PROJEKT REZOLUCJI w sprawie wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska
19.10.2021 - (2021/2923(RSP))
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu
Jutta Paulus, Claude Gruffat
w imieniu grupy Verts/ALE
B9‑0538/2021
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska
Parlament Europejski,
– uwzględniając projekt komunikatu Komisji zatytułowanego „Wytyczne w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, ochroną środowiska i energią na 2022 r.”,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 października 2021 r. zatytułowany „Reakcja na rosnące ceny energii: zestaw działań i środków wsparcia” (COM(2021)0660 final),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 17 września 2020 r. zatytułowany „Ambitniejszy cel klimatyczny Europy do 2030 r. – Inwestowanie w przyszłość neutralną dla klimatu z korzyścią dla obywateli” (COM(2020)0562),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 października 2020 r. zatytułowany „Fala renowacji na potrzeby Europy – ekologizacja budynków, tworzenie miejsc pracy, poprawa jakości życia” (COM(2020)0662),
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. zatytułowany „Europejski Zielony Ład” (COM(2019)0640),
– uwzględniając porozumienie paryskie osiągnięte podczas 21. Konferencji Stron (COP21) Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu oraz 11. Konferencję Stron służącą jako spotkanie stron protokołu z Kioto (CMP11), które miały miejsce w Paryżu (Francja) od 30 listopada do 11 grudnia 2015 r.,
– uwzględniając art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej stanowiący, że rynek wewnętrzny Unii musi działać na rzecz trwałego rozwoju Europy, a także art. 9 i 11 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz art. 37 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, w których wezwano do uwzględniania ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego przy określaniu i wdrażaniu strategii politycznych Unii,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 14 lipca 2021 r. zatytułowany „»Gotowi na 55«: osiągnięcie unijnego celu klimatycznego na 2030 r. w drodze do neutralności klimatycznej” (COM(2021)0550),
_ uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 28 września 2021 r. w sprawie zasady „efektywność energetyczna przede wszystkim”: od zasad do praktyki, a także załączone do niego wytyczne (C(2021)7014),
– uwzględniając przeprowadzoną przez Komisję ocenę unijnych zasad pomocy państwa,
– uwzględniając konsultacje publiczne dotyczące zmienionych wytycznych w sprawie pomocy na ochronę klimatu, energii i środowiska,
– uwzględniając konsultacje publiczne w sprawie ukierunkowanego przeglądu ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych (GBER): zmienione przepisy dotyczące pomocy państwa na rzecz transformacji ekologicznej i cyfrowej;
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych[1] (dyrektywa w sprawie odnawialnych źródeł energii),
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002 z dnia 11 grudnia 2018 r. zmieniającą dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej[2] (dyrektywa o efektywności energetycznej),
– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniającą dyrektywę 2012/27/UE[3],
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej[4],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 maja 2021 r. w sprawie strategii europejskiej na rzecz integracji systemów energetycznych[5],
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie)[6],
– uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 7 lipca 2021 r. dotyczące polityki konkurencji za rok 2020 (COM(2021)0373),
– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że zasady pomocy państwa na rzecz klimatu, energii i środowiska powinny być dostosowane do transformacji ekologicznej i powinny być zgodne z celami i ambicjami Unii w zakresie klimatu, energii, obiegu zamkniętego, zerowego poziomu zanieczyszczeń i różnorodności biologicznej;
B. mając na uwadze, że obecne wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014–2020 wygasną 31 grudnia 2021 r.;
C. mając na uwadze, że konieczny jest szeroko zakrojony i kompleksowy przegląd tych wytycznych, aby w pełni dostosować je do Zielonego Ładu, porozumienia paryskiego oraz celów klimatycznych na lata 2030 i 2050;
D. mając na uwadze, że solidne i przejrzyste ramy pomocy państwa są niezbędne do utrzymania konkurencyjnych rynków oraz uniknięcia nieproporcjonalnych i nieuzasadnionych zakłóceń na rynku;
E. mając na uwadze, że wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią określają warunki, na jakich pomoc państwa na rzecz energii i ochrony środowiska może być uznana za zgodną z jednolitym rynkiem;
F. mając na uwadze, że ambitne cele UE w zakresie energii i klimatu stanowią bezprecedensowe wyzwania, które będą wymagały ogromnych inwestycji publicznych i prywatnych; mając na uwadze, że niepodejmowanie działań w tej dziedzinie byłoby bardziej kosztowne, ponieważ nierealizowanie lub opóźnianie inwestycji na rzecz transformacji ekologicznej mogłoby kosztować UE do 5,6 % jej PKB w 2050 r.;
G. mając na uwadze, że w komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu wyraźnie stwierdzono, że należy dokonać przeglądu zasad pomocy państwa, aby odzwierciedlić cele Europejskiego Zielonego Ładu, wesprzeć racjonalną pod względem kosztów transformację z myślą o osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r., a także ułatwić wycofanie paliw kopalnych, w szczególności tych najbardziej zanieczyszczających środowisko, przy jednoczesnym zapewnieniu równych warunków działania na rynku wewnętrznym;
H. mając na uwadze, że w projekcie wytycznych Komisji dotyczących pomocy państwa na cele związane z klimatem, ochroną środowiska i energią na 2022 r. ograniczono wykaz sektorów energochłonnych kwalifikujących się do otrzymania pomocy państwa; mając na uwadze, że liczba odbiorców energochłonnych kwalifikujących się do pomocy państwa powinna pozostać ograniczona i że pomoc dla nich należy stopniowo wycofywać, aby utrzymać ogólne finansowanie wsparcia na rzecz energii ze źródeł odnawialnych i uniknąć nadmiernego obciążenia rachunków mniejszych konsumentów i gospodarstw domowych, zwłaszcza w obecnym kontekście niestabilnych cen energii, a tym samym zapewnić niezachwianą społeczną akceptację dla energii ze źródeł odnawialnych;
I. mając na uwadze, że w obecnych wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska wyklucza się zróżnicowane podejście oparte na regionalnej specyfice i dystrybucji, co spowalnia niezbędne rozwijanie energii ze źródeł odnawialnych na obszarach wiejskich w państwach członkowskich o niejednorodnych warunkach naturalnych;
J. mając na uwadze, że 7 czerwca 2021 r. Komisja rozpoczęła ukierunkowane konsultacje publiczne i opublikowała projekt komunikatu pt. „Wytyczne w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, ochroną środowiska i energią na 2022 r.”; mając na uwadze, że konsultacje te zakończyły się 2 sierpnia 2021 r.;
K. mając na uwadze, że według Komisji przegląd wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, ochroną środowiska i energią ma na celu przede wszystkim rozszerzenie ich zakresu na nowe obszary i wszystkie technologie, które mogą pomóc w realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu, a także zapewnienie większej elastyczności w zakresie zasad zgodności; mając na uwadze, że zasadnicze znaczenie ma dostosowanie do wszystkich odnośnych przepisów UE w dziedzinie środowiska i energii oraz ogólnie do dorobku prawnego Unii, a także zgodność z tymi przepisami i dorobkiem;
L. mając na uwadze, że aby wprowadzić UE na odpowiedzialną ścieżkę prowadzącą do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., UE postanowiła zmniejszyć swoje emisje gazów cieplarnianych o co najmniej 55 % do 2030 r., a Komisja zaproponowała odpowiednie dostosowanie wszystkich odnośnych przepisów dotyczących klimatu i energii, w tym zaproponowała cele Unii na 2030 r., aby zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii o co najmniej 40 % i efektywność energetyczną o co najmniej 36 % w ramach pakietu „Gotowi na 55”;
M. mając na uwadze, że Komisja oświadczyła, iż same cele w zakresie klimatu i energii będą wymagać dodatkowych inwestycji w wysokości 350 mld EUR rocznie;
N. mając na uwadze, że zasady pomocy państwa, w szczególności dotyczące klimatu, energii i ochrony środowiska, nie powinny wspierać, nawet pośrednio, paliw kopalnych ani energii jądrowej, nie powinny powodować efektu „lock-in” ani przyczyniać się do powstania tego efektu w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych, a także nie powinny przyczyniać się do tworzenia aktywów osieroconych;
O. mając na uwadze, że zasady pomocy państwa powinny służyć wdrożeniu zasady „efektywność energetyczna przede wszystkim”, którą państwa członkowskie są zobowiązane stosować przy podejmowaniu decyzji dotyczących planowania, polityki i inwestycji w dziedzinie energii zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/1999 w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu[7];
P. mając na uwadze, że unowocześnione zasady pomocy państwa powinny być dostosowane do przyszłych wyzwań i w związku z tym powinny podlegać regularnemu monitorowaniu i przeglądowi;
Q. mając na uwadze, że przegląd zasad pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska powinien przyczynić się do sprawiedliwej transformacji i w związku z tym uwzględniać aspekty społeczne w swoich celach, w tym w wytycznych dotyczących mechanizmu przetargowego, aby przeciwdziałać nieproporcjonalnym i niezamierzonym konsekwencjom i nierównościom społecznym, mając na uwadze, że 30 mln osób, czyli 6,9 % ludności UE, żyje w stanie ubóstwa energetycznego, przy czym istnieją znaczne różnice między państwami członkowskimi;
1. z zadowoleniem przyjmuje projekt komunikatu Komisji w sprawie wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska oraz jej wysiłki na rzecz wzmocnienia wytycznych z 2014 r. i dążenia do wyższego poziomu ochrony środowiska, w tym transformacji ekologicznej sektora energetycznego; z zadowoleniem przyjmuje położenie większego nacisku na przeciwdziałanie zmianie klimatu i redukcję emisji gazów cieplarnianych w projekcie wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska i podkreśla, że powinno to iść w parze z ochroną środowiska i zdrowia;
2. przypomina o unijnym celu klimatycznym, jakim jest ograniczenie emisji o co najmniej 55 % do 2030 r., zgodnie z unijnym prawem o klimacie, oraz o celu osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej do 2050 r.; przyznaje, że wiele przepisów dotyczących klimatu i energii jest obecnie poddawanych przeglądowi w celu dostosowania ich do tych celów, przy czym proponowane cele na 2030 r. w zakresie energii ze źródeł odnawialnych wynoszą obecnie „co najmniej 40 %”, a w zakresie efektywności energetycznej „co najmniej 36 %”; zwraca uwagę, że przejście na neutralny dla klimatu model gospodarczy wymaga znacznych inwestycji zarówno ze strony sektora prywatnego, jak i publicznego; podkreśla, że koszt niepodejmowania działań jest wyraźnie wyższy niż koszt realizacji ambicji UE w zakresie klimatu i energii;
3. uważa, że zrównoważona środowiskowo pomoc państwa ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów UE w zakresie klimatu, energii i ochrony środowiska; podkreśla, że Komisja powinna wysłać wyraźny sygnał, że wszelkie wsparcie powinno być zgodne z porozumieniem paryskim oraz unijnymi celami w zakresie zielonej transformacji i celami społecznymi;
4. wyraża poważne zaniepokojenie faktem, że projekt wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska oraz projekt GBER nadal umożliwiałyby pomoc państwa na rzecz paliw kopalnych; wzywa Komisję do dokonania przeglądu różnych kategorii pomocy w celu wykluczenia możliwości udzielania przez państwa członkowskie bezpośredniego lub pośredniego wsparcia na rzecz paliw kopalnych;
5. podkreśla, że pomoc państwa w dziedzinie klimatu, ochrony środowiska i energii jest kluczowym narzędziem średnioterminowym służącym przeciwdziałaniu nagłemu wzrostowi cen energii spowodowanemu gazem kopalnym, w szczególności poprzez wspieranie środków na rzecz efektywności energetycznej i zrównoważonych odnawialnych źródeł energii; uważa, że strategie polityczne i środki na rzecz efektywności energetycznej, zwłaszcza w odniesieniu do budynków, mają kluczowe znaczenie dla eliminowania ubóstwa energetycznego i dlatego priorytetowo należy nimi objąć najsłabsze grupy społeczne; wyraża zaniepokojenie faktem, że w projekcie wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska kategoria pomocy na rzecz „poprawy charakterystyki energetycznej i efektywności ekologicznej budynków” jest mało ambitna, ponieważ przewiduje jedynie drobne renowacje; wzywa Komisję do zwiększenia podstawowego wymogu zmniejszenia zapotrzebowania na energię pierwotną w budynkach o co najmniej 40 %, co stanowi minimalny poziom niezbędny do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. w sektorze budowlanym;
6. podkreśla potrzebę włączenia prawodawstwa i polityki UE w dziedzinie klimatu, środowiska, zerowego poziomu zanieczyszczeń, różnorodności biologicznej i energii do nowych ram pomocy państwa, przy jednoczesnym zapewnieniu ich aktualności i zgodności z uaktualnionymi ramami polityki klimatyczno-energetycznej, które są obecnie poddawane przeglądowi;
7. podkreśla, że nieustanowienie solidnych zasad pomocy państwa zgodnie z pakietem „Gotowi na 55” i Zielonym Ładem może mieć negatywne konsekwencje dla konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju przemysłu europejskiego, zagrozić tworzeniu miejsc pracy i ożywieniu gospodarczemu UE, a ostatecznie osłabić skuteczność unijnego programu działań na rzecz klimatu;
8. z zadowoleniem przyjmuje ogólne cele rozszerzenia zakresu wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska na nowe obszary, takie jak ekologiczna mobilność, zwiększenie elastyczności i uproszczenie obecnych przepisów; zauważa jednak, że konieczne są bardziej ambitne założenia w zakresie pomocy państwa na rzecz klimatu, ochrony środowiska, energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej oraz że potrzebne są jasne definicje i metodyka przeprowadzania oceny nowych koncepcji wprowadzonych w wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska;
9. podkreśla, że wytyczne w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska powinny odpowiednio wspierać transformację ekologiczną unijnych przedsiębiorstw w procesie przechodzenia na gospodarkę bezemisyjną, przy jednoczesnym wspieraniu wychodzenia z kryzysu związanego z COVID-19, tworzenia miejsc pracy w UE i konkurencyjności;
10. podkreśla, że wytyczne w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska mają na celu wyjaśnienie, w jaki sposób państwa członkowskie mogą zachęcać do wczesnego zamykania działalności związanej z wydobyciem węgla, torfu i łupków bitumicznych; uważa jednak, że należy zdecydowanie poprawić tę kategorię pomocy na przykład przez:
i) wprowadzenie jasnych zabezpieczeń przy wycofywaniu paliw kopalnych i związanych z nimi działań, z uwzględnieniem otrzymanych w przeszłości bezpośrednich i pośrednich dotacji, odpowiedzialności przedsiębiorstw za przekształcenie obiektów po zamknięciu oraz ogólnie wszystkich zobowiązań wynikających z zasady „zanieczyszczający płaci”, które nie mogą być spłacane ze środków pochodzących z pomocy państwa; takie zabezpieczenia można by osiągnąć na przykład poprzez ustanowienie dat obowiązkowego zamknięcia, daty zakończenia systemu pomocy w przypadku zamknięcia lub stopniowego wycofywania pomocy;
ii) wprowadzenie wymogu przedstawiania całościowej oceny skutków i porównań z alternatywnymi rozwiązaniami w zakresie efektywności energetycznej oraz, jeżeli są one niewystarczające, z bardziej zrównoważonymi rozwiązaniami alternatywnymi w zakresie energii odnawialnej w odniesieniu do pozostałego zapotrzebowania na energię w celu wykazania, że pomoc państwa jest przyznawana na najbardziej opłacalne, energooszczędne i zrównoważone długoterminowe rozwiązanie oparte na energii ze źródeł odnawialnych, zgodnie z najnowszymi osiągnięciami naukowymi i założeniami Zielonego Ładu, w szczególności celami w zakresie efektywności energetycznej i energii odnawialnej;
iii) określenie, co oznaczają „dodatkowe koszty” kwalifikujące się do pomocy państwa w celu ułatwienia zamknięcia dochodowej działalności, tak jak miało to miejsce w przypadku pomocy państwa ułatwiającej zamykanie działalności niekonkurencyjnej;
iv) wprowadzenie wymogu przejrzystości w odniesieniu do planów zamknięcia działalności związanej z paliwami kopalnymi oraz pomocy przyznawanej w tym kontekście;
11. podkreśla, że aby do 2050 r. osiągnąć neutralność klimatyczną, konieczne jest natychmiastowe i masowe wdrożenie środków w zakresie efektywności energetycznej i zrównoważonych technologii energii odnawialnej; podkreśla, że inwestycje publiczne w efektywność energetyczną i energię odnawialną przyczynią się w perspektywie długoterminowej nie tylko do ograniczenia emisji, ale również do obniżenia i ustabilizowania cen energii, a tym samym do uwolnienia większego dochodu do dyspozycji, a ostatecznie do wzmocnienia dobrobytu i bezpieczeństwa energetycznego UE; zauważa z niepokojem, że w projekcie wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska usunięto kategorię pomocy przeznaczoną na wspieranie energii ze źródeł odnawialnych, a tym samym skazano ją na konkurowanie o pomoc państwa z innymi rozwiązaniami niskoemisyjnymi, więc opartymi na paliwach kopalnych; w związku z tym wzywa do włączenia do ostatecznej wersji tych wytycznych specjalnego rozdziału poświęconego wspieraniu energii ze źródeł odnawialnych oraz do podkreślenia w nich, że systemy wsparcia oparte na konkretnych technologiach powinny być regułą, a nie wyjątkiem, a także przewidzenia zróżnicowanych regionalnie poziomów wsparcia, aby umożliwić dywersyfikację i opłacalne włączenie do systemu energii ze źródeł odnawialnych na szczeblu regionalnym; zgodnie z dyrektywą w sprawie odnawialnych źródeł energii wzywa do wprowadzenia specjalnego rozdziału zawierającego konkretne przepisy w celu wsparcia społeczności energetycznych działających w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, niezależnie od ich wielkości, i mniejszych podmiotów, w tym do zwolnienia z obowiązku wystawiania na aukcję lub do znacznego podwyższenia progów zwolnienia z obowiązku wystawiania na aukcję, lub przynajmniej do utrzymania ich na poziomie określonym w wytycznych z 2014 r.;
12. wzywa Komisję do zagwarantowania wdrożenia zapisanych w pakiecie „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” praw prosumentów energii ze źródeł odnawialnych, aktywnych odbiorców, obywatelskich społeczności energetycznych i społeczności energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej; zauważa z zaniepokojeniem, że wiele państw członkowskich nie dokonało jeszcze transpozycji tych praw do prawa krajowego w celu zapewnienia zdecentralizowanego, zdemokratyzowanego, wysoce efektywnego energetycznie i w pełni odnawialnego systemu energetycznego;
13. podkreśla, że osiągnięcie docelowego poziomu 15 % transgranicznych efektywnych elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych, usunięcie krajowych wąskich gardeł, zwiększenie zdolności magazynowania energii ze źródeł odnawialnych oraz inteligentniejsze sieci przesyłowe i dystrybucyjne to dodatkowe elementy umożliwiające rozwój transgranicznych połączeń międzysystemowych, który jest niezbędny do zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii, ograniczenia niestabilności i zwiększenia autonomii energetycznej UE;
14. podkreśla, że zasady pomocy państwa powinny być wystarczająco elastyczne, aby ułatwić integrację nowych bezemisyjnych, opartych na obiegu zamkniętym i zrównoważonych rozwiązań we wszystkich sektorach, zwłaszcza sektorach, z których emisje trudno zredukować;
15. domaga się, aby włączyć do omawianych wytycznych zasady hierarchii energetycznej, zgodnie z którymi priorytetowo traktuje się oszczędność energii i efektywność energetyczną, a następnie bezpośrednią elektryfikację ze źródeł odnawialnych i zwiększone wykorzystanie energii cieplnej ze źródeł odnawialnych, a wreszcie wykorzystywanie zrównoważonych paliw lub gazów opartych na odnawialnych źródłach energii wyłącznie do zastosowań, dla których nie istnieją inne alternatywne opcje, jeśli chodzi o ich transformację; zwraca się również do Komisji o dokonanie przeglądu pomocy w formie obniżek opłat za energię elektryczną dla odbiorców energochłonnych w świetle tych zasad poprzez zagwarantowanie, że takie wsparcie jest powiązane z rzeczywistymi inwestycjami w efektywność energetyczną i odnawialne źródła energii;
16. wyraża zaniepokojenie z powodu zbyt pobłażliwych warunków UE dotyczących pomocy w formie obniżek opłat za energię elektryczną dla odbiorców energochłonnych, w szczególności braku wymogów dotyczących rzeczywistych inwestycji w efektywność energetyczną i odnawialne źródła energii w procesach przemysłowych, a także z powodu faktu, że wymogi inwestycyjne dla kwalifikujących się odbiorców energochłonnych nie mają charakteru kumulatywnego; przypomina, że w ocenie skutków dotyczącej wytycznych w sprawie pomocy państwa na rzecz systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) na okres po 2022 r. Komisja stwierdziła, że nie ma dowodów na ryzyko ucieczki emisji w sektorach energochłonnych; uważa zatem, że pomoc w formie obniżek opłat za energię elektryczną jest nieuzasadniona, a także niesprawiedliwa dla małych przedsiębiorstw i gospodarstw domowych; w związku z tym zwraca się do Komisji o stopniowe wycofywanie kwalifikowalności do objęcia taką pomocą;
17. wzywa Komisję, by wyraźnie włączyła do wytycznych w sprawie pomocy państwa na cele związane z klimatem, energią i ochroną środowiska zasadę „efektywność energetyczna przede wszystkim”, w szczególności poprzez:
i) stosowanie tej zasady jako priorytetowego punktu odniesienia przy ocenie, czy dany środek w sektorze energetycznym jest konieczny, w szczególności w odniesieniu do środków pomocy na rzecz produkcji energii (sekcja 4.1), pomocy na rzecz bezpieczeństwa dostaw, w szczególności w kontekście mechanizmów zdolności wytwórczych (sekcja 4.8), oraz pomocy na infrastrukturę energetyczną (sekcja 4.9);
ii) uwzględnienie tej zasady przy uzasadnianiu środków w odniesieniu do systemów efektywności energetycznej (np. procedur przetargowych dotyczących poszczególnych technologii w ramach pierwszej kategorii pomocy – sekcja 4.1) oraz poprawy charakterystyki energetycznej i efektywności środowiskowej budynków (sekcja 4.2) lub systemów ciepłowniczych i chłodniczych (sekcja 4.10);
18. podkreśla, że unijne zasady pomocy państwa powinny zapewniać równe warunki działania w państwach członkowskich, ponieważ nie wszystkie państwa członkowskie będą w stanie zapewnić przedsiębiorstwom ten sam poziom wsparcia, co stwarza ryzyko zakłóceń na rynku, fragmentacji i większych rozbieżności między państwami, a to z kolei doprowadziłoby do dalszych nierówności społecznych na rynku wewnętrznym;
19. zauważa, że inwestycje w technologie energooszczędne i odnawialne wymagają przewidywalności ekonomicznej w celu zminimalizowania ryzyka inwestycyjnego; wzywa Komisję do zatwierdzania programów pomocy na wystarczająco długi okres, który uwzględnia ramy czasowe planowania i rozwoju odpowiednich projektów, zgodnie z przepisami określonymi w odnośnych aktach prawnych;
20. wzywa Komisję do zapewnienia pewności prawa w odniesieniu do systemów wsparcia, które zostały już zatwierdzone w ramach dawnego systemu pomocy państwa; apeluje do Komisji o uwzględnienie w nowych wytycznych mechanizmu przeglądu w celu zapewnienia zgodności i spójności z ostatecznymi aktami ustawodawczymi i aktami wykonawczymi pakietu „Gotowi na 55”;
21. wzywa Komisję do unikania nadmiernego ciężaru dowodu i uzasadnienia w nowych wytycznych, aby uniknąć biurokracji i niepewności, które utrudniłyby realizację celów politycznych Zielonego Ładu i osiągnięcie celów redukcji emisji na 2030 r.;
22. podkreśla kluczowe znaczenie zachowania i tworzenia trwałych oraz wysokiej jakości miejsc pracy w kontekście zrównoważonej transformacji; przypomina, że aktywa osierocone oznaczają utraconą infrastrukturę i miejsca pracy oraz że programy szkoleniowe i edukacyjne powinny rozwijać umiejętności i zawody dostosowane do celów Zielonego Ładu;
23. wyraża zaniepokojenie brakiem przejrzystości w odniesieniu do wymiany informacji między Komisją a państwami członkowskimi w zakresie zgłaszania i zatwierdzania krajowych środków pomocy państwa, a także kryteriów stosowanych do oceny zgodności krajowych środków pomocy państwa z celami i przepisami UE w zakresie ochrony środowiska, różnorodności biologicznej i klimatu; wzywa Komisję do zajęcia się tą kwestią, między innymi poprzez ujawnienie harmonogramu kroków proceduralnych w rejestrze pomocy państwa, publikowanie decyzji przedzgłoszeniowej oraz pism do państw członkowskich, w przypadku gdy proponowane przez nie środki nie kwalifikują się jako pomoc państwa, poprawę wzorów stosowanych przez państwa członkowskie przy zgłaszaniu pomocy państwa oraz usprawnienie ocen zgodności przeprowadzanych przez Komisję;
24. przypomina, że w swoich ustaleniach w sprawie ACCC/C/2015/128 przyjętych 17 marca 2021 r. Komitet ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus (ACCC) stwierdził, że UE nie przestrzega art. 9 ust. 3 i 4 konwencji z Aarhus ze względu na fakt, że obecnie społeczeństwo obywatelskie nie ma możliwości zakwestionowania decyzji w sprawie pomocy państwa podjętych przez Komisję na mocy art. 108 ust. 2 TFUE, które mogą naruszać prawo UE dotyczące środowiska; wzywa Komisję i Radę do wykazania się pełnym zaangażowaniem w wypełnianie międzynarodowych zobowiązań UE w zakresie sprawiedliwości ekologicznej; wzywa w szczególności do formalnego zatwierdzenia wniosków ACCC podczas siódmego spotkania stron konwencji z Aarhus w dniach 18–20 października 2021 r. w odniesieniu do niezależności i legitymacji organu ds. przestrzegania przepisów; zachęca Komisję, by wypełniła zobowiązanie podjęte w oświadczeniu załączonym do zmienionego rozporządzenia z Aarhus i aby do końca 2022 r. dokonała oceny dostępnych opcji w celu uwzględnienia ustaleń ACCC, a do końca 2023 r. przedstawiła odpowiednie środki;
25. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji i Radzie.