;
11. podkreśla, że demokratyczne wybory i funkcjonująca demokracja parlamentarna stanowią podstawę długoterminowej stabilności i dobrobytu oraz że środki podejmowane wobec partii opozycyjnych stanowią rażące naruszenie europejskich wartości, konwencji i porządku prawnego; zwraca uwagę Rady i Komisji na fakt, że kluczowy obszar podstawowych praw i wolności, który stanowi podstawę procesu akcesyjnego, nie może być traktowany w oderwaniu i odizolowany od ogólnych stosunków oraz że pozostaje główną przeszkodą dla postępów w ramach jakiegokolwiek konstruktywnego programu, jaki mógłby zostać zaoferowany Turcji i powinien być także uzależniony od pełnego poszanowania swobody i prawa do funkcjonowania partii opozycyjnych i urzędników wyłonionych w wyborach;
12. ponownie wyraża ubolewanie, że – jak stwierdzono w rezolucji z 19 maja 2021 r. w sprawie sprawozdania Komisji za lata 2019–2020 dotyczącego Turcji – od czasu ostatniej rezolucji Parlamentu sytuacja nie tylko się nie poprawiła, ale uległa dalszemu pogorszeniu, jeżeli chodzi o politykę krajową, instytucjonalną i zagraniczną; wyraża nadzieję, że ta negatywna tendencja zostanie pilnie i trwale odwrócona; nalega jednak stanowczo, aby w przeciwnym razie Komisja zaleciła – zgodnie z ramami negocjacyjnymi z października 2005 r. – formalne zawieszenie negocjacji akcesyjnych z Turcją w celu dokonania przez obie strony przeglądu, w sposób realistyczny oraz w drodze zorganizowanego i kompleksowego dialogu na wysokim szczeblu, adekwatności obecnych ram i ich możliwości funkcjonowania lub, w razie potrzeby, zbadania ewentualnych nowych modeli przyszłych stosunków;
13. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, Radzie, Komisji, Wiceprzewodniczącemu Komisji / Wysokiemu Przedstawicielowi Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz prezydentowi, rządowi i parlamentowi Republiki Turcji.
- [1] Teksty przyjęte, P9_TA(2021)0234.
- [2] Teksty przyjęte, P9_TA(2021)0028.
- [3] Teksty przyjęte, P9_TA(2019)0017.