Dobesedni zapisi razprav

Ponedeljek, 13. marec 2006 - Strasbourg

22. Prosto gibanje delavcev in prehodno obdobje (razprava)

  El Presidente. El punto siguiente, el último para hoy, es el debate de la pregunta oral a la Comisión sobre la libre circulación de los trabajadores y los periodos transitorios, de István Szent-Iványi, Graham Watson e Ignasi Guardans Cambó, en nombre del Grupo de la Alianza de los Demócratas y Liberales por Europa (O-0013/2006 - B6-0012/2006).

.

  István Szent-Iványi (ALDE), szerző. – Tisztelt Elnök Úr! Az idei évet a munkavállalói mobilitás európai évének nyilvánították. Április 30-áig kell döntést hozniuk az egyes tagállamoknak, hogy megnyitják-e a munkaerőpiacot. Ettől a döntéstől függ, hogy ez az év valóban a munkavállalói mobilitás éve lesz-e, vagy pedig annak a paródiája. Nem tűrhetjük, hogy az új tagállamok munkavállalói továbbra is másodrendű, sőt, bizonyos tekintetben harmadrendű szereplői legyenek a munkaerőpiacnak.

A személyek szabad mozgása a négy alapszabadság egyike, az Unió alapeszméje. A márciusi csúcstalálkozón Európa állam- és kormányfői a lisszaboni folyamatról fognak tanácskozni. A lisszaboni folyamat kudarcra van ítélve, ha nem teremtjük meg az egységes és rugalmas munkaerőpiacot. Ez pedig elképzelhetetlen a munkaerőpiac felszabadítása, szabadsága nélkül.

A Bizottság nemrég értékelést tett közzé, amely egyértelművé tette, hogy a régi tagállamokban meglévő félelmek és szorongások megalapozatlanok. Sokáig attól tartottak, hogy tömeges munkaerő-beáramlás lesz abba a három országba, Nagy-Britanniába, Írországba és Svédországba, amelyik felszabadította a munkaerőpiacot. Ez nem következett be. Nem nőtt a munkanélküliség ezekben az országokban, bár erre számítottak.

Ezzel szemben csökkent a fekete munka, növekedtek a költségvetés bevételei, és javult a vállalatok versenyképessége. Azokban az országokban, amelyek továbbra is korlátozásokkal élnek, ma is jelentős az illegális munkavállalás. Ebből a Bizottság egyértelműen azt a következtetést vonta le, hogy azok az országok voltak a nyertesei ennek a folyamatnak, melyek szabaddá tették a munkaerő mozgását az új tagállamokból.

Idáig arról beszéltem, hogy másodrendű állampolgárok a munkaerőpiacon az új tagállamok állampolgárai. Január 23-a óta azonban bizonyos tekintetben harmadrendűvé váltak, hiszen ekkor lépett életbe az az irányelv, amely kimondta, hogy a legalább öt éve jogszerűen az Unióban tartózkodó harmadik országbeli állampolgárok számára biztosítani kell a munkavállalást és a letelepedés jogát. Ezzel nekünk semmi bajunk nincs. De ez azt jelenti, hogy ők is előnyösebb helyzetben vannak, mint az új tagállamok munkavállalói.

Ezért kérdezem a biztos urat, hogy hogyan látja ennek a kérdésnek az orvoslását, hogyan lehet elérni, hogy az új tagállamok munkavállalói ne harmadrendű polgároknak érezzék magukat a munkaerőpiacon. És itt szeretném üdvözölni Finnország, Spanyolország és Portugália döntését. Ezek nagyon pozitív döntések a munkaerő felszabadítására, de várunk arra, hogy Franciaország, Hollandia és Belgium is csatlakozik ehhez, és fölszabadítják a munkaerőpiacot, mert mindenkinek ez az érdeke.

  Franco Frattini, Vice-President of the Commission. Mr President, first of all, the Accession Treaty provides for a nuanced approach and clear solutions which allow both the long-term residents directive and the transitional arrangements for the free movement of workers to be applied in full legal compatibility. Let me explain this in detail.

First of all, there is the question of first-time access to the labour market. In such a case the Accession Treaty – during any period in which any old Member State applies transitional measures – provides that it must give preference to nationals of the new Member States over third-country nationals as regards access to the labour market.

The second situation concerns nationals from the new Member States who are already resident in an old Member State. In that case the Accession Treaty again provides that nationals of new Member States who already reside and work in a Member State applying transitional measures must not be treated in a more restrictive way than those from third countries also resident and working in that Member State. This means that where by virtue of the directive, a third-country national has been given long-term status, the Accession Treaty operates so as to ensure that the old Member States must treat citizens from new Member States who are already legally resident and working in the territories at least according to the standards guaranteed in the directive – thus including the right of free access to the labour market.

The same logic also applies in the third situation covered by the directive: movement by long-term residents between Member States. Here the rule is the following: workers from a third country who are long-term residents in a new Member State should not be treated more favourably than nationals of that state. In other words, in the situation of mobility to a second Member State, an old Member State cannot give free access to its labour market to a long-term resident who is a third-country-national if and where the same free access is not given to a national of a new Member State. The same applies to equivalent situations between two old Member States. In both cases of mobility between Member States, if both the national of a new-Member-State and the long-term resident are subject to national measures such as a work permit, Community preference would operate in favour of the national of the new Member State, who is a European citizen.

From the above, it results that the rights provided by the directive can be reconciled with the provisions of the Accession Treaty. There is no need to submit proposals to change the rules, because it is impossible to have less favourable treatment for citizens of the new Member States of Europe.

The Commission agrees, however, that there is a need for better information clarifying the issue to be sent to the Member States and I intend to do this by sending all Member States a letter clearly stating the existing rules.

  Csaba Őry, a PPE-DE képviselőcsoport nevében. – Tisztelt Elnök Úr! A Bizottsághoz benyújtott szóbeli kérdés. Az új tagállamokból származó munkavállalók szabad mozgásának ügyével kapcsolatban arra a helyzetre kíván választ, hogy a jelenlegi jogszabályi keretek között az uniós állampolgársággal nem rendelkező polgárok bizonyos csoportjai nem élveznek-e jóval több előnyt a tagállamok közötti munkavállalási célú mozgások kapcsán, mint az új tagállamok polgárai. Ha ez így lenne, akkor nyilvánvalóan helytelen lenne, helyre kellene állítanunk, hogy ne szenvedjen sérelmet a csatlakozási szerződés status quo záradékában szereplő preferencia elv.

A 2003/109-es irányelv 21. cikke viszont úgy rendelkezik, hogy azon harmadik országbeliek részére, akik a második tagállamban huzamos tartózkodási engedélyt szereztek, biztosítani kell a munkaerőpiacra való belepést. A „biztosítani kell” kifejezést úgy kell értelmezni, hogy a munkavállalási engedély kiadását nem lehet megtagadni abban az esetben, ha az érintett személyek a huzamos tartózkodás jogosultságát már megszerezték.

Ebből az következik, hogy a második tagállamban kibocsátott huzamos tartózkodási engedély gyakorlatilag magában foglalja a munkavállalási engedélyt. Ez azt jelenti, hogy ha már megvan a vállalati fogadókészség a célországban, akkor a többi tagállamból érkező nem uniós polgárok belépése a munkaerőpiacra automatikus és nem korlátozható, míg az új tagállamok polgárai esetében egyértelműen korlátozott és korlátozható.

Nyilván üdvözölni kell azt a célkitűzést, amely nagyobb mobilitást, rugalmasabb, egységesebb munkaerőpiacot céloz meg. Nyilván ezt célozza ez a 109-es irányelv is, ugyanakkor a sorrendre vigyázni kell. Én a magam részéről, üdvözölve azt az okfejtést, amelyet a biztos úrtól is hallottam, arra szeretném felhívni a figyelmet, hogy szükség lenne nem egyszerűen egy levélre, hanem valamilyen olyan eljárási rendre, amely pontosan tisztázza azt, hogy amikor versenyhelyzetbe kerül egymással egy harmadik országbeli és egy uniós polgár, akkor hogyan kell eljárni. Tehát valamilyen pontosabb, részletesebb útmutatásra van szükség, és ezt várnám el az Európai Bizottságtól.

  Alejandro Cercas, en nombre del Grupo PSE. – Señor Presidente, señor Comisario, creo que, sin demérito de las respuestas a lo que ocurre o de las interpretaciones de la Directiva, ésta también es una buena ocasión para levantar la voz, y yo uno la mía a la de los que piensan que este problema no se va a resolver hasta que terminemos definitivamente con este periodo transitorio, que ojalá termine cuanto antes, para que todos los europeos seamos iguales y hagamos de la movilidad de los trabajadores una importante herramienta para nuestra competitividad, para nuestro empleo y para la construcción de la Unión Europea.

Por eso, me uno a los que piden una política de puertas abiertas, cuanto antes mejor, y creo que, en este sentido, es muy interesante —y, como español, me felicito por ello— el anuncio que ha hecho el Gobierno de mi país de levantar las restricciones que había en este periodo transitorio.

Y lo hemos hecho, señor Comisario, porque somos un país con una cierta experiencia, por ser país de inmigración y país de emigración. Además, en estos dos años, una vez más, se ha vuelto a ver con claridad que estas restricciones impuestas a los países de Europa Central y Oriental por la Europa de los 15 han de ser levantadas, por razones de justicia y de solidaridad, pero también por razones de racionalidad y de sentido común, hoy más que nunca, en este año de la movilidad.

En primer lugar, atendamos a la justicia y la solidaridad. Los españoles también tuvimos siete años de periodo transitorio y nos sentimos humillados e injustamente tratados por una situación que no estaba justificada, porque se demostró que buena parte de aquellos discursos xenófobos y racistas estaban equivocados. No hubo ninguna avalancha de trabajadores. Los trabajadores españoles no crearon nunca problemas en los países de acogida; al contrario.

Y hemos visto, en estos dos años, que está pasando lo mismo con los trabajadores de los nuevos Estados miembros: no solamente no crean problemas, sino que solucionan carencias de mano de obra, mejoran sus cualificaciones y mejoran la idea global de Europa.

Por eso, señor Comisario, lo que pido es que el estudio que ha hecho la Comisión Europea sirva para que más países levanten las restricciones y llegue un día en que verdaderamente Europa sea una Europa de todos los ciudadanos europeos y todos los trabajadores europeos tengan los mismos derechos, porque es lo coherente, porque es muy bueno para la movilidad y porque Europa necesita la movilidad si quiere ganar la batalla de la productividad y de la competencia frente a los Estados Unidos.

Necesitamos crear ese gran mercado de ciudadanos libres en el que no habrá problemas y que, además, nos permitirá mejorar nuestra competencia, mejorar nuestra capacidad y mejorar la vida de nuestros ciudadanos, de modo que, además de solucionar los problemas concretos, tratemos de tener un poco de visión de futuro, señor Comisario, para levantar esas barreras.

  Sophia in 't Veld, namens de ALDE-Fractie. – Voorzitter, ik kan me helemaal vinden in wat de voorgaande spreker gezegd heeft en overigens goedenavond commissaris Frattini voor de derde keer vandaag. We hoeven hier vanavond geen redenen op te voeren waarom burgers uit de nieuwe landen toegang moeten krijgen tot de arbeidsmarkt. Integendeel, het zijn de landen die hun markten blijven afschermen die moeten uitleggen waarom ze volwaardige mede-EU-burgers hun elementaire rechten blijven ontzeggen. Maar natuurlijk is het ook gewoon gezond economisch beleid om de beperkingen op te heffen.

De Europese economie en de arbeidsmarkt hebben de mensen nodig. Als wij als Europese Unie en als interne markt willen concurreren met grote markten buiten Europa, dan hebben we dynamische, jonge, goed opgeleide mensen nodig die mobiel zijn. Dat is waar we altijd naar gestreefd hebben binnen de Europese economie. Dus het dichthouden van de arbeidsmarkten is absoluut onzinnig. Bovendien is het een illusie dat deze beperkingen de werkers uit Oost-Europa tegenhouden. Die Oost-Europese werkers zijn er namelijk al lang, maar ze worden door malafide werkgevers uitgebuit en leven in mensonterende omstandigheden in ónze landen; ik vind dat een schande.

Het is dus om reden van de burgerrechten, de economie en solidariteit dat de beperkingen moeten worden opgeheven. Ik ben dan ook blij dat mijn land, Nederland, de beperking waarschijnlijk ook gaat opheffen - daar tekent zich nu toch een meerderheid voor af - en ik zou alle lidstaten willen oproepen om datzelfde te doen in het jaar van de mobiliteit.

  Elisabeth Schroedter, im Namen der Verts/ALE-Fraktion. – Herr Präsident! In den Ländern, die die Übergangsregeln fortsetzen wollen, wird eine Scheindiskussion geführt. Dazu gehört ja auch Deutschland. Denn es ist sehr populär, den Menschen etwas vorzumachen, und ihnen vor allen Dingen vorzumachen, dass die Übergangsregeln den Arbeitsmarkt schützen können. Das Gegenteil ist der Fall. Die Übergangsregeln halten die WanderarbeiterInnen nicht auf. Da sie kein legales Beschäftigungsverhältnis aufnehmen können, bleibt ihnen nur ein illegales.

Gerade in den Grenzregionen von Ostdeutschland, wo ich herkomme, ist der Schwarzmarkt und die Scheinselbständigkeit massiv angestiegen, und zwar weil die Übergangsregeln das fördern. Der Druck auf höhere Löhne wird dadurch viel größer. Im Gegensatz zu legalen Arbeitsverhältnissen ist bei illegalen Arbeitsverhältnissen eine Kontrolle nicht möglich. Das bedeutet Ausbeutung und Diskriminierung für die Arbeitnehmer.

Was wir in Europa brauchen, ist einen geordneter Arbeitsmarkt mit Mindestnormen und einem klaren Grundprinzip: gleicher Lohn für gleiche Arbeit am gleichen Ort. Durch Übergangsregeln werden diese dringenden Reformen und Anstrengungen nur aufgeschoben und bereiten vor allen Dingen verbal den Rechtspopulisten den Boden, und das ist vor allen Dingen schädlich für die europäische Idee. Deswegen appelliere ich als Deutsche dafür, dass die Übergangsregeln nicht fortgesetzt werden, sondern dass auch in Deutschland der Markt geöffnet wird und geordnete Verhältnisse geschaffen werden.

  John Whittaker, on behalf of the IND/DEM Group. – Mr President, the basic weakness of the European construction is that when national interests are perceived to be at stake Member States will look after themselves. That is how politics works, never mind promises of solidarity and Treaty obligations.

This particular complaint is that we do not have equal treatment of workers from third countries across the Union, but nor do we have a free market in services, nor do we have anything approaching a uniform application of European Union law. Perhaps the most glaring example of broken rules is the Stability Pact, and without budgetary discipline the euro currency will not last for very long.

Whenever some states misbehave we ask the Commission to do something, but the Commission cannot do very much and I am not convinced that Mr Frattini’s information drive will help. If the Commission demands equal treatment of workers, some nations will still just say ‘no’, or if they are persuaded to say ‘yes’ they will easily find ways of reneging.

  Adam Jerzy Bielan, w imieniu grupy UEN. – Panie Przewodniczący! Sytuacja, z jaką mamy do czynienia od stycznia br. jest paradoksalna. Oto bowiem państwa tzw. starej piętnastki są zobowiązane do zapewnienia rezydentom długoterminowym równego traktowania z własnymi obywatelami pod względem dostępu do zatrudnienia. Tymczasem wiele z tych krajów korzysta z możliwości zapisanych w Traktacie Akcesyjnym i utrzymuje zakaz swobodnego przepływu pracowników wobec obywateli nowej dziesiątki. Sytuacja ta jest sprzeczna z postanowieniami tegoż Traktatu Akcesyjnego, przyznającymi prawo pierwszeństwa dostępu do rynku pracy obywatelom państw członkowskich przed obywatelami krajów trzecich. Tę sprzeczność można było rozwiązać poprzez zniesienie okresów przejściowych na zatrudnianie obywateli nowych państw Unii Europejskiej na rynkach pracy starej Unii. Niestety jedynie 3 państwa członkowskie Irlandia, Szwecja i Wielka Brytania, otworzyły swoje rynki pracy już od 1 maja 2004 r. Dwa kolejne, Hiszpania i Portugalia już zadeklarowały, że zrobią to od 1 maja tego roku. Niestety w większości innych, tak jak choćby w Niemczech, o czym mówiła pani Schroedter, zwycięża obawa przed rzekomym zalewem taniej siły roboczej i utratą miejsc pracy. Obawa całkowicie nieuzasadniona. Dane Komisji Europejskiej wskazują, że w większości krajów liczba zatrudnionych obywateli nowych państw Unii Europejskiej była dość stabilna przed rozszerzeniem i po nim. Poza Austrią, w żadnym ze starych państw członkowskich liczba zatrudnionych tam pracowników z 10 nowych państw nie przekroczyła 1% zawodowo czynnej populacji. W żadnym z krajów Unii Europejskiej napływ pracowników z nowych państw członkowskich nie spowodował, że pracownicy lokalni byli wypychani przez napływowych ze swoich miejsc pracy. Ci ostatni zajmowali bowiem zupełnie nowe lub nieobsadzone dotąd stanowiska.

Pani Przewodniczący! Musimy sobie uświadomić, że gospodarka europejska nie dorówna pod względem konkurencyjności amerykańskiej, jeżeli na naszym kontynencie nie wzrośnie mobilność siły roboczej. Pomimo tego, iż bezrobocie w Unii Europejskiej wynosi ponad 8%, w niektórych regionach brakuje pracowników. Tymczasem nie wszyscy Europejczycy mogą swobodnie przenosić się w poszukiwaniu pracy. Niestety, jest bardzo prawdopodobne, że większość unijnego rynku pracy jeszcze przez kolejnych 5 lat będzie zamknięta dla obywateli z nowych państw członkowskich. Dlatego niezbędne są działania Komisji Europejskiej zmierzające do zlikwidowania sprzeczności w prawodawstwie wspólnotowym i zwiększenia swobody przepływu pracowników.

  Jacek Protasiewicz (PPE-DE). – Panie Przewodniczący! Przypominam sobie, jak prawie dwa lata temu, w kilka dni po historycznym rozszerzeniu Unii Europejskiej zebrałem w tej izbie głos, apelując do rządów tzw. "starej" Unii Europejskiej o większą odwagę i rezygnację z okresów przejściowych, i otwarcie swoich rynków pracy dla obywateli nowych państw członkowskich. Niestety wówczas jedynie trzy rządy: Wielkiej Brytanii, Irlandii oraz Szwecji odważyły się na otwarcie swoich rynków pracy, pozostałe 12 poddały się obawom, a może i presji własnej opinii publicznej, własnych obywateli i zamknęły się przed napływem pracowników z nowych państw członkowskich, przede wszystkim z Europy Środkowej i Wschodniej. Cóż się po tych dwóch latach okazało? Otóż okazało się, że zwycięzcami tamtej decyzji są właśnie te 3 kraje, które miały odwagę otworzyć swoje rynki pracy.

Komunikat Komisji Europejskiej sprzed miesiąca, jeśli dobrze pamiętam z lutego, bardzo wyraźnie wskazuje, że właśnie w tych krajach, które zdecydowały się otworzyć swoje rynki pracy, nie tylko nie wzrosło bezrobocie, nie tylko nie powiększyły się problemy społeczne, ale wręcz przeciwnie, gospodarka nabrała dodatkowego impulsu rozwojowego, a wpływy, chociażby z podatków uległy zwiększeniu. Takie są dobrodziejstwa z faktu praktycznej realizacji jednej z podstawowych, jeśli nie podstawowej traktatowej swobody, która legła u podstaw Unii Europejskiej, którą powinniśmy chcieć w praktyce realizować z udziałem 25 obecnych członków Unii Europejskiej.

W przededniu upływu pierwszego etapu okresu przejściowego cieszę się, że kilka nowych rządów ponownie rozważa otwarcie swoich rynków pracy, jednak trzeba w tym miejscu podkreślić, że biorąc pod uwagę dzisiejszą sytuację, ciągle jest to mniejszość spośród starej Piętnastki. Jest to poważny problem i z tego miejsca, jak wszyscy tu zabieramy głos, dyskutując w najbliższym czasie nad rezolucją Parlamentu, powinniśmy wyraźnie zaapelować do rządów unijnych nie o rozważenie otwarcia rynków pracy, ale o ich otwarcie dla swobodnego przepływu pracowników.

  Csaba Sándor Tabajdi (PSE). – Tisztelt Elnök Úr! Köszönetet szeretnék mondani Szent-Iványi István képviselőtársamnak, hogy ismét napirendre tűztük ezt a témát, amely nem csak az új tagállamoknak fontos, hanem egész Európának. Köszönet Vladimir Spidla biztosnak, aki egy kiváló összefoglaló jelentést készített, pontos és hiteles képet adott az elmúlt időszak munkaerő-piaci folyamatairól.

Magyarországnak és a többi új tagállamnak az a célja, hogy minden jogi és adminisztratív akadály megszűnjön, amely jelenleg a munkavállalók szabad mozgását gátolja az Európai Unióban. Szeretnénk egyenrangú polgárai lenni az Uniónak. A munkaerőpiac megnyitása és a munkavállalók szabad mozgásának biztosítása nem ajándék vagy kegy, hanem a kilenc régi tagállam ésszerű döntése, amely az Európai Unió összes állampolgárára nézve kedvező hatásokkal járna.

Az Európai Unió versenyképessége forog kockán. Remélem, hogy kilenc régi tagállam felismeri ezt, és a 2006 áprilisában lejáró kétéves átmeneti időszak lejártával a most piacát megnyitó Finnország, Spanyolország és Portugália mellett a még maradék kilenc régi tagállam is kedvező döntést hoz.

Köszönettel tartozunk az Egyesült Királyságnak, Írországnak és Svédországnak, akik elsőként nyitották meg a piacukat. Ezek az országok jelentős előnyre tettek szert ezzel a lépéssel. Írországban a munkanélküliségi ráta az elmúlt két évben csökkent, részben az új tagállamok munkavállalói által keltett pozitív hatásoknak köszönhetően. Az Egyesült Királyságban a munkavállalók beáramlása nagyban hozzájárult a gazdasági növekedéshez, a versenyképesség javulásához. Következésképpen a tömeges bevándorlással és szociális dömpinggel kapcsolatos vádak és félelmek egyszerűen alaptalanok.

Köszönet Finnországnak, Spanyolországnak és Portugáliának, akik bejelentették, hogy szintén megnyitják munkaerőpiacukat.

Van egy nagy képmutatás, hogy a korlátozásokat fel nem oldó kilenc tagállam Unión kívüli országokból beengedi a munkaerőt, míg az új tagállamok munkavállalóitól ezt megtagadják. E késői órán vitám van Frattini biztos úrral. Amit mondott csak azokban az országokban igaz, amelyek megnyitották a munkaerőpiacot. Ott valóban van lehetőség előnyt adni az új tagállamok munkavállalóinak a harmadik országokkal szemben. Ott, ahol nem nyitották meg, ez a kérdés föl sem merül. Ezért ez elvi kérdés, hogy megnyissuk, versenyképességi kérdés, és a diszkrimináció megszüntetésének, a tizenöt régi és a tíz új tagállam egyenlőségének kérdése.

  Šarūnas Birutis (ALDE). – Ar dar reikia komentarų, paklausius visų be išimties prieš mane kalbėjusių kolegų? Laisvas asmenų judėjimas – viena pagrindinių laisvių, kurią garantuoja, o šiandien tik deklaruoja Europos Bendrijos teisė. Naujosios šalys narės tikisi, kad Europos Sąjungos senbuvės kuo greičiau atvers savo darbo rinkas naujokėms ir iš to turės tik naudos, nors tai padaryti anksčiau nei privaloma yra kiekvienos iš jų suvereni teisė. Europos Komisijos analizės duomenimis darbo jėgos antplūdis iš naujų šalių nebuvo toks didelis kaip gąsdinta. Įsileidusios darbininkus iš naujokių Anglija, Airija ir Švedija tik laimėjo. Reikia sveikinti kelių valstybių sprendimą nuo gegužės mėnesio atverti savo darbo rinką naujoms Europos Sąjungos narėms. Laisvas darbo jėgos judėjimas, paslaugų rinkos liberalizavimas ir kitos priemonės prisidėtų prie Europos Sąjungos konkurencingumo, be to padidintų piliečių pasitikėjimą naryste Europos Sąjungoje. Sudėtingos padėties aiškumas arba neaiškumas mažina pasitikėjimą Europos Sąjunga. Mano nuomone, Europos Sąjungos narės turi imtis priemonių, kad artimiausiu metu būtų panaikinti diskriminaciniai apribojimai legaliam Lietuvos ir kitų naujokių piliečių darbui. Tai leistų žmonėms realiai pasinaudoti savo teisėmis bei suteiktų galimybę legaliai mokėti mokesčius. Laikas sulaužyti atgyvenusio mąstymo stereotipus ir suprasti, kad laisvė ir sveika konkurencija yra Europos pažangos variklis.

  Konrad Szymański (UEN). – Panie Przewodniczący! Prawda bywa brutalna, stare państwa członkowskie bowiem chętnie otworzyły rynek tam, gdzie miały przewagę konkurencyjną w zakresie przepływu kapitału, tam jednak, gdzie przewagę konkurencyjną odnotowały nowe państwa unijne, rynki są wciąż zamknięte. Takim przykładem jest rynek usług, takim przykładem jest również rynek pracy.

Od 23 stycznia wraz z ostateczną implementacją dyrektywy o rezydentach, sytuacja obywateli spoza Unii może być nawet lepsza na rynku pracy niż sytuacja obywateli państw ostatniej akcesji. Pańskie wyjaśnienia, Panie Komisarzu, są interesujące, ale nie są do końca przekonujące. Wydaje mi się, że Parlament powinien słyszeć więcej na ten temat. Stoi to w jawnej sprzeczności z postanowieniami traktatów akcesyjnych. Warto podkreślić po raz setny na tej sali, że wszystkie państwa, które swój rynek pracy otworzyły, nie odnotowały żadnego wzrostu bezrobocia czy też innych problemów społecznych takich jak wyłudzanie świadczeń. Wręcz przeciwnie, tańsza siła robocza z nowych państw członkowskich miała ożywcze znaczenie dla gospodarki. Po dwóch latach możemy z przekonaniem stwierdzić, że ograniczenia te nie mają żadnego ekonomicznego uzasadnienia.

Zgodnie z planami Komisji mamy właśnie rok mobilności pracowników. Warto zaznaczyć, że niska mobilność pracowników jest związana również z zamknięciem rynków pracy w większości krajów unijnych. Jeśli państwa członkowskie będą obstawały przy nieuzasadnionym ekonomicznie zamknięciu rynku pracy, rok 2006 może być nie tyle rokiem europejskiej mobilności, ale rokiem europejskiej hipokryzji.

  Othmar Karas (PPE-DE). – Herr Präsident, Herr Kommissar, meine sehr geehrten Damen und Herren! Ich bin froh über die Diskussion, weil ich nicht zu jenen gehöre, die diese Frage beurteilen wollen, indem sie Gewinner und Verlierer schaffen, die Alten gegen die Neuen ausspielen. Wir leben in einer Gemeinschaft.

Es ist ganz wichtig, dass wir heute hier sehr transparent feststellen, dass die vier Freiheiten zu den Grundrechten der Europäischen Union gehören. Zu den Prinzipien der Europäischen Union gehört das Diskriminierungsverbot. Die vier Freiheiten sind das Herzstück des Binnenmarktes. Die Umsetzung der vier Freiheiten macht den Binnenmarkt zum Heimatmarkt. Diese EU-Grundsätze – die politischen Ziele – sind klar und sie vereinen uns. Wir müssen sie so rasch wie möglich umsetzen. Wir haben sie noch nicht umgesetzt, weil wir auch unterschiedliche Rahmenbedingungen in der Politik haben. Wir haben unterschiedliche Sozialgesetzgebungen, Löhne, Steuergesetzgebungen, unterschiedliches Arbeitsrecht. Wir haben 19 Millionen Arbeitslose, wir haben unterschiedliche Wachstumszahlen, die in den neuen Mitgliedstaaten höher sind – Gott sei Dank – als in den alten Mitgliedstaaten. Daraus resultieren Ängste und Sorgen der Bürger. Auch in meinem Land, das die längste Außengrenze zu den neuen Mitgliedstaaten hat, wächst die Beschäftigtenzahl von Bürgern aus diesen neuen Mitgliedstaaten.

Aber wir haben im Rahmen der Möglichkeiten, der Verträge, des Gemeinschaftsrechts auf die Sorgen und Ängste der Bürger einzugehen. Wir blockieren nicht, sondern wir schaffen akzeptable Übergänge. Übergänge sind nicht unser Ziel; unser Ziel ist es, die vier Freiheiten umzusetzen, Ängste zu nehmen und miteinander nach gemeinsamen Lösungen zu suchen. Wir haben aufeinander zuzugehen und nicht Schuld zuzuweisen.

  Harald Ettl (PSE). – Herr Präsident! Wenn das Aufeinanderzugehen manchmal nicht sprachlich schon so schwierig wäre – es hat schon seinen Sinn im Europäischen Parlament, dass wir Kommissionsberichte in den zuständigen Ausschüssen bearbeiten, darüber befinden und darüber diskutieren. In diesem Fall, wo der Beschäftigungsausschuss dafür zuständig ist, haben wir heute eine vorgezogene Diskussion und eine vorgezogene Anfrage zu diesem Punkt. Das halte ich im wahrsten Sinne des Wortes für entbehrlich. Es mag Gründe dafür geben, aber ich halte es für entbehrlich.

Vorweg. Die Mitteilung der Kommission, die helfen soll, die Übergangsfrist für den freien Arbeitnehmerverkehr rasch zu beseitigen, halte ich für inhaltlich noch mangelhaft und ökonomisch – wie präsentiert – noch nicht für schlüssig. Die heutigen Anfragesteller, die von einer Benachteiligung der Bürger der 10 neuen Mitgliedstaaten (EU-10) gegenüber Angehörigen aus Drittstaaten sprechen, haben sich die Faktenlage ebenfalls nicht richtig angesehen. Faktum ist, dass in Deutschland Personen aus der EU-10 eine um 3 % höhere Beschäftigungsquote aufweisen als Drittstaatangehörige. In Österreich liegt diese Differenz sogar bei 6 %. Noch extremer verhält es sich in Großbritannien und in Irland zu Gunsten der EU-10. Darüber hinaus kann mit Daten von nur einem Jahr seit dem Beitritt noch keine mittel- und langfristige Entwicklung am Arbeitsmarkt, wie von der Kommission dargestellt, seriös prognostiziert werden.

Die Schlussfolgerung in der Mitteilung, dass die Öffnung des Arbeitsmarktes positiv auf Wirtschaftswachstum und Beschäftigung wirkt, ist bezogen auf den Bewertungszeitraum einfach falsch. Das Wirtschaftswachstum in der EU-25 ist im Jahr 2005 gegenüber 2004 deutlich zurückgegangen. Insbesondere in Großbritannien, wo der Rückgang 1,4 % betrug und wo es zu einer zehnmal so hohen Zuwanderung gekommen ist, wie von der britischen Regierung prognostiziert. Im Gegensatz zu den vorangegangenen Jahren ist es auch zu beinahe keinem Rückgang der Arbeitslosigkeit mehr gekommen. Ich fordere daher die Kommission auf, rasch eine Studie in Auftrag zu geben, die die Wanderungsbewegungen der Arbeitnehmer und alle damit verbundenen Auswirkungen wertfrei analysiert.

Das ist nicht nur gut für die Kommission, das ist gut für einen weiteren sinnvollen Dialog. Im Übrigen benötigt die rasche Reduktion der Übergangsfristen – und das wünsche ich mir auch – ein gutes Begleitkonzept und gute Begleitmaßnahmen wie z.B. die Revision der Entsenderichtlinie. Damit wäre allen gedient, um Ängste und Sorgen auf der einen Seite abzubauen und uns dialogfähiger für beide Seiten zu machen. So eine Diskussion, wie wir sie heute führen, halte ich schlichtweg für falsch.

  Danutė Budreikaitė (ALDE). – Paskutiniam plėtros etapui jau sukanka 2 metai, baigiasi 7 metų pereinamojo laikotarpio pirmoji dalis. Senosios narės turi apsispręsti dėl pereinamojo laikotarpio pratęsimo arba panaikinimo. Jungtinė Karalystė, Airija ir Švedija savo rinkas atvėrė iš karto ir gavo naudos, o tuo pačiu paskatino ir naująsias valstybes kiek kitaip pažiūrėti į savo darbo jėgą ir ją geriau įvertinti. Naujų valstybių darbo jėga neužplūdo ES-15 darbo rinkos. Plėtra paskatino legalizuoti iki tol buvusias nelegaliomis darbo vietas. Jokie pereinamieji laikotarpiai nesustabdys žmogaus, kuris nori išvykti. Žmogaus judėjimo laisvė yra pamatinė Europos Bendrijos vertybė. Nuo sausio 26 d. įsigaliojo Tarybos direktyva leidžianti trečiųjų šalių piliečiams pragyvenusiems ES 5 metus laisvai judėti, atvykti mokytis, dirbti ar šiaip apsistoti bet kurioje ES šalyje. Kodėl Taryba priėmė tokią diskriminacinę naujųjų šalių atžvilgiu direktyvą? Kodėl toks didelis pasipriešinimas atstatyti teisingumą? Džiugi žinia, kad pereinamojo laikotarpio žada atsisakyti Suomija, Ispanija ir Portugalija. Austrija ir Vokietija iniciavo pereinamųjų laikotarpių įvedimą. 2 metų rezultatai parodė, kad naujosios valstybės grėsmės nekelia. Kviečiu Austriją ir kitas likusias valstybes atsisakyti diskriminacinio pereinamojo laikotarpio ir diskriminacinio požiūrio į naujas valstybes nares.

  Toomas Hendrik Ilves (PSE). – Ma küsiksin laiemalt – miks tunnevad uued liikmesriigid, et lõhe nende ja vanade vahel aina süveneb?

Alustaksin teenuste direktiiviga. Kardeti, et uued liikmesriigid hakkavad teenuseid pakkuma paremini ja seetõttu takistati Euroopa viiskümmend aastat vaid kirjas seisva ühe põhiõiguse elluviimist. Solvavalt räägiti teenuste liikumisest kui social dumping'ust, hirmutati müütilise plombier polonais'ga. Retoorika alandas uusi liikmesriike, nagu me justkui polekski inimesed. Vastasseis aga polnud vasak- ja parempoolsete vahel, vanad liikmed leidsid kompromissi kergelt: ühed kaitsesid oma suurfirmasid, teised oma ametiühinguid. Ida-Euroopa aga avas oma turu ammu enne, kui sai ELi liikmeks ja seetõttu on vanade liikmesriikide suurfirmad aastaid ilma teenuste direktiivita lihtsalt ära ostnud firmasid Ida-Euroopas. Tuldi meie turule, osteti ära, aga kui meie kord saabus, suleti uks meie ees. Kannatasid uute liikmete väikefirmad, kodanikud ning vanade liikmesriikide tarbijad.

Teiseks, tööjõu vaba liikumise piiramine teeb uutest eurooplastest teise klassi kodanikud. Ühel on õigus liikuda, teisel pole – kodakondsusest lähtuvalt. Uusprotektsionism ELis piirab uute liikmete kodanikeõigusi, kasutades sageli ksenofoobilist retoorikat, mida täheldasime teenuste direktiivi debati puhul. Olgugi et tööturg on suletud, värbavad vanad liikmesriigid hea meelega juba aastaid valikuliselt neid töötajaid, kellest neil puudus on, näiteks arste, medõdesid, IT-spetsialiste. Nende puhul ei tule pähegi solvata neid dumpingusüüdistusega, sest sageli on nende värbamine lausa riiklikult doteeritud.

Kolmandaks, jõustus direktiiv, kus viis aastat liikmesriigis elanud Euroopa mittekodanik naudib õigust vabale liikumisele, mis ELi uute liikmesriikide kodanikel puudub. Mida järeldada? Uue liikmesriigi kodanik pole mitte teise, vaid lausa kolmanda järgu kodanik.

Minu küsimus on, mida kavatseb Euroopa ette võtta, et selline talumatu protektsionism ja selge diskrimineerimine ei lõhestaks äsja taasühinenud Euroopat?

  Vladimír Maňka (PSE). – Vážený pán predseda, pán komisár, kolegyne a kolegovia. So záujmom som si prečítal správu Európskej komisie z 8. februára, ktorá jednoznačne ukazuje, že mobilita pracovníkov v rámci Európskej únie má pozitívne efekty. Migrujúci pracovníci pomohli eliminovať nedostatky na pracovnom trhu, pomohli rozšíriť nedostatočné množstvo kvalifikovanej pracovnej sily v danom prostredí, znížili potenciál nelegálnej práce a celkovo tak prispeli k lepšej ekonomickej efektívnosti v Európe.

Pred mesiacom sme v prvom čítaní prerokovali a schválili správu o otvorení trhu služieb v Európskej únii. Smernicu o službách spomínam preto, lebo v istom okamihu môže mať silnú súvislosť so slobodou pohybu pracovníkov. Kritická chvíľa môže nastať vtedy, ak na jednej strane nadobudne účinnosť smernica o službách a na strane druhej príslušná krajina bude stále brániť voľnému pohybu pracovníkov. Títo pracovníci budú limitovaní vo svojej vôli zmeniť zamestnávateľa, aj keby takáto zmena bola prínosom nie len pre nich, ale aj pre danú cieľovú krajinu. Toto riziko môže krajina odstrániť tak, že zruší prechodné obdobia.

Vážené kolegyne a kolegovia. Len samotný voľný pohyb pracovníkov samozrejme nie je riešením udržateľnosti sociálneho modelu konkrétneho štátu. Modely, ktoré nie sú efektívne, nie sú udržateľné vo vzťahu k narastajúcemu napätiu vo verejných financiách v dôsledku globalizácie, technologických zmien a starnutia populácie. Príčinou ich problémov však rozhodne nie je a ani nemôže byť voľný pohyb pracovníkov. Európska legislatíva nemôže svojim členským štátom predpisovať, či majú alebo nemajú prechodné obdobia rušiť. V každom prípade by však tieto štáty mali riešiť pravú príčinu svojich hospodárskych problémov. Potom aj oni budú voľný pohyb pracovníkov pokladať za výhodu a nie za ohrozenie.

  El Presidente. Queda cerrado este punto del orden del día.

Declaración por escrito (artículo 142)

  Jules Maaten (ALDE). – De VVD-Eurofractie is er voorstander van dat de "oude" lidstaten de beperkingen op werknemers uit de nieuwe lidstaten opheffen. Alle Europese landen hebben er economisch baat bij de grenzen open te stellen. Bijvoorbeeld in Nederland kampen we met tekorten in de sectoren metaal, tuinbouw, landbouw en de gezondheidszorg. In Groot-Brittannië, Ierland en Zweden zijn de open grenzen een succes gebleken. Als we de voordeur van het slot halen hebben we zelf in de hand wie we binnen laten in plaats van dat we krampachtig proberen de illegale achterdeurtjes gesloten te houden. Dat blijkt onmogelijk, want elk jaar zien we weer dat vooral de seizoensgebonden arbeid door illegale werknemers wordt verricht.