Volledig verslag van de vergaderingen

Donderdag 16 maart 2006 - Straatsburg

6. Communautair actieprogramma op het gebied van de consumentenbescherming (2007-2013) (debat)

  De Voorzitter. – Aan de orde is het verslag van Marianne Thyssen, namens de Commissie interne markt en consumentenbescherming, over het voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een communautair actieprogramma op het gebied van gezondheid en consumentenbescherming (2007-2013) – Gezondheidsaspecten [COM(2005)0115 – C6-0225/2005 – 2005/0042B(COD)] (A6-0032/2006).

Alvorens het woord te geven aan de commissaris, wil ik u erop attenderen, geachte collega’s, dat we nog maar een twintigtal minuten over hebben voor het debat voordat de stemmingen van start gaan. U zult begrijpen dat we in deze omstandigheden het debat niet kunnen afronden. Ik zeg het u liever meteen: ik zal het debat moeten onderbreken.

  Markos Kyprianou, lid van de Commissie. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, sta mij toe om allereerst de rapporteur, mevrouw Thyssen, de afgevaardigden in dit Parlement en de leden van de Commissie interne markt en consumentenbescherming te bedanken voor de uitstekende en nauwe samenwerking en voor de steun die zij aan het consumentenprogramma hebben gegeven.

Ik wil mij alvast vooraf verontschuldigen als ik een aantal dingen herhaal die ik ook gezegd heb met betrekking tot het gezondheidsgedeelte van het programma. Aangezien het echter om afzonderlijke debatten gaat, is het belangrijk dat een aantal opmerkingen nog een keer worden gemaakt maar dan nu met betrekking tot het consumentenprogramma.

Het probleem met de begroting is bijvoorbeeld vergelijkbaar: een kleinere begroting betekent minder ruimte voor beleidsmaatregelen en dat betekent ook dat wij minder geld ter beschikking hebben voor de Unie van 27 (25 plus 2) dan voor de oude Unie van 15 lidstaten.

In het tijdperk van de consumentenbescherming, waarin wij met name met het oog op de nieuwe lidstaten en de toetredingslanden krachtige initiatieven moeten ontwikkelen, zal dit tot ernstige problemen leiden. Het feit dat er minder geld beschikbaar is, zal uiteraard ook gevolgen hebben voor de steun die wij aan consumentenorganisaties kunnen geven, vooral met betrekking tot het financieren van projecten en het opleiden van personeel.

In datzelfde verband wik u nogmaals wijzen op de brief die Commissievoorzitter Barroso aan Voorzitter Borrell heeft gestuurd over zijn bezorgdheid op dit punt. In die brief heeft hij uitgelegd dat er minder geld dan in 2006 beschikbaar zal zijn als er aan het compromis wordt vastgehouden. Daarnaast heeft hij om aanvullende inspanningen op dit gebied verzocht. Net als bij de gezondheidszorg betekent een bezuiniging op de financiering van deze omvang dat het ook geen zin heeft om kleine hoeveelheden geld over heel veel acties uit te smeren. Bij een dusdanige beperking van de financiële middelen moeten wij een nieuw evaluatie uitvoeren, nieuwe prioriteiten stellen en een besluit nemen op welke gebieden wij ons willen richten; dat zullen dan de gebieden zijn waar wij het grootste effect kunnen bewerkstelligen. Ik hoop dat een en ander nog rechtgezet kan worden en dat het benodigde geld er uiteindelijk toch komt, zodat wij het programma in zijn oorspronkelijke vorm kunnen uitvoeren.

Wat het opsplitsen van de programma’s betreft, heb ik alle begrip voor het standpunt van de Commissie interne markt en consumentenbescherming. Ik begrijp waarom zij de voorkeur aan twee afzonderlijke programma’s geeft. Zoals ik al eerder heb gezegd, zijn wij van mening dat het een zekere meerwaarde oplevert als wij aan een gecombineerd programma blijven vasthouden, waarbij wel een duidelijk onderscheid gemaakt moet worden tussen acties gericht op de bescherming van de gezondheid en acties die voor de consumentenbescherming zijn bedoeld. Door een gecombineerde aanpak kunnen wij echter profijt hebben van acties die op overlappende gebieden uitgevoerd kunnen worden en van meer schaalvoordelen.

Gezien het feit dat de onderhandelingen over de financiële vooruitzichten nog niet afgerond zijn en het resultaat daarvan ook van invloed zal zijn op het standpunt van de Commissie, kunnen wij hieromtrent op dit moment nog geen definitief standpunt innemen. Dat betekent dat wij de amendementen die op dat opsplitsen betrekking hebben, moeten verwerpen. Nadat het debat over de financiële vooruitzichten is afgerond, zal de Commissie deze kwestie in heroverweging nemen. Ik zeg nogmaals dat het Parlement zijn wensen heel duidelijk kenbaar heeft gemaakt en ik heb dan ook terdege nota genomen van het overduidelijke – vrijwel unanieme – standpunt van het Parlement.

Ik zal niet op elk amendement afzonderlijk ingaan. Het Parlement krijgt uiteraard de beschikking over een volledig overzicht van het standpunt van de Commissie met betrekking tot elk individueel amendement. Ik zou het op prijs stellen als dat overzicht opgenomen zou kunnen worden in het volledige verslag van deze vergadering.⁽¹⁾

De amendementen die wij niet kunnen overnemen, hebben over het algemeen betrekking op de genoemde opsplitsing. Wij kunnen die amendementen niet overnemen om de reden die ik zojuist heb genoemd of vanwege het feit dat zij buiten de werkingssfeer van het communautaire consumentenbeleid vallen. Wij zijn het niet zozeer oneens met de inhoud van de voorstellen, maar wij zijn van mening dat zij de grenzen van het communautaire consumentenbeleid overschrijden en dat wij – gezien de huidige situatie – niet in staat zullen zijn om een aantal van die voorstellen te financieren.

De andere kwesties kunnen op onze instemming rekenen, met name wat de integratie van de consumentenbelangen in andere beleidsterreinen betreft. Wij willen graag dat er bij veel andere essentiële initiatieven betreffende het consumentenbeleid voldoende rekening wordt gehouden met de consumentenbelangen en wij gaan ervan uit dat het Parlement ons hierin ondersteunt.

Tot zover dit korte overzicht van het standpunt van de Commissie over deze kwestie. Ik zie uit naar een interessant debat.

  Marianne Thyssen (PPE-DE), Rapporteur. – Voorzitter, mijnheer de commissaris, collega's, als rapporteur van de IMCO wil ik expliciet bevestigen wat eigenlijk in het vorige debat al duidelijk is geworden; ook de Commissie interne markt is tegen een geïntegreerd programma volksgezondheid en consumentenbescherming en met de steun van de Conferentie van de voorzitters vragen we een eigen meerjarenprogramma voor consumentenbescherming. Omdat de commissaris toch nog niet helemaal overtuigd lijkt, som ik de redenen daarvoor nog even op.

De communautaire bevoegdheden op elk van deze twee terreinen zijn onderling te verschillend. Hetzelfde geldt voor de maatschappelijke doelstellingen van de betrokken middenveldorganisaties; de interne bevoegdheidsverdeling, ook in de lidstaten, staat veelal haaks op een geïntegreerde aanpak. Een patiënt is iets anders dan een consument en niet in het minst, wij willen zekerheid inzake de omvang van het voor consumentenzaken beschikbare budget en wij willen voorkomen dat, wanneer er een crisis is op het vlak van volksgezondheid, het consumentenbeleid het budgettaire slachtoffer zou worden van een dringende volksgezondheidsbehoefte die normaliter via een flexibiliteitsinstrument moet kunnen worden opgelost.

Collega's, eigenlijk voel ik mij bij de behandeling van dit verslag vandaag, bij gebrek aan financiële perspectieven, wat ongemakkelijk. Ongemakkelijk omdat we geen zicht hebben op het budget terwijl ik heel goed aanvoel dat de omvang van het budget en de inhoudelijke invulling van het programma twee keerzijden van eenzelfde medaille zijn. Maar onze ambities op het terrein van het consumentenbeleid kunnen we moeilijk drukken. Alle Europese instellingen gebruiken het communautair consumentenbeleid al jaren om te illustreren dat Europa echt wel bekommerd is om de zorg van de gewone mensen. En in tijden van uitbreiding, wanneer de behoefte des te groter is om de interne markt een consumentendimensie te geven, wanneer we ook de Europese Unie haar menselijk gelaat moeten kunnen laten bewaren, in zulke tijden kunnen wij de ambities op het vlak van consumentenbescherming niet ongestraft terugschroeven.

En alleen al omwille van de aanwezigheid van de drie instellingen – ik ga er dan vanuit dat het Oostenrijks raadsvoorzitterschap hier behoorlijk vertegenwoordigd is – alleen al daarvoor dacht ik dat het toch wel nuttig was vandaag te pleiten voor het bewaren van het in het Commissievoorstel opgesomde budget. Ik denk dat we het daar echt wel bij moeten houden.

Voorzitter, wij hebben in overleg met professor Trakatellis van de Milieucommissie het budget netjes opgesplitst volgens de door de Commissie gehanteerde verdeelsleutel. Wij komen zo voor consumentenbescherming tot een bedrag van 233 miljoen euro over 7 jaar. In afspraak met onze financiële perspectievenonderhandelaar, onze collega Böge, hebben wij er in de IMCO niets aan toegevoegd, maar laten we dit niet verkeerd begrijpen: dit wil absoluut niet zeggen dat we later met minder genoegen zullen nemen. De drie begrotingsautoriteiten wordt verzocht deze boodschap letterlijk op te nemen. Met minder zijn we niet tevreden omwille van het belang van de materie, het door de uitbreiding toegenomen werkveld en het noodzakelijke vertrouwen van de consument in de interne markt.

Voorzitter, ik wil mijn collega's van de IMCO danken, omdat zij zich pal achter deze lijn geschaard hebben en ook omdat wij ons hebben kunnen beperken tot slechts twee grote aanvullende aandachtspunten op het voorstel van de Europese Commissie dat door mijnheer de commissaris overigens meer dan behoorlijk was geconstrueerd.

1. Wij willen dat de programmatie meer oog heeft voor het erbij betrekken van de lidstaten met een minder lange traditie op het vlak van consumentenbescherming, op het vlak van de consumentenbeweging, de capaciteitsopbouw van consumentenbonden en hun participatie aan de beleidsvoorbereiding.

2. Er moet bijzondere aandacht gaan naar de veroudering van de bevolking en ook naar andere kwetsbare consumentengroepen. Mensen met ervaring in consumentenrecht weten dat wij die kwetsbare groepen niet op een afdoende wijze kunnen meenemen in wetgeving, die per definitie een algemene draagwijdte heeft, maar in een consumentenprogramma kunnen we ons op doelgroepen richten en kunnen we die kwetsbare consument wel meepakken en dat moeten we doen, als we willen gaan naar een warme menselijke maatschappij.

Beste collega's, dit is het eerste verslag van de Commissie consumentenbescherming in meer dan 10 jaar waarbij onze betreurde IMCO-voorzitter, Phillip Whitehead, niet het woord neemt. Wij blijven hem missen en mijn jarenlange vriendschappelijke collegiale samenwerking met Phillip brengt me ertoe dit verslag aan hem op te dragen. Collega's, ik vraag uw steun voor dit alles, ik vraag ook de steun van de Commissie en de Raad voor ons voorstel. Ik dank u voor de samenwerking, ik dank u voor uw respect voor Phillip Whitehead, want dat zijn we hem verschuldigd en ik dank ook de mensen van het IMCO-secretariaat, die dit dossier heel professioneel hebben begeleid.

Voorzitter, nog een woord. Waarschijnlijk zullen niet alle collega's kunnen spreken voor de lunch; we zullen dan ook een afspraak moeten maken over de stemming, want dit is een codecisieverslag; mocht niet iedereen kunnen spreken voor de lunch, dan zou ik ervoor willen pleiten om de stemming te verschuiven naar de zitting van volgende week in Brussel; ik denk namelijk dat we dat niet van toevalligheden kunnen laten afhangen en dat we niet met een heel kleine aanwezigheid over zo'n thema, dat zoveel mensen aangaat, kunnen stemmen. Dat is mijn suggestie als rapporteur.

  De Voorzitter. – Mevrouw Thyssen, uw verzoek om de stemming te verschuiven zal zo dadelijk, helemaal aan het begin van de stemmingen, aan het Parlement worden voorgelegd door de ondervoorzitter die mijn plaats inneemt.

  Reinhard Rack (PPE-DE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, de situatie waar collega Thyssen terecht op heeft gewezen, is precies waar ik het over wil hebben. Gisteren beklaagden we er ons over – en met recht – dat het debat gaande was terwijl er nog collega’s binnenkwamen en dat commissarissen het woord voerden, terwijl niemand hen echt goed kon verstaan. Vandaag doet zich precies dezelfde situatie weer voor.

Als we het in dit Huis niet voor elkaar krijgen dat debatten ofwel strak georganiseerd zijn en men zich aan zijn spreektijd houdt, ofwel dat er tijd tussen de stemming en het einde van het debat vrijgehouden wordt, dan dienen we echt te overwegen het over een andere boeg te gooien. Wat collega Thyssen voorgesteld heeft, verdient in elk geval op één punt onze volledige steun: de stemming dient verschoven te worden naar een tijdstip waarop alle collega’s aanwezig kunnen zijn.

  De Voorzitter. – Ik begrijp u maar al te goed, meneer Rack, maar op verzoek van de rapporteur zelf, die als ik het goed begrepen heb vanmiddag niet aanwezig kan zijn, hebben we besloten vanochtend een begin te maken met het debat over dit verslag.

Dan geef ik nu het woord aan de rapporteurs voor advies.

  Brigitte Douay (PSE), rapporteur voor advies van de Begrotingscommissie. – (FR) Mijnheer de Voorzitter, de 460 miljoen Europeanen willen niet alleen dat hun gezondheid steeds beter beschermd wordt, daarover hebben we zojuist gedebatteerd, maar ook hun positie als consumenten. De gezondheidscrises van de afgelopen jaren en de mondialisering, waardoor niet alle producten meer traceerbaar zijn, maken consumentenbescherming in Europees verband zinvoller dan ooit tevoren. De interne markt kan immers niet naar behoren functioneren zonder het vertrouwen van de consument. Door de burgers te laten zien dat het zich echt bekommert om hun gezondheid en veiligheid en dat het zich echt de middelen verschaft om actie te ondernemen, geeft Europa duidelijker aan waar het voor staat.

Ik wil mevrouw Thyssen dan ook bedanken voor haar prima verslag. De Commissie interne markt en consumentenbescherming, ofwel de IMCO, heeft een begroting van 233 miljoen euro voorgesteld, gespreid over zeven jaar voor het specifieke actieprogramma “Consumentenbescherming”; deze begroting, een toename ten opzichte van het huidige programma, is onontbeerlijk als we de doelen willen realiseren, ambitieus als ze zijn met het oog op de nieuwe verplichtingen die de uitbreiding met zich meebrengt. Laten we hopen dat er niet al te drastisch in gesneden zal worden indien de financiële vooruitzichten tegenvallen, want wat Europese consumenten nodig hebben is een begroting waarmee beloften kunnen worden nagekomen zodat hun bezorgdheid kan worden weggenomen. Dit is niet haalbaar als de Europese Unie op dieet wordt gezet!

Ik betreur het niettemin dat de door de Begrotingscommissie goedgekeurde amendementen betreffende voorlichting en de strijd tegen namaak niet zijn overgenomen door de IMCO. In economisch opzicht is namaak een echte plaag, net zo goed voor de gezondheid als voor consumenten. De bekende merken, het MKB en alle sectoren van economische en menselijke activiteit worden erdoor getroffen: valse medicijnen, defecte huishoudelijke apparaten, ondermaatse reserveonderdelen, gevaarlijk speelgoed, giftige huidverzorgingsproducten, en ga zo maar door.

Het lijkt me van belang in het kader van een beleid ter bescherming van de consument, om de potentiële kopers van namaakproducten beter voor te lichten over de risico’s die ze lopen; daarom wil ik dit aspect van consumentenbescherming nogmaals onderstrepen, ook al is de strijd tegen namaak opgenomen in andere acties van dit programma.

  Aloyzas Sakalas (PSE), rapporteur voor advies van de Commissie juridische zaken. – (LT) Ik wil mevrouw Thyssen graag gelukwensen omdat zij erin is geslaagd om een uitstekende analyse van het document van de Europese Commissie te maken. Wij moeten ons ook gelukkig prijzen dat de leiders van het Europees Parlement besloten hebben om het hoofdstuk van de bescherming van de consumentenrechten en dat van de gezondheidsbescherming apart te behandelen. Als dat niet gebeurd zou zijn, zou de consumentenbescherming overschaduwd blijven worden door de gezondheidsbescherming. Die aparte behandeling van beide hoofdstukken betekent echter niet automatisch dat ook de problemen op deze gebieden afzonderlijk aangepakt zullen worden. Indien het toezicht op deze twee gebieden niet opgesplitst wordt, vallen beide gebieden immers onder de verantwoordelijkheid van hetzelfde agentschap. De Commissie juridische zaken is van mening dat het voor het verbeteren van de bescherming van de consumentenrechten essentieel is dat de consumentenbescherming in het burgerlijk recht wordt geïntegreerd. In de tussentijd dient het directoraat-generaal Gezondheid en consumentenbescherming van de Commissie nauw samen te werken met het directoraat-generaal Justitie, vrijheid en veiligheid en het directoraat-generaal Interne markt en diensten, omdat de consumentenbescherming deels ook onder de verantwoordelijkheid van deze directoraten-generaal vallen. Het is zonneklaar dat het door de uitbreiding van de interne markt voor afzonderlijke landen vrijwel onmogelijk is om de bescherming van de consumentenrechten ten uitvoer te leggen zonder een nauwe samenwerking met andere lidstaten van de EU. Daarom dient ook het Europees agentschap voor consumentenbescherming nauw samen te werken met nationale agentschappen, met name overheidsinstanties, aangezien zij over alle informatie beschikken op het gebied van de consumentenrechten. Wij moeten onderkennen dat kinderen en oudere mensen tot de meest kwetsbare consumenten behoren en dat zij niet in staat zijn om hun rechten op een effectieve manier te beschermen. De betreffende agentschappen dienen daarom speciale aandacht aan deze consumentengroepen te geven. De Commissie juridische zaken heeft amendementen ingediend met het oog op het consolideren van de eerdergenoemde voorstellen. Ik doe een dringend beroep op u allen om steun te geven aan het verslag van mevrouw Thyssen én aan de amendementen van de Commissie juridische zaken.

  De Voorzitter. – Geachte collega’s, ik zit met een klein probleem dat ik u kort en bondig zal voorleggen. De rapporteurs voor advies van de verschillende commissies zijn zojuist aan het woord geweest. Ik word geacht het debat nu te onderbreken, vóór het blok van de sprekers die het woord voeren namens de fracties. De spreker namens de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten, de heer Stubb, kan vanmiddag echter niet aanwezig zijn en heeft derhalve gevraagd nu meteen het woord te mogen nemen, waarbij hij drie minuten spreektijd krijgt. Uit billijkheidsoverwegingen moet ik de andere sprekers die het woord voeren namens de fracties, te weten mevrouw Patrie voor de Sociaal-democratische Fractie in het Europees Parlement, mevrouw Malmström namens de Fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa, mevrouw Svensson namens de Confederale Fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links, de heer Batten namens de Fractie Unie voor een Europa van Nationale Staten, en de heer Mölzer in zijn hoedanigheid als niet-ingeschrevene of ze ermee instemmen dat de heer Stubb vanochtend nog het woord neemt. Als een van de collega’s die ik zojuist heb genoemd hier bezwaar tegen heeft, kan ik de heer Stubb niet het woord geven. Als daarentegen niemand bezwaar maakt, zal onze collega gedurende drie minuten het woord voeren.

Heeft een van de zes collega’s die ik zojuist heb genoemd er bezwaar tegen dat de heer Stubb nu direct het woord neemt?

Niemand maakt bezwaar, en ik wil iedereen daarvoor bedanken. De heer Stubb is dus hedenochtend de eerste spreker voor dit debat, dat om 15.00 uur zal worden voortgezet.

  Alexander Stubb, namens de PPE-DE-Fractie. – (EN)

(Luid achtergrondlawaai in de zaal)

Mijnheer de Voorzitter, er is een oud Swahili-gezegde dat als volgt luid: Ga nooit tussen een rivier en een nijlpaard staan. Ik heb een beetje het gevoel dat ik nu in deze positie verkeer!

Ik wil mevrouw Thyssen graag bedanken voor een uitstekend verslag. Ik kan haar meedelen dat mijn fractie en ikzelf elk woord in dat verslag steunen. Sta mij toe om drie opmerkingen te maken.

Ten eerste vind ik niet dat wij een afzonderlijk consumentenprogramma voor nieuwe lidstaten nodig hebben. Wij zijn één grote familie. Laten wij aan die grondgedachte vasthouden.

Ten tweede klopt het dat de samenwerking verbeterd moet worden, maar daar hebben wij geen agentschap voor nodig. Ik roep de Commissie dan ook op om niet nog een nieuw agentschap op te richten.

Ten derde moeten wij proberen om de consumenten te activeren en in gedachten houden dat wij eigenlijk helemaal niet zo veel geld voor consumentenbeleid uittrekken: 40 miljoen euro per jaar; dat is 0,03 procent van de totale begroting.

Sta mij toe om mevrouw Thyssen te feliciteren met het uitstekende werk dat zij heeft verricht.

(Applaus van de PPE-DE-Fractie)

  De Voorzitter. – Dank u dat u het nijlpaard hebt laten terugkeren naar de rivier!

Het debat over het verslag van mevrouw Thyssen wordt thans onderbroken en zal vanmiddag om 15.00 uur worden voortgezet.

Verslag-Thyssen (A6-0032/2006)

De Commissie kan de volgende amendementen aanvaarden: 13, 26, 28, 34, 35, 42, 43, 44, 47, 48 en 54.

De Commissie kan de volgende amendementen gedeeltelijk aanvaarden: 10, 41 en 50.

De Commissie kan de volgende amendementen niet aanvaarden: 14, 17, 36, 37, 38, 39, 49, 56, 57, 58 en 59.

De Commissie verwerpt de volgende amendementen vanwege de opsplitsing van het programma: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 11, 15, 18, 19, 20, 27, 29, 30, 31, 32, 40, 45, 46, 51, 52, 53 en 55.

De Commissie verwerpt de volgende amendementen maar kan de consumentenaspecten ervan aanvaarden: 8, 12 en 16.

De Commissie kan de volgende amendementen niet in de huidige formulering aanvaarden: 21, 22, 23, 24, 25 en 33.

(De onderstreepte amendementen zijn nieuwe amendementen die op 8 maart 2005 door fracties zijn ingediend.)

(1) Standpunt van de Commissie met betrekking tot de amendementen van het Parlement: zie bijlage.