ONTWERPRESOLUTIE over de weg van Moldavië richting de EU: balans
2.10.2023 - (2023/2838(RSP))
ingediend overeenkomstig artikel 132, lid 2, van het Reglement
Pedro Marques, Tonino Picula, Thijs Reuten
namens de S&D-Fractie
Zie ook gezamenlijke ontwerpresolutie RC-B9-0408/2023
B9‑0408/2023
Resolutie van het Europees Parlement over de weg van Moldavië richting de EU: balans
Het Europees Parlement,
– gezien zijn eerdere resoluties over Moldavië, met name die van 19 april 2023 over de uitdagingen waarmee de Republiek Moldavië wordt geconfronteerd[1], van 23 juni 2022 over de status van kandidaat-lidstaat van Oekraïne, de Republiek Moldavië en Georgië[2], en van 5 mei 2022 over de stand van zaken bij de samenwerking tussen de EU en Moldavië[3],
– gezien het advies van de Commissie van 17 juni 2022 over het verzoek van de Republiek Moldavië om toetreding tot de Europese Unie (COM(2022)0406) en de analytische verslagen van de Commissie van 2 februari 2023 over de aanpassing van Oekraïne, Moldavië en Georgië aan het acquis van de EU,
– gezien de conclusies van de Europese Raad van 23 en 24 juni 2022 over de lidmaatschapsverzoeken van Oekraïne, de Republiek Moldavië en Georgië,
– gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie getiteld “Association Implementation Report on the Republic of Moldova” van 7 februari 2023 (SWD(2023)0041),
– gezien artikel 132, lid 2, van zijn Reglement,
A. overwegende dat de Republiek Moldavië een hechte en gewaardeerde partner van de EU is; overwegende dat de EU en de Republiek Moldavië zich door middel van de associatieovereenkomst en de diepe en brede vrijhandelsovereenkomst (AO/DCFTA), die sinds 2016 van kracht zijn, hebben verbonden tot het bevorderen van politieke associatie en het tot stand brengen van economische integratie;
B. overwegende dat de aanvraag van het land voor het EU-lidmaatschap in maart 2022 de niet aflatende ambitie van het huidige politieke leiderschap en de sterke vraag van de Moldavische samenleving laat zien, niet alleen om een uitgebreide agenda van politieke, economische en sociale hervormingen uit te voeren, maar ook om het land stevig in de Europese familie te verankeren en een eigen bijdrage te leveren aan het proces van Europese integratie;
C. overwegende dat het buitengewoon snelle besluit van de Europese Raad om de Republiek Moldavië de status van kandidaat-lidstaat te verlenen, met dien verstande dat er negen stappen worden gezet, getuigt van de solidariteit van de EU met de Republiek Moldavië en haar bevolking in de context van de Russische aanvalsoorlog tegen buurland Oekraïne en van de sterke politieke wil om het land te steunen op zijn weg naar Europa;
D. overwegende dat toetreding tot de EU een op verdienste gebaseerd proces blijft waarbij moet worden voldaan aan de lidmaatschapscriteria van de EU;
E. overwegende dat de Commissie de uitvoering van de negen stappen zal beoordelen die zij de Republiek Moldavië heeft aangegeven in haar advies over de aanvraag van het land voor het EU-lidmaatschap, als onderdeel van het zogeheten uitbreidingspakket van verslagen dat in het najaar en in de aanloop naar de bijeenkomst van de Europese Raad op 14 en 15 december 2023 zal worden gepresenteerd; overwegende dat de Commissie in haar door de EU-lidstaten gevraagde mondelinge update, die in juni 2023 aan de Raad is voorgelegd, van oordeel was dat Moldavië drie van de negen stappen had voltooid;
1. is ingenomen met de krachtige ambitie die de politieke leiders, de overheidsinstellingen en het maatschappelijk middenveld van de Republiek Moldavië aan de dag leggen om zo snel mogelijk vooruitgang te boeken met de democratische hervormingen en de hervormingen in verband met de toetreding tot de EU, waarvan de voltooiing het land in staat zal stellen toe te treden tot de EU;
2. neemt kennis van de tussentijdse beoordeling, de zogenaamde mondelinge update, die de Commissie in juni 2023 aan de Raad heeft voorgelegd, over de vooruitgang van de Republiek Moldavië met betrekking tot enkele van de door de Europese Raad vastgestelde prioriteiten; neemt er met voldoening kennis van dat de Republiek Moldavië volgens de Commissie drie van de negen prioriteiten heeft verwezenlijkt, namelijk door de tekortkomingen aan te pakken die door het Bureau voor Democratische Instellingen en Mensenrechten van de OVSE en de Commissie van Venetië zijn vastgesteld met betrekking tot de hervorming van de rechterlijke macht en de hervorming van de kieswet, door de betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld bij besluitvormingsprocessen te vergroten, door de bescherming van de mensenrechten, met name van kwetsbare groepen, te versterken, door de gendergelijkheid te bevorderen en door geweld tegen vrouwen te bestrijden;
3. roept de regering, het parlement en de president van Moldavië op om, in nauwe samenwerking met alle overheidsinstellingen en in overleg met het maatschappelijk middenveld, verder te werken aan de hervorming van de rechterlijke macht, de de-oligarchisatie en de hervorming van het beheer van de overheidsfinanciën, en hun inspanningen te concentreren op de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad en op de krachtige bevordering daarvan, alsmede op de hervorming van het openbaar bestuur; roept de Moldavische autoriteiten voorts op te blijven werken aan de volledige en doeltreffende uitvoering van de associatie- en vrijhandelsovereenkomst en aan de hervorming van de democratie, het bestuur en de rechtsstaat in het algemeen, als blijk van hun ambitie om zich voor te bereiden op het EU-lidmaatschap en te voldoen aan de verplichtingen van een EU-lidstaat;
4. benadrukt de absolute prioriteit van de versterking van de rechtsstaat, die aanzienlijk aan belang heeft gewonnen in het toetredingsproces van de EU en die een van de belangrijkste voorwaarden voor het EU-lidmaatschap blijft, om ervoor te zorgen dat de uitbreiding van de EU de EU en haar eengemaakte markt versterkt in plaats van verzwakt; verwacht daarom van de Republiek Moldavië dat zij het doorlichtingsproces van haar rechterlijke macht voortzet en voltooit en beveelt aan dat zij de coördinatie tussen alle instellingen die zijn opgericht voor en betrokken zijn bij de bestrijding van corruptie versterkt en dat zij een holistische aanpak van de corruptiebestrijding ontwikkelt die alle stadia omvat, van preventie tot vervolging;
5. onderstreept het belang van het bevorderen van het hervormingsproces in het land, niet alleen om de politieke doelstelling van het EU-lidmaatschap te verwezenlijken, maar vooral om de levensstandaard van de bevolking tastbaar te verbeteren, met name van de kwetsbaardere groepen en van degenen die buiten de steden wonen, en om de jongere generaties aantrekkelijke vooruitzichten te bieden voor leven en werken in het land;
6. verzoekt alle politieke actoren om bij te dragen tot de verwezenlijking van de Europese aspiraties van de bevolking van Moldavië door te streven naar consensus over de belangrijkste en dringendste hervormingen, door actief deel te nemen aan de wetgevingswerkzaamheden van het parlement van Moldavië met als doel de wetgeving van Moldavië verder in overeenstemming te brengen met de EU-normen, en door met het maatschappelijk middenveld overleg te plegen over alle belangrijke hervormingen en over de Europese oriëntatie van het land; verklaart zich bereid bij te dragen aan de ondersteuning en versterking van de parlementaire democratie in de Republiek Moldavië, onder meer door middel van de Jean Monnet-dialoog, indien passend in de binnenlandse context; is in dit verband ingenomen met de lopende werkzaamheden ter herziening van het reglement en de gedragscode van het parlement van Moldavië;
7. benadrukt dat toetreding tot de EU onderworpen is aan artikel 49 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, waarbij de in dit kader geldende procedures gevolgd moeten worden en aan de voor het lidmaatschap geldende criteria moet worden voldaan, met name aan de zogeheten criteria van Kopenhagen voor EU-lidmaatschap, en benadrukt dat het hierbij gaat om een op verdiensten gebaseerd proces, in het kader waarvan bepaalde belangrijke hervormingen moeten worden vastgesteld en doorgevoerd, met name op het gebied van democratie, de rechtsstaat, de mensenrechten, de markteconomie en de tenuitvoerlegging van het EU-acquis;
8. benadrukt zijn verwachting dat de Commissie, als onderdeel van haar jaarlijkse uitbreidingspakket dat in het najaar zal worden gepresenteerd, een objectieve beoordeling zal geven van de uitvoering van de aan de EU-toetreding gerelateerde hervormingen, de algemene gereedheid voor EU-lidmaatschap en de resterende uitdagingen op de weg naar EU-lidmaatschap voor de Republiek Moldavië en voor alle andere kandidaat-lidstaten en potentiële kandidaat-lidstaten;
9. spreekt zijn hoop uit dat de Republiek Moldavië vastberaden doorgaat met de hervormingen die nodig zijn om de Europese ambities van haar bevolking te verwezenlijken, voortgaat op de weg naar toetreding tot de EU en zo spoedig mogelijk voldoet aan de criteria voor het EU-lidmaatschap, en dat haar inspanningen en prestaties naar behoren zullen worden erkend;
10. verzoekt de Europese Raad om bij de beoordeling van de vooruitgang die de kandidaat-lidstaten afzonderlijk hebben geboekt met het oog op toetreding tot de EU en bij het nemen van besluiten over verdere stappen, rekening te houden met de achtergrond van de voortdurende Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne, die aanzienlijke gevolgen heeft gehad voor de directe buurlanden van Oekraïne, zoals de Republiek Moldavië, en voor de stabiliteit, de veiligheid en de welvaart van het hele Europese continent, en die daarom een politieke visie voor de lange termijn en doortastende besluiten vereist die het strategische belang van Europese eenheid en dus van uitbreiding van de EU weerspiegelen; verzoekt de Raad derhalve ermee in te stemmen toetredingsonderhandelingen te openen zodra de kandidaat-lidstaten de aangegeven prioriteiten in voldoende mate ten uitvoer hebben gelegd; verzoekt de Commissie voorts Moldavië actief en concreet te blijven steunen in deze volgende fase van zijn weg naar toetreding tot de EU;
11. neemt met voldoening kennis van de voortgaande werkzaamheden in het kader van de politieke en veiligheidsdialoog op hoog niveau tussen de EU en de Republiek Moldavië om de samenwerking op het gebied van het buitenlands en veiligheidsbeleid te intensiveren, relevante kwesties die van belang zijn voor de regionale veiligheid en stabiliteit aan de orde te stellen en de mogelijkheden voor nauwe coördinatie en doeltreffende bijstand en steunmaatregelen te bespreken; benadrukt het belang van een dergelijke dialoog in de context van de voortdurende Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne en de rechtstreekse gevolgen daarvan voor de veiligheid en de stabiliteit van de politieke, economische en sociale situatie in de Republiek Moldavië; prijst het vermogen van de Republiek Moldavië om weerstand te bieden aan deze destabiliserende omstandigheden en handelingen; prijst in het bijzonder de geleidelijk toenemende coördinatie met en de aansluiting bij het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB) door de Republiek Moldavië, waaruit blijkt dat het land bereid en gereed is om bij te dragen aan het GBVB en het zich positief onderscheidt van bepaalde andere kandidaat-lidstaten;
12. dringt erop aan dat de Raad en de Commissie steun moeten blijven geven aan de inspanningen van de Moldavische autoriteiten om de macro-economische stabiliteit te handhaven, de energiezekerheid te waarborgen en tegelijkertijd te zorgen voor betaalbare energie, met name voor de meest kwetsbaren, pogingen tot buitenlandse inmenging en desinformatie te bestrijden, en hun ambitieuze hervormingen op het gebied van democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten door te voeren;
13. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de vicevoorzitter van de Commissie / hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de Raad, de Commissie, de regeringen en parlementen van de lidstaten, de Raad van Europa, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa en de president, de regering en het parlement van de Republiek Moldavië.
- [1] Aangenomen teksten, P9_TA(2023)0112.
- [2] PB C 32 van 27.1.2023, blz. 2.
- [3] PB C 465 van 6.12.2022, blz. 151.