Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τρίτη 7 Ιουνίου 2005 - Στρασβούργο

27. Προστασία των μειονοτήτων και πολιτικές κατά των διακρίσεων σε μια διευρυμένη Ευρώπη

  Πρόεδρος. Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A6-0140/2005) του κ. Moraes, εξ ονόματος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, σχετικά με την προστασία των μειονοτήτων και τις πολιτικές κατά των διακρίσεων σε μια διευρυμένη Ευρώπη.

  Claude Moraes (PSE), εισηγητής. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, αυτή η έκθεση σχετικά με την προστασία των μειονοτήτων και τις πολιτικές κατά των διακρίσεων σε μια διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση είναι εξαιρετικά ευρεία. Από τον τίτλο, οι βουλευτές του Κοινοβουλίου μπορούν να καταλάβουν σχεδόν αμέσως ότι εμείς στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων έπρεπε να ασχοληθούμε με δύο πολύ μεγάλους τομείς.

Πρώτον, ασχοληθήκαμε με την επέκταση και την εμβάθυνση του ορισμού της έννοιας της μειονότητας στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά είχαμε επίσης να αντιμετωπίσουμε εκκρεμείς υποθέσεις: ασχοληθήκαμε με την ανταπόκριση στην Πράσινη Βίβλο για την απαγόρευση των διακρίσεων. Και οι δύο τομείς είναι εξαιρετικά ευρείς και πιθανώς απαιτούσαν επιμέρους εκθέσεις, αλλά προσπαθήσαμε να συνδυάσουμε αυτά τα θέματα σε μια έκθεση και ελπίζω να κατάφερα να εμβαθύνω σε αυτά τα βασικά θέματα, όσο δύσκολα και αν ήταν.

Καθώς η έκθεση αυτή ήταν αρκετά δύσκολη, θέλω να ευχαριστήσω καταρχάς τους σκιώδεις εισηγητές και άλλους συναδέλφους στην αίθουσα σήμερα για όλη τη βοήθεια που προσέφεραν ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι αυτής της έκθεσης. Το έργο ήταν δύσκολο και υπάρχουν ακόμα ένα ή δύο θέματα που πρέπει να ξεκαθαριστούν πριν από την αυριανή ψηφοφορία.

Επιτρέψτε μου όμως να επιστρέψω στην ουσία της έκθεσης. Με απασχολεί έντονα η διασφάλιση της ύπαρξης ενός ορισμού για την έννοια της μειονότητας στη νέα διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Ξέρουμε ότι η προστασία των μειονοτήτων αποτελούσε μέρος των κριτηρίων της Κοπεγχάγης για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι δεν υπήρξε πραγματικό πρότυπο για τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην κοινοτική πολιτική. Και λόγω αυτού του κενού, θελήσαμε να διασφαλίσουμε ότι αυτή η έκθεση θα έκανε τουλάχιστον ένα βήμα προόδου στην προσπάθεια να δημιουργηθεί αυτός ο ορισμός.

Ο ορισμός αυτός είναι πολύ ευρύς. Περιλαμβάνει όλους τους παραδοσιακούς ορισμούς που γνωρίζαμε στα 15 υφιστάμενα κράτη μέλη σύμφωνα με το άρθρο 13 της Συνθήκης, όπου μιλούσαμε για μειονότητες που υφίστανται διακρίσεις για λόγους αναπηρίας, ηλικίας, θρησκείας, γενετήσιου προσανατολισμού, φυλετικής και εθνοτικής καταγωγής. Αλλά στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει επίσης να κατανοήσουμε ότι αναφερόμαστε στις παραδοσιακές μειονότητες: γλωσσικές μειονότητες και εθνικές μειονότητες.

Είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε τη μεταβαλλόμενη φύση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια πρόσφατη συζήτηση σε αυτό το Κοινοβούλιο σχετικά με τους Ρομ αναγνώρισε αυτή τη μειονότητα ως τη μεγαλύτερη ίσως στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ως μειονότητα που δικαιούται άμεση και ουσιαστική ανταπόκριση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει.

Συνεπώς, αυτή η έκθεση προσπαθεί να εξετάσει δύο τομείς. Θα ασχοληθώ με κάθε έναν ξεχωριστά. Πρώτον, η ανταπόκριση στην Πράσινη Βίβλο και το άρθρο 13. Εδώ, διαπιστώνω στην έκθεσή μου ότι η εφαρμογή και η μεταφορά των υφιστάμενων οδηγιών, τις οποίες υπέβαλε η Επιτροπή και επί των οποίων ψήφισε το Κοινοβούλιο, καθώς και η ενίσχυση της νομοθεσίας ως προς τις διακρίσεις λόγω αναπηρίας, ηλικίας, θρησκείας, γενετήσιου προσανατολισμού, φυλετικής και εθνοτικής καταγωγής, υπήρξαν υπερβολικά αργές. Πολλά κράτη μέλη δεν εφάρμοσαν τις υφιστάμενες οδηγίες και, παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία είναι πολύ καλή και ορισμένα κράτη μέλη την έχουν μεταφέρει, υπάρχει ανεπαρκής βούληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για μεταφορά του κεκτημένου. Ελπίζω αυτή η έκθεση να κάνει ένα βήμα μπροστά με την Επιτροπή – και ξέρω ότι η Επιτροπή έχει κάνει άλματα σε αυτό το θέμα αναγκάζοντας τα κράτη μέλη να λογοδοτήσουν, αλλά ελπίζω τα κράτη μέλη να καταλάβουν μόνα τους το όφελος της μεταφοράς αυτής της νομοθεσίας.

Η νομοθεσία του άρθρου 13, η οδηγία για τη φυλετική ισότητα και η οδηγία για την απασχόληση είναι πολύτιμες διότι μπορούν να εφαρμοστούν εξίσου για τη μειονότητα των Ρομ, όπως εφαρμόζονται για τις εθνοτικές μειονότητες μεταναστών δεύτερης ή τρίτης γενιάς στη Βρετανία, τη Γαλλία ή την Ιταλία. Και αυτή είναι η ομορφιά αυτής της νομοθεσίας: είναι εύκολο να μεταφερθεί. Χρειάζεται όμως την πολιτική βούληση των κρατών μελών για να την εφαρμόσουν.

Όσον αφορά τον ορισμό των μειονοτήτων, εδώ πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη το θέμα των παραδοσιακών, εθνικών και γλωσσικών μειονοτήτων. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θέλουν να προστατέψουν την πολυμορφία τους, αλλά αισθάνονται ότι είναι μειονότητα και συνεπώς ευάλωτοι. Αυτή η έκθεση προσπαθεί να εξετάσει αυτούς τους τομείς, όχι για να επιβάλει λύσεις στα κράτη μέλη, αλλά για να δημιουργηθεί ένα πρότυπο στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θα ορίζει ότι αν είσαι μέλος μειονότητας είσαι επίσης πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αξίζεις σεβασμό και δικαιούσαι να συνεχίζεις τις πολιτιστικές παραδόσεις σου, τη γλώσσα ή ό,τι άλλο έχεις.

Τέλος, θέλω να πω ότι αυτή ήταν μια δύσκολη έκθεση, αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ο τρόπος με τον οποίο ένα κράτος μέλος αντιμετωπίζει τις μειονότητές του αποτελεί μέτρο του πόσο προηγμένο είναι πραγματικά. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική δοκιμασία Το είδαμε στα κριτήρια της Κοπεγχάγης και πρέπει να το δούμε και σήμερα: ένα κράτος μέλος μπορεί να αξιολογηθεί από τον τρόπο με τον οποίο προστατεύει τις μειονότητές του, από τον τρόπο με τον οποίο προστατεύει την πολυμορφία του πληθυσμού του. Εμείς, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διαθέτουμε ήδη τη νομοθεσία για τον σκοπό αυτόν. Πρέπει να την χρησιμοποιήσουμε και πρέπει να δημιουργήσουμε έναν ορισμό των μειονοτήτων που θα είναι αποδεκτός από όλους. Υπήρξαν δυσκολίες σε αυτή την έκθεση, αλλά ελπίζω ότι αυτός ο ορισμός θα γίνει ευρέως δεκτός από όλες τις πτέρυγες του Κοινοβουλίου.

  Vladimír Špidla, Μέλος της Επιτροπής. (CS) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, θέλω καταρχάς να ευχαριστήσω τον κ. Moraes για την άριστη έκθεσή του και την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, καθώς και την Επιτροπή Απασχόλησης, για την πολύτιμη συνδρομή τους.

Η προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ο αγώνας κατά των διακρίσεων και υπέρ των ίσων ευκαιριών αποτελεί προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με δική του πρωτοβουλία, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Barroso, συνέστησε μια ομάδα Επιτρόπων που θα αναπτύξουν την ατζέντα πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για του τομείς αυτούς. Η έκθεσή σας, κύριε Moraes, μας επέστησε την προσοχή στην ανάγκη για περαιτέρω μέτρα προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα των διακρίσεων και η κατάσταση των μειονοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Επιτροπή συμμερίζεται αρκετούς από τους φόβους που ανέφερε ο κ. Moraes και άλλοι βουλευτές του Κοινοβουλίου.

Σήμερα, οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά των διακρίσεων συγκαταλέγονται ανάμεσα στους πιο προηγμένους στον κόσμο. Το 2002, εγκρίθηκαν δύο σημαντικές οδηγίες, οι οποίες απαγορεύουν τις διακρίσεις λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικής πίστης ή πεποίθησης, ηλικίας, αναπηρίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Αυτές οι οδηγίες επέκτειναν το ευρύ φάσμα κοινοτικών κανονισμών στον τομέα των διακρίσεων λόγω φύλου.

Όπως επισημαίνεται ορθώς στην έκθεσή σας, το βασικό μας έργο θα είναι τώρα να διασφαλίσουμε ότι αυτοί οι κανονισμοί λειτουργούν αποτελεσματικά σε όλη τη διευρυμένη Ένωση· με άλλα λόγια, ότι η διαδικασία εφαρμογής των κανονισμών πρέπει να συμφωνηθεί σε εθνικό επίπεδο. Ορισμένα κράτη μέλη, ωστόσο, δεν κατάφεραν να τηρήσουν τις καθορισμένες προθεσμίες. Η Επιτροπή λαμβάνει πολύ σοβαρά τον ρόλο της ως θεματοφύλακας των Συνθηκών σε αυτόν τον τομέα και σε πολλές περιστάσεις έχει αναλάβει δράση κατά κρατών μελών διότι δεν εκπλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους.

Πρέπει ομοίως να διασφαλίσουμε ότι οι πολίτες γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και ότι είναι σε θέση να επωφεληθούν πλήρως από αυτά. Η ευαισθητοποίηση αποτελεί προτεραιότητα για την Επιτροπή και συνεπώς προτείνουμε να ανακηρύξει η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2007 ως ευρωπαϊκό έτος ίσων ευκαιριών για όλους. Αυτό το ευρωπαϊκό έτος θα αποτελέσει μια σημαντική ευκαιρία να κινητοποιηθούν όλοι οι συμμετέχοντες και να τονιστούν τα οφέλη της ευρωπαϊκής πολυμορφίας για την οικονομία, καθώς και για την κοινωνία στο σύνολό της. Ελπίζω να μπορέσουμε να στηριχθούμε στην υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για αυτή την πρόταση και στην ενεργό συμμετοχή σας σε αυτό το ευρωπαϊκό έτος.

Το 2004, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξήγαγε μια ευρεία δημόσια διαβούλευση σχετικά με την Πράσινη Βίβλο για την ισότητα και τη μη διακριτική μεταχείριση στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Εθνικά όργανα, οργανώσεις που ασχολούνται με την ισότητα, μη κυβερνητικοί οργανισμοί, κοινωνικοί εταίροι και το ευρύ κοινό έστειλαν περισσότερες από 1 500 αντιδράσεις. Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι που μπορούμε να λάβουμε υπόψη τις γνώμες και τις αντιδράσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα ερωτήματα που εξετάζονται στην Πράσινη Βίβλο.

Όσον αφορά την Πράσινη Βίβλο, η Επιτροπή ενέκρινε μια ανακοίνωση σχετικά με τη μη διακριτική μεταχείριση και τα ίσα δικαιώματα για όλους. Αυτή η ανακοίνωση περιγράφει μια στρατηγική πλαίσιο για μελλοντικές δραστηριότητες σε αυτόν τον τομέα. Αυτή η στρατηγική ξεπερνά την απλή προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων και εξετάζει πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να προωθήσει θετικά μέτρα για να στηρίξει την ενσωμάτωση κοινωνικών ομάδων που αντιμετωπίζουν σημαντικά διαρθρωτικά εμπόδια στη συμμετοχή τους στην κοινωνία.

Η Επιτροπή θα εκτιμήσει επίσης τις δυνητικές επιπτώσεις και την εφαρμοσιμότητα νέων μέτρων που θα συμπληρώσουν τους υπάρχοντες κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην καταπολέμηση των διακρίσεων. Αυτή η μελέτη θα λαμβάνει υπόψη τα σχετικά οφέλη των νομοθετικών και μη νομοθετικών μέτρων και το κόστος και τα οφέλη διαφόρων εναλλακτικών πολιτικών, καθώς και την ανάγκη να μην ανοίξει μια συζήτηση σχετικά με το υπάρχον νομικό πλαίσιο, η οποία μπορεί να αποδυναμώσει το τρέχον επίπεδο προστασίας κατά των διακρίσεων.

Η Επιτροπή ανησυχεί ειδικά για την ασυνήθιστα σοβαρή κατάσταση που αφορά τον αποκλεισμό και τις διακρίσεις κατά των κοινοτήτων των Ρομ σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί τώρα να επιλύσει αυτά τα θέματα χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, τη νομοθεσία της κατά των διακρίσεων και τη στοχοθετημένη χρήση των οικονομικών πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται, ωστόσο, για έναν τομέα στον οποίο η Ένωση δεν μπορεί να δράσει μόνη της. Απαιτείται μια κοινή προσπάθεια από διεθνείς οργανισμούς, εθνικά όργανα των κρατών μελών και εκπροσώπους ομάδων των πολιτών. Εντούτοις, συμφωνώ ότι πρέπει να αξιολογήσουμε τον πιο αποτελεσματικό τρόπο χρήσης των πολιτικών και των προγραμμάτων πολιτικής της Ένωσης για να υποστηρίξουμε την ένταξη των Ρομ.

Όπως επιβεβαίωσε ο Πρόεδρος κ. Barroso, μια ομάδα Επιτρόπων που ασχολείται με τα θεμελιώδη δικαιώματα, την καταπολέμηση των διακρίσεων και τις ίσες ευκαιρίες θα εξετάσει το θέμα σε προσεχή συνεδρίαση.

  Μαρία Ματσούκα (PSE), Εισηγήτρια της γνωμοδότησης της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων. – Κύριε Πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι, καταρχήν θα ήθελα να συγχαρώ το συνάδελφο κ. Moraes για τη γενναία του προσέγγιση στο θέμα των διακρίσεων.

Ως εισηγήτρια εκ μέρους της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, θα ήμουν ευτυχής, εάν σήμερα ήμασταν σε θέση να μιλάμε για ανάπτυξη, συνεργασία, αλληλεγγύη, ανεκτικότητα, ορθολογική και δίκαιη κατανομή του παραγόμενου πλούτου.

Δυστυχώς όμως όλα αυτά μοιάζουν μάλλον με θεωρητική προσέγγιση της πραγματικότητας, η οποία σε κάθε της έκφραση ξεδιπλώνει ανησυχητικά ολοένα και περισσότερες μορφές διακρίσεων. Το όραμα βρίσκει παντού έναν ισχυρό αντίπαλο.

Είναι ακριβώς ο οικονομικός φιλελευθερισμός η βασικότερη αιτία που συντελεί στην όξυνση των οικονομικών ανισορροπιών, που προωθεί την ατομική δραστηριότητα σε βάρος της κοινωνικής συλλογικότητας. Είναι ο οικονομικός φιλελευθερισμός, ο βασικότερος παράγοντας, που ενισχύει τις τάσεις ξενοφοβίας, που δυναμιτίζει τις εργασιακές σχέσεις και δημιουργεί νέες στρατιές ανέργων, που ισχυροποιεί ένα ιδιότυπο κοινωνικό ρατσισμό κατά των ηλικιωμένων και των αναπήρων. Είναι λοιπόν ο οικονομικός φιλελευθερισμός ο σημαντικότερος σύμμαχος των διακρίσεων, την καταπολέμηση των οποίων οφείλουμε να θέσουμε στο επίκεντρο της πολιτικής μας πρακτικής.

Είναι εξάλλου προφανές ότι πίσω από την πρόσφατη άρνηση του γαλλικού και του ολλανδικού λαού να αποδεχθούν το σχέδιο της Συνταγματικής Συνθήκης κρύβονται αιτίες που συνδέονται στενά με κάποιες από τις υπάρχουσες μορφές κοινωνικών διακρίσεων, όπως η ανεργία, η φτώχια, η ανησυχία για το μέλλον του κράτους-πρόνοιας.

Συμπερασματικά, πέρα από τα θεωρητικά κείμενα, οφείλουμε να προχωρήσουμε στην ουσία, στην πράξη. Οφείλουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές μια κοινωνία που το χρώμα, το θρήσκευμα, το φύλο, η καταγωγή, οι σεξουαλικές προτιμήσεις δεν θα αποτελούν αιτίες διακριτικής μεταχείρισης. Οφείλουμε να παλέψουμε για μια Ευρώπη κοινωνική, ανθρωποκεντρική, μια Ευρώπη της συμμετοχής, επενδύοντας στην παιδεία, στην πλήρη απασχόληση, στην ποιότητα ζωής, στην εξάλειψη της φτώχιας. Το οφείλουμε στα παιδιά όλου του κόσμου.

  Edit Bauer, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (HU) Το έργο του εισηγητή σε αυτή την περίπτωση υπήρξε καινοτόμο και θέλω να τον ευχαριστήσω για αυτό. Είναι αλήθεια ότι πολλές εκθέσεις ασχολούνται με την καταπολέμηση των διακρίσεων, αλλά αυτή προχώρησε ένα βήμα παραπέρα από τις προηγούμενες εκθέσεις. Η προστασία των μειονοτήτων σημαίνει πιο πολλά από την απλή απαγόρευση των διακρίσεων· φέρνει την πολιτική σκέψη λίγο πιο κοντά στη δημιουργία ίσων ευκαιριών. Εντούτοις, όταν τα δύο θέματα σχετίζονται, προκύπτουν πολλά προβλήματα και για τον λόγο αυτόν η έκθεση κατέληξε να είναι κάπως μεγάλη· το θέμα είναι σύνθετο και για αυτό η έκθεση εξετάζει μια ολόκληρη σειρά νέων σχέσεων.

Η έκθεση ασχολείται πρώτα απ’ όλα με την προστασία των μειονοτήτων. Καθώς τα δικαιώματα των μειονοτήτων αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα τελευταία ανήκουν στις αδιαμφισβήτητες θεμελιώδεις αξίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το θέμα για την ατζέντα είναι χωρίς αμφιβολία σημαντικό και αναπόφευκτο. Σε μια διευρυνόμενη Ευρώπη, είναι λογικό να προκύπτει το πρόβλημα των διπλών προτύπων αναφορικά με ένα θέμα όπως αυτό. Ενώ τα κριτήρια της Κοπεγχάγης καθορίζουν σαφώς τις προσδοκίες της ΕΕ όσον αφορά την προστασία των μειονοτήτων, τα κράτη μέλη δεν έχουν υποχρεωθεί μέχρι τώρα να προσαρμόσουν αναλόγως την πολιτική τους για τις μειονότητες. Στα νέα κράτη μέλη, τα οποία ευθυγραμμίζουν την πολιτική τους για τις μειονότητες με την Ευρώπη πριν από την προσχώρηση, υπάρχει κίνδυνος η αύξηση του εθνικισμού όχι μόνο να σταματήσει αυτή τη διαδικασία, αλλά και να οδηγήσει σε αύξηση των περιστατικών κατά των μειονοτήτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο απαιτείται ένα σύστημα εποπτείας.

Τα ειδικά προβλήματα που προέκυψαν κατά την κατάρτιση της έκθεσης –προβλήματα που σχετίζονται με τη διαφορετική κατάσταση των διαφόρων μειονοτήτων από τη μια πλευρά και με τη γενική φύση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την άλλη– αποτέλεσαν μια σαφή ένδειξη ότι χρειαζόμαστε μια πολιτική όπως αυτή στην Ένωση. Υποστηρίζω σθεναρά το τμήμα της έκθεσης που τονίζει ότι αυτή η πολιτική πρέπει να βασίζεται στις θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αρχές της επικουρικότητας και της αυτοδιοίκησης.

  Martine Roure, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, μια από τις πρωταρχικές προσδοκίες των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η καλύτερη προστασία των δικαιωμάτων τους. Πράγματι, όλοι γνωρίζουμε ότι τα δικαιώματα της ελεύθερης προφορικής και γραπτής επικοινωνίας, της εκλογής των αντιπροσώπων και της διαβίωσης όπως ο καθένας επιθυμεί δεν έχουν ουσιαστικό νόημα για ανθρώπους οι οποίοι, στην καθημερινή τους ζωή, δεν διαθέτουν τα απαραίτητα μέσα για να περιφρουρήσουν την αξιοπρέπειά τους.

Η συμπερίληψη του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στη συνταγματική συνθήκη συνιστά σημαντικό βήμα προόδου για τους ευρωπαίους πολίτες. Καταδεικνύει ότι η προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών βρίσκεται στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και το άρθρο 1 διατυπώνει εκ νέου την πρωταρχική σημασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ο Χάρτης έχει συνεπώς πραγματική νομική σημασία. Ας ελπίζουμε ότι θα είναι έτσι.

Η έκθεση του συναδέλφου μου, κ. Moraes, τονίζει τη σημασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και, ιδίως, τη σημασία της προστασίας των μειονοτήτων στη διευρυμένη Ευρώπη. Επισημαίνουμε ότι, δυστυχώς, το άρθρο 13, το οποίο αναθέτει στην Κοινότητα το καθήκον να καταπολεμά όλες τις μορφές διακρίσεων, και η ευρωπαϊκή νομοθεσία σε αυτόν τον τομέα, εφαρμόζονται ελλιπώς ή μερικώς από τα κράτη μέλη. Είναι, συνεπώς, καταρχάς απολύτως αναγκαίο να διασφαλίσουμε καλύτερη μεταφορά της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στα εθνικά δίκαια, καλύτερη εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σε αυτόν τον τομέα. Φρονούμε ακόμη ότι η αποτελεσματική καταπολέμηση των διακρίσεων συμβαδίζει με την ύπαρξη κοινής, συνεκτικής ευρωπαϊκής πολιτικής ολοκλήρωσης.

Τέλος, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός συνιστούν μορφή αποκλεισμού· η εξάλειψη της φτώχειας πρέπει να αποτελεί μέρος της πολιτικής καταπολέμησης των διακρίσεων. Πρέπει να θεσπίσουμε μηχανισμούς οι οποίοι να παρέχουν σε ανθρώπους που υποφέρουν από τον αποκλεισμό και τη φτώχεια κατάλληλη πρόσβαση στην απασχόληση και στη στέγαση και να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι αυτοί εκπροσωπούνται στους κόλπους των πολιτικών φορέων.

  Sophia in 't Veld, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θέλω να συγχαρώ τον εισηγητή για το καταπληκτικό και ενίοτε εξουθενωτικό έργο του. Ασχολήθηκε με πολύ ενδιαφέροντα θέματα. Με τη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση, εξετάζουμε απολύτως νέα ερωτήματα. Προσωπικά συνειδητοποίησα ότι, αν οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένα χωνευτήρι, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα πολύ πλούσιο, πολύχρωμο και όμορφο μωσαϊκό πολυμορφίας. Αυτό είναι κάτι για το οποίο πρέπει να είμαστε υπερήφανοι και να το διαφυλάττουμε. Κάναμε τα πρώτα βήματα στην πορεία μιας πολύ σημαντικής συζήτησης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα των μειονοτήτων, αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι τελικά κάθε πολίτης είναι και ένα άτομο και συνεπώς κάθε πολίτης έχει τα ίδια δικαιώματα· δεύτερον, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να σέβεται την πολιτιστική ταυτότητα των μειονοτήτων και, παράλληλα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν εμποδίζει την πλήρη ενσωμάτωση και συμμετοχή στην κοινότητα.

Όσον αφορά το θέμα της απαγόρευσης των διακρίσεων, δυστυχώς μετά από τόσα πολλά χρόνια είναι ακόμα απαραίτητο να διεξαγάγουμε αυτή τη συζήτηση. Όπως ανέφερε η προηγούμενη ομιλήτρια, υπάρχουν ακόμα πολλές ομάδες, όπως οι γυναίκες, οι οποίες υφίστανται διακρίσεις και μένουν πίσω.

Θα ήθελα να εστιάσω, ειδικά, σε μια παράγραφο που έθεσε ορισμένους προβληματισμούς: στην παράγραφο για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Πρέπει να είμαστε δίκαιοι με τον εαυτό μας στο θέμα αυτό. Τα θεμελιώδη δικαιώματα είναι για όλους τους πολίτες, όχι μόνο για ορισμένες ομάδες. Αν θέλουμε να λάβουμε σοβαρά υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο οποίος αναφέρει ότι δεν πρέπει να κάνουμε διακρίσεις με βάση τον γενετήσιο προσανατολισμό, τότε σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να ψηφίσουμε αύριο υπέρ της τροπολογίας που στοχεύει στη διαγραφή μιας παραγράφου για την ομοφυλοφοβία και για τα εμπόδια ως προς την ελεύθερη μετακίνηση.

Σήμερα το πρωί, συζητήσαμε σχετικά με την τρομοκρατία και τη σωστή ισορροπία με τα θεμελιώδη δικαιώματα. Συνεπώς, ελπίζω ότι το Κοινοβούλιο θα εγκρίνει ολόψυχα αυτή την έκθεση αύριο.

  Tatjana Ždanoka, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (EN) Σήμερα, που η κρίση στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έχει γίνει εμφανής, θυμάμαι τα λόγια του Yehudi Menuhin: «Η Ευρώπη ή θα γίνει Ευρώπη των πολιτισμών ή θα πεθάνει». Αυτό το είπε τον Ιανουάριο του 1999 στα εγκαίνια μιας έκθεσης αφιερωμένης στις ευρωπαϊκές μειονότητες. Όλοι μας περνούμε τακτικά από την αίθουσα στην οποία πραγματοποιήθηκε αυτή έκθεση και που τώρα φέρει το όνομά του.

Συζητάμε σήμερα, και αύριο θα ψηφίσουμε, επί της έκθεσης σχετικά με την προστασία των μειονοτήτων και τις πολιτικές κατά των διακρίσεων, η οποία είναι απολύτως απαραίτητη για το μέλλον της Ένωσης. Αυτή η έκθεση, όπως εγκρίθηκε από την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, αποτελεί ένα άριστο κείμενο που καταδεικνύει ότι έχουμε πραγματικά τη δυνατότητα να αναπτύξουμε την Ένωση ως έναν χώρο στον οποίο τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και τα δικαιώματα των μειονοτήτων, προστατεύονται αποτελεσματικά. Ωστόσο, αυτή η έκθεση υποστηρίχθηκε μόνο από τα μισά περίπου μέλη της Επιτροπής. Επιπλέον, φαίνεται ότι ο ίδιος διχασμός απόψεων επικρατεί και στο Κοινοβούλιο.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Ίσως ο λόγος είναι ότι πολλοί από εμάς έχουν διαφορετική ή ακόμα και ανύπαρκτη αντίληψη των δικαιωμάτων των μειονοτήτων. Παραδόξως, επιτυγχάνεται συναίνεση όταν εξετάζουμε ψηφίσματα που υποδεικνύουν σε όσους βρίσκονται εκτός της ΕΕ πώς να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να αναπτύσσουν τη δημοκρατία, αλλά δεν είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε το κείμενο που λέει ότι αυτά τα δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά εντός της Ένωσης.

Γιατί σιωπούμε όταν τα κράτη μέλη αγνοούν το πνεύμα των διεθνών συνθηκών που προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, για παράδειγμα, τη σύμβαση πλαίσιο για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων;

Πιστεύω ότι, αύριο, η πλειοψηφία του Κοινοβουλίου θα υποστηρίξει το κείμενο, όπως έγινε δεκτό από την επιτροπή, και συνεπώς θα υποστηρίξει την Ευρώπη των πολιτισμών.

  Giusto Catania, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον συνάδελφο Moraes για το εξαιρετικό έργο στην εκπόνηση αυτού του κειμένου, καθώς στην Ευρώπη έχουμε πραγματικά ανάγκη να προστατεύσουμε τις μειονότητες και να αναλάβουμε δυναμικές πρωτοβουλίες κατά των διακρίσεων. Υποθέτω πως όλοι οι συνάδελφοι δέχθηκαν τις τελευταίες ώρες ισχυρές πιέσεις από ομάδες συμφερόντων πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ζητούσαν ούτε λίγο ούτε πολύ να καταργήσουμε ορισμένες παραγράφους της έκθεσης Moraes.

Συχνά, ισχυριζόμαστε ότι είμαστε υπερασπιστές των μειονοτήτων, επιδεικνύοντας στη συνέχεια μεγάλη υποκρισία σε θέματα θρησκευτικής ελευθερίας ή αναγνώρισης της ελεύθερης κυκλοφορίας και των γάμων μεταξύ ομοφυλοφίλων. Ορισμένα θέματα παραμένουν ταμπού: για παράδειγμα, μόλις σήμερα μαθεύτηκε ότι στην Κατάνη, πολιτισμένη πόλη της Ιταλίας, οι αρχές αρνήθηκαν να χορηγήσουν άδεια οδήγησης σε έναν ιταλό πολίτη γιατί είναι ομοφυλόφιλος. Πιστεύω ότι το γεγονός αυτό είναι δηλωτικό των εγγυήσεων που πρέπει να εφαρμόσουμε κατά των διακρίσεων και είναι χρήσιμο για να ξεκινήσει μια πρωτοβουλία με σκοπό τη διασφάλιση της πραγματικής ενσωμάτωσης και όχι μόνο της ανοχής έναντι των μειονοτήτων.

  Johannes Blokland, εξ ονόματος της Ομάδας IND/DEM. – (NL) Κύριε Πρόεδρε, δεν ήμουν τότε υπέρ της συμπερίληψης του άρθρου 13 στη Συνθήκη ΕΚ· όχι επειδή συγχωρώ τις διακρίσεις –το αντίθετο μάλιστα– αλλά επειδή δεν είναι επιθυμητό να ρυθμίζεται αυτό το θέμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εναπόκειται στα κράτη μέλη να θεσπίσουν τους ενδεδειγμένους κανονισμούς. Δεν με εκπλήσσει το γεγονός ότι ο κ. Moraes, στην έκθεσή του, καταλήγει ότι τα κράτη μέλη δρουν αναποτελεσματικά όσον αφορά την εφαρμογή αυτής της πολιτικής. Η αντιμετώπιση αυτού του θέματος σε επίπεδο ΕΕ δεν φαίνεται να προσθέτει αξία. Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις δεν αποτελούν προσωπικό θέμα· πρέπει να πρεσβεύονται σε μια κοινότητα και να εκφράζονται στη στάση ζωής των ατόμων. Ο τρόπος με τον οποίο υπονοείται στην παράγραφο 22 ότι στον χώρο της παιδείας οι διακρίσεις εκδηλώνονται λόγω της θρησκείας, αγνοεί τη σημασία των θρησκευτικών πεποιθήσεων για την ταυτότητα της παιδείας.

Τέλος, είμαι ευγνώμων στην κ. in ’t Veld για την τροπολογία 4. Οι διακρίσεις κατά των χριστιανών πρέπει να καταπολεμούνται με το ίδιο σθένος όπως οι άλλες μορφές διακρίσεων.

  Romano Maria La Russa, εξ ονόματος της Ομάδας UEN. – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, καταρχάς θέλω να συγχαρώ την εισηγήτρια για την προσπάθεια που κατέβαλε στην εκπόνηση της έκθεσης, η οποία ωστόσο θεωρώ ότι είναι ακόμη ατελής και αναποτελεσματική. Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων που αποτέλεσε θεμελιώδες στοιχείο της ευρωπαϊκής οικοδόμησης και ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων που ψηφίσθηκε το 2000 στη Νίκαια, επιβεβαιώνουν τη σημασία καθώς και την ανάγκη μιας συνεκτικής πολιτικής ενσωμάτωσης με στόχο την προστασία των μειονοτήτων και την προώθηση της ενσωμάτωσης των πολιτών τρίτων χωρών, ιδίως μετά την πρόσφατη διεύρυνση.

Συμφωνούμε όλοι ότι η ύπαρξη διακρίσεων είναι ένα φαινόμενο που πρέπει να καταπολεμηθεί, ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα και ότι κανείς δεν πρέπει να νιώθει θύμα διακρίσεων λόγω φυλής, εθνοτικής προέλευσης, θρησκείας ή για άλλους λόγους. Θωρώ ωστόσο ότι η κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών, η προστασία των μειονοτήτων και των πολιτιστικών διαφορών –που αποτελούν πρωταρχικούς στόχους του Ευρωπαϊκού Συντάγματος– δεν πρέπει να επιτυγχάνονται με κάθε τρόπο και με οποιοδήποτε τίμημα. Επιτρέψτε μου να εκφράσω τις αμφιβολίες μου για ορισμένες κοινότητες μεταναστών που εκδηλώνουν σαφείς τάσεις μισαλλοδοξίας –ή ακόμη και περιφρόνησης– για τη χώρα που τους φιλοξενεί, για τις παραδόσεις της, την ιστορία της και τον πολιτισμό της· για όσους απαιτούν μια αυτονομία που δεν την δικαιούνται και θεωρούν δικαίωμά τους να μην σέβονται τους νόμους του κράτους στο οποίο κατοικούν, συχνά παρανόμως. Αυτοί είναι οι πρώτοι που δεν επιθυμούν την ενσωμάτωση.

Βεβαίως και πρέπει να νομιμοποιηθούν οι μετανάστες, επιτρέποντας σε όσους είναι νόμιμοι να μην γίνονται θύματα διακρίσεων, αρκεί να εκδηλώνουν σαφώς τη θέληση να ενταχθούν και να συμβάλουν ενεργά στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας που τους φιλοξενεί. Αντιθέτως, παρέχοντας σε κάθε περίπτωση –συστηματικά και άνευ όρων– όλα τα δικαιώματα, οι μόνοι που κινδυνεύουν να νιώσουν θύματα διακρίσεων είναι οι ευρωπαίοι πολίτες που ανταποκρίνονται στις φορολογικές και κοινωνικές τους υποχρεώσεις προς το κράτος σεβόμενοι τους νόμους.

Τέλος, όσον αφορά την παράγραφο σχετικά με τις διακρίσεις κατά των ομοφυλοφίλων και τα ζευγάρια ομοφυλοφίλων, οφείλω να εκφράσω την πλήρη αντίθεσή μου καθώς θεωρώ ως οικογένεια μόνο τον παραδοσιακό τύπο με άνδρα πατέρα, γυναίκα μητέρα και παιδιά των δύο φύλων. Δυστυχώς, ο χρόνος που έχω στη διάθεσή μου τελείωσε, αν και πιστεύω πως θα άξιζε να εμβαθύνουμε σε αυτά τα θέματα.

  Csaba Sándor Tabajdi (PSE). – (FR) Κύριε Πρόεδρε, θέλω να συγχαρώ τον κ. Moraes για την εξαίρετη έκθεσή του, και, εάν οι εθνικιστές και οι ομοφοβικοί σας επιτίθενται, κύριε Moraes, μην φοβάστε, διότι αυτό αποδεικνύει ότι έχετε συντάξει μια πολύ καλή έκθεση.

Ως πρόεδρος της διακομματικής ομάδας για τις παραδοσιακές εθνικές μειονότητες, θέλω να δώσω έμφαση στα ακόλουθα σημεία. Πρώτον, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει σύστημα για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων. Πρέπει να θεσπίσουμε νομικά και πολιτικά πρότυπα για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων και για τη δημιουργία ενός συστήματος παρακολούθησης όπως πρότεινε η κ. Bauer στη γνωμοδότησή της.

Δεύτερον, πρέπει να κάνουμε διάκριση μεταξύ των παραδοσιακών εθνικών μειονοτήτων της έκθεσης του κ. Moraes, και των μεταναστευτικών μειονοτήτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πρότεινα να καλούμε τις μεταναστευτικές μειονότητες νέες μειονότητες. Τα θεμελιώδη δικαιώματα είναι αδιαίρετα, όμως οι κρατικές υποχρεώσεις διαφέρουν: όσον αφορά τις παραδοσιακές μειονότητες, πρέπει να εγγυηθούμε την προστασία της ταυτότητας και της γλώσσας τους· όσον αφορά τις μεταναστευτικές μειονότητες, πρέπει να εγγυηθούμε την ενσωμάτωσή τους στην κοινωνία.

Τρίτον, στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διευκρινίσουμε τη σχέση μεταξύ μη διακρίσεων και θετικών διακρίσεων. Διαθέτουμε ορισμένες διατάξεις για τις μη διακρίσεις, αλλά δεν είναι σαφείς. Ποια είναι η σχέση μεταξύ ισότιμης μεταχείρισης και προτιμησιακής μεταχείρισης; Δεν μπορούμε να εγγυηθούμε τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων χωρίς προτιμησιακή μεταχείριση ή θετική μεταχείριση. Κυρίες και κύριοι, σας καλώ να υποστηρίξετε όλοι αυτή την εξαιρετική έκθεση.

  Henrik Lax (ALDE). – (SV) Κύριε Πρόεδρε, τα νέα κράτη μέλη έφεραν νέες γλωσσικές και εθνικές μειονότητες μαζί τους στην ΕΕ, η οποία χαρακτηρίζεται περισσότερο από ποτέ από γλωσσική πολυμορφία. Εκφράζονται νέες απαιτήσεις ως προς την πολιτική της ΕΕ για τις μειονότητες, η οποία εξυμνείται από την έκθεση.

Ήδη, 46 εκατομμύρια κάτοικοι της ΕΕ τώρα έχουν μητρικές γλώσσες διαφορετικές από τις βασικές γλώσσες των χωρών τους. Το γεγονός ότι ο αριθμός των βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μειώνεται όταν η ΕΕ δέχεται νέα κράτη μέλη αποτελεί πρόβλημα. Σε αυτή την περίπτωση, οι γλωσσικές και εθνικές μειονότητες είναι οι πρώτες που χάνονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τέσσερις μειονότητες χάθηκαν ως αποτέλεσμα της τελευταίας διεύρυνσης και η διαδικασία θα συνεχιστεί αν δεν ληφθούν μέτρα. Το θέμα επηρεάζει τη βάση της δημοκρατίας, καθώς όλοι πρέπει να εκπροσωπούνται και να αναγνωρίζονται από το όργανο στη νομοθεσία του οποίου υπόκεινται.

Όπως πολύ σωστά αναφέρει ο εισηγητής, μια από τις προϋποθέσεις για μια συνολική μειονοτική πολιτική είναι η επαρκής εκπροσώπηση σε επίπεδο λήψης πολιτικών αποφάσεων. Δεδομένου του τρόπου με τον οποίο σχεδιάζονται τώρα οι διευρύνσεις, σχεδόν όλες οι μειονότητες θα χαθούν από το Κοινοβούλιο. Αυτό δεν είναι επιθυμητό.

Το θέμα θα μπορούσε να λυθεί, για παράδειγμα, με την καθιέρωση από την ΕΕ 30 κοινοβουλευτικών εδρών για εθνικές γλωσσικές μειονότητες. Προφανώς, θα ήταν δύσκολο να αποφασιστεί με ποιο ακριβώς τρόπο θα καθορίζονταν αυτές, αλλά το πρόβλημα δεν πρέπει να μεγαλοποιείται. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μας ενδιαφέρουν πληθυσμιακές ομάδες που έχουν αναγνωρισμένο καθεστώς στις χώρες τους και που δεν είναι ούτε ανώνυμες ούτε αόρατες.

Η πολυμορφία της Ευρώπης πρέπει να καταστεί ορατή. Η στέρηση της ευκαιρίας των μειονοτήτων της Ευρώπης να επιτύχουν έστω και μια ευαίσθητη εκπροσώπηση αποτελεί σοβαρό θέμα, το οποίο επηρεάζει τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να διασφαλιστεί η σταθερότητα στην ήπειρό μας. Πολλοί πόλεμοι στην Ευρώπη υπήρξαν αποτέλεσμα της καταπίεσης μικρότερων ομάδων από πλειονότητες. Ελπίζω το Κοινοβούλιο και η Επιτροπή να αντιμετωπίσουν αυτό το θέμα.

  Jean Lambert (Verts/ALE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θέλω και εγώ να ευχαριστήσω τον κ. Moraes για το έργο του σε αυτή την πολύ σύνθετη έκθεση, η οποία, όπως ήδη ανέφεραν ορισμένοι ομιλητές, καταδεικνύει την αυξανόμενη πολυπλοκότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτή τη στιγμή εξετάζουμε το ερώτημα ποια Ευρώπη δημιουργούμε· και αυτή η έκθεση, μαζί με άλλες απόψε, υποστηρίζει έντονα το γεγονός ότι πρέπει να είναι μια Ευρώπη χωρίς αποκλεισμούς, όπου τα άτομα απολαμβάνουν ισότητα ευκαιριών για να εκπληρώσουν τις δυνατότητές τους. Πρέπει να καταπολεμήσουμε τις αυξανόμενες κινήσεις που διαπιστώνουμε και οι οποίες βασίζονται στο μίσος και τον αποκλεισμό, κάτι που, για πολλούς από εμάς, είναι απολύτως απαράδεκτο στο πλαίσιο αυτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Χαιρετίζω την ειδική αναγνώριση που εκφράζεται σε αυτή την έκθεση για το έργο των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων φορέων που δραστηριοποιούνται στο επίπεδο των απλών ανθρώπων, διότι εξετάζουμε ένα είδος πολιτιστικής αλλαγής που διευρύνει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συμφωνώ με τη δήλωση του κ. Moraes σχετικά με τις οδηγίες του άρθρου 13. Ελπίζω η επόμενη Προεδρία να δώσει προτεραιότητα σε αυτό το θέμα, ώστε να έχει τουλάχιστον τεθεί σε ισχύ η νομοθεσία όταν έλθει η ώρα του εορτασμού του έτους ίσων ευκαιριών για όλους το 2007.

  Mary Lou McDonald (GUE/NGL). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, υπάρχει χάσμα ανάμεσα στη θεωρία της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και την πολυμορφία και στην πραγματικότητα της εμπειρίας στα κράτη μέλη. Αυτή η έκθεση ορθώς αναφέρει ότι τα θέματα των δικαιωμάτων των μειονοτήτων δεν έχουν τεθεί σε αρκετά υψηλή προτεραιότητα στην ατζέντα της ΕΕ. Η έκθεση επίσης αντανακλά τον τεράστιο όγκο εργασίας που απαιτείται σε αυτόν τον τομέα προκειμένου να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στη θεωρία και την πραγματικότητα. Στον περιορισμένο χρόνο που έχω στη διάθεσή μου θα προσθέσω τη φωνή μου σε δύο ειδικές εκκλήσεις που απευθύνονται στην έκθεση.

Μια κρίσιμη προϋπόθεση για τη διεκδίκηση και την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων είναι η πολιτική βούληση. Ως προς αυτό, επαναλαμβάνω την έκκληση της έκθεσης για ταχεία πρόοδο σχετικά με την απόφαση πλαίσιο του Συμβουλίου για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Επίσης σημαντική είναι η διαθεσιμότητα ολοκληρωμένων, αξιόπιστων και αναλυμένων δεδομένων σχετικά με τις διακρίσεις. Η έκθεση ορθώς αναγνωρίζει ότι αυτός ο τομέας απαιτεί άμεση δράση.

Συγχαίρω τον κ. Moraes και χαιρετίζω τη δήλωση που περιλαμβάνεται στην έκθεση, σύμφωνα με την οποία η ίση μεταχείριση αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα και όχι προνόμιο, ενώ τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αδιαίρετα και δεν πωλούνται ούτε αγοράζονται. Η πρόκληση για όλους μας είναι να αποκτήσουμε τους μηχανισμούς και τους ζωτικής σημασίας πόρους ώστε να υλοποιηθούν αυτοί οι στόχοι.

(Η ομιλήτρια μίλησε στα ιρλανδικά)

  Ģirts Valdis Kristovskis (UEN). – (LV) Κυρίες και κύριοι, αναγνωρίζοντας τη σημασία των στόχων της έκθεσης του Claude Moraes και επισημαίνοντας το προσωπικό αίσθημα ευθύνης που επιδεικνύει ο εισηγητής στην προσπάθεια εξεύρεσης της αλήθειας, πρέπει ταυτόχρονα να αναφερθεί ότι η διαδικασία δημιουργίας της έκθεσης κατέδειξε καθαρά για άλλη μια φορά ότι, για τη δημιουργία μιας κοινής πολιτικής για τις μειονότητες και τις διακρίσεις στην Ευρώπη, είναι απολύτως αναγκαίο και ουσιαστικό να ληφθεί υπόψη η ειδική, μοναδική, ιστορική και πολιτική κατάσταση κάθε χώρας· η σημασία για μια χώρα να προστατεύσει την ταυτότητα και τη δικαιοδοσία της στην επίλυση αυτών των θεμάτων σχετικά με τις μειονότητες και τις διακρίσεις εναντίον τους πρέπει να γίνεται σεβαστή. Κατά την κατάρτιση αυτής της έκθεσης, υπήρχε σε πολλές περιστάσεις φανερή αδυναμία να τηρηθεί αυτός ο κανόνας στις προτάσεις που υποβλήθηκαν από μεμονωμένους βουλευτές, οι οποίοι έχουν άγνοια ή είναι προκατειλημμένοι, δηλαδή στις άδικες καταγγελίες σχετικά με τις πολιτικές για τις μειονότητες που εφαρμόζουν η Λετονία και η Εσθονία. Αυτό είναι παράλογο, καθώς η στάση απέναντι στις μειονότητες στη Λετονία δεν είναι λιγότερο διαλλακτική από τις στάσεις σε άλλες χώρες.

Κυρίες και κύριοι, λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις επανειλημμένες, ανοικτές, άδικες και ακατάπαυστες επιθέσεις κατά των δύο κρατών που υπέφεραν περισσότερο από όλα από το ολοκληρωτικό σοβιετικό καθεστώς, σας καλώ και κατανοήσετε και να αναγνωρίσετε, επιτέλους, ότι σε διάφορες περιπτώσεις πρέπει να βρεθεί λύση στα προβλήματα η οποία δεν είναι η τυπική αλλά πρέπει να δημιουργηθεί μια πολιτική μειονοτήτων προσαρμοσμένη ιδιαιτέρως στις συνθήκες κάθε μεμονωμένου κράτους. Έτσι, για παράδειγμα, η συνάδελφός μας Tatjana Ždanoka ξεκίνησε με μια προσπάθεια να συμπεριλάβει σε κάθε δυνατή διατύπωση του ψηφίσματος το θέμα των πολιτών χωρίς υπηκοότητα που είναι χαρακτηριστικό στη Λετονία: προσπάθησε να το επισημάνει και να φοβίσει την Ευρώπη με τους 400 000 και πλέον πολίτες χωρίς υπηκοότητα και δημιούργησε μια κατάσταση σύμφωνα με την οποία σε πολλά σημεία του κειμένου των συμπερασμάτων της έκθεσης διάφοροι νομικοί όροι και έννοιες βασικά διακριτές, όπως οι εθνικές μειονότητες, οι μετανάστες, οι πρόσφυγες, οι απάτριδες και οι πολίτες χωρίς υπηκοότητα, οι οποίοι δεν είναι το ίδιο, συγχέονται παρ’ όλα αυτά. Το αποτέλεσμα είναι η μείωση της αντικειμενικότητας και της ποιότητας της έκθεσης.

Είναι καιρός να θυμηθούμε ότι η καταπίεση και η καταστροφή των γηγενών εθνών των λαών της Βαλτικής και οι εισροές οικονομικών μεταναστών είναι οι λόγοι για τους οποίους, κατά τη διάρκεια της κατοχής της Εσθονίας και της Λετονίας, η εθνοτική σύνθεση των κατοίκων αυτών των κρατών άλλαξε σημαντικά, δημιουργώντας ένα συγκριτικά μεγάλο αριθμό πολιτών χωρίς υπηκοότητα με ξένες ιδεολογίες. Η Λετονία υπήρξε πολύ δίκαιη και η νομοθεσία, από την πλευρά της, παραχώρησε ειδικά δικαιώματα στα άτομα που εγκαταστάθηκαν κατά την περίοδο της κατοχής – δικαιώματα πολιτογράφησης ανά πάσα στιγμή. Το γεγονός ότι πολλοί δεν θέλησαν να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα πρέπει να θεωρηθεί ως έκφραση των προσωπικών επιθυμιών τους και όχι ως μομφή κατά αυτών των χωρών. Όχι μόνο ο αριθμός των πολιτών, αλλά και η αφοσίωσή τους, ο σεβασμός τους για τη χώρα, τη γλώσσα της και τις αξίες της πρέπει να αποτελούν τα κριτήρια για την απόκτηση της υπηκοότητας και τη συνένωση της κοινωνίας. Οι υπερβολές πρέπει να αποφευχθούν και πρέπει να γίνει κατανοητό ότι, για παράδειγμα, στην περίπτωση της Λετονίας μια υποτιμημένη χορήγηση της υπηκοότητας υπό την επίδραση εξωτερικής πίεσης θα αποτελέσει διάκριση κατά του γηγενούς έθνους και η ταυτότητα και η ύπαρξη του κράτους θα διατρέξουν σοβαρό κίνδυνο.

  Παναγιώτης Μπεγλίτης (PSE). – Κύριε Πρόεδρε, η προστασία των μειονοτήτων δεν πρέπει να αποτελεί μόνο ένα από τα βασικά πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης για τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες, αλλά και ένα δυναμικό δείκτη του εκδημοκρατισμού και της εμπέδωσης των δημοκρατικών θεσμών. Από αυτή την άποψη η Ευρωπαϊκή Ένωση, οφείλει να είναι ο αυστηρός κριτής και ελεγκτής της συμπεριφοράς όλων των προς ένταξη χωρών. Και οφείλει να το κάνει χωρίς επιλεκτικές ευαισθησίες και υπολογισμούς, που υπαγορεύονται πολλές φορές από τα συμφέροντα και τις πολιτικής συγκυρίας σκοπιμότητες.

Το θέμα των μειονοτήτων δεν θα πρέπει να αξιοποιείται για την προώθηση εθνικών συμφερόντων ή για υπονόμευση άλλων χωρών. Η λογική της στρατηγικής της έντασης, με πολιορκητικό κριό τις θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες, είναι πηγή έντασης, συγκρούσεων και καλλιέργειας αμοιβαίας δυσπιστίας, που τελικά αποβαίνει σε βάρος των ίδιων των μειονοτήτων.

Οι μειονότητες στην Ευρώπη μπορούν να παίξουν το ρόλο της γέφυρας για τη συνεργασία και την εμπέδωση της ασφάλειας. Η έκθεση Moraes επιχειρεί να δώσει ένα ορισμό της εθνικής μειονότητας με την αναφορά του σχετικού ορισμού του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πιστεύω, όμως, ότι αυτό που θα έπρεπε να προστεθεί στην έκθεσή του, ειδικά στην παράγραφο 7 για τον ορισμό, είναι η σαφής αναφορά και στις διεθνείς Συνθήκες που ρυθμίζουν θέματα θρησκευτικών και εθνοτικών μειονοτήτων.

Μια διεθνής Συνθήκη αποτελεί τη στέρεη βάση για την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και το ασφαλές πλαίσιο για την αποτροπή πολιτικών εκμετάλλευσης για άλλους σκοπούς.

Με αυτή την παρατήρηση, κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να συγχαρώ το συνάδελφο Moraes, για την εξαιρετική έκθεση που μας παρουσίασε και πιστεύω ότι αύριο θα πρέπει να υπερψηφισθεί.

  Proinsias De Rossa (PSE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, πιστεύω ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις μειονότητές μας αντανακλά τη δύναμη της δημοκρατίας μας. Πρέπει να ειπωθεί ότι κανένα κράτος μέλος δεν είναι τέλειο όσον αφορά την εφαρμογή των γενικών θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Η ενότητα στην πολυμορφία δεν είναι απλώς ένα σύνθημα. Πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή διότι είναι απαραίτητη για την ανθρώπινη εξέλιξη στα κράτη μέλη μας και, θα έλεγα, για την ίδια την επιβίωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο κ. Moraes εργάστηκε σκληρά και υπέβαλε μια καλά ισορροπημένη και πολύ καλή έκθεση. Στην Ιρλανδία δεν έχουμε ακόμα επιτύχει την πρόοδο που χρειαζόμαστε όσον αφορά την ισότητα των γυναικών και τα δικαιώματα των πλανόβιων και των ομοφυλοφίλων. Γνωρίζω επίσης ότι και άλλα κράτη μέλη υστερούν στη χορήγηση πλήρους υπηκοότητας στις μειονότητες. Ξέρω ότι αυτό είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα στη Λετονία και την Εσθονία. Εντούτοις, αυτή η έκθεση δεν είναι επικριτική· επιχειρεί να προσεγγίσει αυτά τα προβλήματα με πνεύμα αλληλεγγύης και παροχής βοήθειας ώστε όλα τα κράτη να συμμορφωθούν με τις ευρωπαϊκές αξίες.

Καλώ όλους τους βουλευτές και τις πολιτικές ομάδες αυτού του Κοινοβουλίου να στηρίξουν την έκθεση. Θεωρώ ότι είναι εξαιρετική.

  Vladimír Špidla, Μέλος της Επιτροπής. (CS) Κυρίες και κύριοι, άκουσα τη συζήτησή σας με ενδιαφέρον. Θα ήθελα, με την άδειά σας, να αναφερθώ σε ορισμένα σημεία.

Θεωρώ ότι είναι πραγματικά σημαντικό να υποστηριχθεί και να εγκριθεί η εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στα μεμονωμένα κράτη μέλη. Είναι προφανές ότι υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν και θέλω να δηλώσω καθαρά ότι η Επιτροπή αντιμετωπίζει με μεγάλη σοβαρότητα τον ρόλο της ως θεματοφύλακα των Συνθηκών.

Θέλω επίσης να δώσω έμφαση στο έτος ίσων ευκαιριών, το οποίο θα μας δώσει μια ευκαιρία να ενισχύσουμε την ευαισθητοποίηση για αυτά τα σύνθετα και ευαίσθητα θέματα. Εν κατακλείδι, θέλω να πω ότι είμαι πεπεισμένος ότι η νέα στρατηγική που εγκρίνεται από την Επιτροπή θα παράσχει ένα κατάλληλο πλαίσιο για μελλοντικά μέτρα κατά των διακρίσεων. Είναι προφανές ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένας συνδυασμός όλων των διαθέσιμων μέσων, περιλαμβανομένης της νομοθεσίας, και ότι είναι απολύτως αναγκαίο να εστιάσουμε ειδικά σε αυτές τις ομάδες που δυστυχώς δεν είχαν ακόμα την ευκαιρία να συμμετάσχουν πλήρως στην κοινωνία και στην οικονομία.

Κυρίες και κύριοι, θέλω να συγχαρώ για άλλη μια φορά τον κ. Moraes για την έκθεσή του. Σας ευχαριστώ.

  Πρόεδρος. Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Τετάρτη στις 12.00.