Πρόταση ψηφίσματος - B9-0490/2023Πρόταση ψηφίσματος
B9-0490/2023

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη ελαιοκράμβη Ms8, Rf3 και Ms8 × Rf3 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

4.12.2023 - ((D092595/03)2023/2995(RSP))

σύμφωνα με το άρθρο 112 παράγραφοι 2 και 3 του Κανονισμού

Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων
Αρμόδιοι βουλευτές: Martin Häusling, Anja Hazekamp, Sirpa Pietikäinen, Günther Sidl

Διαδικασία : 2023/2995(RSP)
Διαδρομή στην ολομέλεια
Διαδρομή του εγγράφου :  
B9-0490/2023
Κείμενα που κατατέθηκαν :
B9-0490/2023
Συζήτηση :
Ψηφοφορία :
Κείμενα που εγκρίθηκαν :

B9‑0490/2023

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη ελαιοκράμβη Ms8, Rf3 και Ms8 × Rf3 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

((D092595/03)2023/2995(RSP))

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

 έχοντας υπόψη το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη ελαιοκράμβη Ms8, Rf3 και Ms8 × Rf3 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (D092595/03),

 έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου[1], και ιδίως το άρθρο 11 παράγραφος 3 και το άρθρο 23 παράγραφος 3,

 έχοντας υπόψη τα άρθρα 11 και 13 του κανονισμού (ΕE) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή[2],

 έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) στις 15 Μαρτίου 2023 και δημοσιεύθηκε στις 26 Απριλίου 2023[3],

 έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του που διατύπωναν αντίρρηση στην έγκριση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών (εφεξής ΓΤΟ)[4],

 έχοντας υπόψη το άρθρο 112 παράγραφοι 2 και 3 του Κανονισμού του,

 έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων,

Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 8 Φεβρουαρίου 2021, η εταιρεία BASF SE, με έδρα τη Γερμανία, υπέβαλε στην Επιτροπή, εξ ονόματος της εταιρείας BASF Agricultural Solutions Seed US LLC, με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες, αίτηση για την ανανέωση της έγκρισης της διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από γενετικώς τροποποιημένη ελαιοκράμβη Ms8, Rf3 και Ms8 × Rf3·

Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 26 Απριλίου 2023, η EFSA εξέδωσε θετική επιστημονική γνώμη·

Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η γενετικώς τροποποιημένη ελαιοκράμβη έχει σχεδιαστεί ώστε να είναι ανθεκτική στη δραστική ουσία glufosinate·

Έλλειψη αξιολόγησης του συμπληρωματικού ζιζανιοκτόνου

Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 503/2013[5] της Επιτροπής απαιτεί αξιολόγηση του κατά πόσον οι αναμενόμενες γεωργικές πρακτικές επηρεάζουν το αποτέλεσμα των τελικών σημείων που εξετάστηκαν· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον εν λόγω εκτελεστικό κανονισμό, αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τα ανθεκτικά στα ζιζανιοκτόνα φυτά·

Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα οι ΓΤ καλλιέργειες έχουν τροποποιηθεί γενετικώς ώστε να είναι ανθεκτικές σε ένα ή περισσότερα «συμπληρωματικά» ζιζανιοκτόνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής της καλλιέργειας, χωρίς να πεθάνει η καλλιέργεια, όπως θα συνέβαινε στην περίπτωση μιας καλλιέργειας που δεν είναι ανθεκτική στα ζιζανιοκτόνα· λαμβάνοντας υπόψη ότι διάφορες μελέτες καταδεικνύουν ότι η καλλιέργεια γενετικώς τροποποιημένων φυτών που είναι ανθεκτικά στα ζιζανιοκτόνα οδηγεί σε μεγαλύτερη χρήση συμπληρωματικών ζιζανιοκτόνων, κυρίως λόγω της εμφάνισης ζιζανίων ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα[6]·

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα ΓΤ καλλιέργειες εγκλωβίζουν τους γεωργούς σε ένα σύστημα διαχείρισης ζιζανίων το οποίο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό ή εξ ολοκλήρου από ζιζανιοκτόνα, και αυτό συμβαίνει με την επιβολή πριμοδότησης για τους ΓΤ σπόρους, η οποία μπορεί να δικαιολογηθεί μόνον εάν οι γεωργοί που αγοράζουν τέτοιους σπόρους ψεκάζουν επίσης με τα συμπληρωματικά ζιζανιοκτόνα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αυξημένη εξάρτηση από το dicamba σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις που καλλιεργούν τη γενετικώς τροποποιημέη ελαιοκράμβη θα επιταχύνει την εμφάνιση και την εξάπλωση ζιζανίων ανθεκτικών στο dicamba και θα δημιουργήσει έτσι την ανάγκη για ακόμη μεγαλύτερη χρήση ζιζανιοκτόνων, καταλήγοντας σε έναν φαύλο κύκλο γνωστό ως «herbicide treadmill» («κυλιόμενος τάπητας ζιζανιοκτόνων»)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά συνέπεια, οι δυσμενείς επιπτώσεις που απορρέουν από την υπερβολική εξάρτηση από ζιζανιοκτόνα θα επιδεινώσουν την υγεία του εδάφους, την ποιότητα των υδάτων και την υπέργεια και υπόγεια βιοποικιλότητα, οδηγώντας επίσης σε αυξημένη έκθεση των ανθρώπων και των ζώων, ενδεχομένως και με την αύξηση των καταλοίπων ζιζανιοκτόνων στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές·

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αξιολόγηση των καταλοίπων ζιζανιοκτόνων και των μεταβολιτών τους που απαντούν σε ΓΤ φυτά θεωρείται ότι δεν εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιοτήτων της ομάδας της EFSA για τους γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς (ειδική ομάδα ΓΤΟ της EFSA) και, ως εκ τούτου, δεν διενεργείται στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης ΓΤΟ·

Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δυσμενείς επιπτώσεις που απορρέουν από την υπερβολική εξάρτηση από ζιζανιοκτόνα θα επιδεινώσουν την υγεία του εδάφους, την ποιότητα των υδάτων και την υπέργεια και υπόγεια βιοποικιλότητα, οδηγώντας επίσης σε αυξημένη έκθεση των ανθρώπων και των ζώων, ενδεχομένως και με την αύξηση των καταλοίπων ζιζανιοκτόνων στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές·

Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο της αξιολόγησης της όσον αφορά την ασφάλεια των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ), η σχετική ομάδα της EFSA δεν έλαβε υπόψη τις πραγματικές συνθήκες για την καλλιέργεια των εν λόγω φυτών, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων ποσοτήτων ζιζανιοκτόνων που θα χρησιμοποιούνταν στην πράξη, των καταλοίπων από τον ψεκασμό με συμπληρωματικά ζιζανιοκτόνα, καθώς και των επιπτώσεων των εντατικότερων ψεκασμών στη συνολική σύνθεση των φυτών·

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ουσία glufosinate έχει ταξινομηθεί ως τοξική για την αναπαραγωγή ουσία κατηγορίας 1B και καλύπτεται, επομένως, από τα κριτήρια αποκλεισμού που ορίζει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου[7]· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έγκριση της χρήσης glufosinate στην Ένωση έληξε στις 31 Ιουλίου 2018·

Παρατηρήσεις των ενδιαφερόμενων μερών

ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι λεπτομερής ανάλυση από ανεξάρτητο ερευνητικό οργανισμό κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η γνώμη της EFSA πρέπει να απορριφθεί λόγω σοβαρών ελλείψεων και σημαντικών κενών καθώς προέκυψαν και νέα στοιχεία που δείχνουν ότι η γνώμη της EFSA δεν είναι πειστική·

Τήρηση των διεθνών υποχρεώσεων της Ένωσης

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με έκθεση του 2017 της Ειδικής Εισηγήτριας των Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα στη διατροφή, τα επικίνδυνα φυτοφάρμακα έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες[8]· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο στόχος βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) 3.9 των Ηνωμένων Εθνών αφορά τη σημαντική μείωση, έως το 2030, του αριθμού των θανάτων και των ασθενειών λόγω επικίνδυνων χημικών ουσιών, καθώς και λόγω της ρύπανσης και της μόλυνσης του αέρα, των υδάτων και του εδάφους[9]· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έγκριση της εισαγωγής γενετικώς τροποποιημένης ελαιοκράμβης θα αύξανε τη ζήτηση για την εν λόγω καλλιέργεια, που έχει σχεδιαστεί για να δέχεται εφαρμογή dicamba, αυξάνοντας έτσι την έκθεση των εργαζομένων και του περιβάλλοντος σε τρίτες χώρες· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κίνδυνος αυξημένης έκθεσης των εργαζομένων και του περιβάλλοντος προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία σε σχέση με τις ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα ΓΤ καλλιέργειες, δεδομένης της χρήσης μεγαλύτερου όγκου ζιζανιοκτόνων·

ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση, ως συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιολογική Ποικιλότητα («ΣΒΠ»), έχει την ευθύνη να διασφαλίζει ότι οι δραστηριότητες που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία ή στον έλεγχό της δεν προκαλούν ζημία στο περιβάλλον άλλων κρατών[10]·

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, τα ΓΤ τρόφιμα ή ζωοτροφές δεν πρέπει να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, στην υγεία των ζώων ή στο περιβάλλον, και ότι η Επιτροπή, κατά τη σύνταξη της απόφασής της, οφείλει να λαμβάνει υπόψη τυχόν συναφείς διατάξεις της ενωσιακής νομοθεσίας και άλλους κατά νόμο παράγοντες που αφορούν το υπό εξέταση ζήτημα· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτοί οι κατά νόμο παράγοντες θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις υποχρεώσεις της Ένωσης στο πλαίσιο των ΣΒΑ του ΟΗΕ, της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα·

Μη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ψηφοφορία της 24ης Οκτωβρίου 2023 στη μόνιμη επιτροπή φυτών, ζώων, τροφίμων και ζωοτροφών, που αναφέρεται στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, δεν οδήγησε σε έκδοση γνωμοδότησης, κάτι που σημαίνει ότι η αδειοδότηση δεν υποστηρίχθηκε από μια ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών·

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ως προβληματικό το γεγονός ότι εξακολουθεί να εκδίδει αποφάσεις έγκρισης ΓΤΟ χωρίς ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ αυτών των αποφάσεων, κάτι που αποτελεί σαφέστατα εξαίρεση στην περίπτωση της έγκρισης προϊόντων γενικότερα αλλά έχει γίνει ο κανόνας για τη λήψη αποφάσεων όσον αφορά την έγκριση ΓΤ τροφίμων και ζωοτροφών·

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την όγδοη κοινοβουλευτική του περίοδο, το Κοινοβούλιο ενέκρινε συνολικά 36 ψηφίσματα που αντιτίθενται στη διάθεση στην αγορά ΓΤΟ για τρόφιμα και ζωοτροφές (33 ψηφίσματα) και στην καλλιέργεια ΓΤΟ στην Ένωση (τρία ψηφίσματα)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά την ένατη κοινοβουλευτική του θητεία, το Κοινοβούλιο έχει ήδη εγκρίνει 36 ενστάσεις για τη διάθεση ΓΤΟ στην αγορά, ενώ δεν υπήρξε ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ της έγκρισης οποιουδήποτε από αυτούς τους ΓΤΟ· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι λόγοι για τους οποίους τα κράτη μέλη δεν υποστηρίζουν τις εγκρίσεις περιλαμβάνουν τη μη τήρηση της αρχής της προφύλαξης στη διαδικασία αδειοδότησης και τις επιστημονικές ανησυχίες σχετικά με την αξιολόγηση του κινδύνου·

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή εξακολουθεί να εγκρίνει ΓΤΟ, παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζει και η ίδια την ύπαρξη δημοκρατικού ελλείμματος, την έλλειψη στήριξης από την πλευρά των κρατών μελών και τις ενστάσεις του Κοινοβουλίου·

ΙΘ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν απαιτείται καμία τροποποίηση της νομοθεσίας ώστε να είναι σε θέση η Επιτροπή να μην εγκρίνει ΓΤΟ όταν δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία κρατών μελών υπέρ της έγκρισης στην επιτροπή προσφυγών[11]·

1. θεωρεί ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής υπερβαίνει τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003·

2. θεωρεί ότι το σχέδιο εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής δεν είναι σύμφωνο με το δίκαιο της Ένωσης, υπό την έννοια ότι δεν συνάδει με τον σκοπό του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, ο οποίος είναι, σύμφωνα με τις γενικές αρχές που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου[12], να προσφέρει τη βάση για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της ζωής και της υγείας του ανθρώπου, της υγείας και της καλής διαβίωσης των ζώων, του περιβάλλοντος και των συμφερόντων των καταναλωτών σε σχέση με τα ΓΤ τρόφιμα και ζωοτροφές, εξασφαλίζοντας παράλληλα την αποτελεσματική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς·

3. ζητεί από την Επιτροπή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής απόφασής της και να υποβάλει νέο σχέδιο στην επιτροπή·

4. παροτρύνει εκ νέου την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις υποχρεώσεις της Ένωσης στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών, όπως η Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη βιολογική ποικιλότητα και οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών· επαναλαμβάνει την έκκλησή του να συνοδεύονται τα σχέδια εκτελεστικών πράξεων από αιτιολογική έκθεση στην οποία θα εξηγείται ο τρόπος με τον οποίον τηρούν την αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης»[13]·

5. εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνώρισε τελικά, σε επιστολή της με ημερομηνία 11 Σεπτεμβρίου 2020 προς τους βουλευτές, την ανάγκη να λαμβάνεται υπόψη η βιωσιμότητα κατά τη λήψη αποφάσεων για την έγκριση ΓΤΟ[14]· εκφράζει, ωστόσο, τη βαθιά απογοήτευσή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή έχει συνεχίσει από τότε να εγκρίνει ΓΤΟ για εισαγωγή στην Ένωση, παρά τις επανειλημμένες αντιρρήσεις του Κοινοβουλίου και της πλειοψηφίας των κρατών μελών που ψηφίζουν κατά·

6. καλεί την Επιτροπή να μην εγκρίνει την εισαγωγή ΓΤ καλλιεργειών ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόναλόγω της αυξημένης χρήσης συμπληρωματικών ζιζανιοκτόνων και των συνακόλουθων κινδύνων για τη βιοποικιλότητα, την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των εργαζομένων·

7. τονίζει ότι οι τροπολογίες που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 17 Δεκεμβρίου 2020 επί της πρότασης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011[15], οι οποίες εγκρίθηκαν από το Κοινοβούλιο ως βάση για τις διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο, αναφέρουν ότι η Επιτροπή δεν εγκρίνει ΓΤΟ όταν δεν υπάρχει ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ· επιμένει ότι η Επιτροπή πρέπει να σεβαστεί τη θέση αυτή και καλεί το Συμβούλιο να συνεχίσει τις εργασίες του και να εγκρίνει επειγόντως μια γενική προσέγγιση επί του φακέλου αυτού·

8. αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

 

 

 

Τελευταία ενημέρωση: 11 Δεκεμβρίου 2023
Ανακοίνωση νομικού περιεχομένου - Πολιτική απορρήτου