Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τετάρτη 6 Σεπτεμβρίου 2000 - Στρασβούργο

10. Ανθρώπινη κλωνοποίηση (συνέχεια)

  Fiori (PPE-DE). – (ΙΤ) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, πιστεύω πως κάθε άτομο που εμφορείται από πίστη στον άνθρωπο, από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής του, δικαιούται τον άνευ όρων σεβασμό που ηθικά οφείλεται στο ανθρώπινο ον στην ολότητά του.

Πρέπει γι’ αυτό να φωνάξουμε δυνατά και καθαρά ένα αποφασιστικό "όχι"; ενάντια στα πειράματα που οδηγούν στην καταστροφή ανθρωπίνων εμβρύων: το έμβρυο είναι ήδη ένα ανθρώπινο υποκείμενο, με πολύ συγκεκριμένη ταυτότητα και κάθε παρέμβαση που δεν ευνοεί το ίδιο το έμβρυο νοείται σαν πράξη που βλάπτει το δικαίωμα στη ζωή. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να υποστηρίξει αυτά που τόσες φορές έχει πει όλα αυτά τα χρόνια και πρόσφατα μάλιστα τον περασμένο Μάιο. Είναι ανήθικο να χρησιμοποιούνται ανθρώπινα έμβρυα για ερευνητικούς σκοπούς, για εκείνους ακριβώς τους σκοπούς που ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Μπιλ Κλίντον εξασφάλισε τη χορήγηση δημόσιων χρηματοδοτήσεων και που εγκρίθηκαν από τη βρετανική κυβέρνηση του Τόνυ Μπλερ.

Δυστυχώς φαίνεται πως τα εμπορικά συμφέροντα οδηγούν προς έρευνες που, μέσα από διάφορα "παραθυράκια";, ξεπερνούν κατά πολύ κάθε σκέψη για την προστασία της ανθρώπινης ζωής, την οποία εμείς θεωρούμε τέτοια από τη στιγμή της σύλληψής της. Το ανθρώπινο σώμα δεν ανήκει στην κυριαρχία του έχειν αλλά σ’ αυτήν του υπάρχειν, του υπάρχοντος ζώντος ατόμου και κατά συνέπεια δεν μπορεί να καταντήσει ένα μηχάνημα καμωμένο από κομμάτια, γρανάζια, ιστούς και λειτουργίες.

Αυτό που θέλουν να πραγματοποιήσουν είναι σχεδόν μια εικόνα λεηλάτησης της ζωής, είναι το αντίθετο της ηθικής της αγάπης για τον άνθρωπο, για το σώμα του, ακόμα και σ’ εκείνο το στάδιο που προηγείται της γέννησης, του ερχομού στον κόσμο, στον ανθρώπινο κόσμο, μ’ εκείνο το σώμα που εκείνος είναι. Μάλιστα αυτοί που παίρνουν το ανθρώπινο έμβρυο και το αδειάζουν, αφαιρώντας του την εσωτερική κυτταρική μάζα και τη ζωή, αγωνίζονται για να πουν πως μέσα δεν υπάρχει κανείς , γιατί, αν υπήρχε κάποιος, θα άξιζε την αγάπη ή, σ’ έναν κόσμο δίχως αγάπη, θα άξιζε τουλάχιστον τον σεβασμό στην ανθρώπινή του αξιοπρέπεια, διαφορετικά ο κόσμος θα ήταν γεμάτος βία, κτηνωδία και κυνισμό.

Αγαπητοί συνάδελφοι, η αντίσταση στις έρευνες που καταστρέφουν τα έμβρυα δεν σημαίνει μόνο ότι ακολουθούμε μια θρησκευτική αρχή, αλλά και μια αρχή πολιτισμού: την απόλυτη απαγόρευση της κυριαρχίας σε έναν άλλον άνθρωπο, που θα έπρεπε να είναι ακόμα πολύ έντονα ριζωμένη στον πολιτισμό μας. Δεν είναι δυνατόν να δεχθούμε να έχει ένας άνθρωπος τόσο μεγάλη εξουσία πάνω σ’ έναν άλλον άνθρωπο.

Δεν είναι αυτός όμως ο λόγος που είμαστε κατά της έρευνας, τουναντίον. Οι εναλλακτικές έρευνες είναι επιτρεπτές: οι έρευνες στα στελεχιαία κύτταρα των ενηλίκων ή στα κύτταρα που αφαιρούνται από τον ομφάλιο λώρο αμέσως μετά τον τοκετό, για παράδειγμα. Προπαντός οι έρευνες στα κύτταρα των ενηλίκων υπάρχουν και είναι μάλιστα και πολλά υποσχόμενες. Πολλοί ερευνητές ασχολούνται με μεθόδους εναλλακτικές της κλωνοποίησης και ετοιμάζονται να συγκροτήσουν σημαντικές ομάδες εθνικής έρευνας προσανατολισμένης προς αυτό το εξειδικευμένο πεδίο.

Τέλος, προτείνεται η σύσταση μιας προσωρινής επιτροπής που θα συζητά αυτά τα θέματα. Θέλουμε την εμβάθυνση στα νέα προβλήματα που θέτουν οι επιστήμες της ζωής, υπό τον όρο όμως ότι θα είναι σαφές πως οι θέσεις που υιοθέτησε το Κοινοβούλιο δεν μπορούν να τεθούν εκ νέου προς συζήτηση. Από αυτές τις θέσεις θα πρέπει να ξεκινήσει η Επιτροπή για να μας βοηθήσει να δώσουμε τεκμηριωμένες οδηγίες.

  Goebbels (PSE). - (FR) Κύριε Πρόεδρε, το άρθρο 1 του Χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων λέει, διαβάζω: "η αξιοπρέπεια του ατόμου πρέπει να τυγχάνει σεβασμού και προστασίας". Το άρθρο 3 λέει ότι στην ιατρική και τη βιολογία πρέπει να γίνονται σεβαστές οι ακόλουθες αρχές και διαβάζω και πάλι: "απαγορεύονται οι ευγονικές πρακτικές, ιδίως όσες στοχεύουν στην επιλογή των ατόμων· απαγορεύεται ο προσπορισμός κέρδους από το ανθρώπινο σώμα ή τα μέρη του· απαγορεύεται η αναπαραγωγική κλωνοποίηση των ανθρώπων".

Αυτές οι επίσημες διακηρύξεις δεν είναι απαραίτητο ότι αρκούν. Η πρόοδος της επιστήμης είναι εντυπωσιακή. Η επιστημονική έρευνα ορισμένες φορές προχωράει με ταχύτητα που δεν είναι εύκολο να γίνει αντιληπτή από τον κοινό θνητό, αλλά ούτε και από την πολιτική εξουσία. Αυτός ο ρυθμός προόδου της τεχνο-επιστήμης, δηλαδή του συνδυασμού επιστήμης και τεχνολογίας, γεννά ηθικά ερωτήματα, με βαρύτατες συνέπειες. Αυτό ισχύει κυρίως για τις νέες γνώσεις σχετικά με τους μηχανισμούς της ζωής. Από αυτήν την άποψη, η πρόταση της βρετανικής κυβέρνησης προς το κοινοβούλιο του Westminster για ένα νομοσχέδιο που θα επιτρέπει ορισμένες επιστημονικές έρευνες για τη θεραπευτική κλωνοποίηση, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου εμβρύου, προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις και θετικά και αρνητικά σχόλια.

Ορισμένες πολιτικές ομάδες αυτού του Κοινοβουλίου προτείνουν την έγκριση ενός "κατεπείγοντος", όπως λένε, ψηφίσματος. Οι σοσιαλιστές πιστεύουν ότι τέτοια ζητήματα έχουν κεφαλαιώδη σημασία για το μέλλον της ιατρικής, της βιολογίας και της ανθρώπινης κοινωνίας και ότι αυτή η σημασία υποχρεώνει το Κοινοβούλιό μας να εκδώσει κάτι παραπάνω από ένα πρόχειρο και βιαστικό ψήφισμα. Δεν βρισκόμαστε εδώ για να πούμε OK Coral. Το θέμα δεν είναι να ξεσπαθώσουμε πρώτοι.

Οι συζητήσεις που έγιναν σήμερα το πρωί για το Παρατηρητήριο για τις Βιομηχανικές Αλλαγές έδειξαν ότι το Κοινοβούλιο είναι ικανό μέσα σε λίγα λεπτά να υποστηρίξει τις πιο αντιφατικές ιδέες. Οι σοσιαλιστές καταγγέλλουν αυτό το είδος ψηφοφορίας που θυμίζει περισσότερο ρώσικη ρουλέτα παρά σοβαρό κοινοβουλευτικό έργο. Θέλουμε έναν ήρεμο διάλογο γύρω από ένα καίριο πρόβλημα, τις δυνατότητες που ανοίγονται από τις ανακαλύψεις στη γενετική, και τα όρια που δεν πρέπει να υπερβούμε σε αυτόν τον τομέα.

Το σύνολο αυτό των ζητημάτων αφορά πολλές μόνιμες επιτροπές του Κοινοβουλίου μας. Στην ουσία, είναι ένα πρόβλημα με έκδηλα οριζόντιο χαρακτήρα που πρέπει να αντιμετωπιστεί από μία ειδική προσωρινή επιτροπή που θα αναλάβει να καλέσει ειδικούς, να οργανώσει ακροάσεις με τις αντιμαχόμενες πλευρές, έτσι ώστε να ετοιμάσει με ηρεμία μία αντικειμενική συζήτηση, που να μην προδικάζεται από δηλητηριασμένες προκαταλήψεις

Τελειώνω, κύριε Πρόεδρε, με ένα αίτημα που απευθύνω σε όλους εσάς, να εργαστούμε σοβαρά. Είμαστε έτοιμοι να αποσύρουμε το ψήφισμά μας, εάν κάνουν το ίδιο και οι άλλες ομάδες και να προσπαθήσουμε για κάτι αξιόλογο από κοινού.

  Wallis (ELDR). – (ΕΝ) Επικροτώ τη δήλωση του Επιτρόπου και ειδικά τον μετρημένο και προσεκτικό χαρακτήρα της.

Το ψήφισμα που κατέθεσε η Ομάδα ΦΙΛ περιέχει την ίδια άποψη. Δεν θέλουμε μια εσπευσμένη, άστοχη αντίδραση σε γεγονότα που έγιναν στη χώρα μου και στις ανακοινώσεις που εξέδωσε η βρετανική κυβέρνηση. Πρόκειται για σοβαρά θέματα που αντικατοπτρίζουν τη βαθιά ανησυχία των πολιτών μας, αλλά πρέπει να εκτιμήσουμε την ανακοίνωση του ΗΒ στο σύνολό της, αναγνωρίζοντας την αρχή της επικουρίας στην οποία αναφέρθηκε ο Επίτροπος.

Πρόκειται για μία απλή πρόταση και όχι για απόφαση, και ακολουθεί μια πολύ προσεγμένη και άρτια έκθεση της ομάδας ειδικών του κυρίου ιατρικού συμβούλου σχετικά με την κλωνοποίηση. Το θέμα ερευνάται εδώ και δύο χρόνια – πάρα πολύ, λένε ορισμένοι σχολιαστές, αν το αντιπαραθέσουμε με τη ζωή των ανθρώπων που έχουν καρκίνο, Πάρκινσον ή οργανικές βλάβες, οι οποίοι θα ωφελούνταν από την έρευνα. Η ομάδα των ειδικών προτείνει μια επέκταση των ισχυόντων κανόνων του ΗΒ που καθορίζουν τους σκοπούς χρήσης των εμβρύων για έρευνα.

Τονίζω με έμφαση ότι πρόκειται για επέκταση των ισχυόντων κανόνων και ελέγχων σε αυτόν τον ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα. Πρέπει να σεβαστούμε ότι υπάρχει βαθιά και ειλικρινής λαϊκή ανησυχία και στις δύο πλευρές της αντιπαράθεσης και αυτό ακριβώς προσπαθεί να επιτύχει το ψήφισμά μας. Η βρετανική κυβέρνηση αναγνώρισε αυτό στην πρότασή της, διότι θα αποτελέσει αντικείμενο ελεύθερης ψηφοφορίας πιθανόν αργότερα εφέτος. Μολονότι δεν είναι κυβέρνηση που προέρχεται από το κόμμα μου, θεωρώ ότι η βρετανική κυβέρνηση ήταν μετρημένη και προσεκτική στην αντίδρασή της. Ζητώ από το Κοινοβούλιο να είναι εξίσου μετρημένο και προσεκτικό στον τρόπο που αντιμετωπίζει αυτό το σημαντικό θέμα.

  Lannoye (Verts/ALE). - (FR) Κύριε Πρόεδρε, έχουμε και πάλι μπροστά μας μια θεμελιώδη ηθική συζήτηση λόγω της εξέλιξης της βιοτεχνολογίας και των εφαρμογών της στον άνθρωπο. Έχουμε δύο αντικρουόμενες αντιλήψεις, μία που αρνείται την εργαλειοποίηση της ανθρώπινης ύπαρξης, και συγκεκριμένα του εμβρύου, και ανησυχεί για τις πιθανές προεκτάσεις που θα έχει για την ανθρώπινη κοινωνία η ευρεία χρήση ορισμένων τεχνικών όπως η κλωνοποίηση. Και μία άλλη, που θεωρεί ότι το δικαίωμα των ανθρώπων που πάσχουν από σοβαρές και ανίατες παθήσεις να μπορέσουν να επωφεληθούν από τις δυνατότητες της ιατρικής έρευνας υπερισχύει κάθε άλλου παράγοντα, όποιος και αν είναι αυτός.

Η βρετανική κυβέρνηση, χωρίς καμία προηγούμενη διεθνή συνεννόηση, και επιμένω σε αυτό, επέλεξε, φαίνεται, τη δεύτερη στάση, τιθέμενη υπέρ της θεραπευτικής κλωνοποίησης. Η βασική υπόθεση αυτής της απόφασης, δηλαδή η κλωνοποίηση αδιαφοροποίητων εμβρυϊκών κυττάρων από ανθρώπινα κύτταρα διαθέσιμα για την έρευνα και την παραγωγή, είναι μία πολλά υποσχόμενη οδός. Ακόμη και αν η υπόθεση αυτή είναι βάσιμη, η επιλογή αυτή δεν παύει να δίνει στο ανθρώπινο έμβρυο το καθεστώς ενός αποθέματος κυττάρων προς ιατρική χρήση και συνεπάγεται την παραγωγή εμβρύων για ερευνητικούς, καταρχήν, σκοπούς και, κατόπιν, χωρίς αμφιβολία, για παραγωγικούς σκοπούς.

Είναι σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, να κάνω δύο παρατηρήσεις στο στάδιο αυτό. Πρώτα απ' όλα, υπενθυμίζω τη συνθήκη του Συμβουλίου της Ευρώπης που υιοθετήθηκε στο Oviedo, τον Απρίλιο του 1997, για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη βιοϊατρική. Χωρίς αμφιβολία, σε κάποια σημεία υστερεί σε ακρίβεια, είναι όμως σαφέστατη στο άρθρο 18 όπου λέει: "απαγορεύεται η δημιουργία ανθρώπινων εμβρύων για ερευνητικούς σκοπούς". Μέχρι πρόσφατα, υπήρχε συναίνεση στην Ευρώπη επάνω σε αυτό σημείο. Η συναίνεση αυτή διαρρηγνύεται τώρα από τη θέση της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου.

Δεύτερη παρατήρηση: σύμφωνα με πολλούς ειδικούς, και ο κ. Busquin, επίτροπος για την έρευνα, το είπε μόλις πριν από λίγο, υπάρχουν και άλλοι δρόμοι για να ανταποκριθούμε στις θεμιτές προσδοκίες όσων πάσχουν από σοβαρές ασθένειες γενετικής προέλευσης. Συγκεκριμένα, τρόποι που δεν απαιτούν την παραγωγή εμβρύων με κλωνοποίηση αλλά που χρησιμοποιούν κύτταρα ενηλίκων. Γιατί, λοιπόν, με βάση αυτήν την υπόθεση, να προτρέξουμε με τρόπο δεοντολογικά και κοινωνικά αμφισβητήσιμο;

Πιστεύω, αγαπητοί συνάδελφοι, εν κατακλείδι, ότι οι αποκτηθείσες γνώσεις στη γενετική θεραπεία υπόσχονται πολλά για την ανθρωπότητα αλλά ενέχουν, επίσης, κινδύνους και ακραίες δυνατότητες παρεκτροπών. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, ένα αυστηρό νομικό πλαίσιο και σαφή νομικά όρια. Η διατήρηση της απαγόρευσης της ανθρώπινης κλωνοποίησης και όχι η θέσπισή της – μιλώ εδώ για διατήρηση – είναι ουσιώδης από αυτήν την άποψη. Το Κοινοβούλιό μας έχει ευθύνη να την επιβεβαιώσει όχι εσπευσμένα αλλά πολύ απλά διατηρώντας μία συνοχή με τις προηγούμενες θέσεις του.

  Thomas-Mauro (UEN). - (FR) Κύριε Πρόεδρε, πριν από διακόσια χρόνια, ο δόκτωρ Cabanis, φιλόσοφος του Διαφωτισμού, πρότεινε να τολμήσουμε να αναθεωρήσουμε και να διορθώσουμε το έργο της φύσης γιατί, αφού περιέργως ασχοληθήκαμε με τα μέσα ωραιοποίησης και βελτίωσης των ποικιλιών των ζώων, δεν θα ήταν ντροπή να αμελήσουμε εντελώς το ανθρώπινο είδος, λες και είναι πιο σημαντικό να έχουμε μεγάλα και δυνατά βόδια από ό,τι εύρωστους κ. υγιείς ανθρώπους ή ροδάκινα πιο ευωδιαστά από ό,τι σοφούς και καλούς πολίτες;

Σήμερα, το όνειρο του δόκτορα Cabanis μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Το όνειρο αυτό έχει ένα όνομα: ευγονική. Ο εφιάλτης αυτός παίρνει πολλά πρόσωπα, είτε πρόκειται, για παράδειγμα, για την προγεννητική διάγνωση που χρησιμεύει για την εξόντωση των εμβρύων που πάσχουν από τρισωμία 21 για να γλυτώσουμε από τον κόπο να εξαρθρώσουμε την ίδια την ασθένεια· είτε πρόκειται για τον πολλαπλασιασμό υπεράριθμων εμβρύων που συσσωρεύονται στους καταψύκτες· είτε τέλος για την κλωνοποίηση ανθρώπινων υπάρξεων.

Τα έμβρυα αυτά, όμως, είναι ανθρώπινες υπάρξεις, η ζωή των οποίων είναι ιερή. Είναι άνθρωποι. Έχουμε καθήκον να σεβαστούμε την αξιοπρέπειά τους. Σε τι χρησιμεύουν οι μεγαλόστομες διακηρύξεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εάν καταπατούμε την αξιοπρέπεια του ανθρώπου μέσα στη μυστικότητα των εργαστηρίων μας. Ας μη γελιόμαστε, η κλωνοποίηση ανθρωπίνων υπάρξεων θα σήμαινε τη γέννηση μιας νέας μορφής δουλείας, όπου οι δοκιμαστικοί σωλήνες παίρνουν τη θέση των αλυσίδων και τα εργαστήρια τη θέση των πλοίων των σκλάβων.

Φυσικά, οι καλές ψυχές θα μας προσάψουν ότι αρνούμαστε στην επιστημονική έρευνα τα μέσα για να προοδεύσει και, ακόμη χειρότερα, για να φροντίσει τους αρρώστους. Δεν δέχομαι αυτήν τη μορφή διανοητικής τρομοκρατίας. Εξάλλου, κοντεύω να πιστέψω ότι για όλους αυτούς τους ανθρώπους, η έρευνα δεν είναι παρά ένα πρόσχημα για να πειραματίζονται με την απειρία μαθητευόμενων μάγων. Ως σύζυγος γιατρού, ενδιαφέρομαι για την πρόοδο της έρευνας.

Από αυτήν την άποψη, θα ήταν οπωσδήποτε πιο σκόπιμο να καλέσουμε τους επιστήμονες να εμβαθύνουν τις έρευνές τους γύρω από τη δυνατότητα λήψης διαφοροποιήσιμων στελεχιαίων κυττάρων για θεραπευτικούς σκοπούς, ιδίως από όργανα ενηλίκων. Απέναντι σε εκείνους που το μόνο που ονειρεύονται είναι να λύσουν το μυστήριο της ζωής, έχουμε το δικαίωμα να υπερασπιστούμε την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου, απαγορεύοντας απερίφραστα την κλωνοποίηση των ανθρωπίνων υπάρξεων.

  Bonino (TDI). – (ΙΤ) Κύριε Πρόεδρε, συνάδελφοι, πιστεύω πως στην παρέμβασή του ο συνάδελφος Fiori ξεκαθάρισε τα πράγματα: δήλωσε σαφώς ότι εδώ πρόκειται για ταύτιση των θρησκευτικών αρχών – των δικών του – με τις αρχές του πολιτισμού.

Από την πλευρά μου, πιστεύω αντίθετα πως εκείνο που πρέπει να υποστηρίξουν τα όργανα είναι η αρχή της εκκοσμίκευσης, δηλαδή να επαναλάβουν ότι αυτό που σε ορισμένους ενδέχεται να φαίνεται ηθικά ανεπίτρεπτο δεν σημαίνει πως πρέπει για αυτόν τον λόγο να θεωρείται και νομικά ακατόρθωτο. Πρόκειται λοιπόν για την επιβεβαίωση της διαφοράς μεταξύ του νομικού κανόνα και των θρησκευτικών αρχών. Αν δεν δεχθούμε την αρχή αυτή, πιστεύω ότι οι δυσκολίες δεν θα τελειώσουν ποτέ.

Κύριε Πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι, επιστρέφοντας στο θέμα που συζητούμε, συνειδητοποιούμε πως μπροστά στην καινοτομία – ακόμη και στην υποσχόμενη καινοτομία, από την άποψη της θεραπείας των ασθενειών εκατομμυρίων ανθρώπων – ξεσπάει η συνηθισμένη, παραδοσιακή αντίδραση, που υπήρχε ανέκαθεν, της απαγόρευσης, της σταυροφορίας, της κραυγής "ενάντια στους βαρβάρους";, δίχως καν να αναρωτηθούμε αν στη συνέχεια αυτή η απαγόρευση λειτουργεί ή θα λειτουργούσε, ή αν θα είμαστε σε θέση να εξασφαλίσουμε την τήρησή της ή να την παρακολουθήσουμε.

Είναι η ίδια στάση που υιοθετείται μπροστά σε φυσιολογικά κοινωνικά φαινόμενα, εδώ και αρκετό καιρό πλέον, είτε πρόκειται – για παράδειγμα – για την έκτρωση είτε για τη μετανάστευση είτε ακόμα και για τα ναρκωτικά. Απαγορεύουμε και στη συνέχεια νίπτουμε τας χείρας μας.

Εγώ πιστεύω, αντίθετα, πως ευθύνη της πολιτικής – πιο δύσκολη ίσως και πιο πολύπλοκη – είναι να κατευθύνει συγκεκριμένα φαινόμενα, να θέτει όρια, να αποφεύγει το χάος. Αυτό είναι που καλούνται να κάνουν τα όργανα, ανεξάρτητα από τη θρησκευτική συνείδηση του καθενός μας, για όσους την έχουν. Ακριβώς γι’ αυτό εμείς, οι ριζοσπάστες της Λίστας Bonino, θεωρούμε ότι μπορούμε να στηρίξουμε, με κάποιες δυσκολίες, τον συμβιβασμό της ομάδας των φιλελευθέρων. Εμείς θέλουμε να προσπαθήσουμε να μετριάσουμε το διαζύγιο ανάμεσα στην επιστήμη και την πολιτική, ανάμεσα στον πολιτισμό και την πολιτική, να διαχειριστούμε κοσμικά την καινοτομία με τον πραγματισμό του πειραματισμού, των εναλλακτικών προσεγγίσεων, δίχως να ριχτούμε αμέσως, όπως πάντα, σε εκστρατείες υπέρ της απαγόρευσης, που ήδη γνωρίζουμε ότι είναι αναποτελεσματικές.

Αυτό που κάνουμε τώρα είναι απλώς ότι επαναφέρουμε, ακριβώς όπως και στη περίπτωση της παράνομης έκτρωσης, τον ιατρικό τουρισμό για εκατομμύρια ανθρώπους που θα πάνε να θεραπευθούν παράνομα αλλού. Αυτή μου η δήλωση είναι εξαιρετικής βαρύτητας και με γεμίζει ανησυχία, όμως προσέξτε: ο δρόμος του απαγορευτισμού, από την άποψη της επιστήμης και των κοινωνικών φαινομένων, δεν λειτούργησε ποτέ.

Είναι ευθύνη μας, πιστεύω, να θέσουμε ή να προσπαθήσουμε να αναλάβουμε τον κίνδυνο να θέσουμε τα όρια των εναλλακτικών προσεγγίσεων, δίχως να επιχειρήσουμε να επιβάλουμε τις ηθικές μας αρχές – για όσους τις έχουν – καθόσον πρόκειται για αρχές του πολιτισμού. Ο αληθινός πολιτισμός των θεσμών είναι εκείνος της εκκοσμίκευσης, του πειραματισμού και της σύγκρισης.

  Wurtz (GUE/NGL). - (FR) Κύριε Πρόεδρε, θέλω να ζητήσω συγγνώμη για την απουσία μου πριν από λίγο, είχα προειδοποιήσει το σώμα για αυτό το στιγμιαίο κώλυμα.

Κύριε Πρόεδρε, η ομάδα μου αποδοκιμάζει την απόφαση της βρετανικής κυβέρνησης για την κλωνοποίηση των ανθρώπων. Κατά την άποψή μας, δεν λαμβάνει υπόψη ούτε την ευρωπαϊκή νομοθεσία στον τομέα ούτε τη γνωμοδότηση που ετοιμάζει η Επιτροπή Δεοντολογίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις συνέπειες της έρευνας για την κλωνοποίηση. Είμαστε υπέρ της απαγόρευσης κάθε έρευνας για την ανθρώπινη κλωνοποίηση και τασσόμαστε κατά κάθε εμπορικής εκμετάλλευσης των βιοτεχνολογικών εφευρέσεων που αφορούν την κλωνοποίηση.

Πέρα από αυτές τις γενικές θέσεις αρχής, η συζήτηση για τη στάση που πρέπει να τηρήσουμε απέναντι στη βιοτεχνολογική έρευνα μόλις αρχίζει, τόσο ως προς την εκτίμηση των δεοντολογικών συνεπειών της όσο και ως προς την προσπάθεια να αποτραπεί η καθυστέρηση εργασιών που μπορούν να βελτιώσουν την ανθρώπινη υγεία.

Λόγω ακριβώς της εξαιρετικής ευαισθησίας αυτών των θεμάτων πολιτισμού, η ομάδα μου δεν θέλει βιαστικά ψηφίσματα. Αντίθετα, τεθήκαμε εξαρχής υπέρ της σύστασης μιας προσωρινής επιτροπής για την κλωνοποίηση και την βιοτεχνολογική έρευνα έτσι ώστε να προβούμε στις απαραίτητες ακροάσεις για να μπορέσουμε να λάβουμε θέση έχοντας γνώση των πραγμάτων, όταν έρθει η στιγμή.

Να γιατί η ομάδα μου δεν υπέγραψε κανένα από τα συμβιβαστικά ψηφίσματα που μας υποβλήθηκαν σήμερα. Σε αυτό το στάδιο, καθένας και καθεμιά από εμάς θα αποφανθεί κατά συνείδηση με βάση τις αρχές που προανέφερα.

  Blokland (EDD). – (NL) Κύριε Πρόεδρε, τον Ιανουάριο του 1998 είχαμε μια συζήτηση για το Πρωτόκολλο του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο οποίο είχε συμπεριληφθεί η απαγόρευση της κλωνοποίησης ανθρώπων. Τότε, είχα εκφράσει το φόβο ότι ορισμένες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Κάτω Χώρες, που αρνήθηκαν να υπογράψουν το Πρωτόκολλο, δεν θέλησαν μια τόσο απόλυτη απαγόρευση.

Αυτό έγινε μόλις πριν από δύο χρόνια. Εν τω μεταξύ, η βρετανική κυβέρνηση θέλει να επιτρέψει την κλωνοποίηση εμβρύων για ερευνητικούς σκοπούς. Δεν μπορώ να μη σκεφτώ πως κάθε φορά προχωρούν λίγο περισσότερο. Πρώτα, αυτό απαγορευόταν, τώρα επιτρέπεται η κλωνοποίηση για θεραπευτικούς αλλά όχι για αναπαραγωγικούς λόγους. Λες και αυτό τα εξηγεί και τα δικαιολογεί όλα. Ποια είναι λοιπόν η μεγάλη διαφορά που υπάρχει μεταξύ θεραπευτικής και αναπαραγωγικής κλωνοποίησης ανθρώπινων εμβρύων; Και τι θα κάνουμε αργότερα όταν θα ασκηθούν πιέσεις για τη φαρμακευτική εφαρμογή των πορισμάτων της έρευνας ή για την αναπαραγωγική κλωνοποίηση;

Θεωρώ ότι κάθε ζωή που γεννιέται είναι θείο δώρο. Κάθε μορφή ανθρώπινης ζωής πρέπει να γίνεται σεβαστή. Αυτός είναι και ο μόνος τρόπος για να προστατευθεί η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η μεταχείριση του ανθρώπινου εμβρύου ως εμπορεύματος, δικαιολογημένη -υποτίθεται- για τη συνέχεια της έρευνας με βρίσκει εντελώς αντίθετο. Κυρίως επειδή υπάρχουν και άλλες δυνατότητες για την κλωνοποίηση κυττάρων. Γιατί γίνεται αυτή η επιλογή, παρά τις ηθικές επιφυλάξεις που υπάρχουν σε παγκόσμια κλίμακα;

Καλώ επειγόντως τη βρετανική κυβέρνηση να επανεξετάσει την απόφασή της, η οποία έχει βαρύτατες συνέπειες, και καλώ το βρετανικό Κοινοβούλιο να μην υποστηρίξει την πρόταση αυτή

  Paisley (NI). – (ΕΝ) Κύριε πρόεδρε, ένας υπερήφανος άνθρωπος θέλει να κάνει τον Θεό. Αρνείται να αναγνωρίσει ότι δεν είναι παρά ένα δημιούργημα. Θέλει να παίξει τον δημιουργό. Το θέμα που έχουμε μπροστά μας σήμερα είναι μια μάχη ανάμεσα στη δημιουργία και τις ανακαλύψεις του ανθρώπου. Υπάρχουν επιστήμονες που είναι τόσο αλαζόνες που ήδη κατοχυρώνουν τις ανακαλύψεις τους με διπλώματα ευρεσιτεχνίας, ωσάν να έπεσαν κατά τύχη πάνω στη δική τους δημιουργία. Ο δόκτωρ William Hesseltine, το ανώτατο στέλεχος της Human Gene Sciences Inc., έχει ήδη διπλώματα ευρεσιτεχνίας για 100 ανθρώπινα γονίδια και η εταιρία του έχει υποβάλει αιτήσεις για 8 000 γονίδια. Το επιχείρημά τους είναι ότι η ανθρώπινη κλωνοποίηση έχει να κάνει με την προάσπιση της υγείας. Το δικό μου επιχείρημα σήμερα είναι ότι η ανθρώπινη κλωνοποίηση έχει να κάνει με τον πλουτισμό ορισμένων επιστημόνων και των εταιριών τους. Ορισμένοι επιστήμονες έχουν δανειστεί τον φασισμό του Χίτλερ από τα πεδία μάχης και είναι διατεθειμένοι να τον κατοχυρώσουν στα εργαστήριά τους. Το Κοινοβούλιο πρέπει να το απορρίψει αυτό, και ως μέλος του βρετανικού Κοινοβουλίου, θα το καταψηφίσω και στο δικό μου Κοινοβούλιο.

  Liese (PPE-DE). - (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, αξιότιμοι κυρίες και κύριοι, εμείς, ως Ομάδα του ΕΛΚ είμαστε συγκλονισμένοι από τα σχέδια της βρετανικής κυβέρνησης για την κλωνοποίηση ανθρωπίνων εμβρύων. Μέχρι τώρα όλοι οι αρμόδιοι φορείς στην Ευρωπαϊκή Ένωση συμφωνούσαν πως δεν πρέπει επα ουδενί να επιτραπεί η κλωνοποίηση ανθρωπίνων όντων.

Το Συμβούλιο, συμπεριλαμβανομένης και της βρετανικής κυβερνήσεως, είχε δεχθεί ομόφωνα, στο πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο για την Έρευνα, μία διατύπωση η οποία αποκλείει την κλωνοποίηση, ακόμη και τη λεγόμενη θεραπευτική κλωνοποίηση. Στην οδηγία για το δικαίωμα ευρεσιτεχνίας σε βιοτεχνολογικές εφευρέσεις, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο είχαν συμφωνήσει σε ένα κείμενο, το οποίο προβλέπει συλλήβδην αποκλεισμό της κλωνοποίησης ανθρωπίνων όντων, καθώς αυτή η τεχνική αντιβαίνει στα χρηστά ήθη και τη δημόσια τάξη.

Αξιότιμε κύριε Επίτροπε, σε ορισμένα δημοσιεύματα στον τύπο των τελευταίων ημερών αλλά και στην ομιλία σας υπάρχουν ορισμένες ασάφειες ως προς το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο για την Έρευνα και προ πάντων όσον αφορά την οδηγία για την ευρεσιτεχνία. Θα μπορούσε να γεννηθεί η εντύπωση πως αποκλείεται μόνο η αναπαραγωγική κλωνοποίηση. Αυτό είναι ψευδές. Συμμετείχα με προσοχή στην επεξεργασία και των δύο κειμένων, και οι δύο οδηγίες αποκλείουν τόσο τη θεραπευτική όσο και την αναπαραγωγική κλωνοποίηση.

Διαβάστε προσεκτικά τα έγγραφα κύριε Επίτροπε, και διευκρινίστε την κατάσταση αλλιώς θα έχετε προβλήματα στις σχέσεις σας με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Και δε νομίζω ότι θέλετε κάτι τέτοιο. Τώρα, αυτή η ευρεία συμφωνία μεταξύ των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και των θεσμικών Οργάνων αναιρείται από την κυβέρνηση ενός κράτους μέλους.

Εμείς ως Κοινοβούλιο οφείλουμε να αντισταθούμε σααυτήν την προσπάθεια να καταπολεμηθούν τα ταμπού. Σημαντικό όμως είναι, όχι μόνο να εκφράσουμε τη γνώμη μας, αλλά αυτή η έκφραση γνώμης να έχει και συνέπειες. Για αυτό υποβάλαμε το αίτημα ως ομάδα του ΕΛΚ να ενσωματωθεί στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων μια αυστηρή απαγόρευση της κλωνοποίησης τού ανθρώπου σε όλα τα στάδια της εξέλιξής του.

Εν τέλει καλώ την Επιτροπή, να μεριμνήσει για την αυστηρή τήρηση της απαίτησης του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου για την Έρευνα να μην υποστηρίζεται ουδεμία μορφή κλωνοποίησης του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, να αποφευχθούν οι πλάγιες ενισχύσεις εντός των ερευνητικών κέντρων στη Μεγάλη Βρετανία. Ο ασφαλέστερος τρόπος να το επιτύχουμε αυτό, είναι να πάψει όλως διόλου πλέον να ενισχύει η Ευρωπαϊκή Ένωση Ερευνητικά Κέντρα, τα οποία κλωνοποιούν ανθρώπινα όντα.

(Χειροκροτήματα)

  Gebhardt (PSE). - (DE) Κύριε Πρόεδρε, θα έπρεπε να ακούσουμε προσεκτικά τον Επίτροπο. Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, αξιότιμε κύριε Επίτροπε, αγαπητοί συνάδελφοι, δεν χωρεί ουδεμία αμφιβολία πως η βιοτεχνολογία και η γενετική διαδραματίζουν σήμερα σημαντικό ρόλο. Με την έρευνα και με όλες της τις εφαρμογές θα εξακολουθήσει να αυξάνεται η σημασία τους. Ούτε αυτό το αμφισβητεί κανείς. Η αντιμετώπιση όμως αυτού του δυσχερούς πεδίου, που βρίθει ελπίδων και φόβων, είναι απαλλαγμένη πάσης αμφιβολίας; Φοβούμαι πως όχι.

Την καλύτερη απόδειξη γιααυτό το όχι τη δίνουμε με τη σημερινή συζήτηση. Αντιδρούμε με αστραπιαία συζήτηση στο Κοινοβούλιο για μία νομοθετική διαδικασία σε ένα κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, η οποία πριν από μερικές ημέρες προκάλεσε πανικό στην κοινή γνώμη. Και ποια είναι αυτή η αντίδραση; Με μια μόνο ματιά στις υποβληθείσες προτάσεις ψηφισμάτων βλέπουμε πως δεν μένει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στη σπουδή του, τίποτε άλλο παρά η επανάληψη της πλειστάκις δηλωθείσας θέσεώς του στους κρίσιμους τομείς της έρευνας και της χρήσεως της βιοτεχνολογίας και γενετικής. Ορθό μεν, ανεπαρκές, δε.

Τη βιοτεχνολογία και τη γενετική, προ πάντων όμως τη βιοηθική, πρέπει να τις μετατρέψουμε σε κεντρικό θέμα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεν είμαι η μόνη που το ζητώ αυτό. Πίσω μου βρίσκεται η Ομάδα μου. Οι πολίτες απαιτούν από εμάς περισσότερο διορατική δέσμευση στον τομέα αυτό. Δεν μπορούμε πλέον να τρέχουμε χωλαίνοντας πίσω από τα γεγονότα. Δεν μπορούμε πλέον να σχολιάζουμε ασθμαίνοντες τις εξελίξεις που έχουν ήδη ξεπεραστεί. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να δείχνει το δρόμο, ώστε να αναπτυχθούν προς όφελος της ανθρωπότητας η βιοτεχνολογία και η γενετική, και να μη στραφούν εναντίον της, υπερβαίνοντας τα όρια της δεοντολογίας.

Γιααυτό θα πρέπει με μεγάλη πλειοψηφία να εγκρίνουμε αυτήν την Επιτροπή, η οποία παρέχει το θεμέλιο για μια διορατική νομοθεσία. Πρέπει να γνωρίζουμε, πως με τη βιοτεχνολογία είναι συνδεδεμένη η μεγαλύτερη απα ότι λέγεται επανάσταση της ιατρικής και της τεχνολογίας. Αυτή η επανάσταση δεν πρέπει να συνοδευτεί από μια ελλιπή νομοθετική ρύθμιση. Πρέπει να συλλέξουμε τις συμβουλές των καλύτερων εμπειρογνωμόνων και να μεριμνήσουμε για μία συνεπή νομοθεσία στα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Ειδικότερα τα θέματα της δεοντολογίας και της προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας είναι τόσο σημαντικά, που δεν μπορούμε να τα εγκαταλείψουμε σε μία κατακερματισμένη, πολλές φορές ακόμη και αντιφατική νομοθεσία των μεμονωμένων κρατών.

Πρέπει κατεπειγόντως να επεξεργαστούμε όλα τα ζητήματα της δεοντολογίας στην ιατρική, την τεχνολογία και τις επιστήμες. Γιααυτό πρέπει η αναγκαία Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να αναλάβει το έργο της το ταχύτερο δυνατόν. Η ψηφοφορία μας θα δώσει το εναρκτήριο λάκτισμα.

  Plooij-Van Gorsel (ELDR). – (NL) Πρόεδρε, συνάδελφοι, η βιοτεχνολογία είναι σήμερα μια από τις πιο πολλά υποσχόμενες τεχνολογίες που μπορεί να οδηγήσει σε αλματώδη πρόοδο τον ιατρικό κόσμο. Συνεπώς, η διακοπή της εφαρμογής τεχνικών κλωνοποίησης στην Ευρώπη θα έχει ως μοναδικό αποτέλεσμα οι έρευνες να συνεχιστούν αλλού, για παράδειγμα στις ΗΠΑ, ή στη χειρότερη περίπτωση σε χώρες όπου ισχύουν λιγότερο αυστηρά ηθικά πρότυπα απ’ ότι στην ΕΕ. Έτσι, η Ευρώπη θα χάσει επιστήμονες, ερευνητικές δραστηριότητες και θέσεις απασχόλησης που θα μεταφερθούν στο εξωτερικό. Επιπλέον, τα προϊόντα θα έλθουν ούτως ή άλλως στη ευρωπαϊκή αγορά.

Ποιο είναι στην ουσία το ζητούμενο, συνάδελφοι; Ποιοι είμαστε εμείς για να στερήσουμε από τους ανθρώπους το δικαίωμα θεραπείας; Δεν θα ήταν πάρα πολύ εύκολο να απαγορεύσουμε, για ηθικούς λόγους, μια πολλά υποσχόμενη τεχνολογία; Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι δικαίωμα στην υγεία και την ευημερία; Ποιος τολμά να κολλήσει σ’ αυτά την ετικέτα της ηθικής; Μπορώ να σας πω ότι, μαζί με την πολιτική ομάδα των φιλελευθέρων, υποστηρίζω θερμά το ψήφισμα.

  Breyer (Verts/ALE). - (DE) Κύριε Πρόεδρε, αντιμετωπίζουμε την αποτρόπαιη κατάσταση, όπου ένα κράτος μέλος της ΕΕ σκοπεύει να επιτρέψει τη θεραπευτική κλωνοποίηση, κάτι που ανέκαθεν επικρίναμε. Στο θέμα αυτό οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιμένουν μια τοποθέτηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το να αποκρύπτει κανείς αυτήν την τοποθέτηση λέγοντας πάρτε ένα ηρεμιστικό χάπι, με το να θεσπίζουμε μια λέσχη ατέρμονων συζητήσεων, μια μη μόνιμη Επιτροπή, το βρίσκω ανεύθυνο. Πρέπει να λάβουμε σήμερα και τώρα θέση, για την απόφαση αυτή, η οποία θα ληφθεί τους προσεχείς μήνες - ίσως και τις προσεχείς εβδομάδες -, και μετά βεβαίως και για τα θέματα που αφορούν το μέλλον. Ας μην το συγκαλύπτουμε όμως αποφεύγοντας να λάβουμε θέση και επιδιώκοντας να κρύψουμε το θέμα μέσα σε επιτροπές για να καθησυχάσουμε έτσι τους πολίτες.

Πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικά, αυτά που συμβαίνουν τώρα. Όποιος δέχεται τη θεραπευτική κλωνοποίηση, ανοίγει το κουτί της Πανδώρας. Κι έτσι πλησιάζει ακόμη περισσότερο ένας παλιός εφιάλτης της ανθρωπότητας, ο άνθρωπος κατά παραγγελία. Η αυθαίρετη διάκριση μεταξύ αναπαραγωγικής και μη αναπαραγωγικής κλωνοποίησης είναι σημειολογικό τέχνασμα. Εξ ίσου προβληματική είναι η έννοια θεραπευτική κλωνοποίηση γιατί για θεραπεία δεν μπορεί να γίνεται λόγος. Η κλωνοποίηση, ακόμη και η θεραπευτική κλωνοποίηση, ανοίγει την πόρτα στο να θεωρείται ο άνθρωπος βιολογικό υλικό.

Είναι ανεύθυνο να παράγεται ζωή, σκοπίμως – τονίζω σκοπίμως – για να χρησιμοποιηθεί ως ερευνητικό υλικό. Αυτό αντιβαίνει στα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι ακόμη ένα πλήγμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το να παράγουμε σκοπίμως έμβρυα ως αποθήκες ανταλλακτικών. Ως εκ τούτου οφείλει το Κοινοβούλιο να χρησιμοποιήσει τις δυνατότητες δράσης του.

Κύριε Επίτροπε για την έρευνα, από εσάς σήμερα αναμένω μία σαφή δήλωση για το πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε κράτος-μέλος το οποίο παραγνωρίζει τις αποφάσεις του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Χρειαζόμαστε ένα σαφές σημάδι, και πιστεύω πως θα ήταν ένδειξη πολιτικής ένδειας το να παραμερίσουμε όλες τις δεοντολογικές ανησυχίες από αφοσίωση στον Blair.

  Grossetête (PPE-DE). - (FR) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, είναι αυτονόητο ότι η ανθρώπινη κλωνοποίηση που αποσκοπεί στην αναπαραγωγή ενός ολόιδιου όντος από ένα άλλο με μοναδικό σκοπό τη βελτίωσή του, πρέπει να απαγορευτεί σαφώς. Αυτή υπήρξε πάντοτε η θέση του Κοινοβουλίου μας και νομίζω ότι είναι καλό να επιβεβαιωθεί. Σήμερα, όμως, το θέμα είναι η χρήση της τεχνικής της κλωνοποίησης για θεραπευτικούς σκοπούς και αυτό έχει πολλαπλές συνέπειες.

Οι συνέπειες είναι ιατρικές. Πρέπει να γίνει διάκριση ανάμεσα στην θεραπευτική κλωνοποίηση, η οποία πρέπει να διαχωριστεί σαφώς από την αναπαραγωγική κλωνοποίηση. Η κυτταρική θεραπεία αντιπροσωπεύει σήμερα μία τεράστια ελπίδα για πολλούς ασθενείς που πάσχουν από γενετικές ή εκφυλιστικές ασθένειες τύπου Alzheimer, Parkinson και άλλους καρκίνους.

Οι συνέπειες είναι ηθικές και φιλοσοφικές. Ποιο είναι το καθεστώς του εμβρύου; Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, μπορούμε να επανέλθουμε στις άπειρες συζητήσεις που κάναμε για την άμβλωση ή τη γονιμοποίηση in vitro. Ποιο είναι το καθεστώς των υπεράριθμων εμβρύων που προέρχονται από τη γονιμοποίηση in vitro και ποια πρέπει να καταστραφούν; Δεν θα μπορούσαν να δώσουν ζωντανούς οργανισμούς;

Οι συνέπειες είναι οικονομικές και κοινωνικές. Πρόκειται για μία συζήτηση της κοινωνίας. Ποιες είναι οι αμερικανικές και ιαπωνικές απόψεις για αυτά τα θέματα; Η Ευρώπη πρέπει να τοποθετηθεί μέσα σε μία παγκόσμια οπτική και να λάβει υπόψη της τις δυνατότητες έρευνας που αντιπροσωπεύει η θεραπευτική κλωνοποίηση.

Πρέπει να διεξαχθεί μία συζήτηση ουσίας. Εσείς το ζητήσατε, εμείς συμφωνούμε. Ίσως θα ήταν σκόπιμο να προσδιορίσουμε κατά προτεραιότητα τι απαγορεύεται και να πλαισιώσουμε αυστηρά την αποδεκτή πρακτική. Είναι απαραίτητο να τεθούν ορισμένα όρια. Τα θέματα αυτά αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο από τη μία χώρα στην άλλη ανάλογα με την κουλτούρα της.

Γι' αυτόν το λόγο, μόνο οι μεγάλες θεμελιώδεις αρχές πρέπει να καθοδηγήσουν τη δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα. Οι αρχές αυτές υπάρχουν. Είναι ο σεβασμός του ατόμου, ο σεβασμός της ζωής, της ελευθερίας αλλά, επίσης, και η αρχή της προόδου στην υπηρεσία όλων.

(Χειροκροτήματα)

  Muscardini (UEN ). – (ΙΤ) Κύριε Πρόεδρε, η κλωνοποίηση και η δυνατότητα κατοχύρωσής της με ευρεσιτεχνία είναι και πρέπει να παραμείνουν παράνομες για όλα όσα αφορούν στον άνθρωπο. Δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα στην κλωνοποίηση για θεραπευτικούς σκοπούς και στην κλωνοποίηση με σκοπό την αναπαραγωγή. Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, όταν διακυβεύεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια που θα πρέπει να γίνεται σεβαστή κατά προτεραιότητα.

Η χρησιμοποίηση ανθρωπίνων εμβρύων για την κατασκευή οργάνων δεν μπορεί, συνεπώς, να δικαιολογηθεί σε καμία περίπτωση. Πράγματι, χρησιμοποιώντας αυτά τα όργανα, καταστρέφεται μια εν δυνάμει ανθρώπινη ύπαρξη, και αντιφάσκουμε κατά τρόπο πρόδηλο με την αξία που προσδίδουμε στον δεδηλωμένο σκοπό της διάσωσης άλλων ανθρωπίνων όντων. Το ζήτημα θα ήταν βέβαια διαφορετικό αν η χρησιμοποίηση αφορούσε μόνον στα στελεχιαία κύτταρα και όχι στα έμβρυα.

Το να προσπαθούμε να αλλάξουμε τη φύση των θεμελιωδών κανόνων της προέλευσης της ζωής μας φαίνεται ηθικά αποκλίνουσα διαδικασία. Οφείλουμε να σταθούμε και να αναλογιστούμε τις πιθανές συνέπειες που θα έχει η αποσυναρμολόγηση του φυσικού συστήματος. Την αρχή της πρόληψης θα πρέπει να την επικαλούμαστε και να την εφαρμόζουμε ακόμα και στην περίπτωση της κλωνοποίησης για θεραπευτικούς σκοπούς. Δεν είναι τυχαίο, πράγματι, ότι το πέμπτο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη 1998-2002 αποκλείει τη χρηματοδότηση προγραμμάτων που περιλαμβάνουν την κλωνοποίηση εμβρύων με σκοπό την αναπαραγωγή και δεν προβλέπει τη χρηματοδότηση ερευνών για την κλωνοποίηση για θεραπευτικούς σκοπούς.

Σεβόμενοι τη διαφορά των απόψεων επί του θέματος, θεωρούμε αναγκαίο να ορίσουμε ηθικούς κανόνες που θα βασίζονται στο σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στον τομέα των βιοτεχνολογιών.

Καλούμε την Ευρωπαϊκή Ομάδα Δεοντολογίας της Επιστήμης και των Νέων Τεχνολογιών να λάβει υπόψη της τους κινδύνους που συνδέονται με την υπέρβαση ορισμένων ορίων, πέραν των οποίων όλα μπορούν να φαίνονται θεμιτά αν δεν γίνεται σεβαστή η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Θα ήταν ευκταίο, όπως πιστεύει ο Πρόεδρος Prodi, να μπορούσαν οι Ευρωπαίοι να συσπειρωθούν γύρω από κοινές αξίες.

Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή πρέπει να υποστηρίξει μια ανοιχτή συζήτηση, με στόχο την εξεύρεση μιας σωστής ισορροπίας ανάμεσα στην ηθική αυστηρότητα – συζήτηση που θα βασίζεται στην άρνηση εκμετάλλευσης του ανθρωπίνου σώματος για εμπορικούς σκοπούς – και στην υποχρέωση να ανταποκριθούμε στις θεραπευτικές ανάγκες.

Ζητούμε από το Συμβούλιο να αναλάβει την πρωτοβουλία μιας διεθνούς σύμβασης για τη χρήση της ζωντανής ύλης, προς αποφυγήν της εμπορευματοποίησης των ανθρωπίνων εμβρύων και της χρησιμοποίησής τους για παρά φύση σκοπούς. Είναι σημαντικό, κύριε Πρόεδρε, συνάδελφοι, να εμποδίσουμε τη δημιουργία ενός νέου ανθρώπινου είδους, πράγμα που φαίνεται ότι γίνεται και με τους φυσικούς και περιβαλλοντικούς κατακλυσμούς.

  Linkohr (PSE). - (DE) Κύριε Πρόεδρε, κρίμα που κανείς από τους βρετανούς συναδέλφους που υποστηρίζουν τη στάση της κυβέρνησης, δεν πήρε το λόγο. Θα ήταν ενδιαφέρον, να ακούγαμε και τα δικά τους επιχειρήματα, διότι φαντάζομαι, πως κι εκείνοι μελέτησαν το θέμα. Μάλιστα στη Μεγάλη Βρετανία επιτρέπεται από το 1990 η έρευνα σε έμβρυα ως τη 14η ημέρα της κύησης. Θεωρώ πως κατά λογική ακολουθία, εκείνο το βήμα, το ακολουθεί το επόμενο.

Γιατί η Μεγάλη Βρετανία συμπεριφέρεται διαφορετικά απα ότι η ηπειρωτική Ευρώπη; Ενδιαφέρον το ερώτημα. Είναι προφανές ότι η διαφορά υφίσταται ανεξαρτήτως κυβερνήσεων. Τότε ήταν συντηρητική, τώρα είναι κυβέρνηση εργατικών, και δεν άλλαξε τίποτε. Γιατί η κοινή γνώμη της Μεγάλης Βρετανίας είναι διαφορετική από ότι από την άλλη πλευρά της Μάγχης; Αυτό το ερώτημα επί παραδείγματι, θα ήταν σκόπιμο να συζητηθεί εδώ, μια και έχουμε το προνόμιο να έχουμε εκπροσώπους από ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή ήταν η πρώτη μου παρατήρηση.

Η δεύτερη παρατήρηση είναι πως μου άρεσαν πολύ αυτά που είπε η κυρία Bonino. Είναι πολύ κοντά στις δικές μου απόψεις. Και ακόμη, θα συμφωνούσα να αφήναμε να μας καθοδηγήσουν οι αρχές μας περί κοσμικού κράτους. Το κράτος δεν είναι θρησκευτικό. Το κράτος οφείλει να σέβεται τη θρησκεία. Και εγώ σέβομαι το ότι κάποιος είναι καθολικός, διαμαρτυρόμενος, εβραίος ή ό,τι άλλο. Αλλά απαιτώ επίσης, να γίνεται σεβαστή η δική μου γνώμη. Αυτό μόνο στο πλαίσιο του κοσμικού κράτους είναι δυνατόν. Αυτή η διεκδίκηση του αλάθητου έχει ήδη προκαλέσει αμέτρητες ζημιές στην Ευρώπη. Θα έπρεπε να επιδιώκουμε να απαγκιστρωθούμε από αυτήν. Κανείς δεν έχει το προνόμιο σε θέματα ηθικής. Ακόμη και εκείνοι, οι οποίοι έχουν διαφορετική γνώμη, ακολουθούν κάποια ηθική,

Επιπλέον έχουμε επανειλημμένως δει με ποιόν τρόπο καταστρατηγούνται στην πράξη οι απαγορεύσεις. Ο καθένας θα μπορούσε να φέρει παραδείγματα. Γιααυτό πιστεύω ακράδαντα - ανεξαρτήτως του τι θα αποφασίσουμε εδώ -, πως σε μία κοινωνία ανοικτή στον κόσμο, στην έρευνα η οποία πραγματοποιείται υπό διαφορετικές σκοπιές, η γνώση θα αναζητήσει το δικό της δρόμο. Δεν θα μπορέσουμε εν τέλει να αποφύγουμε να αντιμετωπίσουμε με υπευθυνότητα αυτή τη γνώση, προσπαθώντας να την περιορίσουμε. Francis Wurtz, μπορεί κανείς να ζητήσει απαγόρευση κάθε έρευνας. Αλλά είναι άκρως αφελές να πιστεύει κανείς, πως θα τηρηθεί αυτή η απαγόρευση. Εν τέλει, δεν θα μπορέσουμε να αποφύγουμε την υποχρέωση να χαράξουμε όρια.

Στην περίπτωση αυτή η θέση μου είναι όπως και πολλών άλλων. Κι εγώ ταράζομαι στη σκέψη πως τα έμβρυα θα είναι αντικείμενα απερίσκεπτων δοκιμών και ερευνών. Φυσικά υπάρχουν όρια. Όμως η εμπειρία μου δείχνει πως εν τέλει, ίσως να μην μπορούμε να κάνουμε τίποτε άλλο, από μια απλή οροθέτηση. Αυτή τη στιγμή δεν επείγει η ανάληψη δράσης. Έχουμε χρόνο. Θα πρέπει να σκεφτούμε πολύ προσεκτικά, τι στάση θα κρατήσουμε σε αυτήν την υπόθεση. Επιτροπές για το σκοπό αυτόν έχουμε, και πότε-πότε καλό είναι να διαβάζουμε και κανένα καλό βιβλίο.

  Ahern (Verts/ALE). - (ΕΝ) Μια σημαντική ευρωπαϊκή αξία την οποία όλοι μας, είτε θρησκευόμενοι είτε όχι, προτιθέμεθα να μοιραστούμε είναι ότι οποιουδήποτε είδους πειραματισμός σε ένα ανθρώπινο ον πρέπει να αποβλέπει αποκλειστικά και άμεσα στο δικό του όφελος. Παρεκκλίνουμε από την αρχή αυτή διακινδυνεύοντας πολλά και στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε σαφέστατα παρεκκλίνει από αυτήν. Δεν μπορούμε να πειραματιζόμαστε πάνω σε ανθρώπινα όντα σε κανένα στάδιο της ανάπτυξής τους και οπωσδήποτε δεν μπορούμε να κάνουμε μαζική παραγωγή εμβρύων που προορίζονται για πειράματα. Το επόμενο βήμα θα είναι η εμπορική εκμετάλλευση, την οποία προβλέπει η οδηγία μας σχετικά με τα βιολογικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου υποστηρίζουν ότι, πέραν των δεοντολογικών αμφιβολιών, η κλωνοποίηση των ανθρωπίνων εμβρύων είναι απαραίτητη, διότι αποτελεί τον μοναδικό τρόπο με τον οποίο βοηθούνται οι ασθενείς που υποφέρουν από διάφορες ασθένειες. Πολλοί επιστήμονες διαφωνούν με την άποψη αυτή και συνιστούν περισσότερη έρευνα με βάση τα στελεχιαία κύτταρα των ενηλίκων, με στόχο την επίτευξη των ίδιων αποτελεσμάτων, όσον αφορά τη θεραπεία ασθενειών. Δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε και να βρούμε έναν τρόπο μέσω της έρευνας στελεχιαίων κυττάρων, χωρίς πειραματισμούς σε ανθρώπινα όντα; Ελπίζω το Σώμα να συμφωνεί ότι πρόκειται για μια αξία πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η Ευρώπη.

  Purvis (PPE-DE). - (ΕΝ) Πρόκειται για ένα θέμα συναισθηματικού χαρακτήρα, και όχι μόνο εξαιτίας του τίτλου "Ανθρώπινη κλωνοποίηση". Η “έρευνα στελεχιαίου κυττάρου” θα μπορούσε να αποτελέσει έναν λιγότερο μεροληπτικό τίτλο, αλλά ο σκοπός μου είναι να σας ζητήσω να σκεφτείτε και να συνειδητοποιήσετε με ηρεμία τα γεγονότα και τις επιπτώσεις που αυτά έχουν σε εμάς, το ανθρώπινο είδος, για την υγεία και την ποιότητα ζωής μας, για το μέλλον της επιστήμης και της βιομηχανίας της υγείας στην Ευρώπη και οπωσδήποτε για την πνευματική μας ευημερία.

Ας αποσαφηνίσουμε λοιπόν τα γεγονότα. Είναι γεγονός: η ανθρώπινη αναπαραγωγική κλωνοποίηση έχει απαγορευθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση να αλλάξει αυτό και η βιομηχανία του Ηνωμένου Βασιλείου δεν σκοπεύει να διεξαγάγει ανθρώπινη αναπαραγωγική κλωνοποίηση ούτε τώρα ούτε στο μέλλον. Η χρήση της έρευνας, όσον αφορά τα στελεχιαία κύτταρα ενηλίκου, αποτελεί μια βραχυπρόθεσμη απάντηση στην επιστημονική ανάγκη ανακάλυψης τρόπων αναπρογραμματισμού των κυττάρων ενηλίκου.

Είναι γεγονός: η έρευνα των στελεχιαίων κυττάρων υπόκειται στον αυστηρό έλεγχο της βρετανικής νομοθεσίας μέσω της άτεγκτη Αρχής Ανθρώπινης Γονιμοποίησης και Εμβρυολογίας η οποία χαίρει ευρείας εκτίμησης. Ίσως να ήταν καλή ιδέα, αν και άλλα κράτη μέλη έκαναν κάτι παρόμοιο.

Είναι γεγονός: πρόσφατα υπήρξε ενδιαφέρουσα πρόοδος στην έρευνα του στελεχιαίου κυττάρου ενηλίκου, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά μειονεκτήματα συγκρινόμενα με τα μοναδικά χαρακτηριστικά των στελεχιαίων κυττάρων του εμβρύου. Ο στόχος της έρευνας στα στελεχιαία κύτταρα του εμβρύου είναι να βρεθούν τρόποι χρησιμοποίησης στελεχιαίων κυττάρων ενηλίκου με τους οποίους θα εξαλειφθούν τα μειονεκτήματα.

Επομένως, καταλήγουμε στο βασικό δίλημμα. Αποτελεί ένα έμβρυο δεκατεσσάρων ημερών ένα ζωντανό πλάσμα με τα πλήρη δικαιώματα ενός ζωντανού πλάσματος ή ενός εμβρύου; Καλώς ή κακώς, η νομοθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν επιτρέψει αυτού του είδους την έρευνα για μια δεκαετία και έχουν προκύψει πολλά οφέλη. Έπειτα δε από γνωμοδοτήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο και για πολλούς μήνες, η έκθεση Donaldson συνιστά την επέκταση μιας τέτοιας έρευνας για θεραπευτικούς σκοπούς.

Συνάδελφοι, η επιλογή είναι δική σας. Οφείλετε να είστε ειλικρινείς με τη συνείδησή σας και τα πιστεύω σας, αλλά να λάβετε επίσης υπόψη τη μελλοντική ευημερία του γείτονά σας. Η φροντίδα για το γείτονά σας αποτελεί επίσης χριστιανικό καθήκον. Μπορεί να πάσχει από τη νόσο του Αλτσχάιμερ, του Πάρκινσον ή από διαβήτη.

  Hermange (PPE-DE). - (FR) Κύριε Πρόεδρε, το θέμα είναι σοβαρό και δύσκολο. Προκλήθηκε από τη βρετανική απόφαση. Πρέπει να πούμε ακόμη ότι οι εθνικές νομοθεσίες οι σχετικές με το ζήτημα διαφέρουν έντονα, ανοίγοντας την πόρτα σε ανεξέλεγκτες πρακτικές, μέσα όμως από αυτές τις πρακτικές, όπως είπε η Françoise Grossetête πριν από λίγο, μπορούμε να αναρωτηθούμε τι αξία έχει για ορισμένες χώρες η πραγματικότητα της αρχής του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής από το εμβρυακό στάδιο, η οποία επαναλαμβάνεται στο άρθρο 18 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που απαγορεύει τη δημιουργία εμβρύων με σκοπό την ανθρώπινη χρήση.

Η ετερογένεια των ρυθμίσεων δείχνει πόσο περίπλοκη είναι η συζήτηση και θέτει μια σειρά από αντικρουόμενα ερωτήματα. Τι σημαίνει σεβασμός της ζωής; Τι σημαίνει προ-έμβρυο σε σχέση με το έμβρυο; Μπορούμε να επιτρέψουμε την έρευνα στο έμβρυο για θεραπευτικούς σκοπούς; Από πού προέρχονται τα στελεχιαία κύτταρα; Πρέπει να κλωνοποιούνται τα έμβρυα; Τα στελεχιαία κύτταρα, δεν προέρχονται από ιστούς ενηλίκων αλλά και από εμβρυϊκούς ιστούς; Μπορούμε να επιτρέψουμε τη δημιουργία εμβρύων και για άλλους σκοπούς εκτός από τη ζωή; Απέναντι στις, ανίατες σήμερα, σοβαρές ασθένειες έχουμε το δικαίωμα να εμποδίσουμε τη συνέχιση ερευνών, τις οποίες εμείς οι ίδιοι χαρακτηρίζουμε ως ελπιδοφόρες;

Πλήθος ερωτημάτων με βαρύτατες συνέπειες όταν μιλούμε για το νόημα της ζωής. Γι' αυτό, πρέπει να αναπτύξουμε ένα διάλογο, κατ' αρχήν στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών οργάνων και, λυπούμαι, κύριε Επίτροπε, που ο πρόεδρος Prodi προτίμησε να κοινοποιήσει τις παρεμβάσεις του στον τύπο τη Δευτέρα πριν να ενημερώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πρόσεξα ότι τα λόγια του ήταν πολύ συνετά και μετρημένα για το ζήτημα.

Δεύτερον, πιστεύω ότι, για να γίνει αυτή η συζήτηση, το Κοινοβούλιό μας πρέπει να συγκροτήσει μία κοινοβουλευτική επιτροπή ad hoc, η οποία, σε ένα πρώτο στάδιο, θα μπορούσε σε σύντομο διάστημα να αναλάβει την πρωτοβουλία να καλέσει εμπειρογνώμονες από κάθε πλευρά, από την Ευρώπη και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Τη συζήτηση αυτή, όμως, πρέπει να την κάνει η κοινή γνώμη. Για το λόγο αυτό, προτείνω να δημιουργηθεί ένα ευρωπαϊκό βήμα βιοηθικής και, επιτέλους, ένας μηχανισμός που θα επιτρέψει να πλαισιώσουμε την πρακτική σε αυτόν τον τομέα, τη στιγμή που δημιουργούμε ανώφελα τόσα παρατηρητήρια. Προτείνω να ιδρυθεί ένας ευρωπαϊκός οργανισμός ιατρικής της αναπαραγωγής και των βιοτεχνολογιών.

  Busquin, Επιτροπή. - Κύριε Πρόεδρε, θέλω να απαντήσω, γιατί ο κ. Liese έθεσε ένα συγκεκριμένο ερώτημα σε αυτή τη συζήτηση. Έθεσε το ερώτημα στο επίπεδο του πέμπτου προγράμματος πλαισίου. Είναι απολύτως σαφές, και ο κ. Liese ασφαλώς το γνωρίζει, ότι στο πέμπτο πρόγραμμα πλαίσιο, ορίζεται σαφώς, αφού αποτελεί αντικείμενο της διαδικασίας συναπόφασης, ότι αποκλείονται με απόλυτα ρητό τρόπο οι έρευνες που αφορούν τις τεχνικές της κλωνοποίησης για αναπαραγωγικούς και θεραπευτικούς σκοπούς.

Κατά συνέπεια, για το πρόγραμμα πλαίσιο, είναι σαφές ότι προς το παρόν αποκλείεται απολύτως. Ήθελα απλώς να διευκρινίσω αυτό το σημείο, κ. Liese, αφού θέσατε το ερώτημα.

Όσο αφορά, αντίθετα, τη συζήτηση, όπως είπα στην εισαγωγή μου, η Επιτροπή θέλει να συμμετάσχει σε μία συζήτηση με το Κοινοβούλιο για τα ζητήματα αυτά τα οποία είναι, όπως είδαμε, πολύ πολύπλοκα και πολύ ενδιαφέροντα.

  Πρόεδρος. – Έλαβα οκτώ προτάσεις ψηφισμάτων σύμφωνα με το άρθρο 37(2)⁽¹⁾.

Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο στις 12 το μεσημέρι.

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ κ. PUERTA
Αντιπροέδρου

(1) Βλέπε συνοπτικά πρακτικά.