Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τετάρτη 15 Νοεμβρίου 2006 - Στρασβούργο

20. Οι γυναίκες στη διεθνή πολιτική (συζήτηση)

  Πρόεδρος. Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A6-0362/2006) της κ. Gomes, εξ ονόματος της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, σχετικά με τις γυναίκες στη διεθνή πολιτική (2006/2057(INI).

  Ana Maria Gomes (PSE), εισηγήτρια. – (PT) Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου για όλες τις συνδρομές που έλαβα από όλες τις πολιτικές ομάδες κατά την εκπόνηση αυτής της έκθεσης. Αυτές οι συνδρομές βελτίωσαν ουσιαστικά την έκθεση. Η παρουσία των γυναικών στη διεθνή πολιτική ζωή έχει αυξηθεί. Ας δούμε, για παράδειγμα, την καγκελάριο Μέρκελ, την πρόεδρο Bachelet και την πρόεδρο Johnson-Sirleaf και τις πρωθυπουργούς Han Myeong-Sook της Νότιας Κορέας και Diogo της Μοζαμβίκης. Μάλιστα, η Προεδρία της ΕΕ ασκείται επί του παρόντος από γυναίκα, την κ. Halonen. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει ότι η παρουσία των γυναικών στην πολιτική παραμένει μη ικανοποιητική, τόσο στον κόσμο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου κάθε κράτους μέλους. Η συγκέντρωση στοιχείων γι’ αυτήν την έκθεση δεν ήταν εύκολη και κρύβει τη δική της αποθαρρυντική ιστορία.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, παρά τη διακήρυξη και την πλατφόρμα δράσης που εγκρίθηκαν στο Πεκίνο και παρά τους αναπτυξιακούς στόχους της Χιλιετίας, μόνον δέκα από τα 191 κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών έχουν γυναίκα αρχηγό κράτους ή κυβέρνησης και μόνον το 16% των βουλευτών του κοινοβουλίου σε όλο τον κόσμο είναι γυναίκες. Στον ΟΗΕ, από τους 91 εκπροσώπους του γενικού γραμματέα μόνον εννέα είναι γυναίκες.

Παρά το ψήφισμα 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο εγκρίθηκε πριν από έξι μήνες, η σύνθεση των διεθνών οργάνων και αποστολών που συμμετέχουν στην πρόληψη συγκρούσεων εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από ανισότητα. Πριν από τρεις εβδομάδες, το Συμβούλιο Ασφαλείας διεξήγαγε μια συζήτηση σχετικά με τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια, προκειμένου να αξιολογήσει την πρόοδο στην εφαρμογή του ψηφίσματος 1325. Όλοι συμφώνησαν ότι πρέπει να γίνουν ακόμα πολλά, προκειμένου οι καλές προθέσεις και τα θετικά λόγια να μετατραπούν σε πράξεις. Αυτό που προέκυψε από τη συζήτηση ήταν συστάσεις για την ένταξη περισσότερων γυναικών σε αποστολές διατήρησης της ειρήνης και, συνεπώς, για τη βελτίωση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας αυτών των αποστολών. Έγινε επίσης έκκληση για μια επιτακτική αλλαγή νοοτροπίας στο γραφείο του αναπληρωτή γενικού γραμματέα για τις επιχειρήσεις διαχείρισης της ειρήνης. Η έκθεσή μας περιέχει παρόμοιες συστάσεις.

Περνώ τώρα στην κατάσταση στην Ευρώπη. Παρά το ψήφισμα 2025 και άλλα ψηφίσματα αυτού του Κοινοβουλίου, και παρά τη στρατηγική της Λισαβόνας, η σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν χαρακτηρίζεται ακόμα από ισότητα των φύλων. Επιπλέον, από τις 107 αντιπροσωπείες τρίτων χωρών στην ΕΕ, μόνον επτά έχουν σήμερα γυναίκες επικεφαλής. Στο Συμβούλιο, υπάρχει μόνον μία γυναίκα μεταξύ των 14 προσωπικών εκπροσώπων του Ύπατου Εκπροσώπου για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας. Και αυτό, παρά την πληθώρα καταρτισμένων, έμπειρων και ικανών γυναικών στα κράτη μέλη και στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.

Σε όλα σχεδόν τα επίπεδα λήψης αποφάσεων εκτός από τα κορυφαία, υπάρχουν ενδείξεις ότι η γυάλινη οροφή αρχίζει τουλάχιστον να υποχωρεί, αν δεν έχει σπάσει, διότι μόνον στις πολύ υψηλόβαθμες θέσεις της ευρωπαϊκής εξουσίας οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε σκανδαλώδη βαθμό. Σε εθνικό επίπεδο, θέλω να τονίσω το πρωτοποριακό παράδειγμα της κυβέρνησης Θαπατέρο στην Ισπανία. Σε έναν κόσμο όπου ο πολιτικός μηχανισμός ιστορικά θέτει εμπόδια στη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική και οικονομική εξουσία, πρόκειται για ένα υποδειγματικό παράδειγμα, το οποίο επιδεικνύει ότι η δημοκρατία χαρακτηρίζεται από ισότητα των φύλων και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σαφή πολιτική ηγεσία.

Τα συμπεράσματα αυτής της έκθεσης είναι απλά: πρέπει να αναληφθεί δράση για να αντιμετωπιστεί η ανισότητα των ευκαιριών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο σε όλους τους τομείς: για παράδειγμα, από τον ΟΗΕ και από τον γενικό γραμματέα του, μέσω μιας πολιτικής ανθρωπίνων πόρων που θα πρέπει να αποτελεί παράδειγμα για τον κόσμο, και από την ΕΕ, με την υποστήριξη των διεθνών δικτύων γυναικών και των πολιτικών ανθρωπίνων πόρων που διασφαλίζουν την ισόρροπη παρουσία ανδρών και γυναικών σε θέσεις λήψης πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίζω το γεγονός ότι το Συμβούλιο μόλις απέστειλε ένα ερωτηματολόγιο στα κράτη μέλη ζητώντας πληροφορίες για τις ενέργειες που έχουν λάβει για την εφαρμογή του ψηφίσματος 1325. Οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει επίσης να ενθαρρύνουν περισσότερες γυναίκες να υποβάλουν υποψηφιότητα για πολιτικές θέσεις σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα εκλογικά συστήματα οδηγούν σε δημοκρατικούς θεσμούς με ισόρροπη εκπροσώπηση. Κανένας δημοκρατικός θεσμός δεν πρέπει να ξεπερνά το όριο του 40% κατ’ ελάχιστο έως 60% κατά μέγιστο για την εκπροσώπηση των δύο φύλων. Οι ποσοστώσεις και άλλοι μηχανισμοί που σκοπό έχουν τη διασφάλιση της ισορροπίας και οι οποίοι επί του παρόντος είναι απαραίτητοι για τις γυναίκες, ενδέχεται να καταστούν απαραίτητοι για τους άνδρες. Χωρίς ισότητα εκπροσώπησης, η δημοκρατία είναι ατελής και δεν λειτουργεί σωστά. Σε αυτό το πλαίσιο, οι νόμοι και τα μέτρα που συμβάλλουν στην καλύτερη ισορροπία οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο.

Τέλος, τα πολιτικά κόμματα πρέπει να προωθήσουν τη συμμετοχή των γυναικών επιβάλλοντας ποσοστώσεις και καθιερώνοντας άλλους μηχανισμούς για την επίτευξη της ισορροπίας, συμπεριλαμβανομένης ειδικής κατάρτισης των γυναικών για την επιδίωξη μιας πολιτικής σταδιοδρομίας. Η ώθηση για αλλαγή εξαρτάται επίσης από την ισότητα της πολιτικής ηγεσίας των κομμάτων. Ας πάρουμε ως παράδειγμα τη χώρα μου, την Πολωνία, όπου οι γυναίκες απέκτησαν το δικαίωμα να γίνουν, για παράδειγμα, δικαστές, διπλωμάτες και στρατιωτικοί από την πτώση της δικτατορίας το 1974. Αυτές οι θέσεις θα μπορούσαν να παράσχουν πολύ περισσότερους υποψηφίους και από τα δύο φύλα για διάφορες ευρωπαϊκές και διεθνείς αποστολές και θέσεις. Από το 1974, έχει σημειωθεί εξαιρετική πρόοδος στην παρουσία των γυναικών σε αυτές τις θέσεις, ωστόσο αυτή η πρόοδος δεν επεκτείνεται στις κορυφαίες θέσεις αυτών των τομέων, για παράδειγμα στη λήψη πολιτικών αποφάσεων της κυβέρνησης ή των κομμάτων. Είναι απολύτως σαφές ότι το φαινόμενο της γυάλινης οροφής είναι ενεργό, παρά την έντονη παρουσία καταρτισμένων γυναικών στα πανεπιστήμια, στη δημόσια διοίκηση και στον κόσμο της εργασίας εν γένει. Πρόσφατα εγκρίθηκε ένας νόμος για την ισοτιμία που διέπει τους εκλογικούς καταλόγους των πολιτικών κομμάτων και αναμένονται πρακτικά αποτελέσματα. Στην οδό που πρέπει να ακολουθήσουμε, βασικό μας μέλημα δεν πρέπει να είναι οι αριθμοί. Αντ’ αυτού, πρέπει να αναγνωρίσουμε και να τονίσουμε την ποιοτική διαφορά που επιτυγχάνεται από την πολιτική εκπροσώπηση των γυναικών στον καθορισμό κυβερνητικών προγραμμάτων, στη διευθέτηση των συγκρούσεων, στη διαφάνεια και στην παρουσίαση λογαριασμών· με άλλα λόγια, στην ενίσχυση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας.

  Franco Frattini, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής. (EN) Κύριε Πρόεδρε, θέλω να ξεκινήσω συγχαίροντας την αξιότιμη εισηγήτρια για την εξαιρετική της έκθεση. Η Επιτροπή εργάζεται σκληρά για να προωθήσει την ισότητα των φύλων τόσο εντός όσο και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε αυτό το πλαίσιο η σταθερή αφοσίωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε αυτά τα θέματα είναι ζωτικής σημασίας.

Ο κόσμος χρειάζεται γυναίκες ηγέτες σε όλα τα επίπεδα, είτε πρόκειται για τις τοπικές κοινότητες είτε για τη διεθνή πολιτική. Οι γυναίκες και οι άνδρες πρέπει να συμμετέχουν ισότιμα στην κατάρτιση των προγραμμάτων που μας αφορούν όλους και στην ανάπτυξη λύσεων στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε.

Ωστόσο, αν κοιτάξουμε γύρω μας, τι βλέπουμε; Οι άνδρες παίρνουν ακόμα τις περισσότερες αποφάσεις. Τα κύρια παραδείγματα που δίνονται στην έκθεσή σας αποδεικνύουν με σαφήνεια ότι η εικόνα δεν είναι ιδανική ούτε για τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες μας και, όπως σωστά επισημαίνετε, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες ακόμα και στα θεσμικά μας όργανα, στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο, για την επίτευξη καλύτερης ισορροπίας των φύλων.

Τα στερεότυπα και οι διακρίσεις επιμένουν, τα προκατειλημμένα συστήματα προσλήψεων και προαγωγών καλπάζουν, η αγορά εργασίας και ο εκπαιδευτικός διαχωρισμός εμποδίζουν τις γυναίκες να επιτύχουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους.

Ένας από τους βασικούς παράγοντες είναι ο μη ισορροπημένος καταμερισμός των εργασιακών και των οικογενειακών ευθυνών. Αν και η αρμοδιότητα για δράση σε αυτόν τον τομέα παραμένει σε εθνικό επίπεδο, είμαι πεπεισμένος ότι η Επιτροπή μπορεί να φέρει πραγματική προστιθέμενη αξία με την προώθηση της ευαισθητοποίησης, τη συγκέντρωση πληροφοριών, μέσω της έρευνας και της ανάλυσης, με τη δικτύωση και με τη διάδοση βέλτιστων πρακτικών. Αυτός ο ρόλος της Επιτροπής αντανακλάται με σαφήνεια στην ανακοίνωσή μας τον Μάρτιο του 2006 με τίτλο «Χάρτης πορείας για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών». Το μελλοντικό Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων θα βοηθήσει επίσης στη διατήρηση του θέματος σε υψηλή θέση στην ευρωπαϊκή ατζέντα, στη συλλογή και ανάλυση στοιχείων, στη διεξαγωγή έρευνας και στη διάδοση βέλτιστων πρακτικών.

Μία προτεραιότητα του χάρτη πορείας είναι η προώθηση της συμμετοχής των γυναικών και των ανδρών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα αρνητικά στερεότυπα φύλου σχετίζονται με την άνιση εκπροσώπηση των γυναικών, επιλέξαμε την εξάλειψή τους ως άλλον έναν βασικό στόχο για το πρόγραμμά μας.

Από τις στρατηγικές δράσεις της Επιτροπής για τα πέντε προσεχή έτη, μπορούμε να τονίσουμε την καθιέρωση ενός ευρωπαϊκού δικτύου γυναικών στη διαδικασία λήψης οικονομικών και πολιτικών αποφάσεων, καθώς και τις εκστρατείες ευαισθητοποίησης, τη συλλογή δεδομένων, την ανάλυση και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων για την καταπολέμηση των στερεοτύπων φύλου.

Ο χάρτης πορείας περιλαμβάνει επίσης την προώθηση της ισότητας των φύλων εκτός των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως παράδειγμα της δράσης μας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, θα ήθελα αναφέρω το πενταετές σχέδιο δράσης για την ισότητα των φύλων που υπογράφεται σήμερα στην Κωνσταντινούπολη από τους υπουργούς των 35 χωρών της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης. Η πολιτική συμμετοχή των γυναικών είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες του σημερινού σχεδίου δράσης, το οποίο θα υποστηριχθεί με ένα περιφερειακό έργο που ξεκινά το 2007.

Μέσω της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας για τη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, χρηματοδοτούμε πολλά έργα που προωθούν την ενδυνάμωση των γυναικών. Ως παράδειγμα, θα ήθελα να αναφέρω το περιφερειακό έργο στη Δυτική Αφρική που αποσκοπεί στην προώθηση της συμμετοχής των γυναικών σε πέντε χώρες της περιοχής, το περιφερειακό έργο στη Λατινική Αμερική, το οποίο επιδιώκει την ενίσχυση της δημοκρατικής συμμετοχής της νεολαίας, ειδικά των κοριτσιών, και τα έργα που αναλήφθηκαν στην Αίγυπτο, στην Ιορδανία, στη Νιγηρία, στο Μαρόκο και στην Κιργιζία για τη διασφάλιση της συμμετοχής των γυναικών στον πολιτικό βίο.

Είναι χρήσιμο ότι συμπεριλαμβάνεται στην έκθεση μια αναφορά στις εκλογές. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή έχει ήδη ενσωματώσει την άποψη του φύλου στη μεθοδολογία της εκλογικής παρατήρησης και η συμμετοχή των γυναικών παρακολουθείται συστηματικά σε όλες τις αποστολές εκλογικών παρατηρητών. Ένα καλό παράδειγμα ως προς αυτό το θέμα μπορούμε να δούμε στην ευρωπαϊκή αποστολή που αναπτύχθηκε πρόσφατα στην Υεμένη.

Όπως γνωρίζετε, η Επιτροπή έχει αναλάβει μια ισχυρή και μακροχρόνια δέσμευση να ενσωματώσει τη διάσταση του φύλου στο σύνολο των εξωτερικών μας σχέσεων. Από το 2001, το «Πρόγραμμα δράσης για την ενσωμάτωση της ισότητας των φύλων στην κοινοτική αναπτυξιακή συνεργασία» μάς παρέχει ένα πλαίσιο εντός του οποίου εφαρμόσαμε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα κατάρτισης και αναπτύξαμε πολιτικά μέσα. Το 2007, σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη και τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, θα ξεκινήσουμε ένα νέο πρόγραμμα ανάπτυξης ικανοτήτων, το οποίο αυτήν τη φορά θα απευθύνεται κυρίως στους κυβερνητικούς εταίρους μας, στην κοινωνία των πολιτών και σε άλλους εταίρους εφαρμογής προγραμμάτων σε τρίτες χώρες. Ένα ειδικό θεματικό επίκεντρο αυτού του προγράμματος θα είναι η προώθηση της συμμετοχής των γυναικών στην οικοδόμηση της ειρήνης, σύμφωνα με το ψήφισμα 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Τέλος, θεωρώ σαφές ότι, αν και έχει σημειωθεί πρόοδος, απαιτούνται ακόμα τεράστιες προσπάθειες προκειμένου να επιτευχθεί η ισότητα των φύλων και η αποτελεσματική συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική σφαίρα. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να συνεχίσει να κινητοποιεί όλα τα διαθέσιμα μέσα. Στα επιτακτικά ζητήματα συμπεριλαμβάνονται τα εξής: πρώτον, χρειαζόμαστε ισχυρότερη επικέντρωση στο φύλο σε εκλογικά, συνταγματικά, νομικά και δικαστικά θέματα. Πρέπει να ενισχύσουμε την υποστήριξή μας προς την ενεργή συμμετοχή των γυναικών στον καθορισμό και την εφαρμογή πολιτικών σε εθνικό επίπεδο. Δεύτερον, οι εταιρείες χρειάζονται περισσότερες γυναίκες σε επίπεδο διοικητικού συμβουλίου, ώστε να διασφαλιστεί ότι αξιοποιείται το ευρύτερο δυνατό φάσμα σκέψεων, απόψεων, εμπειριών και ικανοτήτων στη λήψη αποφάσεων υψηλού επιπέδου. Τρίτον, η εξάλειψη των στερεοτύπων φύλου στην εκπαίδευση, στην κατάρτιση, στην αγορά εργασίας και στα μέσα ενημέρωσης εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση σε όλες τις χώρες.

Τέλος, προκειμένου να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ των φύλων στη λήψη αποφάσεων, οι άνδρες πρέπει να κινητοποιηθούν και να συμμετάσχουν πλήρως αν θέλουμε να προχωρήσουμε. Σε αυτό το πλαίσιο, μπορούν να βοηθήσουν οι φιλικές προς την οικογένεια πολιτικές για τους άνδρες και τις γυναίκες, όπως πιο ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας και ποιοτικές εγκαταστάσεις παιδικής μέριμνας.

  Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – Κυρία Πρόεδρε, η πρωτοβουλία της κ. Gomes να συντάξει έκθεση για τις γυναίκες στη διεθνή πολιτική είναι αξιέπαινη, γιατί, όπως επιτυχημένα παρατήρησε και ο κ. Επίτροπος, οι συγκρίσεις των αριθμών και τα στοιχεία που παρουσιάζει –από τους βραβευθέντες με Νόμπελ, έως τον αριθμό των γυναικών που ανήλθαν σε θέσεις κλειδιά της διεθνούς πολιτικής στα κράτη ή τους διεθνείς οργανισμούς– προκύπτει έλλειμμα γυναικείας συμμετοχής.

Είναι αναμφισβήτητο ότι μια δημοκρατική κοινωνία πρέπει να εκπροσωπείται αξιοκρατικά, τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες και η ίση συμμετοχή θα πρέπει να αρχίζει με την κατάρτιση και την πρώιμη μύηση στα μυστικά της πολιτικής σε άνδρες και γυναίκες, χωρίς διακρίσεις φύλου, καθώς και με ανοικτή τη δυνατότητα σύνδεσης επαγγελματικής απασχόλησης στη διεθνή εξωτερική πολιτική και οικογενειακή ζωή.

Παράλληλα με την πλούσια δράση και τον ελπιδοφόρο σχεδιασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η έκθεση Gomes θα διατηρούσε την αξία της και τον διαχρονικό της χαρακτήρα, αν δεν περιλάμβανε αναφορές σε συγκεκριμένες κυβερνήσεις κρατών και αν δεν παρουσίαζε καταλόγους χωρών που έλαβαν μέτρα τα οποία δεν μπορούν, μόνον με την αναφορά τους, να αξιολογηθούν.

Η συμμετοχή των γυναικών ως απλή φυσική παρουσία στη διεθνή πολιτική σκηνή δεν είναι αρκετή. Αντίθετα, πρέπει να οφείλεται σε προσόντα και ικανότητες που αξιολογήθηκαν ανεξάρτητα από το φύλο τους. Τα συντάγματα και οι νομοθεσίες των κρατών μελών πρέπει να στηρίζουν την αρχή της ίσης μεταχείρισης και τα κόμματα να προωθούν χωρίς διακρίσεις άξιους άνδρες και γυναίκες. Αυτό όμως δεν είναι θέμα επικουρικότητας; Μπορούμε να υπαγορεύσουμε εμείς τη σύνθεση του ΟΗΕ; Δεν θα στηρίξουμε λοιπόν τα συγκεκριμένα σημεία της έκθεσης.

Συγχαίρω, βέβαια, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις προτάσεις της, το δε Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει κατά τη σύνθεση των διευθύνσεων των αντιπροσωπειών των αποστολών του να στηρίζεται στην αρχή της ισότητας και να προωθεί τον ανάλογο αριθμό.

Θα στηρίξουμε μόνον τα συγκεκριμένα σημεία της έκθεσης που ανέφερα.

  Zita Gurmai, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (HU) Κυρία Πρόεδρε, η ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών στη λήψη αποφάσεων είναι μία από τις κύριες προκλήσεις μιας πολιτικής ίσων ευκαιριών. Αυτό το θέμα εμφανίζεται επίσης στο επερχόμενο πρόγραμμα δράσης για την ισότητα των ευκαιριών. Αυτή η προσπάθεια πρέπει να ευοδωθεί σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της εξωτερικής πολιτικής, μεταξύ άλλων. Διότι η ισότητα των ευκαιριών δεν πρέπει να περιορίζεται στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρέπει να προωθήσουμε την παρουσία των γυναικών στην πολιτική ζωή σε όλο τον κόσμο.

Οι απόψεις μας παραμένουν φωνές βοώντων εν τη ερήμω αν δεν συνοδεύονται από την απαραίτητη πολιτική βούληση. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό το γεγονός ότι στη σύνοδο κορυφής του Μαρτίου έξι πρωθυπουργοί, της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Δανίας, της Φινλανδίας, της Γαλλίας, της Ουγγαρίας και της Σουηδίας, ενέκριναν το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Ισότητα των Φύλων, το οποίο επεκτείνει τις προοπτικές των ίσων ευκαιριών και στη συνεργασία μας με την Επιτροπή. Αυτό ελπίζουμε ότι θα παράσχει περαιτέρω ευκαιρίες τόσο για την πρόοδο των γυναικών στον χώρο εργασίας όσο και για τη δημιουργία μιας κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ οικογενειακής και εργασιακής ζωής. Η συνάδελφος βουλευτής επιτέλεσε άριστο έργο, και προτείνω να εγκρίνουμε την έκθεση.

  Anna Záborská (PPE-DE). – (SK) Ως πρώην διπλωμάτης και ως γυναίκα που συμμετέχει στην πολιτική εδώ και χρόνια, κατανοώ τους λόγους για τους οποίους η κ. Gomes πρότεινε αυτό το θέμα και την συγχαίρω γι’ αυτό.

Υποστηρίζω πλήρως την ιδέα ότι η πλήρης και ίση συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική διαδικασία και στη λήψη αποφάσεων θα πρέπει να απεικονίζει ακριβέστερα τη σύνθεση της κοινωνίας. Αυτή η συμμετοχή είναι απαραίτητη για τις μελλοντικές γενιές και την ορθή λειτουργία των δημοκρατικών συστημάτων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ισότητα των φύλων όσον αφορά την αξιοπρέπεια και την ευθύνη αιτιολογεί πλήρως την άνοδο των γυναικών σε δημόσια αξιώματα. Η ειλικρινής στήριξη των γυναικών στην πολιτική απαιτεί σαφή αναγνώριση της αξίας τους ως μητέρων και του ρόλου τους στην οικογένεια και αυτό ισχύει και για όλα τα άλλα δημόσια λειτουργήματα και επαγγέλματα.

Επίσης, αυτά τα λειτουργήματα και τα επαγγέλματα πρέπει να είναι αλληλένδετα αν θέλουμε η κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη να είναι πραγματικά και ολοκληρωτικά ανθρώπινη. Ας είμαστε ειλικρινείς. Οι γυναίκες εμπλέκονται πάντα βαθύτατα στις δύσκολες στιγμές της ζωής και είναι κατ’ εξοχήν σπουδαίες ειρηνοποιοί και μεσολαβητές. Πρέπει, ασφαλώς, να κάνουμε πολύ περισσότερα για να διασφαλίσουμε ότι οι συνθήκες υπό τις οποίες ζουν και εργάζονται οι γυναίκες και οι μητέρες δεν οδηγούν σε διακρίσεις στον κόσμο της πολιτικής. Στο μέλλον, οι γυναίκες θα συμμετέχουν όλο και περισσότερο στα σοβαρά και επίκαιρα θέματα της ημέρας. Δεν είναι συνήθης η έντονη κοινωνική παρουσία των γυναικών σε όλους τους τομείς, καθώς οι γυναίκες αντιτάσσονται εκ φύσεως σε μια κοινωνία οργανωμένη αποκλειστικά βάσει της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας και επιμένουν να επαναπροσδιορίζουν αυτά τα συστήματα με πιο ανθρώπινο τρόπο.

Εν κατακλείδι, θα ήθελα να εκφράσω την επιθυμία όλες οι γυναίκες που δραστηριοποιούνται στην πολιτική να γίνουν κήρυκες ενός νέου φεμινισμού, ικανού να εκτιμήσει και να εκφράσει τα πραγματικά ταλέντα των γυναικών σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, χωρίς να μπαίνει στον πειρασμό να μιμηθεί τα πρότυπα που δημιουργήθηκαν από τους άνδρες ομολόγους μας. Και αυτά τα ταλέντα αποσκοπούν στην κατάργηση κάθε μορφής διάκρισης στη δημόσια διοίκηση και στα πολιτικά κόμματα.

  Pia Elda Locatelli (PSE). – (IT) Κυρία Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, πριν από πέντε ημέρες τα Ηνωμένα Έθνη γιόρτασαν την 60ή επέτειο από τη σύσταση της Επιτροπής του ΟΗΕ για την κατάσταση των γυναικών. Με αυτήν την ευκαιρία, ο Κόφι Ανάν δήλωσε ότι ο κόσμος αρχίζει επιτέλους να κατανοεί ότι το αποτελεσματικότερο μέσο για την προώθηση της ανάπτυξης είναι η ενίσχυση του ρόλου των γυναικών και των κοριτσιών, η οποία, σύμφωνα με τον κ. Ανάν, αυξάνει την οικονομική παραγωγικότητα, μειώνει τη μητρική και παιδική θνησιμότητα, βελτιώνει τη διατροφή και ενισχύει την υγεία.

Η έννοια της ενίσχυσης του ρόλου που διατυπώθηκε για πρώτη φορά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ετέθη δυναμικά από την τέταρτη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τις γυναίκες που διεξήχθη στο Πεκίνο πριν από έντεκα χρόνια. Είναι πλέον καιρός να αναβιώσουμε την ιδέα της ενίσχυσης του ρόλου των γυναικών διοργανώνοντας μια νέα παγκόσμια διάσκεψη. Με την έκθεση αυτή απευθυνόμαστε ακόμη μία φορά προς τα Ηνωμένα Έθνη, προκειμένου να συγκαλέσουν την πέμπτη παγκόσμια διάσκεψη, και το πράττουμε με μία μόνον φωνή, την ευρωπαϊκή φωνή, εκπροσωπώντας 25, και συντόμως 27 από τα 191 μέλη των Ηνωμένων Εθνών, μια ομάδα που διαθέτει σημαντική δύναμη ισχύος. Αυτή είναι η συνέχεια που ζητάμε με την έγκριση αυτής της πλήρους και ισορροπημένης έκθεσης, για την οποία συγχαίρουμε την εισηγήτρια.

  Ρόδη Κράτσα-Τσαγκαροπούλου (PPE-DE). – Κυρία Πρόεδρε, από τις παρεμβάσεις που προηγήθηκαν έγινε σαφές το έλλειμμα συμμετοχής των γυναικών στην άσκηση της διεθνούς πολιτικής, ένα έλλειμμα ρεκόρ θα μπορούσε να πει κανείς σε σύγκριση με άλλους τομείς της πολιτικής.

Ευχαριστώ λοιπόν την κ. Gomes, που μας έδωσε την ευκαιρία να συζητήσουμε για άλλη μία φορά το θέμα αυτό. Πρώτον, γιατί είναι ένα θέμα πολύ σημαντικό για την ισορροπία και τη δημοκρατία στον σύγχρονο κόσμο και αποτελεί μια ιδιαίτερη διάσταση της προσπάθειας για ισότητα και δικαιοσύνη και σαφώς ευημερία, όπως ήδη ειπώθηκε.

Ο δεύτερος λόγος είναι γιατί συνήθως η διάσταση αυτή δεν περιλαμβάνεται στις στρατηγικές για την ισότητα που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη, η δε Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει φυσικά την αρμοδιότητα να το επιβάλει, αλλά θα μπορούσε να το προωθήσει πιο δεσμευτικά και πιο αποτελεσματικά.

Η σημερινή κατάσταση δεν είναι ικανοποιητική –όπως ειπώθηκε– αλλά και οι προβλέψεις δεν είναι αισιόδοξες, αφού, σύμφωνα με έρευνες, μετά το 2040 θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε παγκόσμια το ποσοστό του 30% στη συμμετοχή των γυναικών μόνο στα εθνικά κοινοβούλια. Άρα, πρέπει να κάνουμε την αυτοκριτική μας και τον ειλικρινή καταμερισμό ευθυνών, να αναγνωρίσουμε ότι απλές αλήθειες και θεμελιώδεις αξίες δεν εφαρμόζονται στην πράξη από έλλειψη ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης της κοινωνίας και, φυσικά, έλλειψη πολιτικής βούλησης από όλους τους φορείς –στο μερίδιο που τους αναλογεί– όπως αναφέρεται στην έκθεση και στις τροπολογίες που η πολιτική μου ομάδα έχει καταθέσει.

Τελειώνοντας, κυρία Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα ήθελα να αναφερθώ στις δικές μας ευθύνες, στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα πρέπει στις εξωτερικές τους σχέσεις σταθερά να συμπεριλαμβάνουν τη διάσταση των θεμάτων που απασχολούν τις γυναίκες και την αναζήτηση ισόρροπης συμμετοχής, τόσο στους συνομιλητές τους στις εξωτερικές σχέσεις, όσο και στη σύνθεση των δικών τους αντιπροσωπειών.

  Edite Estrela (PSE). – (PT) Θέλω να ξεκινήσω συγχαίροντας την κ. Gomes για την άριστη έκθεσή της, η οποία αφορά ένα απολύτως επίκαιρο και συναφές θέμα. Οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται τόσο στην εθνική όσο και στην ευρωπαϊκή πολιτική ζωή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτό.

Είναι αδιανόητο να υπάρχουν περισσότερες γυναίκες στα πανεπιστήμια απ’ ό,τι άνδρες και να αυξάνεται ο αριθμός των γυναικών με μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς τίτλους και παράλληλα να σπανίζουν οι γυναίκες σε θέσεις λήψης πολιτικών αποφάσεων ή οικονομικής εξουσίας. Φτάνοντας σε ένα ορισμένο επίπεδο υπάρχει πάντα μια γυάλινη οροφή που τις εμποδίζει να προχωρήσουν.

Η ισοτιμία είναι ζωτικό στοιχείο της ίδιας της δημοκρατίας. Η εμπειρία κατέδειξε ότι ένα σύστημα ποσοστώσεων οδήγησε σε πιο ισότιμη και, κατ’ επέκταση, πιο δίκαιη και πιο αρμονική κοινωνία. Τα κράτη μέλη πρέπει να εγκρίνουν νόμους που διασφαλίζουν την ισοτιμία.

Θα ήθελα να ολοκληρώσω, κυρία Πρόεδρε, με μια ρητορική ερώτηση. Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος αν τον κυβερνούσε μια πλειοψηφία γυναικών; Δεν θα ήταν και η Ευρώπη διαφορετική;

  Anna Hedh (PSE). – (SV) Κυρία Πρόεδρε, θέλω καταρχάς να ευχαριστήσω την κ. Gomes για μια άριστη έκθεση. Αυτό το θέμα είναι εξαιρετικά σημαντικό τόσο για την ισότητα των φύλων όσο και για τη δημοκρατία. Περισσότερο από το ήμισυ των Ευρωπαίων είναι γυναίκες. Είναι γεγονός λοιπόν ότι και από δημοκρατικής άποψης είναι σημαντικό να συμμετέχουν οι γυναίκες εξίσου με τους άνδρες στη διαδικασία λήψης πολιτική αποφάσεων.

Η ευρωπαϊκή πολιτική για την ισότητα βασίζεται στην ευημερία – κάτι που πρέπει να προστατεύουμε και το οποίο πρέπει να αναπτύξουμε περαιτέρω, διότι υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις όσον αφορά τόσο την ισότητα όσο και την ευημερία. Το θέμα είναι να μπορεί να συνδυαστεί η ιδιωτική και η επαγγελματική ζωή. Μας απασχολεί εδώ ο άνισος καταμερισμός των οικογενειακών αρμοδιοτήτων και η διάκριση στην απασχόληση και στην επαγγελματική εκπαίδευση. Πρέπει να αλληλοβοηθηθούμε, ώστε να μπορέσουν και οι γυναίκες να συμμετάσχουν στην πολιτική διαδικασία. Μια χώρα στην οποία η εξουσία δεν μοιράζεται εξίσου ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες δεν είναι κράτος πρόνοιας στο οποίο όλοι είναι ίσοι. Μακροπρόθεσμα, ένα τέτοιο κράτος είναι καλό και για τους άνδρες αλλά, βραχυπρόθεσμα, οι άνδρες πρέπει να υποχωρήσουν λίγο και να αφήσουν λίγο περισσότερο χώρο στις γυναίκες.

Παρά τις πολιτικές δηλώσεις, τις συστάσεις, τα προγράμματα δράσης και την ειδική νομοθεσία σε εθνικό επίπεδο, οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στην πολιτική. Τι χρειάζεται για να έχουμε ισότητα; Πιστεύω, δυστυχώς, ότι η μόνη λύση είναι η εφαρμογή ποσοστώσεων και νομοθεσίας, τα οποία δεν θα έπρεπε να είναι αναγκαία. Αν οι άνδρες συμμετείχαν στο έργο για την προώθηση της ισότητας των φύλων, αυτό το σοβαρό πρόβλημα θα μπορούσε να επιλυθεί.

  Teresa Riera Madurell (PSE). – (ES) Κυρία Πρόεδρε, γνωρίζουμε ότι οι διεθνείς συγκρούσεις επηρεάζουν τις γυναίκες ιδιαίτερα: η πλειοψηφία των προσφύγων και των εκτοπισθέντων, για παράδειγμα, είναι γυναίκες.

Πρέπει να έχουμε επίγνωση, ωστόσο, ότι δεν είναι οι γυναίκες εκείνες που παίρνουν τις αποφάσεις που οδηγούν σε αυτές τις καταστάσεις, διότι όπως καθιστά πολύ σαφές η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση της κ. Gomes, δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου γυναίκες στα μέρη όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις στη διεθνή πολιτική, παρά τις συστάσεις του Προγράμματος Δράσης του Πεκίνου και του ψηφίσματος 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, οι γυναίκες έχουν ιδιαίτερο χάρισμα στις διαπραγματεύσεις και στην επίτευξη συμφωνιών.

Παραδόξως, η πλειοψηφία των ΜΚΟ που διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και στις διαδικασίες μετά τις συγκρούσεις αποτελούνται από γυναίκες. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να υποστηρίξουν αυτές τις γυναίκες, όπως επισημαίνει η έκθεση.

Επείγει να λάβουμε όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσουμε μια ισόρροπη παρουσία αντρών και γυναικών σε όλους τους τομείς όπου λαμβάνονται αποφάσεις που επηρεάζουν τη συλλογική μας μοίρα. Η απουσία των γυναικών αποδεικνύει ένα δημοκρατικό έλλειμμα.

Τα μέτρα που προτείνονται από την έκθεση σε αυτό το πλαίσιο είναι πολύ ενθαρρυντικά και ενδιαφέροντα και απολύτως ευθυγραμμισμένα με εκείνα που λαμβάνονται από την κυβέρνηση της χώρας μου, της Ισπανίας.

Συγχαρητήρια, κυρία Gomes.

  Lidia Joanna Geringer de Oedenberg (PSE). – (PL) Κυρία Πρόεδρε, «οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το ήμισυ των δυνητικών ταλέντων και ικανοτήτων της ανθρωπότητας και η υποεκπροσώπησή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων ζημιώνει την κοινωνία στο σύνολό της». Αυτή η φράση προέρχεται από την υπουργική δήλωση των Αθηνών, η οποία υπεγράφη πριν από 14 χρόνια. Παρά τις πολλές παρόμοιες πολιτικές δηλώσεις, τα ειδικά προγράμματα δράσης και την αντίστοιχη νομοθεσία, το φαινόμενο των διακρίσεων λόγω φύλου δεν έχει εξαλειφθεί.

Από τα 44 000 μέλη των κοινοβουλίων σε όλο τον κόσμο, μόνον το 16% είναι γυναίκες. Από το σύνολο των 191 κρατών που είναι σήμερα μέλη των Ηνωμένων Εθνών, γυναίκες αρχηγούς κρατών έχουν 7 και γυναίκες αρχηγούς κυβερνήσεων 8 κράτη. Η υποεκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική διαδικασία και στη λήψη αποφάσεων συνδέεται ορισμένες φορές με τις δυσκολίες που υπάρχουν στην επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στην κοινωνική, την οικογενειακή και την εργασιακή ζωή και συχνά είναι επίσης αποτέλεσμα διακρίσεων στην εργασία και στην επαγγελματική εκπαίδευση.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να δώσει το παράδειγμα στον κόσμο όσον αφορά την ισότητα των ευκαιριών και τη δημοκρατία. Ωστόσο, ακόμα και εδώ, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 30% των βουλευτών. Ορισμένες χώρες, όπως η Κύπρος και η Μάλτα, δεν έχουν καθόλου γυναίκες εκπροσώπους. Τα κράτη μέλη και τα πολιτικά κόμματα σε όλη την Ευρώπη θα πρέπει να επιτύχουν τη λεγόμενη «ισόρροπη συμμετοχή» του 40-60% κάθε φύλου στους καταλόγους των υποψηφίων τους. Μόνον τότε η κοινωνική εκπροσώπηση θα είναι πραγματικά ισότιμη.

Θα ήθελα να συγχαρώ την κ. Gomes για την εξαιρετική έκθεσή της. Ελπίζω ότι θα συμβάλει στην αλλαγή της κατάστασης των γυναικών στον πολιτικό βίο.

  Πρόεδρος. Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο.