Volledig verslag van de vergaderingen

Woensdag 11 oktober 2006 - Brussel

22. De situatie van de sector kleinfruit en kersen die voor verwerking zijn bestemd (debat)

  De Voorzitter. - Aan de orde is de mondelinge vraag (O-0085/2006) van Joseph Daul en Janusz Wojciechowski, namens de Commissie landbouw, aan de Commissie, over de situatie van de sector kleinfruit en kersen die voor verwerking zijn bestemd (B6-0435/2006).

  Czesław Adam Siekierski (PPE-DE), auteur. - (PL) Mijnheer de Voorzitter, wij zien dat het belang van de groenten- en fruitmarkt steeds groter wordt. Dit is gedeeltelijk het resultaat van de stijgende consumptie en van de belangstelling onder de landbouwers voor de teelt van deze producten, gezien het extra inkomen dat zij hiermee kunnen verwerven. Tijdens de toetredingsbesprekingen waren er weliswaar goede oplossingen gevonden voor tomaten, perziken en citrusvruchten, maar bereidheid om ook de problemen van de markt kleinfruit op te lossen was er bij de EU niet. 2004 was een moeilijk jaar voor de telers van kleinfruit in Polen. In juli 2004 heb ik een eerste brief hierover geschreven aan de heer Fischler, de voormalige commissaris voor landbouw. In diezelfde tijd is de Commissie begonnen met de vereenvoudiging van de gemeenschappelijke ordening van de markten voor groenten en fruit, waarover zij in augustus 2004 verslag uitbracht. In maart 2005 heeft het Parlement een standpunt terzake ingenomen.

Na talrijke interventies en redevoeringen van Poolse Parlementsleden in de Commissie landbouw zijn wij er eindelijk in geslaagd voorzitter Daul ervan te overtuigen deze zaak ter sprake te brengen. Het gevolg was dat Polen in april en juli 2005 werd bezocht door deskundigen van de Europese Commissie, die het vraagstuk van de markt kleinfruit en kersen in Polen onderzochten en een verslag opstelden. In 2005 waren de Poolse telers van kleinfruit geconfronteerd met een negatief productierendement. De Commissie landbouw van het Europees Parlement besloot om in 2006 ook een bijeenkomst in Polen te beleggen. Daardoor konden de leden de grote problemen waar hun Poolse collega’s gewag van hadden gemaakt, met eigen ogen aanschouwen. De commissaris - die hier vandaag niet aanwezig is - was inmiddels ook goed op de hoogte gebracht van de problemen. Ik vraag mij trouwens af of er iemand in de Commissie is die de moeite heeft genomen om te tellen hoe vaak de leden van het Parlement over dit probleem hebben gesproken.

Tijdens het bezoek aan Polen presenteerde de Commissie voor het eerst een verslag over de situatie in de sector kleinfruit, kersen en kersen voor verwerking. Het verslag is echter onvolledig aangezien hierin geen rekening wordt gehouden met het gebrek aan horizontale integratie, oftewel met de betrekkingen tussen landbouwer en verwerker. Evenmin wordt daarin vermeld dat de telers afwezig zijn in de eigendomsstructuur van deze sector en dat buitenlands kapitaal de overhand heeft. Hierin worden ook geen scenario’s beschreven voor de waarschijnlijke ontwikkeling van de situatie op de markt kleinfruit in de toekomst. Daarin wordt gezegd dat alle problemen van deze bijzondere Poolse markt zichzelf moeten oplossen. 2006 bleek, evenals de twee voorgaande jaren, weer een uiterst moeilijk jaar te zijn voor de telers van kleinfruit en was een crisisjaar. De Commissie landbouw heeft er daarom op aangedrongen dat de activiteiten in deze sector worden versneld en geïntensiveerd. Het resultaat daarvan is dit debat van vandaag en de resolutie die het Parlement morgen tijdens de stemming zal aannemen. Wij hebben nu de definitieve versie, dus laten wij haar even doornemen.

De leden van het Parlement doen een beroep op de Europese Commissie en vragen haar om eindelijk in actie te komen voor de verbetering van het concurrentievermogen van de sector kleinfruit in de EU. Ten tweede moet de Commissie onmiddellijk iets ondernemen om de buitensporig hoge import van kleinfruit uit derde landen te beperken. Zoals wij weten heeft het Antidumping Comité gisteren besloten om onmiddellijke rechten op te leggen aan door Chinese bedrijven geëxporteerde bevroren aardbeien. De aanvullende rechten zullen, naar gelang van de situatie, 0, 12,6 of 32,4 procent bedragen. Ten derde zou er een steunmechanisme voor telersgroepen moeten worden ingevoerd, waarmee de telers zouden moeten aangemoedigd dergelijke groepen te vormen. Zo word voorgesteld het steunpercentage voor opgerichte en erkende groepen te verdubbelen. Ten vierde zouden ook andere instrumenten moeten worden ingevoerd, zoals een speciale vrijwaringsclausule, invoerprijsmechanismen of de opneming van kleinfruit op de lijst van gevoelige producten. Ten vijfde wordt aanbevolen om met het oog op de stabilisering van de markt een systeem ten uitvoer te leggen voor de ondersteuning van de verwerking van kleinfruit, zoals aardbeien en frambozen. Dat systeem zou moeten lijken op wat momenteel in gebruik is voor tomaten, perziken of citrusvruchten.

Ik weet dat commissaris Fischer-Boel - die vandaag niet aanwezig is - hier nogal sceptisch tegenover stond, en daarom zou het misschien de moeite waard zijn om na te gaan of er geen regionaal betalingssysteem ingevoerd kan worden voor de teelt van kleinfruit voor verwerking. Dat zou bovenop de huidige steun in het kader van het SAPS-systeem moeten komen. Een soortgelijke oplossing is ook voorgesteld voor de hervorming van de bananenmarkt, waar de regels voor de toekenning van steun aan producten uitgedrukt in tonnen zijn veranderd, met dien verstande dat er nu sprake is van steun berekend per areaal. Om het concurrentievermogen van de sector te verhogen, moeten deze betalingen gekoppeld worden aan de verplichting om lid te worden van een telersgroep of telersorganisatie en aan de verplichting om de productopbrengst te verkopen binnen een contractueel kader. In de resolutie staat ook een aantal interessante maatregelen en voorstellen.

De telers van kleinfruit hebben drie jaar verloren en gezien het tempo van de markthervormingen zullen zij waarschijnlijk nog eens twee jaar verliezen. Wetgevingsvoorstellen voor de oplossing van de problemen in de groenten- en fruitsector zijn pas voor april 2007 gepland.

  Neelie Kroes, lid van de Commissie. - (EN) Dank u voor uw vraag. Als ik het wel heb, omvat die zes punten, en ik zal ze een voor een behandelen.

Punt een: gisteren hebben de diensten van de Commissie in het Antidumping Comité aan de lidstaten een ontwerpverordening voorgelegd inzake de heffing van tijdelijke aanvullende rechten op de import van bevroren aardbeien uit China. De schriftelijke procedure voor de goedkeuring hiervan door de Commissie loopt momenteel.

Punt twee: de kwestie van het lage organisatieniveau in de nieuwe lidstaten zal behandeld worden in het kader van de voorbereidingen op de voorstellen tot hervorming van de gemeenschappelijke ordening der markten voor groenten en fruit.

Punt drie: de Commissie heeft recentelijk voorgesteld de voorschriften voor staatssteun te vereenvoudigen om crisissteun te vergemakkelijken. Zij stelt met name voor om onder bepaalde omstandigheden steun ter compensatie voor slechts weersomstandigheden weer vrij te stellen van voorafgaande toestemming door de Commissie.

Punt vier: de kwestie van crisisbeheersing zal in overweging worden genomen in de voorstellen die de Commissie zal doen voor groenten en fruit.

Punt vijf: de Commissie is niet voor de opstelling van door de EU gesubsidieerde rooiprogramma’s. De lidstaten hebben echter de mogelijkheid om nationale programma’s ten uitvoer te leggen, mits zij voldoen aan de voorschriften voor staatssteun.

Ten slotte punt zes: promotie is inderdaad een belangrijk aspect. Er zijn EU-fondsen beschikbaar voor het promoten van programma’s. Ik wil ook in herinnering roepen dat de het merendeel van de voornoemde aspecten wordt onderzocht in het proces tot voorbereiding van de hervormingsvoorstellen voor de gemeenschappelijke marktordening die de Commissie in de nabije toekomst op tafel zal leggen.

  Csaba Sándor Tabajdi, namens de PSE-Fractie. - (HU) Het actieplan dat de Europese Commissie heeft voorbereid vormt een goede basis, en het antidumpingbesluit met betrekking tot Chinese aardbeien is positief, ook al biedt het geen permanente oplossing. De enige geruststellende langetermijnoplossing zou zijn om deze producten - kersen, zure kersen, kleinfruit, champignons en maïs - onder te brengen in de categorie verse producten bestemd voor verwerking, zodat zij gaan behoren tot de producten die in aanmerking komen voor verwerkingssteun in het kader van de hervorming van de groenten- en fruitsector.

Dit zou met name voor de nieuwe lidstaten zeer belangrijk zijn, omdat de producenten in de nieuwe lidstaten dit jaar slechts 35 procent van de rechtstreekse betalingen ontvangen. Als de producten van deze sector niet gaan behoren tot de categorie verse producten bestemd voor verwerking, zal omvangrijke steun voor de nieuwe lidstaten uitblijven. Ik strijd hiervoor nu al ruim anderhalf jaar, en ik zal dat blijven doen.

  Janusz Wojciechowski, namens de UEN-Fractie. - (PL) Mijnheer de Voorzitter, weliswaar voeren wij nu pas een debat over kleinfruit, maar eigenlijk hebben wij hier al sinds het begin van deze legislatuur hard voor gevochten. Het verheugt mij ten zeerste dat er nu in dit Parlement begrip is gerezen voor de moeilijke situatie waarin telers van kleinfruit zich bevinden. Als Pools afgevaardigde wil ik al mijn collega’s hiervoor bedanken Ik dank u voor uw begripsvolle benadering van dit vraagstuk, dat vooral telers in mijn land treft. Ik dank u voor uw solidariteit, en daarbij richt ik mij vooral tot de collega’s van de Commissie landbouw die naar Polen zijn gereisd om ter plekke te gaan kijken en met de telers te spreken.

De ontwerpresolutie bevat maatregelen die onze boeren tevreden zullen stellen en de markt van kleinfruit zullen stabiliseren. Dat is erg belangrijk voor de toekomst van deze belangrijke sector. Bescherming tegen buitensporig hoge import, opneming van kleinfruit op de lijst van gevoelige producten, hogere steun voor telersgroepen en compensatie voor niet tijdens de crisis verkocht fruit zijn maatregelen die boordnodig zijn voor een oplossing.

Ik geloof dat de verklaringen in deze resolutie geen dode letter zullen blijven en dat de Europese Commissie snel zal komen met een specifieke ontwerpwetgeving. Als medeauteur van deze ontwerpresolutie vraag ik u om uw steun hiervoor.

  Zdzisław Zbigniew Podkański (UEN). - (PL)Mijnheer de Voorzitter, het debat van vandaag over de situatie in de sector kleinfruit en aardbeien voor verwerking is het hoogtepunt in meer dan twee jaar durende discussies over dit cruciale probleem voor Europese telers en verwerkers. Door het gebrek aan bescherming van de interne markt en door dumping, natuurrampen, lage prijzen, hebzucht en een gebrek aan eerlijk optreden van de kant van vele kopers, met name in nieuwe lidstaten zoals Polen, zijn er uiteindelijk enorme verliezen ontstaan voor de fruittelers. Dit geldt vooral voor een nieuwe lidstaat als Polen, waar tweederde van de totale EU-productie in deze sector vandaan komt.

De moeilijke situatie op de markt voor kleinfruit heeft de telers in de armste regio van Europa, Lubelszczyźna, het hardst getroffen. Daar komt een zesde van de totale productie vandaan. In mijn activiteiten als afgevaardigde heb ik dit vraagstuk op verschillende manieren aan de orde gesteld. Daarom ben ik blij dat ons debat vandaag zal worden afgesloten met een concrete oplossing die ons in staat zal stellen de fouten die wij tijdens de onderhandelingen in Kopenhagen hebben gemaakt goed te maken en een basis te leggen voor het besluit waar duizenden telers op wachten.

Ik dank daarom alle leden voor hun medewerking en kijk uit naar hun steun voor deze resolutie tijdens de stemming.

  Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk (UEN). - (PL) Mijnheer de Voorzitter, dit debat over de sector kleinfruit vindt plaats in een situatie waarin de Europese Commissie, na bijna twee jaar inspanningen door een groot aantal leden, heeft besloten om antidumpingrechten te heffen op bevroren aardbeien uit China. Dit is een lang verwacht besluit en wij hopen dat hiermee de bedreiging die van bevroren aardbeien tegen dumpingprijzen uit China uitgaat, zal worden beperkt. Ik hoop dat de Europese Commissie nu spoedig ook andere voorstellen uit de ontwerpresoluties van de heren Daul en Wojciechowski, zoals de vrijwaringsclausules, de invoerprijzen, de vergoeding van verliezen wegens slechte weersomstandigheden of een marktcrisis, en een sterk steunmechanisme voor telersgroepen en -organisaties.

  Neelie Kroes, lid van de Commissie. - (EN) Dank u voor uw bijdragen aan dit debat. Ik zal mijn collega, commissaris Fischer Boel, informeren over de vraagstukken die naar voren hebt gebracht.

Al deze punten worden uitvoerig in overweging genomen en besproken in het kader van de voorbereiding van de op til zijnde hervorming van de groenten- en fruitmarkten. Ik zal mijn uiterste best doen om te reageren op enkele van de door u naar voren gebrachte kwesties.

De vraag van de heer Tabajdi is afgestemd op de gedachte dat de Commissie steun zou moeten invoeren voor producentenorganisaties die kleinfruit verkopen aan de verwerkingsindustrie. Een ander punt dat hij naar voren brengt, heeft betrekking op de steun voor producentenorganisaties die kleinfruit verkopen aan de verwerkingsindustrie op het moment dat de huidige regelingen worden herzien in het kader van de hervorming van deze sector. De Commissie is van mening dat de invoering van een dergelijke steunregeling vanuit technisch oogpunt ontoereikend zou zijn. Bovendien zou dit niet het juiste tijdstip zijn en zou het ook niet in overeenstemming zijn met de aan de hervorming van het GLB ten grondslag liggende principes.

‘De Commissie dient met een oplossing te komen en maatregelen te treffen om de excessieve import van kleinfruit aan banden leggen, met name uit de landen die dumpingprijzen hanteren’. Het is waar dat bepaalde problemen waarmee de sector van voor verwerking bestemde aardbeien geconfronteerd is, voortkomen uit laaggeprijsde import van bevroren aardbeien uit derde landen. Gisteren heeft de Commissie de lidstaten, het Antidumping Comité en het Antisubsidie Comité een voorstel gedaan om tijdelijke antidumpingmaatregelen op te leggen aan de import van bevroren aardbeien uit China. De procedure voor goedkeuring door de Commissie loopt momenteel. In de andere subsectoren speelt import uit derde landen ofwel een marginale rol, bijvoorbeeld met betrekking tot zwarte bessen en zure kersen, of is deze gedurende de laatste jaren afgenomen, wat bijvoorbeeld het geval is met frambozen. In het geval van bevroren frambozen heeft Polen zijn marktaandeel in de laatste paar jaar kunnen vergroten, ten koste van de import uit derde landen.

Mijnheer Siekierski, u vroeg naar steunregelingen voor producentengroeperingen. Deze bestaan zowel in de gemeenschappelijke ordening der markten in de sector groenten en fruit als in de wetgeving voor plattelandsontwikkeling. In haar verslag over de situatie in de sector kleinfruit en kersen heeft de Commissie aangegeven dat zij, in het kader van de hervorming van de gemeenschappelijke ordening der markten in de sector groenten en fruit, eventueel voorstellen zal doen voor specifieke aanvullende steun voor lidstaten met een laag organisatieniveau. Dit wordt onderzocht in de context van de voorbereiding van de hervorming.

De heer Siekierski, de heer Wojciechowski en anderen willen kleinfruit toevoegen aan de lijst van gevoelige producten, onder de speciale vrijwaringsclausule laten vallen en in het systeem van invoerprijzen opnemen. De speciale vrijwaringsclausule werd ingevoerd in de Uruguay-ronde voor producten waarvoor tarieven bestonden. In het geval van de groenten en fruit ging het om producten uit hoofde van het systeem van referentieprijzen. Het is niet langer mogelijk om de lijst van producten die onder de speciale vrijwaringen vallen, uit te breiden. Evenzo is het systeem van invoerprijzen van toepassing op producten die voorheen onder het systeem van referentieprijzen vielen. Het is niet mogelijk om kleinfruit in het systeem van invoerprijzen op te nemen.

  De Voorzitter. - Dank u, mevrouw de commissaris, voor uw informatie. Kersen zijn ook mijn favoriete fruitsoort en dus kan ik nu met een gerust hart gaan slapen. Ik hoop dat voor mijn collega’s hetzelfde geldt.

Tot besluit van het debat is er een ontwerpresolutie (B6-0525/2006⁽¹⁾) ingediend, overeenkomstig artikel 108, lid 5, van het Reglement.

Het debat is gesloten.

De stemming vindt morgen om 11.00 uur plaats.

(1) Zie notulen