ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την ανάγκη για επείγουσα ενωσιακή δράση με σκοπό την κατοχύρωση επισιτιστικής ασφάλειας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, καθώς και ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου δράσης για την ανάπτυξη της επισιτιστικής αυτονομίας της ΕΕ
16.3.2022 - (2022/2593(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Martin Häusling, Benoît Biteau, Sarah Wiener, Pär Holmgren, Tilly Metz, Francisco Guerreiro
εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE
B9‑0167/2022
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ανάγκη για επείγουσα ενωσιακή δράση με σκοπό την κατοχύρωση επισιτιστικής ασφάλειας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, καθώς και ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου δράσης για την ανάπτυξη της επισιτιστικής αυτονομίας της ΕΕ
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με τη Ρωσία και την Ουκρανία, και ιδίως το ψήφισμα της 16ης Δεκεμβρίου 2021 σχετικά με την κατάσταση στα ουκρανικά σύνορα και στα υπό ρωσική κατοχή εδάφη της Ουκρανίας[1],
– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις της ηγεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 16ης και της 24ης Φεβρουαρίου 2022, σχετικά με την Ουκρανία,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Ύπατου Εκπροσώπου εξ ονόματος της ΕΕ της 24ης Φεβρουαρίου 2022 σχετικά με την εισβολή των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία,
– έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Προέδρου της Επιτροπής, της 24ης Φεβρουαρίου 2022, σχετικά με την πρωτοφανή και απρόκλητη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας,
– έχοντας υπόψη τις πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου της Ουκρανίας και της Προέδρου της Επιτροπής σχετικά με την κατάσταση στην Ουκρανία,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της G7 στις 24 Φεβρουαρίου 2022,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 24ης Φεβρουαρίου 2022,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 39 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2021, σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για τη στήριξη των στρατηγικών σχεδίων που πρέπει να καταρτίζονται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (στρατηγικά σχέδια για την ΚΓΠ) και να χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1307/2013[2],
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2117 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2021, σχετικά με την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων, (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων, (ΕΕ) αριθ. 251/2014 για τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση, την επισήμανση και την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων και (ΕΕ) αριθ. 228/2013 για τον καθορισμό ειδικών μέτρων για τη γεωργία στις εξόχως απόκεντρες περιοχές της Ένωσης[3],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 1ης Μαρτίου 2022 σχετικά με την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας[4],
– έχοντας υπόψη τη δήλωση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στις 10 Μαρτίου 2022, σχετικά με τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της έκτακτης συνόδου των Υπουργών Γεωργίας της G7 της 11ης Μαρτίου 2022 σχετικά με την εισβολή ενόπλων δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 132 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ρωσική Ομοσπονδία εισέβαλε απρόκλητα και αδικαιολόγητα στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα αποθέματα τροφίμων και πόσιμου νερού έχουν επιδεινωθεί στην Ουκρανία, ιδίως σε πολιορκημένες πόλεις ή σε περιοχές που πλήττονται σοβαρά από ρωσικούς βομβαρδισμούς· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανθρωπιστικές ανάγκες και ιδίως οι επισιτιστικές ανάγκες της Ουκρανίας αυξάνονται και ότι η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες προβλέπει ότι 4 εκατομμύρια άνθρωποι θα εγκαταλείψουν την Ουκρανία έως τον Ιούλιο του 2022, ενώ άλλα 6,7 εκατομμύρια εκτοπίστηκαν εντός της Ουκρανίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι, αφού έλαβε επίσημο αίτημα για βοήθεια από την κυβέρνηση της Ουκρανίας, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) δρομολόγησε επιχείρηση έκτακτης ανάγκης για την παροχή επισιτιστικής βοήθειας σε ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη σύγκρουση τόσο στην Ουκρανία όσο και στις γειτονικές χώρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 7 Μαρτίου 2022, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) δρομολόγησε σχέδιο ταχείας αντίδρασης για την Ουκρανία, ζητώντας 50 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ για να βοηθήσει 240 000 ευάλωτους αγροτικούς πληθυσμούς που επλήγησαν από τον πόλεμο· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον FAO, έχει παρασχεθεί μόνο το 9 % (4,6 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) της αιτούμενης χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα το χρηματοδοτικό κενό να ανέρχεται σε 45,4 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (91 %)·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ουκρανική γεωργική παραγωγή προβλέπεται να υπονομευθεί σοβαρά από τη ρωσική εισβολή· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πόλεμος έχει ήδη δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιαστικής και εφοδιασμού τροφίμων στην Ουκρανία· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι 10 περιφέρειες στις οποίες πραγματοποιούνται πλέον στρατιωτικές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 54 % των εκτάσεων σποράς ηλιανθόσπορων και το 42 % και το 52 % των εκτάσεων σποράς αραβοσίτου και σιταριού αντίστοιχα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τις προσεχείς εβδομάδες, οι Ουκρανοί γεωργοί θα πρέπει να ξεκινήσουν τη φύτευση καλλιεργειών και ότι η στρατιωτική επέμβαση θέτει σε κίνδυνο τη συγκομιδή σίτου· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ουκρανοί γεωργοί αγωνίζονται επίσης να αποκτήσουν σπόρους, ιδίως αραβόσιτο και ηλιανθόσπορο, γεγονός που θέτει σε περαιτέρω κίνδυνο μελλοντικές συγκομιδές· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ελλείψεις καυσίμων εμποδίζουν τους γεωργούς να χρησιμοποιούν τα μηχανήματά τους για τη φύτευση καλλιεργειών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καθυστερήσεις στη σπορά μπορούν να έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην απόδοση·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ουκρανία παράγει μεγάλη ποσότητα σιταριού, αραβοσίτου, ηλιανθόσπορων και ηλιελαίου τόσο για τρόφιμα όσο και για ζωοτροφές, αντιπροσωπεύοντας ειδικότερα το 15 % της παγκόσμιας αγοράς αραβοσίτου, το 15 % της παγκόσμιας αγοράς κριθής, το 10 % της παγκόσμιας αγοράς σίτου και το 50 % της παγκόσμιας αγοράς ηλιελαίου·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι η παγκόσμια αγορά τροφίμων είχε ήδη διαταραχθεί σοβαρά από την πανδημία COVID-19, την ενεργειακή κρίση και τα δυσμενή καιρικά φαινόμενα πριν από τον πόλεμο, με τον δείκτη τιμών του FAO να έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδό του από το 2011 ακόμη και πριν από την εισβολή· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα παγκόσμια αποθέματα σίτου εκτιμώνται επί του παρόντος μεταξύ 277.9 και 291. εκατομμυρίων τόνων και ότι τα αποθέματα αραβοσίτου εκτιμάται ότι κυμαίνονται μεταξύ 280.9 και 302.2 εκατομμυρίων τόνων (σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, το Διεθνές Συμβούλιο Σιτηρών και το Σύστημα Πληροφόρησης για τις γεωργικές αγορές του FAO) και τα αποθέματα σιτηρών της ΕΕ ανέρχονται σε περίπου 30 εκατομμύρια τόνους (εκ των οποίων 9.58 εκατομμύρια τόνοι σίτου)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η μείωση ή η απώλεια των ουκρανικών εξαγωγών θα επηρεάσει χώρες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την παραγωγή τους, χώρες που ήδη αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια ή χώρες που είναι ευάλωτες σε κλυδωνισμούς εφοδιασμού και αυξήσεις τιμών, όπως η Αίγυπτος, ο Λίβανος, η Υεμένη, η Αιθιοπία, το Αφγανιστάν και η Συρία· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 90 % του σίτου της Αιγύπτου εισάγεται από την Ουκρανία και τη Ρωσία·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επισιτιστικές κρίσεις μπορούν να προκληθούν από την κερδοσκοπία στα τρόφιμα, πέραν των πιέσεων που ασκούνται στον εφοδιασμό τροφίμων λόγω της ζήτησης βιοκαυσίμων· λαμβάνοντας υπόψη ότι, επιπλέον, οι μεγάλες χώρες παραγωγής και εξαγωγής ενδέχεται να ασκήσουν πίεση στις χώρες εισαγωγής που εξαρτώνται από αυτές τις εξαγωγές για τρόφιμα·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ρωσία είναι κορυφαίος εξαγωγέας συνθετικών αζωτούχων λιπασμάτων και των συστατικών τους, και ότι η Λευκορωσία είναι σημαντικός εξαγωγέας λιπασμάτων με βάση την ποτάσα· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τιμές των αζωτούχων λιπασμάτων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις τιμές του φυσικού αερίου, ένα προϊόν για το οποίο η Ρωσία κατέχει σημαντική θέση στην αγορά·
H. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σίτου, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 18 % των παγκόσμιων εξαγωγών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση των ρωσικών εξαγωγών παραμένει αβέβαιη, καθώς οι εξαγωγές του Εύξεινου Πόντου ξαναρχίζουν σταδιακά και η Ρωσία παρέχει τη δυνατότητα επιβολής ορισμένων εξαγωγικών περιορισμών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 9 Μαρτίου 2022, η ουκρανική κυβέρνηση απαγόρευσε τις εξαγωγές βασικών γεωργικών προϊόντων, όπως η σίκαλη, το κριθάρι, το φαγόπυρο, το κεχρί, η ζάχαρη, το αλάτι και το κρέας έως το τέλος του 2022·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι στόχοι της κοινής γεωργικής πολιτικής περιλαμβάνουν τη σταθεροποίηση των αγορών της ΕΕ, τη διαθεσιμότητα του εφοδιασμού, την ορθολογική ανάπτυξη της γεωργικής παραγωγής στην ΕΕ και τη διασφάλιση ενός δίκαιου βιοτικού επιπέδου για τον γεωργικό πληθυσμό της ΕΕ και εύλογων τιμών για τους καταναλωτές της ΕΕ·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ουκρανίας, και πάνω από το 40% των εμπορικών της συναλλαγών το 2019 είχαν προορισμό την ΕΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ουκρανία αντιπροσωπεύει περίπου το 1,1 % του συνολικού εμπορίου της ΕΕ, ως ο 18ος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κύριες εισαγωγές στην ΕΕ από την Ουκρανία είναι πρώτες ύλες, συμπεριλαμβανομένων γεωργικών προϊόντων, χημικών προϊόντων και μηχανημάτων·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Επιτροπής, η ΕΕ προβλέπεται να παραμείνει καθαρός εξαγωγέας δημητριακών· λαμβάνοντας υπόψη ότι προβλέπεται καλή συγκομιδή για το τρέχον έτος, αν και τα πρώτα σημάδια εαρινής ξηρασίας έχουν ήδη εμφανιστεί σε κάποια τμήματα της ΕΕ·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου τα δύο τρίτα της παραγωγής σιτηρών της ΕΕ[5] και το 70 % της παραγωγής ελαιούχων σπόρων προορίζονται για ζωοτροφές·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 3 % της παραγωγής σιτηρών της ΕΕ[6] και σχεδόν το 40 % των ελαιούχων σπόρων στην αγορά της ΕΕ προορίζεται για βιοκαύσιμα που προέρχονται από καλλιέργειες· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό των υπαίθριων καλλιεργειών που προορίζονται για βιοκαύσιμα από καλλιέργειες είναι υψηλότερο σε ορισμένα κράτη μέλη, αγγίζοντας σχεδόν το 18 % στη γερμανική παραγωγή· λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2021 η ΕΕ παρήγαγε 4 950 εκατομμύρια λίτρα βιοαιθανόλης (που παράγεται από καλλιέργειες) και 12 330 εκατομμύρια λίτρα βιοντίζελ (που παράγεται από φυτικά έλαια), τα οποία αντιπροσώπευαν 11 εκατομμύρια τόνους σπόρων και 8,6 εκατομμύρια τόνους φυτικού ελαίου που θα μπορούσαν να προοριστούν για κατανάλωση από τον άνθρωπο και τα ζώα·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται στην ΕΕ και παγκοσμίως· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων έφτασαν σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα τον Φεβρουάριο του 2022 και αυξήθηκαν πάνω από 24 % σε ένα έτος·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ορισμένους τομείς, οι γεωργοί αντιμετωπίζουν σοβαρές και επίμονες προκλήσεις όσον αφορά την κάλυψη του κόστους παραγωγής τους εδώ και χρόνια, ιδίως στον γαλακτοκομικό τομέα· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πληθωρισμός στους συντελεστές παραγωγής και το κόστος παραγωγής για τους γεωργούς είναι ανησυχητικά, ιδίως όσον αφορά την ενέργεια, τα λιπάσματα και τις ζωοτροφές· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας σημαντικός παράγοντας σε αυτές τις αυξήσεις των τιμών είναι η τρέχουσα υπερβολική εξάρτηση από εισαγόμενο αέριο, μεταξύ άλλων και από τη Ρωσία, στη σύνθεση αζωτούχων λιπασμάτων σε μια διαδικασία υψηλής έντασης ενέργειας που ευθύνεται για το 2 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτές οι αυξήσεις του κόστους παραγωγής μπορεί να οδηγήσουν ορισμένους παραγωγούς σε τεράστια οικονομική δυσχέρεια, ιδίως τους κτηνοτρόφους που εξαρτώνται από τις εισαγόμενες ζωοτροφές·
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το αυξανόμενο κόστος παραγωγής μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του κόστους για τους καταναλωτές, επιβαρύνοντας σημαντικά τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, καθώς αυξάνονται οι δαπάνες για τρόφιμα, ιδίως σε συνδυασμό με την αύξηση των τιμών της ενέργειας·
ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα κράτη μέλη, καθώς και τρίτες χώρες, έχουν εφαρμόσει ελέγχους των εξαγωγών γεωργικών προϊόντων, ιδίως των σιτηρών και των μαγειρικών ελαίων·
ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας θα επηρεάσουν την προμήθεια γεωργικών εισροών όπως τα λιπάσματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ρωσική Ομοσπονδία ανέστειλε τις εξαγωγές νιτρικού αμμωνίου στις 2 Φεβρουαρίου 2022 τουλάχιστον έως τον Απρίλιο του 2022· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες έχουν αναστείλει τις ναυτιλιακές δραστηριότητες προς και από τη Ρωσία· λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε τόνος εισαγόμενων λιπασμάτων ή πρώτων υλών από τη Ρωσία χρηματοδοτεί την πολεμική μηχανή της Ρωσίας·
ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» υιοθετούν ολιστικές προσεγγίσεις όχι μόνο για την πρόληψη μιας κλιματικής κρίσης και κρίσης βιοποικιλότητας στην Ευρώπη, αλλά και για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας, τη βελτίωση της διατροφής και της δημόσιας υγείας καθώς και της οικονομικής προσιτότητας των τροφίμων, δημιουργώντας παράλληλα δικαιότερες οικονομικές αποδόσεις για τους γεωργούς στην αλυσίδα εφοδιασμού και αξίας και ενισχύοντας τη θέση των πρωτογενών παραγωγών μέσω της βελτίωσης της βιωσιμότητας, της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, της υγείας του εδάφους και της κατάρρευσης των οικοσυστημάτων, και για την αύξηση της αυτονομίας των γεωργών και των αλυσίδων εφοδιασμού·
Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» έχει περιγράψει διάφορες σημαντικές πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης της ΕΕ για τη διασφάλιση του εφοδιασμού με τρόφιμα και της επισιτιστικής ασφάλειας σε περιόδους κρίσης με ένα νομοθετικό πλαίσιο, για να επιταχυνθεί περαιτέρω η μετάβαση προς ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων έως το τέλος του 2023·
ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» αποσκοπεί στη μείωση της χρήσης γεωργικών εισροών και ιδίως στη μείωση της συνολικής χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων κατά 50 %, των πλέον επικίνδυνων φυτοφαρμάκων κατά 50 %, και των λιπασμάτων κατά τουλάχιστον 20 % έως το 2030·
ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περιοχές οικολογικής εστίασης και η διατήρησή τους στην κοινή γεωργική πολιτική από το 2022 και μετά αποσκοπούν στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας και, ως εκ τούτου, των διαφόρων λειτουργιών του αγροοικοσυστήματος, όπως η επικονίαση, η θήρευση επιβλαβών για τα οικοσυστήματα οργανισμών, η προστασία του εδάφους και οι κύκλοι θρεπτικών συστατικών, νερού και άνθρακα, ενισχύοντας έτσι και καθιστώντας το σύνολο του αγροοικοσυστήματος πιο ανθεκτικό και παραγωγικό· σημειώνει ότι, για την παροχή αυτών των υπηρεσιών, δεν είναι απαραίτητη η άροση ή η χρήση φυτοφαρμάκων, γεγονός που αυξάνει μακροπρόθεσμα τις αποδόσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα στοιχεία του 2019 για τις περιοχές οικολογικής εστίασης (ΠΟΕ) δείχνουν ότι σχεδόν το 3 % των αροτραίων χρησιμοποιούμενων γεωργικών εκτάσεων ήταν μη παραγωγικές, ενώ το 2,6 % ήταν γη υπό αγρανάπαυση, και σχεδόν το 11 % των εκτάσεων ΠΟΕ χρησιμοποιείται ήδη παραγωγικά, π.χ. για καλλιέργειες ψυχανθών·
ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υφιστάμενη κατάσταση σύμφωνα με την έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) και της Διακυβερνητικής Πλατφόρμας Επιστήμης-Πολιτικής για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστημάτων, η οποία δημοσιεύτηκε την ίδια ημέρα με την εισβολή, δείχνει σαφή τάση μείωσης της παραγωγικότητας λόγω της οικολογικής απλούστευσης και της κατάρρευσης του αγροοικοσυστήματος[7], η οποία συνδέεται με την υπερβολική εξάρτηση από τεχνητές εισροές και παράπλευρες ζημίες, π.χ. διάβρωση του εδάφους, απώλεια επιφανειακού εδάφους, μείωση των επικονιαστών που επηρεάζει τις αποδόσεις, απώλεια ωφέλιμων ειδών που στηρίζουν την παραγωγικότητα, έλλειψη ανθεκτικότητας έναντι των επιθέσεων από επιβλαβείς οργανισμούς, ξηρασίες και οι πλημμύρες, επιπτώσεις στη μείωση της απόδοσης της αλιείας και της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας και αναδιανομή των θαλάσσιων ιχθυαποθεμάτων, όπως περιγράφεται επίσης στην ειδική έκθεση της IPCC για τους ωκεανούς και την κρυόσφαιρα σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα που δημοσιεύτηκε το 2019·
ΚΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επιθέσεις κατά των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της μετάβασης στη βιωσιμότητα βασίζονται στην υπόθεση μιας μελλοντικής υστέρησης στην παραγωγικότητα εάν η λειτουργική βιοποικιλότητα κερδίσει έδαφος ή οι αγρονομικές τεχνικές που χρησιμοποιούν φυσικές διαδικασίες αντικαταστήσουν τις συνθετικές εισροές· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας τεράστιος αριθμός ανεξάρτητων επιστημονικών μελετών που έχουν αξιολογηθεί από ομοτίμους δείχνουν ότι η παραγωγικότητα δεν μειώνεται στα δύο τρίτα σχεδόν των περιπτώσεων, ότι οι απώλειες περιορίζονται σε μια σύντομη μεταβατική περίοδο και ότι η παραγωγικότητα ακόμη και αυξάνεται σε ορισμένες περιπτώσεις[8]·
ΚΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αυξημένη βιοποικιλότητα και οι συναφείς υπηρεσίες που παρέχονται από τη λειτουργική βιοποικιλότητα και τα ωφέλιμα είδη - επικονίαση, θηρευτές επιβλαβών οργανισμών, αυξημένη ανθεκτικότητα των αγροοικοσυστημάτων στη διάβρωση, ξηρασίες και πλημμύρες, σχηματισμός εδάφους και καταβόθρες άνθρακα - είναι επίσης απαραίτητα για την ενίσχυση και τη διασφάλιση της συνέχισης της παραγωγής τροφίμων, αυξάνοντας παράλληλα την κερδοφορία για τους γεωργούς[9]·
ΚΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα περιθώρια ελιγμών για την παραγωγή περισσότερων σιτηρών στην Ευρώπη είναι περιορισμένα, δεδομένου ότι οι εκτάσεις υπό καθεστώς παύσης καλλιέργειας και διαθέσιμες επί του παρόντος δεν υπερβαίνουν τα 6 εκατομμύρια εκτάρια, από σύνολο 100 εκατομμύρια εκτάρια αρόσιμης γης, και οι δυνητικές αποδόσεις είναι χαμηλές, δεδομένου ότι οι εκτάσεις υπό καθεστώς παύσης καλλιέργειας βρίσκονται σε περιθωριακές περιοχές·
ΚΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η στήριξη της διατροφής ζώων σε μεγάλη κλίμακα με τρόφιμα ή αρόσιμη γη που θα μπορούσε διαφορετικά να διατεθεί για κατανάλωση από τον άνθρωπο είναι αναποτελεσματική χρήση θερμίδων και έχει ως αποτέλεσμα η ΕΕ να είναι καθαρός εισαγωγέας θερμίδων[10]· λαμβάνοντας υπόψη ότι η σαφής μείωση της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων και η μετάβαση σε μια αυτάρκη κτηνοτροφία ζωικού κεφαλαίου που τρέφεται από λειμώνες και ψυχανθή της ΕΕ θα καταστήσει δυνατή τη μετάβαση της ΕΕ από καθαρό εισαγωγέα σε καθαρό εξαγωγέα θερμίδων, και θα μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα της, θα μπορούσε δε να συμβάλλει στην αποκατάσταση της βιοποικιλότητας, στην αποθήκευση άνθρακα στα αγροοικοσυστήματα της ΕΕ και στη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από το φυσικό αέριο και τα ορυκτά καύσιμα για την παραγωγή λιπασμάτων·
ΚΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ψήφισμα της Ρώμης του 1996 της Via Campesina όρισε για πρώτη φορά την επισιτιστική κυριαρχία ως το δικαίωμα των λαών και των χωρών να καθορίζουν τις δικές τους γεωργικές και επισιτιστικές πολιτικές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έννοια αυτή έχει ως στόχο να επιτρέψει σε κάθε χώρα να τρέφει τον δικό της πληθυσμό και να είναι ανεξάρτητη· λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόθεση της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» να μειώσει την εξάρτηση των γεωργών από εξωτερικές εκροές συνάδει με αυτόν τον ορισμό·
ΚΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμφωνία του Μαρακές του 1994 και ιδίως η συμφωνία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) για τη γεωργία έχουν συμβάλει στην εξειδίκευση των γεωργικών περιοχών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξειδίκευση αυτή έχει οδηγήσει σε περιφέρειες με υψηλά επίπεδα εξαγωγών και άλλες που εξαρτώνται σχεδόν πλήρως από τις εισαγωγές: λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση αυτή δεν είναι ανθεκτική σε κρίσεις όπως οι πόλεμοι, και αποτελεί έναν από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην τρέχουσα παγκόσμια επισιτιστική αστάθεια·
A. Καταστάσεις έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης
1. ζητεί από τη Ρωσική Ομοσπονδία να τερματίσει αμέσως όλες τις στρατιωτικές δραστηριότητες στην Ουκρανία, να αποσύρει άνευ όρων όλες τις στρατιωτικές και παραστρατιωτικές δυνάμεις και στρατιωτικό εξοπλισμό από το σύνολο του διεθνώς αναγνωρισμένου εδάφους της Ουκρανίας, και να σεβαστεί πλήρως την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της·
2. σημειώνει ότι η διασφάλιση των αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων και η εξασφάλιση της παραγωγής θρεπτικών τροφίμων για τα νοικοκυριά θα είναι ζωτικής σημασίας για την αποτροπή μιας επισιτιστικής κρίσης·
3. ζητεί την άμεση και συντονισμένη αντίδραση και την ανάπτυξη του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης για τη μεγιστοποίηση της στήριξης προς την Ουκρανία, ιδίως όσον αφορά την ανθρωπιστική και επισιτιστική βοήθεια, καθώς και την παροχή ασφαλών ανθρωπιστικών διαδρόμων της ΕΕ και την παροχή τροφίμων και στέγης σε όλους τους ανθρώπους που εγκαταλείπουν τη χώρα· επισημαίνει ότι, ενώ η χρηματοδοτική ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ εκτιμάται ότι ανέρχεται μέχρι στιγμής σε περίπου 500 εκατομμύρια EUR, περαιτέρω στήριξη απαιτείται· τονίζει, ιδίως, ότι η ΕΕ θα πρέπει να παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια στον ουκρανικό λαό για τη διασφάλιση της βραχυπρόθεσμης επισιτιστικής ασφάλειας στην Ουκρανία και σε όλους τους πρόσφυγες στην ΕΕ μέσω της δράσης της συνοχής για τους πρόσφυγες στην Ευρώπη και των προγραμμάτων «Συνδρομή στην Ανάκαμψη για τη Συνοχή και τις Περιοχές της Ευρώπης», καθώς και συμβάλλοντας στο σχέδιο ταχείας αντίδρασης του FAO για την Ουκρανία, αυξάνοντας τη χρηματοδοτική της βοήθεια· επισημαίνει ότι πρέπει να βρεθεί πρόσθετη χρηματοδότηση, καθώς τα ταμεία της πολιτικής συνοχής διαδραματίζουν πρωταρχικό ρόλο στη διασφάλιση της εναρμονισμένης ανάπτυξης των κρατών μελών της ΕΕ· καλεί την ΕΕ να συντονιστεί με τις υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών και όλους τους εταίρους επιτόπου για την παροχή επείγουσας επισιτιστικής και βιοποριστικής βοήθειας στους ανθρώπους που πλήττονται από τον πόλεμο στην Ουκρανία·
4. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αυξήσουν τις συνεισφορές τους στο Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (WFP) χρησιμοποιώντας το Αποθεματικό Αλληλεγγύης και Επείγουσας Βοήθειας που προβλέπεται στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο· σημειώνει ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη συνεισφέρουν στο WFP 465 εκατομμύρια ευρώ ετησίως και 1.47 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως αντίστοιχα· σημειώνει, επιπλέον, ότι το Αποθεματικό Αλληλεγγύης και Επείγουσας Βοήθειας ανέρχεται σε 1.2 δισεκατομμύρια EUR, εκ των οποίων ποσοστό έως 35 % (420 εκατομμύρια EUR) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τρίτες χώρες· υπογραμμίζει ότι το ποσό που διατίθεται στο πλαίσιο του Αποθεματικού Αλληλεγγύης και Επείγουσας Βοήθειας ενδέχεται να μην είναι επαρκές και ότι πιθανόν να υπάρξει ανάγκη πρόσθετης δημοσιονομικής ευελιξίας·
5. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν επειγόντως, σε συντονισμό με τους διεθνείς εταίρους τους και τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς, όλα τα διαθέσιμα μέσα για την αποφυγή οποιασδήποτε αθέτησης υποχρεώσεων στο ισοζύγιο πληρωμών των χωρών εισαγωγής, συμπεριλαμβανομένης της άμεσης χρηματοδότησης και της αναδιάρθρωσης του χρέους τους· υπογραμμίζει τη σημασία της προτίμησης της χρηματοδότησης βάσει επιχορηγήσεων ως προεπιλεγμένης λύσης, ειδικά για τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, αντί της προτεραιότητας στη συνδυασμένη χρηματοδότηση, τους μηχανισμούς εγγυήσεων ή τα δάνεια αντί για τις επιχορηγήσεις, καθώς αυτές οι επιλογές θα μπορούσαν να αυξήσουν την επιβάρυνση του χρέους·
B. Διασφάλιση της βραχυπρόθεσμης επισιτιστικής ασφάλειας στην ΕΕ
6. υπογραμμίζει ότι η τρέχουσα σύγκρουση στην Ουκρανία αναδεικνύει τα τρωτά σημεία του παγκόσμιου συστήματος τροφίμων· καλεί, συνεπώς, την ΕΕ να διασφαλίσει τα δικαιώματα των αναπτυσσόμενων χωρών στην επισιτιστική κυριαρχία ως μέσο επίτευξης επισιτιστικής ασφάλειας, μείωσης της φτώχειας, βιώσιμων και δίκαιων παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού χωρίς αποκλεισμούς και τοπικών περιφερειακών αγορών, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην οικογενειακή γεωργία, με στόχο τη διασφάλιση του εφοδιασμού με οικονομικά προσιτά και προσβάσιμα τρόφιμα·
7. καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να διατηρήσουν τη γενική ρήτρα διαφυγής για την πανδημία COVID-19, η οποία αναστέλλει τους δημοσιονομικούς κανόνες των κρατών μελών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης·
8. ζητεί ο ευρωπαϊκός μηχανισμός ετοιμότητας και αντιμετώπισης κρίσεων επισιτιστικής ασφάλειας, ο οποίος αναπτύχθηκε στον απόηχο της πανδημίας COVID-19, να συνεδριάσει εκ νέου το συντομότερο δυνατόν προκειμένου να συζητηθούν οι επιπτώσεις του πολέμου στην επισιτιστική ασφάλεια στην ΕΕ και πέραν αυτής· σημειώνει ότι το όργανο αυτό επρόκειτο αρχικά να συνεδριάσει στα τέλη Μαρτίου 2022, οπότε θα είναι πολύ αργά για να είναι οι διαβουλεύσεις του πλήρως αποτελεσματικές·
9. τονίζει τη σημασία των αποθεμάτων τροφίμων, τόσο στην ΕΕ όσο και σε τρίτες χώρες, για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε τρόφιμα σε περιόδους αστάθειας· καλεί την Επιτροπή να διενεργήσει πλήρη αξιολόγηση όλων των πηγών και αποθεμάτων τροφίμων, τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών, που είναι διαθέσιμα σε επίπεδο ΕΕ, να αξιολογήσει τα μέσα κινητοποίησης και διανομής τους, και να μετριάσει αποτελεσματικά τα προβλήματα διαθεσιμότητας, προσβασιμότητας και οικονομικής προσιτότητας, ιδίως σε τρίτες χώρες· τονίζει την ανάγκη να αξιολογηθεί, επιπλέον, η κλίμακα των ιδιωτικών εμπορικών αποθεμάτων·
10. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προτείνουν σύντομα μια συνεδρίαση της Επιτροπής του FAO για την Παγκόσμια Επισιτιστική Ασφάλεια, η οποία θα πρέπει να είναι το προτιμώμενο φόρουμ συντονισμού επί του θέματος, καθώς διασφαλίζει την χωρίς αποκλεισμούς εκπροσώπηση όλων των κρατών· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συμμετάσχουν σε αυτό το φόρουμ για να διασφαλίσουν τον διεθνή συντονισμό, ιδίως όσον αφορά τα αποθέματα, τα βιοκαύσιμα και τη χρηματοδοτική στήριξη προς τις χώρες εισαγωγής·
11. καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να συγκαλέσει έκτακτη συνεδρίαση του Γενικού Συμβουλίου του ΠΟΕ, ώστε να μπορέσει να λάβει μέτρα για τη ρύθμιση των αγορών βασικών γεωργικών προϊόντων προκειμένου να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η κερδοσκοπία από κράτη ή ιδιωτικές εταιρείες, και να διευκολυνθεί η πρόσβαση των εξαρτώμενων χωρών στα βασικά τρόφιμα που είναι απαραίτητα για τους πληθυσμούς τους· υπογραμμίζει ότι οι ισχύοντες κανόνες του ΠΟΕ για τη γεωργία δεν επιτρέπουν στις χώρες να εφαρμόζουν πολιτικές επισιτιστικής κυριαρχίας και περιφερειακής συνεργασίας και καλεί την Επιτροπή να πιέσει για τις αναγκαίες αλλαγές·
12. αναγνωρίζει ότι η κερδοσκοπία στην αγορά, η χειραγώγηση και το εμπόριο βασικών ειδών τροφίμων μπορούν να διογκώσουν τεχνητά τις τιμές χονδρικής και να οδηγήσουν σε αστάθεια της αγοράς· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, την άμεση και προσωρινή απαγόρευση των κερδοσκοπικών πρακτικών, όπως οι ανοικτές πωλήσεις, οι συμβάσεις ανταλλαγής κρατικών χρεωστικών τίτλων και πιστωτικής αθέτησης, τα δικαιώματα προαίρεσης αγοράς μετοχών μελλοντικής εκπλήρωσης και οι υψηλής συχνότητας συναλλαγές τροφίμων που μπορούν να οδηγήσουν σε χειραγώγηση της αγοράς, επιθετική τιμολόγηση και κερδοσκοπία· καλεί την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών να συνεργαστούν με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές για να υποβάλουν επείγουσα πρόταση για την προσωρινή απαγόρευση των ανοικτών πωλήσεων και για την προστασία των τροφίμων στις χρηματιστηριακές αγορές, μεταξύ άλλων αναθεωρώντας το επί του παρόντος πολύ ανεκτικό καθεστώς ορίων θέσης της ΕΕ, και να λάβουν υπόψη την αστάθεια κατά τον καθορισμό των εν λόγω ορίων θέσεων· επισημαίνει την ανάγκη για διαφανείς στατιστικές σχετικά με τη γεωργική παραγωγή τόσο από δημόσιους όσο και από ιδιωτικούς φορείς, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η ακραία συγκέντρωση στην αγορά σιτηρών·
13. ζητεί τη θέσπιση επείγουσας χρηματοδοτικής στήριξης για να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε τρόφιμα για τα νοικοκυριά που ζουν σε συνθήκες φτώχειας εντός της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της αύξησης της χρηματοδότησης για το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους·
14. καλεί την Επιτροπή να ενεργοποιήσει το άρθρο 219 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013[11] σχετικά με τη χρήση του αποθεματικού κρίσης για τη σταθεροποίηση της παραγωγής στην ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται τα κριτήρια βιωσιμότητας·
15. ζητεί την ταχεία και κατάλληλη χρηματοδοτική στήριξη των γεωργών που πλήττονται από την κρίση, αλλά επιμένει ότι οποιαδήποτε στήριξη πρέπει να εξαρτάται από την εκπλήρωση των κριτηρίων βιωσιμότητας, προκειμένου να μην επιδεινωθεί η κρίση του κλίματος και της βιοποικιλότητας ούτε να υπονομευθεί η οικολογική βάση και οι φυσικοί πόροι που απαιτούνται για τη μακροπρόθεσμη επισιτιστική ασφάλεια και τη συνεχή παραγωγή τροφίμων· σημειώνει, στο πλαίσιο αυτό, τον ρόλο των περιοχών οικολογικής εστίασης (ΠΟΕ) στην ενίσχυση της λειτουργικής βιοποικιλότητας και των αποδόσεων των γύρω αροτραίων περιοχών έως και 36 %· προειδοποιεί έντονα κατά της χρήσης φυτοφαρμάκων στις ΠΟΕ, καθώς η συσσωρευμένη αύξηση της παραγωγικότητας θα χαθεί από τη θανάτωση θηρευτών επιβλαβών οργανισμών και επικονιαστών που προσελκύονται από τις ταινίες, καθώς και από το όργωμα, γεγονός που προκαλεί την απώλεια του συσσωρευμένου άνθρακα· τονίζει, ειδικότερα, ότι κανένα μέτρο που ελήφθη κατά τη διάρκεια της ουκρανικής κρίσης δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε αύξηση της χρήσης συνθετικών φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, ούτε θα πρέπει να αποτελεί λόγο έκδοσης αδειών έκτακτης ανάγκης για φυτοφάρμακα που έχουν αποδειχθεί επιβλαβή για την υγεία των ανθρώπων ή των οικοσυστημάτων· επισημαίνει ότι τα μέτρα έκτακτης ανάγκης θα πρέπει να είναι αυστηρά περιορισμένα χρονικά·
16. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διατηρήσουν ανοικτή την ενιαία αγορά της ΕΕ και να αποφύγουν περαιτέρω διαταραχές της αγοράς, ιδίως αποφεύγοντας τους περιορισμούς στις εξαγωγές·
17. τονίζει την ανάγκη χρησιμοποίησης των σχολικών προγραμμάτων για να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε τρόφιμα για τα παιδιά που στερούνται τροφής· επισημαίνει, επιπλέον, τη χρησιμότητα των προγραμμάτων δημόσιων συμβάσεων για την προώθηση της δημόσιας στήριξης για αγορές από μικροκαλλιεργητές και τοπικούς παραγωγούς κατά την προμήθεια θρεπτικών τροφίμων για διανομή, με στόχο την προστασία από την επισιτιστική ανασφάλεια·
18. τονίζει ότι περίπου 88 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων σπαταλώνται κάθε χρόνο στην ΕΕ, ενώ το παρεπόμενο κόστος εκτιμάται ότι ανέρχεται στα 143 δισεκατομμύρια ευρώ· τονίζει ότι η αντιμετώπιση της σπατάλης τροφίμων θα είχε άμεσο θετικό αντίκτυπο στην επισιτιστική ασφάλεια· επαναλαμβάνει την έκκλησή του να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για την επίτευξη ενός ενωσιακού στόχου μείωσης της σπατάλης τροφίμων κατά 30 % μέχρι το 2025 και 50 % έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα αναφοράς του 2014· τονίζει την ανάγκη να αποφευχθεί η απώλεια τροφίμων κατά την αποθήκευση, να διευκολυνθεί η δωρεά τροφίμων μέσω της συνεκτικής εφαρμογής της νομοθεσίας περί ευθύνης και να ενθαρρυνθεί η ανάκτηση της σπατάλης τροφίμων· καλεί ειδικότερα τα σούπερ μάρκετ να αντιμετωπίσουν επειγόντως το ζήτημα της αποτρέψιμης σπατάλης τροφίμων μέσω εναλλακτικών επιλογών, όπως η προώθηση εκπτώσεων στα τρόφιμα και η συνεργασία με προγράμματα της τοπικής κοινότητας, όπως οι τράπεζες τροφίμων, για την ανακούφιση της τοπικής επισιτιστικής φτώχειας και ανασφάλειας· καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο θέσπισης νομοθεσίας για περαιτέρω αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που δημιουργούν σπατάλη τροφίμων, πέραν εκείνων που καλύπτονται ήδη από την οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές[12]· ζητεί οι επικείμενες πρωτοβουλίες σχετικά με τα πρότυπα εμπορίας να δώσουν προτεραιότητα στη μείωση της σπατάλης τροφίμων· τονίζει ότι η σταθερή υπερπαραγωγή ενέχει επίσης τον κίνδυνο δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων· ζητεί τη βελτίωση της παρακολούθησης της σπατάλης τροφίμων σε ολόκληρη την ΕΕ, ιδίως εκείνων που παράγονται σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης· καλεί όλα τα κράτη μέλη να θεσπίσουν και να εφαρμόσουν προγράμματα πρόληψης της σπατάλης τροφίμων που ενσωματώνουν πλήρως τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και περιλαμβάνουν την προώθηση βραχειών αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων, οι οποίες μειώνουν τον κίνδυνο δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων·
Γ. Διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας στην ΕΕ μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα
19. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θέσουν ταχέως σε εφαρμογή προσωρινά μέτρα αναστολής της παραγωγής και της ανάμειξης βιοκαυσίμων, βιορευστών και καυσίμων βιομάζας που προέρχονται από καλλιέργειες, προκειμένου να διασφαλιστεί ο επιπρόσθετος εφοδιασμός σε τρόφιμα, να σταθεροποιηθούν οι παγκόσμιες αγορές βασικών προϊόντων διατροφής και να καταργηθούν σταδιακά τα βιοκαύσιμα που προέρχονται από καλλιέργειες, μη συμπεριλαμβανομένων των προηγμένων βιοκαυσίμων, έως το 2030· καλεί την Επιτροπή να αναλάβει συντονισμένη δράση μεταξύ των ΗΠΑ και του Καναδά προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα τρόφιμα έχουν προτεραιότητα έναντι των βιοκαυσίμων φυτικής προέλευσης·
20. ζητεί την προώθηση και την απλούστευση της πρόσβασης σε μέτρα ενεργειακής απόδοσης προκειμένου να μειωθεί η οικονομική επιβάρυνση των γεωργών όσον αφορά τις άμεσες εισροές ενέργειας, επισημαίνοντας παράλληλα ότι στα περισσότερα κτηνοτροφικά συστήματα, οι ζωοτροφές αποτελούν την κυρίαρχη κατηγορία χρήσης ενέργειας·
21. ζητεί να δοθεί προτεραιότητα στα τρόφιμα για τους ανθρώπους έναντι των ζωοτροφών για τα εκτρεφόμενα ζώα στην ΕΕ που υπερβαίνουν τις επισιτιστικές ανάγκες της ΕΕ· καλεί, ειδικότερα, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν επιτέλους ένα φιλόδοξο σχέδιο για τις πρωτεΐνες, το οποίο θα εστιάζει κυρίως στις καλλιέργειες ψυχανθών, που μπορούν να παρέχουν εγχώριες ζωοτροφές και να αντικαταστήσουν ή να μειώσουν τη χρήση λιπασμάτων με δέσμευση αζώτου, για να παύσει η πίεση στις ζωοτροφές και το κόστος παραγωγής τους, στρεφόμενοι προς τη βόσκηση των μηρυκαστικών σε βοσκοτόπους· επισημαίνει ότι τα φυτά και τα ζώα με γονιδιακή επεξεργασία κατοχυρώνονται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να αποφεύγονται, δεδομένου ότι θα συμβάλουν περαιτέρω στη συγκέντρωση της αγοράς στην παραγωγή σπόρων προς σπορά, φυτών και ζώων και στην αύξηση του κόστους των εισροών, πέραν του ότι δεν παρέχουν πλεονεκτήματα σε σχέση με τα αγροοικολογικά συστήματα, τα οποία έχουν αποδεδειγμένα οφέλη όσον αφορά τη βιοποικιλότητα και το κλίμα όσον αφορά την ανακούφιση της επισιτιστικής ανασφάλειας·
22. καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει περαιτέρω τον στόχο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για τη μείωση της χρήσης λιπασμάτων και να στηρίξει, μέσω όλων των κατάλληλων πολιτικών, πρακτικές για να καταστούν τα εδάφη πιο γόνιμα μέσω εγχώριων μέτρων που διασφαλίζουν την ανεξαρτησία από τις εισαγωγές λιπασμάτων ή αερίου, όπως η αμειψισπορά, η λιπασματοποίηση και η χρήση ζωικών αποβλήτων εντός των ορίων της οδηγίας για τη νιτρορύπανση[13]· επισημαίνει ότι η χρήση λιπασμάτων αποτελεί, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 50 % της χρήσης ενέργειας στη γεωργία, τόσο όσον αφορά την άμεση όσο και την έμμεση χρήση· τονίζει ότι η αύξηση των τιμών της ενέργειας έχει συνακόλουθες επιπτώσεις στην αύξηση των τιμών των συνθετικών λιπασμάτων, γεγονός που σημαίνει ότι η παροχή συμβουλών για την εξεύρεση γεωπονικών εναλλακτικών λύσεων μπορεί να είναι η πλέον οικονομικά αποδοτική επιλογή πολιτικής· τονίζει ότι είναι σημαντικό οι γεωργοί να λαμβάνουν τεχνική υποστήριξη από ανεξάρτητες υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν τις πλέον κατάλληλες και αποτελεσματικές αγροοικολογικές τεχνικές· επισημαίνει την αποδεδειγμένη ικανότητα της βιολογικής γεωργίας να παράγει τρόφιμα χωρίς τη χρήση συνθετικών λιπασμάτων·
23. προειδοποιεί σθεναρά για την κυνική χρήση του πολέμου ως πρόσχημα για την επιστροφή σε ένα δυσλειτουργικό και εγγενώς μη βιώσιμο status quo που έχει αποδειχτεί κατηγορηματικά και επιστημονικά ότι είναι ακατάλληλο για τον επιδιωκόμενο σκοπό του και προειδοποιεί για την ανάγκη να μην θυσιάσουμε την επισιτιστική μας ασφάλειά μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα για βραχυπρόθεσμα οφέλη, όπως η σίτιση ζωικού κεφαλαίου και η ζύμωση βιοκαυσίμων·
°
° °
24. αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών, στον Πρόεδρο, την κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο της Ουκρανίας, καθώς και στον Πρόεδρο, την κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
- [1] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2021)0515.
- [2] ΕΕ L 435 της 6.12.2021, σ. 1.
- [3] ΕΕ L 435, 6.12.2021, σ. 262.
- [4] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P9_TA(2022)0052.
- [5] Ιστοσελίδα της Επιτροπής με τίτλο «Δημητριακά, ελαιούχοι σπόροι, πρωτεϊνούχα φυτά και ρύζι», 17 Μαρτίου 2022.
- [6] Ιστοσελίδα της Επιτροπής με τίτλο «Δημητριακά, ελαιούχοι σπόροι, πρωτεϊνούχα φυτά και ρύζι», 17 Μαρτίου 2022.
- [7] Hallmann, C.A. et al., «More than 75 % decline over 27 years in total air insect biomass in protected areas» (Περισσότερη από 75 % μείωση σε 27 έτη της συνολικής βιομάζας ιπτάμενων εντόμων σε προστατευόμενες περιοχές), PLoS ONE, τόμος 12, αριθ. 10, PLOS, San Francisco, 2017.
- [8] Tamburini, G. et al., ‘Agricultural diversification promotes multiple ecosystem services without compromising yield’, Science Advances, Vol. 6, No 45, American Association for the Advancement of Science, Washington, DC, 2020.
- [9] van der Ploeg, J. D. et al., «The economic potential of agroecology: Empirical evidence from Europe’ (Το οικονομικό δυναμικό της αγροοικολογίας: εμπειρικά στοιχεία από την Ευρώπη), Journal of Rural Studies, Vol. 71, 2019, σ. 46-61·
- [10] Sciavo, M et al., An agroecological Europe by 2050: What impact on land use, trade and global food security?, IDDRI, Paris, 2021. (Μια αγροοικολογική Ευρώπη έως το 2050: αντίκτυπος στη χρήση της γης, το εμπόριο και την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια)
- [11] Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013 , για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 922/72, (ΕΟΚ) αριθ. 234/79, (ΕΚ) αριθ. 1037/2001 και (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου, ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 671
- [12] Οδηγία (ΕΕ) 2019/633 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, σχετικά με τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στις σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ΕΕ L 111 της 25.4.2019, σ. 59.
- [13] Οδηγία 91/676/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 1991, για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης, ΕΕ L 375 της 31.12.1991, σ. 1.