Συζητήσεις

Τρίτη 4 Ιουλίου 2006 - Στρασβούργο

11. Περισσότερη έρευνα και καινοτομία - Επενδύσεις για την ανάπτυξη και την απασχόληση (συζήτηση)

  Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A6-0204/2006) της κ. del Castillo Vera, εξ ονόματος της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, σχετικά με την εφαρμογή του κοινοτικού προγράμματος της Λισαβόνας: Περισσότερη έρευνα και καινοτομία – επενδύσεις για την ανάπτυξη και την απασχόληση: Μια κοινή προσέγγιση (2006/2005(INI)).

  Pilar del Castillo Vera (PPE-DE), εισηγήτρια. – (ES) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, κύριε Επίτροπε, η έκθεση που πρόκειται να συζητηθεί στη συνέχεια συνδέεται πολύ στενά με αυτό που έχει μόλις συζητηθεί.

Μέχρι τώρα συζητούσαμε τις συνέπειες βασικά της βιομηχανικής αναδιάρθρωσης για τις ευρωπαϊκές οικονομίες και, ιδιαίτερα, για τους εργαζομένους. Η έκθεση που πρόκειται να συζητήσουμε στη συνέχεια σχετίζεται με αυτά τα μέτρα, τις προσεγγίσεις ή πολιτικές που μπορεί να έχουν θετικό αντίκτυπο όσον αφορά την επίλυση των εργασιακών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι εταιρειών που κλείνουν ή μετεγκαθίστανται.

Η έκθεση που θα συζητήσουμε τώρα σχετίζεται με τον παράγοντα που είναι βασικός για οποιαδήποτε πιθανή λύση για αυτές τις καταστάσεις και έχει αποφασιστικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη των ευρωπαϊκών οικονομιών και, επομένως, των προοπτικών των ευρωπαϊκών κοινωνιών για πρόοδο: είναι απλά η έννοια της καινοτομίας.

Η καινοτομία είναι η λέξη κλειδί· η καινοτομία είναι η έννοια που μπορεί να μας προσφέρει μια πιθανή λύση στα προβλήματα που συζητήθηκαν στην προηγούμενη συζήτηση και σε άλλες ή, αντίθετα, να μας απομακρύνει περισσότερο από αυτή τη λύση.

Σε αυτό το πλαίσιο και στο πλαίσιο της ευρύτερης προοπτικής της αναζωογόνησης της Ατζέντας της Λισαβόνας, η Επιτροπή παρουσίασε μια έκθεση που αποσκοπούσε στην ενσωμάτωση μιας ολόκληρης σειράς αποφάσεων που είχαν ληφθεί από το έτος 2000 και μέχρι πρόσφατα, η οποία σχετίζεται με την καινοτομία και η οποία προτείνει μια σειρά μέτρων για τη βελτίωση της καινοτομίας στις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Θα ήθελα να σχολιάσω αυτές τις τρεις βασικές πτυχές που εξετάζονται στην έκθεσή μου. Καταρχάς, την εκπαίδευση και κατάρτιση – και θα πρόσθετα την νοοτροπία, καθώς υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα εδώ από την άποψη της προσέγγισης της καινοτομίας. Δεύτερον, την οργάνωση, προκειμένου να διασφαλιστεί η πιο αποτελεσματική εφαρμογή της καινοτομίας. Και τρίτον, τη χρηματοδότηση.

Όσον αφορά την εκπαίδευση και την κατάρτιση, πιστεύω ότι είναι βασικές – όπως επεσήμαναν ορισμένοι βουλευτές κατά τη διάρκεια της προηγούμενης συζήτησης. Η διά βίου μάθηση, η ευέλικτη κατάρτιση, η κατάρτιση που διευκολύνει τους ανθρώπους να προσαρμοστούν στις νέες ανάγκες της αγοράς, είναι απολύτως κρίσιμες αν θέλουμε μια κοινωνία στην οποία θα υπάρχουν πραγματικές ευκαιρίες για όλους σε κάθε εποχή αλλαγής.

Επιπλέον, πιστεύω ότι υπάρχει ένα βασικό πρόβλημα νοοτροπίας. Μια κοινωνία που καταργεί τις αξίες της δυνατότητας επιχειρηματικότητας, της προσπάθειας, της απαιτητικότητας και, τέλος, της καινοτομίας η οποία συνδέεται με όλους αυτούς τους παράγοντες δεν θα μπορέσει να επιβιώσει.

Από αυτή την άποψη, κυρίες και κύριοι, πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε απόλυτη επίγνωση του τι αντιμετωπίζουμε. Άλλοι είναι πίσω από εμάς, άλλοι είναι επιτυχημένοι εδώ και πολύ καιρό, αλλά η ευρωπαϊκή κοινωνία, ή ένα μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής κοινωνίας, προσπαθεί να γιατρέψει συνεχώς τις πληγές της, διαμαρτύρεται συνεχώς, με το παράδοξο αποτέλεσμα εκείνοι με τις περισσότερες πληγές να είναι εκείνοι που καταλήγουν στη χειρότερη κατάσταση.

Επομένως, είναι σημαντικό να προωθηθεί μια αλλαγή νοοτροπίας, προκειμένου να αποκατασταθούν οι αξίες εκείνες που έκαναν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες μεγάλες κοινωνίες που αγωνίζονταν για την πρόοδο και ήταν στην πρώτη γραμμή όλων των δραστηριοτήτων της ανθρωπότητας.

Πιστεύω ειλικρινά ότι αυτό είναι σημαντικό και, από όλες τις πτυχές που θα μπορούσαμε να συζητήσουμε και οι οποίες εμφανίζονται σε αυτή και σε άλλες εκθέσεις, θα ήθελα να εστιάσω σε αυτή την βασική διάσταση: εμείς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο πρέπει να καταλήξουμε σε μια σπουδαία συμφωνία, σε ένα σπουδαίο σύμφωνο, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι οι αξίες της προσπάθειας, της απαιτητικότητας, της ανάληψης δράσης, της επιχειρηματικότητας, ενσταλάζονται στους Ευρωπαίους από τη γέννησή τους και στην εκπαίδευσή τους. Αν όχι, θα μείνουμε πίσω. Ο χρόνος τρέχει και για μας. Αν δεν προχωρήσουμε μπροστά, οι ευρωπαϊκές κοινωνίες θα μείνουν πίσω, και θα είμαστε εμείς υπεύθυνοι σε μεγάλο βαθμό γι’ αυτό.

  Günter Verheugen, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. (DE) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, η παρούσα συζήτηση αποτελεί άμεση συνέχεια της συζήτησης που μόλις διεξαγάγαμε για το θέμα της διαρθρωτικής αλλαγής σε σχέση με την αυτοκινητοβιομηχανία.

Συμφωνήσαμε όλοι ότι η διαρθρωτική αλλαγή μάς συνοδεύει εδώ και καιρό και θα συνεχίσει να το κάνει επί μακρόν. Σχημάτισα επίσης την εντύπωση ότι οι περισσότεροι εδώ στο Σώμα είναι της γνώμης πως η σωστή απάντηση στη διαρθρωτική αλλαγή είναι η καινοτομία. Η διαρθρωτική αλλαγή συμβαίνει όταν ένα προϊόν ή μια διαδικασία δεν είναι πλέον αρκετά σύγχρονο. Η απάντηση σε αυτό δεν μπορεί να είναι να υποχωρήσουμε αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο σε άλλους, αλλά πρέπει να είναι να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον ανταγωνισμό με την καινοτομία.

Η Επιτροπή θα ήθελε να φτάσει στο σημείο όπου η ικανότητα και η προθυμία για καινοτομία θα εκλαμβάνονται ως κορυφαία πολιτική, κοινωνική και οικονομική αρχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό δεν είναι μια απλή τεχνική άσκηση. Η καινοτομία είναι πραγματικά κάτι που πρέπει πρώτα να το καταλάβει και να το θέλει κανείς. Πρέπει επίσης να υπάρχει διάθεση αποδοχής της αλλαγής. Είχαμε σοβαρούς λόγους για να θέσουμε την καινοτομία στο επίκεντρο της στρατηγικής μας για την ανάπτυξη και την απασχόληση, διότι μία οικονομία που δεν είναι προστατευτική και βασίζεται στην ελευθερία δεν μπορεί να επιβιώσει παρά μόνο με την καινοτομία.

Έχει ανάγκη από μία κοινωνία που υποστηρίζει και προωθεί την καινοτομία και χρειάζεται ένα πολιτικό πλαίσιο που προάγει την καινοτομία. Ακριβώς αυτό κάνουμε εμείς, και μάλιστα σε δύο επίπεδα: σε επίπεδο κρατών μελών, είναι πολύ σημαντικό το ότι οι πολιτικές και οι πρωτοβουλίες για την καινοτομία καταλαμβάνουν σημαντική θέση στα εθνικά προγράμματα μεταρρύθμισης για την υλοποίηση της στρατηγικής της Λισαβόνας και ότι η Επιτροπή έδωσε φέτος τη μεγαλύτερη προτεραιότητα στο θέμα της καινοτομίας στο πλαίσιο της επανεξέτασης της στρατηγικής της Λισαβόνας.

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουμε παρουσιάσει τον τελευταίο καιρό μεγάλο αριθμό πρωτοβουλιών που έχουν όλες ως στόχο να προαγάγουν την καινοτομία, αρχής γενομένης από τους κανόνες επιδότησης που τώρα –όπως ζητήθηκε προηγουμένως κατά τη συζήτηση– στοχεύουν ειδικά στην καινοτομία, μέχρι τα γενικά χρηματοδοτικά μέσα για την ίδρυση νέων, καινοτόμων επιχειρήσεων και τα μέσα για τη βελτίωση της χρησιμοποίησης της πνευματικής ιδιοκτησίας και την ανάπτυξη δυναμικού έρευνας και ανάπτυξης.

Αυτό που επιδιώκουμε είναι μία ενιαία πολιτική για την καινοτομία. Σας αναφέρω με χαρά μου ότι στη χθεσινή συνάντηση της Επιτροπής με τη φινλανδική Προεδρία με αντικείμενο την προετοιμασία του προγράμματος της Προεδρίας για το δεύτερο εξάμηνο του 2006, η καινοτομία ήταν στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης και αντιμετωπίστηκε ως το σημαντικότερο ζήτημα. Αισιοδοξώ ότι ειδικά η φινλανδική Προεδρία είναι κατάλληλη για την προώθηση της καινοτομίας, διότι η Φινλανδία αποτελεί πρότυπο παράδειγμα για το πώς μία επιθυμητή, στοχοθετημένη και έξυπνα εφαρμοζόμενη πολιτική για την καινοτομία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να εκσυγχρονίσει γενικά μια χώρα και να την κάνει πιο ανταγωνιστική σε διεθνές επίπεδο.

Θεωρώ πάντα ότι πρέπει να μαθαίνουμε από το καλό παράδειγμα που δίνουν άλλοι και, επομένως, αυτό θα πρέπει να κάνουμε και στην προκειμένη περίπτωση.

  Μαρία Ματσούκα (PSE), Εισηγήτρια της γνωμοδότησης της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων. – Κύριε Πρόεδρε, εκ μέρους της Επιτροπής Απασχόλησης θα ήθελα κατ’ αρχήν να συγχαρώ την εισηγήτρια αλλά και να την ευχαριστήσω γιατί συμπεριέλαβε σχεδόν αυτούσια την θέση της επιτροπής μας στην έκθεσή της.

Η προώθηση της τεχνολογικής έρευνας και η κατάκτηση της επιστημονικής γνώσης αποτελούν τις μεγάλες προκλήσεις για την Ευρώπη του 21ου αιώνα. Ωστόσο, η έρευνα, η ανάπτυξη και η καινοτομία προσδιορίζονται ως πολύπλοκες, απαιτητικές και πολυδάπανες διαδικασίες που χρήζουν ιδιαίτερης πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής διαχείρισης. Έτσι, για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου επιβάλλεται, μεταξύ άλλων, η υλοποίηση ρηξικέλευθων αποφάσεων και ο σχεδιασμός επενδυτικών προγραμμάτων υψηλού ρίσκου.

Αυτό όμως που κυρίως απαιτείται είναι η δημιουργική κινητοποίηση των κοινωνιών καθώς και η δυναμική συμμετοχή των εργαζομένων, τόσο στην παραγωγή και αναπαραγωγή της επιστημονικής γνώσης, όσο και στις νέες δυνατότητες που αυτή προσφέρει.

Η διαπίστωση αυτή θα μπορούσε πολύ σύντομα να τεκμηριωθεί στους ακόλουθους τέσσερις άξονες δραστηριοτήτων:

- στη διαρκή αναβάθμιση των δομών και των δράσεων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των ερευνητικών κέντρων, δεδομένου ότι η κινητήριος δύναμη της ανάπτυξης είναι η απόκτηση γνώσεων από τον άνθρωπο·

- στη διάχυση της επιστημονικής γνώσης του πεδίου παραγωγής, επαναπροσδιορίζοντας τόσο τις υποδομές όσο και τις ικανότητες και δεξιότητες των εργαζομένων·

- στην εφαρμογή μιας πολιτικής αύξησης των θέσεων εργασίας αλλά και δίκαιης ανακατανομής του εισοδήματος αφού η υψηλή παραγωγικότητα και η ένδεια οδηγούν σε ύφεση και σε ανεργία·

- στην ουσιαστική μείωση του χρόνου εργασίας ώστε ο εργαζόμενος να ξαναβρεί τον δημιουργικό του εαυτό αλλά και την χαμένη ισορροπία μεταξύ της εργασιακής και της οικογενειακής του ζωής.

Η τεχνολογική επανάσταση εμφανίζει δύο εκ διαμέτρου αντίθετες οικονομικές και κοινοτικές προοπτικές: από τη μία τη δημιουργική πρόκληση ενώ από την άλλη την απειλή επέκτασης των ανισοτήτων. Εξαρτάται από τη δική μας πολιτική επιλογή αν θα παράγουμε και θα χρησιμοποιήσουμε την επιστημονική γνώση με τρόπο ώστε να αναδείξουμε εκ νέου την Ευρώπη της ανάπτυξης, της γνώσης, της αλληλεγγύης αλλά και της ισότητας.

  Guy Bono (PSE), συντάκτης γνωμοδότησης της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, επιτρέψτε μου να συγχαρώ, με τη σειρά μου, την εισηγήτρια, κ. del Castillo Vera, για το έργο που μόλις πραγματοποίησε σε σχέση με αυτό το λίαν σημαντικό για το μέλλον της Ένωσης θέμα και, εξ ονόματος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας, θέλω να επιστήσω την προσοχή σας σε τρία σημεία.

Το πρώτο αφορά την έρευνα. Θέλω να υπενθυμίσω για μία ακόμη φορά τις καθυστερήσεις της Ένωσης όσον αφορά την υλοποίηση της στρατηγικής της Λισαβόνας στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Το είχα, άλλωστε, τονίσει μετ’ επιτάσεως στην έκθεσή μου υπό τον τίτλο «Η εκπαίδευση ως ακρογωνιαίος λίθος της διαδικασίας της Λισαβόνας» η οποία εγκρίθηκε τον περασμένο Οκτώβριο. Οφείλουμε να διαπιστώσουμε ότι τα πράγματα κινούνται με υπερβολικά αργούς ρυθμούς σε αυτόν τον τομέα, ο οποίος ωστόσο θα έπρεπε, όπως τόνισε ο κ. Επίτροπος, να αποτελεί προτεραιότητα για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το δεύτερο σημείο αφορά τον ρόλο των πανεπιστημίων στην έρευνα και τη διαρροή εγκεφάλων. Πιστεύω ότι περισσότερο από ποτέ άλλοτε είναι αναγκαίο να υπογραμμιστεί ο κεφαλαιώδης ρόλος που έχει ανατεθεί στα πανεπιστήμια όσον αφορά τη δημιουργία και τη διάχυση της γνώσης. Υπό αυτή την έννοια, προτείνουμε με θέρμη την ενίσχυση της σημασίας τους μέσω της ανάπτυξης συνεργειών μεταξύ ανώτατης εκπαίδευσης, έρευνας, διά βίου μάθησης και παραγωγικού τομέα. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ένωση να καταπολεμήσει αποτελεσματικά τη φυγή των εγκεφάλων της και να λάβει όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα για να προσελκύσει την αριστεία στα εδάφη της.

Τέλος, το τελευταίο σημείο που θέλω να υπογραμμίσω αφορά τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Είναι επίσης επιτακτικό τα κράτη μέλη να κάνουν καλύτερη χρήση των ευρωπαϊκών πόρων που τους διατίθενται. Θέλω εν προκειμένω να επιστήσω την προσοχή σας στα κράτη μέλη που δικαίως έθεσαν τη δημιουργία θέσεων εργασίας στο επίκεντρο του σχεδιασμού τους επενδύοντας περισσότερο από 35% των πιστώσεων του ΕΚΤ στον εκσυγχρονισμό των συστημάτων τους εκπαίδευσης και κατάρτισης.

  Jerzy Buzek, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (PL) Κύριε Πρόεδρε, μιλούμε για την ανάπτυξη και την απασχόληση, ειδικότερα δε για τη στρατηγική της Λισαβόνας. Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της επιτυχίας της στρατηγικής της Λισαβόνας, όπως και η συνεργασία μεταξύ της επιστήμης και της βιομηχανίας, με άλλα λόγια η οικονομία που βασίζεται στη γνώση. Στην έκθεση της κ. del Castillo Vera, για την οποία την συγχαίρω, και στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιγράφονται με ακρίβεια αυτά που δεν διαθέτει η Ευρώπη.

Καταρχάς, δεν διαθέτουμε οικονομικούς πόρους. Στον προϋπολογισμό της περιόδου 2007-2013, στην παράγραφο 1α, την ανταγωνιστικότητα, έγιναν οι μεγαλύτερες περικοπές. Το ποσοστό της περικοπής ήταν σχεδόν 50%. Πρέπει να το επαναλάβουμε: δεν μπορούμε να διασφαλίσουμε την επιτυχία της Ευρώπης χωρίς επενδύσεις στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας. Απαιτείται αύξηση της χρηματοδότησης στους τομείς της επιστήμης και των νέων τεχνολογιών σε όλες τις χώρες. Αυτή η προσπάθεια πρέπει να αποτελέσει τον πρώτο και κύριο στόχο του συνόλου των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και των μελλοντικών προεδριών. Οι εθνικοί προϋπολογισμοί είναι εξίσου σημαντικοί με τους ευρωπαϊκούς προϋπολογισμούς. Δεύτερον, δεν διαθέτουμε τρόπους επέκτασης και ανταλλαγής γνώσεων. Επιβάλλεται να δημιουργηθούν πραγματικές εταιρικές σχέσεις εντός και μεταξύ των κρατών μελών και να εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες του συνόλου της Ένωσης στο πλαίσιο μεγάλων κοινοπραξιών. Επιβάλλεται να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός χώρος έρευνας και καινοτομίας, καθώς η καινοτομία είναι σημαντική εν προκειμένω, και να επιτευχθεί η βέλτιστη δυνατή εκμετάλλευση των πόρων. Μόνον η διαφάνεια και η ανταλλαγή πληροφοριών μπορούν να διασφαλίσουν τη συνέργεια μεταξύ διαφόρων προγραμμάτων σε κοινοτικό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα ενιαίο πρόγραμμα τεχνολογίας της πληροφορίας για το σύνολο της Ένωσης.

Υπάρχει, ωστόσο, ένας άλλος καίριος παράγοντας για την επιτυχία της στρατηγικής της Λισαβόνας, ήτοι η δημιουργία μιας πραγματικής κοινής αγοράς αγαθών, εργασίας, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Χωρίς την ύπαρξη κοινής αγοράς θα είναι δύσκολο να σημειώσουμε επιτυχία στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας, της επιστήμης και των νέων τεχνολογιών. Μόνο μια πραγματική κοινή αγορά θα μας προσφέρει καλύτερες ευκαιρίες όσον αφορά την ανάπτυξη και την απασχόληση.

  Britta Thomsen, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (DA) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, η έρευνα και ανάπτυξη είναι κρίσιμης σημασίας για την αύξηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της Ευρώπης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η ΕΕ δεν μπορεί να γίνει ανταγωνιστική μέσω της μείωσης των αποδοχών· αντιθέτως, πρέπει να στηρίξει τις ελπίδες της στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και ανθρωπίνου κεφαλαίου. Παρά τον στόχο της στρατηγικής της Λισαβόνας να μετατραπεί η Ευρώπη στην πιο δυναμική, βασισμένη στη γνώση περιοχή του κόσμου, η Ευρώπη υπολείπεται διαρκώς των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιαπωνίας όσον αφορά την έρευνα και την καινοτομία. Φρονώ ότι, σε αυτή την έκθεση, έχουμε εντοπίσει με μεγάλη ακρίβεια τους τομείς στους οποίους η Ευρώπη αδυνατεί να επιτύχει τους στόχους που η ίδια θέτει. Η Ευρώπη δεν δημιουργεί αρκετή γνώση, δεν την μοιράζεται αποτελεσματικά και δεν την χρηματοδοτεί επαρκώς.

Η έρευνα είναι σημαντική, αλλά πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις δεν σημειώνουν άλματα στον τομέα των προηγμένων τεχνολογιών. Απεναντίας, είναι μικρές, παραδοσιακές επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει επίσης να είναι καινοτόμες και να βελτιώσουν την ικανότητά τους να εκμεταλλεύονται νέες ευκαιρίες της αγοράς όσον αφορά νέα προϊόντα και να επινοούν νέες επιχειρηματικές διαδικασίες οι οποίες εκμεταλλεύονται καλύτερα τις δυνατότητες των εργαζομένων τους. Η έκθεση καταφέρνει να προσφέρει ευρεία προοπτική ως προς την ανάπτυξη της γνώσης. Ιδιαίτερη ικανοποίηση μου προκαλεί η ολοκληρωμένη πρόσβαση στην αγορά εργασίας και την εκπαιδευτική πολιτική, καθόσον μόνο μέσω του συνδυασμού των ικανοτήτων των επιχειρήσεων για καινοτομία με την κοινωνική και εκπαιδευτική πολιτική, καθώς και με την πολιτική απασχόλησης, μπορούμε να προσφέρουμε ευκαιρίες ανάπτυξης των δημιουργικών δυνατοτήτων των εργαζομένων. Ένα εξαιρετικά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό προσαρμόζεται καλύτερα στις ταχέως μεταβαλλόμενες ανάγκες των επιχειρήσεων, ενώ η εκπαίδευση συμβάλλει επίσης στη διάδοση της γνώσης. Η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερες και καλύτερες επενδύσεις στον τομέα της εκπαίδευσης.

Θέλω, επίσης, να τονίσω ότι θεωρώ ότι η ισότητα αποτελεί κρίσιμη πτυχή της κοινοτικής στρατηγικής της Λισαβόνας. Δεν επιτρέπεται να αγνοούμε την πτυχή της ισότητας αν επιθυμούμε να επιτύχουμε τους στόχους μας όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Εκτιμάται ότι, προκειμένου να καλυφθούν οι ερευνητικές μας ανάγκες, η ΕΕ πρέπει να προσελκύσει και να καταρτίσει περίπου 600 000 με 700 000 νέους ερευνητές, και σε αυτούς τους αριθμούς δεν λαμβάνεται υπόψη η αποχώρηση πολλών μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων από την αγορά εργασίας. Απλούστατα, δεν επιτρέπεται να αγνοούμε τις ερευνητικές δυνατότητες που μπορούν να αναπτύξουν οι γυναίκες που αποτελούν το ήμισυ του γενικού πληθυσμού.

Τέλος, θέλω να επισημάνω ότι, κατά τη γνώμη μου, στη στρατηγική μας για την καινοτομία, πρέπει να εντάξουμε τη βιωσιμότητα όσον αφορά τόσο το περιβάλλον όσο και την κοινωνική ένταξη. Η βιωσιμότητα πρέπει να αποτελεί τη βασική αρχή η οποία θα μας επιτρέψει να διασφαλίσουμε ότι η ΕΕ θα σημειώνει πρόοδο και συγχρόνως θα λαμβάνει υπόψη τις μακροπρόθεσμες προοπτικές και τις διεθνείς συνθήκες. Σε αυτόν τον τομέα, η Ευρώπη έχει σαφώς το προβάδισμα, το οποίο μπορεί από μόνο του να συμβάλει ώστε να διασφαλίσουμε την επίτευξη των στόχων που έχουμε θέσει στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας.

  Jorgo Chatzimarkakis, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Verheugen, μιλήσατε για το ζήτημα της καινοτομίας. Αυτές τις ημέρες, όπου διεξάγεται και το παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου, στο μυαλό μας έρχεται η εικόνα των Ιαπώνων, που έπαιξαν θαυμάσια μέχρι τα πέναλτι αλλά στη συνέχεια δεν σημείωσαν τέρμα. Η άλλη εικόνα που έρχεται στο νου μας είναι ο αγώνας Βραζιλίας-Γκάνα, όπου η Γκάνα έδωσε την καλύτερη ίσως εικόνα αφρικανικής ομάδας, αλλά δεν σημείωσε κανένα τέρμα. Έτσι συμβαίνει και με εμάς τους Ευρωπαίους σε σχέση με την καινοτομία. Είμαστε υπέροχοι όταν πρόκειται για τις επινοήσεις, είμαστε θαυμάσιοι όταν πρόκειται να φθάσουμε στην περιοχή του πέναλτυ, όμως δεν μπορούμε να επιτύχουμε τέρμα.

Είμαι, ως εκ τούτου, ευγνώμων σε εσάς, κύριε Επίτροπε, και στην εισηγήτρια για την έκθεση αυτή και για τα λόγια σας. Θα ήθελα επίσης να συγχαρώ την εισηγήτρια που αντιμετώπισε μεταβλητές πλειοψηφίες στην επιτροπή. Γι’ αυτό, η παρούσα έκθεση έχει και φωτεινές και σκοτεινές πτυχές και θα ήθελα να αρχίσω από τις σκοτεινές.

Ας πάρουμε για παράδειγμα το πρόβλημα που αφορά το δίκαιο για τις ευρεσιτεχνίες. Ο νόμος απαιτεί σαφώς να σταματήσουν επιτέλους τα κράτη μέλη να ασχολούνται με το γλωσσικό ζήτημα για να μπορέσουμε να έχουμε ένα ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Αυτή η διατύπωση είναι πολύ αδύναμη γιατί στο μεταξύ το ζητούμενο δεν είναι πια μόνο οι γλώσσες, αλλά να βρεθεί ένας επιδέξιος, ενδιαφέρων και έξυπνος συνδυασμός της συμφωνίας του Λονδίνου και του συστήματος επίλυσης διαφορών για τις ευρεσιτεχνίες, δηλαδή ένα σύστημα αντιδικίας όπου είναι σαφώς αναγκαίο να δημιουργήσουμε και ένα δικαστήριο που θα ασχολείται με το δίκαιο για τις ευρεσιτεχνίες.

Ένα άλλο σημαντικό σημείο είναι η υποχρέωση υποβολής εκθέσεων που ζητάμε για τις ΜΜΕ. Ζητάμε από την Επιτροπή να ορίσει υποχρέωση υποβολής εκθέσεων για το πώς μετράται το δυναμικό καινοτομίας. Με τον τρόπο αυτόν είναι σαφές πως δημιουργούμε νέα γραφειοκρατία. Αν ζητήσουμε από την Επιτροπή να απαιτεί αυτές τις εκθέσεις από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, θα το κάνει και θα τις επιβαρύνει ανάλογα με πρόσθετη γραφειοκρατία. Αυτός είναι ο λάθος δρόμος αντιμετώπισης της κατάστασης.

Ωστόσο, το σωστό θα ήταν να υιοθετήσουμε τα σημεία που θα τύχουν ευρείας πλειοψηφίας σε αυτό το Κοινοβούλιο: για παράδειγμα, να προωθήσουμε την επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη κατά τέτοιον τρόπο ώστε οι αποτυχίες στον τομέα των επιχειρήσεων να γίνουν κάτι το πιθανό που θα μπορούμε να το αναγνωρίσουμε και να το αποδεχτούμε, όπως συμβαίνει στις αγγλοσαξονικές χώρες. Επίσης, πρέπει να θεσπίσουμε μέτρα που θα αποτρέπουν τους καλύτερους ερευνητές και τα καινοτόμα πνεύματα να εγκαταλείψουν την Ευρώπη, και πρέπει να δημιουργήσουμε υποδομές έτσι ώστε οι ευρωπαίοι ερευνητές να μπορούν να μείνουν στην Ευρώπη, αφού υπάρχουν πάρα πολλοί ερευνητές σε ολόκληρο τον κόσμο που θα επέστρεφαν ευχαρίστως στην Ευρώπη. Επίσης, μπορούμε να θεσπίσουμε πρόσθετες επιδοτήσεις για δημιουργικές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Το Κοινοβούλιο ενέκρινε μαζί με την Επιτροπή το πρόγραμμα για την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα, το CIP –απευθύνω τις ευχαριστίες μου σε όλους διότι αυτό επιτεύχθηκε σε πρώτη ανάγνωση– όπου διαθέτουμε και pre-seed money, δηλαδή κεφάλαιο κινδύνου γι’ αυτήν την ιδιαίτερη αρχική φάση.

Φυσικά, υπάρχουν και προδιαγραφές. Χαίρομαι διότι αναφερθήκαμε εδώ στο θέμα των προδιαγραφών, γιατί με τις προδιαγραφές και με καλύτερους μηχανισμούς τυποποίησης μπορούμε να επαναλάβουμε την επιτυχία που σημειώθηκε στην περίπτωση του GSM – το είχε δρομολογήσει ο Επίτροπος Bangemann.

Η Λισαβόνα δεν πέθανε, εμένα όμως θα μου άρεσε καλύτερα το Liverpool γιατί μία διαδικασία του Liverpool θα σήμαινε ότι μπορεί κανείς να χάνει 3:0 στο ημίχρονο στον τελικό του Champions League και παρ’ όλ’ αυτά να κερδίσει στο τέλος. Ακριβώς εδώ βρισκόμαστε.

  David Hammerstein Mintz, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (ES) Κύριε Πρόεδρε, για να συνεχίσουμε με την ποδοσφαιρική παρομοίωση, είδαμε ομάδες όπως η Βραζιλία, η οποία αποτελείται από μεγάλους παίκτες –εξαιρετικούς παίκτες– αλλά η οποία δεν έπαιξε ως ομάδα.

Όταν πρόκειται για την καινοτομία, οι μεγάλοι και οι μικροί πρέπει να παίζουν μαζί. Η ομάδα είναι η Ευρώπη, και πρέπει όλοι να συνεχίσουμε να συνδυάζουμε τις προσπάθειές μας προκειμένου να πετύχουμε.

Θα ήθελα να συγχαρώ την κ. del Castillo Vera για την εξαίρετη έκθεσή της και να την ευχαριστήσω για την ανοιχτή και δεκτική στάση της στον σχεδιασμό αυτής της πρότασης.

Θα ήθελα επίσης να τονίσω τρία σημεία. Καταρχάς, όταν πρόκειται για την καινοτομία, το μικρό είναι όμορφο. Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε σταθερή απασχόληση, αν θέλουμε να ενσταλάξουμε μια νέα κουλτούρα που προωθεί την καινοτομία, τότε πρέπει να την ενσταλάξουμε σε χιλιάδες ΜΜΕ σε όλη την Ευρώπη. Η έκθεση, επομένως, συνιστά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε αυτό το σημείο, προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμετοχή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και προκειμένου να επιτευχθεί η αναγκαία αλλαγή στον τομέα της καινοτομίας.

Δεύτερον, θα ήθελα να επισημάνω ότι καινοτομία σημαίνει επίσης άνοιγμα. Σημαίνει προώθηση της ροής πληροφοριών, σημαίνει ότι χρειαζόμαστε μια καινοτόμο στρατηγική, στην οποία θα υπάρχει ισορροπία μεταξύ της προστασίας της βιομηχανικής ιδιοκτησίας και της ελεύθερης διάδοσης των τεχνικών γνώσεων και ελεύθερος και ανεμπόδιστος ανταγωνισμός. Με αυτό τον τρόπο θα είμαστε σε θέση να προωθήσουμε την αλληλεγγύη, τη γνώση και τη μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή.

Τέλος, θα ήθελα να πω ότι η καινοτομία είναι πράσινη. Καινοτομία σημαίνει νέες μεθόδους για την ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας, οικολογικές τεχνολογίες και καθαρή παραγωγή, προκειμένου να επιτευχθεί μια πιο ανταγωνιστική οικονομία που δημιουργεί περισσότερη περιβαλλοντική και κοινωνική ευημερία.

  Eva-Britt Svensson, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (SV) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, δεν θα συνεχίσω στο πνεύμα της σύγκρισης με το ποδόσφαιρο. Επιθυμώ, ωστόσο, να διατυπώσω τη θέση μου ότι η στρατηγική της Λισαβόνας έχει αποτύχει στους τομείς της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Οι πολιτικοί συχνά κατηγορούν την παγκοσμιοποίηση, σαν να επρόκειτο για κάποιο ανώνυμο φαινόμενο το οποίο δεν μπορούν να επηρεάσουν. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Στην πραγματικότητα, ο αντίκτυπος της παγκοσμιοποίησης εξαρτάται από τις πολιτικές αποφάσεις. Όσον αφορά την έρευνα και ανάπτυξη, αποτελούν επένδυση για το μέλλον.

Εντούτοις, σε αυτή την έκθεση αναφέρεται σειρά τομέων στους οποίους η ΕΕ έχει αποτύχει μέχρι στιγμής όσον αφορά την έρευνα και ανάπτυξη. Στην έκθεση υπογραμμίζονται σημαντικοί παράγοντες για την αλλαγή αυτής της κατάστασης. Θέλω να επισημάνω ότι η βάση κάθε επιτυχημένου εγχειρήματος έρευνας και ανάπτυξης είναι ο υψηλός βαθμός ελευθερίας στον τομέα της έρευνας, με όσο το δυνατόν λιγότερες ρυθμίσεις και έλεγχο. Αυτό σημαίνει ελευθερία για τους επιμέρους ερευνητές, αλλά και ελευθερία ως προς τη χορήγηση κρατικών και περιφερειακών ενισχύσεων για την έρευνα και ανάπτυξη. Εκεί ακριβώς βρίσκεται συχνά η γνώση. Για τον λόγο αυτόν, η λεπτομερής ρύθμιση που προτείνεται δημιουργεί κάποια ανησυχία. Αυτό που απαιτείται στην έρευνα δεν είναι περισσότερες ρυθμίσεις αλλά περισσότερη ελευθερία και πόροι.

Όπως όλες οι πολιτικές, η πολιτική για την έρευνα και ανάπτυξη δεν είναι ουδέτερη έναντι των δύο φύλων. Οι ερευνήτριες αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσχέρειες όσον αφορά τόσο την πρόσληψη νέων ερευνητριών όσο και την πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Αυτή η άνιση κατανομή έχει προφανώς σοβαρές επιπτώσεις για την έρευνα και ανάπτυξη. Για να σημειώσει επιτυχία το πρόγραμμα της Λισαβόνας για την έρευνα και την ανάπτυξη, οφείλουμε να εκμεταλλευτούμε τις ικανότητες των ερευνητριών. Υποστηρίζω την ιδέα που προτείνεται στην έκθεση, ότι δηλαδή στις μελλοντικές έρευνες πρέπει να δίδεται προτεραιότητα στο περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό, σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση των ικανοτήτων των γυναικών στον τομέα της έρευνας, μπορεί να σημάνει τη διαφορά μεταξύ της επιτυχίας και της αποτυχίας.

  Andreas Mölzer (NI). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, βρισκόμαστε στον αιώνα της καινοτομίας και τώρα χρειάζεται διαρκής μετεξέλιξη και έρευνα, γιατί οι δοκιμασμένες τεχνικές καθίστανται πολύ γρήγορα απαρχαιωμένες. Δεν μπορούμε να παραμείνουμε στατικοί· αντιθέτως, χρειάζεται να σημειώνουμε συνεχή πρόοδο. Αυτό είναι πασιφανές και το ξέρουμε όλοι.

Όπως είναι γνωστό, για πολλά χρόνια το έργο μας στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης υπολειπόταν κατά πολύ των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας που προπορεύονταν. Μολονότι αυτό αρχίζει σιγά-σιγά να αλλάζει, απομένουν ακόμα πολλά που πρέπει να κάνουμε. Πρέπει να δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες για καινοτομίες. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε μια νέα γενιά ερευνητών που θα είναι ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο. Το χαμηλό ποσοστό ατόμων που ολοκληρώνουν σπουδές σε τεχνολογικές και φυσικές επιστήμες, μαζί με τη διαρροή εγκεφάλων προς ανταγωνιστικά οικονομικά συστήματα που προσελκύουν προσφέροντας αυτόνομη έρευνα, θα πρέπει να μας προβληματίσουν, το ίδιο και η δυσκολία που έχουν τα πανεπιστήμιά μας να κρατήσουν το εξειδικευμένο διδακτικό προσωπικό.

Επιπροσθέτως, θα πρέπει να σταθούμε επιτέλους κοντά στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μας, γιατί σε αυτές βρίσκεται τελικά το μεγαλύτερο δυναμικό για καινοτομία και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Διαφορετικά, αυτές οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα περιορίσουν τις ερευνητικές και αναπτυξιακές τους δραστηριότητες επειδή δεν θα είναι σε θέση να επωφεληθούν από τα πολύπλοκα κοινοτικά επενδυτικά προγράμματα.

  Νικόλαος Βακάλης (PPE-DE). – Κύριε Πρόεδρε, χαιρετίζω τη νέα προσέγγιση της Επιτροπής που εξετάζει την ευρωπαϊκή έρευνα σε συνδυασμό με τα τεκταινόμενα στην καινοτομία. Αφού συγχαρώ την κυρία del Castillo, επιτρέψτε μου να εστιάσω σε δύο σημεία που, κατά την άποψή μου, μπορούν να ενισχύσουν τη δυναμική της καινοτομίας στην Ευρώπη.

Σημείο πρώτο: επιβάλλεται η δικτύωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με τις μεγάλες επιχειρήσεις μας και τη βιομηχανία. Γιατί; Διότι οι μικρές επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα καινοτόμες, πολλές φορές πιο καινοτόμες από τις μεγάλες. Όμως, στερούνται συνήθως και σταθερής και κατάλληλης χρηματοδότησης. Διότι, αντίθετα, η βιομηχανία και οι μεγάλες επιχειρήσεις διαθέτουν τα κεφάλαια, δεν είναι όμως πάντα ανοιχτές στο να επενδύσουν χρόνο και ανθρώπινους πόρους για να πειραματισθούν. Συνεπώς, τέτοιες συνεργασίες μπορούν να έχουν μεγάλα πλεονεκτήματα τόσο για τις μικρές όσο και για τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Σημείο δεύτερο: απαιτείται μεγαλύτερη έμφαση στις δημόσιες συμβάσεις. Γιατί; Διότι οι δημόσιες συμβάσεις, πιστεύω ότι μπορούν να αυξήσουν τη ζήτηση και να λειτουργήσουν θεραπευτικά σε κενά και αποτυχίες της αγοράς. Διότι, μεταξύ άλλων, θεωρώ ότι πρέπει να εξετάζουμε σοβαρά την προώθηση ευρωπαϊκών δημόσιων διαγωνισμών κατά το αντίστοιχο αμερικάνικο πρότυπο. Συνεπώς, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να βολιδοσκοπήσουν τις ευκαιρίες που υπάρχουν.

Τέλος, κύριε Επίτροπε, με αφορμή την εν λόγω έκθεση, σας ερωτώ: ποιες ευρωπαϊκές δομές ενισχύουν σήμερα την καινοτομία στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Υπάρχει ή όχι ανάγκη για περαιτέρω πρωτοβουλίες;

  Reino Paasilinna (PSE). – (FI) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, σας ευχαριστώ για την εξαιρετική έκθεση. Παρά τις γλαφυρές ομιλίες, εξακολουθούμε να μην επενδύουμε αρκετά στην ευρωπαϊκή έρευνα και ανάπτυξη. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία καταδεικνύουν ότι συνεχίζουμε να υστερούμε έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιαπωνίας, ενώ και οι νέοι ανταγωνιστές μας καλύπτουν σταδιακά τη διαφορά, όπως αναφέρθηκε προ ολίγου.

Εντούτοις, η προηγμένη έρευνα δεν μπορεί να μετατραπεί σε καινοτομία και απασχόληση μόνο μέσω της χρηματοδότησης· πρέπει να δημιουργήσουμε περιβάλλον καινοτομίας, στο οποίο αναφέρθηκε και ο ίδιος ο κ. Επίτροπος. Αυτό θα είναι το κύριο χαρακτηριστικό μιας σύγχρονης βιομηχανικής κοινωνίας. Δεν πρόκειται να επιτευχθεί μέσω του καλού χειρισμού της μπάλας, και δεν θα έχει σημασία ποιος τρέχει γρηγορότερα, αλλά ποιος σκέπτεται γρηγορότερα. Το ζήτημα είναι η στάση μας και η προθυμία μας να αποδεχτούμε μια συνεκτική στρατηγική για την επίτευξη αποτελεσμάτων. Όταν δεν υπάρχουν περιβάλλον καινοτομίας, χρήματα ή στρατηγική, η αποτυχία είναι εξασφαλισμένη. Η δημόσια διοίκηση, τα πανεπιστήμια και οι επιχειρήσεις πρέπει να εκμεταλλευτούν από κοινού τις ικανότητές τους και να ειδικευτούν. Ουσιαστικά, το πρόβλημα είναι ότι οι διαφορές μεταξύ των κρατών μελών είναι τεράστιες, ενώ η ταχύτητα με την οποία ταξιδεύει η γνώση ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό.

Η δημιουργία μιας κοινής αγοράς ερευνητών είναι ένας στόχος τον οποίο αξίζει να στηρίξουμε. Οι καλύτεροι ερευνητές πρέπει να βρίσκονται εκεί όπου μπορούν να πραγματοποιήσουν τις καλύτερες έρευνες και να αναπτύξουν τις καλύτερες καινοτομίες. Αρκετά ειδικά κοινοτικά προγράμματα, όπως τα «Descartes» ή «Αριστοτέλης», έχουν αυξήσει την κινητικότητα των εργαζομένων, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν εμπόδια, τα οποία ουσιαστικά ωθούν τους ερευνητές να εγκαταλείπουν την Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή πολιτική έρευνας πρέπει να καλύπτει τις επενδύσεις στις συνθήκες εργασίας των ερευνητών. Έτσι θα επιτύχουμε την ανταγωνιστικότητα βάσει της καινοτομίας. Με το παράδειγμά της, η Φινλανδία έχει αποδείξει ότι είναι εφικτή η ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας με βάση την έρευνα και την καινοτομία σε μια κοινωνία ευημερίας.

  Arūnas Degutis (ALDE). – (LT) Θέλω να ευχαριστήσω την κ. Pilar del Castillo Vera για την πρωτοβουλία της να θίξει θέματα τα οποία είναι τόσο σημαντικά για την Ευρώπη.

Θέλω να υπογραμμίσω ότι η πληροφορία είναι βασικός παράγοντας τον οποίο μπορεί να εκμεταλλευτεί η Ευρώπη για να αυξήσει το διεθνές ανταγωνιστικό πλεονέκτημά της. Η παροχή πόρων και η διασφάλιση ανταγωνιστικού περιβάλλοντος είναι ο καλύτερος τρόπος για να συμβάλει η ΕΕ στη βελτίωση των ευρωπαϊκών δυνατοτήτων στον τομέα της επιστημονικής έρευνας διότι δεν είναι μόνον αναποτελεσματικό να εφαρμόζουν τα κράτη μέλη από μόνα τους τέτοια προγράμματα· είναι συχνά και υπερβολικά δαπανηρό.

Η ΕΕ πρέπει να καταπολεμήσει αποτελεσματικότερα τη διαρροή εγκεφάλων προσφέροντας στους καλύτερους επιστήμονές της που επιθυμούν να μεταβούν στις ΗΠΑ καλύτερη χρηματοδότηση και συνθήκες επιστημονικής έρευνας.

Συμφωνώ ότι τα πανεπιστήμια διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο για την απόκτηση και διάδοση πληροφοριών, οπότε πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης, των ερευνητικών ιδρυμάτων και του παραγωγικού τομέα.

Για να αυξηθούν οι επενδύσεις στην επιστημονική έρευνα, να βελτιωθεί η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και να δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις απασχόλησης, χρειαζόμαστε αυξημένες και πιο αποτελεσματικές συνεισφορές στους τομείς της πληροφορίας και της καινοτομίας. Παρότι, σε γενικές γραμμές, κάθε κράτος οφείλει να ενθαρρύνει την αύξηση και βελτίωση των επενδύσεων, στο πλαίσιο του εγχειρήματος της κοινής αγοράς, η ΕΕ οφείλει να συμβάλει σε αυτές τις προσπάθειες με πόρους από τον προϋπολογισμό της, προωθώντας έτσι την ταχύτερη ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας και της καινοτομίας.

  Erna Hennicot-Schoepges (PPE-DE). – (FR) Κύριε Πρόεδρε, θέλω να συγχαρώ την εισηγήτριά μας, η οποία επεσήμανε τα ουσιώδη σημεία και μίλησε, στην παρέμβασή της, για βελτίωση του κλίματος. Πιστεύω ότι το κλίμα δημιουργικότητας προέχει ακόμη και του κλίματος καινοτομίας.

Ο κ. Verheugen ποντάρισε στην εφευρετικότητα της φινλανδικής Προεδρίας, και δικαιολογημένα: αξίζει να μελετηθεί το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα, οπότε θα διαπιστώσει κανείς ότι αυτή η χώρα τόλμησε να προχωρήσει πέραν της «απασχολησιμότητας», αυτού του τερατώδους όρου τον οποίο καθιέρωσε η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία προκειμένου να προαγάγει την επιχειρηματικότητα, και μάλιστα από τη νεότερη δυνατή ηλικία.

Έπειτα, κύριε Επίτροπε, πιστεύω ότι η στρατηγική της Λισαβόνας είναι ένα ωραίο παράδειγμα του τρόπου κατά τον οποίο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενεργεί ως παραμυθάς. Το 2000, το Συμβούλιο έριξε μια εντυπωσιακή ιδέα και, πέντε χρόνια μετά, οφείλουμε να διαπιστώσουμε ότι δεν δόθηκε καμία συνέχεια και ότι στους προϋπολογισμούς δεν συνυπολογίζεται η βούληση των αρχηγών κρατών για αύξηση των πιστώσεων στον τομέα της έρευνας.

Ας κάνουμε, λοιπόν, καταρχάς τη δουλειά μας. Είμαι ευγνώμων στην εισηγήτρια που ανέφερε την ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στην οποία ζητείται εποπτεία γι’ αυτές τις πιστώσεις, κάτι που μας υπόσχονται κάθε χρόνο, αλλά δεν το βλέπουμε: είναι καιρός να προσαρμοστούν οι εθνικοί προϋπολογισμοί ώστε να επιτύχουμε τη δημιουργία συνεργειών σε θέματα έρευνας. Οφείλω, εν προκειμένω, να προβώ σε μια νέα έκκληση. Μου επέστησαν την προσοχή στο γεγονός ότι το νέο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, το οποίο θα δημιουργηθεί με το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο, θα γεννήσει μια νέα τερατώδη γραφειοκρατία.

Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, πιστεύω ότι, αν όντως έτσι έχουν τα πράγματα, τότε αυτό σημαίνει ότι προχωρούμε πέραν αυτού που ήθελαν τόσο το Συμβούλιο όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

  Teresa Riera Madurell (PSE). – (ES) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να αρχίσω συγχαίροντας την Επιτροπή για τον επίκαιρο χαρακτήρα ενός εγγράφου που προβλέπει πρακτικές και σημαντικές δράσεις οι οποίες αποσκοπούν στη δημιουργία μιας επιστημονικής και τεχνολογικής πολιτικής που είναι αποτελεσματική όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας. Θα ήθελα, επίσης, να συγχαρώ την εισηγήτρια για την έκθεσή της, η οποία προσφέρει μια πολύ ρεαλιστική διάγνωση των εμποδίων που πρέπει να ξεπεράσει η Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να επιτύχουν αυτές οι δράσεις τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Θα αναφερθώ σε τρία θέματα. Καταρχάς, στην ανάγκη δημιουργίας μιας ενιαίας αγοράς ελκυστικής για τους ερευνητές. Είναι σαφές ότι, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που έχει θέσει, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται πιο σωστά καταρτισμένους ερευνητές και πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τους ανθρώπινους πόρους της προωθώντας τη διασυνοριακή συνεργασία.

Για τον σκοπό αυτό, πρέπει να καταπολεμήσουμε αποτελεσματικά τη διαρροή εγκεφάλων, πρέπει να παράσχουμε κίνητρα στους καλύτερους ξένους ερευνητές για να έρθουν να εργαστούν στην Ευρώπη, πρέπει να προωθήσουμε την επιστημονική εκπαίδευση μεταξύ των νέων, να βελτιώσουμε τις εργασιακές συνθήκες του ερευνητικού προσωπικού, να εξαλείψουμε τα εμπόδια στην κινητικότητα και να προωθήσουμε τις απαραίτητες συνθήκες για να συμμετέχουν οι γυναίκες στο επιστημονικό και τεχνολογικό πεδίο επί ίσοις όροις με τους άντρες. Η ποδοσφαιρική παρομοίωση δεν μας είναι χρήσιμη εδώ, κυρίες και κύριοι: προκειμένου να σημειώσουμε πρόοδο με έξυπνο τρόπο, η ομάδα πρέπει να είναι μεικτή.

Δεύτερον, θα ήθελα να αναφερθώ στην ανάγκη να υποστηριχθούν οι ερευνητικές δυνατότητες των ΜΜΕ. Από αυτή την άποψη, θα ήθελα να υπογραμμίσω τη σημασία μέσων που προτείνονται στο CIS και στο Έβδομο Πρόγραμμα Πλαίσιο για τη βελτίωση της πρόσβασης των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση, η έλλειψη της οποίας είναι το κύριο εμπόδιό τους όταν προσπαθούν να βελτιώσουν την ικανότητά τους για καινοτομία.

Θα ήθελα, τέλος, να υπογραμμίσω την πρόταση να ενισχυθούν τα Διαρθρωτικά Ταμεία που προορίζονται για την έρευνα και την καινοτομία. Τα Διαρθρωτικά Ταμεία έχουν ενισχύσει τις δομές της έρευνας και της ανάπτυξης στη βάση μιας εδαφικής κατανομής των πόρων μέσω των κριτηρίων σύγκλισης. Επομένως, είναι σημαντικό να προωθηθεί ο συντονισμός μεταξύ των διαφόρων κοινοτικών προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης με το βασικό μέσο της πολιτικής περιφερειακής ανάπτυξης: τα Διαρθρωτικά Ταμεία.

Κύριε Πρόεδρε, αυτά είναι τα τρία σημεία που ήθελα να υπογραμμίσω σε ένα έγγραφο που μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο στο μελλοντικό έργο μας.

  Ján Hudacký (PPE-DE). – (SK) Καταρχάς, επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω την εισηγήτρια, κ. del Castillo, για την έκθεσή της, στην οποία καλύπτονται όλες οι πτυχές του ζητήματος της ανάπτυξης στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας και προτείνονται αρκετές ιδέες για τη βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης.

Στην παρέμβασή μου θέλω να δώσω έμφαση στον πολύ σημαντικό ρόλο των δομών εφαρμογής οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη μελλοντική επιτυχία των ευρωπαϊκών προγραμμάτων ενίσχυσης στους τομείς της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας, περιλαμβανομένου του εβδόμου προγράμματος πλαισίου και του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία. Ο βαθμός στον οποίο τα εν λόγω προγράμματα –στα οποία στηριζόμαστε σε μεγάλο βαθμό– θα αποδειχθούν επιτυχημένα θα εξαρτηθεί από το πόσο καλά προσαρμοσμένα είναι στις ανάγκες των ομάδων στόχων, ιδίως των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων και ιδρυμάτων.

Αν αληθεύουν οι πληροφορίες που έχω λάβει, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και ειδικότερα η ΓΔ Επιχειρήσεων, επεξεργάζεται ένα νέο, πιο αποτελεσματικό πρότυπο δικτύων ενίσχυσης επιχειρήσεων –ευρωπαϊκά κέντρα πληροφόρησης και κέντρα διάδοσης της καινοτομίας– με σκοπό τη μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων. Προβλέπεται ότι τα εν λόγω δίκτυα θα αναδιαρθρωθούν μέσω της ανάπτυξης κοινοπραξιών σε επίπεδο NUTS I ή NUTS II. Φρονώ ότι τα μέτρα που έχει λάβει η Επιτροπή για την προαγωγή της αποτελεσματικότητας και την κατάργηση της γραφειοκρατίας είναι πολύ σωστά.

Από την άλλη πλευρά, σας απευθύνω έκκληση, κύριε Επίτροπε, κατά την υλοποίηση αυτών των μέτρων, να λάβετε υπόψη την ανάγκη για στενή συνεργασία μεταξύ επιχειρηματιών, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων, αφενός, και ενδιάμεσων ιδρυμάτων, αφετέρου. Το περιφερειακό επίπεδο NUTS II για τη δημιουργία κοινοπραξιών είναι το ελάχιστο απαιτούμενο επίπεδο για την εξασφάλιση ικανοποιητικής γεωγραφικής κάλυψης ώστε να διατίθεται επαρκές εύρος υπηρεσιών, οι οποίες είναι αναγκαίες για την επιτυχή υλοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτικής σε αυτόν τον τομέα. Μια απόφαση η οποία θα ευνοεί το επίπεδο NUTS I, με άλλα λόγια το κεντρικό επίπεδο, ενδέχεται να μειώσει τη διοικητική επιβάρυνση για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά σίγουρα δεν θα συμβάλει στη μείωση της γραφειοκρατίας σε εθνικό επίπεδο· απεναντίας, θα ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες των υποψηφίων αποδεκτών να έχουν ευέλικτη πρόσβαση στα προγράμματα ενίσχυσης, ιδίως σε απομακρυσμένες περιφέρειες.

Εξίσου σημαντική προϋπόθεση για τις προτεινόμενες κοινοπραξίες πρέπει να είναι η διασφάλιση υπηρεσιών υποστήριξης μεγάλου εύρους και υψηλής ποιότητας. Η δημιουργία κοινοπραξιών μέσω ενός κοινού δικτύου ευρωπαϊκών κέντρων πληροφόρησης και κέντρων διάδοσης της καινοτομίας θα ενθαρρύνει την εκτεταμένη και ευέλικτη παροχή υπηρεσιών, επιτυγχάνοντας συγχρόνως τους αρχικούς στόχους αυτών των κέντρων και προσφέροντας την αναγκαία συνέργεια.

  Pia Elda Locatelli (PSE). – (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, θα ήθελα καταρχάς να συγχαρώ την εισηγήτρια, κ. del Castillo Vera, για την έκθεσή της. Θα ήθελα να αναφερθώ σε δύο θέματα: στο θέμα της οικοδόμησης του ευρωπαϊκού χώρου έρευνας και στο θέμα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

Η οικοδόμηση του ευρωπαϊκού χώρου έρευνας σημαίνει οικοδόμηση της ενιαίας αγοράς για το πολυτιμότερο εμπόρευμα: τη γνώση. Για τον λόγο αυτόν, πρέπει να αφιερώσουμε στην οικοδόμηση αυτής της αγοράς την ίδια αποφασιστικότητα που επέδειξε συνολικά η Ευρώπη για την ολοκλήρωση της νομισματικής ένωσης και της ενιαίας αγοράς άλλων αγαθών.

Σε λίγους μήνες θα ξεκινήσει η εφαρμογή του εβδόμου προγράμματος πλαισίου, και η Ευρώπη εμφανίζει ακόμη μεγάλη, ή μάλλον υπερβολική, ποικιλομορφία εθνικών και περιφερειακών συστημάτων για την έρευνα και την καινοτομία και, κατά συνέπεια, δεν εργαζόμαστε από κοινού σαν ομάδα. Αυτό λειτουργεί εις βάρος της συστηματικής συνεργασίας και της αποδοτικότητας. Εάν θέλουμε να υλοποιήσουμε τη στρατηγική της Λισαβόνας, τότε όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, σε περιφερειακό, εθνικό και κοινοτικό επίπεδο, θα πρέπει να συμβάλουν ο καθένας με συμπληρωματικά και συνεργικά μέτρα, αναπτύσσοντας συστήματα που δεν είναι απλώς πολιτικά αλλά συνεκτικά και αμοιβαία συμβατά.

Όσον αφορά τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, πολλές πλευρές αποδίδουν τη μείωση της παραγωγικότητας, και συνεπώς της ανταγωνιστικότητας της ιταλικής οικονομίας στο γεγονός ότι δεν υπάρχει μεγάλη καινοτομία στην Ιταλία. Αυτό συμβαίνει διότι, σε πολλές ιταλικές επιχειρήσεις, επικρατεί η αντίληψη ότι η εφαρμογή των νέων τεχνολογιών είναι ουσιαστικά άσκοπη ή περιττή. Η αρνητική αυτή στάση συνδέεται με το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεών μας, οι οποίες απασχολούν κατά μέσο όρο τέσσερις εργαζόμενους, αλλά, μολονότι το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα σοβαρό στη χώρα μου, αφορά επίσης το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Για τον λόγο αυτόν, εκτός από τα ποικίλα μέτρα στήριξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που προβλέπει η έκθεση της κ. del Castillo Vera –την οποία υποστηρίζω απόλυτα– προτείνω τη δρομολόγηση πρωτοβουλιών κατάρτισης που θα απευθύνονται ειδικά στους μικρούς επιχειρηματίες, προκειμένου να κατανοήσουν ότι η καινοτομία έχει γίνει απαραίτητη για την επιβίωση.

Τέλος, καλώ τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες, εφόσον αναγνωρίζουν την έρευνα και την καινοτομία ως απόλυτη προτεραιότητα, να μην καθυστερούν υπερβολικά όσον αφορά τις διαδικασίες μεταφοράς των κανονισμών στην εθνική νομοθεσία και την έναρξη εφαρμογής των διαφόρων προγραμμάτων και δράσεων, καθώς ο χρόνος είναι πολύτιμος όταν πρόκειται για την καινοτομία.

  András Gyürk (PPE-DE). – (HU) Εμείς, οι Ούγγροι, είμαστε υπερήφανοι για το γεγονός ότι τον περασμένο αιώνα προσφέραμε στον κόσμο περίπου δέκα νομπελίστες. Ωστόσο, δεν θυμόμαστε εξίσου συχνά ότι αυτές οι εξαιρετικές διάνοιες, σχεδόν χωρίς καμία εξαίρεση, πέτυχαν αυτή την αναγνώριση μακριά από την πατρίδα τους. Οι περισσότεροι από αυτούς τους επιστήμονες τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ για έρευνα την οποία πραγματοποίησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Μετά από κάποιο διάστημα, μια ομάδα ούγγρων επιστημόνων στο διάσημο ερευνητικό κέντρο του Λος Άλαμος στις ΗΠΑ έλαβαν την προσωνυμία «Αρειανοί». Μάλιστα, όλοι στην Αμερική τους αποκαλούσαν αργότερα αστειευόμενοι Αρειανούς, επειδή η ανώτερη ευφυΐα τους δημιουργούσε την εντύπωση ότι είχαν έλθει από άλλον πλανήτη. Ωστόσο, δεν είχαν έλθει από διαφορετικό σύμπαν, απλώς από διαφορετική ήπειρο, την Ευρώπη. Οι καλύτερες ερευνητικές συνθήκες και η μεγαλύτερη αναγνώριση τους έκαναν να μεταφέρουν τη γνώση που είχαν αποκτήσει στην πατρίδα τους στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτό είναι ένα περιστατικό του 20ού αιώνα, αλλά δεν πρέπει να θεωρήσουμε ότι η «διαρροή εγκεφάλων» έχει σταματήσει. Η Ευρώπη εξακολουθεί να παράγει τους σημαντικότερους γίγαντες της διανόησης. Ωστόσο, αν μελετήσουμε μια περίληψη των στατιστικών στοιχείων όσον αφορά την έρευνα και την ανάπτυξη, το ανησυχητικό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουμε είναι ότι σε αυτόν τον τομέα μειονεκτούμε ακόμη σοβαρά έναντι των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας.

Στην υπό εξέταση έκθεση ορθώς αναφέρεται ότι αυτή η υστέρηση οφείλεται, αφενός, στο γεγονός ότι η Ευρώπη δεν παράγει επαρκή αριθμό ερευνητικών αποτελεσμάτων τα οποία να εφαρμόζονται στη συνέχεια στον επιχειρηματικό τομέα. Το χάσμα μεταξύ της θεωρητικής γνώσης και της πρακτικής της εφαρμογής θέτει σοβαρά εμπόδια στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας. Ο άλλος λόγος της υστέρησης συνεχίζει να είναι η έλλειψη πόρων. Η επίτευξη του στόχου για διάθεση 3% του ΑΕγχΠ της ΕΕ στην έρευνα έως το 2010 μοιάζει ήδη με αυταπάτη.

Είναι σαφές λοιπόν τι πρέπει να γίνει: διάθεση περισσότερων πόρων, ενίσχυση της εφαρμοσμένης έρευνας και μεγαλύτερη αναγνώριση του ερευνητικού επαγγέλματος, διότι, χωρίς τη λήψη τέτοιων μέτρων, η υλοποίηση της στρατηγικής της Λισαβόνας θα παραμείνει άπιαστο όνειρο.

  Adam Gierek (PSE). – (PL) Κύριε Πρόεδρε, ένα ευρωπαϊκό παράδοξο είναι ότι, ενώ διαθέτουμε υψηλό επίπεδο βασικής έρευνας, διαθέτουμε σχετικά χαμηλό επίπεδο καινοτομίας. Στην Πολωνία, αυτό επηρεάζεται από το γεγονός ότι πολλοί κλάδοι της βιομηχανίας έχουν αγοραστεί από ξένες εταιρείες οι οποίες έχουν δικά τους ερευνητικά ιδρύματα, γραφεία σχεδιασμού και εργαστήρια στις χώρες τους.

Μάλιστα, η βιομηχανική ερευνητική βάση μας έπαψε να λειτουργεί τα τελευταία χρόνια. Τα ερευνητικά αποτελέσματα δεν μετατράπηκαν αποτελεσματικά σε σύγχρονες μεθόδους παραγωγής και υπηρεσίες ή καινοτομία. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις επιλέγουν να ανταγωνίζονται στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας. Οι δημιουργοί νέων ιδεών και πρωτότυπων εφευρέσεων αντιμετωπίζουν επίσης δυσκολίες στην αποκόμιση ικανοποιητικού κέρδους. Άλλα προβλήματα περιλαμβάνουν την παρεμπόδιση πιθανών ανταγωνιστών από την Ευρωπαϊκή Ένωση από διεθνείς εταιρείες όπως η Microsoft με τη βοήθεια διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, τους πενιχρούς δημοσιονομικούς πόρους και τους περιορισμένους οικονομικούς πόρους για στρατιωτική έρευνα.

Γι’ αυτό οφείλουμε, πρωτίστως, να απλουστεύσουμε τους μηχανισμούς που επιτρέπουν στους επενδυτές να αποκομίζουν προσωπικά οφέλη όχι μόνο από εφευρέσεις οι οποίες μπορούν να κατοχυρωθούν με διπλώματα ευρεσιτεχνίας αλλά και από άλλες εφευρέσεις. Δεύτερον, πρέπει να περιορίσουμε τα μονοπώλια διεθνών εταιρειών οι οποίες χρησιμοποιούν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας τους για να ορθώσουν φραγμούς στους ευρωπαίους ανταγωνιστές τους. Αν ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το οποίο έχει χορηγηθεί στην Ένωση εμποδίζει την ανάπτυξη καινοτομίας σε έναν ορισμένο τομέα μέσω σκόπιμης μη εφαρμογής για δεδομένο χρονικό διάστημα, προτείνω η ιδέα στην οποία στηρίζεται η εν λόγω εφεύρεση να διατίθεται, δωρεάν, σε άλλους χρήστες. Τρίτον, όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις πρέπει να υποχρεώνονται να χρησιμοποιούν τα κέρδη τους για τη δημιουργία ενός ταμείου τεχνικής προόδου για τον εκσυγχρονισμό και την καινοτομία. Πρόκειται για μια λύση η οποία έχει ήδη εφαρμοστεί στο παρελθόν στην Πολωνία. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μπορούν, ωστόσο, να εστιάσουν τους πόρους τους με τη βοήθεια οργανισμών όπως τα εμπορικά επιμελητήρια.

  Zita Pleštinská (PPE-DE). – (SK) Κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, η καινοτομία, η έρευνα και η ανάπτυξη αποτελούν τη μεγαλύτερη πρόκληση την οποία αντιμετωπίζει συνολικά η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως εκ τούτου, εκτιμώ την αισιοδοξία και τις προσπάθειες της εισηγήτριας, η οποία προσπάθησε να βρει νέους τρόπους επίτευξης των στόχων της στρατηγικής της Λισαβόνας σε αυτή την έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας. Για να είναι σε θέση η Ευρώπη να ανταγωνιστεί τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία, χώρες οι οποίες έχουν ηγετική θέση στην τεχνολογία εφαρμογών πληροφορικής και επικοινωνιών, πρέπει να αυξήσουμε την ελκυστικότητα σταδιοδρομιών στον τομέα της έρευνας προσφέροντας κίνητρα, ελκυστικό περιβάλλον και αμοιβές οι οποίες θα ωθούν τους φοιτητές να αναπτύξουν ερευνητικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών τους σπουδών. Τα κράτη μέλη αναμένεται να διαδραματίσουν ιδιαίτερο ρόλο στην προαγωγή των επενδύσεων στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας, διευκολύνοντας συγχρόνως και διευρύνοντας τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, ιδίως εκείνες στις οποίες μετέχουν πανεπιστήμια.

Το κλειδί για την επιτυχία της Ευρώπης είναι οι ζωτικής σημασίας μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες είναι υπεύθυνες για το 65% του ευρωπαϊκού ΑΕγχΠ. Οι εν λόγω επιχειρήσεις έχουν ιδιαίτερη ανάγκη ενίσχυσης στον τομέα της καινοτομίας και της έρευνας, καθώς υποστηρίζουν την ανάπτυξη υπηρεσιών και αγορών βάσει των νέων τεχνολογιών. Βασική προϋπόθεση για τη θέσπιση του πλαισίου για τη δημιουργία ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος είναι η διαθεσιμότητα επαρκούς χρηματοδότησης από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Για παράδειγμα, η υποστήριξη της χρήσης επιχειρηματικών κεφαλαίων δημιουργεί ευκαιρίες συσσώρευσης οικονομικών πόρων για την ανάπτυξη δημιουργικών ιδεών, διασφαλίζοντας την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων στο αρχικό στάδιο λειτουργίας τους. Πρέπει να μεριμνούμε για την προαγωγή του επιχειρηματικού πνεύματος σε πρώιμο στάδιο, καθόσον ευνοεί την καινοτομία και ενθαρρύνει τη ζήτηση καινοτόμων αγαθών και υπηρεσιών από το κοινό. Επιβάλλεται η διάθεση πληροφοριών για την έρευνα και την καινοτομία στην επιχειρηματική κοινότητα εν γένει και, ως εκ τούτου, πρέπει να δημιουργήσουμε και να στηρίξουμε κέντρα πληροφόρησης και σε περιφερειακό επίπεδο. Τα κέντρα αυτά θα μπορούν έτσι να συμβάλουν στην ενίσχυση της συνεργασίας σε εθνικό και διασυνοριακό επίπεδο. Επιτρέψτε μου μια τελευταία επισήμανση: το έτος 2010 πλησιάζει όλο και περισσότερο και καθίσταται εμφανές ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να μετατρέψει το ταχύτερο δυνατόν τους στόχους της στρατηγικής της Λισαβόνας σε πράξη.

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ κ. KAUFMANN
Αντιπροέδρου

  John Attard-Montalto (PSE). – (MT) Είναι προφανές, κυρία Πρόεδρε, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Ιαπωνία προηγούνται της Ευρώπης σε τρεις καίριους τομείς: την ανάπτυξη, την έρευνα και την παραγωγή.

Γνωρίζουμε ότι η Ευρώπη είναι σε θέση να αναπτυχθεί με πολύ πιο ταχείς ρυθμούς από ό,τι σήμερα. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι αριθμοί των ανέργων είναι υπερβολικά αυξημένοι. Έχουμε δε υιοθετήσει μια στάση σύμφωνα με την οποία δείχνουμε με το δάκτυλό μας προσφάτως εκβιομηχανισμένες χώρες. Σήμερα μιλάμε για την Κίνα, αύριο για την Ινδία και μεθαύριο για τη Βραζιλία. Ωστόσο, δεν είναι αυτή η αλήθεια· η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη δεν έχει αναλάβει την πρωτοβουλία των κινήσεων, ενώ συγχρόνως δεν κατανοεί τη σημασία της καινοτομίας, της έρευνας, της τεχνολογίας και της πληροφορικής.

Μάλιστα, επιβάλαμε στους εαυτούς μας τον στόχο του 3% του ΑΕγχΠ. Τώρα δηλώνουμε ότι ο στόχος αυτός δύσκολα μπορεί να επιτευχθεί, και οι χώρες –και ολοκληρώνω εδώ την παρέμβασή μου–οι οποίες λαμβάνουν χρηματοδότηση από τα διαρθρωτικά ταμεία πρέπει να αφιερώσουν μέρος των εν λόγω ποσών για την επίτευξη αυτού του στόχου.

  Zdzisław Kazimierz Chmielewski (PPE-DE). – (PL) Κυρία Πρόεδρε, η εισηγήτρια περιέγραψε πολύ εύστοχα τη σημαντικότερη πτυχή της ανακοίνωσης. Θεωρεί ότι προσφέρει νέα ώθηση στην αρχή στην οποία στηρίζεται η Ατζέντα της Λισαβόνας, την οποία πολλοί Ευρωπαίοι εξακολουθούν να θεωρούν «σήμα κατατεθέν» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην ανακοίνωση διατυπώνεται απλώς η σύσταση να συνεχίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να ευνοεί την έρευνα και την καινοτομία ως αναγκαία ερεθίσματα για αλλαγή στη σύγχρονη κοινωνία, κάτι που έχει δηλώσει ότι αποτελεί προτεραιότητα επί σειρά ετών, και ότι οφείλει πρωτίστως να προσεγγίζει την οικονομική ανάπτυξη ως μέσο αποφασιστικής σημασίας για την αναζωογόνηση της αγοράς εργασίας.

Τα δέκα νέα κράτη μέλη υποστηρίζουν έντονα τη δημιουργία όλο και πιο ελκυστικών συνθηκών λειτουργίας για τα σύγχρονα ερευνητικά κέντρα της Ευρώπης. Υπάρχουν σαφώς ορισμένες ανησυχίες, οι οποίες δικαιολογούνται από το γεγονός ότι εξακολουθούν να υφίστανται ορατοί νομικοί και διοικητικοί φραγμοί για τους επιστήμονες από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη που επιθυμούν να μετάσχουν σε αυτές τις ερευνητικές δραστηριότητες. Ένας ακόμη λόγος, λοιπόν, για να χαιρετιστεί η αποδοχή από την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας των τροπολογιών που κατατέθηκαν στην έκθεση. Οι εν λόγω τροπολογίες κατατέθηκαν έχοντας κατά νου τους επιστήμονες από αυτές τις περιοχές, ιδίως όσους βρίσκονται στα αρχικά στάδια της σταδιοδρομίας τους.

Πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί ότι η αρμόδια επιτροπή επέδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Στην έκθεση της εισηγήτριας βρίσκουμε μάλιστα την πρόταση να ληφθούν ιδιαιτέρως υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων. Ο επιστημονικός κόσμος θεωρεί ότι αυτό είναι το ενδεδειγμένο πλαίσιο άσκησης πίεσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων στην οποία θα καταγράφεται η τρέχουσα κατάσταση της επιστημονικής έρευνας. Θα αποτελέσει επίσης ένα είδος εγγύησης, λαμβάνοντας υπόψη τις αυξημένες προσδοκίες του επιστημονικού κόσμου, για την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Αυτό το είδος νέας οικονομικής πολιτικής αναμένεται να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για την ευέλικτη επιλογή οικονομικών μέσων τα οποία θα διασφαλίζουν, σύμφωνα με το μήνυμα που προκύπτει από τη συζήτησή μας, τη διαρκή ανάπτυξη της απασχόλησης.

  Lidia Joanna Geringer de Oedenberg (PSE). – (PL) Κυρία Πρόεδρε, έξι έτη μετά την έναρξη εφαρμογής της δεκαετούς στρατηγικής της Λισαβόνας, συνεχίζει να είναι δύσκολο να θεωρηθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση η πιο δυναμική οικονομία του κόσμου. Η κάλυψη της διαφοράς με τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Ιαπωνία εξακολουθεί να αποτελεί φιλοδοξία, όνειρο. Ελάχιστη έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι τα λόγια δεν συνοδεύονται από έργα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαθέσει μόλις το 1,93% του ΑΕγχΠ της για επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη, ενώ οι ΗΠΑ έχουν διαθέσει 2,59% και η Ιαπωνία 3,15% του ΑΕγχΠ τους σε αυτόν τον τομέα.

Οι μειωμένες επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και η έλλειψη επαρκούς στήριξης για την καινοτομία, δεν θα αυξήσουν το δυναμικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους τομείς της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Γι’ αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό να εξασφαλίσουμε τους αναγκαίους δημοσιονομικούς πόρους για μέσα ενίσχυσης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, όπως το πρόγραμμα ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας ή η πρωτοβουλία JEREMIE.

Συγχρόνως με την προαγωγή της επιχειρηματικότητας και την ενθάρρυνση της καινοτομίας, πρέπει επίσης να επενδύουμε διαρκώς στην επιστημονική ανάπτυξη. Στους επιστήμονες πρέπει να προσφέρονται κατάλληλες ευκαιρίες σταδιοδρομίας και οικονομικές συνθήκες για την πραγματοποίηση των ερευνών τους. Διαφορετικά, κέντρα στις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Ιαπωνία θα συνεχίσουν να προσελκύουν επιτυχώς ευρωπαίους ειδήμονες εξαιρετικών προσόντων προσφέροντάς τους καλύτερες συνθήκες, οπότε τα μελλοντικά τους βραβεία Νόμπελ θα τα κερδίζουν γι’ αυτές τις χώρες.

  Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου (PPE-DE). – Κυρία Πρόεδρε, αναντίρρητα η χρήση των τεχνολογιών και των καινοτομιών στην οικονομική, επιχειρησιακή και εμπορική δραστηριότητα συμβάλλει αποφασιστικά στην κατακόρυφη αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας και στην εξασφάλιση νέων ποιοτικών θέσεων απασχόλησης. Επισημαίνει λοιπόν δικαιολογημένα η εισηγήτρια –την οποία συγχαίρω ειλικρινά για τη συνθετική παρουσίαση της έκθεσής της– ότι, παρά το γεγονός ότι τα ευρωπαϊκά όργανα αναγνωρίζουν τη ζωτική σημασία της προώθησης της έρευνας και της καινοτομίας, εξακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση ως σύνολο να μην αξιοποιεί επαρκώς τις δυνατότητές της, ούτε σε ανθρώπινο δυναμικό ούτε σε ικανότητα χρηματοδότησης.

Τα εθνικά μεταρρυθμιστικά προγράμματα βέβαια αναγνωρίζουν όλα ως πρόκληση τις πολιτικές για την έρευνα, την καινοτομία και τις εφαρμογές τους. Για τη χρηματοδότηση, κατά τη γνώμη μου, δεν έχει τόση σημασία η επίτευξη του μέγιστου επιδιωκόμενου ποσοστού όσο η μεταρρύθμιση των δημόσιων συστημάτων έρευνας που συνδυάζεται με την αναδιάρθρωση και προαγωγή της αποτελεσματικότητας των πανεπιστημιακών επιστημονικών ιδρυμάτων και των ερευνητικών προγραμμάτων και, γενικότερα, με τη διάχυση του ενδιαφέροντος για γνώση και έρευνα σε ανανεωμένα εκπαιδευτικά συστήματα και σε αποδοτικά προγράμματα διά βίου μάθησης.

Η διευκόλυνση των συμπράξεων του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα και οι διασυνοριακές συνεργασίες είναι εξίσου σημαντικές επενδύσεις για περισσότερη έρευνα και επίτευξη της διάδοσης της καινοτομίας. Παράλληλα με την κρατική χρηματοδότηση, η ορθή διαχείριση των κοινοτικών δημοσιονομικών πόρων και χρηματοδοτικών μέσων με τη φροντίδα της Επιτροπής και η πρόσβαση στη δανειοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αναμένεται να εξασφαλίσουν αύξηση ερευνητικών δραστηριοτήτων κυρίως από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Στα πλαίσια της περιφερειακής σύγκλισης στην τεχνολογική πρωτοπορία και ανάπτυξη και της επίτευξης της ενιαίας αγοράς εργασίας κρίνεται θετικά η πρόθεση συμμετοχής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε ευρωπαϊκές πλατφόρμες τεχνολογίας. Η μεγιστοποίηση της απόδοσης όμως γίνεται με την προώθηση του ανθρώπινου δυναμικού, με την αριστεία και τη δημιουργική συνεργασία της ανώτατης εκπαίδευσης και των φορέων διά βίου μάθησης με τον επιχειρησιακό και παραγωγικό τομέα. Έτσι, κύριε Επίτροπε, η Ευρώπη θα γίνει παγκόσμια ανταγωνιστική στην έρευνα όπως έγινε και στο ποδόσφαιρο.

  Wiesław Stefan Kuc (PSE). – (PL) Κυρία Πρόεδρε, η συζήτηση που ολοκληρώθηκε πριν από λίγα λεπτά αφορούσε παρόμοια ζητήματα. Όλοι οι ομιλητές περιέγραψαν πολύ καλά την κατάσταση. Για να αναπτυχθεί, πρέπει κανείς να επενδύει. Αυτό περιλαμβάνει τις επενδύσεις για επιστημονική έρευνα και καινοτομία. Η πρόταση ψηφίσματος του Κοινοβουλίου περιλαμβάνει αυτή την αυταπόδεικτη αλήθεια, καθώς και μια λεπτομερή ανάλυση της κατάστασης και της κατεύθυνσης που πρέπει να ακολουθηθεί κατά τη λήψη μελλοντικών μέτρων. Ωστόσο, οι δηλώσεις ότι η Ευρώπη δεν επιδιώκει την απόκτηση νέας γνώσης, ότι δεν μπορεί να μοιραστεί τη γνώση και ότι δεν στηρίζει οικονομικά τη γνώση μοιάζουν πολύ δυσοίωνες.

Αυτό πρέπει να αλλάξει! Πρέπει να αρχίσουμε να επενδύουμε περισσότερο στη βασική έρευνα, ενώ οφείλουμε να επεκτείνουμε τον ορισμό των δημοσίων χρηματοδοτήσεων στις επενδύσεις για την έρευνα και την ανάπτυξη. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να αυτοϋπονομευθούμε. Αν δεν λάβουμε τα αναγκαία μέτρα, θα μετατραπούμε από μια σύγχρονη και δυναμική Ευρώπη, η οποία θεωρείται ελκυστική από πολλούς πολίτες τρίτων χωρών, σε τεχνικό, τεχνολογικό και οικονομικό τέλμα στο οποίο οι Ευρωπαίοι δεν θα επιθυμούν να ζήσουν ή να εργαστούν και το οποίο ελάχιστα θα αγαπούν.

  Romana Jordan Cizelj (PPE-DE). – (SL) Καταρχάς, θέλω να συγχαρώ την εισηγήτρια διότι απέδειξε ότι, αν ανταποκριθούμε καταλλήλως στις σύγχρονες κοινωνικές διαδικασίες, μπορούμε να εκμεταλλευτούμε προς όφελός μας την «παγκοσμιοποίηση», παρά το γεγονός ότι η λέξη αυτή ηχεί σε όλη την Ευρώπη ως απειλή.

Ειδικότερα, επέστησε την προσοχή μας σε τρεις τομείς στους οποίους παρουσιάζονται αδυναμίες: στη δημιουργία νέας γνώσης, στη συνεργασία για τη δημιουργία και τη χρησιμοποίηση νέας γνώσης, καθώς και στη χρηματοδότηση. Θέλω επίσης να επιστήσω την προσοχή σε τρεις τομείς οι οποίοι θα είναι, κατά τη γνώμη μου, κρίσιμοι για την επιτυχημένη υλοποίηση του προγράμματος της Λισαβόνας: πρώτον, η έρευνα, δεύτερον, η συνέργεια μεταξύ εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών και, τέλος, το Ευρωπαϊκό Τεχνολογικό Ίδρυμα.

Πρώτον, η Επιτροπή, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, έχει καταθέσει κατάλληλη πρόταση για το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα. Πρέπει να ολοκληρώσουμε τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα το ταχύτερο δυνατόν, έτσι ώστε να ξεκινήσει εγκαίρως η εφαρμογή του. Οι δημοσιονομικοί πόροι για το εν λόγω πρόγραμμα μειώθηκαν σημαντικά κατά τις διαπραγματεύσεις σχετικά με τις δημοσιονομικές προοπτικές, και γι’ αυτό ο προϋπολογισμός για την έρευνα πρέπει να υλοποιηθεί εξολοκλήρου. Δεν υπάρχει δικαιολογία για περαιτέρω μείωση αυτών των πόρων.

Δεύτερον, η λήψη μέτρων σε επίπεδο ΕΕ μπορεί να ενθαρρύνει τα επιμέρους κράτη μέλη να λάβουν δικά τους μέτρα. Ο μόνος τρόπος για να επιτύχουμε ικανοποιητικά αποτελέσματα είναι να συνδυάσουμε τη δράση σε επίπεδο ΕΕ με τις προσπάθειες που καταβάλλουν τα κράτη μέλη. Καλώ, συνεπώς, την Επιτροπή να παρακολουθεί προσεκτικά τις ενέργειες των επιμέρους κρατών και να προβάλλει δημοσίως παραδείγματα επιτυχημένων κρατών ή πρακτικών.

Τρίτον, είναι επίσης σημαντική η επίτευξη συνέργειας μεταξύ τομέων της εκπαίδευσης, της έρευνας και της ανάπτυξης, αφενός, και της οικονομίας, αφετέρου. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι η Επιτροπή αναλαμβάνει δράση για την προαγωγή αυτής της συνεργασίας – αναφέρομαι εν προκειμένω στο Ευρωπαϊκό Τεχνολογικό Ίδρυμα. Για να μην παραμείνει η πρόταση αυτή απλή πολιτική φιλοδοξία, πρέπει να γνωρίζουμε πολύ καλά τις απόψεις όλων των ενδιαφερομένων. Πρέπει να προαγάγουμε την πραγματική ανάπτυξη εντός του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας και να αποτρέψουμε την περαιτέρω περικοπή κονδυλίων για τη χρησιμοποίησή τους στην επέκταση της γραφειοκρατίας. Σας ευχαριστώ!

  Πρόεδρος. Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο στις 12.30.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Gábor Harangozó (PSE). – (EN) Αυτή η έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας για την εφαρμογή του προγράμματος της Λισαβόνας είναι πολύ επίκαιρη καθώς βρισκόμαστε στις παραμονές της οριστικοποίησης των διαπραγματεύσεων σχετικά με τη νομοθετική δέσμη για τη νέα πολιτική συνοχής. Η αναζωογόνηση των στόχων της στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση αποτελεί σημαντική πτυχή αυτού του νέου νομοθετικού πλαισίου, καθώς έχει ήδη σημειωθεί υπερβολική καθυστέρηση όσον αφορά τον στόχο να καταστεί η Ευρώπη η πιο δυναμική και ανταγωνιστική οικονομία της γνώσης στον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, δεν μπορώ παρά να στηρίξω την έκθεση της κ. del Castillo Vera και την έμφαση που δίδεται σε αυτή στη βελτίωση του ευρωπαϊκού περιβάλλοντος στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας. Ειδικότερα, χαιρετίζω την έμφαση στις δυνατότητες των μικρών και μεσαίων καινοτόμων επιχειρήσεων για την επίτευξη των στόχων της ατζέντας της Λισαβόνας καθώς και το αίτημα προώθησης της δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης προκειμένου να βελτιστοποιηθεί η κοινοτική οικονομική ενίσχυση. Τέλος, αξίζει να υπογραμμιστεί, σύμφωνα με την έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας της κ. del Castillo Vera, η πραγματικά επείγουσα ανάγκη καλύτερης εναρμόνισης του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων εθνικών στρατηγικών, αν όντως επιθυμούμε να ενισχύσουμε τις δυνατότητες της Ευρώπης στους τομείς της ανάπτυξης και της απασχόλησης.