De Voorzitter. - Aan de orde is de verklaring van de Commissie over het stelsel van algemene preferenties van de Europese Unie.
Peter Mandelson, lid van de Commissie. - (EN) Mijnheer de Voorzitter, het is mij een genoegen om nadere overwegingen over en de onderliggende filosofie van de SAP+-regeling met u te delen. Deze regeling is een belangrijk ontwikkelingsinstrument, dat bijdraagt aan economische voorspoed in ontwikkelingslanden en aan de vermindering van armoede en tegelijkertijd recht doet aan de blijvende noodzaak van fundamentele mensen- en arbeidsrechten, duurzame ontwikkeling en beginselen van goed bestuur.
Een van de belangrijkste prioriteiten van het communautair handelsbeleid is om in lijn met het ontwikkelingsbeleid op te treden en de doelstellingen van dat beleid te consolideren, waarbij het met name gaat om de bevordering van duurzame ontwikkeling en goed bestuur. Deze doelstelling is beter zichtbaar gemaakt in de SAP+-regeling, die de ontwikkelingslanden aanmoedigt te voldoen aan de internationale normen inzake sociale rechten, milieubescherming, bestuur en drugsbestrijding.
Het is de moeite waard eraan te herinneren dat de criteria voor de toekenning van SAP+-preferenties objectief en transparant zijn en in de bepalingen zelf openbaar zijn gemaakt, hetgeen in overeenstemming is met onze WTO-verplichtingen. Het succes van de SAP+-regeling is gelegen in de stimulans die ze de kandidaat-landen biedt voor ratificering van de cruciale IAO-conventies teneinde aan de SAP+-criteria te voldoen.
De SAP+-regeling heeft een rol gespeeld in het geval van El Salvador, dat de ratificatie-instrumenten van de ontbrekende IAO-conventies op 6 september 2006 heeft neergelegd. De toezichthoudende comités van de IAO hebben gerapporteerd dat de meeste kandidaat-landen voor het SAP+ substantiële wijzigingen in hun rechtssystemen hebben aangebracht, teneinde volledig te voldoen aan de rechten die in de IAO-conventies zijn neergelegd. Dat was een eerste vereiste voor de toekenning van SAP+-preferenties.
Het SAP+ is een instrument ter aanmoediging en ondersteuning, maar het kan niet alles in één keer oplossen. Het instrument moet stimulansen bieden en geen straffen uitdelen, en het dient ertoe om het elan in de hervorming vast te houden. Een ander doel is de integratie van de SAP+-landen in het wereldhandelssysteem. Ik ben ervan overtuigd dat deze integratie de betrokken landen zal helpen toe te werken naar een groter respect voor de in de conventies vervatte beginselen en de uitvoering van essentiële hervormingen.
Het is duidelijk dat na ratificering van deze conventies de daadwerkelijke uitvoering moet worden gecontroleerd. Bij de beoordeling van de voortgang in de uitvoering van de SAP+-voorwaarden wordt gekeken naar ontwikkelingen in het regeringsbeleid, de administratieve capaciteit en institutionele, juridische en budgettaire beperkingen. Bij een aantal van die aspecten zal er pas mettertijd verbetering optreden.
Op het gebied van het toezicht vertrouwt de EU, met name wat betreft de instelling van een eventuele intrekkingsprocedure, op de controlemechanismen en de expertise van de relevante organen die gespecialiseerd zijn in het houden van toezicht, zoals de IAO, voor welke de EU niet in de plaats kan treden.
Aan ons is echter een eigen rol toebedeeld als het gaat om de deugdelijke toepassing van de SAP-regeling. Die houdt in dat telkens wanneer de Commissie informatie ontvangt van vakbonden of andere belanghebbenden over ernstige en systematische schendingen van de vigerende internationale normen, zij grondig dient te onderzoeken of er in lijn met de SAP-verordening passende maatregelen kunnen worden getroffen. Een en ander zal goed worden gecoördineerd met de relevante toezichthoudende organen, waarbij het Parlement geregeld van de ontwikkelingen op de hoogte dient te worden gehouden.
Ik benadruk de belangrijke rol die het Europees Parlement en de parlementen van de betreffende landen kunnen vervullen, zowel bij het houden van toezicht als bij de bevordering van een doeltreffende tenuitvoerlegging van de wetgeving in de landen zelf.
De leden van dit Parlement wil ik op het hart drukken dat hun interparlementaire contacten van grote waarde zijn met het oog op de overbrenging van deze belangrijke boodschap. Ik ben gereed om met het oog hierop nog nauwer met u samen te werken.
Godelieve Quisthoudt-Rowohl, namens de PPE-DE-Fractie. - (DE) Mijnheer de Voorzitter, het stelsel van algemene preferenties heeft zijn nut bewezen, omdat het krachtige steun biedt aan de landen die ijveren voor duurzame ontwikkeling en good governance. Met deze landen drijven wij handel en onderhandelen we op voet van gelijkheid. Wij stellen onze markten voor hen open, en dat betekent dat er hierdoor, misschien pas op middellange termijn, een concurrentiesituatie ontstaat. Het is derhalve ook in ons belang om toezicht te houden op de naleving van het rechtsstelsel en de verdragen van de Verenigde Naties en de Internationale Arbeidsorganisatie. Wat dat betreft, staan wij volledig achter de inspanningen van de Commissie in dit verband.
Wij willen echter ook - en de commissaris heeft reeds te kennen gegeven dat hij daartoe bereid is -, dat de Commissie ons regelmatig op de hoogte houdt van ten eerste haar toezicht op de tenuitvoerlegging van de verschillende regelingen in de begunstigde landen, ten tweede eventuele sancties conform artikel 16 en ten derde de tussentijdse evaluatie van de efficiëntie van de SAP+-regels. Het SAP+ moet ons in staat stellen steun te verlenen en tegelijkertijd van de handel met de betrokken landen te profiteren. Daarbij dienen wij tevens rekening te houden met de gerechtvaardigde belangen van onze economie en arbeidsmarkt en een balans zien te vinden tussen de beide doelstellingen.
Antolín Sánchez Presedo, namens de PSE-Fractie. - (ES) Mijnheer de Voorzitter, waarde collega’s, ik schaar me volledig achter de verklaring van commissaris Mandelson en als rapporteur van het verslag over het schema van algemene tariefpreferenties (SAP) onderstreep ik eveneens het belang van SAP+ als prikkel voor de meest kwetsbare ontwikkelingslanden om in te zetten op duurzame ontwikkeling en goed bestuur.
Ik verwelkom het besluit van de Commissie van 21 december om de voordelen van dit schema te verlenen aan de vijftien landen die daarom gevraagd hebben, evenals de stappen die sindsdien zijn gezet door landen als Colombia, Venezuela en El Salvador met de ratificatie van belangrijke conventies van de IAO.
Met betrekking tot het functioneren van het schema wil ik op drie fundamentele punten wijzen. In de eerste plaats is het doel van het SAP onder andere de mensenrechten en arbeidsrechten te bevorderen door middel van handel. Deze koppeling is essentieel en mag niet verloren gaan. Handel moet een stimulans vormen voor het eerbiedigen van de mensenrechten en arbeidsrechten. We moeten vermijden dat protectionistische neigingen deze doelstelling afzwakken.
In de tweede plaats maakt het succes van het schema het nodig om het aantal begunstigde landen te verhogen. Een van de prioriteiten van de Commissie moet zijn om dat aantal aanzienlijk te verhogen, omdat deze landen op dit moment slechts 3 procent van de wereldbevolking vertegenwoordigen.
In de derde plaats moeten we de doelmatigheid van het schema waarborgen door middel van een intelligente uitvoering, waar ook het Europees Parlement zijn bijdrage aan levert. Het is belangrijk dat de Commissie met de begunstigde landen samenwerkt bij het voldoen aan hun verplichtingen. Daartoe moet zij verschillende initiatieven ontplooien en met name zorgen voor een strenge, regelmatige en transparante controle en evaluatie van de tenuitvoerlegging, alsmede voor deelname van de belangrijkste maatschappelijke partners en de begunstigde landen, zoals in het verslag van het Parlement wordt opgemerkt.
Ook moeten de vastgestelde sancties worden toegepast wanneer de beginselen op ernstige en stelselmatige wijze worden geschonden, en op die manier moeten de landen die de regels overtreden worden gestraft, maar niet de actoren die op adequate wijze aan hun verplichtingen voldoen.
Tot slot moet de Commissie, zoals ook in de ontwerpresolutie wordt gesteld, voor de volgende herziening van de verordening een studie naar de effecten van het schema uitvoeren, het functioneren van het schema analyseren en de hervormingen die worden uitgevoerd onderbouwen.
Sajjad Karim, namens de ALDE-Fractie. - (EN) Mijnheer de Voorzitter, de SAP-regeling is opgezet om degenen die in de wereldhandel het armst en meest kwetsbaar zijn, de gelegenheid te geven zich uit de armoede te verheffen. Er is geen vaste lijst van landen die in die categorie passen. Landen waar de SAP-regeling een succes is, kunnen opklimmen naar een nieuwe relatie met de EU. Niet alle beweging verloopt echter opwaarts: sommige landen staan er misschien wel slechter voor dan toen de regeling werd vernieuwd, als gevolg van omstandigheden waar ze geen enkele invloed op konden uitoefenen.
Pakistan is zo'n land. Ondanks de steun van dit Parlement onthield de Raad Pakistan de SAP+-status, wat ten koste ging van 300 000 banen en 40 miljoen per jaar BBP. Tragisch genoeg werden minder dan zes maanden na de inwerkingtreding van de SAP-regeling Pakistan en een groot deel van het door Pakistan bestuurde grondgebied van Kasjmir getroffen door een aardbeving, die volgens de Wereldgezondheidsorganisatie qua aantal slachtoffers en verwoesting de tsunami in de schaduw stelde.
De ingrijpende gevolgen van de aardbeving in het noordoosten van de regio heeft geleid tot een grootschalige verplaatsing van geschoolde en ongeschoolde arbeiders in Pakistan die van oudsher voor een groot deel het werk deden in de Pakistaanse industrie, vooral de textielindustrie. Velen hadden hun woning en hun echtgenote verloren en hadden kinderen waar ze voor moesten zorgen. Meer dan een jaar later kunnen ze nog steeds niet terug naar een betaalde baan omdat ze wachten op financiële ondersteuning voor de wederopbouw van hun huizen. Door deze situatie zijn de lonen in de industrie gestegen, waardoor de productiekosten enorm zijn toegenomen en het concurrentievermogen van Pakistan danig is verzwakt.
Hoewel de EU altijd erg royaal is met hulp aan landen in nood, zijn onze middelen niet onbeperkt. Wij moeten het SAP herzien om de armen te helpen zich aan de armoede te ontworstelen en de mensen zonder hoop de hulp te bieden die nodig is om de gevolgen van de catastrofe te overwinnen.
Caroline Lucas, namens de Verts/ALE-Fractie. - (EN) Mijnheer de Voorzitter, met het oog op onze geloofwaardigheid en doeltreffendheid dienen wij aan te tonen dat de SAP+-regeling naar behoren functioneert. Met andere woorden, de EU moet snel en slagvaardig optreden tegen schendingen van de sociale of milieunormen in dit verband. Dit is geen theoretische of academische discussie, maar een zeer realistisch debat over concrete landen.
De kwestie El Salvador is reeds ter sprake gebracht. Jarenlang stuitten de werkenden in El Salvador op onvoorstelbaar verzet van hun eigen regering, bedrijfseigenaren en de rechtse media, die de tenuitvoerlegging van fundamentele arbeidconventies wilden voorkomen of op zijn minst vertragen. Het is betreurenswaardig dat een EU-lidstaat, Spanje, hen daarin gesteund lijkt te hebben.
Dat de regering van El Salvador onlangs vier belangrijke IAO-conventies heeft geratificeerd is niet de echte triomf die het lijkt, omdat de regering de wetgeving inzake de overheidsdienst zodanig heeft hervormd dat grote aantallen werkenden verstoken blijven van allerlei mogelijke baten uit hoofde van die conventies. Dat is volstrekt onaanvaardbaar en ik doe dan ook een formeel verzoek aan de Commissie om de situatie in El Salvador onverwijld te onderzoeken en een tijdelijke schorsing van de SAP-preferenties in overweging te nemen. Ik ben gaarne bereid de Commissie gegevens van vakbondsgroepen en het maatschappelijk middenveld in El Salvador te verstrekken.
Ook in Colombia worden de rechten van werkenden met voeten getreden, ondanks de goede sier die dit land maakt met de officiële ondertekening van de IAO-conventies. De maandelijkse en vaak wekelijkse berichten van vakbondsleden die 'verdwijnen' vertellen het ware verhaal van de bloedige tol die wordt betaald door mensen die er vanuit durven te gaan dat officieel aangenomen IAO-rechten ook echt in de praktijk worden geëerbiedigd. Wij kunnen niet tot december 2008 wachten om dit soort zaken te behandelen. Ik verzoek de Commissie ze direct onder de loep te nemen.
Jan Andersson (PSE). - (SV) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de commissaris, het stelsel van algemene preferenties, SAP+, is een goed stelsel, dat voordelen biedt aan derde landen op het punt van toegang tot de Europese markten, wat ongelooflijk positief is. Hieraan is echter een aantal voorwaarden verbonden. Het is juist wat commissaris Mandelson zei, dat deze landen allereerst moeten worden aangemoedigd en gesteund. Er kunnen echter situaties ontstaan waarin aanmoedigingen en steun niet voldoende zijn, maar waarin men feitelijk ook de bewaking moet versterken en misschien de beschikbare instrumenten moet gebruiken, als niet wordt voldaan aan de voorwaarden die zijn neergelegd in overeenkomsten over rechten van werknemers en dergelijke. We weten dat er op dit moment overtredingen plaatsvinden en willen daarom dat de Commissie de bewaking versterkt en zo nodig de beschikbare instrumenten gebruikt om een land tijdelijk buiten te sluiten.
Als dergelijke maatregelen worden genomen, willen wij bovendien dat het Parlement bij het proces wordt betrokken, zodat wij onze mening kunnen geven en kunnen samenwerken, om te zorgen dat het stelsel werkt. Dat moet nu gebeuren. Zoals diverse andere sprekers hebben benadrukt, is het bovendien belangrijk om bepaalde zaken vóór de evaluatie van het stelsel in 2008 nauwkeurig te bestuderen: heeft het in zijn geheel gefunctioneerd, welke gebreken zijn er en waaraan moeten we denken als we het stelsel vernieuwen?
Kader Arif (PSE). - (FR) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de commissaris, beste collega’s, met de goedkeuring van de verordening van de Raad van 27 juni 2005 tot hervorming van het stelsel van algemene preferenties, dat sinds 1971 van kracht is, heeft de Europese Unie gekozen voor de vereenvoudiging en versterking van haar belangrijkste handelsinstrument ter ondersteuning van de ontwikkelingslanden.
Zo zijn er voortaan drie regelingen van toepassing: het algemene stelsel, het stelsel "alles behalve wapens", een instrument dat afgestemd is op de specifieke omstandigheden van de minst ontwikkelde landen, en SAP+. De in het kader van SAP+ toegekende aanvullende preferenties zijn geboren uit de overtuiging dat ontwikkeling slechts bezien kan worden in nauwe samenhang met het democratiseringsproces en de eerbiediging van de mensenrechten, het arbeidsrecht en het milieu. Op dit moment doen vijftien landen hun voordeel met dit mechanisme, dat een stimulerende werking heeft en de ontwikkelingslanden beloont die het kwetsbaarst zijn en zich de meeste inspanningen getroosten op deze terreinen.
Maar als SAP+ werkelijk wil bijdragen tot een beter bestuur en een betere eerbiediging van milieu, mensenrechten en arbeidsrecht, dan moet het doelmatig worden beheerd, wat allereerst inhoudt dat er een waarschuwing moet uitgaan naar de talrijke landen die zich niet aan hun beloften houden en, bovenal, dat er serieus gedreigd moet worden met het schrappen van preferenties die zijn toegekend aan landen die de IAO-conventies stelselmatig aan hun laars lappen en hun verplichtingen niet nakomen.
Vervolgens dient regelmatig te worden nagegaan of de landen waar SAP+ nu op van toepassing is, hun toezeggingen nakomen. Deze evaluatie moet grondig zijn, met het oog op de verlenging van dit instrument eind 2008. Onze geloofwaardigheid en de doeltreffendheid van dit instrument staat of valt met wat door juristen parallellisme van de vormen wordt genoemd. We kunnen geen preferenties blijven toekennen aan landen die politiek gezien niet in staat zijn deze verplichtingen na te komen. Het gaat om de toekomst van dit beleid.
Peter Mandelson, lid van de Commissie. - (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik zal proberen u wat geld te besparen door drie punten ter sprake te brengen. Om te beginnen onderschrijf ik volledig dat wij hoge toezichtsnormen moeten handhaven en waakzaamheid moeten betrachten. Dat zijn wij ook zeker van plan. Wat Wit-Rusland betreft, hebben wij al uitvoering aan een en ander gegeven en bij de Raad voorstellen ingediend.
Wat Pakistan betreft: de toekenning van handelsprivileges vereist dat wij ons houden aan de voorschriften voor de totstandbrenging van deze voorrechten. Dat doen we en hebben we gedaan jegens Pakistan, maar ik ben het volledig met de geachte afgevaardigde eens dat we in het kader van die voorschriften alles in het werk moeten stellen om hulp te bieden aan dit land.
Ten aanzien van El Salvador zeg ik 'ja': ik stem er volledig mee in dat nu dit land de SAP+-status is verleend, er op basis van rapporten van internationale organisaties toezicht moet worden gehouden op de doeltreffende tenuitvoerlegging van de IAO-conventies in El Salvador, en wij zijn duidelijk voornemens hier uitvoering aan te geven.
De Voorzitter. - Er zijn zes ontwerpresoluties ingediend, overeenkomstig artikel 103, lid 2, van het Reglement(1).