PROJEKT REZOLUCJI w sprawie praworządności i ewentualnego zatwierdzenia polskiego krajowego planu odbudowy (RRF)
7.6.2022 - (2022/2703(RSP))
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu
Iratxe García Pérez, Eider Gardiazabal Rubial, Jonás Fernández, Juan Fernando López Aguilar
w imieniu grupy S&D
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B9-0317/2022
B9‑0322/2022
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie praworządności i ewentualnego zatwierdzenia polskiego krajowego planu odbudowy (RRF)
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 2 i art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności[1] (rozporządzenie w sprawie RRF),
– uwzględniając uzasadniony wniosek Komisji z 20 grudnia 2017 r., złożony zgodnie z art. 7 ust. 1 TUE, w sprawie praworządności w Polsce: wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stwierdzenia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Rzeczpospolitą Polską zasady praworządności (COM(2017)0835),
– uwzględniając swoją rezolucję z 1 marca 2018 r. w sprawie decyzji Komisji o zastosowaniu art. 7 ust. 1 TUE w związku z sytuacją w Polsce[2],
– uwzględniając zalecenie Komisji z 23 maja 2022 r. dotyczące zalecenia Rady w sprawie krajowego programu reform Polski na 2022 r., zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez Polskę programu konwergencji na 2022 r. (COM(2022)0622),
– uwzględniając swoją rezolucję z 17 września 2020 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie stwierdzenia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Rzeczpospolitą Polską zasady praworządności[3],
– uwzględniając swoją rezolucję z 16 września 2021 r. w sprawie wolności mediów i dalszego pogarszania się stanu praworządności w Polsce[4],
– uwzględniając swoją rezolucję z 21 października 2021 r. w sprawie kryzysu praworządności w Polsce i nadrzędności prawa UE[5],
– uwzględniając swoją rezolucję z 5 maja 2022 r. w sprawie trwających wysłuchań na mocy art. 7 ust. 1 TUE dotyczących Polski i Węgier[6],
– uwzględniając orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka,
– uwzględniając wniosek Komisji dotyczący decyzji wykonawczej Rady z 1 czerwca 2022 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Polski (COM(2022)0268),
– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że wniosek Komisji dotyczący decyzji wykonawczej Rady w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Polski według doniesień nie został przyjęty jednomyślnie i było kilka głosów przeciw, a kilku komisarzy zgłosiło zdania odrębne;
B. mając na uwadze, że na sesji plenarnej w październiku 2021 r. przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen przedstawiła trzy kryteria zatwierdzenia polskiego planu odbudowy i zwiększania odporności: likwidacja Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego; reforma postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów; oraz przywrócenie sędziów zawieszonych przez Izbę Dyscyplinarną;
C. mając na uwadze, że Parlament wielokrotnie wzywał Komisję i Radę do wstrzymania się z zatwierdzeniem projektu planu odbudowy i zwiększania odporności Polski do czasu pełnego i należytego wykonania przez polski rząd wyroków TSUE i sądów międzynarodowych, a także do dopilnowania, by ocena planu gwarantowała zgodność z odpowiednimi zaleceniami dla poszczególnych krajów, w szczególności w zakresie ochrony niezależności sądów;
D. mając na uwadze, że w Polsce nadal trwają reformy wymiaru sprawiedliwości, a ostatnio poddane pod głosowanie projekty ustaw i propozycje będące przedmiotem dyskusji nie rozwiały skutecznie wszystkich obaw dotyczących niezależności organów sądowych i procedur dyscyplinarnych; mając na uwadze, że wobec kilku sędziów nadal toczą się postępowania dyscyplinarne i/lub nie zostali oni przywróceni do pracy;
E. mając na uwadze, że w art. 19 rozporządzenia w sprawie RFF jasno określono 11 kryteriów, które Komisja ma uwzględnić podczas oceny, a jednym z tych kryteriów jest to, czy ustalenia zaproponowane przez dane państwo członkowskie mają przyczynić się do zapobiegania korupcji, nadużyciom finansowym i konfliktom interesów, a także ich wykrywania i eliminowania podczas korzystania ze środków finansowych w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF);
F. mając na uwadze, że w zaleceniach dla poszczególnych krajów[7] wydanych w ramach europejskiego semestru 2022 Komisja stwierdziła, że niezależność, wydajność i jakość systemu wymiaru sprawiedliwości są niezbędne oraz że w Polsce sytuacja w zakresie praworządności uległa pogorszeniu, a niezależność sądów budzi w dalszym ciągu poważne obawy, co odnotowano również w kilku orzeczeniach TSUE i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;
G. mając na uwadze, że w zaleceniach dla poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru 2022 Komisja zaleciła Polsce, aby w latach 2022 i 2023 podjęła działania mające na celu m.in. poprawę klimatu inwestycyjnego, w szczególności poprzez ochronę niezależności sądów, a także zapewnienie skutecznych konsultacji publicznych i zaangażowania partnerów społecznych w proces kształtowania polityki;
H. mając na uwadze, że zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia w sprawie RRF żaden plan przyjęty po 31 grudnia 2021 r. nie kwalifikuje się do płatności zaliczkowych;
1. wyraża głębokie zaniepokojenie pozytywną oceną polskiego planu odbudowy i zwiększania odporności przez Komisję, mając na uwadze istniejące i ciągłe naruszenia przez Polskę wartości zapisanych w art. 2 TUE, w tym praworządności i niezależności sądownictwa; przypomina, że istnienie takich naruszeń zostało należycie udokumentowane w wielu wyrokach sądów, w stanowiskach instytucji UE, w tym w toczącej się procedurze na mocy art. 7 ust. 1 TUE, oraz przez organizacje międzynarodowe;
2. nalega, by Rada przeprowadziła rygorystyczną i dogłębną analizę dokonanej przez Komisję oceny planu krajowego Polski w ramach RRF, i oczekuje w szczególności spełnienia trzech warunków wypłaty środków z RRF na rzecz Polski, o których wspomniała przewodnicząca Komisji w październiku 2021 r.;
3. stanowczo wzywa Radę do wstrzymania się z zatwierdzeniem krajowego planu Polski w ramach RRF do momentu, kiedy Polska całkowicie spełni wymogi rozporządzenia w sprawie RRF, w szczególności te określone w jego art. 22, zwłaszcza w celu ochrony interesów finansowych Unii przed konfliktem interesów i nadużyciami, zrealizuje wszystkie zalecenia europejskiego semestru dla poszczególnych krajów w dziedzinie praworządności, a także wdroży wszystkie odnośne wyroki TSUE i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;
4. zwraca uwagę, że przed złożeniem pierwszego wniosku o płatność należy zrealizować najważniejsze etapy i cele związane z ochroną interesów finansowych Unii, ustanowieniem odpowiedniego systemu kontroli, niezawisłością sądownictwa oraz zapobieganiem nadużyciom finansowym, konfliktom interesów i korupcji, ich wykrywaniem i zwalczaniem, a także przypomina, że do momentu realizacji tych etapów i celów nie można dokonać żadnej płatności w ramach RRF;
5. podkreśla, że warunkiem wstępnym uzyskania dostępu do funduszu jest przestrzeganie zasady praworządności i art. 2 TUE, że mechanizm warunkowości związany z zasadą praworządności ma pełne zastosowanie do RRF oraz że w ramach RRF nie powinny być finansowane żadne środki, które są sprzeczne z wartościami UE zapisanymi w art. 2 TUE; wzywa Komisję, by bardzo uważnie monitorowała zagrożenia dla interesów finansowych UE związanych z wdrażaniem RRF i wszelkie naruszenia lub potencjalne naruszenia zasad praworządności oraz by niezwłocznie podejmowała stosowne działania, jeżeli interesy finansowe UE mogłyby ponieść szkodę; wzywa zatem Komisję, by zgodnie z rozporządzeniem w sprawie warunkowości w zakresie praworządności[8] szczególnie rygorystycznie wymagała od państw członkowskich, by przestrzegały zasad ochrony interesów finansowych Unii, zgodnie z art. 22 tego rozporządzenia;
6. przypomina ponadto, że przestrzeganie zasady praworządności i należyte zarządzanie środkami z funduszy UE mają podlegać ciągłej ocenie w całym cyklu życia RRF oraz że zadowalająca realizacja najważniejszych etapów i celów oraz związanych z nimi płatności zakłada, że nie doszło do uchylenia środków związanych z najważniejszymi etapami i celami, które zostały już w zadowalającym stopniu zrealizowane; podkreśla, że Komisja musi powstrzymać się od wypłacania środków finansowych oraz, w stosownych przypadkach, odzyskać środki, jeżeli warunki te przestały być spełniane;
7. przypomina, że Komisja – jako strażniczka traktatów – powinna wykorzystać wszystkie dostępne jej narzędzia, aby zapewnić przestrzeganie wartości zapisanych w art. 2 TUE;
8. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
- [1] Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 17.
- [2] Dz.U. C 129 z 5.4.2019, s. 13.
- [3] Dz.U. C 385 z 22.9.2021, s. 317.
- [4] Dz.U. C 117 z 11.3.2022, s. 151.
- [5] Dz.U. C 184 z 5.5.2022, s. 154.
- [6] Teksty przyjęte, P9_TA(2022)0204.
- [7] COM(2022)0622).
- [8] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii, Dz.U. L 433I z 22.12.2020, s. 1.