Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τετάρτη 1 Ιουλίου 1998 - Βρυξέλλες

10. Ιθαγένεια της Ένωσης

  Πρόεδρος . ‐ Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A4‐0205/98) του κ. De Clercq, εξ ονόματος της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων και Δικαιωμάτων των Πολιτών, σχετικά με τη δεύτερη έκθεση της Επιτροπής για την ιθαγένεια της Ένωσης [COM(97)0230 – C4‐0291/97]

  De Clercq (ELDR), εισηγητής. – (NL) Κυρία Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, συναδελφοι, πού βρισκόμαστε με την ιθαγένεια της Ένωσης; Αυτό είναι το θέμα της έκθεσής μας. Στην Συνθήκη του Μάαστριχτ καταχωρούνται στο άρθρο 8 μερικά δικαιώματα του Ευρωπαίου πολίτη. Πολίτες της Ένωσης είναι όλοι όσοι έχουν την εθνικότητα ενός κράτος μέλους. Στη Συνθήκη του Άμστερναμ διασαφηνίζεται ευτυχώς ότι η ιθαγένεια της Ένωσης αποτελεί συμπλήρωμα της εθνικής ιθαγένειας.

Η υλοποίηση των δικαιωμάτων της ευρωπαϊκής ιθαγένειας προχώρησε, αλλά επιδέχεται ακόμη βελτιώσεις. Θα σας εκθέσω μερικά βασικά σημεία.

Το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής σε όλη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελεί ίσως το πιο ορατό δικαίωμα των πολιτών. Είναι λοιπόν κρίμα που οι πολίτες αντιμετωπίζουν πάντα τόσες δυσκολίες. Κύρια αιτία είναι ότι το εν λόγω δικαίωμα ρυθμίζεται με διαφορετικές διατάξεις ανάλογα με την κατηγορία των πολιτών. Καλείται λοιπόν η Επιτροπή να μετατρέψει όλα τα υπάρχοντα νομοθετικά μέσα σε ένα γενικό και εύχρηστο σύστημα.

Η ελεύθερη κυκλοφορία και διαμονή στην Ένωση θα είναι γεγονός μόνον εφόσον καταργηθούν και τα τελευταία φράγματα, μεταξύ άλλων: η κατάργηση των ελέγχων στα σύνορα και η πλήρης εφαρμογή των κεκεκτημένων Schengen, η αλληλοπροσαρμογή των εκπαιδευτικών συστημάτων για την κινητικότητα εργαζομένων με παιδιά σχολικής ηλικίας, μία απλουστευμένη διαδικασία για την αναγνώριση διπλωμάτων και τίτλων επαγγελματικών σπουδών ιδίως για τους νέους, η ανεύρεση των εσφαλμένων διοικητικών πρακτικών των εθνικών αρχών για την παρεμπόδιση του δικαιώματος διαμονής, η προστασία των δικαιωμάτων για τη συμπληρωματική συνταξιοδότηση. Έχουμε λοιπόν πολλά μπροστά μας. Σημαντικό σημείο εδώ είναι η ευθεία εφαρμογή του άρθρου 8Α. Αυτό θα σήμαινε ότι κάθε πολίτης μπορεί να επικαλεσθεί το δικαίωμα ελεύθερης κυθκλοφορίας και διαμονής ενώπιον κάθε εθνικής δικαστικής αρχής της Ένωσης.

Ως προς το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις δημοτικές εκλογές, μπορώ να είμαι σύντομος και σαφής. Το δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές πρέπει να καθιερωθεί για όλους τους πολίτες της ΕΕ σε κάθε κράτος μέλος, άρα και στο Βέλγιο. Η Γαλλία προχώρησε σε αυτό το μέτρο. Ως προς το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι για τις ευρωπαϊκές εκλογές, η εφαρμογή της σχετικής οδηγίας σε όλα τα κράτη μέλη πρέπει να γίνει πιο απλή και ομοιόμορφη. Συχνά οι πολίτες της ΕΕ δεν γνωρίζουν πώς να ασκήσουν στην πράξη το δικαίωμα αυτό στο κράτος μέλος της διαμονής τους. Απαιτείται εδώ καλύτερη ενημέρωση.

Ως προς την προξενική και διπλωματική προστασία, βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή. Πρέπει να αναζητηθεί επειγόντως ένας κοινός ορισμός, ώστε να καταλάβουν οι Ευρωπαίοι πολίτες το πλεονέκτημά τους και έξω από την Ένωση.

Ως προς το δικαίωμα αναφοράς και του απευθύνεσθαι στον Διαμεσολαβητή, προκύπτει από την πρώτη ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού μας Διαμεσολαβητή πόσο χρήσιμα και απαραίτητα είναι αυτά τα δικαιώματα, παρόλο που δεν είναι ακόμη αρκετά γνωστή η εμβέλειά τους. Κι εδώ χρειάζεται καλύτερη ενημέρωση.

Τέλος, αναφέρω ότι με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ προστέθηκε το δικαίωμα του απευθύνεσθαι σε μία από τις επίσημες γλώσσες της Ένωσης σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό όργανο και το δικαίωμα να λάβει κανείς απάντηση σε αυτήν τη γλώσσα. Το δικαίωμα δεν εφαρμόζεται ακόμη και έτσι δεν μπορούμε σήμερα να το αξιολογήσουμε.

Κυρία Πρόεδρε, συνάδελφοι, η καθίερωση της ιθαγένειας της Ένωσης υπογραμμίζει ότι η ευρωπαϊκή ενοποίηση αποτελεί και πολιτικό έργο. Τα δικαιώματα που επιφέρει, καλούνται να συμβάλουν ουσιαστικά σε μία μεγαλύτερη ευρωπαϊκή συνειδητοποίηση, όπως τα σχέδια για την απασχόληση και πιο πρόσφατα το ευρώ έφεραν αναμφισβήτητα την Ευρώπη πιο κοντά στον πολίτη.

Είναι καθήκον μας να συνεχίσουμε το έργο και να δείξουμε στους πολίτες ότι η Ευρώπη προσφέρει πλεονεκτήματα, ότι η Ευρώπη υπάρχει για κείνους. Αυτό δεν επιτυγχάνεται μόνο με το να διατυπώσουμε στη Συνθήκη μερικά δικαιώματα του πολίτη. Σημασία έχει να γίνουν αυτά τα δικαιώματα γνωστά, να γίνουν ουσιαστικά και ιδίως να δοθεί μεγάλη σημασία στην πρακτική επεξεργασία τους.

Η ελεύθερη κυκλοφορία, το δικαίωμα διαμονής, το δικαίωμα ψήφου, το δικαίωμα αναφοράς, το δικαίωμα του απευθύνεσθαι στον Διαμεσολαβητή, δεν αποτελούν βέβαια αποκλειστικά χαρακτηριστικά της Ένωσης. Αποτελούν χαρακτηριστικά κάθε δημοκρατικού ευνομουμένου κράτους που σέβεται τον εαυτό του. Όση σημασία και να έχουν, δεν αρκούν για να φέρουν τον πολίτη πιο κοντά στην Ευρώπη. Περισσότερη έμφαση στα σύμβολα της Ευρώπης ή στην κοινή μας ιστορία ασφαλώς θα βοηθήσει, αλλά πιο πολύ χρειαζόμαστε την αποκατάσταση της πίστης του πολίτη στην Ευρώπη. Εδώ χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας του ιδίου του πολίτη, αλλά πρώτα και κυριότερα των Ευρωπαϊκών κέντρων αποφάσεων, της διοίκησης, των ΜΜΕ.

Η Ευρώπη του πολίτη αρχίζει με εκείνους που ασχολούνται μέρα μπαίνει, μέρα βγαίνει με την υπόθεση της Ευρώπης. Εκείνοι πρέπει να αποδείξουν την αλληλεγγύη τους προς την Ευρώπη. Εδώ καλείται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να παίξει μεγάλο ρόλο. Το Κοινοβούλιο είναι ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες και εμείς καθορίζουμε τη στρατηγική. Ως εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών λαών, οφείλουμε να φροντίζουμε ώστε να συμμετέχει ο πολίτης στο παιχνίδι όσο γίνεται περισσότερο, να είναι το παιχνίδι ελκυστικό και κυρίως να σεβόμαστε εμείς οι ίδιοι αυστηρά τους κανόνες του. Συνοψίζοντας, πρέπει στην Ευρώπη να δώσουμε εμείς το καλό παράδειγμα. Τα καλά παραδείγματα πρέπει πάντα να προέρχονται άνωθεν.

  Ullmann (V), συντάκτης γνωμοδότησης της Επιτροπής Αναφορών. – (DE) Κυρία Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, όποιος έχει εργαστεί ποτέ στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, γνωρίζει πόσο μεγάλη εμπιστοσύνη στα όργανα της Ένωσης εκφράζουν οι αναφορές των πολιτών της Ένωσης. Γι" αυτό, εκείνο που πρέπει να ενισχυθεί, να αναπτυχθεί και να καταστεί ανεξάρτητο, αν θέλουμε να καταργήσουμε το υφιστάμενο στην Ένωση δημοκρατικό έλλειμμα, είναι η ιθαγένεια της Ένωσης. Η έκθεση της Επιτροπής ήταν μία καλή βάση για τη γνωμοδότηση του Κοινοβουλίου, γιατί έθιξε ανοιχτά φανερές ελλείψεις και αδυναμίες της υφιστάμενης νομικής βάσης και πρακτικής. Δεν χρειάζεται να επαναλάβω λεπτομέρειες. Γι" αυτό, θέλω να επισημάνω τα σημεία όπου πρέπει να προχωρήσουμε πέρα από τις διαπιστώσεις της Επιτροπής.

Πρέπει να ξεπεράσουμε την περιορισμένη και τομεακά οριοθετημένη δυνατότητα εφαρμογής του άρθρου 8Α για την ελεύθερη κυκλοφορία. Θα έπρεπε τουλάχιστον να καταστεί εφικτή η δυνατότητα υποβολής καταγγελίας όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία ήδη στα εθνικά δικαστήρια. Βέβαια, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να γίνει αυτό θα ήταν να συμπεριληφθεί στην Συνθήκη της ΕΕ ένας κατάλογος θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπου θα ορίζεται ο πολίτης της Ένωσης ως φορέας των δικαιωμάτων που θα συμπεριλαμβάνει ο κατάλογος. Επίσης η πρόσβαση στην ιθαγένεια της Ένωσης δεν θα έπρεπε να εξαρτάται μόνο από την εθνική ιθαγένεια, αλλά να καταστεί δυνατή και σε πολίτες τρίτων χωρών μετά από πενταετή παραμονή στην Ένωση. Όμως είναι εξαιρετικά επείγον εν όψει του έτους των εκλογών, του 1999, να απαλειφθούν τα εμπόδια που υπάρχουν σε μερικά κράτη μέλη, και συνήθως είναι απλώς διοικητικής φύσεως, για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στις Ευρωεκλογές.

Χαιρόμαστε για το ότι η γαλλική Εθνοσυνέλευση μόλις απομάκρυνε ένα σημαντικό εμπόδιο. Ειδικά εδώ θα πρέπει οι πολίτες της Ένωσης να νοιώθουν ότι δεν γίνονται μόνο συζητήσεις για τα δικαιώματά τους, αλλά επίσης γίνονται κάποια πράγματα γι" αυτούς.

Ευχαριστώ όλους εκείνους που έλαβαν μέρος σ" αυτό, την Επιτροπή και κυρίως τον κ. εισηγητή, που πραγματικά λειτούργησε ως προπομπός.

  Gebhardt (PSE). ‐ (DE) Κυρία Πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι, πρέπει να συγχαρούμε τον εισηγητή για το αποτέλεσμα της συστηματικής εργασίας του και για τον ζήλο που επέδειξε. Τον συγχαίρω χωρίς καμία επιφύλαξη, αλλά πρέπει να παραδεχθώ ότι συγχρόνως ζηλεύω λίγο τον συνάδελφο De Clercq. Τον ζηλεύω για την ευνοϊκή στιγμή, στην οποία έχει τη δυνατότητα να υποβάλει τη σημαντική του έκθεση για την ιθαγένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο ευνοϊκή δεν γίνεται! Με το ευρώ θέσαμε τον τελευταίο θεμέλιο λίθο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης. Τώρα είμαστε ελεύθεροι να ασχοληθούμε με τους πολίτες, με τις επιθυμίες και τα όνειρά τους. Τίποτα πια δεν μας εμποδίζει να προωθήσουμε επιτέλους με όλες μας τις δυνάμεις την πολιτική ένωση της Ευρώπης. Η έκθεση De Clercq δείχνει τη σωστή κατεύθυνση. Γι" αυτό η Ομάδα μου θα την εγκρίνει.

Υποβάλαμε μερικές τροπολογίες. Οι τροπολογίες αυτές δεν είναι αντίθετες με την έκθεση. Απλώς σκοπεύουν να την συμπληρώσουν στο ένα ή στο άλλο σημείο και να την κάνουν ακόμη ακριβέστερη. Ελπίζω ότι και ο εισηγητής θα το δει έτσι, θα το θεωρήσει βοήθεια και θα συστήσει να εγκριθούν οι τροπολογίες μας. Στις αιτιολογικές σκέψεις γίνεται πολύς λόγος για την ευρωπαϊκή συνείδηση των πολιτών, η οποία πρέπει να ενισχυθεί. Στην περίπτωση αυτήν, τί άλλο προέχει από το να παγιώσουμε τη συνείδηση αυτή μεταξύ άλλων και σε ένα τόσο ωραίο σύμβολο όπως είναι μία κοινή εορταστική Ημέρα της Ευρώπης;

Δεν πρέπει όμως να εξαπατούμε τους εαυτούς μας. Οι πολίτες δεν αρκούνται μόνο σε σύμβολα και ωραίες δηλώσεις. Δεν περιμένουν από την ευρωπαϊκή ιθαγένεια δικαιώματα γραμμένα κάπου σε χαρτιά, παρά συγκεκριμένο όφελος. Οι πολίτες περιμένουν από την πολιτική ένωση της Ευρώπης να κάνει πιο εύκολη την καθημερινή ζωή τους. Επιτρέψτε μου να αναφερθώ στο παράδειγμα του δικαιώματος των πολιτών στην ελεύθερη κυκλοφορία, για το οποίο μας αρέσει να μιλάμε, το οποίο όμως μέχρι σήμερα δεν το έχουμε πραγματοποιήσει παρά μόνο σαν ξεκίνημα και σε μία ελαχιστότατη βάση. Από τη σκοπιά του πολίτη, δεν είναι περισσότερο. Η ελεύθερη κυκλοφορία δεν δημιουργείται γκρεμίζοντας τις μπάρες των συνοριακών φυλακείων, παρά κυρίως με την αποδόμηση των γραφειοκρατικών εμποδίων. Γι" αυτό, η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει αμέσως μία νομοθετική πρόταση που θα παραμερίσει τις ανισότητες ως προς το δικαίωμα παραμονής στα κράτη μέλη και θα προωθήσει έτσι την πραγματική ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της Ένωσης. Ιδιαίτερα οι νέοι άνθρωποι πρέπει να απαλλαγούν από τα εμπόδια στην κινητικότητά τους και πρέπει να τ διευκολυνθούν στην εγκατάσταση στον τόπο επιλογής τους. Γι" αυτό χρειαζόμαστε απλές, ευκολονόητες και απαλλαγμένες από γραφειοκρατία διαδικασίες για την αναγνώριση διπλωμάτων και πιστοποιητικών σπουδών. Μόλις συζητήσαμε γι" αυτό.

Αυτό σημαίνει επίσης ότι τα απολυτήρια του σχολείου, τα επαγγελματικά πιστοποιητικά και διπλώματα πρέπει να είναι ισότιμα σε όλα τα κράτη μέλη. Με τέτοιες προσεγγίσεις σε όλους τους τομείς, θα κάνουμε τα δικαιώματα του πολίτη που βρίσκονται στα χαρτιά βιωμένη ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Έχουμε μπροστά μας μία μακριά πορεία, στη διάρκεια της οποίας δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε το εξής: στο επίκεντρο βρίσκεται ο άνθρωπος και όχι η απόδοση του κεφαλαίου!

  Palacio Vallelersundi (PPE). – (ES) Κυρία Πρόεδρε, είvαι πραγματικά αvακoυφιστικό που έχουμε εδώ σήμερα αυτήv τηv έκθεση. Είvαι αvακoυφιστικό γιατί ακόμη ηχoύv στα αυτιά μας τα πoρίσματα τoυ Ευρωπαϊκoύ Συμβoυλίoυ τoυ Κάρvτιφ, γιατί ακόμη ηχoύv στα αυτιά μας πρόσφατες δηλώσεις oι oπoίες ζητoύv λιγότερη Ευρώπη, λιγότερη oλoκλήρωση, πoυ ζητoύv ακόμη τηv επαvεθvικoπoίηση oρισμέvωv πoλιτικώv. Για αυτόv τov λόγo, πιστεύω πως είvαι σημαvτικό vα σηκώσει σήμερα τo Ευρωπαϊκό Κoιvoβoύλιo αυτήv τη σημαία τωv πoλιτώv στηv θαυμάσια παρoυσίαση πoυ μας έκαvε o πρόεδρoς της Επιτρoπής Νoμικώv Θεμάτωv και εισηγητής της έκθεσης.

Πρόκειται για μία ισoρρoπημέvη έκθεση. Μία έκθεση τηv oπoία διακατέχει μία ισoρρoπία μεταξύ τoυ συγκεκριμέvoυ και τωv συμβoλικώv αξιώv, μία ισoρρoπία μεταξύ τωv πρακτικώv μέτρωv και της πoίησης, πoυ απήγγειλε η κυρία Gebhardt. Χρειαζόμαστε επίσης λίγη φαvτασία και λίγη πoίηση.

Από αυτά τα πρακτικά μέτρα, o κ. De Clercq τόvισε τηv αvάγκη vα είvαι πραγματικότητα η ελεύθερη κυκλoφoρία τωv ατόμωv και η ελεύθερη επιλoγή κατoικίας για τoυς ευρωπαίoυς πoλίτες, vα απoτελέσει επίσης τo άρθρo 8 Α μία πραγματικότητα επικλήσιμη άμεσα εvώπιωv τωv δικαστηρίωv, vα δoθεί δημoσιότητα στα δικαιώματα τα oπoία παραχωρoύvται ήδη από αυτήv τηv εξ" αρχής ευρωπαϊκή υπηκoότητα ‐δικαίωμα ψήφoυ στις δημoτικές εκλoγές, δικαίωμα ψήφoυ στις ευρωπαϊκές εκλoγές‐ vα αρχίσει vα δημιoυργείται ‐και εκεί είvαι πoυ περvάμε από τηv πραγματικότητα στηv πoίηση, από τηv πραγματικότητα στov μύθo‐ ένας συμβoλισμός έvταξης. Χρειάζεται vα δημιoυργηθεί η πoλιτιστική ιδέα ότι η Ευρώπη υπάρχει.

Τo Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα όχι μόvo θα υπoστηρίξει τηv έκθεση τoυ κυρίoυ De Clercq, αλλά επίσης τις τρoπoλoγίες της Ομάδας τoυ Ευρωπαϊκoύ Σoσιαλιστικoύ Κόμματoς και κάπoιες τρoπoλoγίες πoυ υπέβαλλε τo Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, έχovτας αρvηθεί τηv τρoπoλoγία αριθ. 5.

Κυρία Πρόεδρε, η Ευρώπη περvάει άσχημες στιγμές. Μπρoστά σε αυτόv τov σκεπτικισμό, μπoρoύμε vα πoύμε ‐και συμφωvώ με τηv κυρία Gebhardt‐ πως παραδόξως, σύμμαχός μας είvαι η αγoρά. Παράδoξα της ζωής: η Ευρώπη τωv εμπόρωv θα βoηθήσει στηv υλoπoίηση της Ευρώπης τωv πoλιτώv, γιατί για vα επιτύχει τo ευρώ, πρoκειμέvoυ αυτή η εvιαία αγoρά vα γίvει πραγματικότητα, θα πρέπει vα συλλάβoυμε τηv ελεύθερη κυκλoφoρία τωv ατόμωv στηv πληρέστερη έvvoιά της, θα πρέπει vα πρoχωρήσoυμε στηv oλoκλήρωση.

Και επoμέvως, κυρία Πρόεδρε, πιστεύω πως εδώ σήμερα, στηv έvαρξη της αυστριακής Πρoεδρίας, όλoι πρέπει vα χαρoύμε για τηv έκθεση τoυ Ευρωπαϊκoύ Κoιvoβoυλίoυ πoυ, για ακόμη μία φoρά, επιβεβαιώvει τov ρόλo τoυ της συvείδησης, τoυ σιδερέvιoυ τoυ χαρακτήρα, σε κάπoιες περιστάσεις πoυ στις μέρες μας θέλoυv μία Ευρώπη αvόητη, μία Ευρώπη κovτόφθαλμη. Λoιπόv, μπρoστά σε αυτήv τηv αvόητη Ευρώπη, μπρoστά σε αυτήv τηv χαζή Ευρώπη, τo Ευρωπαϊκό Κoιvoβoύλιo υψώvει τη φωvή τoυ, και υψώvει τη φωvή τωv πoλιτώv λέγovτας πως η Ευρώπη θα δημιoυργηθεί μόvo μέσω της oλoκλήρωσης, και πως, μπρoστά στηv Ευρώπη τωv εμπόρωv, πρέπει vα επιτύχoυμε vα διαμoρφωθεί η πραγματικότητα της Συvθήκης τoυ Άμστερvταμ σε μία πραγματική Ευρώπη τωv πoλιτώv.

  Voggenhuber (V). – (DE) Κυρία Πρόεδρε, συγχαίρω τον εισηγητή και χαίρομαι που το Κοινοβούλιο δραστηριοποιείται περισσότερο για τη μεταφορά των δικαιωμάτων που απορρέουν από τη Συνθήκη στο πλαίσιο της ιθαγένειας της Ένωσης. Θα ήθελα να στρέψω την προσοχή για μία φορά στην ουσιαστική σημασία αυτής της ιθαγένειας της Ένωσης. Τί είναι; Πιστεύω ότι με αυτήν η Ένωση δεν αναγνωρίζει τίποτα λιγότερο από το ότι ο φορέας και ο κυρίαρχος της ευρωπαϊκής διαδικασίας ενοποίησης είναι οι πολίτες. Ως εκ τούτου, η ιθαγένεια της Ένωσης αποτελεί ένα ουσιαστικό συστατικό στοιχείο της νομιμοποίησης της Ένωσης, μίας νομιμοποίησης που δεν επιτελείται μόνο έμμεσα, μέσω εθνικών κυβερνήσεων και συνθηκών, αλλά επίσης άμεσα και προσωπικά και με τον ίδιο τρόπο μέσω ενός νομικού καθεστώτος για όλους τους πολίτες.

Για τον λόγο αυτό είναι λογικό ότι στη Συνθήκη της ΕΕ εισήχθη η ιθαγένεια προς ενίσχυσιν της προστασίας των δικαιωμάτων και συμφερόντων των πολιτών των κρατών μελών. Έχουμε συνεπώς να κάνουμε με ένα καταστατικό που σκοπό έχει να εκφράζει τα θεμελιώδη και τα πολιτικά δικαιώματα όλων όσων ανήκουν στην Ένωση. Καλά ως εδώ, ως εδώ η θεωρία. Στην πράξη όμως βρισκόμαστε ακόμη πάρα πολύ μακριά από μία ευρεία διασφάλιση των βασικών και των πολιτικών δικαιωμάτων, από μία αναγνώριση του ρόλου των πολιτών ως κυριάρχων της ολοκλήρωσης. Από τις τέσσερις ελευθερίες, ασφαλώς η ελευθερία της κυκλοφορίας προσώπων είναι η πιο προσωπική, η πιο υπαρξιακή, η πιο ανθρώπινη, εκείνη που πραγματοποιήθηκε με τον μεγαλύτερο δισταγμό, εκείνη που καθυστέρησε και παρεμποδίστηκε τόσο πολύ. Δεν έχουν καταργηθεί οι έλεγχοι προσώπων στην περιοχή της Ένωσης. Ούτε και καταργούνται στο πλαίσιο της Συνθήκης του Σένγκεν, παρά αντικαθίστανται από φραγμούς που συχνά είναι ακόμη μεγαλύτεροι από τους παλιούς, για τους οποίους είχε δοθεί η υπόσχεση ότι θα παραμεριστούν.

Το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποσκάπτεται, κυρίως όμως και η συμμετοχή σε κοινοτικές και δημοτικές εκλογές. Εν μέρει σαμποτάρεται ανοιχτά. Σε μερικές πρωτεύουσες περιορίζεται στη συμμετοχή σε εκλογές διαμερισμάτων, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στη Βιέννη. Επίσης, η προξενική και διπλωματική προστασία είναι ανύπαρκτη στην πράξη. Πιστεύω όμως ότι πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας σε μία ευρεία προστασία των θεμελιωδών και πολιτικών δικαιωμάτων, πέρα από το κείμενο της Συνθήκης, πέρα από τα δικαιώματα που υπόσχεται. Ελπίζω ότι η ειδική σύνοδος κορυφής στην Αυστρία θα ανοίξει έναν δρόμο που θα οδηγεί από την απλώς τεχνοκρατική μεταρρύθμιση των θεσμών σε μία γνήσια δημοκρατική μεταρρύθμιση.

  Oddy (PSE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον εισηγητή για την έκθεσή του, η οποία αποδεικνύει την πολυμάθεια και τη στοχαστικότητά του. Θα ήθελα επίσης να πω ότι μου αρέσει πάρα πολύ το όραμά του για την Ευρώπη.

Αν θέλουμε να διασφαλισουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα γνωρίσει ημέρες ακμής, τότε οι πολίτες της Ευρώπης πρέπει να αισθάνονται ότι το σχέδιο αυτό μας ανήκει και ότι επωφελούμαστε κι εμείς από αυτό και όχι μόνον οι εμπορικοί οργανισμοί και οι κυβερνήσεις. Η δεύτερη έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την ιθαγένεια αποτελεί επομένως σημαντικό στάδιο στην οικοδόμηση ενός corps d"esprit και της αίσθησης ότι ανήκουμε στην Ευρώπη.

Χαιρετίζω ιδιαιτέρως το δικαίωμα του εκλέγειν και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στις δημοτικές εκλογές και στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αν και θαυμάζω τα σημαντικά δικαιώματα ψήφου που δίδονται στους πολίτες της Κοινοπολιτείας στο Ηνωμένο Βασίλειο και κάνω έκκληση να μην γίνει αναδιοργάνωση αυτού του συστήματος και να μη σημειωθεί απόπειρα περιορισμού των δικαιωμάτων που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή.

Ως συντάκτρια γνωμοδότησης για το σχέδιο δράσης της Επιτροπής σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων χαιρετίζω τις παρατηρήσεις του κυρίου De Clerq σχετικά με τα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, όπως η κινητικότητα των συντάξεων, οι οικογενειακές υποχρεώσεις και οι εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών. Φοβάμαι ότι κάτι τέτοιο θα ήταν παρακινδυνευμένο για εμάς τους Βρετανούς σε αυτό το στάδιο, αλλά πιστεύω ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο προώθησης ενός διεθνούς απολυτηρίου.

Η δημιουργία του αξιώματος του Διαμεσολαβητή δεν μπορεί να θεωρηθεί παρά θετική· έχω όμως την αίσθηση ότι αυτό το αξίωμα χρειάζεται περαιτέρω προώθηση. Συμφωνώ ότι το σημαντικότερο στοιχείο για την ανάπτυξη ενός συναισθήματος εγγύτητας των πολιτών με την Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτάται από την ενημέρωση. Επομένως, ζητώ από την Επιτροπή να προβεί σε ακόμα πιο εντατικές προσπάθειες για την ενημέρωση των πολιτών της Ευρώπης.

  Zimmermann (PSE). – (DE) Κυρία Πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι, η αποψινή συζήτηση έχει ως θέμα την ιθαγένεια της Ένωσης. Ξέρουμε όλοι τί σημαίνει αυτό και ποιά θεμελιώδη λειτουργία έχει αυτή η ιθαγένεια για τους πολίτες της Ευρώπης, κυρίως όμως και για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αναρωτιέμαι όμως αν το ξέρουν αυτό βασικά και οι άνθρωποι στην Ευρώπη. Ξέρουν οι άνθρωποι ποιά δικαιώματα συνδέονται με την ιθαγένεια της Ένωσης; Ξέρουν σε ποιον πρέπει να αποτανθούν και ποιον μπορούν να ρωτήσουν, πού μπορούν να πάρουν πληροφορίες; Σε πολλές συζητήσεις με πολίτες έχω διαρκώς την εντύπωση ότι η ενημέρωση των ανθρώπων είναι πολύ μικρή και ότι έχουν λίγες μόνο γνώσεις σχετικά.

Όμως δεν έχουν μόνον οι πολίτες λίγες γνώσεις για το θέμα. Ας πάρουμε για παράδειγμα τις πληροφορίες που έρχονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι οποίες μερικώς δεν ασχολούνται καθόλου με ορισμένους τομείς. Όταν βλέπω ότι στο φυλλάδιο που πρόσφατα λάβαμε, το Single Market Review , που βάσει περισσοτέρων από 38 εκθέσεων ασχολείται με το πώς θα υλοποιηθεί βασικά η ενιαία αγορά, ότι λοιπόν στο συγκεκριμένο φυλλάδιο δεν αναφέρεται σχεδόν τίποτα για την ελεύθερη κυκλοφορία, αναρωτιέμαι πώς μπορούν να ενημερωθούν πραγματικά οι πολίτες! Άλλο παράδειγμα: όταν συζητώ με δημοσίους υπαλλήλους στην Επιτροπή και στο Κοινοβούλιο ή και έξω για το ότι βρίσκομαι ως πολίτης της Ένωσης με διαβατήριο των Κάτω Χωρών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκπροσωπώντας την Γερμανία, επανειλημμένα με ρωτούν: Πώς γίνεται αυτό; Πού το γράφει, πώς είναι δυνατόν; Από αυτό βλέπει κανείς ότι και το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι δεν υπάρχει, με το πνεύμα της Συνθήκης, ούτε στα δικά μας τα κεφάλια, ούτε σε εκείνων που το καθόρισαν, ούτε και των πολιτών ή και των συναδέλφων μου. Γιατί επίσης πολλοί συνάδελφοι δεν το έχουν καταλάβει ακόμα.

Θεωρώ σημαντικό το να αποδεχθούμε και οι ίδιοι για τον εαυτό μας την ιθαγένεια της Ένωσης με όλα όσα συνεπάγεται και να ασχοληθούμε με το ζήτημα. Τότε θα έχουμε και την δυνατότητα να ενημερώσουμε καλύτερα τους ανθρώπους, ώστε να το καταλάβουν στη συνέχεια.

  Pinheiro, μέλος της Επιτροπής. – (PT) Κυρία Πρόεδρε, θα επιθυμούσα να εκφράσω, εξ ονόματος της Επιτροπής, την ικανοποίησή μου για τον εμπεριστατωμένο προβληματισμό που αναπτύχθηκε γύρω από τη δεύτερη έκθεσή μας σχετικά με την ιθαγένεια της Ένωσης, και ειδικότερα να υπογραμμίσω το εξαίρετο έργο που έφερε σε πέρας ένας ξακουστός Ευρωπαίος ονόματι Willy De Clerck.

Θεωρώ την παρούσα συζήτηση για την ιθαγένεια της Ένωσης ως μία μορφή πρόσκλησης που απευθύνεται σε όλους τους πολιτικούς παράγοντες, ώστε να επικεντρώσουν την προσοχή τους στην ουσία της ευρωπαϊκής οικοδόμησης, τη θεωρώ ως μία προειδοποίηση σχετικά με τις παρατηρούμενες παλινδρομήσεις, όσον αφορά τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, που θα μπορούσαν να απογοητεύσουν τους πολίτες στο αίσθημά τους ότι – αναφέρω την έκφραση που χρησιμοποιείτε στην έκθεσή σας – “ανήκουν σε μία πολιτική κοινότητα και μία κοινότητα δικαίου». Όπως γνωρίζουν οι κύριοι βουλευτές, ο προβληματισμός αυτός εκφράστηκε επίσης στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Κάρντιφ, όπου επισημάνθηκε ότι – αναφέρω επί λέξει – “όλοι οι πολίτες θα πρέπει να μπορούν να επωφελούνται του συνόλου των πλεονεκτημάτων που προσφέρει η Οικονομική και Νομισματική Ένωση, και η Ένωση θα πρέπει να είναι ακόμη πιο κοντά στους πολίτες».

Η δεύτερη αυτή έκθεση για την ιθαγένεια της Ένωσης καλύπτει τα έτη 1994, 1995 και 1996. Συντάχθηκε, επομένως, πριν από τη λήξη των εργασιών της Διακυβερνητικής Διάσκεψης που οδήγησε στην έγκριση της Συνθήκης του Άμστερνταμ. Στην παρούσα έκθεση, η Επιτροπή επεδίωξε να περιγράψει και να εξετάσει τα νέα δικαιώματα που παρέχει η Συνθήκη του Μάαστριχτ, να καταγράψει τις προόδους που σημειώθηκαν μετά τη δημοσίευση της πρώτης της έκθεσης, το 1993, και να προσδιορίσει μία σειρά στόχων οι οποίοι πρέπει να επιτευχθούν.

Η δική σας πρόταση ψηφίσματος απευθύνεται συγκεκριμένα σε όλα τα ενδιαφερόμενα θεσμικά όργανα, καθώς και στα κράτη μέλη. Πράγματι, μόνο μία συνδυασμένη δράση σε όλα τα επίπεδα θα μας επιτρέψει να επιτύχουμε θετικά βήματα στο μέλλον, ιδίως σε ό, τι αφορά τη βελτίωση της νομοθεσίας, την ευκολότερη ερμηνεία της και την αποτελεσματικότερη εφαρμογή της. Μπορώ να διαβεβαιώσω τον κύριο Willy De Clerck και όλους τους βουλευτές του Σώματος, ότι τόσο τα ζητήματα που αφορούν τη Συνθήκη Σένγκεν και την εφαρμογή του άρθρου 8Α, όσο και τα θέματα που άπτονται της διαδικασίας λόγω παραβιάσεως και των διοικητικών πρακτικών, του εκλογικού δικαιώματος, της προξενικής και διπλωματικής προστασίας, των μηχανισμών διαρκούς διαλόγου, της εκπαίδευσης και της αναγνώρισης πτυχίων, της προστασίας από τις απειλές κατά της ατομικής ασφάλειας και ελευθερίας, όπως και της δράσης του Διαμεσολαβητή, όλα αυτά τα θέματα εξετάζονται ήδη από την Επιτροπή.

Μόλις σήμερα, στη συνεδρίαση του Σώματος των Επιτρόπων, αφιερώσαμε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας ακριβώς στο θέμα της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Και ας ελπίσουμε ότι, χάρη στην ώθηση αυτού του Κοινοβουλίου και σε θετικά μηνύματα όπως αυτό που λαμβάνουμε με αυτό το ψήφισμα, θα επιτύχουμε όλοι να φθάσουμε πιο γρήγορα σε μία γνήσια ιθαγένεια.

  Πρόεδρος . ‐ Ευχαριστώ πολύ, κύριε Επίτροπε Pinheiro.

Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο, στις 11.00