Projekt rezolucji - B9-0502/2022Projekt rezolucji
B9-0502/2022
Parlament Europejski

PROJEKT REZOLUCJI w sprawie wyników aktualizacji Traktatu karty energetycznej

21.11.2022 - (2022/2934(RSP))

złożony w następstwie oświadczenia Komisji
zgodnie z art. 132 ust. 2 Regulaminu

Marie‑Pierre Vedrenne, Claudia Gamon, Klemen Grošelj, Martin Hojsík, Nicolae Ştefănuță
w imieniu grupy Renew

Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B9-0498/2022

Procedura : 2022/2934(RSP)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
B9-0502/2022
Teksty złożone :
B9-0502/2022
Debaty :
Głosowanie :
Teksty przyjęte :

B9‑0502/2022

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie wyników aktualizacji Traktatu karty energetycznej

(2022/2934(RSP))

Parlament Europejski,

– uwzględniając Traktat karty energetycznej (TKE), który podpisano w 1994 r. i który wszedł w życie w 1998 r.,

– uwzględniając komunikat Komisji z 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (COM(2019)0640),

– uwzględniając zalecenie Komisji (UE) 2021/1749 z 28 września 2021 r. pt. „Efektywność energetyczna przede wszystkim – od zasad do praktyki”[1] i załączone do niego wytyczne,

– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (dyrektywa w sprawie odnawialnych źródeł energii)[2],

– uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002 z dnia 11 grudnia 2018 r. zmieniającą dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej[3],

– uwzględniając proces aktualizacji Traktatu karty energetycznej zainicjowany w 2017 r. i propozycję tekstu UE w tej sprawie,

– uwzględniając swoją rezolucję z 23 czerwca 2022 r. w sprawie przyszłości polityki UE dotyczącej inwestycji międzynarodowych[4], w której wezwano, by przygotować skoordynowane wycofanie się z TKE,

– uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że Traktat karty energetycznej (TKE) jest umową międzynarodową ustanawiającą ramy współpracy w przemyśle paliw kopalnych; mając na uwadze, że traktat podpisano w grudniu 1994 r. i że wszedł on w życie w kwietniu 1998 r.; mając na uwadze, że TKE ma 53 sygnatariuszy i umawiających się stron, włącznie z Unią Europejską, Euratom i wszystkimi państwami członkowskimi z wyjątkiem Włoch;

B. mając na uwadze, że pierwotnie TKE miał stanowić forum współpracy politycznej Wschód-Zachód w dziedzinie energii, ochrony inwestycji, handlu i tranzytu; mając na uwadze, że postanowień traktatu dotyczących ochrony inwestycji nie aktualizowano od lat 90. XX wieku i że są one przestarzałe w porównaniu z nowymi standardami określonymi w zreformowanym unijnym podejściu do polityki inwestycyjnej;

C. mając na uwadze, że TKE stał się umową inwestycyjną generującą najwięcej sporów sądowych na świecie, przy czym większość z nich ma charakter wewnątrzunijny i dotyczy inwestorów z jednego państwa członkowskiego UE występujących przeciwko inwestorom z innego państwa członkowskiego UE;

D. mając na uwadze, że w lipcu 2019 r. Rada upoważniła Komisję do negocjowania dogłębnej aktualizacji TKE, ponieważ traktat wymagał gruntownej reformy zarówno pod względem standardów ochrony inwestycji, jak i wzmocnienia wymiaru związanego ze zrównoważonym rozwojem;

E. mając na uwadze, że w maju 2020 r. UE przedłożyła wniosek dotyczący aktualizacji TKE; mając na uwadze, że 15 lutego 2021 r. UE przedstawiła sekretariatowi TKE dodatkową propozycję dotyczącą rozwiązania problemu definicji działalności gospodarczej w sektorze energetycznym, znaną również jako wyłączenie dotyczące paliw kopalnych; mając na uwadze, że od lipca 2020 r. odbyło się 15 rund negocjacji; mając na uwadze, że 24 czerwca 2022 r. na posiedzeniu ad hoc Konferencji Karty Energetycznej zatwierdzono wynik negocjacji w sprawie aktualizacji i osiągnięto porozumienie co do zasady w odniesieniu do opracowanego tekstu;

F. mając na uwadze, że wiele państw członkowskich UE wyraziło niezadowolenie z TKE; mając na uwadze, że zdaniem krytyków TKE nie nadaje się, by przeciwdziałać zmianie klimatu i wywiera efekt mrożący na prawodawstwo związane z energią, przez co utrudnia ono przechodzenie na energię ze źródeł odnawialnych;

G. mając na uwadze, że Parlament będzie musiał wyrazić zgodę, aby poczynić postępy w tej aktualizacji;

H. mając na uwadze, że 15 listopada 2022 r. Hiszpania, Niderlandy, Polska, Niemcy, Słowenia i Francja wyraziły zamiar wycofania się z TKE, a Włochy już to uczyniły;

1. odnotowuje ostrą krytykę TKE, ponieważ uznaje się go za przeszkodę w przechodzeniu państw członkowskich na energię ze źródeł odnawialnych; uważa, że obecny TKE nie jest już zgodny z celami Zielonego Ładu, porozumienia paryskiego ani prawa o klimacie[5]; uważa TKE za przestarzały instrument, który przestał służyć interesom Unii Europejskiej, zwłaszcza w odniesieniu do celu osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.;

2. uznaje zobowiązanie Komisji do wypełnienia zadań w związku z upoważnieniem jej do negocjacji w sprawie aktualizacji traktatu, a mianowicie do wyłączenia ochrony większości inwestycji w paliwa kopalne i zapewnienia dostosowania TKE do porozumienia paryskiego, a jednocześnie zachowania zdolności UE do opracowania środków polityki publicznej zgodnych z jej zobowiązaniem do stania się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu do 2050 r.;

3. ponawia apel do Komisji i państw członkowskich, by rozpoczęły przygotowania do skoordynowanego wycofania się z TKE i porozumienia wykluczającego stosowanie klauzuli wygaśnięcia między zainteresowanymi umawiającymi się stronami;

4. podkreśla, że zmiana TKE wymaga jednomyślności wszystkich umawiających się stron głosujących na corocznej konferencji; ponownie wyraża zaniepokojenie, że wiele umawiających się stron zdaje się nie podzielać ambicji UE w obszarach łagodzenia zmiany klimatu, zrównoważonego rozwoju i transformacji energetycznej, mimo że wszystkie te strony są też sygnatariuszami porozumienia paryskiego;

5. podkreśla, że alarmująca liczba roszczeń związanych z inwestycjami dotyczy środków ochrony środowiska; wyraża ubolewanie, że różne kraje, w tym państwa członkowskie, są pozywane w związku z polityką klimatyczną, wycofywaniem się z korzystania z paliw kopalnych lub sprawiedliwą transformacją;

6. z zadowoleniem przyjmuje wyjaśnienie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, że zawarte w TKE postanowienia dotyczące rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem (ISDS) nie mają zastosowania do sporów wewnątrzunijnych; zauważa z niepokojem, że wyrok w sprawie Achmea[6] nie powstrzymał trybunałów arbitrażowych od dalszego rozpatrywania wewnątrzunijnych sporów inwestycyjnych; wzywa państwa członkowskie i Komisję, aby niezależnie od decyzji o ewentualnym wsparciu aktualizacji TKE przyjęły między sobą porozumienie o niestosowaniu traktatu do sporów wewnątrzunijnych;

7. przypomina o warunkach określonych w poprzedniej rezolucji, zgodnie z którymi aktualizacja TKE miała zapewnić odejście od systemu rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem, zakończyć ochronę inwestycji w paliwa kopalne i ograniczyć wpływ klauzuli wygaśnięcia;

8. ubolewa, że wynik negocjacji w sprawie aktualizacji jest niezgodny z warunkami określonymi przez Parlament i nadal nie odpowiada celom UE określonym w Europejskim Zielonym Ładzie; przypomina, że Parlament zostanie poproszony o wyrażenie zgody na kontynuację procesu aktualizacji; ubolewa, że w zmienionym wniosku dotyczącym TKE utrzymano ochronę istniejących inwestycji w paliwa kopalne przez 10 lat oraz że nowe inwestycje w paliwa kopalne zostaną wykluczone dopiero po ratyfikacji przez państwa-strony, co oznacza lata niepewności; ubolewa, że aktualizacja ta nie pozwala ustanowić nowego systemu arbitrażu oraz że utrzymany zostanie system ISDS; ubolewa, że ten wynik negocjacji w sprawie aktualizacji nie obejmuje reformy klauzuli wygaśnięcia, co oznacza, że w przypadku wycofania się z TKE będzie on miał wciąż zastosowanie do wycofujących się stron przez 20 lat;

9. w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wyrażony przez kilka państw członkowskich zamiar wycofania się z TKE; wzywa te państwa członkowskie, by zwróciły się do Komisji o przedstawienie planu zapewniającego skoordynowane wycofanie się UE z TKE; ubolewa, że choć od początku negocjacji w sprawie aktualizacji Parlament kilkakrotnie zwracał się do Komisji, nie podjęła ona prac nad tym skoordynowanym wycofaniem się jako alternatywą w przypadku niezadowalających wyników lub niepowodzenia procesu aktualizacji ani nie przekazała żadnych informacji na ten temat;

10. podkreśla potrzebę skoordynowanego działania na szczeblu europejskim, a nie tylko na szczeblu państw członkowskich, aby wzmocnić naszą pozycję w negocjacjach w sprawie wycofania się, ograniczyć negatywne skutki klauzuli wygaśnięcia i skutecznie zakazać sporów wewnątrzunijnych;

11. wzywa Komisję, by uznała brak poparcia Parlamentu i wielu państw członkowskich w Radzie dla zaktualizowanego TKE oraz by podjęła podczas następnej Konferencji Karty Energetycznej odpowiednie działania i ogłosiła skoordynowane wycofanie się z traktatu w imieniu UE i jej państw członkowskich;

12. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

 

Ostatnia aktualizacja: 23 listopada 2022
Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności