ONTWERPRESOLUTIE over de stand van zaken met betrekking tot de samenwerking tussen de EU en Moldavië
2.5.2022 - (2022/2651(RSP))
ingediend overeenkomstig artikel 132, lid 2, van het Reglement
Siegfried Mureşan, Michael Gahler, Andrzej Halicki, Rasa Juknevičienė, Željana Zovko, David McAllister, Paulo Rangel, Andrius Kubilius, Traian Băsescu, Vasile Blaga, Daniel Buda, Jerzy Buzek, Gheorghe Falcă, Tomasz Frankowski, David Lega, Miriam Lexmann, Antonio López‑Istúriz White, Elżbieta Katarzyna Łukacijewska, Aušra Maldeikienė, Liudas Mažylis, Gheorghe‑Vlad Nistor, Radosław Sikorski, Eugen Tomac, Isabel Wiseler‑Lima, Alexander Alexandrov Yordanov, Milan Zver
namens de PPE-Fractie
Zie ook gezamenlijke ontwerpresolutie RC-B9-0240/2022
B9‑0243/2022
Resolutie van het Europees Parlement over de stand van zaken met betrekking tot de samenwerking tussen de EU en Moldavië
Het Europees Parlement,
– gezien zijn eerdere resoluties over de landen van het Oostelijk Partnerschap en de Republiek Moldavië,
– gezien zijn resolutie van 20 oktober 2020 over de uitvoering van de associatieovereenkomst tussen de EU en de Republiek Moldavië[1],
– gezien de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie en hun lidstaten, enerzijds, en de Republiek Moldavië, anderzijds[2], die een diepe en brede vrijhandelsruimte (Deep and Comprehensive Free Trade Area, DCFTA) omvat en die op 1 juli 2016 volledig in werking is getreden,
– gezien het verzoek van de Republiek Moldavië om toetreding tot de EU, ingediend op 3 maart 2022,
– gezien artikel 132, lid 2, van zijn Reglement,
A. overwegende dat de Republiek Moldavië onevenredig zwaar getroffen is door de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne, met name als gevolg van de komst van meer dan 440 000 vluchtelingen sinds het begin van de invasie, van wie er bijna 100 000 in Moldavië zijn gebleven, wat het hoogste aantal vluchtelingen per hoofd van de bevolking is van alle landen die vluchtelingen uit Oekraïne hebben opgevangen, maar ook als gevolg van het wegvallen van de handel met Rusland, Oekraïne en Belarus en de gestegen prijzen voor energie en vervoer;
B. overwegende dat de Republiek Moldavië haar verzoek om toetreding tot de EU op 3 maart 2022 heeft ingediend en 11 dagen later het eerste deel van de EU-vragenlijst heeft beantwoord, elf dagen nadat zij die lijst van de Commissie had ontvangen;
C. overwegende dat Rusland in de afgescheiden regio Transnistrië ten minste 1 500 manschappen heeft gestationeerd en dat zich daar ook nog eens 5 000 soldaten van de zogenaamde strijdkrachten van Transnistrië bevinden;
D. overwegende dat generaal-majoor Rustam Minnekajev, waarnemend bevelhebber van het centrale militaire district van Rusland, op 22 april 2022 heeft verklaard dat de aanhoudende Russische invasie onder meer tot doel heeft een landcorridor naar de regio Transnistrië te creëren;
E. overwegende dat er op 25 en 26 april 2022 in de regio Transnistrië een reeks veiligheidsincidenten heeft plaatsgevonden, waaronder een granaataanval op een gebouw van het Ministerie van Staatsveiligheid in Tiraspol en een explosie waarbij een radiomast in het dorp Maiac beschadigd raakte;
1. spreekt zijn waardering uit voor de enorme solidariteit die de burgers van de Republiek Moldavië aan de dag hebben gelegd ten aanzien van de vluchtelingen uit Oekraïne en die hun huizen hebben opengesteld om duizenden vluchtelingen op te kunnen vangen; is ingenomen met de inspanningen van de autoriteiten van de Republiek Moldavië ter ondersteuning van de vluchtelingen uit Oekraïne;
2. merkt op dat hoe langer de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne voortduurt, des te meer humanitaire, veiligheids- en sociaaleconomische bijstand de Republiek Moldavië nodig zal hebben; is ingenomen met de recente goedkeuring door het Europees Parlement en de Raad van het besluit tot toekenning van macrofinanciële bijstand aan de Republiek Moldavië ter hoogte van 150 miljoen EUR, bedoeld om een deel van de externe financieringsbehoeften van het land te dekken; verzoekt de Commissie derhalve om de financiële en technische bijstand aan Moldavië verder te verhogen, onder meer door een nieuw voorstel in te dienen voor macrofinanciële bijstand; benadrukt dat het belangrijk is dat er een nieuw voorstel voor macrofinanciële bijstand wordt ingediend, omdat het onlangs goedgekeurde pakket door de Commissie werd opgesteld vóór het conflict in Oekraïne; vindt dat een nieuw voorstel inzake macrofinanciële bijstand betrekking zou moeten hebben op bijstand in de vorm van subsidies en niet op bijstand in de vorm van leningen; dringt er daarnaast bij de lidstaten op aan om de Moldavische autoriteiten aanvullende financiële steun te verlenen;
3. verzoekt de Commissie aanvullende voorstellen in te dienen met het oog op de volledige liberalisering van het vervoer en de handel met de EU in het licht van de verstoringen van de toeleveringsketens van de Republiek Moldavië en van de oostelijke exportmarkten;
4. herinnert eraan dat het beheer van de situatie van de bijna 100 000 vluchtelingen die in de Republiek Moldavië opgevangen worden een steeds grotere financiële last vormt voor de Moldavische staat, die zich reeds in een precaire financiële situatie bevindt als gevolg van de vertraging van de economie in verband met de COVID-19-pandemie en de kunstmatig door Gazprom in gang gezette stijging van de gasprijzen;
5. wijst op de sleutelrol die de Republiek Moldavië tot dusver heeft gespeeld bij het waarborgen van de veiligheid en stabiliteit van de EU in de context van de humanitaire crisis die het gevolg is van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne;
6. is in dit verband ingenomen met de sluiting, op 17 maart 2022, van de overeenkomst tussen de EU en Moldavië inzake samenwerking op het gebied van grensbeheer, waardoor Frontex in staat wordt gesteld de Moldavische autoriteiten te ondersteunen bij hun dagelijkse grensbeheers- en grensbeveiligingsactiviteiten;
7. is in de context van de wrede Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne ingenomen met het verzoek van Moldavië om toetreding tot de EU;
8. verzoekt de EU-instellingen ernaar te streven de Republiek Moldavië de status van kandidaat-lidstaat van de EU te verlenen, overeenkomstig artikel 49 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, en ondertussen te blijven werken aan de integratie van Moldavië in de interne markt van de EU; verzoekt de Commissie haar beoordeling snel af te ronden en Moldavië tijdens dit proces volledig te steunen;
9. onderstreept, zonder vooruit te willen lopen op de inhoud van het advies van de Commissie, dat de Moldavische autoriteiten ongetwijfeld op het juiste spoor zitten door belangrijke hervormingen door te voeren die ervoor zullen zorgen dat het land voldoet aan de criteria van Kopenhagen waaraan toetredingslanden moeten voldoen; spoort de Moldavische autoriteiten aan door te gaan met hervormingen die het leven van de burgers verbeteren en het land dichter bij de Europese normen brengen;
10. dringt erop aan dat er tijdens de bijeenkomst van de Europese Raad in juni een duidelijk en krachtig politiek signaal wordt afgegeven met betrekking tot het pad van de Republiek Moldavië naar Europese integratie;
11. dringt aan op nauwere samenwerking tussen de lidstaten en de Moldavische autoriteiten bij het onderzoek naar de bankfraude die plaatsvond in 2014, met name om te waarborgen dat de gestolen vermogensbestanddelen worden gerepatrieerd;
12. verzoekt de EU meer administratieve en technische bijstand te verlenen door, naar het voorbeeld van de bestaande steungroep voor Oekraïne (SGUA), een steungroep voor Moldavië op te richten, waardoor er meer EU-personeel in Moldavië aanwezig zal zijn en het mogelijk wordt om aan Moldavië bijstand te verlenen overeenkomstig het type bijstand dat aan Oekraïne wordt verleend; is van mening dat in het licht van het recente verzoek van de Republiek Moldavië om lid te worden van de EU oprichting van een dergelijke steungroep dringend noodzakelijk is;
13. veroordeelt de pogingen van de Russische Federatie om via Gazprom druk uit te oefenen op de Republiek Moldavië door de gasprijzen te manipuleren en te dreigen te stoppen met gasleveranties om de politieke koers en de geopolitieke oriëntatie van het land te beïnvloeden, met name de pogingen daartoe die Rusland na de presidentsverkiezingen van 2020 en de parlementsverkiezingen in 2021 heeft ondernomen;
14. verzoekt de Commissie en de lidstaten de Republiek Moldavië te ondersteunen bij het waarborgen van haar energieonafhankelijkheid, -diversificatie en -efficiëntie;
15. is ingenomen met de conclusies van de Europese Raad van 24 en 25 maart 2022, waarin de EU-lidstaten zich ertoe verbinden aardgas, vloeibaar aardgas en waterstof gezamenlijk in te kopen via een gemeenschappelijk inkoopplatform dat ook toegankelijk is voor de landen van de Westelijke Balkan en drie geassocieerde landen van het Oostelijk Partnerschap; herhaalt in dit verband zijn oproep tot oprichting van een echte gasunie; verzoekt de Moldavische autoriteiten en de Commissie samen te werken om een duidelijke inventarisatie te maken van de behoeften van Moldavië inzake gasopslag in de komende periode;
16. is ingenomen met het succesvolle verloop van de isolatietests die Moldavië en Oekraïne onlangs hebben uitgevoerd, waarbij zij hun elektriciteitsnetten tijdelijk van die van Rusland en Belarus hebben ontkoppeld en ze met het continentale Europese elektriciteitsnet hebben gesynchroniseerd;
17. spreekt zijn ernstige bezorgdheid uit over de recente ontwikkelingen op het grondgebied van de regio Transnistrië en veroordeelt deze als gevaarlijke provocaties in een zeer onstabiele veiligheidssituatie; roept op tot kalmte en raadt ten stelligste af de oorlogszuchtige retoriek te laten escaleren, omdat dit tot elke vorm van vijandelijkheden zou kunnen leiden; is ingenomen met de kalme en beheerste reactie van de autoriteiten in Chișinău en dringt er in dit verband op aan dat ingezet wordt op politieke dialoog om escalatie van de spanningen te voorkomen;
18. spreekt opnieuw zijn krachtige steun uit voor de onafhankelijkheid, soevereiniteit en territoriale integriteit van de Republiek Moldavië binnen haar internationaal erkende grenzen;
19. herinnert eraan van mening te zijn dat het Transnistrische conflict op vreedzame wijze moet worden opgelost door het sluiten van een omvattend akkoord, waarbij de soevereiniteit en territoriale integriteit van de Republiek Moldavië als uitgangspunt dienen, met een speciale status voor Transnistrië binnen een levensvatbare Moldavische staat en zonder dat afbreuk wordt gedaan aan de Europese aspiraties van het land; wijst op de voordelen en economische kansen voor de bedrijven en de bevolking aan weerszijden van de rivier de Dnjestr sinds de verwezenlijking van de diepe en brede vrijhandelsruimte die van toepassing is op het hele grondgebied van de Republiek Moldavië;
20. is ingenomen met de recente initiatieven en besluiten om de steun op het gebied van veiligheid op te voeren, met name door de start van de politieke en veiligheidsdialoog op hoog niveau tussen de EU en Moldavië en substantiële steunmaatregelen in het kader van de Europese Vredesfaciliteit; herinnert eraan dat de samenwerking op het gebied van veiligheid en defensie tussen de EU en de Republiek Moldavië verder moet worden versterkt;
21. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de vicevoorzitter van de Commissie / hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de Raad, de Commissie, de regeringen en parlementen van de lidstaten, de Raad van Europa, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa alsook de president, de regering en het parlement van de Republiek Moldavië.