Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Δευτέρα 13 Μαρτίου 2006 - Στρασβούργο

21. Κοινοτική στρατηγική για τον υδράργυρο (συζήτηση)

  Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A6-0044/2006) του κ. Μάριου Ματσάκη, εξ ονόματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, σχετικά με την κοινοτική στρατηγική για τον υδράργυρο (2005/2050(INI)).

  Μάριος Ματσάκης (ALDE), εισηγητής. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θέλω καταρχάς να ευχαριστήσω όλους τους σκιώδεις εισηγητές για την πολύ εποικοδομητική συνεργασία τους μαζί μου στην εκπόνηση αυτής της έκθεσης. Ευχαριστώ επίσης όλους εκείνους που κατέθεσαν τροπολογίες και συμβάλλουν στη συζήτηση του αντικειμένου αυτού του εγγράφου στρατηγικής.

Ο υδράργυρος και οι χημικές του ενώσεις είναι ουσίες εξαιρετικά τοξικές για τους ανθρώπους, καθώς και για την άγρια πανίδα και χλωρίδα. Ο υδράργυρος, μετά τη μετατροπή του σε μεθυλυδράργυρο στο περιβάλλον, την πιο τοξική μορφή του, διαπερνά εύκολα τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στο νευρικό σύστημα. Επίσης, διαπερνά ταχέως τον πλακούντιο φραγμό και μπορεί, κατά συνέπεια, να επηρεάσει δυσμενώς τη νευρολογική ανάπτυξη του εμβρύου. Ο υδράργυρος αποτελεί παγκόσμια απειλή, καθώς διανύει μεγάλες αποστάσεις μέσω της ατμόσφαιρας, διασχίζοντας τα εθνικά σύνορα και μολύνοντας τα ευρωπαϊκά και παγκόσμια αποθέματα τροφίμων σε επίπεδα που ενέχουν σοβαρό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία.

Καθώς η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υδραργύρου στον κόσμο, η ανάληψη ηγετικού ρόλου από την ΕΕ για την αντιμετώπιση των παγκοσμίων αποβλήτων υδραργύρου αποτελεί επιτακτική οικονομική, πολιτική και ηθική υποχρέωση. Η κοινοτική δράση, καθώς και η διεθνής δέσμευση είναι απαραίτητες για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος. Η κοινοτική στρατηγική για τον υδράργυρο, με την ολοκληρωμένη προσέγγισή της, αποτελεί κατά συνέπεια σημαντική συμβολή στην αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας απειλής.

Σε γενικές γραμμές, στην έκθεση επικροτείται η ανακοίνωση της Επιτροπής και τονίζεται η γενική προσέγγιση που υιοθετείται ως προς τον στόχο της μείωσης και μακροπρόθεσμης εξάλειψης των εκπομπών και της προσφοράς και ζήτησης του υδραργύρου σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και ως προς τον στόχο της διαχείρισης των πλεονασμάτων υδραργύρου και της προστασίας από την έκθεση.

Ειδικότερα, η στρατηγική αφορά θέματα όπως: η εφαρμογή μιας αποτελεσματικής απαγόρευσης εξαγωγών και η ασφαλής αποθήκευση· η θέσπιση οριακών τιμών εκπομπής για τον υδράργυρο από εργοστάσια καύσης και άλλες συναφείς δραστηριότητες· η απαγόρευση του υδραργύρου στον εξοπλισμό μετρήσεων και ελέγχου όπου είναι δυνατόν· η συλλογή και επεξεργασία αποβλήτων υδραργύρου· η διασφάλιση της παροχής επαρκούς ενημέρωσης και η παρακολούθηση των ευαίσθητων πληθυσμιακών ομάδων· και η υποστήριξη και προαγωγή διεθνούς συντονισμένης δράσης για την αντιμετώπιση της απειλής του υδραργύρου.

Αξιοσημείωτη είναι η πρόταση για την επιβολή απαγόρευσης, σε περιπτώσεις ύπαρξης κατάλληλων και ασφαλέστερων εναλλακτικών λύσεων, στη χρήση υδραργύρου κατά την παρασκευή των εμβολίων. Επίσης αξιοσημείωτη είναι η εξαίρεση των εργαλείων ιστορικής σημασίας από τη στρατηγική.

Όσον αφορά τις 13 τελικές τροπολογίες που βρίσκονται ενώπιόν σας, μπορώ να υποστηρίξω τις τροπολογίες αριθ. 3, 4, 7, 9, 10, 11 και 12. Ιδιαίτερη σημασία θεωρώ ότι έχει η τροπολογία αριθ. 10, η οποία ουσιαστικά επανεισάγει το αρχικό μου άρθρο 17 σχετικά με τα οδοντιατρικά αμαλγάματα. Επ’ αυτού θέλω να αναφέρω τα εξής.

Στο άρθρο 17 βασικά καλείται η Επιτροπή να παρουσιάσει προτάσεις έως το τέλος του 2007 για τον περιορισμό –όχι την άμεση απαγόρευση– της χρήσης υδραργύρου στα οδοντιατρικά αμαλγάματα. Ο λόγος είναι ότι είναι μάλλον απαράδεκτο, κατά την άποψή μου, να συνεχίζεται η εισαγωγή μιας τέτοιας ενδεχομένως τοξικής ουσίας στα στόματα των ανθρώπων ενώ υπάρχουν ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις. Πράγματι, πολλοί οδοντίατροι –και ο δικός μου μεταξύ αυτών– έχουν προ πολλού παύσει να χρησιμοποιούν αμαλγάματα που περιέχουν υδράργυρο, καθώς οι πιο σύγχρονες εναλλακτικές λύσεις –τα λευκά αμαλγάματα– είναι πιο ασφαλή, πιο καλαίσθητα και έχουν το ίδιο κόστος. Συνεπώς, σας προτρέπω να υπερψηφίσετε την τροπολογία αριθ. 10.

Για μία ακόμη φορά, ευχαριστώ όλους εκείνους που συνέβαλαν στην εκπόνηση αυτής της έκθεσης.

(Χειροκροτήματα)

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ κ. VIDAL-QUADRAS ROCA
Αντιπροέδρου

  Σταύρος Δήμας, μέλος της Επιτροπής. Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμα μέλη του Κοινοβουλίου, θέλω καταρχάς να εκφράσω την εκτίμησή μου για την πολύ καλή δουλειά που έχει γίνει στην έκθεση που συζητάμε σήμερα. Ιδιαίτερα, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Ματσάκη για την εξαιρετικά εποικοδομητική και ουσιαστική συμβολή του σ’ αυτήν.

Θα ήθελα να αναφερθώ σύντομα στον βασικό σκοπό και τους στόχους της στρατηγικής για τον υδράργυρο. Βασικός σκοπός της στρατηγικής είναι να μειωθούν τα επίπεδα υδραργύρου στο περιβάλλον και η έκθεση των ανθρώπων στον υδράργυρο και κυρίως στον μεθυλικό υδράργυρο που περιέχουν τα ψάρια. Ο υδράργυρος και οι ενώσεις του είναι ιδιαίτερα τοξικές για τους ανθρώπους, τα οικοσυστήματα και τα άγρια πτηνά. Υψηλές δόσεις μπορούν να αποβούν μοιραίες στους ανθρώπους, αλλά ακόμη και σχετικά περιορισμένες δόσεις μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου.

Η στρατηγική έχει τους εξής στόχους: τη μείωση των εκπομπών υδραργύρου· τη μείωση των διαθέσιμων ποσοτήτων υδραργύρου με τον περιορισμό της σχετικής προσφοράς και ζήτησης· τη ρύθμιση του μακροπρόθεσμου προβλήματος του περιορισμού των πλεονασμάτων και των αποθεμάτων υδραργύρου σε προϊόντα που εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ή έχουν αποθηκευθεί τα τελευταία χρόνια· την προστασία από την έκθεση στον υδράργυρο· τη βελτίωση της κατανόησης των προβλημάτων που γεννώνται από τον υδράργυρο καθώς και των επιβεβλημένων χρήσεων· την υποστήριξη και την προώθηση της διεθνούς δράσης για την αντιμετώπιση του θέματος του υδραργύρου.

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν αναληφθεί πολλές δράσεις σε κοινοτικό επίπεδο για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του υδραργύρου και να μειωθούν οι εκπομπές, οι χρήσεις και η έκθεση σε αυτόν. Παράλληλα, αυτά και όσα και αν έχουμε κάνει ως σήμερα, δεν είναι αρκετά. Πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Στο στάδιο της προετοιμασίας της στρατηγικής, η Επιτροπή έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο να εντοπίσει τις πιο σημαντικές πτυχές του προβλήματος του υδραργύρου που εξακολουθούν να υφίστανται και τους τομείς στους οποίους θα ήταν δυνατόν να αναληφθεί περαιτέρω δράση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι κύριοι τομείς που εξετάστηκαν και για τους οποίους προτείνονται δράσεις σε βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα είναι οι εξής: η προσφορά υδραργύρου στην αγορά και η εξαγωγή του· τα πλεονάσματα υδραργύρου από τη βιομηχανία χλωριούχων αλκαλίων· η χρήση του υδραργύρου στον εξοπλισμό για μετρήσεις και ελέγχους· οι εκπομπές υδραργύρου από την καύση άνθρακα. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι θα χρειαστούν δεκαετίες για να εξαλειφθεί πλήρως το πρόβλημα του υδραργύρου. Τα σημερινά επίπεδα οφείλονται σε εκπομπές υδραργύρου που πραγματοποιήθηκαν στο παρελθόν και θα χρειαστεί χρόνος για να σταθεροποιηθούν τα επίπεδα αυτά ακόμη και αν δεν υπάρξουν νέες εκπομπές υδραργύρου.

Θα ήθελα να τονίσω ακόμη τη σημασία που έχει η διεθνής δράση από κοινού, βεβαίως, με τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο υδράργυρος είναι παγκόσμιος ρύπος και η Επιτροπή προτίθεται να διοργανώσει διεθνή διάσκεψη στις 26 και 27 Οκτωβρίου αυτού του έτους στις Βρυξέλλες για την ενίσχυση της δυναμικής που υπάρχει στο διεθνές πεδίο σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού.

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω ξανά τον κ. Ματσάκη και το Κοινοβούλιο συνολικά για το έργο τους και να επαναλάβω τη δέσμευσή μου να συμβάλω στη διαμόρφωση ακόμη πιο ισχυρών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καλύτερη προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος.

  Martin Callanan, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Ματσάκη για το έργο που επιτέλεσε κατά την εκπόνηση αυτής της έκθεσης. Το αποτέλεσμα των ψηφοφοριών στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων είναι μια έκθεση η οποία αποτελεί το πρώτο βήμα προς την υιοθέτηση μιας συνεκτικής προσέγγισης όσον αφορά τον υδράργυρο και, εντέλει, τη μείωση των επιπέδων υδραργύρου στο περιβάλλον. Το κείμενο αυτό αποτελεί τη δικαίωση των προσπαθειών τις οποίες κατέβαλε ο κ. Ματσάκης.

Η Ομάδα ΕΛΚ-ΕΔ κατέθεσε δύο τροπολογίες στην έκθεση που εγκρίθηκε από την αρμόδια επιτροπή. Μία από τις τροπολογίες αυτές –εκείνη που αφορά παραδοσιακά όργανα μέτρησης όπως τα βαρόμετρα– θα επέτρεπε στον πολύ μικρό αριθμό ατόμων στην ΕΕ οι οποίοι επισκευάζουν, συντηρούν και ανακυκλώνουν βαρόμετρα να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους υπό πολύ αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες. Μια απαγόρευση θα σήμαινε το τέλος της παράδοσης της κατασκευής βαρομέτρων και μιας ολόκληρης τεχνογνωσίας η οποία ξεκίνησε πριν από 400 χρόνια όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα βαρόμετρα υδραργύρου. Εάν οι εν λόγω επιχειρήσεις εξαναγκαστούν σε κλείσιμο, η επισκευή των οργάνων που κατέχουν ορισμένοι άνθρωποι δεν θα γίνεται σωστά και, ενδεχομένως, θα τα ρίξουν κατευθείαν στα οικιακά απόβλητα, κάτι που δεν συμφέρει κανέναν.

Τάσσομαι, ωστόσο, απολύτως υπέρ της νομοθεσίας για την προστασία του κοινού από την εξαιρετικά τοξική ουσία του υδραργύρου, αλλά η προσέγγιση που πρέπει να ακολουθήσουμε όσον αφορά τα περιβαλλοντικά θέματα πρέπει να είναι αναλογική και ισορροπημένη.

Μια πλήρης απαγόρευση θα συνιστούσε, κατά τη γνώμη μου, δυσανάλογη αντίδραση. Τα βαρόμετρα κατασκευάζονται από πολύ μικρό αριθμό ατόμων στην Ευρώπη και οι εν λόγω κατασκευαστές, οι οποίοι έχουν εξαιρετικά ασφαλείς και ακριβείς γνώσεις σχετικά με τον υδράργυρο και όλους τους κινδύνους που ενέχει, μπορούν να συμβάλουν καλύτερα από οιονδήποτε άλλον στον περιορισμό αυτής της μόλυνσης. Οι κατάλληλες προειδοποιητικές σημάνσεις ασφαλείας στο προϊόν και η χορήγηση άδειας στις κατάλληλες εγκαταστάσεις θα καθιστούσαν δυνατό τον έλεγχο και την παρακολούθηση της χρήσης του υδραργύρου και το κοινό θα μπορούσε να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τα βαρόμετρα, όπως έκανε επί αιώνες, χωρίς να κινδυνεύει το περιβάλλον ή η δημόσια υγεία.

Η δεύτερη τροπολογία αφορά τα εργοστάσια παραγωγής χλωριούχων αλκαλίων με τη μέθοδο κυψελών υδραργύρου. Νομίζω ότι οι συνάδελφοί μου θα αναφερθούν στις εν λόγω τροπολογίες στη συνέχεια.

  María Sornosa Martínez, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (ES) Κύριε Πρόεδρε, συμμεριζόμαστε τους στόχους σας, κύριε Ματσάκη: τόσο την εξάλειψη των εκπομπών υδραργύρου σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και την απαγόρευση των εξαγωγών υδραργύρου ο οποίος, όπως και οι ενώσεις του, είναι ιδιαίτερα τοξικός για τους ανθρώπους και το περιβάλλον, όπως έχουν επισημάνει άλλοι ομιλητές.

Μολονότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο κύριος εξαγωγέας υδραργύρου στον κόσμο και μια απαγόρευση των εξαγωγών του θα συμβάλει σημαντικά στη συγκράτηση του εμπορίου και στη μείωση των παγκόσμιων πλεονασμάτων αυτού του μετάλλου, απευθύνω έκκληση στο Συμβούλιο να διασφαλίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να συμμετάσχει στα διεθνή φόρα και στις δραστηριότητες, να αναλαμβάνει διμερείς δεσμεύσεις και να εφαρμόζει σχέδια με τρίτες χώρες, ιδιαίτερα στον τομέα της μεταφοράς τεχνολογίας, προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ρύπανσης από υδράργυρο. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να υιοθετηθούν δεσμευτικά νομικά μέτρα σε διεθνές επίπεδο.

Θα ήθελα επίσης να ζητήσω από την Επιτροπή να αυξήσει την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού, διεξάγοντας ενημερωτικές εκστρατείες όσον αφορά τους κινδύνους για την υγεία λόγω της έκθεσης σε υδράργυρο και για τα περιβαλλοντικά προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει, καθώς φοβάμαι ότι οι πολίτες δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι για την τοξικότητά του.

Ένα άλλο θέμα που με απασχολεί ιδιαίτερα είναι η χρήση του υδράργυρου με τη μορφή θειομερσάλης σε εμβόλια, καθώς θα μπορούσε να αποβεί επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία, και πρέπει επομένως να έχουμε υπόψη ότι χώρες όπως η Δανία δεν τον χρησιμοποιούν στα εμβόλια για παιδιά από το 1992.

Χαίρομαι που τα συμπεράσματα του Συμβουλίου αναγνωρίζουν τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα που προκύπτουν από το κλείσιμο των μεταλλείων υδραργύρου που λειτουργούσαν για πολλά χρόνια στο Almadén, όπως και την πιθανότητα να χρησιμοποιηθούν αυτά τα μεταλλεία του Almadén για την ασφαλή αποθήκευση των υπαρχόντων αποθεμάτων μεταλλικού υδραργύρου ή του μεταλλικού υδραργύρου που παράγεται ως παραπροϊόν της βιομηχανίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, όχι όμως και των αποβλήτων του, αξιοποιώντας με αυτόν τον τρόπο τις υποδομές, το τοπικό ανθρώπινο δυναμικό και την τεχνολογική εμπειρογνωμοσύνη που υπάρχουν εκεί.

Μένει μόνο να ευχαριστήσω τον εισηγητή και όλους τους σκιώδεις εισηγητές, διότι το έργο τους ήταν πραγματικά εξαιρετικό.

  Carl Schlyter, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (SV) Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Ματσάκη για το υποδειγματικό έργο του ως εισηγητής.

Το 1990, όταν συνήφθη η Συμφωνία PARCOM, συμφωνήθηκε ότι η βιομηχανία των χλωριούχων αλκαλίων πρέπει να καταργήσει σταδιακά τον υδράργυρο μέχρι το 2010. Σήμερα, πρέπει να θεσπίσουμε μια απαγόρευση εξαγωγών που θα τεθεί σε ισχύ πριν από την ημερομηνία αυτή. Διαφορετικά, η βιομηχανία χλωριούχων αλκαλίων, που έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα υδραργύρου στην Ευρώπη, θα εξάγει τεράστιες ποσότητες. Είναι σημαντικό να έχουμε μια απαγόρευση εξαγωγών πριν από το 2010.

Μιλάμε για την ασφάλεια όσον αφορά τα κοιτάσματα, αλλά η δεύτερη πιο εκτεταμένη χρήση του υδραργύρου σήμερα είναι δέκα εκατοστά από τον εγκέφαλό μας. Έκανα το πρώτο μου σφράγισμα χωρίς τη χρήση αμαγάλματος πριν από 21 χρόνια και είναι ακόμη στη θέση του. Η ποιότητά του είναι απίστευτα υψηλή. Μόλις το 0,05% των σφραγισμάτων που γίνονται σε παιδιά και νέους στη Σουηδία περιέχουν αμάγαλμα, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για τους ενήλικες είναι δύο τοις εκατό. Επιπλέον, οι αριθμοί αυτοί μειώνονται συνεχώς. Η Σουηδική Επιθεώρηση Χημικών κατέδειξε ότι πρέπει να καταργήσουμε τον υδράργυρο κυρίως για λόγους που σχετίζονται με το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, και υπάρχουν καλές εναλλακτικές λύσεις για τον υδράργυρο. Μπορείτε να δείτε πώς τα τρία τέταρτα των απορρίψεων υδραργύρου προέρχονται από τα αμαγάλματα και η πλειονότητα αυτών δημιουργείται στις οδοντιατρικές κλινικές. Αυτό σημαίνει ότι τα σφραγίσματα με αμαγάλματα αντιπροσωπεύουν μέχρι στιγμής το μεγαλύτερο μερίδιο των απορρίψεων υδραργύρου στους υπονόμους μας. Σας καλώ, συνεπώς, να ψηφίσετε υπέρ της τροπολογίας μου αριθ. 10, προκειμένου να απαλλαγούμε από αυτά τα προβλήματα. Σας ευχαριστώ ξανά, κύριε Ματσάκη, για το εποικοδομητικό έργο σας.

  Αδάμος Αδάμου, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – Κύριε Πρόεδρε, πρώτα απ’ όλα, θέλω να εκφράσω τα συγχαρητήριά μας και τις ευχαριστίες μας στον κ. Ματσάκη για την έκθεσή του, ο οποίος κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες ώστε να ενσωματωθούν στο εν λόγω ψήφισμα οι απόψεις όλων των συναδέλφων.

Παρά τα θετικά στοιχεία του εγγράφου, είμαστε της άποψης ότι η κοινωνική στρατηγική για τον υδράργυρο μπορούσε και έπρεπε να έχει ενδυναμωθεί περισσότερο. Είμαστε της άποψης ότι η απαγόρευση των εξαγωγών υδραργύρου από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έπρεπε να τεθεί σε ισχύ το αργότερο μέχρι το 2008, και όχι το 2010 όπως υποστήριξε η πλειοψηφία της Επιτροπής.

Παράλληλα, τονίζουμε τη σημασία της καθιέρωσης ενός αυστηρότερου καθεστώτος όσον αφορά τις εξαιρέσεις στην προαναφερθείσα απαγόρευση. Πιο συγκεκριμένα, εξαιρέσεις θα έπρεπε να επιτρέπονται μονάχα εφόσον δεν υπάρχουν κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις.

Τέλος, υποστηρίζουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να απαλείψουν επίσης τον υδράργυρο, προσφέροντας όχι μονάχα τεχνική αλλά και οικονομική βοήθεια.

  Kathy Sinnott, εξ ονόματος της Ομάδας IND/DEM. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θέλω καταρχάς να συγχαρώ την Επιτροπή για την απόφασή της να απαγορεύσει τη χρήση του υδραργύρου. Η απόφαση αυτή έπρεπε να είχε ληφθεί από καιρό. Επί μακρόν γνωρίζαμε ότι ο υδράργυρος είναι επικίνδυνος. Επιθυμώ να συγχαρώ τον κ. Ματσάκη για την εξαιρετική του έκθεση η οποία προχωρά λίγο μακρύτερα από την Επιτροπή, ιδίως όσον αφορά την επισήμανση στην Επιτροπή μιας από τις πιο επικίνδυνες χρήσεις του υδραργύρου σήμερα: της ουσίας thermerasol – υδράργυρος απευθείας εγχεόμενος σε ευρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα όπως τα εμβόλια γρίπης. Μετά την αφαίρεση του υδραργύρου από παιδιατρικά εμβόλια στην Καλιφόρνια, οι περιπτώσεις αυτισμού συνεχίζουν να αυξάνονται. Ωστόσο, για πρώτη φορά σε 20 και πλέον έτη ο ρυθμός αύξησης έχει επιβραδυνθεί σημαντικά. Κύριε Επίτροπε, σας παρακαλώ να διασφαλίσετε ότι, εφόσον παρασκευαστεί εμβόλιο για τη γρίπη των πτηνών, δεν θα περιέχει υδράργυρο.

Υπάρχει ακόμη μία πηγή υδραργύρου που θέλω να σας ζητήσω να εξαλείψετε. Η ιρλανδική κυβέρνηση ρυπαίνει τα ιρλανδικά αποθέματα νερού με εξαφθοροπυριτικό οξύ, ένα απόβλητο προϊόν της βιομηχανίας τεχνητών λιπασμάτων το οποίο, εκτός από υδράργυρο, περιέχει και άλλες τοξίνες όπως μόλυβδο, αρσενικό, βηρύλλιο, βανάδιο, κάδμιο, ραδιονουκλεΐδια και πυρίτιο. Σας παρακαλώ να χειριστείτε το εν λόγω θέμα.

  Thomas Ulmer (PPE-DE). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον κ. Ματσάκη για την καλή, εποικοδομητική και ειλικρινή συνεργασία του σε αυτήν την έκθεση, η οποία αποτελεί προετοιμασία νομοθεσίας ούτως, ώστε να δείξουμε την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε χωρίς όμως να λάβουμε τελικές αποφάσεις. Τα νομοθετικά μέτρα πρέπει να ακολουθήσουν αργότερα.

Είναι πλέον γνωστό σε όλους ότι ο υδράργυρος είναι άκρως τοξικός, και γι’ αυτό φυσικά είναι αυτονόητο ότι πρέπει να αποσυρθεί από την κυκλοφορία. Επομένως, στοχεύοντας σε μία απαγόρευση των εξαγωγών από το 2010 και στην ασφαλή αποθήκευση του υδραργύρου που έχει αποσυρθεί από την κυκλοφορία, στέλνουμε τα πρώτα σημαντικά μηνύματα για την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε. Είναι ήδη προφανές ότι ισχύει εδώ η αρχή της αντικατάστασης, και αυτό γίνεται ακόμη πιο σημαντικό από το γεγονός ότι ο υδράργυρος δεν είναι βιοδιασπάσιμος και επομένως κυκλοφορεί για πάντα· κάθε μικρογραμμάριο υδραργύρου θα συνεχίσει να επιστρέφει και πάλι στον άνθρωπο μέσω της τροφικής αλυσίδας. Οι κάτοικοι των παράκτιων περιοχών οι οποίοι καταναλώνουν συχνά ψάρι έχουν ήδη στον οργανισμό τους συγκεντρώσεις υδράργυρου οι οποίες υπερβαίνουν τις επιτρεπόμενες οριακές τιμές. Δυστυχώς, μολονότι επί του παρόντος δεν μπορεί να γίνει τίποτα για να αλλάξει αυτό, και δεν υπάρχουν άμεσες συνέπειες, όσον αφορά την περιβαλλοντική ιατρική, υποδεικνύει την ανάγκη για απόλυτη απαγόρευση.

Ως έχουν τα πράγματα επί του παρόντος, δεν με ικανοποιεί επίσης ιδιαίτερα η διατύπωση σχετικά με τα οδοντιατρικά αμαλγάματα, τα οποία εξακολουθούν να θεωρούνται σε μεγάλο βαθμό ύποπτα για τον ρόλο που διαδραματίζουν σε μια σειρά ασθενειών, εκ των οποίων θα αναφέρω ως παραδείγματα την ανοσοανεπάρκεια, τη θυρεοειδίτιδα του Hashimoto, τη νόσο του Αλτσχάιμερ, τη σκλήρυνση κατά πλάκας, την πλάγια αμυοτροφική σκλήρυνση και βλάβες στο έμβρυο στην κοιλιά της μητέρας. Ακόμα και αν οι ειδικοί δεν έχουν καταλήξει ακόμη σε τελικά συμπεράσματα σχετικά με αυτό το θέμα, η τάση και ο κίνδυνος κατά την άποψή μου είναι πέρα από κάθε αμφιβολία, επομένως αυτό που χρειάζεται πάνω απ’ όλα είναι πρόληψη και μέριμνα πριν σκεφτούμε να πειραματιστούμε σε ζωντανά αντικείμενα μελέτης. Δεν θα συστήσω αμαλγάματα και προϊόντα υδραργύρου στους ανθρώπους και τους ασθενείς που μου εμπιστεύονται την υγεία τους και θα καταβάλω κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να διασφαλίσω ότι ο υδράργυρος θα αποσυρθεί από την κυκλοφορία – όσο το δυνατόν περισσότερο και όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

  Gyula Hegyi (PSE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, σε γενικές γραμμές, συμφωνώ με τον κ. Ματσάκη και την εξαίρετη έκθεσή του. Όλες οι τροπολογίες μου έγιναν δεκτές από την επιτροπή. Θέλω δε να υπογραμμίσω εν συντομία το περιεχόμενό τους.

Η ενημέρωση του κοινού είναι πολύ σημαντική στην περίπτωση αυτή. Όλοι πρέπει να κατανοήσουν τους κινδύνους που ενέχει για την υγεία και το περιβάλλον ο υδράργυρος. Καθώς η μόλυνση δεν σταματά στα σύνορα, πρέπει επίσης να προτρέψουμε τις γειτονικές μας χώρες να εφαρμόσουν την αυστηρή μας πολιτική για τον υδράργυρο. Το Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης αποτελεί πρωταρχικό εργαλείο για την ενθάρρυνση των χωρών αυτών να αναλάβουν την ενδεδειγμένη δράση στον τομέα του περιβάλλοντος. Το ίδιο ισχύει και για τη σήμανση του χρυσού που εξορύχθηκε χωρίς τη χρήση υδραργύρου, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ.

Τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό, καλώ την Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι προσεκτική όσον αφορά τα οδοντιατρικά αμαλγάματα. Οι πραγματικοί κίνδυνοι πρέπει να αποφευχθούν, αλλά πρέπει να προσφέρουμε περισσότερο χρόνο για έρευνα και εξέταση των επιστημονικών δεδομένων. Φρονώ ότι επί του παρόντος μια συνολική απαγόρευση θα ήταν υπερβολικά ριζοσπαστική.

  María del Pilar Ayuso González (PPE-DE). – (ES) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, καταρχάς θα ήθελα να συγχαρώ τον κ. Ματσάκη και τους σκιώδεις εισηγητές για το εξαιρετικό έργο τους.

Ο υδράργυρος είναι ένα τοξικό στοιχείο που έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και η Επιτροπή προτείνει επομένως την ασφαλή αποθήκευσή του και, ταυτόχρονα, τη μείωση της χρήσης του και την κατάργηση του εμπορίου του, αλλά, όπως δηλώνει πολύ σωστά το σημείο 9 της ανακοίνωσης, υπάρχουν πολλά κενά στις γνώσεις μας για τις επιπτώσεις του στην ανθρώπινη υγεία, για τον τρόπο διάδοσης και συσσώρευσής του στο περιβάλλον, για την τοξικότητά του και την ευαισθησία των οικοσυστημάτων.

Πιστεύω ότι είναι σημαντικό και πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα η διερεύνηση όλων αυτών των θεμάτων και η λήψη αποφάσεων σε επιστημονική βάση και όχι στη βάση των απλών υποθέσεων, οι οποίες είναι ορισμένες φορές υπερβολικά ανησυχητικές και οι οποίες έχουν διογκωθεί από τα μέσα ενημέρωσης.

Επιπλέον, κύριε Επίτροπε, η μοναδική περιφέρεια στην Ευρώπη που παράγει υδράργυρο, μολονότι τα μεταλλεία της έχουν κλείσει ήδη, είναι το Almadén. Αυτή η περιφέρεια ήταν πολύ πλούσια, χάρη στον υδράργυρο που εξαγόταν από τα μεταλλεία της από τη ρωμαϊκή εποχή, αλλά τώρα είναι υποβαθμισμένη επίσης λόγω του υδραργύρου. Πρέπει, επομένως, να αποζημιωθεί μέσω ειδικής στήριξης, μέτρων και υποδομών που θα μπορέσουν να μετριάσουν μερικώς τις επιπτώσεις των ληφθέντων μέτρων. Εκεί ακριβώς, μεταξύ άλλων πραγμάτων, πρέπει να γίνει η ασφαλής αποθήκευση του υγρού υδραργύρου που πρόκειται να αποσυρθεί από την αγορά.

Η βιομηχανία χλωριούχων αλκαλίων έχει συνάψει συμφωνία για την πλήρη διακοπή της χρήσης υδραργύρου μέχρι το 2020. Αυτή η συμφωνία πρέπει να γίνει σεβαστή και η τήρησή της να ελέγχεται.

Από ενδιαφέρον, ήθελα απλώς να πω ότι έχω ζήσει στην περιοχή του Almadén, ότι έχω κρατήσει υδράργυρο στα χέρια μου σε πολλές περιπτώσεις, ότι είχα οδοντιατρικά αμαλγάματα υδραργύρου, τα οποία δεν έχω πλέον για αισθητικούς λόγους, και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεν έχω κανένα πρόβλημα υγείας, και ούτε οι άνθρωποι που ζουν εκεί έχουν, ούτε τα ζώα ή τα φυτά, διότι, όπως λένε πολύ σωστά οι τοξικολόγοι, το δηλητήριο είναι στη δόση.

  Miguel Angel Martínez Martínez (PSE). – (ES) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, θα ήθελα να συγχαρώ τον δόκτορα Ματσάκη για την έκθεσή του και για το σχέδιο ψηφίσματος που υπέβαλε στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, και θα ήθελα να ευχαριστήσω τα μέλη αυτής της επιτροπής για τις συνδρομές τους, οι οποίες βελτίωσαν το κείμενο που συζητάμε αυτήν τη στιγμή.

Για περισσότερα από 22 χρόνια ήμουν βουλευτής του ισπανικού Κοινοβουλίου για την επαρχία της Θιουδάδ Ρεάλ, στην οποία βρίσκονται το Almadén και τα μεταλλεία του και όπου εξάγεται το μεγαλύτερο μέρος του υδραργύρου που παράγεται στην Ευρώπη και στον κόσμο εδώ και είκοσι αιώνες.

Αυτή η περιφέρεια, η οποία έχει περάσει μια εκτενή διαδικασία διαφοροποίησης, θα επηρεαστεί για άλλη μία φορά από τις απαγορεύσεις που θεσπίζονται στην κοινοτική στρατηγική για τον υδράργυρο σχετικά με την παραγωγή και την εξαγωγή αυτού του μετάλλου.

Η εκπόνηση της έκθεσης του δόκτορα Ματσάκη παρακολουθήθηκε με ενδιαφέρον από την περιοχή του Almadén και το κείμενο του ψηφίσματος που θα εγκρίνουμε αύριο ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των συμπολιτών μου συνιστώντας ότι πρέπει να λάβουν σημαντική αποζημίωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να διασφαλιστεί η κοινωνική και οικονομική αναζωογόνηση αυτών των περιοχών.

Επίσης, δέχτηκαν ευνοϊκά την ιδέα που αναφέρθηκε πολλές φορές εδώ ότι η αποθήκευση του μεταλλικού υδραργύρου που προβλέπεται στην κοινοτική στρατηγική πρέπει να γίνει στο Almadén, καθώς εκεί υπάρχουν η εμπειρία, η τεχνολογία και το εργατικό δυναμικό που είναι απαραίτητα για τη διαχείριση αυτής της αποθήκευσης με τις ενδεδειγμένες εγγυήσεις.

Θα ήθελα να εκμεταλλευτώ αυτήν την ευκαιρία για να σας προσκαλέσω, κύριε Επίτροπε, να έρθετε μαζί με τον δόκτορα Ματσάκη και εμένα στο Almadén και να διαπιστώσετε την εξαιρετική ομορφιά του τοπίου του, καθώς και τη ζεστασιά των ανθρώπων του και τον ευρωπαϊκό ενθουσιασμό τους για την πρόοδο.

Σας ευχαριστώ, κυρίες και κύριοι, για την κατανόηση και την αλληλεγγύη σας.

  Σταύρος Δήμας, μέλος της Επιτροπής. Κύριε Πρόεδρε, βεβαίως η πρόσκλησή σας είναι καλοδεχούμενη. Καταρχάς, επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω όλους σας για τις πολύ εποικοδομητικές παρατηρήσεις σας. Η συμβολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι πολύ σημαντική και μόνο με στενή συνεργασία των θεσμικών οργάνων θα μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε για την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης των αρνητικών επιπτώσεων του υδραργύρου στην υγεία του ανθρώπου και στο περιβάλλον. Και γι’ αυτό χαιρετίζω την υποστήριξη που εκφράσατε στην έκθεσή σας και στις παρεμβάσεις σας για τη στρατηγική.

Διαπιστώνω με ιδιαίτερη ικανοποίηση ότι το Κοινοβούλιο συμμερίζεται τις απόψεις μας σχετικά με τις κύριες δράσεις της στρατηγικής για τον υδράργυρο. Αυτό αποτελεί πολύ ισχυρό θεμέλιο για την υιοθέτηση και νέων συγκεκριμένων μέτρων για την εφαρμογή της στρατηγικής. Τα μέτρα αυτά βρίσκονται ήδη στο στάδιο της προετοιμασίας.

Θα ήθελα, για να μην μακρηγορήσω, να πω δύο λόγια για τα σημεία τα οποία ανέπτυξε ο κ. Callanan: οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τον υδράργυρο εξακολουθούν να παραμένουν σημαντικές και υπάρχουν σχετικές εναλλακτικές λύσεις. Επίσης, δεν υπάρχει πρόβλημα σχετικής προσαρμογής για τους μικρούς παραγωγούς, γι’ αυτό και η Επιτροπή έχει προτείνει την απαγόρευση της χρήσεως του υδραργύρου σε αυτές τις συσκευές μετρήσεως. Για το θέμα των οδοντικών αμαλγαμάτων, η Επιτροπή θα ζητήσει από τη σχετική ιατρική ομάδα να μελετήσει νέα μέτρα και θα ζητήσει τη γνώμη της επιστημονικής επιτροπής για τον κίνδυνο στην υγεία και στο περιβάλλον.

Καταλήγοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω για μία ακόμη φορά το Κοινοβούλιο, και ειδικότερα τον κ. Ματσάκη, για την ιδιαίτερα θετική στάση του απέναντι στη στρατηγική. Η Επιτροπή επιθυμεί να συνεχίσει αυτήν την εξαιρετική συνεργασία με το Κοινοβούλιο, σ’ αυτό το ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα.

  Πρόεδρος. Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο στις 11.30.