Volledig verslag van de vergaderingen

Donderdag 6 juli 2006 - Straatsburg

13.2. Mauritanië (debat)

  De Voorzitter. – Aan de orde zijn zes ontwerpresoluties over Mauritanië⁽¹⁾.

  Marie Anne Isler Béguin (Verts/ALE), auteur. – (FR) Mijnheer de Voorzitter, commissaris, dames en heren, ofschoon het een ACS-lidstaat is behoort Mauritanië tot de vergeten landen van deze planeet. De Europese landen hebben te lang de ogen gesloten voor de dictatuur van president Ould Taya die tegenstanders van zijn regime gevangen zette, martelde en verdreef. Het Parlement en de Europese instellingen gaven niet thuis toen wij vroegen om een waarnemingsmissie te sturen tijdens de presidentsverkiezingen van 2003, terwijl er nota bene kandidaten in de gevangenis zaten. De Unie hield zich te zeer op de vlakte na de gebeurtenissen van 3 augustus 2005 waarbij de dictator zonder enig bloedvergieten werd afgezet, terwijl we wisten dat het land op het punt stond te exploderen. Ik ben blij dat we in 2004 binnen het Europees Parlement het eerste discussieplatform hebben georganiseerd dat op neutraal terrein Mauritanische burgers, politieke partijen en officiële vertegenwoordigers samenbracht om het pad naar de democratie te effenen.

Vandaag brengen we hulde aan de Unie die het democratiseringsproces in Mauritanië steunt, op basis van een publieke consensus achter de Militaire Raad voor gerechtigheid en democratie. Deze overgangsinstantie is al haar verbintenissen aangegaan met de oprichting van een onafhankelijke nationale verkiezingscommissie, de afschaffing van de mediacensuur en met het houden van een referendum op 25 juni jongstleden, waarvan het goede verloop door internationale waarnemers werd geprezen. En ik ben blij dat de Unie heeft toegezegd een waarnemingsmissie te sturen voor de verkiezingen in november van dit jaar, hetgeen garandeert dat elke Mauritanische burger zijn of haar stemrecht kan uitoefenen.

De opbrengst van de oliewinning moet tenslotte worden aangewend voor onderwijs, gezondheidszorg en het ontwikkelen van de Mauritaanse bevolking. De oliewinning, die geen eeuwig leven beschoren is, mag geen schade berokkenen aan de biodiversiteit in zee en langs de kust, maar moet bijvoorbeeld de Banc d’Argouin beschermen tegen alle vormen van vervuiling en duurzaam beheer mogelijk maken van de visstand, die voor de Mauritaniërs zo belangrijk is.

Ik ben blij dat de autoriteiten samen met de Unie een opener debat zijn aangegaan over de visserijakkoorden teneinde te komen tot een eerlijk akkoord. Het verbieden van fabrieksschepen zoals de “Atlantic Dawn” is daarvoor een eerste vereiste. Tot slot – en hiermee eindig ik – moet de geplande samenwerking in de strijd tegen immigratie de werkgelegenheid in Mauritanië bevorderen en migranten een ontvangst bieden die past bij de Europese waarden.

  Tobias Pflüger (GUE/NGL), auteur. - (DE) Mijnheer de Voorzitter, volgens de pers is Mauritanië nu een model voor democratie in Afrika en de EU heeft haar betrekkingen met dit land officieel hersteld, maar ziet de situatie er inderdaad zo rooskleurig uit? Absoluut niet! Het is toe te juichen dat er een referendum over een nieuwe grondwet in Mauritanië zal worden gehouden en dat met name de macht van de president daarmee wordt ingeperkt, maar volgens de informatie die beschikbaar is, is er in Mauritanië nog steeds sprake van slavernij en dat is volstrekt onaanvaardbaar. Daar moet actie tegen worden ondernomen, niet in de laatste plaats door de EU. Mauritanië kan eveneens worden genoemd in verband met de wijze waarop de Europese Unie vluchtelingen behandelt, waarvan een groot deel naar dat land wordt gestuurd, waar ze aan hun lot worden overgelaten. De EU maakt haar afweer tegen vluchtelingen meer en meer van militaire aard - het Frontex- agentschap is daar een goed voorbeeld van.

Onlangs vonden er grote militaire manoeuvres plaats in Kaapverdië; oorspronkelijk was het de bedoeling dat deze in Mauritanië zouden plaatsvinden, maar de reden waarom dit niet gebeurde, was dat Frankrijk tegen was. Ik heb eens gekeken naar het scenario van deze manoeuvres die inderdaad enigszins van doen hebben met het afweren van vluchtelingen. De UNHCR heeft inmiddels opgemerkt dat er bijvoorbeeld geen controle van de individuele vluchtelingenstatus meer wordt uitgevoerd in Lampedusa, waar vele vluchtelingen uit Mauritanië wonen, en dat nu het beginsel van de zogenaamde “veilige derde landen” wordt ingevoerd. Dat leidt er stap voor stap toe dat vluchtelingen uiteindelijk niet eens meer naar de Europese Unie kunnen komen.

Wij moeten er derhalve op aandringen dat mensen in nood hulp wordt geboden. De EU is op dit moment een regelrechte deportatiemachine aan het opbouwen en daar moet beslist een einde aan komen. Bovendien moet er ondersteuning worden gegeven aan de verdere democratisering van Mauritanië.

  Bernd Posselt (PPE-DE), auteur. - (DE) Mijnheer de Voorzitter, Mauritanië vormt samen met Marokko een oude cultuur die eeuwenlang zeer intensieve handel met Europa heeft gedreven en die wordt gekenmerkt door een hoogontwikkelde literatuur en tradities ten aanzien van goed georganiseerde handel, hoffelijkheid, uitgebreide landbouw en vroege vormen van industrie en ambachten. Het is altijd een bloeiende cultuur geweest en veel daarvan is vandaag de dag nog zichtbaar.

Het is daarom des te erger dat Europeanen dit land volledig vergeten zijn. Ik hoop dat er nu meer aandacht aan Mauritanië wordt besteed, niet alleen vanwege de situatie met de vluchtelingen, hoe lastig deze ook is, of vanwege de beëindiging van de visserijovereenkomst.

Mijns inziens verdient dit land onze volledige steun. Het referendum was een duidelijk signaal in de richting van een democratische ontwikkeling in een land dat een belangrijke brug vormt tussen het Middellandse-Zeegebied en West-Afrika en dat het zwaar te verduren heeft vanwege natuurrampen en andere problemen, waarbij het met name op het gebied van landbouw een verrassend innovatief vermogen aan de dag heeft gelegd.

Ik deel eveneens de mening van degenen die vinden dat er zeer zorgvuldig moet worden omgegaan met dit land met zijn natuurlijke reserves en maritieme hulpbronnen. Dat betekent daarentegen niet dat wij de wateren van Mauritanië nu moeten beroven van alle hulpbronnen, aangezien het land daarvan afhankelijk is, waarbij het eveneens is aangewezen op de winning van bepaalde ruwe grondstoffen die daar aanwezig zijn en die feitelijk zijn enige bron van inkomsten vormen.

Om die reden moeten wij een zeer zorgvuldig beleid voeren - een beleid waarmee Mauritanië in staat wordt gesteld beter voor zichzelf te zorgen, waarmee het zichzelf kan redden uit een situatie waarin het dikwijls enorm wordt uitgebuit en waarmee het in een nieuwe democratische vorm weer een land kan worden met een trotse en oude onafhankelijke traditie. Voorwaarde daarvoor is dat de macht van de president wordt ingeperkt, dat de verkiezingslijsten en de volkstellingen worden verbeterd en dat er verkiezingen worden gehouden die daadwerkelijk democratisch zijn en waaraan alle inwoners van Mauritanië op gelijkwaardige wijze kunnen deelnemen.

  Marios Matsakis (ALDE), auteur. - (EN) Mijnheer de Voorzitter, eindelijk lijkt de Republiek Mauritanië behoedzaam en geleidelijk op te schuiven in de richting van een uiteindelijk herstel van de democratie en respect voor de mensenrechten. Tot dusverre hebben de overgangsautoriteiten zich gehouden aan hun beloften over de tijdsplanning van de verkiezingen, en het referendum van de afgelopen maand heeft, ondanks grote praktische problemen, laten zien dat er een geweldig grote meerderheid is voor dringende en levensbelangrijke grondwettelijke veranderingen.

De overgang naar democratie wordt volledig gesteund door de nieuwe politieke partijen en de burgermaatschappij, en er lijkt, op zijn minst in principe, overeenkomst te bestaan over terugkeer van de vluchtelingen vanuit de buurlanden waar ze naartoe waren gevlucht uit gerechtvaardigde angst voor hun leven.

Als de opvang van de vluchtelingen op de juiste manier wordt geregeld en de corruptie buiten de deur kan worden gehouden, bieden de nieuwe oliebronnen die in Mauritanië worden geëxploiteerd, de mogelijkheid van financiële voorspoed die ten goede kan komen aan het hele volk, met name op terreinen van onderwijs en gezondheidszorg.

Deze gezamenlijke ontwerpresolutie is er voornamelijk op gericht het volk van Mauritanië te steunen bij hun moeizame overgang naar democratie waar zo reikhalzend naar uit wordt gekeken, in de hoop dat dit nobele doel kan worden bereikt in vriendschap en op vreedzame wijze, en binnen de eerder met alle betrokken partijen overeengekomen tijdschema’s.

  Marie-Arlette Carlotti (PSE), auteur. – (FR) Mijnheer de Voorzitter, op 3 augustus 2005 werd het regime van ex-president Ould Taya omvergeworpen, waarna een militaire raad verklaarde een einde te willen maken aan de totalitaire praktijken en een democratie tot stand te willen brengen. Vermoedelijk waren deze verklaringen dan ook alleen bedoeld om wat door de internationale gemeenschap wordt bestempeld als een staatsgreep te rechtvaardigen.

Al snel wordt duidelijk dat er geen druppel bloed is vergoten, dat de overgangsautoriteiten een dialoog zijn aangegaan met alle politieke partijen en met de burgermaatschappij, een verkiezingsagenda hebben opgesteld en het ongebruikelijke besluit hebben genomen zich kandidaat te stellen bij de komende verkiezingen. We krijgen dan ook het gevoel dat er iets gaande is in Mauritanië en dat dit wellicht de kans is het land van de dictatuur te bevrijden.

Aan ons nu de taak het op gang gebrachte democratiseringsproces te begeleiden, met inachtneming van het tijdsplan dat de Mauritaniërs zelf hebben opgesteld. In dit verband verheug ik me over het verloop van het onlangs gehouden referendum over de grondwet. Ik steun INEC, dat er echter voor moet zorgen dat elke Mauritaniër zijn of haar identiteitspapieren krijgt zodat ze kunnen stemmen bij de komende verkiezingen, en dat Mauritaniërs die in het buitenland wonen kunnen deelnemen aan toekomstige verkiezingen. Ook vind ik het een goede zaak dat de politieke partijen een podium wordt geboden om campagne te voeren en met voorstellen te komen om de situatie van het Mauritanische volk te verbeteren.

  Michael Gahler, namens de PPE-DE-Fractie. - (DE) Mijnheer de Voorzitter, als we horen dat er in Afrika weer een staatsgreep heeft plaatsgevonden, dan zijn we geneigd te denken dat de ene dictator de andere opvolgt en het land verder uitbuit. Gelukkig lijkt hetgeen er na de staatsgreep van 3 augustus 2005 in Mauritanië is gebeurd, anders te zijn.

Er is niet alleen een tijdschema gevolgd, waarbij er in juni na de staatsgreep een grondwettelijk referendum heeft plaatsgevonden en er vermoedelijk in november verkiezingen worden gehouden, alles is tevens verlopen in overeenstemming met alle politiek betrokkenen, de militaire raad, de overgangsregering en met alle instellingen - zoals de onafhankelijke verkiezingscommissie - die in het leven zijn geroepen. Dat op zich is mijns inziens al bijzonder opmerkelijk. Een gemeenschappelijke delegatie van de ACS en de EU is daar naartoe gegaan om te bekijken hoe de situatie eruit zag, hetgeen een goed voorbeeld is van de wijze waarop noord en zuid problemen en conflicten gezamenlijk kunnen aanpakken.

Nu de procedure van artikel 96 met Mauritanië is afgesloten, hoop ik dat wij onze hulp weer volledig ter beschikking zullen stellen. Wij moeten er echter eveneens voor zorgen dat de inkomsten uit de olievoorraden, die ten gevolge van een overeenkomst met een Australische onderneming volledig zijn geplunderd, aan de inkomenszijde van de begroting van het land tevoorschijn komen, zodat de hulpbronnen die het land tot zijn beschikking heeft, ook daadwerkelijk beschikbaar zijn voor de burgers.

De kernpunten zijn reeds genoemd. Er zijn vluchtelingen die weer moeten kunnen terugkeren. Er zijn anderen die hun economische activiteiten in diverse sectoren weer moeten kunnen oppakken, en ik hoop dat wij dit land samen weer verder op weg helpen. Juist nu, nu het op de goede weg lijkt te zitten, mogen wij niet vergeten alle betrokken partijen aan te moedigen om de ingeslagen weg te blijven volgen.

  Alain Hutchinson , namens de PSE-Fractie. – (FR) Mijnheer de Voorzitter, met het gevaar te herhalen wat mijn voorgangers hebben gezegd, wilde ik namens mijn fractie eveneens het belang benadrukken van wat zich momenteel in Mauritanië afspeelt en erop wijzen dat het Parlement zich sinds de staatsgreep, waarover meerdere afgevaardigden reeds hebben gesproken, niet één keer aandacht heeft besteed aan de situatie in dit land, dat door vrijwel iedereen in de steek gelaten is. Ik denk dan ook dat de resolutie precies op tijd komt, nu daar net een belangrijk democratiseringsproces op gang is gebracht.

Wat we vandaag vooral moeten benadrukken met deze resolutie is de wens van de Europese Unie, en van ons Parlement in het bijzonder, om de situatie van Mauritanië en de manier waarop het land zich ontwikkelt goed in de gaten te houden, en waar we maar kunnen bij te dragen aan het democratiseringsproces, want op 25 juni jongstleden vond het referendum over een nieuwe grondwet plaats. Er blijven uiteraard nog een aantal taken over aan Mauritanische zijde; zoals Marie-Arlette Carlotti zojuist al zei moet met name het kiesregister nog worden ingevuld, een taak die wij ook vermelden in de resolutie. Ook moet het Parlement zich nog buigen over een verzoek van de Mauritaanse autoriteiten, namelijk het uitzenden door de Commissie van een waarnemingsmissie voor de komende verkiezingen in Mauritanië: de parlements- en gemeenteraadsverkiezingen van november en de presidentsverkiezingen van maart volgend jaar. Ik denk dat deze missie belangrijk is en dat het Parlement en de Commissie op dit punt de noodzakelijke initiatieven moeten nemen.

  Peter Mandelson, lid van de Commissie. - (EN) Mijnheer de Voorzitter, na de staatsgreep van vorig jaar besloot de EU overleg te voeren met de Islamitische Republiek Mauritanië onder lid 96 van de herziene Overeenkomst van Cotonou.

De eerste bijeenkomst was vriendschappelijk en constructief. Zij werd bijgewoond door vertegenwoordigers van Mauritaanse politieke partijen en de burgerbevolking, die de gelegenheid kregen hun standpunten te presenteren, en door een groep ambassadeurs van de ACS-landen. Mauritanië ging 23 verbintenissen aan op de terreinen van respect voor democratische principes, fundamentele vrijheden en rechten, de rechtsstaat en behoorlijk bestuur. Bovendien werd een verbintenis aangegaan met betrekking tot bewaking van de processen en verslaglegging.

Bij de eerste bijeenkomst heeft de Commissie de Mauritaanse autoriteiten aangemoedigd te zorgen voor een zo breed mogelijke registratie van kiezers in het land zelf en in het buitenland, en voor deelname aan het grondwettelijke referendum en de diverse verkiezingen die moesten worden gehouden gedurende de overgangsperiode.

De Commissie heeft ook aangedrongen op het creëren van een gelijk speelveld voor de verkiezingen met behulp van eerlijke mechanismen voor de financiering van partijen en de garantie van een onpartijdige houding van de zijde van het leger, de overgangsregering, het ambtenarenapparaat en de rechters. De Commissie heeft de overgangsautoriteiten uitgenodigd zich rekenschap te geven van de problemen in het verleden, waarvan de belangrijkste de gevolgen van slavernij en het etnische geweld van 1989-1990 zijn, toen tienduizenden omkwamen of hun bezittingen verloren en naar de buurlanden vluchtten.

Hoewel de Commissie inziet dat de overgangsperiode te kort is om de nieuwe autoriteiten in staat te stellen alle problemen op te lossen, heeft zij hen toch aangeraden op al die terreinen duidelijk actie te ondernemen. Met de verbintenissen die Mauritanië is aangegaan, wordt, naar de mening van de Commissie, aandacht geschonken aan alle grote problemen waar het land voor staat. De autoriteiten hebben de formulering ervan voor een groot deel gebaseerd op de uitkomsten van de nationale raadplegingen van oktober 2005, waaraan alle betrokkenen deelnamen en die een brede nationale consensus te zien gaven.

Voortgang bij de implementatie van de Mauritaanse verbintenissen heeft ertoe geleid dat de EU heeft kunnen constateren dat er vooruitgang is geboekt en dat het overleg is afgesloten per eind mei 2006. Gezien echter de maatregelen die nog steeds moeten worden uitgevoerd, zal de EU een uitgebreidere politieke dialoog voeren met de regering gedurende een periode van achttien maanden. In dat kader is ook voorzien in het sturen van verkiezingswaarnemingsmissies bij de komende verkiezingen, en een eerste evaluatiemissie zal volgende week plaatsvinden.

  De Voorzitter. – Het debat is gesloten.

De stemming vindt na afloop van de debatten plaats.

(1) Zie notulen.