Ontwerpresolutie - B9-0483/2021Ontwerpresolutie
B9-0483/2021

ONTWERPRESOLUTIE over de situatie in Belarus na een jaar van demonstraties en gewelddadige onderdrukking daarvan

4.10.2021 - (2021/2881(RSP))

naar aanleiding van een verklaring van de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid
ingediend overeenkomstig artikel 132, lid 2, van het Reglement

Manu Pineda
namens de Fractie The Left

Procedure : 2021/2881(RSP)
Stadium plenaire behandeling
Documentencyclus :  
B9-0483/2021
Ingediende teksten :
B9-0483/2021
Stemmingen :
Aangenomen teksten :

B9‑0483/2021

Resolutie van het Europees Parlement over de situatie in Belarus na een jaar van demonstraties en gewelddadige onderdrukking daarvan

(2021/2881(RSP))

Het Europees Parlement,

 gezien het Handvest van de Verenigde Naties,

 gezien de grondwet van de Republiek Belarus,

 gezien de conclusies van de enige internationale verkiezingswaarnemingsmissie, uitgevoerd door het Gemenebest van Onafhankelijke Staten, en het feit dat er geen tijdige uitnodiging is geweest voor het ODIHR van de OVSE om een verkiezingswaarnemingsmissie uit te voeren voor de presidentsverkiezingen,

 gezien de verklaringen van de secretaris-generaal van de VN van 10 en 14 augustus 2020 en van 24 mei 2021,

 gezien de verklaring van de speciale VN-rapporteur voor de mensenrechtensituatie in Belarus van 19 november 2020 over de rechtsstaat en inclusieve politieke dialoog,

 gezien het Verdrag over de oprichting van een Uniestaat van Rusland en Belarus, ondertekend op 8 december 1999,

 gezien de meest recente overeenkomsten tussen Rusland en Belarus, ondertekend op 9 september 2021 in het kader van de Uniestaat,

 gezien de verklaring van het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen (UNHCR) en de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) van 21 september 2021 over dode migranten in het grensgebied tussen Belarus en Polen,

 gezien de afkondiging van de noodtoestand door Polen op 2 september 2021,

 gezien de in juli en augustus 2021 doorgevoerde wijzigingen in de Litouwse wet betreffende de wettelijke status van vreemdelingen en de op 15 september 2021 door de Litouwse regering aangekondigde hervormingen van de Litouwse wetgeving inzake detentie,

 gezien artikel 132, lid 2, van zijn Reglement,

A. overwegende dat de situatie in Belarus sinds de presidentsverkiezingen van 9 augustus 2020 steeds slechter wordt; overwegende dat de VN-instellingen melding hebben gemaakt van een hardhandig optreden tegen demonstranten en oppositieleden, en hebben opgeroepen tot het waarborgen van de rechtsstaat in het rechtsstelsel; overwegende dat de speciale VN-rapporteur voor de mensenrechtensituatie in Belarus heeft verklaard dat inclusieve politieke dialoog en verantwoordingsplicht de enige uitweg vormen uit deze situatie;

B. overwegende dat het aantal mensen dat vanuit verschillende landen om internationale bescherming verzoekt en via de grenzen van Belarus met Polen en Litouwen de EU binnenkomt, de afgelopen maanden is toegenomen; overwegende dat, volgens de Poolse autoriteiten, 3 800 mensen sinds 1 september 2021 hebben geprobeerd vanuit Belarus Polen binnen te komen; overwegende dat de Poolse autoriteiten als reactie op deze toename van het aantal binnenkomsten soldaten naar de grens hebben gestuurd en de noodtoestand in dit grensgebied hebben afgekondigd, waardoor ngo’s en journalisten niet langer vrij in dit gebied kunnen werken; overwegende dat Letland en Litouwen om dezelfde redenen de noodtoestand hebben uitgeroepen;

C. overwegende dat er momenteel tientallen mensen in het grensgebied tussen Belarus en Polen vastzitten, de meerderheid hiervan is afkomstig uit Afghanistan en Irak; overwegende dat de UNHCR en de IOM het hekelen dat zij van de Poolse autoriteiten geen toestemming hebben gekregen om de hoognodige basisbenodigdheden en -diensten aan deze mensen te verstrekken, zoals voldoende voedsel en water, sanitaire voorzieningen of medische hulp; overwegende dat in de afgelopen week vijf mensen zijn omgekomen in het grensgebied tussen Belarus en Polen;

D. overwegende dat de Poolse en Litouwse autoriteiten asielzoekers die via Belarus hun land binnenkomen, het recht op toegang tot internationale bescherming ontzeggen; overwegende dat deze autoriteiten aan hun grenzen met Belarus regelmatig overgaan tot massale repatriëringen zonder eerlijk proces, hetgeen een duidelijke schending van de internationale asielwetgeving is;

E. overwegende dat Frontex-functionarissen alleen al in augustus 2021 twaalf verslagen over ernstige incidenten hebben ingediend met betrekking tot vermeende pushbacks en schendingen van de grondrechten in het kader van de gezamenlijke Frontex-operatie “Flexibele operationele activiteiten aan landgrenzen 2021” (FOA Land 2021), nadat de Frontex-functionarissen de groepen aan de Litouwse grenspolitie hadden overgedragen; verzoekt de grondrechtenfunctionaris met klem een zorgvuldigheidsprocedure uit te voeren met betrekking tot deze operatie en dringt aan op de opschorting van de operatie overeenkomstig artikel 46 van de verordening betreffende de Europese grens- en kustwacht;

F. overwegende dat ngo’s die bijstand verlenen aan mensen die om internationale bescherming verzoeken in de grensregio’s van Polen en Litouwen, melding hebben gemaakt van systematisch geweld tegen binnenkomende migranten, alsook van pogingen van de Poolse en Litouwse autoriteiten om hen te intimideren en hen te verhinderen bijstand te verlenen; overwegende dat werknemers in het Litouwse asielstelsel scherp hebben veroordeeld dat de regering hen onder druk heeft gezet om asielverzoeken af te wijzen, schijnverhoren af te nemen en aanvragers van internationale bescherming te dwingen vrijwillig terug te keren;

G. overwegende dat de Litouwse regering heeft aangekondigd dat zij van plan is de huidige detentiegrens van zes maanden op te heffen en de detentie van migranten voor onbepaalde tijd toe te staan, in een poging om nieuwkomers af te schrikken, ongeacht de gevolgen voor de mensenrechten;

H. overwegende dat het Amerikaanse leger gemechaniseerde troepen heeft gestuurd naar Litouwse gebieden in de buurt van de Belarussische grens; overwegende dat de VS in 2020 meer dan 20 000 soldaten naar Estland, Letland, Litouwen en Polen hebben gestuurd; overwegende dat het Russische leger extra troepen heeft ingezet in de westelijke regio van de Russische Federatie in de buurt van de Belarussische grens en militaire oefeningen heeft gehouden in het kader van de militaire operatie Zapad-2021;

I. overwegende dat Belarus deel uitmaakt van het EU-initiatief voor het Oostelijk Partnerschap; overwegende dat Belarus en de EU de afgelopen jaren meerdere overeenkomsten hebben ondertekend, onder ander op het gebied van governance; overwegende dat de EU Belarus tijdens de periode 2014-2020 in het kader van het Europees nabuurschapsinstrument 170 miljoen EUR aan steun heeft verleend;

J. overwegende dat de EU sinds oktober 2020 vier pakketten met sancties heeft opgelegd aan Belarus, en dat via het laatste pakket van 21 juni 2021 78 personen en 8 Belarussische entiteiten, waaronder overheidsbedrijven, op de sanctielijst zijn geplaatst; overwegende dat de EU haar luchthavens en luchtruim heeft gesloten voor Belarussische luchtvaartmaatschappijen als reactie op de detentie van de oppositiejournalisten Raman Pratasevitsj en Sofia Sapega, nadat het vliegtuig waarin zij zaten in Minsk een gedwongen landing moest inzetten;

1. spreekt zijn ernstige bezorgdheid uit over de toestand in Belarus; wijst erop dat er dringend een vreedzame en democratische oplossing voor de huidige crisis moet worden gevonden;

2. uit zijn diepe bezorgdheid over de humanitaire situatie van mensen die om internationale bescherming verzoeken aan de grenzen tussen Belarus en de EU, en verwerpt alle gevallen van instrumentalisering van mensen die om internationale bescherming verzoeken; roept alle actoren op het internationaal recht volledig te eerbiedigen, met inbegrip van het beginsel van non-refoulement;

3. veroordeelt het beleid van de Poolse, Letse en Litouwse autoriteiten om de binnenkomst te beletten van mensen die om internationale bescherming verzoeken via hun grenzen met Belarus, en hekelt dat dit beleid de afgelopen week vijf levens heeft geëist en een humanitaire crisis teweeg heeft gebracht; betuigt zijn medeleven met de families van de slachtoffers van dit beleid en dringt erop aan degenen die politiek verantwoordelijk zijn ter verantwoording te roepen;

4. herinnert eraan dat de lidstaten relevante EU-asielwetgeving en de Schengengrenscode moeten eerbiedigen, toegang tot hun grondgebied moeten verlenen, fatsoenlijke opvangvoorzieningen moeten bieden en toegang moeten verschaffen tot een eerlijke en betrouwbare asielprocedure voor allen die te kennen geven dat zij om internationale bescherming verzoeken; herhaalt dat voor solidariteit tussen lidstaten moet worden gezorgd, zodat een adequate opvang en eerlijke herplaatsing van asielzoekers in de hele Unie kan worden gewaarborgd;

5. dringt er bij de Poolse, Letse en Litouwse autoriteiten op aan onmiddellijk een einde te maken aan de noodtoestand die zij hebben afgekondigd om adequate bijstandsverlening aan asielzoekers te verhinderen en de grensautoriteiten in staat te stellen zonder enige vorm van toezicht te opereren; verzoekt de Litouwse autoriteiten een halt toe te roepen aan alle plannen om migranten voor onbepaalde tijd gevangen te nemen en de meest recente hervormingen van hun asielwetgeving in te trekken, met inbegrip van de mogelijkheid om mensen het land uit te zetten die nog in beroep zijn tegen een eerste beslissing over het asielverzoek;

6. maakt zich ernstige zorgen over zowel de toenemende spanningen tussen de EU en Rusland als de militaire opbouw in de regio; roept alle actoren, met inbegrip van de NAVO en Rusland, op zich terughoudend op te stellen en te stoppen met het opvoeren van de spanningen in deze regio;

7. benadrukt zijn bezorgdheid over de tekortkomingen van het EU-beleid in het kader van het Oostelijk Partnerschap en wijst erop dat dit beleid heroverwogen moet worden; verzoekt de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid (VP/HR) een plan voor constructieve dialoog met Rusland op tafel te leggen, waarin de belangrijke rol wordt benadrukt die voor de buurlanden is weggelegd;

8. is gekant tegen het opleggen van sancties, omdat dit een contraproductief instrument is en negatieve gevolgen heeft voor de bevolking, zoals verschillende oppositiegroepen en vreedzame betogers hebben benadrukt;

9. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de regeringen en parlementen van de lidstaten, en de regering van Belarus.

Laatst bijgewerkt op: 6 oktober 2021
Juridische mededeling - Privacybeleid