Πρόεδρος. Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη δήλωση του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με τις βασικές υπηρεσίες μέριμνας για τα παιδιά.
Günter Gloser, Προεδρεύων του Συμβουλίου. (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, η πρωταρχική και κατευθυντήρια αρχή του προγράμματος της Προεδρίας μας στην κοινωνική πολιτική συνοψίζεται στο σύνθημα «αντιλαμβανόμαστε τις δημογραφικές αλλαγές ως ευκαιρία και προωθούμε ίσες ευκαιρίες για όλους στην εργασία και στην κοινωνία», διότι οι δημογραφικές αλλαγές είναι ένα γεγονός που αφορά ουσιαστικά όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Ωστόσο, μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτήν τη δημογραφική τάση, εφόσον εργαστούμε για τη δημιουργία των σωστών συνθηκών υπό τις οποίες οι άνθρωποι θα μπορούν τελικά να αποκτήσουν τον αριθμό των παιδιών που επιθυμούν. Παρόλα αυτά, ουσιώδης προϋπόθεση για να μπορούν οι άνθρωποι να κερδίζουν τα προς το ζην είναι η συμβατότητα οικογένειας και εργασίας.
Η επιστροφή στην εργασία μετά από ένα διάλειμμα για την απόκτηση οικογένειας πρέπει να διευκολυνθεί όσο και η παράλληλη εργασία και ανατροφή παιδιών και για τους δύο γονείς, διότι μια ευρωπαϊκή συγκριτική μελέτη έδειξε ότι χώρες με καλά οργανωμένο σύστημα επιλογών παιδικής μέριμνας διαθέτουν συνολικά υψηλότερο ποσοστό γυναικών που εργάζονται, ειδικά όπου αυτές οι γυναίκες είναι μητέρες περισσότερων του ενός παιδιών που χρειάζεται φροντίδα.
Υπάρχει επίσης ένα ιδιαιτέρως χαμηλό ποσοστό γεννήσεων εκεί όπου σχετικά λιγότερες γυναίκες βγαίνουν στην αγορά εργασίας, ενώ οι γυναίκες με πολλά προσόντα αναβάλλουν τη δημιουργία οικογένειας για μεγάλο χρονικό διάστημα ή παραιτούνται εντελώς από το να κάνουν παιδιά. Ενώ ο μέσος όρος των ωρών απασχόλησης στους άνδρες αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών που έχουν, οι γυναίκες που είναι επίσης μητέρες μειώνουν τον αριθμό των ωρών που εργάζονται και, για τον λόγο αυτόν, πρέπει σε επίπεδο κρατών μελών να προσπαθήσουμε να διευθετήσουμε τα πράγματα, ούτως ώστε να βελτιωθεί η ισότητα γυναικών και ανδρών στην εργασία και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες γι’ αυτό.
Η ανάγκη για ανάληψη δράσης στον συγκεκριμένο τομέα είναι μεγάλη, γι’ αυτό η γερμανική Προεδρία είναι η πρώτη από το 2002 που ανέδειξε την παιδική μέριμνα σε μία από τις προτεραιότητές της, ενώ ένα σημαντικό βήμα για τη βελτίωση της προσφοράς παιδικών σταθμών είχε πραγματοποιηθεί το 2002, όταν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης αποφάσισαν ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν επιτύχει ένα ελάχιστο επίπεδο προσφοράς φροντίδας έως το 2010, με υπηρεσίες παιδικής μέριμνας που θα είναι διαθέσιμες τουλάχιστον για το 90% των παιδιών μεταξύ της ηλικίας των τριών ετών και της ηλικίας που πρέπει να πάνε σχολείο και για τουλάχιστον το ένα τρίτο όλων των παιδιών κάτω από την ηλικία των τριών ετών. Αυτός ο στόχος ενσωματώθηκε το 2003 στην ευρωπαϊκή στρατηγική απασχόλησης και επιβεβαιώθηκε στις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπτυξη και την απασχόληση (2005-2008).
Υπάρχουν χώρες στις οποίες αυτά τα ποσοστά παροχής μέριμνας έχουν ήδη ξεπεραστεί, σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα σε σημαντικό βαθμό· για παράδειγμα, περίπου επτά κράτη μέλη έχουν επιτύχει ή υπερβεί το ποσοστό του 33% για υπηρεσίες παιδικής μέριμνας για παιδιά ηλικίας κάτω των τριών ετών, και είναι ήδη προφανές ότι όχι μόνο τα υπόλοιπα κράτη έχουν μείνει πίσω, αλλά επίσης ότι το επίπεδο της μέριμνας σε ορισμένα από αυτά είναι εξαιρετικά χαμηλό. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για το ποσοστό των κρατών μελών που υπερβαίνουν ή που απέτυχαν να εκπληρώσουν τον στόχο της Βαρκελώνης του 90% για παιδιά ηλικίας μεταξύ τριών ετών και της ηλικίας που αρχίζουν το σχολείο.
Αυτό σημαίνει ότι πολλά κράτη μέλη πρέπει να εντείνουν σαφώς τις προσπάθειές τους προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους που καθορίστηκαν στη Βαρκελώνη. Η κοινή έκθεση για την απασχόληση 2006/2007, την οποία το Συμβούλιο ενέκρινε στις 22 Φεβρουαρίου –μόλις πριν από μερικές εβδομάδες– επεκτείνεται σε αυτό το θέμα και ασκεί σαφή κριτική όσον αφορά τα αργά βήματα προόδου που σημειώνονται στον τομέα της παιδικής μέριμνας. Η έλλειψη προόδου στον τομέα της παιδικής μέριμνας θα μπορούσε να έχει δυσμενείς συνέπειες στις προσπάθειες να αυξήσουμε το μέσο ποσοστό των γυναικών που εργάζονται στην ΕΕ σε τουλάχιστον 60%, κάτι που αποτελεί ακόμη έναν κοινό στόχο στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής απασχόλησης.
Αυτό σημαίνει πως είναι άκρως σημαντικό το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 8/9 Μαρτίου επιβεβαίωσε την ευρωπαϊκή συμμαχία για οικογένειες, η οποία θα δώσει νέα ώθηση στην επιδίωξη των στόχων που καθορίστηκαν για την παιδική μέριμνα και τις γυναίκες στον χώρο εργασίας, ενώ επίσης θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στο Συμβούλιο «Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές (EPSCO)» στις 30 Μαΐου του τρέχοντος έτους.
Η ευρωπαϊκή συμμαχία για οικογένειες συμβάλει στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης που είναι φιλικές προς την οικογένεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ θα δημιουργήσει μια πλατφόρμα για ανταλλαγή απόψεων και πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών. Συμμετέχει ενεργά στην πραγματική εφαρμογή της ισότητας, διότι η βελτίωση της ισορροπίας ανάμεσα στην εργασία και την οικογενειακή ζωή βοηθά στη βελτίωση των ίσων ευκαιριών στον κόσμο της εργασίας.
Καταδείχθηκε επίσης ότι, εάν ακολουθήσουμε με συνέπεια τον δρόμο της βελτίωσης των συνθηκών για τους νέους γονείς, της ανάπτυξης της παιδικής μέριμνας και της εκπαίδευσης από τα πρώτα χρόνια, της ανάπτυξης με συστηματικό τρόπο –σε συνεργασία με τον επιχειρηματικό τομέα– εργασιακών δομών φιλικών προς την οικογένεια, τότε θα έχουμε θετικά αποτελέσματα κατά την περίοδο 2020-2030, την περίοδο δηλαδή που αναμένεται να είναι ιδιαίτερα προβληματική από δημογραφική και οικονομική άποψη.
Το ζήτημα, ωστόσο, της ισορροπίας ανάμεσα στην οικογένεια και την εργασία παρουσιάζει προκλήσεις όχι μόνο για το κράτος, αλλά και για τις επιχειρήσεις. Τα παιδιά είναι το μέλλον μας· είναι οι εργαζόμενοι, οι καταναλωτές αλλά και οι γονείς του αύριο. Η αναγνώριση των αναγκών της οικογένειας πρέπει να αποτελέσει μέρος της επιχειρηματικής στρατηγικής και της εταιρικής κουλτούρας· οι ευέλικτες ώρες εργασίας και τα μοντέλα μερικής απασχόλησης –τόσο για τις μητέρες όσο και για τους πατέρες– πρέπει να καθιερωθούν παντού, και σε αυτό το πλαίσιο θα ήταν χρήσιμο εάν οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονταν ότι η αναγνώριση των αναγκών της οικογένειας τις ωφελεί επιχειρηματικά, διότι οι μητέρες και οι πατέρες δεν μπορούν να αφοσιωθούν απόλυτα στην εργασία τους αν δεν γνωρίζουν ότι τα παιδιά τους έχουν την κατάλληλη φροντίδα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι συμπεριφορές που ευνοούν τη δημιουργία οικογένειας στον τομέα της εργασίας ωφελούν επίσης το κράτος και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, διότι όσο περισσότεροι πατέρες και μητέρες είναι σε θέση να βγουν στην εργασία και να κερδίσουν χρήματα, τόσο περισσότεροι φόροι και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης πληρώνονται.
Παρά όλες αυτές τις συζητήσεις για το κράτος και την οικονομία, αυτό που με ενδιαφέρει πρωτίστως, ωστόσο, είναι να μην αμελήσουμε τα παιδιά, στην ευημερία των οποίων πρέπει να εστιάσει η Ευρώπη. Τα παιδιά χρειάζονται εγκαταστάσεις υψηλής ποιότητας, ούτως ώστε να αποκτήσουν γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες. Μια καλή και τονωτική καθημερινή μέριμνα για τα παιδιά είναι ένα σημαντικό, απαραίτητο και πολύτιμο συμπλήρωμα της ανατροφής τους στο πλαίσιο της οικογένειας, ενώ είναι αυτό που επιθυμούν και οι γονείς. Δεν πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι με μια «λάιτ μέριμνα».
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο είναι πολύ σημαντική είναι ότι, σε πολλά κράτη, η πραγματικότητα είναι πως τα ενδιαφέροντα των παιδιών δεν καλλιεργούνται με τον καλύτερο τρόπο εντός της οικογένειας, ενώ πολλά παιδιά μεγαλώνουν χωρίς αδέλφια. Αυτά τα παιδιά βρίσκουν στους παιδικούς σταθμούς και στο πρόσωπο που τα φροντίζει καθημερινά μια ασφαλή θέση, σταθερές σχέσεις και ερεθίσματα από παντού για να μάθουν τη γλώσσα και να αποκτήσουν άλλες δεξιότητες. Μελέτες από όλον τον κόσμο αποδεικνύουν ότι τα παιδιά ωφελούνται όταν λαμβάνουν υποστήριξη και εκπαίδευση σε έναν ημερήσιο παιδικό σταθμό ή από ένα πρόσωπο που τα φροντίζει.
Είμαι σίγουρος ότι, με την υποστήριξή σας, θα αξιοποιήσουμε αυτήν τη νέα ώθηση στους τομείς που ανέφερα και ότι δρομολογήσαμε μια σημαντική συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Vladimír Špidla, Μέλος της Επιτροπής. (CS) Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι βουλευτές, πέντε χρόνια έχουν περάσει από το τότε που το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έθεσε στόχους για τη διαθεσιμότητα υπηρεσιών φροντίδας για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής απασχόλησης. Τον Μάρτιο του 2002, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης συμφώνησε ότι τα κράτη μέλη πρέπει να προσπαθήσουν να παράσχουν μέριμνα τουλάχιστον για το 90% των παιδιών από 3 ετών έως την ηλικία υποχρεωτικής εκπαίδευσης και για το 33% των παιδιών κάτω από την ηλικία των 3 ετών μέχρι το 2010, σε μια προσπάθεια να αρθούν τα εμπόδια για τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε την ανάγκη να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι στο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Ισότητα των Φύλων που εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2006. Αυτοί οι στόχοι απέχουν πολύ από την επίτευξή τους, ωστόσο. Η παροχή οικονομικά προσιτής, προσπελάσιμης και ποιοτικής παιδικής μέριμνας είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου η Ευρώπη να εκπληρώσει τις ατζέντες ανάπτυξης, απασχόλησης και ισότητας των φύλων. Η παιδική μέριμνα είναι απαραίτητη για να ελευθερωθούν οι παραγωγικές δυνατότητες του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού. Επιτρέπει σε γυναίκες και άνδρες με μικρά παιδιά να μπουν και να παραμείνουν στην αμειβόμενη απασχόληση, βελτιώνοντας ταυτόχρονα την ποιότητα ζωής τους. Εξαλείφει ένα σημαντικό εμπόδιο που περιορίζει την ελεύθερη επιλογή των ατόμων να συνδυάσουν την επαγγελματική και την ιδιωτική ζωή τους. Προσφέρει επίσης στα παιδιά μια εξαιρετική αρχή στη ζωή τους.
Η προσπελάσιμη παιδική μέριμνα υψηλής ποιότητας αποτελεί ζωτική προϋπόθεση για την επίτευξη πραγματικής ισότητας των φύλων. Οι γυναίκες εξακολουθούν να φέρουν το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης για τη φροντίδα των παιδιών. Ταυτόχρονα, οι γυναίκες πλήττονται από τα χάσματα μεταξύ των φύλων που υπάρχουν ακόμα στην απασχόληση, στην ανεργία και στις αμοιβές. Η παροχή αξιοπρεπούς και ευρέως προσπελάσιμης μέριμνας των παιδιών συμβάλλει στην οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών. Δίνει επίσης στους μόνους γονείς, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι γυναίκες, την ευκαιρία να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους. Η παιδική μέριμνα συμβάλλει επίσης στην αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης της μείωσης του δείκτη γεννήσεων, υποστηρίζοντας τις μεμονωμένες επιλογές των γυναικών και των ανδρών, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων για τον αριθμό των παιδιών που θέλουν να αποκτήσουν. Αν παρασχεθεί οικονομικά προσιτή, προσπελάσιμη και ποιοτική παιδική μέριμνα, η απόκτηση περισσότερων παιδιών δεν θα εμποδίζει τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας.
Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να υποστηρίξει την επίτευξη των στόχων της Βαρκελώνης. Στον περσινό χάρτη πορείας για την επίτευξη της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών 2006-2010, η Επιτροπή δεσμεύθηκε να υποστηρίξει την επίτευξη των στόχων της Βαρκελώνης για την παιδική μέριμνα και την ανάπτυξη άλλων εγκαταστάσεων φροντίδας μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων και της ανταλλαγής ορθών πρακτικών. Οι τρέχοντες κανόνες για τα Διαρθρωτικά Ταμεία ήδη προβλέπουν αυτή τη χρήση. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή επεσήμανε ότι οι υπηρεσίες και οι δομές προσαρμόζονται πολύ αργά σε μια κατάσταση όπου τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες εργάζονται και όπου οι γυναίκες εξακολουθούν να θεωρούνται οι βασικές υπεύθυνες για τη φροντίδα των παιδιών και άλλων εξαρτημένων ατόμων.
Η εφαρμογή των στόχων της Βαρκελώνης παρακολουθείται στο πλαίσιο της ατζέντας της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας. Η ετήσια έκθεση προόδου τον Δεκέμβριο τόνισε ότι, αν και έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος στα κράτη μέλη για την ανάπτυξη εγκαταστάσεων παιδικής μέριμνας, η πρόοδος για την επίτευξη των στόχων της Βαρκελώνης παραμένει αργή. Η Επιτροπή, συνεπώς, κάλεσε τα κράτη μέλη να εστιάσουν το 2007 στην «αύξηση της διαθεσιμότητας και της οικονομικής προσιτότητας μιας ποιοτικής παιδικής μέριμνας σύμφωνα με τους δικούς τους εθνικούς στόχους».
Στην ετήσια έκθεση για την ισότητα των φύλων για το 2006 που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, η Επιτροπή επεσήμανε ότι τα κράτη μέλη πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την επίτευξη των στόχων της Βαρκελώνης και για την υποστήριξη της ανάπτυξης φροντίδας για τους ηλικιωμένους και τα άτομα με αναπηρίες. Τόνισε επίσης την ποιοτική πτυχή της παιδικής μέριμνας και το γεγονός ότι οι οικογένειες και οι γονείς που εργάζονται σε θέσεις πλήρους απασχόλησης χρειάζονται κατάλληλο ωράριο εργασίας και ευέλικτη πρόσβαση.
Η Επιτροπή χαιρετίζει την ίδρυση μιας Συμμαχίας για τις Οικογένειες, η οποία ανακοινώθηκε στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η «Συμμαχία για τις Οικογένειες» θα αποτελέσει μια πλατφόρμα ανταλλαγής απόψεων και γνώσεων για τις φιλικές προς την οικογένεια πολιτικές, καθώς και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών. Η Επιτροπή κάλεσε επίσης τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρει η πολιτική συνοχής για να υποστηρίξουν την προώθηση της ισότητας γυναικών και ανδρών, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή παιδική μέριμνα, μέσω προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία.
Η Επιτροπή πιστεύει ότι η παιδική μέριμνα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως βασικό μέρος μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για τον συνδυασμό επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Οι άνδρες πρέπει να ενθαρρυνθούν να αναλάβουν ίσο μερίδιο οικογενειακών ευθυνών, ειδικά μέσω κινήτρων για λήψη αδειών και με την ανάπτυξη καινοτόμων και προσαρμόσιμων εργασιακών προτύπων. Πρέπει επίσης να καλυφθεί η ανάγκη για υπηρεσίες μέριμνας για παιδιά σχολικής ηλικίας και για άλλα εξαρτώμενα άτομα. Με χαρά ανακοινώνω σήμερα ότι σκοπεύω να υποβάλω, το 2008, μια ανακοίνωση για την παιδική μέριμνα στην οποία θα κάνω συγκεκριμένες προτάσεις για την αύξηση της διαθεσιμότητας, της ποιότητας και της οικονομικής προσιτότητας της παιδικής μέριμνας. Πιστεύουμε ότι αυτό θα είναι σημαντικό κίνητρο για να επιτύχουν τα κράτη μέλη τους στόχους της Βαρκελώνης.
Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, χαίρομαι για τη δέσμευση που ανέλαβαν η Επιτροπή και το Συμβούλιο για τη βελτίωση του συνδυασμού του οικογενειακού με τον επαγγελματικό βίο και για την αύξηση της προσφοράς υπηρεσιών μέριμνας για τα παιδιά σε προσιτές τιμές.
Ωστόσο, δεν μπορώ να κρύψω την απογοήτευσή μου για τα λίαν αμφιλεγόμενα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν μετά το Συμβούλιο της Βαρκελώνης το 2002. Όπως διαπιστώθηκε στη μελέτη της Γενικής σας Διεύθυνσης Απασχόλησης τον Σεπτέμβριο του 2005, ο ανεπαρκής αριθμός δομών μέριμνας για τα παιδιά σε προσιτές τιμές συνιστά όχι μόνο εμπόδιο για την οικονομική και κοινωνική ένταξη των οικονομικά ασθενών οικογενειών, αλλά επίσης και κυρίως, μείζον πρόσκομμα στην ισότιμη συμμετοχή των γυναικών και των ανδρών στην αγορά εργασίας και στην ισορροπημένη κατανομή των καθηκόντων των γυναικών και των ανδρών στον οικογενειακό βίο.
Πάντως, από έναν πολύ μεγάλο αριθμό μελετών συνάγεται ότι οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να έχουν παιδιά ενώ το επιθυμούν ή να έχουν όσα παιδιά επιθυμούν. Επιπλέον, τα κράτη μέλη πρέπει, λαμβάνοντας υπόψη την εξέλιξη των αναγκών και των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας, να εργαστούν με στόχο να διασφαλίσουν μεγαλύτερη ευελιξία και μεγαλύτερη διαφοροποίηση στις υπηρεσίες παιδικής μέριμνας προκειμένου να διευρυνθεί το φάσμα των επιλογών και να υπάρξει ανταπόκριση στις ειδικές προτιμήσεις, στις ανάγκες και στις συνθήκες των γονέων και των οικογενειών. Υπάρχουν άνθρωποι που επιθυμούν να αναλάβουν οι ίδιοι τη φύλαξη των παιδιών τους· δεν μπορούμε να απογοητεύσουμε αυτά τα άτομα, ούτε να τα τιμωρήσουμε, στον βαθμό που συμβάλλουν στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής του οικογενειακού ιστού.
Όσον αφορά τους άνδρες και τις γυναίκες, οι οποίοι έχουν αναλάβει σε σταθερή ή προσωρινή βάση τη μέριμνα εξαρτημένων ατόμων, πρέπει να επωφελούνται αναγνωρισμένου καθεστώτος, το οποίο να τους αναγνωρίζει κυρίως δικαιώματα σε επίπεδο κοινωνικής ασφάλισης και σύνταξης και πρέπει, κατά το παράδειγμα εκείνων που έχουν αμειβόμενη απασχόληση, να μπορούν να επωφελούνται της διά βίου μάθησης ούτως ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.
Jan Andersson, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (SV) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Προεδρεύων του Συμβουλίου, κύριε Επίτροπε, όπως μόλις αναφέρθηκε, έχουμε φιλόδοξους στόχους από τη Σύνοδο Κορυφής της Βαρκελώνης όσον αφορά την ανάπτυξη της παιδικής μέριμνας. Ορισμένες χώρες τους έχουν ήδη επιτύχει. Άλλες χώρες απέχουν πολύ ακόμα από την επίτευξή τους, γεγονός που είναι απογοητευτικό. Γιατί, λοιπόν, είναι σημαντική η παιδική μέριμνα; Είναι σημαντική για τις οικογένειες διότι θα μπορούν να συνδυάσουν οικογενειακή και επαγγελματική ζωή. Είναι σημαντική όσον αφορά την ισότητα των φύλων διότι παραδοσιακά οι γυναίκες ήταν εκείνες που έπρεπε να αναλάβουν την ευθύνη για τη φροντίδα των παιδιών και δεν έμπαιναν στην αγορά εργασίας. Είναι σημαντική προκειμένου τα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε παιδική μέριμνα υψηλής ποιότητας ως σημαντικό στάδιο στην πρόοδό τους προς, για παράδειγμα, το σχολείο και τον κόσμο των ενηλίκων.
Είναι επίσης σημαντική για την απασχόληση και την ανάπτυξη, καθώς, αν εξετάσουμε τις χώρες που σημείωσαν σημαντική πρόοδο στην ανάπτυξη της παιδικής μέριμνας, θα διαπιστώσουμε ότι έχουν επίσης υψηλά επίπεδα απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένης και της απασχόλησης των γυναικών, και συνεπώς υψηλότερη ανάπτυξη. Εξετάζοντας τη δημογραφική ανάπτυξη, βλέπουμε την ανάγκη της παρουσίας των γυναικών –την παρουσία όλων εν γένει– στην αγορά εργασίας.
Η μέθοδος που έχουμε είναι η βέλτιστη πρακτική. Πολλές από τις αποφάσεις λαμβάνονται στα κράτη μέλη, σε τοπικά και περιφερειακά επίπεδα. Οφείλω να πω, ωστόσο, πόσο ικανοποιητικό είναι το γεγονός ότι η συζήτηση έχει τώρα επεκταθεί. Παρακολουθώ, για παράδειγμα, τη συζήτηση στη Γερμανία, η οποία είναι περισσότερο δραστήρια από ποτέ. Είναι σημαντικό να διεξαχθεί αυτή η συνεχής συζήτηση στα κράτη μέλη μας και να κατανοήσουμε την ανάγκη για παιδική μέριμνα προκειμένου να δρομολογηθεί αυτή η εξέλιξη.
Θέλω να ευχαριστήσω τη γερμανική Προεδρία για την πρόσκληση που μου απηύθυνε, με την ιδιότητά μου ως συντάκτη της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, για την άτυπη σύνοδο που θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο όπου θα συζητηθούν αυτά τα θέματα. Αποδέχομαι την πρόσκληση με χαρά. Ελπίζουμε ότι μπορούμε να σημειώσουμε πρόοδο στην ανάπτυξη της παιδικής μέριμνας, όχι μόνο για χάρη των παιδιών και των οικογενειών αλλά και για χάρη της απασχόλησης.
Hannu Takkula, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (FI) Κύριε Πρόεδρε, χαιρετίζω θερμά αυτή την πρωτοβουλία για τις οικογένειες και την παιδική μέριμνα. Τα παιδιά και οι νέοι είναι ο πιο πολύτιμος πόρος που έχουμε για το μέλλον μας. Πρέπει να λάβουμε εκείνες τις αποφάσεις που θα τους δώσουν τη δυνατότητα να ζήσουν μια πλήρη και ασφαλή ζωή και αυτές οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν τώρα.
Εγώ προσωπικά ήμουν προνομιούχος, καθώς, όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά στη Φινλανδία ανέλαβα εγώ τη φροντίδα τους και τη φροντίδα του σπιτιού για πέντε χρόνια. Στην κοινωνία μας υπήρχε η επιλογή να μείνει κανείς στο σπίτι και αυτό ισχύει και σήμερα. Μπορώ λοιπόν να δηλώσω ότι τα πέντε χρόνια που πέρασα στο σπίτι φροντίζοντας δύο αγόρια ήταν, χωρίς αμφιβολία, από τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου.
Πιστεύω ότι όταν μιλάμε για την ιδιότητα του γονέα σήμερα, εξακολουθούμε παραδοσιακά να προσπαθούμε να ρίξουμε το βάρος της ευθύνης αποκλειστικά στους ώμους των μητέρων και των γυναικών. Η ιδιότητα του γονέα σημαίνει ότι και οι πατεράδες πρέπει να αναλαμβάνουν πλήρη ευθύνη για τα παιδιά τους. Πρέπει επίσης να διασφαλίσουμε ότι η επαγγελματική και η οικογενειακή ζωή μπορούν να συνδυαστούν ώστε οι οικογένειες να μπορούν να επιλέξουν ποιος από τους δύο γονείς θα βγει να εργαστεί όταν δεν είναι δυνατόν να εργαστούν και οι δύο. Αφετέρου, πρέπει να αναπτύξουμε μορφές καθημερινής μέριμνας ώστε να απολαμβάνουν τα παιδιά καλή, υψηλής ποιότητας φροντίδα όταν και οι δύο γονείς εργάζονται επικερδώς.
Η παιδική ηλικία είναι πολύ σημαντική, όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία της έρευνας. Τα πρώτα τέσσερα ως πέντε έτη στη ζωή ενός παιδιού αντανακλώνται στο υπόλοιπο της ζωής του. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται τότε, η φροντίδα και η αγάπη που δέχεται και η ασφάλεια που έχει αισθανθεί ένα παιδί θα είναι φανερά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Είμαι ως εκ τούτου υπέρ αυτών των στόχων για να προσπαθήσουμε να προωθήσουμε την κατάσταση των οικογενειών και των παιδιών. Ελπίζω ότι θα προκύψει κάτι συγκεκριμένο από αυτούς και ότι δεν θα παραμείνουν απλοί στόχοι.
Marcin Libicki, εξ ονόματος της Ομάδας UEN. – (PL) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να επισημάνω σε εσάς, στους εκπροσώπους της Επιτροπής και του Συμβουλίου και σε όλους όσοι είναι παρόντες στην Αίθουσα ότι η δημογραφική κατάσταση της Ευρώπης δεν θα βελτιωθεί αν οι πολιτικοί δεν λάβουν πραγματικά σοβαρά υπόψη τους τα συμφέροντα των παιδιών.
Αυτό μπορεί να συμβεί πραγματικά μόνο αν δοθούν πολιτικά δικαιώματα στα παιδιά. Αναφέρομαι σε δικαιώματα ψήφου για τα παιδιά, δικαιώματα που θα παραχωρηθούν στα παιδιά και θα αναληφθούν από τους νόμιμους κηδεμόνες τους, δηλαδή τους γονείς τους.
Έχει ήδη γίνει μια τέτοια προσπάθεια στο γερμανικό κοινοβούλιο, το Bundestag. Το Bundestag συζήτησε για ένα νομοσχέδιο που θα δίνει δικαιώματα ψήφου στα παιδιά από τη γέννησή τους. Τα δικαιώματα θα παραχωρούνται στους γονείς και τους νόμιμους κηδεμόνες των παιδιών. Φυσικά, είναι αναγκαίες σημαντικές νομικές αλλαγές προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, αλλά φαίνεται πράγματι ότι θα ήταν πιο αποτελεσματικό για τη διόρθωση της δημογραφικής κατάστασης της Ευρώπης σε σύγκριση με τις ισχύουσες νομικές ρυθμίσεις.
Δυστυχώς, λόγω των αλλαγών το νομοσχέδιο απορρίφθηκε κατά τη διάρκεια της συζήτησης στο Bundestag, αν και είχε την υποστήριξη πολλών κορυφαίων πολιτικών και της επιτροπής στην οποία συζητήθηκε. Ήθελα απλώς να το επισημάνω αυτό.
Eva-Britt Svensson, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (SV) Κύριε Πρόεδρε, ο πιο σημαντικός λόγος για να γίνουν οι γυναίκες και οι άνδρες ίσοι είναι για να δοθεί στις γυναίκες το δικαίωμα και η ευκαιρία να αυτοσυντηρούνται. Αυτό σημαίνει να έχουν όχι μόνο το δικαίωμα, αλλά και την ευκαιρία, να εργαστούν έχοντας στη διάθεσή τους καλή παιδική μέριμνα υψηλής ποιότητας. Αν η κοινωνία δεν βοηθήσει όλα τα παιδιά να αποκτήσουν πρόσβαση σε καλή παιδική μέριμνα, με λογικό οικονομικό κόστος για τους γονείς, και αν δεν αποδεχθεί την ευθύνη για την επίτευξη αυτής της κατάστασης, οι γυναίκες θα υποχρεωθούν να στηρίζονται σε άλλους για τη συντήρησή τους. Θέλω, ωστόσο, όπως έκανε και η Προεδρία, να επισημάνω τα δικαιώματα των παιδιών και την άποψη των παιδιών σε αυτό το θέμα.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να μπορούν τα παιδιά να έρχονται σε επαφή με άλλα παιδιά, να γνωρίζουν και να συναντούν και άλλους ενήλικες εκτός από τους γονείς τους και να έχουν πρόσβαση στις απαραίτητες εκπαιδευτικές εμπειρίες για την ανάπτυξη των παιδιών. Τα παιδιά που έχουν το πλεονέκτημα της παιδικής μέριμνας με την παρουσία και άλλων παιδιών και ενηλίκων εκπαιδευτικών κάνουν μια καλύτερη αρχή στη ζωή και αυξάνουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες. Η καλή παιδική μέριμνα είναι, συνεπώς, εξίσου σημαντική για τα ίδια τα παιδιά όσο και για την ισότητα των φύλων και για την οικονομική ανάπτυξη. Πιστεύω ότι είναι καιρός τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και, πάνω απ’ όλα, τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τουλάχιστον εξίσου τα δικαιώματα των παιδιών όπως έκαναν μέχρι τώρα με την εσωτερική αγορά των αγαθών και των υπηρεσιών. Διαφορετικά, δεν θα επιτύχουμε ούτε καν τους στόχους της Βαρκελώνης.
Kathy Sinnott , εξ ονόματος της Ομάδας IND/DEM. – (EN) Κύριε Επίτροπε, βασίζομαι σε πολύ μεγάλο βαθμό στην ειδική μέριμνα για παιδιά και ενήλικες για να βρίσκομαι εδώ και να καταθέσω τη συνδρομή μου σε αυτή τη συζήτηση σήμερα.
Είναι σημαντικό για μια γυναίκα να έχει το δικαίωμα να ακολουθήσει μια καριέρα αν το επιθυμεί και η καλή, οικονομικά προσιτή μέριμνα για τα παιδιά είναι ουσιαστικής σημασίας σε αυτή την προσπάθεια. Αλλά, έχοντας εργαστεί στο σπίτι και έχοντας αναθρέψει μια μεγάλη οικογένεια, ξέρω τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισα στην ανάπτυξη των παιδιών μου. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που είχα τη δυνατότητα να μείνω στο σπίτι με τα παιδιά μου και τα παιδιά μου τυχερά που με είχαν κοντά τους.
Τι αφορά η συζήτηση; Είναι σημαντικό να είμαστε ειλικρινείς. Αφορά τα παιδιά; Σήμερα το πρωί γεννήθηκε το πρώτο μου εγγόνι. Αν μπορούσα να τον ρωτήσω, θα έλεγε ότι θα προτιμούσε να τον φροντίσει η μητέρα του. Αφορά τη δυνατότητα επιλογής για τις γυναίκες; Αν ναι, θα μπορούσαμε, αφενός, να στηρίξουμε οικονομικά την παιδική μέριμνα και τις ευέλικτες συνθήκες εργασίας για τις μητέρες που επιλέγουν να εργαστούν και, αφετέρου, να στηρίξουμε οικονομικά τις μητέρες που επιλέγουν να εργαστούν στο σπίτι φροντίζοντας τα παιδιά τους.
Αν η συζήτηση αφορά την οικονομία της ΕΕ, τότε η βραχυπρόθεσμη παροχή ενός εκτεταμένου συστήματος μέριμνας για τα παιδιά και ένα δίκτυο νομοθεσίας που θα οδηγήσει πραγματικά τις γυναίκες στον χώρο εργασίας, είτε το θέλουν είτε όχι, έχει μια λογική. Αλλά μακροπρόθεσμα, δεδομένης της δημογραφικής κατάστασης της ΕΕ και της πολυπλοκότητας της ανάπτυξης των παιδιών, η διοχέτευση της μαζικής πλειονότητας των μητέρων στον χώρο εργασίας κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων ζωής των παιδιών τους αποτελεί μια πολιτική για την οποία είμαι βέβαιη ότι θα μετανιώσουμε κάποια μέρα.
Πρόεδρος. Είμαι βέβαιος ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ήθελε μαζί με εμένα να σας συγχαρεί για τη γέννηση του εγγονού σας σήμερα.
Irena Belohorská (NI). – (SK) Το πρόβλημα της τοποθέτησης των παιδιών σε εγκαταστάσεις μέριμνας παιδιών προσχολικής ηλικίας είναι επίσης άρρηκτα συνδεδεμένο με το θέμα που συζητούσαμε χθες βράδυ στο Κοινοβούλιο, δηλαδή την ισότητα των φύλων και τις ίσες ευκαιρίες.
Πέρα από την επιθυμία της να αποτελεί ίσο εταίρο στην εργασία, μια γυναίκα θέλει επίσης να γίνει μητέρα. Η ανεπαρκής μέριμνα που παρέχει το κράτος για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες έχουν λιγότερες πιθανότητες να διασφαλίσουν ρόλους σε επίπεδα λήψης αποφάσεων. Γι’ αυτόν τον λόγο, τέθηκαν ειδικοί στόχοι το 2002 στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Βαρκελώνη. Προβλέφθηκε ότι μέχρι το 2010 όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης θα πρέπει να έχουν διασφαλίσει παιδική μέριμνα τουλάχιστον για το 90% των παιδιών από 3 έως 6 ετών, καθώς και για το 33% των παιδιών κάτω από την ηλικία των 3 ετών. Είναι ευρέως γνωστό ότι σε αυτή την ηλικία τα παιδιά μεγαλώνουν και αναπτύσσονται εξαιρετικά γρήγορα και συνεπώς είναι σημαντικό να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο αυτό το χρονικό διάστημα και να προετοιμαστούν όχι μόνο για το σχολείο αλλά και για τη ζωή.
Η επίτευξη αυτών των στόχων θα διευκολύνει την κοινωνική ενσωμάτωση παιδιών από προβληματικές ομάδες πληθυσμού. Το κράτος πρέπει να φροντίσει ώστε τα παιδιά από όλες τις κοινωνικές τάξεις να έχουν μια ίση ευκαιρία να ωφεληθούν από τη βασική εκπαίδευση για τη ζωή και να διασφαλίσει ότι αυτή η ευκαιρία δεν καθορίζεται από τον πλούτο των γονιών τους. Αντιμετωπίζοντας στην Ευρώπη δείκτες γεννήσεων που μειώνονται και δυσοίωνα δημογραφικά στατιστικά στοιχεία, πρέπει να αναλογιστούμε για μια στιγμή γιατί οι νέες οικογένειες δεν έχουν κίνητρα να κάνουν παιδιά. Όλοι θα συμφωνήσουμε ότι ένας συνδυασμός σύντομων αδειών μητρότητας, οι οποίες θα λαμβάνονται αμέσως μόλις γεννηθεί ένα παιδί, συνοδευόμενες από μερική απασχόληση και εγκαταστάσεις παιδικής μέριμνας υψηλής ποιότητας είναι το πιο αποτελεσματικό μίγμα. Αυτό θα θέσει τα θεμέλια για την υγιή ανάπτυξη της νέας γενιάς και για την εκπλήρωση των φιλοδοξιών των γονιών τους.
Edit Bauer (PPE-DE). – (SK) Χαιρετίζω ειλικρινά τη δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου που εφιστά την προσοχή των κρατών μελών στις υποχρεώσεις που ανέλαβαν το 2002 στη Βαρκελώνη, διότι δεν μας έχει απομείνει πλέον πολύς χρόνος για να τις εκπληρώσουμε.
Όπως ακούσαμε, ούτε το ένα τέταρτο των κρατών μελών δεν έχει επιτύχει τους στόχους. Αν και στα διάφορα κράτη μέλη η κατάσταση ασφαλώς ποικίλει, σε πολλά από τα νέα κράτη μέλη επιδεινώνεται αντί να βελτιώνεται. Θα ήταν πραγματικά κρίμα αν συνεχίζαμε να χάνουμε χρόνο και αν δηλώναμε το 2010 ότι οι στόχοι ήταν απατηλοί και ανέφικτοι, καθώς δεν υπάρχει δικαιολογία για την έλλειψη ετοιμότητας και σε αυτή ειδικά την περίπτωση ο χρόνος είναι ανηλεής.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η παροχή επαρκούς παιδικής μέριμνας είναι μία από τις βασικές προϋποθέσεις για την επίτευξη καλύτερης ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Είμαι πεπεισμένη ότι δεν μπορούμε να αυξήσουμε την απασχόληση των γυναικών και να μειώσουμε την ανεργία στους νέους, η οποία είναι πολύ υψηλή, χωρίς να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για σωστή παιδική μέριμνα καθώς και για τη φροντίδα των εξαρτώμενων μελών της οικογένειας.
Είναι επίσης λογικό να απαιτούμε να προσαρμοστούν αυτές οι υπηρεσίες σε πιο ευέλικτα εργασιακά πρότυπα και να προσαρμοστούν καλύτερα στις νέες απαιτήσεις και στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Αξίζει να εξετάσουμε αν θα έπρεπε αυτός ο τομέας να συμπεριληφθεί στην έννοια «flexicurity», διότι χωρίς ευελιξία και την επαρκή κοινωνική ασφάλιση και ασφάλεια δικαίου που σχετίζονται με αυτές τις υπηρεσίες, αυτή η έννοια ασφάλειας και ευελιξίας δεν είναι εφικτή.
Κατά την επέκταση του δικτύου αυτών των υπηρεσιών, τίθεται το ερώτημα σχετικά με το ποιος πρέπει να αναλάβει όχι μόνο τις αρχικές δαπάνες αλλά και τις λειτουργικές δαπάνες. Δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι η ευθύνη εναπόκειται στα κράτη μέλη ως προς το θέμα αυτό.
Zita Gurmai (PSE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, πριν από πέντε χρόνια η ΕΕ έθεσε στόχους για την παιδική μέριμνα. Τα κράτη μέλη πρέπει να προσπαθήσουν να παράσχουν μέριμνα τουλάχιστον για το 90% των παιδιών από 3 ετών έως την ηλικία υποχρεωτικής εκπαίδευσης και για το 33% των παιδιών κάτω από την ηλικία των 3 ετών, μέχρι το 2010.
Στην πέμπτη επέτειο των στόχων της Βαρκελώνης, βρισκόμαστε εδώ για να αξιολογήσουμε την πρόοδο που σημειώθηκε σε αυτόν τον τομέα. Δυστυχώς, αυτοί οι στόχοι δεν έχουν επιτευχθεί. Μόνο πέντε χώρες πληρούν τον στόχο του 33%: το Βέλγιο, η Δανία, η Γαλλία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία. Πρέπει να εξετάσουμε την απόδοση των άλλων κρατών μελών. Αναρωτιέμαι αν η Επιτροπή παρακολουθεί την κατάσταση σχετικά με αυτούς τους στόχους. Εκπονεί η Επιτροπή μια ανάλυση; Υπάρχουν κοινές προδιαγραφές για την εποπτεία της παιδικής μέριμνας; Ποιες είναι οι συνέπειες για τα κράτη μέλη που δεν εφαρμόζουν τους στόχους;
Γιατί πρέπει η Ευρώπη να επενδύσει στην παιδική μέριμνα; Δεν είναι τυχαίο ότι ξεκίνησε μια εκστρατεία για την παιδική μέριμνα από το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, οι οποίοι απηύθυναν έκκληση για προσβάσιμη, προσιτή και ποιοτική παιδική μέριμνα. Το πράξαμε αυτό διότι πιστεύουμε ακράδαντα ότι επενδύοντας στην παιδική μέριμνα επενδύουμε στο μέλλον μας. Θέτοντας τα παιδιά μας σε πρώτη προτεραιότητα, τους προσφέρουμε μια καλή αρχή στη ζωή και διασφαλίζουμε ίσες ευκαιρίες για την είσοδό τους αργότερα στην αγορά εργασίας. Αυτό επιτρέπει στην ΕΕ να αντιμετωπίσει τις δημογραφικές προκλήσεις προκειμένου να καταστεί η αγορά της ΕΕ πιο ανταγωνιστική, καθώς και να γίνει η Ευρώπη πιο κοινωνική. Επιτρέπει τη μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και επιτρέπει σε άνδρες και γυναίκες να συνδυάσουν την οικογενειακή και την επαγγελματική ζωή, όπως ανέφερε ο κ. Επίτροπος στην ομιλία του. Ασφαλώς, επενδύοντας στην παιδική μέριμνα, μπορούμε να υλοποιήσουμε τις ίσες ευκαιρίες και να μεγιστοποιήσουμε τις ευκαιρίες της ζωής για όλα τα παιδιά. Αυτό μπορεί να συμβάλει στην εξάλειψη της φτώχειας, ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικού υποβάθρου.
Κατά συνέπεια, ζητώ από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να εργαστούν από κοινού και να αφοσιωθούν στην επίτευξη αυτών των στόχων. Η Ουγγαρία αποτελεί ένα καλό παράδειγμα: ο Υπουργός Κοινωνικών και Νομικών Υποθέσεων αναγνώρισε τη σημασία της παιδικής μέριμνας και δεσμεύτηκε να αυξήσει την παιδική μέριμνα, ειδικά για τα παιδιά ηλικίας 0-3 ετών, από 8% σε 33% σε πέντε χρόνια.
Μάριος Ματσάκης (ALDE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, τα παιδιά μας είναι μακράν ο πολυτιμότερος πόρος μας. Ωστόσο, παράλληλα είναι και ο πιο ευάλωτος, όχι μόνο λόγω των ευαίσθητων σωματικών και ψυχολογικών αναγκών καθώς μεγαλώνουν, αλλά και λόγω των αναρίθμητων κινδύνων που ελλοχεύουν στον σύγχρονο τρόπο ζωής. Γι’ αυτούς τους λόγους, μεταξύ πολλών άλλων, τα παιδιά μας χρειάζονται και δικαιούνται αναμφίβολα τη μέγιστη φροντίδα και προσοχή μας. Ωστόσο, σε έναν κόσμο όπου και οι δύο γονείς αγωνίζονται να επιβιώσουν σε ένα ξέφρενο κυνήγι καριέρας, σε έναν κόσμο όπου και οι δύο γονείς εξαντλούνται στον καθημερινό αγώνα να κερδίσουν περισσότερα χρήματα, σε έναν κόσμο όπου οι δυνάμεις της κοινωνικής πίεσης έχουν ίσως καταστρέψει την οικογενειακή συνοχή, σε έναν κόσμο όπου ο γεωγραφικός διαχωρισμός ίσως να έχει εξαλείψει την πολύτιμη βοήθεια των παππούδων και άλλων μελών της οικογένειας – σε έναν τέτοιο κόσμο η μέριμνα των παιδιών από τους γονείς υφίσταται σοβαρό πλήγμα.
Αυτός είναι ο κόσμος που τα κράτη μέλη πρέπει να βοηθήσουν άμεσα και ολοκληρωμένα. Πρέπει να ενθαρρυνθούν πρωτοβουλίες για τη δημιουργία περισσότερων και καταλληλότερων υπηρεσιών μέριμνας για τα παιδιά, την πρόβλεψη ευελιξίας για ειδική άδεια για τους γονείς και τη διαμόρφωση περιβαλλόντων εργασίας προσαρμοσμένων στις ανάγκες των γονέων. Αυτές είναι λίγες μόνο από τις βασικές ανάγκες. Επιπροσθέτως, πρέπει να ενθαρρυνθούν και να βελτιωθούν καινοτόμα μέτρα, όπως οι συμβουλευτικές υπηρεσίες γονέων ή ακόμα και σχολές γονέων, όπου οι γονείς θα μπορούν να αποκτήσουν ευρύτερη γνώση και υποστήριξη για το πώς θα γίνουν καλύτεροι γονείς και πώς θα αντιμετωπίσουν με τον καλύτερο τρόπο τα προβλήματα της μητρότητας και της πατρότητας.
Εν κατακλείδι, ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι καμία υπηρεσία μέριμνας για τα παιδιά, όσο καλή και αν είναι, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη μητρική και πατρική αγάπη και στοργή. Μαζί με όλα τα άλλα μέτρα, ίσως θα πρέπει να ενθαρρύνουμε τα άτομα να επανεξετάσουν τις προτεραιότητές τους στη ζωή. Είναι καλύτερα να έχει μια οικογένεια μεγαλύτερο εισόδημα αλλά λιγότερη επαφή παιδιού-γονέα; Είναι προς όφελος μιας οικογένειας να έχει δύο καριερίστες γονείς πλήρους απασχόλησης που συναντιούνται σπάνια στο οικογενειακό τραπέζι; Κάθε γονιός θα πρέπει ίσως να εξετάσει αυτά τα ερωτήματα και να προσπαθήσει να τα απαντήσει με ειλικρίνεια για χάρη των παιδιών του.
Marek Aleksander Czarnecki (UEN). – (PL) Κύριε Πρόεδρε, τα μάτια και τα αυτιά μας μάς λένε ότι η Ευρώπη γερνάει. Όλο και λιγότερα παιδιά γεννιούνται στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Δεν αγαπάμε τα παιδιά πια; Αυτό ασφαλώς δεν ισχύει. Αυτό που έχει συμβεί είναι ότι συνειδητοποιήσαμε τη δυσκολία της ανατροφής των παιδιών. Επίσης, οι γυναίκες στην Ευρώπη αναβάλλουν όλο και περισσότερο τη δημιουργία οικογένειας και ορισμένες φορές αποφασίζουν να μην κάνουν καθόλου παιδιά.
Μία από τις αιτίες αυτής της κατάστασης είναι η παροχή παιδικής μέριμνας κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας. Οι γυναίκες μπορούν να επικεντρωθούν μόνο στις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις αν παρέχεται κατάλληλη παιδική μέριμνα. Η ανεργία των γυναικών είναι χαμηλότερη στα κράτη που παρέχουν καλή μέριμνα για τις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, κατά τον τοκετό και κατά τη διάρκεια της γαλουχίας και αργότερα της ανατροφής των παιδιών τους.
Η παροχή κατάλληλης μεταχείρισης για τους πολίτες ανεξαρτήτως φύλου ή προέλευσης και η διασφάλιση της σωστής ανάπτυξης και προστασίας τους από τη στιγμή της γέννησής τους μέχρι τα προχωρημένα γηρατειά αποτελεί μια αρχή που πρέπει να είναι σεβαστή στον σύγχρονο κόσμο.
Pier Antonio Panzeri (PSE). – (ΙΤ) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, το θέμα που συζητούμε είναι εξαιρετικά σημαντικό και θέτει, για μια ακόμη φορά, στο επίκεντρο της προσοχής το ζήτημα της κοινωνικής Ευρώπης. Εδώ και αρκετό καιρό ασκούμε πιέσεις για αυτόν τον στόχο και, ως εκ τούτου, αξίζει να ειπωθεί ότι το να επενδύσουμε σε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες μέριμνας για τα παιδιά και να τις επεκτείνουμε, παρέχοντας καλύτερη εκπαίδευση, καλή καθημερινή μέριμνα και νέα πλεονεκτήματα για τα παιδιά θα έστελνε το αδιαμφισβήτητο μήνυμα ότι υπάρχει η πολιτική βούληση να κινηθούμε προς τη σωστή κατεύθυνση.
Είναι ιδιαίτερα σαφές ότι το να στηρίζουμε τα παιδιά με τις κατάλληλες κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές δεν συνεπάγεται μόνο το να σκεφτούμε σοβαρά σχετικά με το μέλλον τους, αλλά και το να βοηθήσουμε ώστε να δημιουργηθούν νέες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες για τις οικογένειες· αυτό θα καθιστούσε δυνατή την είσοδο πολλών γονιών και, προπάντων, πολλών γυναικών στην αγορά εργασίας.
Εξάλλου, όπως έχει ήδη ειπωθεί, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποτελέσει την απάντηση σε μία από τις προκλήσεις που οφείλει να αντιμετωπίσει η Ευρώπη –δηλαδή την πρόκληση της δημογραφικής αλλαγής–, καθώς θα τροφοδοτήσει με θετικό τρόπο την αγορά εργασίας, θα βελτιώσει την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και θα καταστήσει πλουσιότερες τις κοινωνίες μας.
Κύριε Επίτροπε, αυτό που χρειάζεται επομένως είναι περισσότερο θάρρος και διορατικότητα, προκειμένου να ξεπερασθούν οι καθυστερήσεις που υφίστανται στα επιμέρους κράτη μέλη και, για τον λόγο αυτό, το Κοινοβούλιο και η Επιτροπή πρέπει να δεσμευθούν και να επιδείξουν σθένος και αποφασιστικότητα, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που τέθηκαν.
Edite Estrela (PSE). – (PT) Καταρχάς, χαιρετίζω τις ανακοινώσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Όλοι συμφωνούμε ότι δεν θα επιτευχθεί ποτέ πραγματική ισότητα των φύλων αν δεν βρεθεί ένας τρόπος να συνδυαστεί η επαγγελματική και η οικογενειακή ζωή, τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες.
Είναι σημαντικό οι άνδρες να μοιράζονται τις οικογενειακές ευθύνες και οι γυναίκες να μπορούν να έχουν μια επαγγελματική σταδιοδρομία. Για να γίνει αυτό, τα κράτη μέλη πρέπει να αναπτύξουν άμεσα δίκτυα εγκαταστάσεων οικονομικά προσιτής παιδικής μέριμνας υψηλής ποιότητας, τα οποία θα είναι διαθέσιμα τις κατάλληλες ώρες.
Είναι λυπηρό ότι το 2007, το Ευρωπαϊκό Έτος Ίσων Ευκαιριών για Όλους, απέχουμε ακόμα πολύ από τους στόχους της Βαρκελώνης, ωστόσο, με τον γηράσκοντα πληθυσμό μας και τα μειωμένα ποσοστά γεννήσεων, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται όσο το δυνατόν περισσότερους ενηλίκους στην αγορά εργασίας, και αυτό σημαίνει περισσότερες γυναίκες.
Προσβλέπουμε με ανυπομονησία στο έγγραφο σχετικά με αυτό το θέμα που ανακοίνωσε ο Επίτροπος Špidla εδώ για το 2008.
Günter Gloser, Προεδρεύων του Συμβουλίου. (DE) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, σας είμαι ειλικρινά ευγνώμων για τις παρεμβάσεις σας. Εάν δεν έχω παρερμηνεύσει κάποια από αυτές, συμφωνούμε σε μεγάλο βαθμό σε αυτό το Σώμα σχετικά με τον στόχο που θέσαμε εμείς οι ίδιοι, τον οποίο διατυπώσαμε όντως πριν από μερικά χρόνια, όταν αναλάβαμε επίσης συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Διαπιστώσαμε επίσης ότι δεν έχουμε κατορθώσει ακόμα να πραγματοποιήσουμε αυτούς του στόχους σε όλα τα κράτη μέλη, καθώς και ότι μας απομένει ακόμα σχετικά λίγος χρόνος για να εκπληρώσουμε αυτές τις υποχρεώσεις έως το 2010.
Είναι επίσης σημαντικό ότι η συζήτηση σχετικά με τη συμμαχία για οικογένειες πρέπει να αναζωπυρωθεί. Θα έλεγα μάλιστα απολύτως συνειδητά ότι αυτό πρέπει να συμβεί όχι μόνο στη Γερμανία, όπως επεσήμανε ο κ. Andersson στην αρχή της ομιλίας του. Εκφράστηκαν διαφορετικές προσεγγίσεις για το συγκεκριμένο θέμα του εάν θα μπορούσε να είναι υποχρεωτικό να πηγαίνουν τα παιδιά στον παιδικό σταθμό, επομένως στην προκειμένη περίπτωση γίνεται λόγος για την ελευθερία επιλογής.
Η ελευθερία επιλογής είναι ένας εξαιρετικά σημαντικός στόχος. Κανείς δεν ορίζει ποιος πρέπει να φροντίζει τα παιδιά ούτε πόσα παιδιά πρέπει να έχουν οι άνθρωποι. Δεν είναι αυτό το αντικείμενο της συζήτησης. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις στις οποίες δεν υφίσταται καν αυτή η ελευθερία της επιλογής, διότι δεν υπάρχουν εξειδικευμένες εγκαταστάσεις μέριμνας. Για τον λόγο αυτόν, είναι σημαντικό, όπως επεσήμανε η Επιτροπή, εσείς στις παρεμβάσεις σας, αλλά και η Προεδρία, να επιμείνετε σε αυτόν τον στόχο, όταν μάλιστα υπάρχουν τόσες πολλές διαφορετικές πτυχές που πρέπει να εξεταστούν.
Ορισμένοι από εσάς αναφέρθηκαν στην ισότητα των ευκαιριών, ενώ άλλοι στην ισορροπία ανάμεσα στην εργασία και την οικογενειακή ζωή, στη δημογραφική αλλαγή ή στην εκπαίδευση των παιδιών. Ένα ακόμα σημαντικό θέμα είναι ότι αναλάβαμε την υποχρέωση να αυξήσουμε το ποσοστό των γυναικών που εργάζονται, χρησιμοποιώντας τον συνδυασμό ευελιξίας και ασφάλειας (flexicurity) ως μέσο για να επιτύχουμε τον στόχο μας. Επομένως, σε αυτήν τη συζήτηση ελήφθησαν υπόψη διάφορες απόψεις.
Θα ήθελα να επαναλάβω πόσο πολύ χάρηκα όταν άκουσα τον Επίτροπο Špidla να δηλώνει την πρόθεσή του να καταθέσει κάποιο έγγραφο το επόμενο έτος για να διαπιστώσει ποιο ήταν το αποτέλεσμα των συζητήσεων στο Συμβούλιο και στο Σώμα σας και τι έχει γίνει με την επίτευξη αυτών των στόχων.
Ευχαριστώντας σας θερμά για την ειλικρίνεια αυτής της συζήτησης, επιτρέψτε μου επίσης να πω ότι έγκειται στον καθέναν από εμάς, σε οποιοδήποτε κράτος μέλος στο οποίο οι στόχοι δεν έχουν επιτευχθεί ακόμα ή στο οποίο υπάρχει ο κίνδυνος να μην εκπληρωθούν έως το 2010, να προβεί στα δέοντα πολιτικά βήματα, ούτως ώστε οι στόχοι που θέσαμε εμείς οι ίδιοι να επιτευχθούν –όπως ελπίζουμε– πριν από αυτήν την ημερομηνία.
Vladimír Špidla, Μέλος της Επιτροπής. (CS) Αξιότιμοι βουλευτές, πιστεύω πως είναι απολύτως σαφές ότι οι στόχοι της Βαρκελώνης είναι κατάλληλοι και ότι η συζήτηση επιβεβαίωσε πως υπάρχει ευρεία συναίνεση σε αυτό το θέμα. Δεν υπάρχει επίσης αμφιβολία ότι αρκετές χώρες απέχουν πολύ από την επίτευξη των στόχων και ότι πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να ενθαρρύνουμε τα κράτη μέλη να διορθώσουν αυτή την κατάσταση.
Τα πλεονεκτήματα της Στρατηγικής της Βαρκελώνης είναι σαφή, αλλά θα ήθελα, αν μπορώ, να τα αναφέρω επιγραμματικά για άλλη μια φορά. Πρώτον, χωρίς υπεύθυνες δομές παιδικής μέριμνας, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν οι βασικοί στόχοι για την ισότητα των φύλων. Δεύτερον, χωρίς αυτές τις διευθετήσεις, το θέμα της γήρανσης του πληθυσμού δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με υπεύθυνο τρόπο.
Προέκυψαν δύο ερωτήματα από τη συζήτηση: το πρώτο ήταν αν η Επιτροπή παρακολούθησε την εφαρμογή της Στρατηγικής της Βαρκελώνης. Όπως τόνισα στην έκθεσή μου στο πλαίσιο της Στρατηγικής της Λισαβόνας, η απάντηση είναι ναι. Το δεύτερο ερώτημα αφορά τα μέτρα με τα οποία συγκρίνονται οι μεμονωμένες χώρες. Οι μεμονωμένες χώρες συγκρίνονται επί του παρόντος με βάση τα στοιχεία που παρέχουν σε μεμονωμένη βάση και, όσον αφορά τη μεθοδολογία, είναι δύσκολο να συγκριθούν αυτά τα στοιχεία. Είναι εύκολη η εποπτεία της ανάπτυξης σε κάθε μεμονωμένη χώρα αλλά η σύγκριση μιας χώρας με μια άλλη είναι εξαιρετικά δύσκολη. Αυτή η κατάσταση δεν είναι ικανοποιητική και γι’ αυτό προσπαθούμε να βρούμε τρόπους ώστε να προετοιμάσουμε για αξιολόγηση τις διάφορες μεμονωμένες απόψεις, έργο που πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους.
Προέκυψε και ένα τρίτο ερώτημα, σχετικά με το αν, στο πλαίσιο της Στρατηγικής της Βαρκελώνης, στοχεύουμε στην παροχή επιλογών στους γονείς. Ναι, σύμφωνα με τους στόχους όπως διατυπώνονται, αυτό ισχύει. Τα κράτη μέλη πρέπει να προσπαθήσουν να παράσχουν παιδική μέριμνα μέχρι το 2010 για το 90% τουλάχιστον των παιδιών ηλικίας από 3 έως 6 ετών, δηλαδή να παράσχουν μέριμνα ή να δώσουν στους γονείς τη δυνατότητα να επιλέξουν αν θα εκμεταλλευτούν ή όχι αυτή την ευκαιρία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο σκοπός του στόχου είναι απολύτως σαφής.
Κυρίες και κύριοι, σας ευχαριστώ γι’ αυτή τη συζήτηση. Πιστεύω πως είναι σαφές ότι υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν, αλλά ότι είμαστε ικανοί να πετύχουμε πολλά.