ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την κρίση του κράτους δικαίου στην Πολωνία και την υπεροχή του δικαίου της ΕΕ
19.10.2021 - (2021/2935(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Ryszard Antoni Legutko, Mazaly Aguilar, Adam Bielan, Joachim Stanisław Brudziński, Jorge Buxadé Villalba, Ryszard Czarnecki, Margarita de la Pisa Carrión, Carlo Fidanza, Raffaele Fitto, Anna Fotyga, Michiel Hoogeveen, Ladislav Ilčić, Patryk Jaki, Krzysztof Jurgiel, Karol Karski, Beata Kempa, Izabela‑Helena Kloc, Joanna Kopcińska, Zdzisław Krasnodębski, Elżbieta Kruk, Zbigniew Kuźmiuk, Beata Mazurek, Andżelika Anna Możdżanowska, Tomasz Piotr Poręba, Elżbieta Rafalska, Rob Rooken, Robert Roos, Bogdan Rzońca, Jacek Saryusz‑Wolski, Raffaele Stancanelli, Beata Szydło, Dominik Tarczyński, Hermann Tertsch, Grzegorz Tobiszowski, Valdemar Tomaševski, Evžen Tošenovský, Witold Jan Waszczykowski, Jadwiga Wiśniewska, Jan Zahradil, Anna Zalewska, Roberts Zīle, Kosma Złotowski
εξ ονόματος της Ομάδας ECR
B9‑0539/2021
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την κρίση του κράτους δικαίου στην Πολωνία και την υπεροχή του δικαίου της ΕΕ
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 2, 5, 7 και 19 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πολωνικό Συνταγματικό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση στην υπόθεση K 3/21 στις 7 Οκτωβρίου 2021, στην οποία αναφέρει ότι ορισμένες ερμηνείες μερικών διατάξεων της ΣΕΕ οι οποίες κατατείνουν στην υπεροχή του διεθνούς δικαίου έναντι του πολωνικού Συντάγματος —ο ανώτατος νόμος της Πολωνίας— παραβιάζουν το Σύνταγμα·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 12 Οκτωβρίου 2021, η απόφαση δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Πολωνίας «Dziennik Ustaw», γεγονός που την κατέστησε δεσμευτική στην πολωνική έννομη τάξη·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, από το 2005, το πολωνικό Συνταγματικό Δικαστήριο έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η υπεροχή του συνταγματικού δικαίου έναντι άλλων πηγών δικαίου απορρέει άμεσα από το πολωνικό Σύνταγμα· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποφάσεις αυτές εκδόθηκαν από διάφορες συνθέσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου, τα μέλη του οποίου εξελέγησαν υπό όλα τα πολιτικά σχήματα από την προσχώρηση της Πολωνίας στην ΕΕ και εξής·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, ήδη από το 2005, το Συνταγματικό Δικαστήριο, υπό την προεδρία του δικαστή Marek Safjan, καθιέρωσε την αρχή ότι «το Σύνταγμα είναι ο ανώτατος νόμος της Δημοκρατίας της Πολωνίας σε σχέση με όλες τις διεθνείς συμφωνίες που τη δεσμεύουν, συμπεριλαμβανομένων των συμφωνιών για τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων σε ορισμένες υποθέσεις» και ότι «το Σύνταγμα απολαύει της υπεροχής της ισχύος και της εφαρμογής του στο έδαφος της Πολωνίας»[1]·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρχή αυτή επιβεβαιώθηκε σε μεταγενέστερες αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου, συμπεριλαμβανομένης της απόφασης της 19ης Δεκεμβρίου 2006 (P 37/05), σύμφωνα με την οποία «το Συνταγματικό Δικαστήριο υποχρεούται να κατανοεί τη θέση του κατά τρόπο ώστε, σε ζητήματα θεμελιώδους σημασίας και συστημικού χαρακτήρα, να διατηρεί τη θέση του “δικαστηρίου τελευταίου βαθμού δικαιοδοσίας” σε σχέση με το πολωνικό Σύνταγμα», καθώς και στην απόφαση της 24ης Νοεμβρίου 2010 (K 32/09), η οποία αναφέρει ότι «η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων προς την ΕΕ δεν μπορεί να θίγει την αρχή της υπεροχής του Συντάγματος ούτε μπορεί να παραβιάζει διατάξεις του»·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συνταγματικά δικαστήρια διαφόρων χωρών της ΕΕ έχουν επανειλημμένα εξετάσει τη συνταγματικότητα του δικαίου της ΕΕ και έχουν δηλώσει σε πολυάριθμες περιπτώσεις ότι τα εθνικά συντάγματα υπερισχύουν του δικαίου της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ειδικότερα ότι το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ιταλίας, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τσεχίας και το Ανώτατο Δικαστήριο της Δανίας έχουν εκφράσει την άποψη ότι το δίκαιο της ΕΕ και οι δραστηριότητες του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπόκεινται σε έλεγχο από τη σκοπιά των συνταγματικών κανόνων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που καθορίζουν τα όρια των αρμοδιοτήτων που μεταβιβάζονται στην ΕΕ από ένα συγκεκριμένο κράτος μέλος·
1. υπογραμμίζει ότι η απόφαση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, της 7ης Οκτωβρίου 2021, συνάδει με την προηγούμενη νομολογία του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου και πολλών άλλων συνταγματικών δικαστηρίων σε ολόκληρη την Ευρώπη·
2. είναι της άποψης ότι η Πολωνία έχει τηρήσει τους δεσμευτικούς κανόνες του δικαίου της ΕΕ στον βαθμό που αυτοί διέπουν τομείς οι οποίοι έχουν εκχωρηθεί ρητώς και σαφώς στην ΕΕ από τις Συνθήκες·
3. τονίζει ότι η απόφαση δεν θίγει τομείς στους οποίους η ΕΕ έχει αρμοδιότητες, οι οποίες έχουν εκχωρηθεί ρητώς και κατά γράμμα από τις Συνθήκες της ΕΕ·
4. θεωρεί ότι η εξέταση της συμμόρφωσης του δικαίου της ΕΕ με τα εθνικά συντάγματα αποτελεί συνήθη πρακτική στην Ευρώπη και ότι αυτό και μόνο περιορίζει την εφαρμογή της αρχής της υπεροχής του δικαίου της ΕΕ έναντι του εθνικού δικαίου·
5. υπογραμμίζει ότι η θέση των συνταγματικών δικαστηρίων των κρατών μελών τα καθιστά αρμόδια και τα νομιμοποιεί ως «θεματοφύλακες των συνταγμάτων» και ότι εναπόκειται τελικά σε ένα συνταγματικό δικαστήριο να αποφασίσει σχετικά με τη νομιμότητα και τη δυνατότητα εφαρμογής των κανόνων σε μια συγκεκριμένη επικράτεια·
6. τονίζει ότι, σύμφωνα με τις Συνθήκες, η ΕΕ δεν είναι υπερδύναμη, αλλά συμμαχία κυρίαρχων κρατών·
7. σημειώνει ότι οι αποφάσεις των δικαστηρίων άλλων χωρών δεν σηματοδότησαν την έναρξη της πορείας προς την έξοδο από την ΕΕ, δεδομένου ότι οι αποφάσεις αυτές απλώς τονίζουν την υπεροχή των εθνικών συνταγμάτων σε υποθέσεις στις οποίες η ΕΕ δεν έχει αρμοδιότητες οι οποίες να έχουν εκχωρηθεί από τα κράτη μέλη·
8. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η αυτή η απόφαση ενίοτε περιγράφεται από τους αντιπάλους της ως απόδειξη της επιθυμίας της Πολωνίας να αποχωρήσει από την ΕΕ·
9. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Επιτροπή, στο Συμβούλιο και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.
- [1] Απόφαση της 11ης Μαΐου 2005 στην υπόθεση Κ 18/04.