Doslovný záznam ze zasedání

Středa, 23. října 2024 - Štrasburk

17. Opatření EU vůči ruské stínové flotile a zajištění plného prosazování sankcí vůči Rusku (rozprava)

  Presidente. – L'ordine del giorno reca la discussione sulla dichiarazione della Commissione sul tema "Interventi dell'Unione europea contro le flotte ombra russe a garanzia della piena applicazione delle sanzioni contro la Russia" (2024/2885(RSP))

  Didier Reynders, Member of the Commission. – Madam President, honourable Members, thank you for the opportunity to take part in this debate on the Russian shadow fleet.

Weakening Russia's ability to pursue its illegal war of aggression against Ukraine is an absolute priority for the European Union. Our sanctions have sought to cut Russia's sources of income, notably in the energy sector. The impact of the oil import ban on Russia is significant, as it covers 90 % of EU oil imports from Russia. Losing this major, lucrative market has had a significant effect on Russia, whose budgets rely substantially on oil revenues. The price caps on crude oil and refined petroleum products agreed with the G7+ Price Cap Coalition has further reduced the revenues Russia earns from all.

Had the EU not taken decisive measures to wean itself off Russian oil, Russia would be in a significantly better financial position to fuel its war machine. As a result of sanctions, Russian tax revenue from oil was down 30 % in 2023. We have been successful in striking a balance between our own needs and the imperative to cripple Russia's war machine.

I must also acknowledge that there are still issues for the European Union. There is an understandable concern over the heightened risk and exposure for the EU Member States within the direct vicinity of Russia, given the trading routes passing along their coastlines. But this concern is not new, and it is also a global one. A serious incident or accident can occur anywhere. In fact, we are already seeing incidents in the Baltic Sea, but also further away from Europe. For example, illegal oil discharges or collisions because vessels turn off their navigation Irrigation tracking systems.

For these reasons, it is important to understand whether these vessels are insured and, if they claim to be insured, to understand what kind of insurance providers are behind this trade and whether the coverage is worth the paper it is written on in the case of a spill. We have strong doubts about the financial solidity of the insurers that are currently insuring the shadow fleet. We are also aware that these insurers rely on sanctions exclusion clauses, which they can leverage to refuse to compensate for damages they are responsible for. We face the risk that the cost of possible oil spills and other environmentally significant incidents would not be covered, and would place an unfair burden on states.

Confronted with this reality, the European Union has taken meaningful steps to tackle the dangers created by Russia's shadow fleet, while ensuring that the oil price cap continues impacting Russian revenues. Firstly, to address the maritime safety and environmental risks, the Commission is working closely with its Member States for concerted action at the International Maritime Organization and at EU level.

The EU supported the resolution adopted by the General Assembly of the International Maritime Organization in December 2023, which addressed the illegal practices of shadow fleet vessels. Additionally, at the European Political Community summit in July 2024, the European Union and its Member States signed up to a call to action to collaborate on addressing the use of illegitimate vessels, which present serious security and environmental risk to European waterways.

The European Union also fully supports the current work of the International Oil Pollution Compensation Funds to address the issue of uninsured and unsafe ships. At EU level, the Commission is working with the Member States to strengthen and promote strict enforcement of EU and international maritime safety obligations against shadow fleet vessels. The Commission and the Member States can also count on the instrumental support of the European Maritime Safety Agency.

Secondly, in our efforts to tackle the shadow fleet, we are speaking with key interlocutors: flag states. Flag states have the primary responsibility to ensure that their ships are fit to sail and comply with safety and pollution prevention requirements. These are obligations to which flag states have subscribed at the International Maritime Organization.

We instructed EU delegations to reach out to those countries whose flag registers are hosting and providing services to the shadow fleet. Flag states must be held accountable, and these ships must no longer escape international oversight and regulation. We are also speaking with countries that may be using the services of shadow fleet vessels. For instance, EU sanctions envoy David O’Sullivan is visiting India this week, and this topic will be on the agenda.

Finally, the European Union has also leveraged its sanctions powers to contain the shadow fleet. We do not want to see these vessels enter our ports. For this reason, in the 11th package of sanctions, the EU prohibited port access to vessels engaging in dangerous shipping practices while transporting Russian oil. In the 12th package, the EU reinforced the compliance regime for the oil price cap, asking for more detailed information from those engaging in Russian oil trade to ensure better enforcement and further enable Member States' action.

We have also worked hard with our G7+ partners to provide support to industry to better implement this policy, in particular through common guidance and regular contacts to gather their feedback on the challenges they are facing in complying with the oil price cap.

We are also aware that Russia is sourcing these ageing tankers from ship owners willing to sell them for such a problematic trade. To make more transparent the trade of second hand tankers, the European Union therefore introduced in its 12th package a notification rule for the sale of a tanker to any third country. This allows the Commission to closely monitor the tankers which may be added to the shadow fleet.

With the adoption of the 14th package of sanctions on Russia in June 2024, the European Union has a new legal tool to designate specific vessels whose activities support Russia's war against Ukraine. As a result, the European Union can now target tankers transporting Russian oil that pose real and high risk of incidents because they carry out dangerous operations, such as ship-to-ship transfers or turning off again their tracking systems.

Once listed, the vessels are prohibited from accessing Member States' ports and locks and from a broad range of services related to maritime transport. So far, the European Union has placed 27 vessels on this list, including 17 tankers transporting Russian oil. Most of these operate close to Member States' coastlines. The European Union has also listed entities involved in the Russian shipping sector, in particular operating tankers supporting the export of its oil. By going after these ships, especially those operating close to Member States' coastlines, the European Union is putting the spotlight on specific actors at the service of Russia and calling out their behaviour.

Like-minded countries have been adopting similar measures, and we see that our efforts are having a sizeable impact on the shadow fleet's activities. These ships have had their names, flag and ownership change in an attempt to obscure their identities. Nonetheless, as a result of sanctions, the ships become tainted for the other market players and cannot continue operating as usual. This also increases the cost of Russia to operate such a fleet.

At the same time, the designations have not negatively affected oil prices. Vessel designations are certainly something to be pursued further in the next sanctions package. The Commission is in active contact with Member States, international partners and the private sector to identify further targets, so we will continue to increase all the possible measures at EU level with the Member States, but also with international partners to fight against such a practice.

  Sandra Kalniete, PPE grupas vārdā. – Priekšsēdētājas kundze! Godātie kolēģi! 600 ēnu flotes tankeru eksportē 70 % Krievijas naftas, katru mēnesi iepludinot kara budžetā 12 miljardus dolāru. Šī gada laikā ēnu flote ir dubultojusies. Šie tankeri nav apdrošināti, un to personāls ir slikti apmācīts. Tie ir bīstami nolietoti, jo kuģu vidējais vecums ir 20 gadu. Faktiski tie ir ekoloģiskas laika bumbas, kas apdraud pasaules ūdeņus ar naftas noplūdēm. Latvijai un pārējām Baltijas jūras valstīm Krievijas ēnu flote ir tiešs hibrīddrauds.

Sankcijas pret kuģu īpašniekiem, kuri bieži mainās tāpat kā piederības valstis, darbojas slikti. Taču katram kuģim ir reģistrācijas numurs. Jau pirmie desmiti kuģu, kurus Eiropas Savienība, ASV un Apvienotā Karaliste ir iekļāvusi sankciju sarakstos, parāda, ka pārvadātās naftas apjomi samazinās. Līdz šim Eiropas Savienība ir sankcionējusi 27 kuģus. Tas nav pietiekami, sarakstos ir jāiekļauj ēnu flotes kuģu simti.

Sabiedrotajiem ir jāizdara lielāks spiediens uz Putina kara starptautiskajiem veicinātājiem, valstīm un uzņēmumiem, kas iedzīvojas kā starpnieki, eksportējot uz Krieviju divējādā lietojuma preces. Ievērojami nesamazinot Kremļa iespējas turpināt karu, mēs attālinām Ukrainas uzvaru.

  Thijs Reuten, namens de S&D-Fractie. – Voorzitter, commissaris, de afgelopen maanden voer olietanker Reus ongehinderd langs de Europese kusten, met aan boord zevenhonderdduizend vaten olie. Een oude verroeste tanker, helemaal vol met Russische olie. Het risico op een enorme milieuramp is groot, terwijl Poetins olie blijft vloeien, die zijn agressieoorlog financiert.

Ondanks alles wat er wél is gebeurd, ontbreekt de urgentie om Rusland echt te verlammen. Waar blijven de maatregelen om deze schepen van zee te halen, als ze onze havens aandoen voor bevoorrading en gevaar veroorzaken? Poetin bouwde zijn schaduwvloot al op vóór de sancties en het olieprijsplafond, en inmiddels varen er honderden tankers. Sommige lidstaten leggen schepen aan de ketting voor een kleinigheid. Waarom kan dat niet bij de varende rampen van Poetin?

Update lijsten elke dag met foto’s. Handhaaf op uitgeschakelde signalering, op overschilderen en op overpompen. Laat ze maar klagen als we ze van zee halen. We moeten Poetin te slim af zijn, onze zeeën beschermen en alles doen om Oekraïne te steunen.

  András László, on behalf of the PfE Group. – Madam President, dear colleagues, do you remember what Ursula von der Leyen promised in February 2022? She announced sanctions which would cripple Putin's war machine. Two and a half years and 14 sanctions packages later, here we are discussing this humiliating failure.

Picking energy as a battlefield against a global energy giant was arrogant and foolish. Ukrainians are paying the ultimate price because of this. The Russian shadow fleet of oil tankers is more than a sanctions evasion issue. It's also worth looking at why sanctions in general ain't working. Because beyond Western countries, no country in the world joined our sanctions. None. They rather trade with Russia.

But let's not the point the finger at other countries. Let's look at European countries. EU countries imported EUR 8.5 billion worth of seaborne Russian oil through intermediaries in India and Türkiye. European countries have boosted trade towards Central Asian countries. Import and export data make it obvious that these products' destination is Russia. Western components were also found in Russian missiles that hit Ukraine.

Despite the obvious failed sanctions of Ursula von der Leyen, she was re-elected by the EPP and its leftist allies. Do you really expect change when you vote for more of the same? Ukraine deserves our help. We need to help them bring a negotiated end to this war. This is also what the majority of European citizens want.

  Reinis Pozņaks, ECR grupas vārdā. – Cienītā sēdes vadītāja! Labdien, kolēģi! Komisāra kungs! Pirmkārt, pirms priecāties par sankciju labo ietekmi, der atcerēties, ka datus tomēr sagatavo Krievijas oficiālās iestādes, kuras – tā sagadījies – mēdz par tiem arī melot, un tādēļ arī droši vien ir iemesls, kādēļ šī flote eksistē. Un mēs esam nonākuši situācijā, kur pa jūrām klīst simtiem vecu, sarūsējušu kuģu, kuri ne tikai baro šo te Krievijas kara mašīnu ar miljardiem dolāru ik dienas, bet tās būtībā ir arī bumbas ar laika degli, kas agrāk vai vēlāk novedīs arī pie ekoloģiskas katastrofas.

Tā saucamā ēnu flote - un pats jocīgākais visā šajā ir tas, ka mēs šos kuģus redzam, – mēs zinām, ko viņi dara. Tie kādam pieder, kāds viņus fraktē, kāds par to maksā. Taču izrādās, ka mēs ar to neko nespējam izdarīt vai arī varbūt negribam pietiekami labi. Pie Eiropas Parlamenta ir brīnišķīgi uzraksti "Demokrātija darbībā", bet tas, kas mums ir jāsaprot, ka demokrātijām ir arī jāveic aktīvas darbības, lai tās turpinātu pastāvēt un nosargātu savas vērtības.

Dabā, kā mēs zinām, izdzīvo tas, kurš pielāgojas labāk. Un diemžēl, sporta terminoloģijā runājot, šobrīd šis rezultāts ir 0:1 agresora un diktatora labā. Tagad bumba ir mūsu pusē. Ja mēs savu gājienu nedarīsim, tad mēs šo spēli varam arī zaudēt. Un, iespējams, arī saprotu, ka tā nav tikai Eiropas Savienības problēma – tā tiešām ir visas Rietumu demokrātijas problēma un izaicinājums. Tāpēc es aicinu visu šo Rietumu demokrātiju nākt kopā un darīt kaut ko pa īstam, lai mēs savas vērtības nosargātu.

  Gerben-Jan Gerbrandy, on behalf of the Renew Group. – Madam President, Commissioner, dear colleagues, a fleet of over 600 old, uninsured oil tankers are sailing through our European waters carrying sanctioned Russian oil.

This so-called shadow fleet transports more than EUR 80 billion‑worth of crude oil, putting money illegally into Russia's war coffers – reason enough to do everything to stop this.

On top of that, the tankers pose an inconceivable environmental hazard. It's not a question of 'if' but 'when' disaster will strike. Here in France, many will recall the biggest oil spill ever, the Amoco Cadiz in Brittany in 1978. It was also the biggest loss of marine life ever. It took decades to recover from that. Again, we should do everything to avoid another disaster.

To make it even worse, these ships are not insured, and it's European taxpayers who, in the end, will bear the costs when disaster eventually strikes. We do not allow a single passenger car to drive around uninsured, but we do allow these potential environmental disasters to pass through our waters.

I call on the Commission and the Member States to enforce our European sanctions and protect our seas and shores.

  Isabella Lövin, för Verts/ALE gruppen. – Fru talman! Mitt framför ögonen på EU seglar just nu den ryska skuggflottan med olja i lasten genom Östersjön. Upp till hälften av all råolja som Putin just nu tjänar pengar på går genom EU:s mest känsliga innanhav och kan när som helst orsaka en enorm oljekatastrof.

Båtarna är ofta skrotfärdiga utan försäkringar, och de seglar under bekvämlighetsflagg, vilket gör att de kan undkomma sanktioner. Flera incidenter har redan rapporterats. Kostnaderna för sanering vid en olycka skulle vara i miljardklassen, och notan skulle gå till skattebetalarna.

Detta är ingenting annat än hybridkrigföring, som dessutom inbringar huvuddelen av pengarna till Putins krigskassa. Det här måste EU stoppa nu. Vi måste också stänga kranen för all fossil import och rysk olja och bli fossilfria, inte bara för Östersjöns skull utan också för Ukrainas, fredens och klimatets skull.

  Jonas Sjöstedt, för The Left gruppen. – Fru talman! Genom mitt köksfönster ser jag Östersjön, ett hav som redan har stora miljöproblem. Bortom horisonten hotar katastrofen – den ryska skuggflottan.

Det är enorma oljetankers. De är gamla, de är slitna. Vi har redan sett flera allvarliga olyckstillbud. Många av båtarna är oförsäkrade eller otillräckligt försäkrade. Många har oklara ägarförhållanden. De bryter oftast mot sanktionerna mot Ryssland. Så finansieras Putins krig.

Det här måste stoppas – för miljöns skull och för Ukrainas skull. Låt oss inse att de åtgärder som har vidtagits, de har varit otillräckliga. Ryssland går runt dem.

Vi måste våga ta steget och neka tillträde till Östersjön för båtar som utför olaglig trafik. Det måste vi göra tillsammans.

  Zsuzsanna Borvendég, a ESN képviselőcsoport nevében. – Tisztelt Elnök Asszony! Önök a háborúról egyoldalúan, ukrán megközelítésből gondolkodnak, csak az oroszokat szankcionálják, miközben elhallgatják az ukránok jogsértéseit. Elfogadhatatlan, hogy nekik mindent elnéznek, pedig szisztematikusan sértik meg az ott élő nemzetiségiek jogait.

A háború előtt kétszázezer őshonos magyar élt Ukrajna területén, akik közül már több százan életüket vesztették a fronton, tízezrek pedig elmenekültek. Nekünk, magyaroknak az ő sorsuk a legfontosabb. A nyelvi és oktatási jogaik drasztikus korlátozása mellett rendszeres fizikai atrocitásoknak vannak kitéve.

Erről tavaly a Nemzeti Jogvédő Szolgálat nevű magyar NGO is részletes emberi jogi jelentést juttatott el az EU vezetéséhez. Tudják Önök, hogy újabban az ukrán hatóságok maffiamódszerekkel kényszersoroznak? A magyarlakta településekről furgonokkal rabolják el az embereket, nem kímélve az időseket és a betegeket sem, majd akár 25 ezer dollár fejpénzt is elkérnek a családoktól a szabadulásukért. Múlt héten egy hallássérült rokkantnyugdíjas magyar férfit raboltak el. Önök szerint ezek nem háborús bűnök?

  Francisco José Millán Mon (PPE). – Señora presidenta, en junio de 2022 prohibimos la importación a la Unión Europea de petróleo ruso por vía marítima y, también, el transporte por esa vía de petróleo ruso a terceros países por un precio superior al fijado por el G7, pero, en las últimas semanas, la prensa ha denunciado ampliamente que más del 70 % del petróleo ruso transportado por vía marítima utiliza la llamada «flota en la sombra» rusa. El pasado septiembre, esta flota había transportado más crudo que nunca. Las consecuencias son preocupantes: por un lado, se incumplen las medidas impuestas para recortar los ingresos de la economía rusa, en particular de su presupuesto, mediante las cuales se trataba de debilitar la maquinaria de guerra rusa. Por otro lado, estos barcos, viejos y mal asegurados, representan un peligro para la seguridad marítima y el medio ambiente. Ya se han denunciado incidentes, derrames procedentes de esta flota. Un incidente grave podría causar una gran catástrofe.

Yo celebro las medidas que ha puesto en marcha la Comisión en los últimos meses y que hoy nos ha explicado el comisario, y veo que quiere seguir reforzándolas. Son, desde luego, muchos los buques que todavía están operativos. Tenemos que vigilar y limitar en todo lo posible la actividad de esta flota. Es seguro que su cobertura, los trasbordos, los cambios de bandera, los incumplimientos de legislación medioambiental, etc., deben vigilarse.

Debemos mejorar también la coordinación entre los países europeos, que deben reforzar sus medios para investigar los incidentes y las actividades de los buques de esta flota que transitan por sus aguas. Según la prensa internacional, ha habido este año accidentes en aguas europeas con este tipo de buques que no se han investigado.

También me parece útil presionar a los Estados que prestan su bandera a los llamados «buques en la sombra» o dan facilidades para los sucesivos abanderamientos.

  Heléne Fritzon (S&D). – Fru talman! I Sverige är vi särskilt utsatta för den ryska skuggflottan. Jag bor själv vid Östersjöns kust, och vi vet att ungefär hälften av all rysk oljeexport sker genom våra vatten med gamla och rostiga fartyg.

För att dölja oljans ursprung överförs den ofta mellan fartyg ute på det öppna havet. Det är stora risker som kan leda till miljöfarliga utsläpp. Ändå fortsätter EU:s medlemsländer att köpa rysk olja och på så sätt äventyra både vår miljö och vår säkerhet.

Vi måste göra upp med beroendet av den ryska oljan, för ju mer vi köper desto större blir Putins krigskassa. Detta handlar både om vår miljö och om att få stopp på Putins krig i Ukraina. Låt oss tillsammans i EU vara tydliga och sätta stopp för den ryska oljan – och göra det nu.

  Veronika Vrecionová (ECR). – Paní předsedající, sankce vůči Rusku jsou podobné boji proti zločinu. Stejně jako jsou zločinci při vymýšlení různých kriminálních fíglů vždy o krok před policií, tak Rusko vymýšlí stále nové cesty, jak obcházet sankce. Mějme to na paměti, ale hlavně nepodléhejme propagandě, že sankce nefungují. Jedním z dalších ruských podfuků je ruská stínová flotila, skrz kterou Rusko zkouší čelit omezením v obchodu s ropou. Evropská unie se v reakci na něj má vydat po cestě zvolené Spojeným královstvím. Využívání zastaralých a nepojištěných plavidel je útokem na sankční režim, ale také velkým nebezpečím vzniku ekologických havárií a znečištění světových moří. Zakažme těmto lodím přístup do evropských přístavů a zostřeme sankce všude, kde se je Rusko pokusí obcházet.

  Karin Karlsbro (Renew). – Fru talman! På Östersjön är det vind i seglen för Putins skuggflotta. Ljusskygga redare utan försäkring tjänar bra med pengar på att frakta sanktionerad olja och gas. De ser till att den ryska krigskassan fylls på och finansierar missilerna som faller över Ukraina.

Skuggflottan är en tickande miljöbomb, och marinen varnar för spionbåtar. Nu måste EU sätta stopp för handel med rysk olja och gas och införa sanktioner på alla skuggfartygen, mot de som finansierar, reparerar, förmedlar dem.

Utan försäkring borde man inte ens få röra sig på Östersjön. Liberalerna gick till val på att EU ska stoppa Putins skuggflotta. Nu krokar vi arm med USA och våra allierade och ser till att få det gjort.

  Ville Niinistö (Verts/ALE). – Arvoisa puhemies, öljytuhoja Itämerelle ja rahat Putinin sotakassaan. Ei kiitos! Venäjän varjolaivasto kuljettaa pakotteiden alaista venäläistä öljyä markkinoille meidän kaikkien kustannuksella. Monet näistä aluksista ovat vanhoja, huonokuntoisia ja alivakuutettuja. Niiden omistussuhteet ovat epäselviä, ja aluksia on rekisteröity kolmansien maiden lipun alle piilottamaan, mistä öljy on peräisin ja kuka todella saa tulot kaupoista. Pahimmassa tapauksessa saamme vielä öljykatastrofin Itämerelle, ja silloin emme voi vain levitellä käsiämme, että kukaan ei voinut tehdä mitään.

Me voimme tehdä jotain, ja Venäjän sotatalous uuvutetaan vain tehokkailla pakotteilla ja varjolaivaston pysäyttämiseen meillä on useita keinoja. Kattavan vastuuvakuutuksen vaatiminen kaikilta EU:n talousvyöhykkeellä liikkuvilta aluksilta olisi tässä kaikkein tehokkain keino ja tiukat auditoinnit ja valvonnat EU-satamissa. Meidän on myös vaadittava mukavuuslippujen alla olevien alusten ja pakotteiden toimeenpanoa. Esimerkiksi Panama on jo suostunut sulkemaan omasta kansallisesta rekisteristään pakotteiden alaisia laivoja. Mitä enemmän me lisäämme näitä laivoja pakotelistalle, sitä enemmän me saamme ne pois myös maailman vesiltä viemästä venäläistä öljyä ja uhkaamasta ympäristöä. Komissio, toimeen nyt!

  Li Andersson (The Left). – Arvoisa puhemies, meidän tulee Euroopassa tehdä kaikkemme, jotta sotiminen tulee Putinille mahdollisimman kalliiksi. Se on keskeinen keino painostaa Venäjää lopettamaan sotarikokset ja kansainvälisen oikeuden loukkaukset Ukrainassa. Varjolaivaston avulla Venäjä rahoittaa öljykaupalla laitonta hyökkäyssotaansa sekä hankkii puolustus- ja turvallisuusteknologiaa. Huonokuntoiset tankkerit luovat lisäksi valtavan ympäristökatastrofin riskin Itämerellä.

Kuulimme komission edustajalta siitä, mihin toimiin EU jo tähän asti on ryhtynyt ja minkälaisia työkaluja EU:lla on käytettävissään, mutta tankkerit liikkuvat edelleen meidän merillä. EU:n on siis ryhdyttävä entistä päättäväisempiin toimiin. Meillä ei ole varaa odottaa enää hetkeäkään, meidän pitää toimia. Se on meidän velvollisuutemme, niin Ukrainan kuin ympäristön näkökulmasta.

  Pekka Toveri (PPE). – Madam President, dear colleagues, Russia funds its continuing illegal attack against Ukraine by selling oil and gas. This year, it is estimated that Russia exports around 240 million metric tonnes of oil, worth about USD 240 billion, an increase of about 5 % compared to 2023. Almost half of the Russian Government's income is based on oil and gas revenue.

In addition, a lot of this oil is exported using Russia's so-called 'shadow fleet'. Last year, around 330 of these shadow tankers – rusty single hull ships without adequate insurances – sailed through the contested and ecologically vulnerable Baltic Sea and now some of these have stopped using AIS data, further increasing the risks. This is not only a way for Russia to fund its criminal war, it's also an ecological catastrophe waiting to happen.

For these reasons, we need to take action to stop the Russian shuttle fleet as soon as possible. And we just heard from Mr Reynders that there is a wide range of tools for this. Let's start using them.

At the same time we see that the EU sanctions don't slow down Russia's capability to continue the war fast enough. One big reason being that Russia is able to bypass the sanctions through third countries. Moreover, our own companies often help this to happen. Making money is more important to some than preventing dictatorship killing innocent people. Many companies try to escape their responsibility with lame explanations about not knowing where their products products end up. The EU needs to find ways to prevent these activities by taking third countries under sanctions, and by working with Member States in finding out ways to stop businesses to support Russia.

  Sérgio Gonçalves (S&D). – Senhora Presidente, Senhor Comissário, o uso pela Rússia de navios obsoletos e sem condições de segurança, conhecidos como a shadow fleet russa, apresenta dois grandes problemas. Primeiro, permite que a Rússia contorne as sanções, contrariando o nosso objetivo de apoiar a Ucrânia e de garantir que a Rússia sofra consequências pela sua invasão ilegal. Segundo, estes navios não seguem os padrões internacionais, nem têm seguro, representando por isso um risco para o meio ambiente, para a segurança dos outros navios e para a vida de todos os que neles navegam.

Os dados que temos indicam que estes navios circulam na zona marítima europeia e inclusive já entraram, até, em águas portuguesas. É imperativo que as autoridades europeias e nacionais atuem para combater esta ameaça. Temos de rever os mecanismos para implementar sanções mais eficazes, reforçar a fiscalização de navios suspeitos, evitar possíveis desastres marítimos e ambientais e, caso ocorram, assegurar uma resposta rápida com meios adequados.

  Arkadiusz Mularczyk (ECR). – Pani Przewodnicząca! Panie Komisarzu! W obliczu wojny na Ukrainie i rosyjskich prób obchodzenia sankcji za pomocą floty cieni apeluję w imieniu swoim, ale też mojego kraju - Polski - o zdecydowane działania Unii Europejskiej we współpracy z NATO. Wzmocnienie mechanizmu monitoringu morskich szlaków i zaostrzenie sankcji wobec podmiotów wspierających tę operację jest kluczowe, aby skutecznie powstrzymać finansowanie rosyjskiej agresji na Ukrainę.

W tym miejscu chcę przypomnieć, że Polska zainwestowała duże środki budżetowe w infrastrukturę morską, aby zmniejszyć rosyjskie wpływy na Bałtyku, tak aby polskie jednostki nie musiały prosić o zgodę Federacji Rosyjskiej, by móc wpłynąć na polskie wody terytorialne. Zrobiliśmy to pomimo zastrzeżeń Komisji Europejskiej co do tej inwestycji. Rząd Prawa i Sprawiedliwości, realizując przekop Mierzei Wiślanej, zapewnił Polsce suwerenność na Bałtyku.

Także teraz, zwłaszcza w kontekście przystąpienia Finlandii i Szwecji do NATO, współpraca międzynarodowa i unijna solidarność są niezbędne, by skutecznie egzekwować sankcje i osłabić rosyjską machinę wojenną. Dlatego Unia Europejska i NATO powinny podjąć wszelkie możliwe środki w odniesieniu do obszarów Bałtyku należących do państw członkowskich Unii Europejskiej, aby wyegzekwować unijne sankcje poprzez kontrole morskie i koordynację międzynarodowych działań.

  Ivars Ijabs (Renew). – Madam President, Mr Reynders, of course the activities of the shadow fleet is really a serious loophole in our sanctions policy.

Let me remind you that the cap on Russian oil was introduced in September 2022. Now, more than two years later, it turns out that this cap is easily circumvented by the shadow fleet, which has been going on for all those two years.

So what should we do right now? First of all, what are the countries that sell those uninsured ships to Russia? I think that Europeans deserve to know that, especially if we are dealing with a Member State.

Secondly, we should use all the arsenal of international maritime law to prevent those ships from moving through our territorial waters. Especially, I'm talking about the Baltic Sea, which is particularly vulnerable to possible ecological disaster. Many of those steps have already been taken by the UK and the US. I think that Europe should follow suit as soon as possible.

  Per Clausen (The Left). – Fru formand! Dag efter dag, uge efter uge smugler Putins skyggeflåde olie i massevis gennem vores farvande. Det sker i usikre, farlige og uforsikrede skibe, så Putin omgår EU's sanktioner og bringer vores havmiljø i fare. Sandheden er jo, at indtil nu har vi ikke grebet effektivt ind, og den passivitet må stoppe nu. Det er derfor, vi fra venstrefløjsgruppens side har ønsket at få dette på dagsordenen, og også at få vedtaget et udtalelse på et senere tidspunkt, for vi er nødt til at handle og handle nu. Hver krone, vi fratager Putin og hans kumpaner fra deres fordækte oliesmugling, er penge, der ikke kan bruges på russiske våben mod Ukraine. Og det bringer os nærmere fred. Og det burde alle kunne bakke op om. Så kære kolleger, kære Kommission og kære medlemslande, beskyt vores miljø, beskyt Ukraines civile, skrid ind mod skyggeflåden. Der er ikke noget at vente på.

  Mika Aaltola (PPE). – Arvoisa puhemies, Venäjä on siirtänyt hiilivetyjensä kuljetuksia vakuuttamattomiin ja usein huonokuntoisiin laivoihin. Tämän niin sanotun varjolaivaston avulla Venäjä kiertää sille asetetut öljyn hintakatot ja muut pakotteet ja pitää yllä sodassaan tarvitsemiaan varojen virtaa. Varjolaivasto toimii myös Venäjän käyttämän likaisen sodan välineenä. Laivat muodostavat vakavan geopolitiikkaan, ympäristöön sekä sabotaaseihin liittyvän haitan. EU:n tulisi pikaisesti jämäköittää sanktioita varjolaivaston riskien estämiseksi.

Vakuuttamattomat ja huonokuntoiset laivat muodostavat erityisen vakavan uhan arktiselle alueelle. Näiden alueiden vaativat jääolosuhteet edellyttävät öljyä kuljettajilta aluksilta korkeatasoista kuntoa ja varustelua. Varjolaivasto onkin seilaava ekologinen aikapommi herkässä ympäristössä.

Kansainvälinen oikeus mahdollistaa laivojen merikelpoisuuden tarkastamisen kansainvälisellä merialueella. Tähän tulisi ryhtyä viipymättä ja tulisi asettaa myös selkeät sanktiot satamille, jotka vastaanottavat varjolaivaston aluksia, yhtiöille, joiden laivat vaihtavat lastia näiden alusten kanssa merellä. EU:n tulee tehdä läpinäkyväksi Venäjän metkut ja öljyn virta maailmalle, jotta tiedettäisiin, kuka energiaa käyttää, ja vahvistettaisiin kansalaisten ja kuluttajien reaktiot sekä tarkemmat sanktiot. Aikaa ei ole hukattavaksi.

  Emma Wiesner (Renew). – Fru talman! 600 spökskepp – flytande miljökatastrofer rakt in i Putins krigskassa. Det säger sig självt, det här är helt oacceptabelt. Oregistrerade, oförsäkrade och opålitliga. Vi måste agera, och vi måste agera nu. Låt mig därför vara konkret. Det har varit mycket snack och lite verkstad här i dag.

Till att börja med måste vi stänga av europeiskt vatten för de här fartygen. Stäng Engelska kanalen, gör det obligatoriskt med lotsar om du ska in i Östersjön.

För det andra är den nuvarande övervakningen alldeles för otillräcklig. Satelliter duger inte. Vi måste punktmarkera de här fartygen med drönare.

För det tredje måste vi banta marknaden: utbudet för spökskeppen. EU kan ta på sig att köpa in och skrota de här skuggfartygen, så att de inte hamnar i Rysslands händer.

För det fjärde måste vi använda svartlistan – se till att fylla på den med mycket fler fartyg.

Och för det femte måste vi ha en beredskap och börja koordinera oss för när miljökatastrofen är ett faktum. Stoppa Ryssland, stoppa skuggflottan! Slava Ukraini!

  Ondřej Kolář (PPE). – Madam President, dear colleagues, I have to be honest that I hate listening to lamentations about things being too complicated or impossible. We cannot on one hand assert electromobility and on the other overlook floating ecological time bombs which Putin sails across the seas. We repeatedly put ourselves one step behind those who endanger us and our friends by being unable to adopt solutions that may seem harsh or even radical at the moment, but which are in fact very much needed. While we hesitate to effectively prevent or even stop Russia from smuggling oil and whatever else around the world, the UK has imposed sanctions on another 22 Russian shadow tankers last week.

Let me quote a first‑ranked Ukrainian Navy captain, Andryi Ryzhenko, who said that it is necessary to identify the shipping companies and vessels, impose sanctions on them that will prohibit them from insuring these tankers, accepting them in ports and paying them. Wouldn't it be nice to come up with one bold solution instead of fabricating hundreds of resolutions? It would not only help us, but also Ukraine, where Putin is continuing his killing spree, financed, among others, with the money he earns on smuggled oil.

  Lukas Mandl (PPE). – Frau Präsidentin, Herr Kommissar, liebe Kolleginnen und Kollegen! Das Thema der russischen Schattenflotten zeigt, dass sich Putin-Russland einfach an gar keine Regeln hält. Ich will das sagen heute, 28 Tage bevor es leider schon 1 000 Tage sein werden – 1 000 Tage, an denen Putin-Russland diesen bestialischen Krieg führt.

Viele Menschen sind müde davon zu hören. Ich weiß nicht, wie viele Debattenstunden wir im Europäischen Parlament schon investiert haben, um unsere Zivilisation hochzuhalten gegen diesen Putin-Russland-Angriffskrieg – aber er geht weiter. Putin-Russland hält sich nicht an Völkerrecht, an internationales Recht, an Kriegsrecht, hat das Kriegsverbrechen des Angriffskrieges begangen und im Angriffskrieg weiter Kriegsverbrechen begangen, und es geht weiter.

Wir dürfen nicht müde werden, unsere Zivilisation hochzuhalten, die Freiheit hochzuhalten und die Einhaltung von Regeln einzufordern, besonders in der Woche, in der sich Brasilien, Russland, Indien, China und Südafrika treffen. Wir müssen sehen, wo unsere Partner sind, und die sind auch in diesen Staaten vorhanden; mit denen müssen wir zusammenarbeiten.

  Tom Berendsen (PPE). – Voorzitter, stelt u zich eens voor: een stormachtige dag, flinke golven en dichte mist. Een oud en slecht onderhouden schip vaart over de Noordzee. Aan boord 100 miljoen liter olie. Het schip is niet of nauwelijks verzekerd en vaart onder de vlag van een land als Liberia of Sierra Leone, waar de controles op veiligheid te wensen overlaten. De bemanning is slecht opgeleid en spreekt geen Engels. Dit is geen scène uit een actiefilm, dit is de dagelijkse praktijk. Deze varende schroothopen zijn onderdeel van de Russische schaduwvloot, een vloot waarmee Rusland onze sancties omzeilt.

Tientallen van deze schepen varen wekelijks door Europees water. Kustwacht merken dit op, instanties maken melding, maar niemand grijpt in. Want wie is aansprakelijk? De eigenaar van het schip bevindt zich via een schimmige constructie in Dubai of op de Seychellen. De opdrachtgever is onbekend en het schip wisselt onderweg van eigenaar, vlag, lading of bestemming. De scheepvaart lijkt op dit gebied soms op het Wilde Westen en als we effectief sancties willen opleggen, moeten we ze ook effectief handhaven. Dat moet beter. Maar er is meer.

Onderzoeksjournalisten uit Nederland vonden uit dat tankers uit de schaduwvloot bij onze Nederlandse kust tanken, bunkeren. Ik vind het onacceptabel dat bedrijven hieraan meewerken. Een excuus zoals "Ik weet niet precies wie de eigenaar is", is echt onacceptabel. Bij twijfel trek je aan de bel en ga je niet voor het snelle geld over de rug van Oekraïense burgerslachtoffers. Als we de Russische oorlogskas echt pijn willen doen, moeten we allemaal onze verantwoordelijkheid nemen: politiek, instanties en de bedrijven die nu nog meewerken.

Procedura "catch-the-eye"

  Vytenis Povilas Andriukaitis (S&D). – Gerbiamas Pirmininke, gerbiamas komisare, išties čia visi pabrėžė labai akivaizdžiai būtinybę greitai ir efektyviai sukurti kovos priemonių planą. Čia neabejotinai mes turime aiškiai atsakyti sau į klausimą, kaip sustiprinti Europos Sąjungos jūrų agentūros veiklą, kaip šalis nares paskatinti dirbti, kadangi čia yra ir šalių narių reikalas, jų uostų ir jų uostų valdymo, taip pat jų registrų, taip pat jų inspekcijų ir neabejotinai privataus sektoriaus, kuris neabejotinai dalyvauja šiame šešėliniame sandoryje ir jis yra tarptarpininkaujantis. Juo labiau taip pat diplomatinės priemonės turi būti taikomos, nes mes turime suprasti, kad čia tas pats kaip ir su ofšorinėmis firmomis ir pinigų plovimu. Taip ir tos trečiosios šalys, kurios parduoda savo vėliavas ir sudaro sąlygas, jos turi būti taip pat būti įtrauktos į juoduosius sąrašus, kad būtų galima kompleksiškai, greitai ir efektyviai išspręsti šią labai sudėtingą problemą. Bet, aišku, šalių narių atsakomybė čia yra ypatingai didelė.

(Fine della procedura "catch the eye")

  Didier Reynders, Member of the Commission. – Madam President, honourable Members, as I have already underlined, maybe, in my introduction, we are hard at work to sustain the impact of the oil price cap and counteract the Russian shadow fleet. I have explained the different measures taken in the different sanctions package and we try to enforce, of course, all those sanctions.

The environmental and maritime safety risks posed by the shadow fleet are enormous and this is not a topic we take lightly – I know that you are in the same position. I have listened to many comments about the risk of such a shadow fleet. By ensuring that sanctions and maritime safety policies are leveraged together, we can ensure that all policy against the shadow fleet reaches its full potential.

Of course, we need to continue to work with international partners, but maybe more than that – and it was said also by some of you – we need Member States to play their part and the Commission will continue to support them in such a way. Many thanks for giving the Commission the opportunity to take part in this important exchange. But again, we need to continue to put into place some measures to enforce those measures, but to do that, not alone, but with the real support of the Member States.

  Presidente. – La discussione è chiusa e comunico che la votazione si svolgerà durante la prossima tornata.

Dichiarazioni scritte (articolo 178)

  Adam Bielan (ECR), in writing. – Despite the EU's 14th sanctions package strengthening measures against Russia, we see that Russia still has room to maneuver. Russian shadow fleets—clandestine operations transporting oil —are funding the very war we aim to halt. Every barrel these covert ships deliver fuels the war machinery that destroys homes, separates families, and shatters dreams. This isn't just a violation of sanctions, it's a breach of trust in what we stand for and threat to our credibility and effectiveness.

Sanctions are only as effective as their enforcement. The EU and the Member States must act decisively: enhance maritime surveillance, tighten shipping controls and impose stricter penalties on those facilitating these illicit activities.

Let us ensure our actions match our words and bring an end to this unjust war.

  Michał Dworczyk (ECR), na piśmie. – Szanowna Pani Przewodnicząca, Koleżanki i Koledzy, Pomimo trwającej już trzeci rok pełnoskalowej wojny oraz nałożonych na Rosję przez UE kolejnych czternastu już pakietów sankcji, które miały m.in ograniczyć sprzedaż rosyjskiej ropy, dzięki stworzonej „flocie cieni” prowadzi ona wciąż jej eksport, skutecznie omijając sankcje. Proceder ten umożliwia również pranie brudnych pieniędzy, działalność przestępczą, przemytniczą i terrorystyczną. Według danych licznych instytutów i firm analitycznych wielkość „floty” w poszczególnych miesiącach oscyluje wokół 160–200 tankowców, obsługując ok. 78% morskiego eksportu rosyjskiej ropy. Tylko na Bałtyku, miesięcznie, obserwowany jest ruch około 70 statków. I choć ich fatalny stan techniczny oraz brak ochrony ubezpieczeniowej stanowią realne zagrożenie dla środowiska naturalnego, to dodatkowo, poprzez montaż na nich odpowiedniego sprzętu, wykorzystywane są przez Rosję do działalności szpiegowskiej, zagrażając tym samym bezpieczeństwu państw UE. Musimy, współpracując z innymi państwami G7, podjąć zdecydowane działania wobec podmiotów zaangażowanych w ten proceder, aby powstrzymać rosyjską działalność. Potrzebne jest zatem: - realne wyeliminowanie sprzedaży przez podmioty z UE zużytych tankowców firmom rosyjskim i anonimowym; - ścisłe monitorowanie realnych cen sprzedaży rosyjskiej ropy oraz reagowanie w przypadku naruszeń pułapu cenowego UE; - wzmocnienie współpracy w dziedzinie zapobiegania i zwalczania zanieczyszczeń morza ropą i chemikaliami oraz kontrolę posiadanego przez statki ubezpieczenia.