PROJEKT REZOLUCJI w sprawie poszanowania praw człowieka w Egipcie
21.11.2022 - (2022/2962(RSP))
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu
Miguel Urbán Crespo, Mick Wallace
w imieniu grupy The Left
B9‑0496/2022
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie poszanowania praw człowieka w Egipcie
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Egiptu,
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 10 grudnia 1948 r., Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, Konwencję o prawach dziecka oraz deklarację ONZ o obrońcach praw człowieka z 1998 r.,
– uwzględniając wspólne oświadczenie ekspertów ONZ ds. praw człowieka w sprawie Egiptu z 18 listopada 2022 r., w którym wyrazili oni zaniepokojenie nękaniem podmiotów społeczeństwa obywatelskiego podczas szczytu klimatycznego COP27, wspólne oświadczenie ekspertów ONZ ds. praw człowieka z 11 listopada 2022 r. wzywające do natychmiastowego uwolnienia Alaa Abdela Fattaha oraz wspólne oświadczenie ekspertów ONZ ds. praw człowieka w sprawie Egiptu z 7 października 2022 r., w którym wyrazili oni zaniepokojenie restrykcjami nałożonymi na społeczeństwo obywatelskie przed szczytem klimatycznym,
– uwzględniając konstytucję Egiptu, w szczególności jej art. 52 (dotyczący zakazu tortur w jakiejkolwiek formie i jakiegokolwiek rodzaju), art. 73 (dotyczący wolności zgromadzeń) i art. 93 (dotyczący wiążącego charakteru międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka),
– uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów z 1981 r.,
– uwzględniając Arabską kartę praw człowieka,
– uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych UE w sprawie Egiptu z sierpnia 2013 r. i lutego 2014 r.,
– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że władze egipskie wykorzystują 27. konferencję ONZ w sprawie zmiany klimatu (COP27) jako okazję do zmiany wizerunku i odparcia krytyki; mając jednak na uwadze, że COP27 odbywała się w atmosferze nieustannych ataków władz egipskich na prawa do wolności wypowiedzi, zrzeszania się i pokojowych zgromadzeń, a także nierozwiązania problemu dyskryminacji oraz przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć wobec kobiet, dziewcząt i osób LGBTI;
B. mając na uwadze, że od objęcia władzy przez prezydenta Abdela Fattaha as-Sisiego władze egipskie zaczęły represjonować społeczeństwo obywatelskie oraz nadal brutalnie i systematycznie tłumią wszelkie krytyczne głosy; mając na uwadze, że władze egipskie coraz częściej stosują taktykę represji, która obejmuje m.in. zamrożenie aktywów i zakaz podróżowania, przedłużające się i arbitralne tymczasowe aresztowanie, wymuszone zaginięcia, tortury i nękanie sądowe, w tym przez prowadzenie bezpodstawnych postępowań pod zarzutami związanymi z bezpieczeństwem narodowym i zwalczaniem terroryzmu;
C. mając na uwadze, że podczas konferencji COP27 uwięziono dziesiątki tysięcy obrońców praw człowieka, dziennikarzy, pokojowych demonstrantów, prawników, polityków opozycji i działaczy wyłącznie za korzystanie z prawa do wolności wypowiedzi i są oni przetrzymywani w nieludzkich warunkach więziennych, gdzie powszechne są tortury, napaści na tle seksualnym, odmowa dostępu do odpowiedniej opieki medycznej i zgony;
D. mając na uwadze, że Alaa Abdel Fattah, posiadający obywatelstwo egipskie i brytyjskie, jest więźniem politycznym, działaczem na rzecz demokracji i obrońcą praw człowieka, który za swoją pokojową działalność spędził w ostatnim dziesięcioleciu ponad dziewięć lat w więzieniu; mając na uwadze, że eksperci ONZ wielokrotnie wyrażali obawy dotyczące wielokrotnych aresztowań Fattaha, jego przetrzymywania, wyroków zaocznych, złego traktowania i przedłużającego się tymczasowego aresztowania; mając na uwadze, że Alaa nadal nie ma możliwości kontaktu ze służbami konsularnymi Zjednoczonego Królestwa, oraz mając na uwadze, że jego prawnikowi nie zezwolono na odwiedziny; mając na uwadze, że Alaa Abdel Fattah przez ponad 200 dni prowadził strajk głodowy w proteście przeciwko niesprawiedliwemu uwięzieniu i odmowie wizyt konsularnych;
E. mając na uwadze, że Alaa Abdel Fattah jest tylko jednym z tysięcy więźniów politycznych niesłusznie przetrzymywanych; mając na uwadze, że pomimo uwolnienia w 2022 r. przed COP27 ograniczonej liczby więźniów, co należy przyjąć z zadowoleniem, władze nadal nadużywają tymczasowego aresztowania w celach represyjnych i karnych; mając na uwadze, że tylko w ciągu ostatnich sześciu miesięcy międzynarodowe organizacje społeczeństwa obywatelskiego odnotowały 796 zwolnień i 1953 nowe aresztowania o podłożu politycznym; mając na uwadze, że w październiku 2022 r. rozpoczęła się nowa fala aresztowań i zatrzymań; mając na uwadze, że organizacje społeczeństwa obywatelskiego donoszą o wymuszonych zaginięciach i aresztowaniach setek osób, podejrzewanych o poparcie wezwań do demonstracji 11 listopada;
F. mając na uwadze, że od 2013 r. prawo do pokojowych zgromadzeń jest faktycznie zawieszone; mając na uwadze, że na nieliczne protesty, które miały miejsce w ostatnich latach, reagowano bezprawnym użyciem siły, masowymi zatrzymaniami i uwięzieniem oraz wymuszonymi zaginięciami; mając na uwadze, że do tej pory żaden funkcjonariusz bezpieczeństwa ani wojskowy nie został pociągnięty do odpowiedzialności za śmierć co najmniej 900 osób podczas rozpraszania protestów okupacyjnych na placach Rabaa al-Adawiya i Al-Nahda w Wielkim Kairze 14 sierpnia 2013 r.;
G. mając na uwadze, że władze egipskie korzystają z represyjnych przepisów, postępowań karnych i innych taktyk represji, aby zamknąć działalność społeczeństwa obywatelskiego; mając na uwadze, że władze egipskie wymagają od wszystkich organizacji pozarządowych, aby do kwietnia 2023 r. zarejestrowały się, gdyż w innym razie grozi im zamknięcie na mocy represyjnej ustawy o organizacjach pozarządowych; mając na uwadze, że od dziesięciu lat toczy się postępowanie karne dotyczące zgodnej z prawem działalności organizacji społeczeństwa obywatelskiego w sprawie 173/2011 i co najmniej 15 pracowników społeczeństwa obywatelskiego jest nadal objętych dochodzeniem i zakazem podróżowania; mając na uwadze, że w odrębnych sprawach kolejnych ośmiu obrońców praw człowieka, w tym prawnicy Mohamed El-Baqer, Ezzat Ghoneim i Hoda Abdelmoniem, jest nadal arbitralnie przetrzymywanych za legalną pracę na rzecz praw człowieka;
H. mając na uwadze ciągłe represje wobec społeczeństwa obywatelskiego, w tym grup działających na rzecz ochrony środowiska, oraz nieuzasadnione ograniczenia ich udziału w konsultacjach i działaniach związanych z COP27; mając na uwadze, że według ekspertów ONZ obrońcy praw człowieka i środowiska, pochodzący z Egiptu i spoza Egiptu, byli podczas COP27 zastraszani, nękani i inwigilowani, a ich prawa do wolności pokojowego zgromadzania się, wypowiedzi i skutecznego uczestnictwa zostały naruszone; mając na uwadze, że wiele grup wyrażało zaniepokojenie, że muszą się autocenzurować, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo i ochronę;
I. mając na uwadze, że w sprawozdaniu Sekretarza Generalnego ONZ z września tego roku stwierdzono, że Egipcjanie mogą być narażeni na „represje” i „zastraszanie” za współpracę z ONZ w zakresie praw człowieka, w tym na zatrzymanie oraz inwigilację zarówno w internecie, jak i poza nim;
J. mając na uwadze, że władze nadal ścigają, nękają i zastraszają obrończynie praw człowieka, które krytykują rząd za to, że nie chroni kobiet przed przemocą seksualną i przemocą ze względu na płeć; mając na uwadze, że od 2020 r. władze aresztowały i skazały również co najmniej 10 influencerek TikToka za naruszenie ustawy 175/2018 dotyczącej cyberprzestępczości i innych nazbyt niejasnych przepisów penalizujących „brak przyzwoitości” i „podburzanie do niemoralnego zachowania”; mając na uwadze, że władze wciąż aresztują i ścigają osoby z powodu ich rzeczywistej lub postrzeganej orientacji seksualnej lub tożsamości płciowej oraz przeprowadzają badania odbytu, co jest umyślną, dyskryminującą i represyjną praktyką, równoznaczną z gwałtem i torturami;
K. mając na uwadze, że uchodźcy, osoby ubiegające się o azyl i osoby przemieszczające się w Egipcie są stale narażeni na ryzyko arbitralnych gróźb ze strony władz, zatrzymania i naruszenia praw podstawowych; mając na uwadze, że w ośrodkach detencyjnych władze egipskie rutynowo źle traktują zatrzymane osoby ubiegające się o azyl i dopuszczają się wobec nich pogwałcenia praw oraz naruszają zasadę non-refoulement; mając na uwadze, że pomimo tej krytycznej sytuacji 30 października 2022 r. UE podpisała pierwszy etap programu zarządzania granicami o wartości 80 mln EUR, który ma „pomóc Egiptowi utrzymać jego zdolności do zapobiegania nielegalnej migracji drogą morską, a także wzmocnić kontrolę jego granicy z Libią i Sudanem”;
1. ponownie wyraża w najostrzejszych słowach ubolewanie z powodu ciągłych i nasilających się represji wobec obrońców praw podstawowych i praw człowieka, prawników, demonstrantów, dziennikarzy, blogerów, związkowców, studentów, dzieci, działaczy na rzecz praw kobiet, osób LGBTIQ+, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, przeciwników politycznych i mniejszości w Egipcie;
2. domaga się, aby prezydent Abdel Fattah as-Sisi natychmiast ułaskawił Alaa Abdela Fattaha i niezwłocznie go uwolnił, aby zapewnić mu pilne leczenie; apeluje o umożliwienie mu szybkiego wyjazdu do Zjednoczonego Królestwa lub przekazanie go bezpośrednio Zjednoczonemu Królestwu zgodnie z prawem egipskim;
3. potępia dramatyczną liczbę więźniów politycznych i więźniów sumienia; ponownie apeluje o natychmiastowe i bezwarunkowe uwolnienie wszystkich osób arbitralnie przetrzymywanych za korzystanie z praw do wolności słowa i zgromadzeń, takich jak m.in. Mohamed ‘Oxygen’ Ibrahim, Mohamed Adel Fahmy, Ezzat Ghoneim, Alaa Abdel Fattah, Ibrahim Metwally Hegazy, Mohamed El-Baqer, Hoda Abdelmoniem, Ahmed Amasha, Abdel Moneim Aboul Fotouh, Mohamed El-Kassas, Ziad Abu El-Fadl, Aisha El-Shater, Mohamed Abo-Houraira, Manal Agrama, Marwa Arafa, Hala Fahmy, Safaa El-Korbagy, Tawfik Ghanim, Seif Thabit, Safwan Thabit, Sherif al Rouby, Anas El-Beltagy, Ahmed Douma, Nermin Hussein, Haneen Hossam, Mawadda el-Adham, Ismail Iskandarani, Seif Fateen, Hisham Genena, Omar Mohammed Ali, Aymen Moussa, Omar el Hout, Ahmed Moussa Abd el-Khaleq, Yehia Helwa, Sayed Moshageb, Ahmed Fayez, Mohamed Mostafa Moussa, Amr Shnin, Mahmoud Saad Diab, Aya Kamal Aldin Hussein Sayed i Abdelmoniem Abouelfotoh;
4. wzywa wiceprzewodniczącego / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, aby wyraził publicznie zdecydowane stanowisko co do tego, że Egipt musi uwolnić więźniów politycznych en masse i zaprzestać masowego nadużywania tymczasowych aresztowań w celu tłumienia rzeczywistego lub postrzeganego sprzeciwu; w szczególności wzywa wiceprzewodniczącego / wysokiego przedstawiciela, aby zażądał publicznie uwolnienia Alaa Abdela Fattaha;
5. potępia zastraszanie, nękanie i inwigilację ze strony władz egipskich podczas COP27 oraz wzywa je do powstrzymania się od represji wobec społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka i przedstawicieli ludności rdzennej, którzy uczestniczyli w COP27;
6. ponownie wzywa władze Egiptu, aby definitywnie zaprzestały nieuzasadnionych postępowań przeciwko organizacjom praw człowieka, zamknęły sprawę 173/2011 oraz zniosły wszystkie zakazy podróżowania i zamrożenie aktywów nałożone na obrońców praw człowieka;
7. wzywa władze Egiptu do podjęcia konkretnych kroków, aby zagwarantować prawa do wolności wypowiedzi, zrzeszania się i pokojowych zgromadzeń, do zmiany lub uchylenia stanowiących nadużycie przepisów, porzucenia represyjnych praktyk i zniesienia cenzury stron internetowych;
8. domaga się, aby władze zmieniły, przyjęły i skutecznie wdrożyły przepisy, które wyeliminują wszelkie formy dyskryminacji, oraz domaga się, aby uznały za przestępstwo wszelkie formy przemocy wobec kobiet i dziewcząt; wzywa władze, aby zaprzestały aresztowania i ścigania kobiet pod zarzutem „obrazy moralności” za to, że zamieszczają na platformach mediów społecznościowych nagrania wideo, oraz aby przyjęły skuteczne przepisy przeciwko wczesnym i przymusowym małżeństwom;
9. wzywa władze egipskie, aby zaprzestały aresztowań i ścigania za stosunki seksualne za obopólną zgodą między osobami dorosłymi, w tym stosunki między osobami tej samej płci lub stosunki oparte na ekspresji płciowej, oraz aby natychmiast uwolniły osoby LGBTIQ+, które pozostają arbitralnie przetrzymywane, często w nieludzkich warunkach;
10. postuluje niezwłoczne wprowadzenie moratorium na wykonywanie kary śmierci z myślą o jej zniesieniu;
11. wzywa władze egipskie, aby zaprzestały systematycznego stosowania praktyki wymuszonych zaginięć oraz ujawniły miejsca pobytu wszystkich osób będących ofiarami przymusowego zaginięcia; apeluje o natychmiastowe zaprzestanie systematycznych tortur w miejscach przetrzymywania oraz o wprowadzenie regulaminów więziennych dotyczących odwiedzin, dostępu do opieki medycznej, ćwiczeń i komunikacji ze światem zewnętrznym;
12. ponownie wyraża ubolewanie, że UE i jej państwa członkowskie nie reagują zdecydowanie na jawne naruszenia praw człowieka popełniane za rządów prezydenta as-Sisiego; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby wzięły w końcu pod rozwagę liczne rezolucje i oświadczenia Parlamentu oraz zalecenia społeczeństwa obywatelskiego, a także aby zajęły jasne stanowisko w sprawie kryzysu praw człowieka w Egipcie;
13. wzywa UE i państwa członkowskie, aby w krajowych i wspólnych oświadczeniach na forum Rady Praw Człowieka ONZ potępiły nadużycia popełniane przez Egipt oraz zainicjowały przyjęcie rezolucji ustanawiającej oenzetowski mechanizm monitorowania i sprawozdawczości dotyczący Egiptu;
14. ponownie apeluje o pogłębiony i wszechstronny przegląd stosunków UE z Egiptem; uważa, że stan przestrzegania praw człowieka w Egipcie wymaga poważnego przeglądu operacji wsparcia budżetowego ze strony Komisji oraz ograniczenia pomocy unijnej przede wszystkim do wsparcia dla podmiotów demokratycznych i społeczeństwa obywatelskiego; apeluje o większą przejrzystość i uwzględnianie ocen ex ante wpływu na prawa człowieka w przypadku wszystkich form wsparcia finansowego lub szkoleń, które UE zapewnia Egiptowi, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio;
15. nalega na Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, aby w centralnym punkcie stosunków z Egiptem umieściły konieczność rzeczywistej poprawy stanu poszanowania praw człowieka, w szczególności uwolnienie arbitralnie zatrzymanych obrońców praw człowieka i dziennikarzy;
16. zachęca ambasadorów i dyplomatów UE i państw członkowskich, aby brali udział w procesach dziennikarzy, blogerów, związkowców, obrońców praw człowieka i działaczy społeczeństwa obywatelskiego w kraju, aby odwiedzali ich w areszcie, domagali się, zarówno publicznie, jak i prywatnie, ich natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia oraz dbali o to, żeby do czasu ich uwolnienia przestrzegano ich praw, zezwalano na wizyty prawników i rodzin, a w razie potrzeby na opiekę zdrowotną;
17. głęboko ubolewa, że władze egipskie nie podjęły rzeczywistej współpracy z władzami włoskimi, aby ustalić prawdę i wymierzyć sprawiedliwość za porwanie, torturowanie i zabójstwo włoskiego studenta Giulio Regeniego;
18. ponownie stwierdza, że zarządzanie migracją ani zwalczanie terroryzmu nie powinny podważać poszanowania praw człowieka; podkreśla, że jakiekolwiek współdziałanie UE z Egiptem w sprawach migracji powinno koncentrować się na ochronie praw podstawowych przemieszczających się osób; postuluje zawieszenie programu zarządzania granicami i wszelkich dwustronnych umów o readmisji między państwami członkowskimi a Egiptem;
19. ubolewa, że wciąż trwa współpraca w dziedzinie bezpieczeństwa i eksport broni z państw członkowskich UE, w szczególności Francji i Niemiec, do Egiptu, co jest sprzeczne ze wspólnym stanowiskiem UE w sprawie wywozu broni i konkluzjami Rady z 21 sierpnia 2013 r.; wzywa państwa członkowskie, aby przestrzegały prawa międzynarodowego i unijnego i monitorowały, jak eksportowana broń i sprzęt są używane, oraz aby natychmiast zaprzestały bezpośrednich lub pośrednich dostaw, sprzedaży, transferu, tranzytu lub przeładunku wszelkiego sprzętu, jeżeli istnieje poważne ryzyko, że będzie on wykorzystany przez egipskie siły bezpieczeństwa do popełnienia poważnych naruszeń praw człowieka lub ułatwi ich popełnienie; zachęca parlamentarzystów krajowych z państw członkowskich UE, których to dotyczy, aby badali i monitorowali tę sprawę oraz sprawowali odpowiednią kontrolę parlamentarną; wzywa wiceprzewodniczącego / wysokiego przedstawiciela, aby informował o aktualnym stanie współpracy wojskowej i współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa między państwami członkowskimi a Egiptem; wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby wprowadziły ogólnounijny zakaz eksportu do Egiptu wszelkiego rodzaju technologii i sprzętu przeznaczonych do celów wojskowych i do inwigilacji; podkreśla, że wszelkie przekształcenia w tym sektorze należy przeprowadzać zgodnie z zasadami sprawiedliwej transformacji, bez utraty zatrudnienia przez pracowników; ponownie zwraca uwagę na znaczenie, jakie przywiązuje do większego skupienia się na prawach człowieka przy kontroli eksportu produktów podwójnego zastosowania, w tym produktów służących do cyberinwigilacji;
20. utrzymuje ponadto, że należy zmienić wspólne stanowisko 2008/944/WPZiB, zgodnie z art. 7 Traktatu o handlu bronią, aby sprecyzować prawny obowiązek odmowy wydania pozwolenia na wywóz, jeżeli istnieje ryzyko, że technologia wojskowa lub sprzęt wojskowy zostaną wykorzystane do popełnienia lub ułatwienia poważnych naruszeń praw człowieka lub międzynarodowego prawa humanitarnego (art. 2 ust. 2 wspólnego stanowiska), a także wprowadzić formalny mechanizm monitorowania, czy państwa członkowskie postępują zgodnie ze wspólnym stanowiskiem, z myślą o zapewnieniu jego rygorystycznego i spójnego stosowania;
21. wzywa UE i państwa członkowskie, aby zawiesiły współpracę z Egiptem w zwalczaniu terroryzmu oraz jednoznacznie potępiły nadużywanie przepisów i strategii politycznych dotyczących zwalczania terroryzmu do uciszania społeczeństwa obywatelskiego i obrońców praw człowieka; wzywa UE i państwa członkowskie, aby propagowały prawa człowieka jako główne elementy międzynarodowych działań w zwalczaniu terroryzmu; ubolewa, że władze egipskie arbitralnie umieściły na liście terrorystów prawie 7000 osób, w tym obrońców praw człowieka, działaczy i polityków opozycji;
22. ponownie zdecydowanie popiera apel ekspertów ONZ do Sekretariatu UNFCCC o opracowanie kryteriów dotyczących praw człowieka, do których przestrzegania będą musiały zobowiązać się państwa goszczące przyszłe konferencje COP w umowie w sprawie organizacji konferencji;
23. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Wiceprzewodniczącemu Komisji / Wysokiemu Przedstawicielowi Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, parlamentom i rządom państw członkowskich, prezydentowi i rządowi Arabskiej Republiki Egiptu, Afrykańskiej Komisji Praw Człowieka i Ludów, Sekretarzowi Generalnemu ONZ i właściwym organom Narodów Zjednoczonych.