Stenograma dezbaterilor

Joi, 15 martie 2007 - Strasbourg

11.1. Guatemala

  Przewodniczący. Kolejnym punktem obrad jest debata nad sześcioma projektami rezolucji w sprawie Gwatemali⁽¹⁾.

  Józef Pinior (PSE), autor. – Panie Przewodniczący! W Gwatemali mamy do czynienia w ostatnich miesiącach z niewyjaśnionymi zabójstwami oraz z niewyjaśnionymi groźbami, zastraszaniem działaczy związkowych, polityków i całego społeczeństwa. Human Rights Watch opublikowała najnowszy raport dotyczący praw człowieka w styczniu 2007 roku, w którym stwierdza się, że brudna wojna, która zakończyła się w Gwatemali w 1996 roku zostawiła za sobą około 200 tysięcy zabitych w przeciągu 36-letniego okresu trwania tej wojny. Powtarzam, 200 tysięcy zabitych w przeciągu 36 lat brudnej wojny w Gwatemali.

W ostatnich dwudziestu latach jesteśmy świadkami demokratyzacji w Gwatemali, wielu osiągnięć w dziedzinie rządów prawa i kształtowania się demokratycznych instytucji. Jednak ciągle Gwatemala pozostaje krajem, w którym rządy prawa są zagrożone, a demokracja nie jest rzeczywiście trwale zakorzeniona w tym kraju. Mamy do czynienia z nachodzeniem na siebie sfery niewyjaśnionych zabójstw z przeszłości, zaginięć oraz dzisiejszej sfery związanej z działalnością wielkich gangów i przestępczością międzynarodową.

Przypomnę, że w lipcu 2005 roku odkryto w Gwatemali między 70 a 80 milionów dokumentów związanych z rozwiązaną policją narodową. W tych dokumentach jest wiele informacji dotyczących tzw. zaginionych w okresie brudnej wojny. Do dzisiaj jednak to archiwum nie ma swojego właściwego miejsca. Najwyższy czas, aby w Gwatemali te kwestie zostały w sposób demokratyczny rozwiązane.

W dniu dzisiejszym, Panie Przewodniczący, ta Izba przegłosowała zalecenia dla Komisji dotyczące Układu stowarzyszeniowego z krajami Ameryki Środkowej. Moja grupa polityczna podkreślała, że łączymy liberalizację handlu wraz z perspektywą polityczną. Liberalizacja handlu w Ameryce Łacińskiej nie może być odróżniona od demokratyzacji. Unia Europejska musi zrobić wszystko, aby w tej chwili dopomóc społeczeństwu w Gwatemali w pogłębieniu demokracji, wyjaśnieniu wszystkich zabójstw z okresu brudnej wojny i utrwaleniu pokojowej transformacji na rzecz rzeczywistych, prawdziwych struktur demokratycznych w tym państwie.

  Bernd Posselt (PPE-DE), Verfasser. – Herr Präsident! Kollege Pinior hat darauf hingewiesen — und dafür danke ich ihm —, dass der Terror in Guatemala schon eine jahrzehntelange Tradition hat, und zwar auf beiden Seiten. Ich habe in der letzten Sitzung vor einigen Monaten, als wir uns in der Dringlichkeitsdebatte mit Guatemala beschäftigt haben, daran erinnert, dass Anfang der 70er Jahre — vor über 30 Jahren also — ein deutscher Diplomat, Karl Graf von Spreti, in Guatemala von Terroristen verschleppt und ermordet wurde, ein Mann, der ein bedeutender bayerischer Politiker war, der stets für die Freiheit eingetreten ist und dessen Todestag wir demnächst wieder in Bayern begehen. Schon damals war es so, dass Terror von Seiten des Regimes verübt wurde, und auch von jenen, die das Regime bekämpft haben.

Seitdem ist dieses Land trotz einer gewissen Demokratisierung in den letzten zwanzig Jahren immer noch nicht zur Ruhe gekommen. Es gibt rechtsextreme Gewalt, es gibt linksextreme Gewalt, und der Kollege Pinior hat mit Recht darauf hingewiesen: Es gibt leider auch die Gewalt, die vom organisierten Verbrechen genutzt wird, das sich auf vielfache Weise mit den politischen Extremisten vermischt. Deshalb müssen wir endlich eine intensive und offensive Lateinamerika-Politik betreiben.

Ich bin dem Kollegen Salafranca Sánchez-Neyra sehr dankbar, dass er diese Initiative für unsere Fraktion ergriffen hat, und auch dem Kollegen Dess, der sich in besonderer Weise um die Beziehungen mit Lateinamerika kümmert – in seinem Fall hauptsächlich um Brasilien. Aber wir machen damit deutlich, dass Lateinamerika eben nicht nur von unseren spanischen und portugiesischen Kollegen, sondern von uns allen betreut wird, und dass es ein wichtiger Partnerkontinent ist. Und nur wenn Demokratie und Rechtsstaatlichkeit in Mittel- und in Südamerika endlich gefestigt und die Extremismen bekämpft werden, kann dieser Kontinent die Rolle spielen, die ihm von seinem wirtschaftlichen und kulturellen Gewicht her eigentlich zukommt.

Deshalb müssen wir — und da gebe ich dem Kollegen Pinior Recht — alle unsere handelspolitischen Instrumente einsetzen, um für Demokratie und Rechtsstaatlichkeit einzutreten. Demokratie und Rechtsstaatlichkeit sind kein Luxus, sie sind auch keine Arabeske, die man vielleicht anbringen kann, wenn es in Wirklichkeit um Wirtschaftsbeziehungen geht. Es kann auf die Dauer keine erfolgreichen Wirtschaftsbeziehungen geben mit Regimen und mit Kräften, die elementare Menschenrechte missachten. Deshalb ist diese Menschenrechtsdebatte unverzichtbar, und wir müssen entsprechend Druck ausüben.

  Ryszard Czarnecki (UEN), autor. – Panie Przewodniczący! W dalekiej Gwatemali zginęło trzech naszych kolegów parlamentarzystów z tego kraju. A potem, jak w kryminalnym filmie, w więzieniu zastrzelono czterech policjantów aresztowanych w tej właśnie sprawie, w tym szefa wydziału do spraw walki z mafią w Gwatemali.

Brzmi to rzeczywiście, jak scenariusz filmu sensacyjnego, ale to nie jest film, to jest życie, to jest życie w Gwatemali. Bardzo dobrze, że Parlament Europejski reaguje w tej sprawie. Reaguje odnośnie kraju, którego prezydent przyznaje publicznie, że policja w jego kraju jest przeżarta korupcją.

Mówimy o kraju, w którym co roku dokonuje się paru tysięcy zabójstw i, który obok Kolumbii, jest zagłębiem narkotykowym. W tej chwili, jak państwo wiecie, władze parlamentu Ameryki Środkowej podjęły rozmowy z ponownym prezydentem Nikaragui Danielem Ortegą, odnośnie przeniesienia siedziby parlamentu Ameryki Środkowej z Gwatemali, bo jest tam tak niebezpiecznie, właśnie do Nikaragui.

O paradoksie, Ortega staje się azylem.

Myślę, że w tej sytuacji rzeczywiście, pan poseł Posselt i pan poseł Pinior mają rację, musimy zająć zdecydowane, twarde stanowisko.

  Tobias Pflüger (GUE/NGL), Verfasser. – Herr Präsident! Die Menschenrechtssituation in Guatemala ist erschreckend. Der Kollege Czarnecki hat auf den konkreten Vorfall hingewiesen, aufgrund dessen wir das Thema heute behandeln.

Bezeichnend allerdings für die Lage in Guatemala ist der starke Einfluss gesellschaftlicher Gruppen außerhalb der politischen Parteien, insbesondere auch des Militärs und der Unternehmer. In Teilen des Landes ist das Vertrauen – vor allem der indianischen Bevölkerung – in das staatliche Rechtssystem erheblich gestört. Nach Aussage von Menschenrechtsexperten in Guatemala werden jährlich mehrere tausend Morde verübt, es werden aber nur ungefähr 2% der Fälle tatsächlich aufgeklärt oder entsprechende Verhaftungen vorgenommen.

Gestern wurde ein deutscher Staatsbürger in Guatemala erschossen. Gewerkschafter, wie z.B. Pedro Zamora in Puerto Quetzal, oder Bauernführer und ihre Familien sind zu Beginn dieses Jahres getötet worden. Zeugen von Morden oder ihre gesetzlichen Vertreter werden bedroht, es finden Einbrüche statt und es kommt zu Übergriffen auf diese Personen.

Für die Verbesserung der Sicherheitssituation braucht es eine politische Lösung und keine weitere Aufrüstung der Sicherheitskräfte. Deshalb ist es ganz wesentlich festzustellen, dass genau diese so genannten Sicherheitskräfte Teil dieses Problems in Guatemala sind. Jetzt hat die EU angekündigt, dass sie genau diese Sicherheitskräfte unterstützen und leider auch weiterhin auf eine Verschärfung des Freihandels setzen will. Die Reaktion von tausenden Menschen aus Guatemala ist relativ klar; man hat das jetzt gesehen, als der US-amerikanische Präsident George W. Bush Guatemala besucht hat. Es gab große Demonstrationen gegen seinen Besuch.

Es gibt ein Freihandelsabkommen zwischen den USA und den mittelamerikanischen Ländern, das so genannte CAFTA, und dies sei vorteilhaft für alle Beteiligten, sagte Bush gestern im Gespräch mit dem Präsidenten von Guatemala, Oscar Berger. Ferner versprach Busch Guatemala weitere Unterstützung bei der Bekämpfung der organisierten Kriminalität und vor allem der Drogenbanden. Aber wie schon in Brasilien, Uruguay und Kolumbien, den ersten Stationen der Reise Bushs, wurde der Besuch des Präsidenten immer wieder von Protesten begleitet. Das ist gut so. Wenn also die Europäische Union dem Beispiel US-Politik folgt, so könnte das sehr problematisch werden.

Statt Freihandel und Aufrüstung der Sicherheitskräfte bedarf es wirklicher Armutsbekämpfung und einer Verbesserung der rechtlichen Situation der Mehrheit der Bevölkerung.

  Marios Matsakis (ALDE), author. – Mr President, Madam Commissioner, the European Parliament has passed a number of resolutions on Guatemala in the past. They have had some effect, but it seems that we are still a long way from achieving our aim of helping to bring true democratic reform to this country.

The callous murder in mid-February 2007 of three members of the Central American Parliament and the alleged involvement in this and many other crimes of police officials is a reminder that impunity and police corruption in Guatemala are still very much in existence. Such gross deficiencies in democracy, along with attempts to curtail freedom of the press, are cancerous inflictions in the body of any society and drastic action must be taken urgently in order to remedy the situation.

The Guatemalan authorities have a lot to answer for and a huge responsibility to act decisively in order to protect their citizens’ rights and freedoms. We shall await and watch closely with a critical eye to see and be convinced that they have the will and the stamina to stamp out the criminals from the police force and from other state institutions.

PRÉSIDENCE DE M. GÉRARD ONESTA
Vice-président

  Raül Romeva i Rueda (Verts/ALE), Autor. – Señor Presidente, no hace mucho, Guatemala fue ya tema de debate en esta sesión de urgencias, cuando discutimos la extradición de Ríos Montt y otros. Hoy vuelve a serlo, esta vez por el asesinato de tres miembros salvadoreños del Parlacen, así como de los sospechosos de ser sus victimarios, en este caso en la prisión.

Este preocupante episodio, sin embargo, no es un hecho aislado en un contexto que, cada vez, deviene más tenso y peligroso. La inseguridad es un problema grave y creciente en Guatemala, pero también lo es la impunidad de determinados actos, algunos de ellos perpetrados directamente desde las instituciones públicas o al menos con el consentimiento de las mismas.

El mismo Gobierno guatemalteco, por medio de su Vicepresidente Stein, ha reconocido que el crimen organizado está cada vez más integrado en las instituciones públicas, incluida la policía.

Los datos son relevantes, ya se ha dicho. Miles de personas son asesinadas anualmente en Guatemala, pero sólo se han llevado a cabo arrestos en el 2 % de los casos. Uno de los casos más recientes ha sido el asesinato del líder campesino, Pedro Zamora, en Puerto Queztal, del cual ya informamos en su momento a la Comisión y al Consejo.

Este nuevo episodio que hoy nos ocupa, sin embargo, nos obliga a insistir en algunas de las demandas que este Parlamento ya ha formulado con anterioridad.

En primer lugar, reiterar la petición del Parlamento al Parlamento de Guatemala para que ratifique el Estatuto de Roma relativo al Tribunal Penal Internacional, y para que, asimismo, ratifique el acuerdo firmado el 12 de diciembre de 2006, entre el Gobierno de Guatemala y las Naciones Unidas, por el que se establece una Comisión Internacional Contra la Impunidad (CICIG).

En segundo lugar, solicitar a las autoridades guatemaltecas que adopten medidas para proteger a los testigos y a las víctimas de abusos de los derechos humanos en los procesos judiciales.

Y, en tercer lugar, que la Comisión fortalezca, en la estrategia de cooperación con Guatemala para el periodo 2007-2013, la promoción del imperio de la ley, la lucha contra la impunidad, el pleno respeto de los derechos humanos y el apoyo al Gobierno para que se fortalezca la capacidad de las fuerzas de seguridad en términos de seguridad humana.

  Bogusław Sonik, w imieniu grupy PPE-DE. – Panie Przewodniczący! Gwatemala należy do najbiedniejszych państw w Ameryce Łacińskiej. Spośród 11 milionowego społeczeństwa w Gwatemali ponad połowa ludzi w kraju żyje na skraju ubóstwa. Na obecną sytuację miała wpływ z pewnością wojna domowa. Przypomnijmy, że trwała 36 lat i szacuje się, że życie w niej straciło ponad 200 tysięcy cywilów.

Społeczeństwo gwatemalskie nadal należy do tych, które doświadcza w sposób szczególny i permanentny przemocy, zastraszania, korupcji, łamania swoich obywatelskich praw. Nie można mówić o demokracji, gdy bestialsko mordowani są politycy i wysocy funkcjonariusze państwowi odpowiedzialni za przestrzeganie porządku publicznego. Społeczeństwo nie może się rozwijać i funkcjonować normalnie, gdy dotyka je nieustająca przemoc.

Korupcja w policji uniemożliwia podjęcie prób rozliczenia z krwawą przeszłością, a wiadomo, że za zbrodnie oraz za poważne naruszenia praw człowieka w dużej mierze odpowiedzialność ponosi armia. Korupcja państwa, polityków, administracji, służb publicznych daje przyzwolenie na rozwój patologii i biedy. Zastraszone społeczeństwo staje się zakładnikiem przestępcy.

Z raportów wielu organizacji międzynarodowych wypływa świadectwo, że Gwatemala jest rajem dla zorganizowanych grup przestępczych. To państwo Ameryki Łacińskiej wymieniane jest jako miejsce na mapie świata, gdzie proceder handlu żywym towarem, zwłaszcza dziećmi, funkcjonuje na szeroką skalę.

Trzeba dołożyć wszelkich starań by wspierać i chronić wszystkich tych, którzy odważą się powiedzieć „nie” dla nielegalnych i skorumpowanych struktur wiążących państwo ze zorganizowaną przestępczością. Skończenie z bezkarnością poprzez ściganie przypadków przemocy politycznej jest nieodzownym krokiem w tym procesie. Dlatego, podobnie jak w przypadku innych państw naruszających w rażący sposób prawa człowieka, Unia powinna zakazać wjazdu na swoje terytorium politykom, którzy w imię poprawności politycznej godzą się na korumpowanie instytucji publicznych.

  Leopold Józef Rutowicz, w imieniu grupy UEN. – Panie Przewodniczący! Nasza rezolucja w sprawie zabójstwa trzech posłów salwadorskich do parlamentu Ameryki Środkowej, wraz z kierowcą, niedaleko miasta Gwatemala, będącego stolicą kraju i siedzibą zarządu Parlamentu Ameryki Środkowej, jest protestem przeciwko bandytyzmowi, który dotyka niewinnych ludzi.

Gwatemala jest krajem, który posiada samodzielność państwową już od 1839 roku. Zamieszkują ją Indianie związani z kulturą Majów, w 80% katolicy. Niestety ludność jej nie miała szczęścia do rządów. Rządy niedemokratyczne, wojskowe zamachy stanu, wojna domowa, narkotyki, korupcja, bieda sprzyjają tym, którzy szerzą kulturę przemocy lekceważąc prawa ludzkie.

Gwatemala jest republiką prezydencką, w której władzę ustawodawczą wykonuje Kongres Narodowy. Te ośrodki scentralizowanej władzy powinny podjąć stanowczą walkę ze zjawiskami patologicznymi, które niszczą demokrację i działają przeciwko prawom człowieka. Myślę, że rezolucja przyczyni się do przyspieszenia działań na rzecz wartości, które są dla nas wszystkich wartościami podstawowymi.

  Neelie Kroes, Member of the Commission. Sadly, Mr President, Guatemala is once again on our agenda following the horrendous murder of three El Salvador members of the Central American Parliament and their driver. The assassination in prison of the four police officers suspected of the crime provided an extraordinary example of the country’s institutional weakness. Despite genuine efforts in the last three years to reinforce the rule of law, the Government has had to recognise that insecurity and impunity were deeply rooted in Guatemala.

The Commission, together with the Member States, has called for a rapid and independent investigation into this very serious affair. We have pressed for decisive action to strengthen the judiciary and security-related institutions. Furthermore, the Commission has reiterated the importance of establishing an International Commission against Impunity in Guatemala. This project has been in discussion for too many years. The Government’s efforts in this respect are to be commended. However, the project is still to be validated by the Constitutional Court before it can be endorsed by Congress.

The Commission therefore welcomes the fact that this debate is on the agenda today. The European Parliament is very well placed to press its peers in Guatemala to support the much needed reforms.

The visit by my colleague Commissioner Ferrero-Waldner to Guatemala in April will be an additional opportunity for such messages to be shared with the Government.

The European Commission will continue to stand by the people of Guatemala as it has done since the signing of a Peace Accord 10 years ago. However, for our partnership to be fully effective, the country must take decisive steps for an all-inclusive long-term security policy, addressing all the aspects involved. It should be supported by adequate national resources for the funding of the government institutions and programmes. It is now more important than ever that a consensual political commitment is made to a courageous fiscal pact, including tax increases.

It is hoped that the recent events will mark a turning point in the security debate in Guatemala. As part of its new strategic framework for 2007-2013, the Commission will be ready to offer support for security-related issues as part of a ‘social cohesion and human security’ focal sector.

Finally, the Commission will continue, together with EU Member States, to engage in EU demarches with the local authorities. The recent ratification by the Guatemala Congress of the 2003 EU-Central America Political Dialogue and Cooperation Agreement, as well as the perspective of an Association Agreement between our two regions, will allow intensified dialogue which will undoubtedly include security-related issues.

  Le Président. – Le débat est clos.

Le vote aura lieu à la fin des débats.

(1) Patrz protokół.