Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τρίτη 5 Σεπτεμβρίου 2000 - Στρασβούργο

7. Προτεραιότητες της Ένωσης όσον αφορά τις εξωτερικές σχέσεις (συνέχεια)

  Πρόεδρος. – Σειρά έχει η συνέχεια της συζήτησης επί των δηλώσεων της Επιτροπής και του Συμβουλίου για τις προτεραιότητες της ΕΕ στον τομέα των εξωτερικών δράσεων.

  Van den Berg (PSE). – (NL) Πρόεδρε, ευχαριστώ πάρα πολύ. Στα πλαίσια της συνέχειας της πρωινής συζήτησης, η Σοσιαλιστική Ομάδα αισθάνεται την ανάγκη να αναγνωρίσει ότι, μετά την κατάρρευση του τείχους του Βερολίνου, η θέση της Ευρώπης στον κόσμο άλλαξε πάρα πολύ, ειδικά όταν μιλάμε για την εξωτερική πολιτική η οποία ασκείται κατά κανόνα από τα εθνικά κράτη, τα οποία θα συνεχίσουν, βεβαίως, να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Είδαμε, επίσης, ότι οι κυβερνήσεις μας συχνά εμποδίζουν οι μεν τις δε να δράσουν αποτελεσματικά στο εξωτερικό. Σήμερα βλέπουμε τόσο τις εθνικές κυβερνήσεις όσο και την ΕΕ να προβαίνουν σταδιακά σε βήματα για τη χάραξη μιας ολοένα και πιο κοινής εξωτερικής πολιτικής. Για μας, στην περίπτωση των εξωτερικών δράσεων, η έννοια "εξωτερική πολιτική"; – και νομίζω ότι ο κ. Patten το διατύπωσε σαφέστατα αυτό- σημαίνει πολύ περισσότερα πράγματα από την κλασική διεθνή διπλωματία όπως τη γνωρίζουμε και αφορά θέματα όπως η ασφάλεια –με μια πολύ ευρύτερη σημασία- το περιβάλλον, η πρόληψη διενέξεων, το εμπόριο και οι σχέσεις σε πάρα πολλούς τομείς. Σ’ αυτούς συγκαταλέγονται η αναπτυξιακή συνεργασία και βεβαίως, τα κλασικά μέσα της εξωτερικής πολιτικής. αΈτσι, καταλήγουμε σε μια εμπλουτισμένη εξωτερική πολιτική της ΕΕ, στην ολοκλήρωση, στον Επίτροπο εξωτερικών σχέσεων, τον κύριο ΚΕΠΠΑ, κ. Σολάνα και βεβαίως στο Συμβούλιο, πλευρές που πρέπει όλες να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο. Κρίμα που δε θα μπορέσουμε να ακούσουμε εδώ τον κ. Σολάνα..

Θέλουμε να τονίσουμε ότι στις προτεραιότητες υπάρχουν, κατά κάποιον τρόπο, τρία σημεία που πρέπει να εξισορροπηθούν: ο άμεσος περίγυρος, οι γείτονές μας, η διεύρυνση, η Ανατολική Ευρώπη, μετά η στρατηγική πλευρά της περιοχής MEDA, της δεύτερης περιοχής που θίγει τις παραδοσιακές σχέσεις στο ΝΑΤΟ, τις G7 και τους άλλους οργανισμούς όπου συνεργαζόμαστε με την Αμερική και με άλλους παραδοσιακούς εταίρους μας, και τέλος ένα σημείο που χάνεται τόσο εύκολα από το οπτικό μας πεδίο αλλά κατά τη γνώμη μας είναι καθοριστικής σημασίας: η Ευρώπη ως φορέας συγκεκριμένων αξιών στον κόσμο, "a global player in a global village". Εδώ είναι πολύ σημαντικό να θεωρηθεί ότι η καταπολέμηση της φτώχειας αποτελεί ουσιαστική πτυχή της πολιτικής μας και δεν είναι υποδεέστερη της εξωτερικής πολιτικής. Συνάδελφοι Patten, Nielson και όλοι οι άλλοι, συμπεριλαμβανομένου του Επιτρόπου για τις εξωτερικές σχέσεις, υποστηρίζουμε ότι στο σημείο αυτό θα μπορούσε να βρεθεί μια νέα αξία, μια νέα ποιότητα και αποτελεσματικότητα μαζί με το Κοινοβούλιο. Μας λυπεί ιδιαιτέρως που το κεφάλαιο 4 και ο ρόλος και τα σχετικά καθήκοντα του Κοινοβουλίου εξακολουθούν να υποτιμούνται. Πολύ συχνά, βλέπουμε το Συμβούλιο να ακολουθεί τη γραμμή του και δεν είναι αυτός ο τρόπος για να ασκήσουμε μια κοινή εξωτερική πολιτική. Ελπίζουμε ότι το μήνυμά μας για μια νέα πολιτική θα εισακουστεί, χωρίς να θιγεί ο προϋπολογισμός. Μια νέα πολιτική με ένα ισχυρό ΕΚ το οποίο θα μπορεί να εκφράζει τις απόψεις του που θα λαμβάνονται σοβαρώς υπόψη. Θα θέλαμε πολύ να υπάρξει μια θετική αντίδραση του Συμβουλίου και της Επιτροπής όσον αφορά σ’ αυτό το σημείο της νέας πολιτικής.

  Cox (ELDR). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, επικροτώ την αποφασιστικότητα που επέδειξε σήμερα εδώ η γαλλική Προεδρία και η Επιτροπή όσον αφορά την έμφαση στη διεύρυνση ως κομβική προτεραιότητα των εξωτερικών δράσεων της Ένωσης. Ελπίζω πως όταν ασχοληθούμε με το θέμα αύριο στο Κοινοβούλιο, το περιστατικό Verheugen θα έχει απλώς χρησιμεύσει σαν καίρια υπενθύμιση ότι πρέπει να αποσαφηνίσουμε τα μηνύματα που στέλνουμε και να αποφεύγουμε να στέλνουμε συγκεχυμένα μηνύματα όσον αφορά τούτη τη στρατηγική προτεραιότητα.

Αναφορικά με το προκείμενο θέμα, θα ήθελα να συνεχίσω από το σχόλιο που έκανε νωρίτερα σήμερα ο Επίτροπος όταν μίλησε για την προσπάθεια να γίνει αποτελεσματικότερη η εξωτερική πολιτική, λέγοντας ότι επικροτώ θερμά και προσυπογράφω την άποψή του για το αδιαίρετο της εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης. Αν λάβουμε υπόψη τη διαδικασία της Βαρκελώνης, την ειρηνευτική διαδικασία της Μέσης Ανατολής, τις σχέσεις μας με τα δυτικά Βαλκάνια, τις σχέσεις μας με τη Ρωσία, βλέπουμε ότι σαφώς υπάρχει τεράστιο εύρος πολιτικής που πρέπει να καλυφθεί και μεγάλη ποικιλία μέσων. Είναι εμφανές ότι μια επιτυχής εξωτερική πολιτική δεν μπορεί να στηρίζεται σε έναν μόνο πυλώνα. Ακόμη κι αν η άσκηση της εξωτερικής πολιτικής – και ειδικά η διάσταση της ασφάλειας και της άμυνας στην εξωτερική πολιτική μας – είναι ουσιωδώς θέμα των κυβερνήσεων, συνάγεται ότι, εξαιτίας της φύσης του τομέα των πολιτικών και των διαθέσιμων μέσων, δεν μπορεί να είναι αποκλειστικό έργο των κυβερνήσεων. Η Επιτροπή έχει δίκιο να απαιτεί το δικαίωμα για συνεργασία σύμφωνα με τη συνθήκη και, μέσω αυτού, το Κοινοβούλιο έχει δίκιο να απαιτεί το δικό του δικαίωμα για υποχρέωση λογοδοσίας και έλεγχο.

Ένα δεύτερο γενικό θέμα που θέλω να θίξω αφορά την αποδοτικότητα της πολιτικής. Και εδώ η νέα Επιτροπή – και ειδικά ο Επίτροπος κύριος Patten – αξίζουν συγχαρητήρια, πρώτον επειδή μας αποκάλυψαν την έκταση της φρίκης στην οποία έχει εξελιχθεί μεγάλο τμήμα της πολιτικής. Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω τα πορίσματα αυτών των ερευνών: τα τελευταία πέντε έτη, η μέση καθυστέρηση για εκταμίευση των δεσμευμένων πόρων αυξήθηκε από τρία χρόνια σε τεσσεράμισι. Για ορισμένα χρόνια, ο συσσωρευμένος όγκος εκκρεμών δεσμεύσεων αντιστοιχεί σε περισσότερα από οκτώμισι χρόνια πληρωμών. Όπως και να αναλυθούν αυτά τα στοιχεία είναι πασιφανώς κωμικοτραγικά. Για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να πούμε ότι η πρώην Επιτροπή υπό την ηγεσία του κύριου Ζακ Σαντέρ ήταν εξίσου θύμα όσο και δράστης αυτής της διαδικασίας. Πρόκειται για τα συσσωρευμένα αποτελέσματα ενός αναποτελεσματικού και καθόλου αποδοτικού συστήματος επί σειρά ετών. Επικροτούμε τη δέσμευση για επείγουσα αναθεώρηση της εν λόγω διαδικασίας.

Εξ ονόματος της Ομάδας των Φιλελεύθερων Δημοκρατών θα ήθελα να τονίσω με ιδιαίτερη έμφαση τη σοβαρή ανησυχία μας για τον κώδικα μυστικότητας αντί για τον κώδικα διαφάνειας που κανονικά προωθεί το Συμβούλιο. Η γενική μυστικότητα δεν είναι η καλύτερη μέθοδος για να νομιμοποιηθεί μια εξελισσόμενη κοινοτική πολιτική. Η Ομάδα μου στηλιτεύει το γεγονός ότι ο εν λόγω κώδικας μυστικότητας πέρασε υπογείως κατά τη θερινή διακοπή του Κοινοβουλίου, με καμία κοινοβουλευτική διαβούλευση και με γραπτή διαδικασία. Ισούται με μια μορφή διακυβερνητικής συνομωσίας που στρέφεται κατά του δικαιώματος των πολιτών να γνωρίζουν. Θέλω να ακούσω από το Συμβούλιο σήμερα τι ρόλο προτίθεται να αναθέσει σε αυτό το Σώμα όσον αφορά τον έλεγχο και την υποχρέωση λογοδοσίας σε θέματα που ίσως είναι διακυβερνητικά αλλά τα οποία δεν μπορούν να στηρίζονται σε έναν μόνο πυλώνα.

  Hautala (Verts/ALE). – (FI) Κύριε Πρόεδρε, αφού η Ευρωπαϊκή Ένωση διευρύνει τις αρμοδιότητές της, μπορούμε να αναμένουμε ότι η διαφάνεια αυτών των δραστηριοτήτων και ο κοινοβουλευτικός έλεγχος θα αυξηθούν με τον ίδιο ρυθμό. Τώρα φαίνεται ότι η ευρωπαϊκή ταυτότητα όσον αφορά τη ασφάλεια και την άμυνα αναπτύσσεται πολύ έντονα και πολύ γρήγορα μετά τη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι. Όμως, έχουμε την εντύπωση οτι το Συμβούλιο προσφεύγει όλο και περισσότερο σε μια διακυβερνητική συνεννόηση για αυτό το θέμα, μέχρι του σημείου να απειλήσει να αφήσει εκτός την ίδια την Επιτροπή, πράγμα κατά τη γνώμη μου απαράδεκτο. Η Επιτροπή πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.

Όπως είπε προ ολίγου ο κ. Cox, εκφράζω και εγώ την έντονη δυσαρέσκειά μου για το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια των θερινών διακοπών το Συμβούλιο συνέταξε ιδιαίτερα σημαντικούς περιορισμούς όσον αφορά το δικαίωμα των πολιτών να ενημερώνονται για τα έγγραφα που αναφέρονται σε θέματα ασφάλειας και άμυνας. Φυσικά, κανείς δεν αρνείται ότι κάπου-κάπου η εμπιστευτικότητα,, ακόμη και η μυστικότητα, είναι απαραίτητες, όταν για παράδειγμα πρόκειται για επιχειρησιακά θέματα αμυντικής πολιτικής. Αλλά η απόφαση του Συμβουλίου παρουσιάζει τώρα τον κίνδυνο να οδηγήσει σε μία κατάσταση όπου ολόκληρη η ανάπτυξη της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας θα διαφεύγει κάθε ελέγχου. Θα είναι πλέον αδύνατη, λοιπόν, η εποπτεία της. Οι πολίτες δεν θα μπορούν πλέον να ενημερώνονται για την εξέλιξη της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας και τα κοινοβούλια δεν θα συμμετέχουν στον έλεγχό της.

Έχουμε συζητήσει για αυτό το θέμα εδώ στο Κοινοβούλιο και η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων και Εσωτερικής Αγοράς, στους κόλπους της οποίας έλαβα μέρος στην εξέταση του φακέλου, μελετά αυτόν τον καιρό το ερώτημα μήπως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα έπρεπε να προσφύγει δικαστικώς στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εναντίον του Συμβουλίου για αυτή την απόφαση, η οποία αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των προνομίων του Κοινοβουλίου και περιορισμό των δικαιωμάτων που έχουν καταφέρει να αποκτήσουν οι πολίτες όσον αφορά την ελεύθερη πρόσβαση στα έγγραφα. Απαιτώ και εγώ από τον εκπρόσωπο του Συμβουλίου να λάβει ξεκάθαρη θέση επί του θέματος αυτού και θα ήμουν εξαιρετικά ευγνώμων στην Επιτροπή αν σχολίαζε και η ίδια την όλη κατάσταση.

  Miranda (GUE/NGL). – (ΡΤ) Κύριε Πρόεδρε, θα είμαι εξαιρετικά σύντομος εφόσον θα ήθελα μόνο να θίξω μία πτυχή η οποία σχετίζεται ιδιαιτέρως με την εξωτερική δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θέμα ιδιαίτερο κατά τη γνώμη μου που πρέπει όμως να λάβουμε περισσότερο υπόψη μας και το οποίο μας απασχολεί πάρα πολύ. Αναφέρομαι στην έκδηλη τάση που υπάρχει να υποβαθμίζεται συνεχώς, ως προς τη σημασία και τα μέσα, η συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Ασφαλώς δεν παραγνωρίζω ότι υπάρχουν άλλοι στόχοι και ότι φυσικά πρέπει να ληφθούν δεόντως υπόψη. Θεωρώ όμως ότι, είτε λόγω των προσδοκιών που δημιουργούνται, είτε λόγω των ευθυνών που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είτε λόγω των νέων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι αναπτυσσόμενες χώρες, για όλους αυτούς τους λόγους πιστεύουμε ότι πρέπει αυτές οι σημαντικές περιοχές του κόσμου να λαμβάνονται ιδιαίτερα υπόψη στο πλαίσιο της δράσης μας.

Και, κυρίως, θα υπογραμμίσω μία πτυχή: πρέπει, στο πλαίσιο αυτό, να καταρτίσουμε κατάλληλες και αυτόνομες στρατηγικές οι οποίες θα εδραιώσουν τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα αυτό. Η ανησυχία αυτή δημιουργείται, κυρίως, λόγω των διαδοχικών μειώσεων του προϋπολογισμού στο πλαίσιο της συνεργασίας οι οποίες, κατά κάποιον τρόπο, αποδεικνύουν και καθιστούν βάσιμες αυτές τις ανησυχίες που μόλις ανέφερα και στις οποίες πιστεύω ότι είναι απαραίτητο να τεθεί ένα τέλος μια για πάντα.

  Dupuis (TDI). – (FR) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Προεδρεύοντα, κύριε Επίτροπε, αγαπητοί συνάδελφοι, θα ήθελα καταρχάς να απευθύνω μια μικρή παρατήρηση στον κ. Patten. Το έγγραφο το οποίο πρόκειται να ψηφίσουμε καταδικάζει την διακυβερνητική ακυβερνησία που χαρακτηρίζει τη δομή της κοινής μας εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, γεγονός που είναι λίγο αντιφατικό ως προς τα σημερινά λεγόμενα του Επιτρόπου, κατά τα οποία η πολιτική των εξωτερικών υποθέσεων θα παρέμενε στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Πιστεύω, λοιπόν, ότι θα έπρεπε να δούμε το θέμα πιο ελαστικά. Στην πολιτική, δεν χρησιμοποιούμε ποτέ τον όρο “ποτέ”. Πιστεύω ότι το Κοινοβούλιό μας είναι αρκετά δειλό στο συγκεκριμένο θέμα, ωστόσο η παρέμβαση του κ. Brok απέδειξε ότι ορισμένοι, μέσα στο Κοινοβούλιο μας, συνεχίζουν να πιστεύουν ότι μια κοινοτικοποίηση της εξωτερικής πολιτικής είναι όχι μόνο ανά πάσα στιγμή εφικτή, αλλά και απολύτως αναγκαία.

Θα ήθελα, εν συντομία, να θέσω δύο ερωτήσεις στον Προεδρεύοντα. Διαβάζω με ενδιαφέρον ότι πρόκειται να ληφθεί μια γαλλο-γερμανική πρωτοβουλία ομαδοποίησης των προξενείων. Η παρούσα Προεδρία μπορεί άραγε να αντιληφθεί μια ταχεία κοινοτικοποίηση της πολιτικής εξωτερικών υποθέσεων και να περιμένει, κυρίως, ότι θα μπορούσαμε να εμπιστευτούμε σε μια πρεσβεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης το καθήκον να εκπροσωπήσει το σύνολο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις πενήντα χώρες όπου κανένα από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχει παρουσία;

Μία δεύτερη ερώτηση. Αντιλήφθηκα με ενδιαφέρον, κύριε Προεδρεύοντα, την προφανή έλλειψη ενθουσιασμού που δείξατε σχετικά με τη Σύνοδο Κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης / Κίνας. Χαίρομαι γι’ αυτό. Μήπως αυτό σημαίνει ότι η λεγόμενη πολιτική κριτικού διαλόγου με την Κίνα πρόκειται να επικυρωθεί οριστικά και θα είστε έτοιμος, ως Προεδρεύων, να προσεγγίσετε, κατά την προσεχή συνάντησή σας με τους Κινέζους, το ζήτημα της αναγνώρισης της εξόριστης θιβετιανής κυβέρνησης, αν καμία συμφωνία σχετικά με το νέο καθεστώς του Θιβέτ δεν προκύψει μέσα σε μια λογική προθεσμία;

  Salafranca Sánchez-Neyra (PPE-DE). – (ES) Κύριε Πρόεδρε, εγώ πιστεύω ότι είναι σημαντικό να μην παραμελούμε τους στόχους που επιδιώξαμε με αυτή τη συζήτηση και που, κατά τη γνώμη μου, είναι δύο:

Πρώτον, να εξασφαλίσουμε μια πιο αποτελεσματική, πιο συνεπή και πιο ορατή εξωτερική δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλιώς, σε τι μας ωφελεί να έχουμε, αθροιστικά η Επιτροπή και τα κράτη μέλη, πάνω από 40 000 υπαλλήλους σε πάνω από 1 500 διπλωματικές αντιπροσωπείες - τους διπλάσιους από τις Ηνωμένες Πολιτείες - αν στη πράξη η δράση μας δεν είναι αρκετά αποτελεσματική, αρκετά συνεπής και αρκετά ορατή; Νομίζω ότι ο κ. Patten το διατύπωσε πολύ καλά στην ομιλία του, όπου απέδειξε τουλάχιστον ότι έχει διαβάσει την κοινή πρόταση ψηφίσματος που διαπραγματευτήκαμε στο Κοινοβούλιο.

Δεύτερον, να υπογραμμισθεί ότι οι καιροί που το Κοινοβούλιο περιοριζόταν στην υπογραφή της επιταγής με τις προτεραιότητες που καθόριζαν άλλα κοινοτικά όργανα έχει περάσει οριστικά στην ιστορία.

Κύριε Moscovici, κατά τους ερχόμενους μήνες θα πρέπει να ληφθούν σοβαρές αποφάσεις στον τομέα της αναδυόμενης και εμβρυακής πολιτικής άμυνας. Στην κρίση των Βαλκανίων κατέστησαν απολύτως εμφανείς οι ανεπάρκειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή τη στιγμή διεξάγεται στις Ηνωμένες Πολιτείες μεγάλη συζήτηση για τις στρατιωτικές δαπάνες, συζήτηση που θα πρέπει να αρχίσουμε σύντομα στην Ευρώπη, όχι μόνο από την σκοπιά των δαπανών, αλλά και από την πλευρά της διάρθρωσής τους.

Οι ασύμβατες και ετερογενείς επενδύσεις των κρατών μελών στον τομέα αυτό - οι εθνικές αντανακλάσεις - δυσχεραίνουν τη συζήτηση αυτή τόσο όσο χρειάζεται για να μην μπορούμε να λάβουμε υπόψη άλλα προστιθέμενα προβλήματα, όπως οι ενδοοργανικές έριδες. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σαφώς θα προτιμούσε να ανήκε η θέση του Υπάτου Εκπροσώπου στα όργανα της Επιτροπής. Ανήκει όμως στο Συμβούλιο και πρέπει να το δεχθούμε, όπως πρέπει επίσης να δεχθούμε ότι η Επιτροπή πρέπει να διαδραματίζει ένα ρόλο. Έχει δίκιο ο κ. Patten όταν λέγει ότι πρέπει να ξεκαθαρίσουμε και να διευθετήσουμε μια σειρά εντάσεων μεταξύ του διακυβερνητικού και του κοινοτικού επιπέδου. Αυτή η διαμάχη ανάμεσα στα όργανα πρέπει να επιλυθεί, και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν θα περιορισθεί στο σερβίρισμα, αλλά θέλει να συμμετάσχει και στο μαγείρεμα.

  Lalumière (PSE). - (FR) Κύριε Πρόεδρε του Συμβουλίου, κύριε Επίτροπε, παρακολουθούμε με μεγάλο ενδιαφέρον, οι Γάλλοι συνάδελφοί μου της ομάδας PSE, και εγώ προσωπικά, τις εξωτερικές δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε γενικές γραμμές, υπενθυμίζουμε ότι είμαστε υπέρ της έντονης παρουσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διεθνή σκηνή. Αυτό συνεπάγεται, εν πρώτοις, μια σταθερή και συνεχή βούληση εκ μέρους του ίδιου του Συμβουλίου. Μιλήσατε για υπερβολική φιλοδοξία, κύριε Υπουργέ και χαίρομαι γι' αυτό. Όμως, αυτό συνεπάγεται, επίσης, και πραγματικές δυνατότητες δράσης για την Επιτροπή. Αυτή είναι η επιθυμία του κ. Επιτρόπου και ελπίζω να έχει και τώρα και στο μέλλον τα πολιτικά, διοικητικά και οικονομικά μέσα για την υλοποίηση των πεδίων του ενδιαφέροντός του, προκειμένου η ΚΕΠΠΑ να είναι αποδοτική και πραγματικά αποτελεσματική.

Εντούτοις, σε αυτήν την σύντομη παρέμβαση, θα ήθελα, κυρίως, να εμμείνω στο θέμα της διεύρυνσης. Μία πρόσφατη συνέντευξη η οποία δόθηκε σε γερμανική εφημερίδα προκάλεσε αναστάτωση. Για μας, τα πράγματα είναι σαφέστατα. Δεν τίθεται ζήτημα χαλάρωσης της διαδικασίας διεύρυνσης μέσω της διαμόρφωσης νέων απαιτήσεων και διαφόρων μέσων επιβράδυνσης. Αντίθετα, πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να την προωθήσουμε, όπως σχολιάσατε μόλις τώρα κύριε Υπουργέ, πράγμα που δεν αποκλείει προφανώς ούτε την αυστηρότητα, ούτε την επαγρύπνηση. Μια επιπόλαιη διεύρυνση θα ήταν φυσικά σοβαρό λάθος.

Με αυτό το δεδομένο, αντιλαμβανόμαστε τα προβλήματα που θέτει στο σύνολό της η κοινή γνώμη, τόσο των δεκαπέντε κρατών μελών όσο και των υποψήφιων χωρών. Η κοινή γνώμη δεν είναι καλά ενημερωμένη και αμφιταλαντεύεται μεταξύ ενός παράλογου ενθουσιασμού, ενός αισθήματος αποθάρρυνσης, και μιας εχθρικής στάσης. Αναμφισβήτητα, υπολείπεται πολλή δουλειά για να μπορέσει η μακρά και δύσκολη διαδικασία διεύρυνσης να στηριχτεί σε μία στέρεα, σαφή, και σταθερή λαϊκή βούληση.

  Schroedter (Verts/ALE). – (DE) Κύριε Πρόεδρε! Η εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να είναι αποτελεσματική μόνο όταν πληρεί τρία βασικά κριτήρια: σαφήνεια, αξιοπιστία και διαφάνεια. Κύριε Patten, εμείς θα το τονίζουμε διαρκώς, ακόμη και όταν εσείς λέτε ότι θα πρέπει επιτέλους να σταματήσει αυτό το παιγνίδι του pingpong. Πιστεύω ότι το παιγνίδι έχει αρχίσει και θα τελειώσει τότε μόνο, όταν βρεθεί μια εποικοδομητική λύση, ειδάλλως θα οδηγήσει σε διαιώνιση του ανταγωνισμού μεταξύ των θεσμικών οργάνων της Ένωσης.

Πιστεύω ότι η σχετική ομιλία σας στο Παρίσι ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Θα πρέπει επιτέλους να συζητηθεί ανοικτά πώς θα υπάρξει μια σαφής αντιπροσώπευση στην εξωτερική μας πολιτική. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στο σημείο αυτό. Εσείς ο ίδιος είχατε δηλώσει ότι η αξιοπιστία, το δεύτερο κριτήριο, είναι δυνατή τότε μόνον όταν αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες που διαθέτει η Ένωση, δηλαδή και οι τρεις πυλώνες, ιδιαίτερα μάλιστα ο πρώτος με τα χρηματοδοτικά μέσα που διαθέτει, σε μία προληπτική διαχείριση κρίσεων και όταν η ΕΕ αρχίσει να εξάγει σταθερότητα χρησιμοποιώντας σωστά τους οικονομικούς πόρους που διαθέτει και συνδέοντάς τους με πολιτικά μέσα.

Γνωρίζουμε ότι το ζήτημα της ασφάλειας θα πρέπει να εξεταστεί όσον το δυνατόν πιο ολοκληρωμένα. Η ασφάλεια του περιβάλλοντος, η ασφάλεια του ατόμου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν μπορεί να υπάρξει στα πλαίσια ενός μόνον πυλώνα. Έτσι, η προληπτική διαχείριση κρίσεων δεν μπορεί να περιοριστεί αποκλειστικά στη σύσταση ενός αστυνομικού σώματος, αλλά απαιτεί τη συμμετοχή όλων των πυλώνων. Για το τελευταίο κριτήριο, τη διαφάνεια, η ομάδα μας δήλωσε με μεγάλη σαφήνεια σήμερα ότι δεν δεχόμαστε και ούτε θα δεχτούμε στο μέλλον περιορισμούς στην πρόσβαση σε διάφορα έγγραφα. Το Κοινοβούλιο απαιτεί διαφάνεια και θα εξακολουθήσει να την απαιτεί τόσο από το Συμβούλιο όσο και από την Επιτροπή. Το ζήτημα δεν τελειώνει εδώ.

  Oostlander (PPE-DE). – (NL) Κύριε Πρόεδρε, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου μίλησε με ενδιαφέροντα τρόπο για τις τέσσερις μελλοντικές προτεραιότητες της Προεδρίας στον τομέα των εξωτερικών υποθέσεων και της άμυνας. Υπάρχουν δύο σημεία τα οποία αφορούν και το ψήφισμα, που είναι συγκεκριμένα η επιλογή των μέσων και η ανάπτυξη της ίδιας της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. Ο Επίτροπος Patten, ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, αντέδρασε σ’ αυτά με το δικό του τρόπο και παρατήρησε ότι η ΕΕ δείχνει ένα εξαίρετο πνεύμα πρωτοβουλίας. Το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας προέρχεται από την ΕΕ, δύο τρίτα των δωρεών. Υπάρχει και η διεύρυνση και ο Επίτροπος αναφέρθηκε και στην προαγωγή της σταθερότητας. Τότε άρχισα κάπως να αμφιβάλω και, όταν αναφέρθηκε στην προβολή της ταυτότητας της ΕΕ στο διεθνή χώρο, σκέφτηκα ότι θα ήθελα πάρα πολύ να υποστηρίξω τον ίδιο στόχο αλλά με έναν τρόπο που να ταιριάζει στις ευθύνες της Ευρώπης.

Η προβολή της ευρωπαϊκής ταυτότητας είναι, φυσικά, δυνατή μόνο μέσω μιας πραγματικά ευρωπαϊκής πολιτικής. αΟμως, οι ευθύνες της Ευρώπης δεν μπορούν να κατακερματιστούν σε δεκαπέντε ή τριάντα ή ακόμη περισσότερα κράτη μέλη. Αυτό δε σημαίνει ότι δε θα υπάρχουν πλέον υπουργοί εξωτερικών στα κράτη μέλη - βεβαίως και θα υπάρχουν, όπως και οι συνάδελφοί τους των οικονομικών και σίγουρα της παιδείας. αΟταν όμως πρόκειται για θέματα που εμπίπτουν στην ευθύνη της Ευρώπης αυτά πρέπει να διευθετούνται με βάση μια ευρωπαϊκή προοπτική, με βάση κοινές ευρωπαϊκές αξίες, όπως αυτές που συμμεριζόμαστε εδώ, στη λαϊκή αντιπροσωπεία.

Το θέμα δεν αφορά μιαν απλή γραφειοκρατική κατανομή της εξουσίας μεταξύ θεσμικών οργάνων ή ένα διψασμένο για εξουσία Κοινοβούλιο. Πρόκειται για μια πρακτική λύση στο ερώτημα πώς μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Το θέμα είναι ότι δεν μπορέσαμε να ασκήσουμε μια συγκεκριμένη πολιτική στη Βοσνία για να προλάβουμε τις καταστροφές. αΕτσι χάθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Αυτό είναι το θέμα! Πώς μπορούμε να το προλάβουμε; Εμείς, ως Κοινοβούλιο, λέμε ότι αυτό είναι εφικτό μόνο με μια ευρωπαϊκή πολιτική και με κανέναν άλλο τρόπο.

  Wijkman (PPE-DE). – (SV) Κύριε Πρόεδρε! Θα ήθελα καταρχάς να ευχαριστήσω τόσο τη γαλλική Προεδρεία όσο και τον επίτροπο Patten για την εξαιρετική τους παρέμβαση σήμερα το πρωί. Οι προτεραιότητες που ανέφεραν αξίζουν της υποστήριξης όλων μας.

Εξαιτίας της πίεσης του χρόνου θα ήθελα να κάνω λίγα μόνο σχόλια. Θα ήθελα να αναφερθώ κυρίως στις ελλείψεις που παρουσιάζει η συνεργασία για την ανάπτυξη μεταξύ της Ένωσης και των αναπτυσσομένων χωρών. Ο επίτροπος Patten αξίζει κάθε επαίνου για την ειλικρίνεια με την οποία παρουσίασε και παρουσιάζει τα προβλήματα. Έχω προσωπική εμπειρία αυτών καθώς, όντας σε υπεύθυνη θέση στα πλαίσια του προγράμματος ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, ζήτησα τη συνεργασία με την Ένωση και τα κράτη μέλη προκειμένου να υπάρξει συντονισμός και κοινή δράση σε διάφορους τομείς. Τα αποτελέσματα ήταν κατά κανόνα αρνητικά, είτε εξαιτίας του γεγονότος ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έπρεπε να λαμβάνει σχεδόν κάθε απόφαση στις Βρυξέλλες, πιθανώς λόγω έλλειψης ικανού προσωπικού στους συγκεκριμένους τομείς. Για όλους αυτούς τους λόγους η συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν ιδιαίτερα δυσχερής και χρονοβόρος. Ο ΟΗΕ αντιμετωπίζει τα δικά του προβλήματα με τη γραφειοκρατία και τη βραδύτητα δράσης – αυτό είμαι εγώ ο πρώτος που το αναγνωρίζω, ωστόσο όσον αφορά τη συνεργασία για την ανάπτυξη και τις προσπάθειές μας στον τομέα αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και ορισμένα χρόνια υπολείπεται πολύ του ΟΗΕ.

Συμπεραίνω, επομένως, καταρχήν ότι η Επιτροπή οφείλει να επιτύχει μία ευρύτατη αποκέντρωση των κέντρων λήψης αποφάσεων σε εθνικό επίπεδο. Οι “Βρυξέλλες” σε όλα τα διοικητικά επίπεδά τους οφείλουν να αναθέσουν αλλού ένα μεγάλο τμήμα των ελέγχων.

Εξάλλου, είναι σημαντικό να προσλάβει η Επιτροπή επαρκές και ικανό προσωπικό προκειμένου να εφαρμόζονται οι αποφάσεις που λαμβάνει.

Γνωρίζω ότι εσείς, επίτροπε Patten, ακολουθείτε ακριβώς αυτή την κατεύθυνση στην πολιτική σας τη στιγμή αυτή. Εγώ θα ήθελα απλώς να υπογραμμίσω ότι ο χρόνος πιέζει. Εάν δεν πραγματοποιηθούν ταχύτατα αλλαγές, φοβούμαι ότι η υποστήριξη προς τη συνεργασία για την ανάπτυξη θα υποχωρήσει σταδιακά. Θα ήταν κρίμα κάτι τέτοιο, καθώς είναι εξαιρετικά χρήσιμη μία πολύπλευρη συνεργασία στον τομέα αυτόν, κάτι το οποίο είναι και προς το συμφέρον της Ένωσης προκειμένου αυτή να παίξει ένα δυναμικό ρόλο στο παγκόσμιο προσκήνιο.

  Gemelli (PPE-DE). – (ΙΤ) Κύριε Πρόεδρε, κατά τη γνώμη μου η παρέμβαση του Προέδρου του Συμβουλίου ήταν κάπως μεροληπτική και γενική, ενώ την παρέμβαση του Επιτρόπου Patten τη βρήκα ρεαλιστική και προσεκτική στους διάφορους προβληματισμούς.

Πρέπει, επομένως, να σταματήσουμε λίγο στα διάφορα ζητήματα. Το πρώτο: αρχίζει αύριο στον ΟΗΕ μια σημαντική σύνοδος, στην οποία συμμετέχουν 159 αρχηγοί κράτών. Με ποια ιδιότητα παρευρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση; Σε ποιο επίπεδο; Πιστεύω ότι θα ήταν πραγματικά σημαντικό να προσδιορίσουμε ένα μέγιστο επίπεδο και να δώσουμε φωνή στην παρουσία μας.

Όταν μιλά κανείς για προτεραιότητες, πρέπει να μιλήσει και για οικονομική πολιτική, ενώ οι δικές μας οικονομικές πολιτικές είναι όλες στραμμένες προς το εσωτερικό της Ευρώπης.

Εξίσου σημαντικό είναι να μην εγκαταλειφθεί η πολιτική της ανάπτυξης, επειδή η πολιτική αυτή δημιουργεί σταθερότητα και ειρήνη και πρέπει να προσανατολισθεί προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και προς τη Ρωσία και την Κίνα. Πιστεύω ότι δεν μπορεί κανείς να μας ζητά να επιλέξουμε μεταξύ Βαλκανίων και αναπτυσσόμενων χωρών. Τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν υπόψη τους αυτές τους προβληματισμούς.

Η ελπίδα μιας συνταγματοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των άλλων και για να έχουμε θεσμική ιθαγένεια στους διεθνείς οργανισμούς, η δημιουργία ευρωπαϊκής διπλωματίας σύμφωνα με την έκθεση Galeote, η πολιτιστική ανησυχία που πρέπει να έχουμε κατά νου για να αποφύγουμε τις νέες αποικιοκρατίες, η υποστήριξη και η αξιοποίηση των δημοκρατικών διαδικασιών που έχουν ξεκινήσει ακόμη και σε χώρες όπως το Ιράν, η ρύθμιση της σχέσης με τις ΜΚΟ – που θα μπορούσαν να είναι ο εκτελεστικός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Ένωσης – μπορούν να είναι επιλογές προς υιοθέτηση για μια ισχυρή πολιτική πρωτοβουλία έναντι των αναπτυσσόμενων χωρών, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η πολιτιστική υπεροχή για την οποία καυχιέται η Ευρώπη, να αναζητηθεί αλληλεγγύη για να αναπτυχθεί η ποιότητα ζωής και να αποδειχθεί ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας με την εξύμνησή της σε κάθε γωνιά του κόσμου.

  Morillon (PPE-DE). - (FR) Kύριε Προεδρεύοντα του Συμβουλίου, αναφερθήκατε σήμερα το πρωί στην έκθεση που το Κοινοβούλιο μου ζήτησε να του παρουσιάσω σχετικά με την διαδικασία προσχώρησης της Τουρκίας. Πιστεύω να μπορέσω σήμερα να κάνω μια πρώτη παρουσίαση της ουσίας των συμπερασμάτων αυτής της έκθεσης.

Το Κοινοβούλιό μας επικροτεί, μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τις προσπάθειες που κατέβαλε η Τουρκία για να καθορίσει ένα πρόγραμμα εξέλιξης του νομικού της οπλοστασίου, προκειμένου να ανταποκριθεί καλύτερα στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά κυρίως με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ταυτόχρονα, κατανοούμε την αντίδραση που προκλήθηκε στο εσωτερικό ορισμένων πολιτικών κομμάτων και στην κοινή γνώμη από τη συνειδητοποίηση της σημασίας των μεταρρυθμίσεων στις οποίες πρέπει η χώρα αυτή να συναινέσει πριν την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Θέλουμε οι εταίροι μας να γνωρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει σε καμία περίπτωση την πρόθεση να αναμιχθεί στις εσωτερικές τους υποθέσεις, ωστόσο τους προτείνει μία σύμβαση οι όροι της οποίας έχουν οριστεί εκ νέου στην εταιρική σχέση προσχώρησης και είναι σύμφωνοι με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, σύμβαση την οποίαν από εκείνους εξαρτάται αν θα αποδεχτούν ή θα απορρίψουν.

Πιστεύω, σχετικά, ότι οφείλουμε να έχουμε το θάρρος να πούμε στον τουρκικό λαό ότι υπάρχουν σήμερα δύο προϋποθέσεις για την προσχώρησή του στην Ευρώπη: αφενός, ο σεβασμός της ανάγκης ύπαρξης ταυτότητας, η οποία έχει εκδηλωθεί σε όλη την Ευρώπη από τους συμπολίτες μας, τόσο σαφής όσο έντονη είναι και η επιθυμία τους να διαφυλάξουν τις ρίζες τους απέναντι στις αναπόφευκτες εξελίξεις της παγκοσμιοποίησης. Η Ευρώπη, έχοντας συνείδηση ότι η ποικιλότητά της αποτελεί τον πλούτο της, αποφάσισε να αναγνωρίσει αυτήν την ανάγκη ταυτότητας. Γι' αυτό και εμμένει στα δικαιώματα αλλά και στις υποχρεώσεις των μειονοτήτων. Αυτό είναι το πνεύμα με το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση προτείνει να βοηθήσει την Τουρκία στην επίλυση του κουρδικού προβλήματος.

Αφετέρου, καλό είναι να βρεθεί, στις καλύτερες δυνατές προθεσμίες, μία λύση στο πρόβλημα της Κύπρου, δεδομένου ότι κανείς στην Ευρώπη δεν μπορεί ίσως να καταλάβει για ποιο λόγο παραμένει διαιρεμένη από ένα τείχος παρόμοιο με αυτά του Βερολίνου, της Βηρυτού και του Σεράγεβο (για να αναφέρω μερικά), τα οποία έχουν επιτυχώς πέσει εδώ και καιρό.

  Van Orden (PPE-DE). – (ΕΝ) Κύριε Πρόεδρε, η συζήτησή μας σήμερα αποκαλύπτει τη συνεχιζόμενη δυσκολία στην καρδιά του τρόπου που η Ευρωπαϊκή Ένωση προσεγγίζει την εξωτερική πολιτική. Είναι πρόθεσή μας να δώσουμε σε μια διευρυνόμενη ομάδα ευρωπαϊκών εθνών ισχυρότερη φωνή στην παγκόσμια σκηνή και να βελτιώσουμε τον συντονισμό και την αποτελεσματικότητα των πολιτικών τους σε μια σειρά ζητημάτων; Εάν είναι, τότε έχει τη στήριξή μου. Ή μήπως φιλοδοξία είναι να κινηθούμε προς τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κράτους, με τη δική του εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας η οποία θα βασίζεται στις δικές του διπλωματικές υπηρεσίες και τον δικό στρατό; Αυτή την ιδέα την απορρίπτω ολόψυχα. Σαφώς, δεν είναι αυτό που επιθυμεί ο λαός της Βρετανίας ούτε, πιστεύω, και αυτό που θέλουν πολλοί πολίτες στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ποτέ δεν τους ζητήθηκε η γνώμη με ειλικρινή τρόπο.

Ο κύριος Patten επανέλαβε σήμερα την άποψή του για ακαθόριστο μέλλον θα υπάρχουν εθνικοί Υπουργοί Εξωτερικών. Αλλά αυτό είναι μόνο το μισό πρόβλημα. Ποιο θα είναι το περιεχόμενο της δουλειάς τους σε δέκα χρόνια από τώρα εάν η ΕΕ συνεχίσει τη σημερινή της πορεία; Σε τελευταία ανάλυση, και μετά την πλήρη εγκαθίδρυση της ΟΝΕ θα συνεχίσουν να υπάρχουν Υπουργοί Οικονομικών στη ζώνη του ευρώ. Πόση όμως αληθινή ευθύνη θα έχουν; Υπάρχουν σαφώς πολλοί σε αυτό το Κοινοβούλιο που εντελώς ανοιχτά συνηγορούν υπέρ ενός ενιαίου Υπουργείου Εξωτερικών για την Ευρώπη, και η έκθεση του κύριου Galeote Quecedo που ψηφίστηκε σήμερα με τις προτάσεις της για μια μόνιμη κοινοτική διπλωματική υπηρεσία είναι, φοβάμαι, ένα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Ανησυχώ, επίσης, από το βαθμό στον οποίο πολλοί θέλουν να ορίσουν την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική σε αντιδιαστολή με τις πολιτικές των Ηνωμένων Πολιτειών, ορισμένες φορές μάλιστα με εσκεμμένη εχθρότητα προς τις θέσεις των ΗΠΑ. Η προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει βέβαια να είναι ο απεγκλωβισμός από αυτήν την ανταγωνιστική νοοτροπία και αντιθέτως να έχει ως πρώτιστο στόχο να βρει τρόπους να συμβάλει στη δυτική αλληλεγγύη. Το καλύτερο βήμα για την αντιμετώπιση θεμάτων πολιτικής ασφάλειας είναι το ΝΑΤΟ αντί της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο κίνδυνος είναι ότι η κοινή ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας με την έμφαση που δίνει στην αυτόνομη ικανότητα, θα υπονομεύσει τη συμμαχία που μας υπηρέτησε τόσο άξια σε πιο απειλητικούς καιρούς.

  Dupuis (TDI). - (FR) Κύριε Πρόεδρε, μαζί με ορισμένους συναδέλφους θέσαμε συγκεκριμένες ερωτήσεις στον Προεδρεύοντα και στον Επίτροπο Patten. Γνωρίζω ότι η συζήτηση είχε ιδιαίτερα κακή οργάνωση, δεδομένου ότι κόπηκε στα δύο, αλλά δεν θα ήταν δυνατόν να έχουμε απαντήσεις έστω και γραπτώς;

  Πρόεδρος. – Αυτό δεν αποκλείεται καθόλου και υποθέτω ότι ο Επίτροπος και ο Υπουργός είναι διατεθειμένοι να απαντήσουν γραπτώς στο Κοινοβούλιο. Δυστυχώς, πρέπει να σας πω ότι σήμερα δεν υπάρχουν περιθώρια για τη συνέχεια της συζήτησης με απάντηση.

Ολοκληρώνοντας τις δηλώσεις αυτές παρέλαβα έξι σχέδια ψηφίσματος σύμφωνα με το άρθρο 37, παράγραφος 2 του Κανονισμού⁽¹⁾.

Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο, Τετάρτη, στις 12 το μεσημέρι.

(1) Βλέπε πρακτικά.