Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2006 - Στρασβούργο

11. Διασφάλιση της προμήθειας ενεργειακών πηγών, κυρίως φυσικού αερίου

  Πρόεδρος. Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση των δηλώσεων του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη διασφάλιση της προμήθειας ενεργειακών πηγών, κυρίως φυσικού αερίου.

  Martin Bartenstein, Προεδρεύων του Συμβουλίου. (DE) Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι βουλευτές, τα γεγονότα της πρώτης εβδομάδας του Ιανουαρίου σχετικά με τη διαμάχη που ξέσπασε μεταξύ της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Ουκρανίας για το θέμα του φυσικού αερίου κατέστησαν απολύτως σαφές ότι δεν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένη την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.

Το φυσικό αέριο που εισάγεται από τη Ρωσία αντιπροσωπεύει πάνω από το ένα τέταρτο της ποσότητας που καταναλώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και εφόσον το 80% αυτού μεταφέρεται μέσω της Ουκρανίας, η αδιάλειπτη και συνεχής προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Ουκρανίας είναι απολύτως ζωτική για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Γεγονός είναι, ωστόσο, ότι στις 1 και 2 Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους σημειώθηκε ανεπάρκεια ενέργειας της τάξεως του 50% σε κάποια κράτη μέλη της ΕΕ. Μια διπλωματική πρωτοβουλία από την πλευρά της Επιτροπής και της αυστριακής Προεδρίας του Συμβουλίου βοήθησε να τεθεί γρήγορα τέλος σε αυτήν την κατάσταση. Αυτό με οδηγεί να αναφερθώ στη Μολδαβία και τη Ρωσία και να ζητήσω και από τις δύο να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων εις αναζήτηση μιας πιο μακροπρόθεσμης λύσης στα προβλήματα που υπάρχουν ανάμεσά τους. Φαίνεται από τις πληροφορίες στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ότι επετεύχθη μια συμφωνία για περίοδο τριών μηνών, αλλά πρόκειται ασφαλώς για μια πολύ βραχυπρόθεσμη λύση.

Αυτό που έχει σημασία τώρα είναι να αντλήσουμε τα σωστά διδάγματα από όσα συνέβησαν. Κατά την άποψή μου, υπάρχουν τρία πράγματα που πρέπει να κάνουμε προκειμένου να διασφαλίσουμε την προμήθεια της Ευρώπης σε φυσικό αέριο μακροπρόθεσμα, και θα εξηγήσω τώρα ποια είναι αυτά.

Καταρχάς, υπάρχει ανάγκη διαφοροποίησης των πηγών από τις οποίες προμηθευόμαστε το φυσικό αέριο και των διαδρομών μέσω των οποίων μεταφέρεται. Υπάρχουν σχέδια για μια σειρά νέων αγωγών με ικανότητα μεταφοράς 140 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων συνολικά τον χρόνο, και αυτοί πρέπει να κατασκευαστούν χωρίς καθυστέρηση. Ένα σχέδιο που φαίνεται πιθανό να επιτύχει είναι ο αγωγός «Nabucco», μήκους 3 300 χιλιομέτρων, ο οποίος συνδέει την Αυστρία με την περιοχή γύρω από την Κασπία Θάλασσα μέσω της Τουρκίας και ο οποίος, όταν τελικά ολοκληρωθεί γύρω στο 2020, θα είναι σε θέση να μεταφέρει μέχρι 31 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω μιας νέας διαδρομής.

Δεύτερον, χρειάζεται να προωθήσουμε τη χρήση του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Η σημερινή ικανότητα των υφιστάμενων εγκαταστάσεων ανέρχεται σε 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα περίπου τον χρόνο. Έχουν ήδη ξεκινήσει έργα σε κάποιες χώρες για την κατασκευή νέων τερματικών σταθμών ή την επέκταση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων. Μπορούμε να αναμένουμε ότι η ικανότητα θα αυξηθεί στα 160 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα τον χρόνο μέχρι το 2010. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιδιώξει μια πενταπλάσια αύξηση της ποσότητας του υγροποιημένου φυσικού αερίου που εισάγει μέχρι το 2010, η οποία θα της δώσει τη δυνατότητα να προμηθεύεται και από άλλες περιοχές που δεν έχουν την ικανότητα να συνδεθούν με την ΕΕ μέσω αγωγού.

Υπάρχει, τρίτον, ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια στις αγορές υδρογονανθράκων, προκειμένου οι τιμές να καταστούν λιγότερο ρευστές και να εξασφαλιστούν σταθερές τιμές που θα αντιπροσωπεύουν την αγορά, ενώ επίσης θα βελτιωθεί η ποιότητα της πληροφόρησης σχετικά με τις ποσότητες του φυσικού αερίου που εισάγεται, και για να γίνει αυτό σημαντικές επενδύσεις είναι απαραίτητες. Είναι ζωτικής σημασίας να υπάρξουν όσο το δυνατόν πιο δελεαστικές προοπτικές για τις επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα, προκειμένου οι επιχειρήσεις να προετοιμαστούν για να προβούν σε αυτές τις επενδύσεις.

Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, θα πρέπει να εξετάσουμε πώς θα αποφύγουμε τη δημιουργία καταστάσεων αυτού του είδους ή πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε χωρίς απώλειες. Μια επιλογή, ασφαλώς, είναι η μεγαλύτερη ολοκλήρωση του δικτύου προμήθειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που θα είχε ως αποτέλεσμα την απλούστευση της ανταλλαγής φυσικού αερίου στο εσωτερικό της Κοινότητας, μειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την εξάρτηση μεμονωμένων κρατών μελών από ορισμένα κράτη τα οποία προμηθεύουν το φυσικό αέριο ή από τα οποία αυτό περνάει. Η εμπορία περισσότερου φυσικού αερίου στην Κοινότητα προϋποθέτει, φυσικά, τη διαθεσιμότητα του αερίου στις αναγκαίες ποσότητες, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει επίσης να εργαστούμε προς την κατεύθυνση της υποστήριξης δημιουργίας χονδρικών αγορών υγροποιημένου αερίου.

Ένα άλλο βραχυπρόθεσμο μέσο είναι αναμφίβολα η αποθήκευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου που θα μπορούσαν να καλύψουν το κενό όταν η προμήθεια διακοπεί για περίοδο μέχρι δύο μηνών, αν και θα χρειαστεί να ληφθούν επίσης υπόψη οι ειδικές εθνικές απαιτήσεις, όπως το αν θα χρησιμοποιήσουμε γεωλογικά κενά, σταθμούς παραγωγής ενέργειας ή βιομηχανικές εγκαταστάσεις για σκοπούς αποθήκευσης.

Η αυστριακή Προεδρία θα δώσει προτεραιότητα στην ενεργειακή πολιτική και, ειδικότερα, στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Η ασφάλεια της προμήθειας, μαζί με την ανταγωνιστικότητα και, φυσικά, τη βιωσιμότητα είναι ένας από τους πυλώνες στους οποίους στηρίζεται η ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική, τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο. Η Ευρώπη πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της να φανεί αντάξια των προκλήσεων που παρουσιάζει η ενεργειακή πολιτική, διότι γύρω στο 2030 ο κόσμος θα χρησιμοποιεί 50% περισσότερη ενέργεια και η Ευρώπη θα εξαρτάται πολύ περισσότερο από την εισαγωγή ορυκτών πηγών ενέργειας.

Λαμβανομένων υπόψη όλων των παραπάνω, αν θέλουμε να διασφαλίσουμε για το ευρωπαϊκό κοινό και τη βιομηχανία μια ασφαλή πηγή ενέργειας, θα πρέπει να επιλέξουμε μια προσέγγιση που θα ενσωματώνει διάφορες στρατηγικές. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, θα πρέπει να διαφοροποιήσουμε περαιτέρω την προμήθεια ενέργειας αξιοποιώντας περισσότερο τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, γεγονός που μπορεί να επιφέρει τριπλασιασμό της χρήσης της βιομάζας μέχρι το 2010. Η ευρωπαϊκή προμήθεια ενέργειας θα στηριχθεί, μεταξύ άλλων, στην οικονομικά αποδοτική χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Άλλες επιλογές για την Ευρώπη θα περιλαμβάνουν τη χρήση άνθρακα με καθαρές τεχνολογίες και, μακροπρόθεσμα, υδρογόνου.

Η αυστριακή άποψη, ωστόσο, είναι ότι η χρήση πυρηνικής ενέργειας δεν αποτελεί επιλογή. Όσον αφορά την προμήθεια, θα είναι αναγκαίο να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας να δημιουργήσουμε μια ευρωπαϊκή ενιαία εσωτερική αγορά και να αυξήσουμε τις επενδύσεις στον ενεργειακό εφοδιασμό.

Όσον αφορά την κατανάλωση, αφετέρου, η ενεργειακή απόδοση στην Κοινότητα χρειάζεται να βελτιωθεί. Υπάρχουν επί του παρόντος μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών στην ενεργειακή απόδοση, η οποία ορίζεται ως κατανάλωση ενέργειας ανά μονάδα ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Ως βάση μας για αυτό, μπορούμε να λάβουμε τη συμφωνία μεταξύ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση τελικής χρήσης και τις ενεργειακές υπηρεσίες.

Αυτό που συνέβη την Πρωτοχρονιά έδειξε πόσο σημαντικές είναι οι σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους εταίρους της. Αυτές οι εταιρικές σχέσεις πρέπει να στηρίζονται συνεχώς τόσο σε πολυμερές επίπεδο –είτε μέσω των διαλόγων στο Διεθνές Φόρουμ Ενέργειας είτε στο πλαίσιο της συνθήκης για την ενέργεια με τη Νοτιοανατολική Ευρώπη– όσο και σε διμερές επίπεδο στο πλαίσιο των διαλόγων της ΕΕ με τη Ρωσία και τον ΟΠΕΚ. Η προθυμία συνεργασίας είναι απολύτως ουσιαστικό στοιχείο στη διασφάλιση της προμήθειας ενέργειας.

Συνεπώς, έχουμε στη διάθεσή μας πολλαπλές επιλογές. Εξαρτάται από εμάς το αν θα τις χρησιμοποιήσουμε αποτελεσματικά και γρήγορα. Επειδή η διασφάλιση του μελλοντικού ενεργειακού εφοδιασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι προς το συμφέρον όλων των κρατών μελών, είμαι πεπεισμένος ότι θα επιτύχουμε σε αυτό.

(Χειροκροτήματα)

  Andris Piebalgs, μέλος της Επιτροπής. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θέλω να ευχαριστήσω το Κοινοβούλιο διότι βρήκε σήμερα τον χρόνο να συζητήσει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και συγκεκριμένα του εφοδιασμού σε φυσικό αέριο. Κατά κάποιον τρόπο, αποτελεί τη συνέχιση της συζήτησης την οποία διεξήγαμε πέρυσι σχετικά με τις υψηλές τιμές του πετρελαίου. Η τρέχουσα τιμή του πετρελαίου είναι πάνω από 60 δολάρια ΗΠΑ το βαρέλι.

Η αντιδικία μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας για το φυσικό αέριο πυροδότησε τη συζήτηση σχετικά με την ασφάλεια του εφοδιασμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αντιδικία για το φυσικό αέριο αποτέλεσε πρώτη είδηση στις αρχές του έτους, όταν η Ρωσία σταμάτησε την παροχή του στην Ουκρανία για μιάμιση ημέρα. Αυτή η ενέργεια είχε επίσης αντίκτυπο στην ΕΕ μέσω της μείωσης της ποσότητας φυσικού αερίου που καταλήγει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αν και είναι καθησυχαστικό βραχυπρόθεσμα το γεγονός ότι επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας, δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες. Το θέμα δεν έχει λήξει. Οι εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών θα συνεχιστούν, προκειμένου να συμφωνηθεί μια κοινά αποδεκτή διευθέτηση όσον αφορά τις τιμές. Διαπιστώσαμε επίσης τις επιπτώσεις στο εσωτερικό της Ουκρανίας, με την ψήφο δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης την περασμένη εβδομάδα. Δεν πρέπει άλλωστε να λησμονούμε ότι η αντιδικία σχετικά με την τιμή του φυσικού αερίου μεταξύ της Ρωσίας και της Μολδαβίας επιλύθηκε μόλις εχθές, ενώ αναμένονται διεξοδικότερες διαπραγματεύσεις στο εγγύς μέλλον. Πιστεύω ακράδαντα ότι όλοι πρέπει να διδαχθούν από τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στις αρχές του έτους.

Ποια είναι, λοιπόν, τα διδάγματα που πρέπει να αντλήσει η ΕΕ από αυτήν την αντιδικία; Πρώτον, στο πλαίσιο της συγκεκριμένης αντιδικίας, η ΕΕ ήταν, και οφείλει να είναι, προορατική. Δεν διατηρήσαμε απλώς στενές διμερείς επαφές και με τις δύο πλευρές καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιδικίας, αλλά επίσης τις παροτρύναμε να διευθετήσουν την εν λόγω αντιδικία. Παρότι είναι προφανές ότι η ΕΕ δεν θα μπορούσε και δεν πρέπει να λάβει θέση, καταστήσαμε σαφές και στις δύο πλευρές ότι ήταν προς όφελός τους να καταλήξουν γρήγορα σε συμφωνία. Σε παρόμοιες καταστάσεις είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ του Συμβουλίου –συγκεκριμένα της Προεδρίας– και της Επιτροπής.

Δεύτερον, η αντιδικία υπογράμμισε τη χρησιμότητα του διαλόγου με τη Ρωσία και την Ουκρανία σχετικά με την ενέργεια. Ο διάλογος με τις δύο αυτές χώρες μάς προσέφερε τις απαραίτητες επαφές, προκειμένου να επισημάνουμε τις ανησυχίες μας και τις απόψεις μας και στις δύο πλευρές σε πλαίσιο αμοιβαίας εμπιστοσύνης και προς όφελος του κοινού συμφέροντος. Ταυτόχρονα, υπογραμμίζει σαφώς την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερη ώθηση στον διάλογο.

Τρίτον, η αντιδικία αυτή έχει τονίσει τη σημασία και την ανάγκη για μια σαφέστερη, πιο συνεκτική και προορατική πανευρωπαϊκή πολιτική ενεργειακής ασφάλειας. Ενώ αληθεύει ότι η Επιτροπή και το Κοινοβούλιο διαφωνούν επί του θέματος επί σειρά ετών, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να σημειωθεί πραγματική πρόοδος.

Θέλω να τονίσω τη σημασία της ανάπτυξης μιας κοινής προσέγγισης για την ενέργεια, η οποία υπογραμμίστηκε στην άτυπη Διάσκεψη Κορυφής του Hampton Court και στη συνεδρίαση μεταξύ της Προεδρίας και της Επιτροπής στο ξεκίνημα της αυστριακής Προεδρίας. Στη σημερινή του ομιλία, ο Προεδρεύων του Συμβουλίου επεσήμανε τη σημασία που προσδίδει η Προεδρία στο συγκεκριμένο ζήτημα και το γεγονός ότι έχουν διατυπωθεί πολλές συγκεκριμένες και σαφείς προτάσεις.

Κατά τη διάρκεια της κρίσης διαπιστώσαμε κάποια έλλειψη διαφάνειας στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, η οποία δυσχέρανε την παρακολούθηση και την ακριβή εκτίμηση του τρόπου αντιμετώπισης αυτού του ελλείμματος. Η οδηγία του 2004 σχετικά με τα μέτρα διαφύλαξης της ασφάλειας του εφοδιασμού σε φυσικό αέριο, εφόσον μεταφερθεί πλήρως, αναμένεται να βοηθήσει. Η αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων είναι ένας από τους στόχους του συστήματος παρατήρησης της αγοράς ενέργειας το οποίο αναπτύσσουν οι υπηρεσίες μου.

Γενικότερα, αυτή η υπόθεση έχει φέρει στο προσκήνιο την αυξανόμενη εξάρτησή μας όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό από πηγές του εξωτερικού. Η αναγκαιότητα υιοθέτησης και ανάπτυξης μιας κοινής ευρωπαϊκής προσέγγισης θα εξεταστεί στο Πράσινο Βιβλίο για την ενεργειακή πολιτική την οποία εκπονεί αυτήν την περίοδο η Επιτροπή. Είναι σαφές ότι η ανάπτυξη μιας κοινής προσέγγισης στην εξωτερική ενεργειακή διάσταση θα αποτελέσει θεμελιώδες στοιχείο του Πράσινου Βιβλίου.

Αυτή η εξωτερική ενεργειακή διάσταση πρέπει να στηρίζεται στη διαφοροποίηση των ποικίλων μορφών ενέργειας, καθώς και στις διάφορες πηγές ενέργειας, οδούς, παρόχους και δίκτυα διαμετακόμισης. Υπάρχει σαφής ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις σε τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου, σε αγωγούς φυσικού αερίου για τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού και σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου.

Παρότι η ΕΕ έχει δεσμευτεί, μέσω των προγραμμάτων τεχνικής βοήθειας που εφαρμόζει, προκειμένου να προωθήσει την ανάπτυξη νέων οδών εφοδιασμού και να αναβαθμίσει και ενισχύσει τις υφιστάμενες οδούς, είναι σαφές ότι άλλοι σημαντικοί καταναλωτές ενέργειας υιοθετούν επίσης πολύ προορατικές και πολιτικές προσεγγίσεις αυτού του θέματος. Η Ευρώπη οφείλει να αποκομίσει κάποια διδάγματα σε αυτόν τον τομέα, αν και δεν πρέπει να υποτιμάται η πολυπλοκότητα αυτής της προσπάθειας.

Πρέπει, βεβαίως, να εξεταστούν επίσης οι εσωτερικές πτυχές της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ: πρώτον, η ανάγκη διασφάλισης ότι η εσωτερική πανευρωπαϊκή αγορά ενέργειας θα αποτελεί απτή πραγματικότητα. Απέχουμε ακόμη από την επίτευξη του στόχου της δημιουργίας μιας πραγματικής εσωτερικής αγοράς τόσο για τον ηλεκτρισμό όσο και για το φυσικό αέριο. Εξάλλου, είναι αναγκαίο να διευκολυνθούν οι απαραίτητες επενδύσεις για τη δημιουργία υποδομών, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι διάφορες εθνικές αγορές ενέργειας στην ΕΕ θα μπορούν πράγματι να ολοκληρωθούν περισσότερο. Επ’ αυτού, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε όλοι ότι αυτό επιβάλλει επίσης την εξασφάλιση των αναγκαίων μέσων περιλαμβανομένης, όπου είναι απαραίτητο, της χρηματοδοτικής στήριξης.

Πρέπει επίσης να διασφαλίσουμε ότι θα δοθεί επαρκής πολιτική και χρηματοδοτική στήριξη στην έρευνα σε τομείς προτεραιότητας και να διασφαλίσουμε τη δυνατότητα διείσδυσης στην αγορά πιο αποδοτικών ενεργειακά τεχνολογιών, περιλαμβανομένων τεχνολογιών καθαρότερου γαιάνθρακα και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας. Πρέπει να εφαρμόσουμε πιο δραστήρια πολιτικές και μέτρα που μπορούν να επιτύχουν πραγματική εξοικονόμηση και αποτελεσματική χρήση της ενέργειας και, συνεπώς, να μειώσουν την εξωτερική μας εξάρτηση.

Έχουμε εγκρίνει φιλόδοξη νομοθεσία. Τώρα είναι καιρός να την εφαρμόσουμε.

Τέλος, πρέπει να βελτιώσουμε τα μέτρα ενεργειακής ασφάλειας, προκειμένου να ενισχύσουμε τους μηχανισμούς αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση των προκλήσεων από ενδεχόμενες διαταραχές του ενεργειακού εφοδιασμού. Πρέπει να λαμβάνει κανείς υπόψη ότι η συγκεκριμένη αντιδικία, επειδή επηρέασε την ΕΕ, επιλύθηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για πιο μακροχρόνιες αντιδικίες.

Εν κατακλείδι, αυτή η αντιδικία υπήρξε πάλι για όλους μας εγερτήριο σάλπισμα. Αν και αληθεύει ότι η ενέργεια είναι απλώς ένα αγαθό, είναι ένα αγαθό το οποίο είναι θεμελιώδες για τη συνέχιση της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας μας. Πρέπει να διδαχθούμε από αυτό το επεισόδιο, και το δίδαγμα που πρέπει να αντλήσουμε είναι, εν ολίγοις, ότι είναι αναγκαία η κατάρτιση μιας κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής. Αυτή η πολιτική πρέπει να είναι σαφής, συνεκτική και αποδοτική τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, ανταποκρινόμενη στους στόχους της ασφάλειας του εφοδιασμού, της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας.

(Χειροκροτήματα)

  Jacek Emil Saryusz-Wolski, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, η πρόσφατη κρίση στον εφοδιασμό φυσικού αερίου αποτελεί εγερτήριο σάλπισμα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) και των Ευρωπαίων Δημοκρατών χαιρετίζει το γεγονός ότι η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και η βιωσιμότητα της παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας είναι μία από τις προτεραιότητες της αυστριακής Προεδρίας. Ήταν καιρός άλλωστε, καθόσον η ενεργειακή ασφάλεια καθίσταται όλο και πιο σημαντική για τη συνολική ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως για την οικονομική της ασφάλεια.

Οποιαδήποτε δυσκολία, ακόμη και προσωρινή, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του εφοδιασμού σε ενέργεια από τρίτα κράτη προκαλεί επίσης σοβαρές διαταραχές στην οικονομική δραστηριότητα της Ένωσης. Διαπιστώσαμε προσφάτως ότι το πρόβλημα της ενεργειακής ασφάλειας δεν αφορά μόνο τους τομείς της βιομηχανίας ή των οικονομικών. Η ενέργεια χρησιμοποιείται ως όπλο και μέσο εξωτερικής πολιτικής και, συνεπώς, πρέπει να συζητείται στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας.

Η πρόσφατη ενεργειακή κρίση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας αποκάλυψε πόσο ευάλωτα είναι πολλά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία εξαρτώνται σε επικίνδυνο βαθμό από έναν προμηθευτή. Ως εκ τούτου, είναι απολύτως απαραίτητο να επεκτείνει η ΕΕ την κοινή δράση στον τομέα της ενέργειας και να λάβει μέτρα για την κατάρτιση μιας προορατικής ενεργειακής πολιτικής.

Είναι σαφές ότι όλες οι προσπάθειες που καταβλήθηκαν σε εθνικό επίπεδο δεν είναι επαρκείς, καθώς δεν εγγυώνται τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της Ένωσης στο σύνολό της. Η δράση σε επίπεδο ΕΕ είναι, συνεπώς, εμφανώς αιτιολογημένη, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας. Επιπλέον, αν αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα την ιδέα της κοινής αγοράς, πρέπει να προσφέρουμε στους οικονομικούς παράγοντες, και πολύ περισσότερο στους πολίτες, ισότητα στην ενεργειακή ασφάλεια και τον εφοδιασμό.

Υπό αυτό το πρίσμα, κρίνουμε πολύ θετικά τα σχέδια της Προεδρίας να οριστικοποιήσει την απόφαση για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας στις αρχές αυτού του έτους. Δεν πρέπει, όμως, να αρκεστούμε σε αυτό. Μία από τις κύριες αρχές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης –η αρχή της επικουρικότητας– περιλαμβάνει την υποχρέωση ενίσχυσης όλων των κρατών τα οποία αντιμετωπίζουν κινδύνους ή δυσκολίες, και αυτό ενέχει προβλήματα που σχετίζονται με τις ελλείψεις ως προς τον ενεργειακό εφοδιασμό. Η Ένωση πρέπει να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και του εφοδιασμού και το μοίρασμα των αποθεμάτων. Πρέπει να διερευνηθούν όλες οι δυνατές μέθοδοι για την ενίσχυση της ενεργειακής αυτάρκειας της Ένωσης.

Δεν πρέπει άλλωστε να λησμονούμε τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης πρόσβασης. Η ΕΕ πρέπει να προτείνει έναν κώδικα δεοντολογίας για τις σχέσεις της με τους κύριους προμηθευτές ενέργειας. Πρέπει να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξασφάλιση νέων πόρων χρηματοδότησης όλων των εγχειρημάτων που στοχεύουν στην αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ, τόσο από την ΕΤΕπ όσο και από τον ίδιο τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Δεν πρέπει να σκεφτόμαστε μόνον τους εαυτούς μας. Η ενεργειακή ασφάλεια πρέπει να αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της πολιτικής γειτονίας. Η πραγματικότητα επιβάλλει την επίδειξη σθένους. Η στενή συνεργασία στον τομέα της ενέργειας και η δυνατότητα μοιράσματος των ενεργειακών αποθεμάτων συνιστούν ένα από τα πιο αποτελεσματικά και αναγκαία μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης τόσο εντός της Ένωσης όσο και μεταξύ της Ένωσης και των γειτονικών της χωρών.

Οι πολίτες μας θα εκτιμήσουν τα απτά αποτελέσματα των ενεργειών μας με στόχο να διασφαλίσουμε τον ενεργειακό μας εφοδιασμό. Η Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) και των Ευρωπαίων Δημοκρατών θα καταθέσει σχετική πρόταση ψηφίσματος στην επόμενη σύνοδο στις Βρυξέλλες.

(Χειροκροτήματα)

  Hannes Swoboda, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, ενώ υποστηρίζω όσα είπαν το Συμβούλιο και η Επιτροπή για την πολιτική ενεργειακού εφοδιασμού, πιστεύω ότι υπάρχουν τομείς στους οποίους πρέπει μάλλον να είμαστε πιο σαφείς και συγκεκριμένοι.

Αρχικά, οι μεγάλοι καταναλωτές –η ΕΕ, οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ινδία– πρέπει να κάνουν περισσότερα για να έχουν μια κοινή επίδραση στην αγορά, αντί να ανταγωνίζονται απλά μεταξύ τους για τον ενεργειακό εφοδιασμό.

Δεύτερον, πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στις υποδομές και να εξετάσουμε το ενδεχόμενο –όχι ως κράτος, αλλά με τις επιχειρήσεις και τις εταιρείες μας– να έχουμε υποδομές βασιζόμενες σε κοινή ιδιοκτησία και διαχείριση, έτσι ώστε να αποφύγουμε τα μονοπώλια.

Τρίτον, πρέπει να κάνουμε κάτι για την κατάσταση στην οποία ο ΠΟΕ έχει διαδικασίες για την επίλυση διαφορών για τα πάντα, από τα υφάσματα μέχρι τις γαρίδες, αλλά όχι για προϊόντα τόσο σημαντικά όσο το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο.

Τέταρτον, πρέπει να αναπτύξουμε τις υποδομές –ένα παράδειγμα είναι το σχέδιο Nabucco στο οποίο αναφέρθηκε ο Υπουργός– που είναι πολύ σημαντικές και που η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να υποστηρίξει.

Πέμπτον, όλα τα κράτη μέλη πρέπει να διαφοροποιήσουν και να παρουσιάσουν προτάσεις βάσει των οποίων θα μπορέσει να λάβει σάρκα και οστά ένα ενιαίο ευρωπαϊκό σχέδιο.

Το έκτο σημείο μου είναι ότι πρέπει, φυσικά, να δοθεί προτεραιότητα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Συμμερίζομαι τον σκεπτικισμό του Προεδρεύοντα σχετικά με την πυρηνική ενέργεια, αλλά η συζήτηση θα προχωρήσει και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα λάβει υπόψη όλες τις θετικές πτυχές και τα σημεία κριτικής και δεν θα αφήσει στην άκρη τον τρόπο διάθεσης των αποβλήτων.

Δεν μπορούμε ασφαλώς –και αυτό είναι το έβδομο σημείο μου– να εμμείνουμε σε μια ενιαία ενεργειακή πολιτική με κάθε χώρα· μόνο λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές διαφορές θα μπορέσουμε –ιδίως στα μάτια του έξω κόσμου– να δικαιολογήσουμε μια ενιαία ενεργειακή πολιτική. Εσείς, κύριε Επίτροπε, θα θυμάστε ότι στην ακρόαση σας ζήτησα ένα πρόγραμμα που θα συνδύαζε την ενεργειακή πολιτική με την εξωτερική πολιτική. Υπέβαλα το ίδιο αίτημα και στην Επίτροπο Ferrero-Waldner, αλλά τίποτα, δυστυχώς, δεν έχει προκύψει μέχρι στιγμής. Θα ήθελα πραγματικά να σας πιέσω να παρουσιάσετε ένα τέτοιο πρόγραμμα επειγόντως, στο Πράσινο Βιβλίο το αργότερο, έτσι ώστε να έχουμε μια συνεκτική πολιτική που θα μπορούμε να υπερασπίσουμε στον υπόλοιπο κόσμο.

Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω καθιστώντας σαφές ότι, ενώ θέλουμε –και χρειαζόμαστε– την εταιρική σχέση με τη Ρωσία, οι τελευταίες δράσεις της είναι απαράδεκτες. Η Ρωσία πρέπει να μεταχειρίζεται τους γείτονές της δίκαια, διότι είναι και δικοί μας γείτονες.

(Χειροκροτήματα)

  Danutė Budreikaitė, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (LT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, οι ενεργειακές πηγές συγκαταλέγονται στους θεμελιώδεις οικονομικούς παράγοντες και συντελεστές παραγωγής που εξασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας και την ευημερία των ανθρώπων.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ εξασφαλίζουν τις ενεργειακές πηγές τους συνάπτοντας διμερείς συμφωνίες. Η Ρωσία επωφελείται από τέτοιου είδους συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένου του επικείμενου γερμανο-ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου και διχάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχοντας σε μεμονωμένα κράτη μέλη διαφορετικούς βαθμούς πρόσβασης στην προμήθεια ενέργειας. Οι μεμονωμένες χώρες είναι ευκολότερο να επηρεαστούν από ό,τι το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υπογραμμίζοντας συνεχώς τη σημασία της Ρωσίας ως στρατηγικού εταίρου και της εξαιρετικής της θέσης μεταξύ των άλλων χωρών, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει στη Ρωσία παραχωρήσεις. Ο κύριος λόγος για αυτές τις παραχωρήσεις είναι η αυξανόμενη εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία όσον αφορά την ενέργεια. Ωστόσο, τα πρόσφατα γεγονότα που αφορούσαν την προμήθεια φυσικού αερίου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας δείχνουν ότι η Ρωσία μπορεί να καταφύγει στην ίδια τακτική όσον αφορά την προμήθεια αερίου στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας που πρέπει να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να αποφύγουμε την απόλυτη εξάρτηση από τη Ρωσία, δηλαδή οι νορβηγικές πηγές φυσικού αερίου, είναι περιορισμένες και δεν θα μπορέσουν να ικανοποιήσουν τις αυξανόμενες ανάγκες της οικονομίας της ΕΕ στο μέλλον. Δεν είναι, επομένως, η κατάλληλη στιγμή να επανεξετάσουμε την πυρηνική ενέργεια, την πιο οικολογική μορφή ενέργειας, ως μια εναλλακτική λύση στην εξάρτηση από την απρόβλεπτη προμήθεια ενέργειας από τη Ρωσία;

Ένα άλλο πολύ σημαντικό ζήτημα που συζητείται ευρέως είναι η κοινή ενεργειακή πολιτική της ΕΕ. Με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως τον εταίρο του ενεργειακού εφοδιασμού που εκπροσωπεί τα συμφέροντα και των 25 κρατών μελών, η Ρωσία θα έπρεπε να δείξει περισσότερο σεβασμό. Η Ρωσία δεν θα μπορέσει να διακόψει εντελώς την προμήθεια φυσικού αερίου στην ΕΕ, διότι απλά δεν θα έχει άλλον τρόπο να το διαθέσει.

Ως εκ τούτου, σας καλώ όλους όχι μόνο να συζητήσουμε την ανάπτυξη μιας κοινής ενεργειακής πολιτικής, αλλά επίσης να αναλάβουμε δράσεις για την ανάπτυξη της κοινής ενεργειακής πολιτικής και, ειδικότερα, ενός ενιαίου ενεργειακού συστήματος χωρίς καθυστέρηση, εξασφαλίζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ενεργειακή αλλά και την πολιτική ασφάλεια για το σύνολο της ΕΕ.

(Χειροκροτήματα)

  Rebecca Harms, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κύριε Bartenstein, θα ήθελα να ξεκινήσω με την Ουκρανία, έχοντας μάλλον εκπλαγεί με το ότι η διαμάχη για το φυσικό αέριο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, που είναι μάλλον ένα ετήσιο γεγονός, μας έκανε εδώ στην Ευρώπη να την αντιμετωπίσουμε ως μια ευρωπαϊκή κρίση στον τομέα του φυσικού αερίου. Η Ουκρανία, και αργότερα η Μολδαβία, βρέθηκαν σε μια κατάσταση που εξελίχτηκε σε κρίση, αλλά η Ευρώπη όχι. Η Ευρώπη μπόρεσε, όπως το έχει κάνει και στο παρελθόν, να βασιστεί στις σταθερές εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία. Κατά την άποψη μου, αυτό που μας έδειξε αυτή η κατάσταση είναι ότι εμείς, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν μπορούμε να θεωρούμε την Ουκρανία τίποτα περισσότερο από μια ασφαλή χώρα διαμετακόμισης, αλλά πρέπει μάλλον, μέσω της ενεργειακής πολιτικής, να την βοηθήσουμε να ελευθερωθεί από την εξάρτησή της από τη Ρωσία και να βελτιώσει, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τις προοπτικές της για το μέλλον. Πάρα πολλές αλλαγές απαιτούνται εδώ.

Πέρα από αυτό, θεωρώ όλη αυτήν τη συζήτηση ως μια διδακτική εμπειρία για τις αδυναμίες της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής, που είναι λιγότερο ή περισσότερο αξιοπρόσεκτες από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Μια συντονισμένη προσέγγιση θα μπορούσε, χωρίς αμφιβολία, να βοηθήσει στη βελτίωση της κατάστασης στα κράτη μέλη και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μάθαμε τώρα την αληθινή αξία των φυσικών πόρων. Πρέπει να ειπωθεί ότι είμαστε, σε ολόκληρη την Ευρώπη, –τουλάχιστον– σπάταλοι στη χρήση του φυσικού αερίου, και του πετρελαίου επίσης, και αυτό ήταν το θέμα μιας πιο έντονης συζήτησης την εποχή του πολέμου του Ιράκ. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, η κατασπατάληση αυτών των πρώτων υλών ήταν κάτι που δεν μπορούσαμε να καταπολεμήσουμε. Αν θέλουμε να αντλήσουμε τα σωστά διδάγματα από αυτό, τότε πρέπει, πιστεύω, να είμαστε πιο επίμονοι και να κάνουμε αυτό που πρότεινε ο Επίτροπος Piebalgs όταν ανέβαλε τη θέση του. Πρέπει να επιδιώξουμε την παραγωγικότητα των φυσικών πόρων και την ενεργειακή απόδοση, αν θέλουμε να εξαρτόμαστε λιγότερο από τους άλλους· θα ήμουν εντελώς αντίθετη στο να αγωνιστούμε για μια πλήρως αυτάρκη Ευρώπη, διότι αυτό θα αποτελούσε μια αφελή προσέγγιση στην όλη συζήτηση, αλλά πρέπει να εργαστούμε προς την κατεύθυνση μιας Ευρώπης που θα χρησιμοποιεί ικανοποιητικά τις πρώτες ύλες. Αυτό είναι κάτι που συζητάμε δεκαετίες ολόκληρες, από τότε που υπάρχει η Λέσχη της Ρώμης, οπότε ας καταλήξουμε τελικά σε κάτι που θα έχει κάποια πρακτική αξία. Ας αφήσουμε εκείνους που πιστεύουν ότι η χρήση της πυρηνικής ενέργειας είναι η σωστή απάντηση στη μειωμένη –ή πράγματι πεπερασμένη– προμήθεια φυσικού αερίου, να μας αναπτύξουν για μία φορά μια σοβαρή επιχειρηματολογία για την προσέγγιση που έχουν επιλέξει· πόσους αντιδραστήρες θέλουν να χτίσουν τα επόμενα χρόνια και πού; Τι προτείνουν να γίνει με τα απόβλητα που παράγονται στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες; Πριν από λίγες εβδομάδες συζητούσαμε την έκθεση για τον παροπλισμό των πυρηνικών αντιδραστήρων. Αυτήν τη στιγμή, ολόκληρη η επιχείρηση διάθεσης των πυρηνικών αποβλήτων είναι ένας προβληματικός τομέας. Αν αυτή είναι η εικόνα του μέλλοντος, τότε τους προτρέπω να αναπτύξουν την επιχειρηματολογία τους με πιο σαφή τρόπο, αλλά τους παρακαλώ αν μπορούν να μας απαλλάξουν από μια συζήτηση για την παράταση της διάρκειας ζωής, όπως η συζήτηση που αρχίζει και πάλι ακόμη και για το θέμα του αντιδραστήρα της Ignalina. Αν πραγματικά το μόνο που θέλετε να κάνετε είναι να παρατείνετε τον χρόνο λειτουργίας παλαιωμένου τεχνολογικού εξοπλισμού, τότε αυξάνετε τους κινδύνους που ενέχει η παραγωγή ενέργειας, αντί να μας απαλλάσσετε από αυτούς.

(Χειροκροτήματα)

  Esko Seppänen, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (FI) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, κύριε Επίτροπε, ο κόσμος συνεχίζει να βλέπει την καύση απολιθωμένης ύλης. Εκτιμάται ότι το 2030 το ανθρώπινο γένος θα παράγει ακόμη το 80% της ενέργειάς του χρησιμοποιώντας ορυκτά καύσιμα.

Στον πλανήτη μας υπάρχουν 179 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα επιβεβαιωμένα κοιτάσματα φυσικού αερίου. Το ένα τέταρτο του αερίου είναι στη Ρωσία, και άλλο ένα τέταρτο σε περιοχές με μεγαλύτερη αστάθεια, στο Ιράν και το Κατάρ. Μπορεί να εκτιμηθεί ότι με τον τρέχοντα ρυθμό κατανάλωσης τα ιδία αποθέματα φυσικού αερίου της ΕΕ θα αρκέσουν για έξι με επτά χρόνια. Η χρήση του νορβηγικού και του βορειοαφρικανικού φυσικού αερίου για τις ανάγκες της ΕΕ αυξάνει τον χρονικό ορίζοντα για την κατανάλωση του φυσικού αερίου κατά 20 χρόνια, αλλά στην περίπτωση της Ρωσίας η αύξηση αυτή είναι 50 χρόνια. Αν η ΕΕ σκοπεύει να ικανοποιήσει την αύξηση των ενεργειακών της απαιτήσεων τις επόμενες δεκαετίες μέσω του φυσικού αερίου, δεν υπάρχουν άλλες εναλλακτικές πέρα από τις εισαγωγές από τη Ρωσία.

Τα αμέσως επόμενα χρόνια θα αναπτυχθούν φθηνότερες μέθοδοι υγροποίησης του αερίου, που θα καταστήσουν δυνατές ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων στην εισαγωγή φυσικού αερίου. Ταυτόχρονα, αυτό θα συρρικνώσει το πεδίο εφαρμογής τους. Υγροποιημένο ρωσικό φυσικό αέριο θα μπορέσει τότε να πωληθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, που χρειάζονται φυσικό αέριο, χωρίς την ανάγκη αγωγού. Τα αποθέματα φυσικού αερίου της Αμερικής δεν είναι αρκετά ούτε για 10 χρόνια. Η Δυτική Ευρώπη εξαρτάται από τον αγωγό φυσικού αερίου που ξεκινά από τη Ρωσία και περνά από άλλες χώρες. Ο σχεδιαζόμενος αγωγός στον πυθμένα της Βαλτικής Θάλασσας θα μειώσει αυτήν την εξάρτηση. Το σχέδιο είναι δικαιολογημένο, διότι κάποιες από τις χώρες από τις οποίες περνάει τώρα ο αγωγός είναι εχθρικές προς τη Ρωσία. Εμείς, στη Φινλανδία, δεν είχαμε το παραμικρό πρόβλημα με την προμήθεια φυσικού αερίου εδώ και 40 χρόνια.

Υπάρχει κάτι στη συμφωνία φυσικού αερίου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας που πρέπει να εξηγηθεί. Ποιος είναι ο ιδιοκτήτης της εταιρείας παροχής Ros-Ukr-Energo; Βάσει των δημοσιευμένων στοιχείων, υπολόγισα ότι κατά ανεξήγητο τρόπο η εταιρεία λαμβάνει βάσει της συμφωνίας ποσό ύψους 600-800 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ ετησίως. Η ολιγαρχία και των δύο χωρών είναι αναμεμειγμένη σε αυτό, και ποιος είναι ο ρόλος των Προέδρων αυτών των χωρών στη δημιουργία τεράστιων ποσών κρυφών κερδών;

Η Ομάδα μας υποστηρίζει τις καλές εταιρικές σχέσεις και τη συνεργασία για την ενέργεια με τη Ρωσία.

(Χειροκροτήματα)

  Mirosław Mariusz Piotrowski, εξ ονόματος της Ομάδας IND/DEM. – (PL) Κύριε Πρόεδρε, τα πρόσφατα γεγονότα στα οποία ο διεθνής Τύπος αναφέρθηκε ως ο «Ψυχρός Πόλεμος» μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας για το φυσικό αέριο, και το λιγότερο πρόσφατο σχέδιο που περιλαμβάνει την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ της Γερμανίας και της Ρωσίας, ο οποίος θα παρακάμπτει τις χώρες της Βαλτικής, περιλαμβανομένης της Πολωνίας, είναι ισχυρές αποδείξεις ότι ορισμένες χώρες χρησιμοποιούν τα δίκτυα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, ιδίως τα τελευταία, ως πολιτικά όπλα στις σχέσεις τους με τις άλλες χώρες. Τα κράτη μέλη αναμένουν από την Κοινότητα να τα βοηθήσει να βρουν κάποια λύση στο πρόβλημα αυτό.

Η Κοινότητα πρέπει να επιδιώξει μια συνεκτική και ολοκληρωμένη πολιτική για τα προαναφερόμενα δίκτυα προμήθειας, καθώς και για τις φυσικές καταστροφές, τις πανδημίες και την τρομοκρατική απειλή. Μια τέτοια πολιτική θα καθιστούσε δυνατή τη διαφύλαξη της ασφάλειας και διαφοροποίησης των προμηθειών. Είναι απαράδεκτο ένα κράτος μέλος, για παράδειγμα η Γερμανία, να σχηματίζει συμμαχία με τη Ρωσία για τέτοια θέματα, εφόσον αυτό βλάπτει τα συμφέροντα των άλλων κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εντάχθηκαν μόλις πρόσφατα στην ΕΕ. Αυτή είναι μία από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να απαντήσει, και μάλιστα πρέπει να απαντήσει γρήγορα και αποφασιστικά. Μια παθητική στάση από την πλευρά της ΕΕ σημαίνει ότι συναινεί στη διάλυση της αρχής της αλληλεγγύης και ότι, στην πραγματικότητα, δεν έχει καμία επιρροή όσον αφορά τα οικονομικά και πολιτικά προβλήματα που έχουν πραγματική σημασία για την Ευρώπη. Επομένως, δεν υπάρχει κανένας λόγος να σταματήσει η Ένωση να εκδίδει άσκοπα ψηφίσματα και δηλώσεις ή οδηγίες που λειτουργούν εις βάρος των πολιτών της Ευρώπης.

(Χειροκροτήματα)

  Konrad Szymański, εξ ονόματος της Ομάδας UEN. – (PL) Κύριε Πρόεδρε, είναι ξεκάθαρο ότι η ενεργειακή στρατηγική της Ρωσίας βασίζεται στη χρήση του φυσικού αερίου και των προμηθευτών αερίου, έτσι ώστε να επιτύχει τους πολιτικούς στόχους της σε ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης. Η πρόσφατη κρίση φυσικού αερίου είναι ένα δήθεν τεστ για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι επιπτώσεις της επιδιώχθηκε να γίνουν αισθητές, και όντως έγιναν αισθητές όχι μόνο από την Ουκρανία και τη Μολδαβία, αλλά επίσης από οκτώ κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας.

Προκαλώντας μια τέτοια κρίση, η Ρωσία έχασε τη θέση της ως σταθερού και αξιόπιστου εταίρου. Το μόνο ερώτημα που παραμένει είναι τι συμπεράσματα θα συναχθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα μεμονωμένα κράτη μέλη. Θα αποφασίσουν ότι η κατασκευή του αγωγού της Βαλτικής πρέπει να συνεχιστεί, αν και θα κάνει την Ευρώπη ακόμη πιο εξαρτώμενη από τη Ρωσία, ή θα συνειδητοποιήσουν ότι αυτό που χρειάζεται είναι μια αληθινή διαφοροποίηση των προμηθευτών φυσικού αερίου για το σύνολο της Ευρώπης και ένα σύστημα ενεργειακής αλληλεγγύης για τα κράτη μέλη της ΕΕ και τους άμεσους γείτονές τους;

Η Ρωσία ελπίζει ότι θα καταλήξουμε στο πρώτο από αυτά τα συμπεράσματα. Όλοι εκείνοι που δεν τρέφουν πλέον αυταπάτες για τις νέες ιμπεριαλιστικές πολιτικές της Ρωσίας ελπίζουν το δεύτερο. Θα πάρω το θάρρος να κάνω ένα τελευταίο σχόλιο, ήτοι ότι η δυσκολία του Σώματος να εγκρίνει ένα κοινό ψήφισμα για το θέμα αυτό αμαυρώνει την εικόνα του Κοινοβουλίου.

(Χειροκροτήματα)

  Alessandro Battilocchio (NI). – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, λαμβάνω τον λόγο εξ ονόματος του νέου ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Οι τελευταίες εξελίξεις στη διεθνή πολιτική σκηνή και, παράλληλα, τα στοιχεία για την οικονομία, μεταξύ των οποίων και η συνεχής αύξηση της τιμής του πετρελαίου, στρέφουν αναγκαστικά την προσοχή της Ένωσης σε μια προφανή και γνωστή κατάσταση: υπάρχει ένα διαρθρωτικό πρόβλημα ενεργειακού εφοδιασμού, ενώ αυξάνεται ο βαθμός εξάρτησης. Η παγκόσμια ζήτηση ενέργειας αυξάνεται, οι πόροι του πλανήτη δεν είναι απεριόριστοι και, σε κάθε περίπτωση, η Ένωση δεν διαθέτει επαρκείς πόρους για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της.

Τα τελευταία γεγονότα αποδεικνύουν πως ο ενεργειακός εφοδιασμός, στον οποίο βασίζεται σήμερα η οικονομία μας, μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση, και αυτός είναι ένας κίνδυνος που δεν μπορούμε να διατρέξουμε. Βάσει των συμφωνιών που έχουμε συνάψει, όπως ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Ενέργειας ο οποίος θέτει τα θεμέλια της συνεργασίας μεταξύ της Ευρώπης, της Ρωσίας και των χωρών της Μεσογείου, είναι αναγκαία η προώθηση μιας στενότερης διεθνούς συνέργειας. Πράγματι, η συνεργασία με τις τρίτες χώρες στον ενεργειακό τομέα αποτελεί βασικό στόχο της ευρωπαϊκής στρατηγικής εφοδιασμού και συμβάλλει στην εδραίωση σταθερών διεθνών πολιτικών σχέσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να συνάψουμε τώρα, ειδικά με τη Ρωσία, σαφείς, οριστικές, συγκεκριμένες και βιώσιμες συμφωνίες. Αφενός, καθίσταται συνεπώς επείγουσα η ανάγκη εφαρμογής των πρόσφατων συστάσεων προς τα κράτη μέλη σχετικά με τη θέσπιση μέτρων με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας, τα οποία απαιτούν σοβαρή προσπάθεια εκ μέρους των οργάνων, των κρατών μελών και κάθε πολίτη και, αφετέρου, θα πρέπει επιτέλους να αντιμετωπίσουμε έναν συνολικό και δύσκολο διάλογο σχετικά με τις επιλογές των τεχνολογικών κατευθύνσεων και την παραγωγή και χρήση εναλλακτικών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πρόκειται για μια συζήτηση που, δυστυχώς, δεν έχει διεξαχθεί ακόμη, παρά τις διάφορες και πρόσφατες ακόμη κρίσεις που έπληξαν την ευρωπαϊκή οικονομία τα τελευταία σαράντα χρόνια: αυτήν την αδικαιολόγητη καθυστέρηση και αυτό το χάσμα πρέπει να προσπαθήσουμε να καλύψουμε όσο το δυνατόν ταχύτερα.

(Χειροκροτήματα)

  Giles Chichester (PPE-DE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θέλω να συγχαρώ τον Επίτροπο Piebalgs για τον ρόλο του στη σύγκληση της συντονιστικής ομάδας για το φυσικό αέριο και, συνεπώς, για τη μείζονα συνεισφορά του στην επίλυση της αντιδικίας μεταξύ της Naftagas και της Gazprom στις αρχές του μήνα.

Αυτή η κατάσταση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας λειτούργησε ως εγερτήριο σάλπισμα για όσους δεν ήταν ίσως ενήμεροι για το πόσο εξαρτημένα είναι τα κράτη μέλη της ΕΕ από τα εισαγόμενα καύσιμα εν γένει και από το φυσικό αέριο από τη Ρωσία ειδικότερα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να προσεγγίσουμε αυτό το θέμα στις σωστές του διαστάσεις. Το εμπόριο φυσικού αερίου μεταξύ της Ρωσίας και των κρατών μελών της ΕΕ θα συνεχίσει να είναι βιώσιμο όσο η μία πλευρά διαθέτει κάτι που η άλλη πλευρά επιθυμεί. Η εξάρτηση των κρατών μελών της ΕΕ από τις εισαγωγές και η συνακόλουθη αυξανόμενη εξάρτηση από το φυσικό αέριο δεν αποτελεί μυστικό.

Τα μέλη της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας έχουμε συνειδητοποιήσει από καιρό αυτήν την κατάσταση και συζητούμε σχετικά με την ανάγκη λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση αυτής της εξάρτησης. Πριν από δέκα χρόνια, υπέβαλα έκθεση στο Κοινοβούλιο σχετικά με τις προοπτικές του εφοδιασμού σε φυσικό αέριο στην Ευρώπη, η οποία επικρίθηκε από τη βιομηχανία επειδή υποστήριζε ότι θα μπορούσε να αυξηθεί υπερβολικά η εξάρτησή μας από το αέριο, εάν κάλυπτε περισσότερο από το 25% των ενεργειακών μας απαιτήσεων.

Επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω στο Σώμα το ευρύ φάσμα μέτρων τα οποία ήδη έχουμε στη διάθεσή μας και τα οποία άπτονται των αναγκών μας για ασφάλεια ως προς τον ενεργειακό εφοδιασμό: τόσο τα νομοθετικά μέτρα, όπως η οδηγία για τα ΔΕΔ, όσο και οι ενέργειες της βιομηχανίας για την κατασκευή αγωγών και εγκαταστάσεων αποθήκευσης και υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Πρέπει να λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι η Ρωσία δοκιμάζει τη δύναμή της στο διεθνές πεδίο, αλλά συνιστώ ότι η αντίδρασή μας, ως μακροπρόθεσμη λύση, πρέπει να είναι μια συνετή, πρακτική προσέγγιση υπέρ της διατήρησης της ποικιλομορφίας του εφοδιασμού και της ενθάρρυνσης των κατάλληλων επενδύσεων για τον σκοπό αυτόν.

(Χειροκροτήματα)

  Reino Paasilinna (PSE). – (FI) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Προεδρεύων του Συμβουλίου, κύριε Επίτροπε, σε είκοσι χρόνια περίπου θα εξαρτόμαστε κατά 90% από τις εισαγωγές φυσικού αερίου. Αυτό είναι μεγάλο επίτευγμα. Η ποσότητα του φυσικού αερίου που χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη και τα αποθέματα ποικίλουν σε μεγάλο βαθμό· με άλλα λόγια, ο βαθμός στον οποίο κανείς είναι ευάλωτος σε μια κρίση διαφέρει πάρα πολύ. Όσο πιο ανατολικά είναι ένα κράτος μέλος, τόσο περισσότερο εξαρτάται από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζει τη Ρωσία να εγκαταλείψει την πρακτική της διπλής τιμολόγησης της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου, που συνεχίζεται στο εσωτερικό της χώρας. Αυτό το θεωρούμε προϋπόθεση για την ένταξη της Ρωσίας στον ΠΟΕ. Δεν πιστεύω, ως εκ τούτου, ότι η διπλή τιμολόγηση της ενέργειας μπορεί να κρατήσει πολύ ακόμη στο εξωτερικό εμπόριο της Ρωσίας επίσης. Φυσικά, στις επιχειρηματικές συμφωνίες επιτρέπεται να χορηγούνται εκπτώσεις στους καλούς, τακτικούς πελάτες σε γενικές γραμμές, και αυτό συμβαίνει σε πολλούς άλλους τομείς, αλλά εξαρτάται προφανώς από τη σχέση μεταξύ του πωλητή και του αγοραστή.

Το κλείσιμο της στρόφιγγας του αερίου ήταν ασφαλώς μια λανθασμένη και πολύ απερίσκεπτη λύση. Δεν γίνονται τέτοια πράγματα στις ευρωπαϊκές συναλλαγές· δεν συμβαίνει πολύ συχνά σε λιγότερο σημαντικούς τομείς, πόσο μάλλον σε τόσο κρίσιμα πλαίσια. Η κατάσταση σε σχέση με την ενέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι συνεχώς στο χείλος του γκρεμού. Αρκεί μια καταιγίδα στην άλλη πλευρά του ωκεανού ή το περιστατικό με την Ουκρανία για να ξεκινήσει μια κρίση ή ακόμη και να δημιουργηθεί πανικός. Πρέπει να έχουμε βιώσιμες και ποικίλες πηγές ενέργειας γρήγορα, με ένα ευρύ φάσμα ρυθμίσεων εφοδιασμού και δικτύων μεταφοράς, και ο χρόνος είναι ουσιαστικός: τα υπνοδωμάτιά μας μπορούν να παγώσουν οποιαδήποτε στιγμή.

Χρειαζόμαστε επειγόντως την κατάρτιση ενός προγράμματος ενεργειακής κρίσης από την Επιτροπή. Οι πόροι που έχουμε τώρα είναι επαρκείς. Πώς προετοιμαζόμαστε για μια μεγαλύτερη διακοπή στην προμήθεια ενέργειας, κύριε Επίτροπε; Τι είδους μηχανισμοί αλληλεγγύης θα μπορούσαν να συμπληρώσουν το πλαίσιο, και το επικείμενο Πράσινο Βιβλίο πραγματεύεται ζητήματα που σχετίζονται με ενεργειακή κρίση;

  Lena Ek (ALDE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, η πρόσφατη κρίση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας σχετικά με τον εφοδιασμό σε φυσικό αέριο έδειξε ότι είναι πιο σημαντικό από ποτέ να έχουμε μια ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας η οποία θα εξαρτάται λιγότερο από τις εισαγωγές. Αυτό δεν θα προσφέρει απλώς τεράστιες ευκαιρίες στην ευρωπαϊκή βιομηχανία ενέργειας, περιλαμβανομένου του τομέα των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, αλλά θα δημιουργήσει επίσης προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση των κλιματικών μεταβολών, την ενίσχυση της ανάπτυξης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Προκειμένου να επιτύχουμε αυτόν τον στόχο, απαιτείται μεγαλύτερη διαφάνεια, βελτιωμένο ρυθμιστικό περιβάλλον, ένα ανανεωμένο και λειτουργικό δίκτυο, μια ευρωπαϊκή ενεργειακή στρατηγική, διάλογος σχετικά με την αυτάρκεια και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών και κανόνες οι οποίοι θα προσφέρουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να αποφασίζουν οι ίδιοι για την κατανάλωσή τους με πρακτικό τρόπο. Χαιρετίζουμε, συνεπώς, το Πράσινο Βιβλίο, καθώς και το πρόγραμμα της Προεδρίας.

Πρέπει ακόμη να γίνουν πολλά, αλλά πιστεύω ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε.

  Helmuth Markov (GUE/NGL). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Προεδρεύων του Συμβουλίου, κύριε Επίτροπε, πιστεύω ότι ο τρόπος με τον οποίο προχωρούν οι συνομιλίες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας καθιστά προδήλως σαφές ότι η Ευρώπη –που είναι μεγαλύτερη από την Ευρωπαϊκή Ένωση– χρειάζεται μια νέα και σύγχρονη περιεκτική ενεργειακή πολιτική.

Ενώ μπορεί κανείς να συζητά το θέμα όσο επιθυμεί, η διαμάχη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας ήταν, τελικά, μια διαμάχη μεταξύ ενός προμηθευτή που ήθελε περισσότερα χρήματα και ενός πελάτη απρόθυμου να πληρώσει. Και οι δύο πλευρές σε αυτήν τη διαμάχη το γνώριζαν εδώ και πάρα πολύ καιρό. Αν, ούτως ειπείν, χαραχτεί μια πολιτική πορεία που καταστήσει αναπόφευκτες τέτοιου είδους κρίσεις, χωρίς καμία προσπάθεια να βρεθεί εγκαίρως κάποια λύση, τότε και οι δύο κυβερνήσεις είναι αμελείς.

Αν και χαιρετίζω στην πραγματικότητα την εξαγγελία του Επιτρόπου για την παρουσίαση ενός Πράσινου Βιβλίου, ελπίζω φυσικά ότι δεν θα περιέχει τέτοιες ξεπερασμένες ιδέες όπως η διαπραγμάτευση σχετικά με κώδικες δεοντολογίας για τις χώρες που παράγουν ενέργεια και για εκείνες από τις οποίες διέρχεται, νέους αγωγούς ή πυρηνική ενέργεια. Αντιθέτως, πιστεύω ότι πρέπει να στηριχτούμε, όπως συμβαίνει ήδη σε πολλές χώρες, σε άλλες πηγές, όπως η βιομάζα, ο ήλιος, ο άνεμος, το νερό, η γεωθερμική ενέργεια και η συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού, ενώ παράλληλα πρέπει να εξοικονομούμε ενέργεια, να την χρησιμοποιούμε με αποδοτικότερο τρόπο, και να μειώσουμε τις επιδοτήσεις για τα καθιερωμένα ορυκτά καύσιμα. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να επιτύχουμε.

Η προμήθεια ενέργειας είναι μια υπηρεσία κοινής ωφέλειας, και πρέπει ίσως να σκεφτούμε κατά πόσον οι υπεύθυνες πολιτικές δεν πρέπει να θεωρούνται υψηλότερη προτεραιότητα σε σχέση με τις προσπάθειες ελευθέρωσης ή τη χρήση των μέτρων ελευθέρωσης ως λύση σε αυτό το πρόβλημα.

  Dariusz Maciej Grabowski (IND/DEM). – (PL) Κύριε Πρόεδρε, η έλλειψη μιας κοινής και μακροπρόθεσμης στρατηγικής ενέργειας είναι απόδειξη όχι μόνο της έλλειψης διορατικότητας της ΕΕ, αλλά και της ύπαρξης μιας σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ των κρατών μελών της. Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι τιμές του πετρελαίου τριπλασιάστηκαν είναι ότι η ΕΕ απέτυχε να υιοθετήσει μια ευφυή ενεργειακή στρατηγική. Η αύξηση των τιμών ενέργειας λειτουργεί προς όφελος των μεγάλων εταιρειών καυσίμων, αλλά εις βάρος των κρατών μελών της ΕΕ και των πολιτών αυτών των κρατών μελών.

Είναι λάθος να επιχειρούν μεμονωμένα κράτη μέλη να καταλήξουν σε συμφωνία με τη Ρωσία, όπως έκανε η Γερμανία, θυσιάζοντας τα συμφέροντα των κρατών της Βαλτικής, της Πολωνίας, της Αυστρίας και άλλων κρατών μελών. Μαζί με την παθητική στάση της ΕΕ, αυτό ενθάρρυνε τη Ρωσία να εκβιάσει την Ουκρανία, απειλώντας την ότι θα διακόψει την προμήθεια φυσικού αερίου. Υπάρχει επιτακτική ανάγκη να καταρτίσει και να εφαρμόσει η ΕΕ μια στρατηγική ενεργειακής ασφάλειας το συντομότερο δυνατό, και πράγματι αυτό μπορεί να θεωρηθεί έλεγχος του βαθμού στον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να είναι κοινότητα.

Η στρατηγική ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ πρέπει να βασίζεται στα κριτήρια του πιο αδύναμου κρίκου, τα οποία μπορούν να συνοψιστούν ως εξής. Η αποδοτικότητα ενός συστήματος μπορεί να μετρηθεί με την ανθεκτικότητά του σε κρίσεις στις χώρες και τις περιοχές που εξαρτώνται περισσότερο από έναν προμηθευτή, ή που έχουν τα χειρότερα συστήματα μεταφοράς και διανομής, ή το υψηλότερο κόστος παραγωγής σε σχέση με το εθνικό εισόδημα.

Η ανησυχία μας πρέπει να εστιαστεί ειδικότερα στις γειτονικές χώρες και τις χώρες διαμετακόμισης. Για να θυμηθούμε τον Άμλετ, «να ζει κανείς ή να μην ζει» είναι το δίλημμα που αντιμετωπίζουμε σε σχέση με την ενεργειακή ασφάλεια στην ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, με λύπη μου θα πω ότι δεν έχει γίνει απολύτως καμία πρόβλεψη για μια κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική ενεργειακής ασφάλειας στον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2007-2013.

  Guntars Krasts (UEN). – (LV) Σας ευχαριστώ, Κύριε Πρόεδρε. Οι χριστουγεννιάτικες ευχές της ρωσικής κυβέρνησης στους καταναλωτές φυσικού αερίου στην Ουκρανία δεν αποτέλεσαν σε καμία περίπτωση έκπληξη. Με τη διακοπή της προμήθειας αερίου στην καρδιά του χειμώνα, η Ρωσία υπενθύμισε όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και στις ενεργειακές αγορές όλου του κόσμου ότι η δύναμη βρίσκεται σήμερα στα χέρια των προμηθευτών ενέργειας. Οι καταναλωτές ενέργειας θα πρέπει να το έχουν αυτό υπόψη τους για απρόβλεπτα μεγάλο χρονικό διάστημα. Θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στον Επίτροπο Piebalgs, ο οποίος κατά τη διάρκεια της κρίσης φυσικού αερίου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας χρησιμοποίησε την επιρροή της Ευρωπαϊκής Ένωσης αρκετά έγκαιρα ώστε να αποφύγουμε μια ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη.

Όσον αφορά τα συμπεράσματα που μπορούν να συναχθούν από τη διαμάχη Ρωσίας-Ουκρανίας για το φυσικό αέριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιδείξει η ίδια, αλλά πρέπει να ζητήσει και από τις άλλες χώρες στην Ευρώπη, απόλυτη διαφάνεια σε σχέση με τις πληροφορίες για τις εξελίξεις στις τιμές του αερίου. Πιστεύω ότι τα πρόσφατα γεγονότα δίνουν στην Επιτροπή την ειδική εντολή να εφαρμόσει τη νομοθεσία που έχει εγκριθεί, να εφαρμόσει τις αποφάσεις για την απόκτηση εναλλακτικών, ενεργειακά αποδοτικών πόρων και τη δημιουργία μιας αληθινά ελευθερωμένης ενεργειακής αγοράς, και να διασφαλίσει την ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών ενεργειακών δικτύων. Φυσικά, σήμερα σχεδόν όλοι οι ομιλητές ανέφεραν αυτό το σημείο: την ανάγκη για μια αληθινά κοινή ενεργειακή πολιτική για την κοινή αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα διευκόλυνε τη μακροπρόθεσμη πολιτική σταθερότητα όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην παγκόσμια αγορά ενέργειας.

  Alejo Vidal-Quadras Roca (PPE-DE). – (ES) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε κατάσταση σοκ μετά την κρίση που δημιουργήθηκε μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Αυτό συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό διότι, μέχρι σήμερα, ακόμη και σε εποχές έντονων εσωτερικών αναταραχών, η Ρωσία είχε αποδείξει ότι είναι πάντα ένας αξιόπιστος ενεργειακός εταίρος, και ποτέ στο παρελθόν τα κράτη μέλη της Ένωσης δεν είδαν τον εφοδιασμό τους σε φυσικό αέριο να διακόπτεται ή να μειώνεται.

Εκείνες οι τρεις ημέρες της κρίσης ήταν αρκετές για να φέρουν χώρες όπως η Ιταλία στο σημείο να ελευθερώσουν τα στρατηγικά τους αποθέματα και, πάνω από όλα, για να αντιληφθεί η Ένωση στο σύνολό της ότι το σύστημα εφοδιασμού της είναι εξαιρετικά ευάλωτο. Επομένως, έχει έλθει η στιγμή να σκεφτούμε σοβαρά το ενδεχόμενο επένδυσης σε εναλλακτικές οδούς εφοδιασμού, βελτιώνοντας τον διάλογο με σταθερούς εταίρους, όπως η Δημοκρατία του Καζακστάν, για παράδειγμα. Πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε το ενδεχόμενο εισαγωγής φυσικού αερίου από αυτήν τη χώρα μέσω της Τουρκίας, για παράδειγμα, η οποία είναι υποψήφια χώρα και, επομένως, εξαιρετικά ασφαλής.

Επιπλέον, πρέπει να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, την έρευνα και την ανάπτυξη νέων πηγών ενέργειας και να επιτύχουμε πιο αποτελεσματική χρήση των πηγών που έχουμε ήδη. Φυσικά, κυρία Harms, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε καμία πρωτογενή πηγή ενέργειας. Καμία. Πρέπει να δούμε πέρα από ιδεολογικές προκαταλήψεις και να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα. Αν θέλετε να διαπράξετε ενεργειακή αυτοκτονία, είστε ελεύθερη να το κάνετε, αλλά η θυσία σας πρέπει να είναι ατομική. Μην περιμένετε από όλους μας να αυτοκτονήσουμε παρά τη θέλησή μας.

Τέλος, κύριε Πρόεδρε, θα τελειώσω καλώντας την Επιτροπή να συνεχίσει να ασκεί πίεση στα κράτη μέλη για τη δημιουργία μιας κοινής ενεργειακής πολιτικής, και αυτή η κρίση μας έδειξε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι χρειαζόμαστε μία. Ας μην περιμένουμε μέχρι την επόμενη κρίση για να λάβουμε μέτρα που θα είναι πιο δραστικά και θα έρθουν ίσως πολύ αργά.

  Jan Marinus Wiersma (PSE). – (NL) Κύριε Πρόεδρε, πρέπει να είμαι σύντομος. Το μέλημά μου είναι ότι πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή στις πτυχές της εξωτερικής πολιτικής των γεγονότων που είδαμε τις τελευταίες εβδομάδες, όταν η Ρωσία απείλησε να διακόψει την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ουκρανία.

Αυτό δεν αποτέλεσε έκπληξη όσους, μεταξύ των οποίων και εγώ, συνεργαστήκαμε με τις χώρες αυτές για πολλά χρόνια. Ούτως ή άλλως, η Ρωσία είχε απειλήσει παλαιότερα ότι θα χρησιμοποιούσε την ενέργεια ως όπλο για την άσκηση πολιτικής πίεσης στους άμεσους γείτονές της και το έκανε, αν θέλετε τη γνώμη μου, σε αυτήν την περίπτωση. Προφανώς, η έκβαση των γεγονότων αυτών ήταν ένα σοκ και για την Ευρωπαϊκή Ένωση και μας ανάγκασε να πραγματοποιήσουμε αυτήν τη συζήτηση σήμερα.

Όπως είπα, θα είμαι σύντομος. Υπάρχουν τρία συμπεράσματα που είναι σημαντικά για εμάς όσον αφορά αυτές τις πτυχές της εξωτερικής πολιτικής. Πρώτον, πρέπει να διαφοροποιήσουμε τις προμήθειές μας, τις πηγές μας. Δεδομένου ότι οι περισσότερες χώρες από τις οποίες παίρνουμε την ενέργειά μας είναι ασταθείς, όσο περισσότερες χώρες μπορέσουμε να χρησιμοποιούμε ως πηγές τόσο το καλύτερο.

Δεύτερον, πρέπει να επανεξετάσουμε την κατάσταση του αγωγού στην Ευρώπη. Είμαστε ιδιαίτερα ευάλωτοι εφόσον το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου μεταφέρεται μέσω της Ουκρανίας. Υπάρχουν άραγε πιθανές εναλλακτικές;

Τρίτον, πρέπει να καταστήσουμε απολύτως σαφές ότι σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα, θα μπορέσουμε να διασφαλίσουμε τον ενεργειακό εφοδιασμό μας μόνο αν μπορέσουμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας με εταίρους που θα είναι αξιόπιστοι και δημοκρατικοί.

Τέλος, έγινε εμφανές, κατά την άποψή μου, ότι η ενεργειακή πολική συνδέεται στενά περισσότερο από ποτέ με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική για το εμπόριο.

  Margarita Starkevičiūtė (ALDE). – (LT) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να εστιάσουμε την προσοχή μας στις προτάσεις μας που αφορούν τις πιθανές λύσεις για τα ενεργειακά προβλήματα. Καταρχάς, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να προωθήσει την αποδοτικότερη χρήση ενέργειας στην εξωτερική πολιτική της, καθιστώντας την μία από τις προτεραιότητες του Προγράμματος Γειτονίας της ΕΕ. Ίσως αξίζει μάλιστα να θέσουμε τα κριτήρια για την ενεργειακή απόδοση ως προϋπόθεση για την παροχή στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα διευκολύνουμε επίσης τις διαδικασίες εκδημοκρατισμού στις γειτονικές χώρες· η εμπειρία μας από τις μεταρρυθμίσεις στη Λιθουανία δείχνει ότι ο εκσυγχρονισμός της οικονομίας παρέχει το σταθερό πλαίσιο που χρειάζεται για την ανάπτυξη των δημοκρατικών διαδικασιών.

Στην ευρωπαϊκή εσωτερική πολιτική, πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην ανάπτυξη και υλοποίηση ενός κέντρου καινοτομίας αφιερωμένου στη νέα γενιά των ενεργειακών εργοστασίων μικρής κλίμακας που βασίζονται σε πυρηνικές και λοιπές τεχνολογίες. Έχουμε ήδη ένα επιτυχημένο σχέδιο για την αεροπορία, το αξιόλογο πρόγραμμα Galileo· ως εκ τούτου, μπορούμε χωρίς αμφιβολία να έχουμε επίσης ένα κέντρο καινοτομίας για την υλοποίηση ενεργειακών προγραμμάτων. Ένα τέτοιο κέντρο θα λειτουργούσε σε χώρες με τη μέγιστη εξάρτηση από μία μοναδική πηγή ενέργειας.

Θα ήθελα να πιστεύω ότι, πέρα από τη γενική συζήτηση για μια κοινή ενεργειακή στρατηγική, η Επιτροπή θα κάνει τελικά κάτι συγκεκριμένο και ότι ένα τέτοιο κέντρο μπορεί να παράσχει τις καλύτερες αποδείξεις για την εφαρμογή των στόχων της στρατηγικής της Λισαβόνας.

  Toomas Hendrik Ilves (PSE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, ακόμη και σε αυτήν την Αίθουσα, η κρίση στον τομέα του φυσικού αερίου στην Ουκρανία δεν ήταν ένα μεμονωμένο, πρωτοφανές γεγονός το οποίο αιτιολογείται από την ανάγκη μετάβασης σε πολιτικές που θα στηρίζονται στους κανόνες της αγοράς. Απεναντίας, είναι μια συνεπής πολιτική η οποία έχει σαφές πολιτικό περιεχόμενο. Πρώτον, η Ουκρανία είχε μια σύμβαση, η οποία υπογράφηκε το 2004 και έληγε το 2009. Τερματίστηκε επειδή η Ουκρανία εξέλεξε τον λάθος Πρόεδρο, αλλά και ενόψει των επικείμενων κοινοβουλευτικών εκλογών.

Δεύτερον, η ρωσική κυβέρνηση είναι ο πλειοψηφικός μέτοχος στην Gazprom, ένα μονοπώλιο το οποίο διευθύνεται από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης. Δεν είναι εταιρεία. Δεν μπορεί να μιλά κανείς ταυτοχρόνως για τιμές αγοράς και για μονοπώλιο το οποίο ελέγχεται από την κυβέρνηση.

Τρίτον, το ζήτημα του κατά πόσον πρόκειται για μεμονωμένο γεγονός: η Μόσχα σταμάτησε την παροχή πετρελαίου και φυσικού αερίου για να οδηγήσει σε αδιέξοδο το κίνημα ανεξαρτησίας στη Λιθουανία ήδη από το 1990. Μετά την ανεξαρτησία, η ρωσική κυβέρνηση χρησιμοποίησε το ίδιο όπλο για να τιμωρήσει τα κράτη της Βαλτικής επειδή δεν προσχώρησαν στην Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών και επειδή ζήτησαν την απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων. Όταν η Λιθουανία προσπάθησε να ιδιωτικοποιήσει το διυλιστήριο πετρελαίου του Mazeikiu, διακόπηκε πάλι ο εφοδιασμός ώστε να μπορέσουν να διεισδύσουν οι ρώσοι επενδυτές. Ακολούθησε επιτυχώς την ίδια πολιτική έναντι της Γεωργίας, η οποία εγκατέλειψε τους αγωγούς φυσικού αερίου της.

Εν κατακλείδι, η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει με συνέπεια μια μονοπωλιακή εταιρεία ενέργειας, η οποία ανήκει στην κυβέρνηση, για να ασκήσει πολιτική πίεση σε τρίτες χώρες – αδιαφορώντας παντελώς για τις πρακτικές της αγοράς και τις υφιστάμενες συμβάσεις! Ο εμπειρισμός είναι συνετότερος από τους ευσεβείς πόθους. Οι εμπειρίες των νέων κρατών μελών, καθώς και της Ουκρανίας και της Μολδαβίας όταν τάχθηκαν υπέρ της ΕΕ, καταδεικνύουν σαφώς τους κινδύνους από την έλλειψη μιας ρωμαλέας ευρωπαϊκής πολιτικής για την ενεργειακή ασφάλεια.

(Χειροκροτήματα)

  Martin Bartenstein, Προεδρεύων του Συμβουλίου. (DE) Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι βουλευτές, πιστεύω ότι η Επιτροπή και η Προεδρία έκαναν το σωστό. Λόγω της απουσίας επαρκούς πληροφόρησης, αποφύγαμε με κάθε τρόπο να επιμερίσουμε ευθύνες και δεν θέλαμε υπό καμία απολύτως περίσταση να εκφράσουμε συμφωνία με οποιοδήποτε από τα δύο μέρη αυτής της διαμάχης ή έστω να φανερώσουμε την παραμικρή υπόνοια συμφωνίας. Αυτό που είναι σαφές είναι ότι η κατάσταση θα μπορούσε πολύ εύκολα να γίνει επικίνδυνη, διότι ένα νέο κράτος μέλος είχε προβλήματα με την προμήθεια ενέργειας στη βιομηχανία του από την πρώτη ημέρα, αλλά εμείς και η Επιτροπή σκοπίμως δεν μιλάμε για κρίσιμη κατάσταση αλλά για μια κρίση.

Δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι η εξάρτηση από τις ορυκτές πηγές ενέργειας και από τις εισαγωγές του δεν μπορεί παρά να αυξηθεί σημαντικά· η Επιτροπή εκτιμά ότι το μερίδιο της ενέργειάς μας που προέρχεται από αυτές τις πηγές θα αυξηθεί, μέχρι το 2030, από μόλις κάτω από 50% –που είναι σήμερα– σε ποσοστό που πλησιάζει τα δύο τρίτα. Θα είναι δυνατόν να το επηρεάσουμε σε κάποιο βαθμό μέσω της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μέσω της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, αλλά εγώ προσωπικά δεν είμαι της άποψης ότι δεν μπορούμε να επιφέρουμε κάποια θεμελιώδη μεταβολή σε αυτήν την τάση. Η Προεδρία κοιτάζει προς τα εμπρός με μεγάλο ενδιαφέρον για το Πράσινο Βιβλίο, ή μάλλον για την εμφάνιση των πρώτων κεφαλαίων του εγκαίρως για την εαρινή σύνοδο κορυφής. Πότε, αν όχι τώρα, θα συζητήσουμε την ανάπτυξη μιας κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής; Αυτό που μας προτρέπει να συνεχίσουμε σε αυτό το μονοπάτι είναι το ζήτημα του φυσικού αερίου, η Ρωσία, η Ουκρανία και το πρόβλημα της προμήθειας, καθώς και οι τιμές του πετρελαίου, η αλλαγή του κλίματος και πολλά άλλα ζητήματα επίσης.

Τόσο εγώ προσωπικά όσο και η Προεδρία στο σύνολό της εγκρίνουμε την πρόταση της Επιτροπής για τη δημιουργία ενός αποθέματος για δύο μήνες παρόμοιου με αυτό που ήδη υπάρχει σε ένα άλλο επίπεδο για το πετρέλαιο. Το Σώμα σας θα έχει την ευκαιρία να συζητήσει τις σχετικές λεπτομέρειες κάποια άλλη στιγμή. Όπως είπα στη δήλωσή μου για τη Μολδαβία, επιδιώξαμε με πολλούς τρόπους να δώσουμε προτεραιότητα σε αυτήν τη χώρα στην πολιτική γειτονίας μας.

Παρά τον ισχυρισμό του κ. Swoboda ότι η ένταξη της Ρωσίας στον ΠΟΕ θα άνοιγε ορισμένες δυνατότητες από αυτήν την άποψη, ακόμη και τότε, δεν θα ήταν δυνατόν να κάνουμε πολλά πράγματα σε διάστημα 36 ωρών. Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι η Ρωσία δεν έχει επικυρώσει τον Χάρτη Ενέργειας, και έτσι δεν μπορούμε να καταφύγουμε στη διαδικασία επίλυσης των διαφορών που προβλέπει. Επομένως, αυτό στο οποίο πρέπει να δοθεί προτεραιότητα είναι η ενεργειακή απόδοση, σε συνδυασμό με τις ανανεώσιμες πηγές και την καλλιέργεια της επίγνωσης ότι πρέπει, με διάφορους τρόπους και σε μεγαλύτερο βαθμό από ποτέ, να εξετάσουμε το ζήτημα των εισαγωγών φυσικού αερίου.

Δεν μου μένει παρά να παρατηρήσω ότι, τα επόμενα χρόνια και δεκαετίες, η Ρωσία και το ρωσικό φυσικό αέριο θα γίνουν η ραχοκοκαλιά της προμήθειας αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μιλώντας ως Αυστριακός, θα ήθελα να επισημάνω ότι μια αυστριακή εταιρεία, η OMV, ήταν εκείνη που το 1968 συνήψε πρώτη ένα συμβόλαιο προμήθειας με την Gasprom, η οποία ήταν απολύτως αξιόπιστη για σχεδόν σαράντα χρόνια. Πρέπει να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη και ίσως, σε κάποιο βαθμό, να την οικοδομήσουμε εκ νέου.

Έχω ήδη σχολιάσει, στην ομιλία μου, την εναλλακτική διαδρομή υπό τη μορφή του αγωγού «Nabucco» μέσω της Τουρκίας. Παρόλο που είναι απολύτως αναγκαίο να διαφοροποιήσουμε την προμήθεια, αυτό δεν μπορεί να γίνει εν μία νυκτί· πρέπει να αντλήσουμε τα διδάγματά μας από την κρίσιμη κατάσταση που διήρκεσε 36 ώρες. Με αυτό κατά νου, είμαι ευγνώμων στο Σώμα σας για αυτήν την πολύ σημαντική συζήτηση και θα κλείσω υπογραμμίζοντας τη σημασία που αποδίδουμε σε αυτό το κεφάλαιο ως στοιχείο της ημερήσιας διάταξης για την εαρινή σύνοδο κορυφής του Μαρτίου.

(Χειροκροτήματα)

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ κ. ROTH-BEHRENDT
Αντιπροέδρου

  Andris Piebalgs, μέλος της Επιτροπής. – (EN) Κυρία Πρόεδρε, θέλω καταρχάς να ευχαριστήσω το Κοινοβούλιο για αυτήν τη συζήτηση, η οποία καταδεικνύει με σαφήνεια τη γενικευμένη υποστήριξη των εξελίξεων προς την κατεύθυνση μιας κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής η οποία θα σέβεται την επικουρικότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πρώτες εκκλήσεις για τέτοιες εξελίξεις ζωτικής σημασίας έγιναν πριν από 30 χρόνια, κατά τη διάρκεια της πρώτης πετρελαϊκής κρίσης. Εκείνη την εποχή, για προφανείς λόγους, δεν προήλθαν από το Κοινοβούλιο αλλά από το Συμβούλιο. Η κατάσταση σήμερα είναι ασφαλώς πιο σύνθετη από ό,τι ήταν τότε και θα έχει προφανώς πιο μακροχρόνιες επιπτώσεις στον τομέα της ενέργειας από ό,τι συνέβη πριν από 30 χρόνια. Λόγω αυτών των συνθηκών, το Συμβούλιο, η Επιτροπή και το Κοινοβούλιο πρέπει να αναλάβουν δράση.

Όσον αφορά τη διάσταση της ασφάλειας, θέλω να αναφέρω δύο επιμέρους πτυχές. Πρώτον, η διεύρυνση έφερε αδιαμφισβήτητα την Ευρωπαϊκή Ένωση ενώπιον νέων προκλήσεων. Η ασφάλεια του εφοδιασμού ήταν βεβαίως πολύ μεγαλύτερη πρόκληση για τα νέα κράτη μέλη από ό,τι για τα παλαιότερα κράτη μέλη. Δεύτερον, το έγγραφο το οποίο εκπονούμε σε αυτό το στάδιο έχει δύο συντάκτες: την κ. Ferrero-Waldner και εμένα. Συνεπώς, τα θέματα τα οποία έθιξε ο κ. Swoboda θα αντιμετωπιστούν.

Εξετάζουμε επίσης τη δράση σε περιόδους κρίσης. Όπως ανέφερα, η πρόσφατη κρίση ήταν πολύ σύντομη και ορισμένοι ομιλητές αναφέρθηκαν σε αυτήν ως μια μικρή ή ακόμη και ανύπαρκτη κρίση. Δεν πρέπει να υποτιμά κανείς τη σημασία της κατάστασης, διότι ορισμένες χώρες αισθάνθηκαν τον αντίκτυπο αυτής της υπόθεσης. Στις περισσότερες χώρες, ο μόνος αντίκτυπος που αισθάνθηκαν οι πολίτες ήταν ο αντίκτυπος στα μέσα ενημέρωσης. Εντούτοις, σε ορισμένες χώρες ελήφθησαν οικονομικά μέτρα σε σχέση με τον ενεργειακό εφοδιασμό. Ήταν μια πραγματική κρίση και πρέπει να εξετάσουμε τρόπους αποτελεσματικότερης αντίδρασης στο μέλλον.

Ταυτόχρονα, πρέπει να δράσουμε άμεσα. Διαθέτουμε ήδη πολλά μέσα τα οποία θα μπορούσαν να εφαρμοστούν με αυστηρότητα. Όσον αφορά την ενεργειακή αποδοτικότητα, διαθέτουμε μια οδηγία για τη δόμηση η οποία τίθεται σε ισχύ και η οποία πρέπει να εφαρμοστεί με αυστηρότητα. Το ίδιο ισχύει για τη συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας και για τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας: διαθέτουμε νομικά μέσα και πρέπει να τα εφαρμόσουμε. Το ίδιο ισχύει και για τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Η Επιτροπή θα κάνει ό,τι μπορεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Λαμβάνει ήδη θετικά μέτρα, όπως η προσπάθεια κινητοποίησης όλων των υφιστάμενων πόρων.

Επιτρέψτε μου να αναφερθώ στις χώρες της νέας γειτονίας, με τις οποίες έχουμε πολύ καλές σχέσεις. Δυστυχώς, είναι αλήθεια ότι τα ενεργειακά θέματα έχουν παραμεληθεί. Ένα μνημόνιο συνεννόησης με την Ουκρανία για την εφαρμογή της ενεργειακής πολιτικής υπογράφηκε μόλις εφέτος κατά τη διάρκεια της διάσκεψης κορυφής. Συνεπώς, πρέπει πραγματικά να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση όχι μόνον των θεμάτων εξωτερικού εφοδιασμού, αλλά και της κατανάλωσης ενέργειας, καθόσον η ένταση της ενέργειας σε αυτές τις χώρες και οι απώλειες σε ενέργεια είναι τεράστιες, και καμία χώρα δεν θα μπορούσε να αντέξει το κόστος σε ενέργεια που προκύπτει από αυτήν την κατάσταση. Το ίδιο ισχύει για τη Μολδαβία.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης έχει επιτελέσει θετικό έργο στην Ουκρανία, αλλά θα μπορούσε να εντείνει τις δραστηριότητές της. Μπορούμε να αντλήσουμε από άλλους πόρους για να τις ενισχύσουμε και να εκμεταλλευτούμε τα μέσα της νέας γειτονίας για την ενίσχυση των πολιτικών. Αυτό ακριβώς θα πράξουμε, και θα πράξουμε το ίδιο όσον αφορά την αναπτυξιακή πολιτική, επειδή διαφορετικά η επίλυση του προβλήματος είναι αδύνατη.

Θέλω να σας ευχαριστήσω ακόμη μία φορά για αυτήν τη συζήτηση. Είμαι βέβαιος ότι δεν είναι η τελευταία φορά που συζητούμε αυτά τα θέματα, και αντλώ πολλή έμπνευση από τέτοιες συζητήσεις.

(Χειροκροτήματα)

  Πρόεδρος. Η συζήτηση έληξε.