Volledig verslag van de vergaderingen

Donderdag 15 maart 2007 - Straatsburg

11.3. Nigeria

  De Voorzitter. – Aan de orde is het debat over vijf ontwerpresoluties over Nigeria⁽¹⁾.

  Michael Gahler (PPE-DE), auteur. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, ik moet eerlijk zeggen dat ik een debat over de ontwikkelingen in Zimbabwe urgenter vind dan de drie onderwerpen waarover wij deze week debatteren. De gedetailleerde verslagen die ik ontvang zijn buitengewoon schokkend. Maar helaas kunnen we vandaag niet over Zimbabwe debatteren vanwege de beperking tot drie onderwerpen die we onszelf hebben opgelegd in het urgentiedebat. Ik hoop dat wij in de Werkgroep over Parlementaire hervorming deze zelfbeperking in het urgentiedebat afschaffen.

Wat betreft de situatie in Nigeria lijkt het ons gepast om te kijken naar de tekortkomingen op het terrein van de mensenrechten als geheel, met name gezien de aanstaande verkiezingen, en ons niet te beperken tot één onderwerp. Wij zijn van mening, en hebben dat ook met zoveel woorden gezegd, dat het huidige wetsvoorstel in Nigeria schendingen bevat van de fundamentele mensenrechten. We zijn tegen iedere vorm van discriminatie wegens seksuele geaardheid, en zijn ook van mening dat de persoonlijke levenssfeer uitsluitend en alleen een privé-zaak is die door de staat niet mag worden gecriminaliseerd.

Wij beschouwen het als een schending van de vrijheid van meningsuiting als iemand die voor een liberalere wetgeving pleit daarvoor achter de tralies wordt gezet. We zijn echter ook van mening dat we in een resolutie over Nigeria ook een standpunt dienen in te nemen over de andere problemen waarmee de mensen daar te kampen hebben, namelijk het wijdverbreide geweld, de corruptie, de immuniteit van degenen die de mensenrechten schenden, de politieke intimidatie in de aanloop naar de verkiezingen, mogelijk ook door veiligheidstroepen, de bedreiging van de onafhankelijkheid van de nationale kiescommissie, het feit dat de doodstraf in Nigeria nog steeds van kracht is, dat er nog steeds sprake is van vernederende lijfstraffen en dat ook de kinderarbeid nog steeds een ernstig probleem vormt. Daar wij al deze punten als geheel willen beschouwen, geven wij er de voorkeur aan om voor onze eigen resolutie te stemmen en niet voor de gemeenschappelijke ontwerptekst.

  Erik Meijer (GUE/NGL), auteur. – Voorzitter, Nigeria is een land van verscheidenheid. Er wonen vele volkeren met uiteenlopende talen en culturen. Alleen door de Britse kolonisatie zijn ze bijeen gebracht in één staatsverband. Afscheidingsbewegingen zoals die van Biafra zijn al lang geleden met een enorme militaire overmacht onderdrukt. Het heeft bijgedragen tot de militarisering van het land.

We zien nu de ontwikkeling dat de relatief grote individuele vrijheid in het christelijke zuiden waar Europese normen het meeste zijn doorgedrongen, wordt onderworpen aan de strenge leefregels uit het traditioneel geïsoleerde orthodox-islamitische noorden. Nog sterker dan in de Verenigde Staten, waar president Bush tevergeefs probeerde om in de grondwet een verbod vast te leggen op huwelijksrelaties tussen personen van hetzelfde geslacht, wordt in Nigeria geprobeerd homoseksualiteit tegen te gaan. Het gaat er zelfs niet meer alleen om ontmoediging, maar om een poging tot uitroeiing.

Dit leidt er niet alleen toe dat geen huwelijken tussen personen van gelijk geslacht of daaraan min of meer gelijkwaardige rechtsposities worden toegestaan, maar ook dat alle personen die betrokken zijn bij belangenorganisaties van homoseksuele mannen en lesbische vrouwen strafbaar worden gesteld. Rechten die eerder vanzelfsprekend leken, dreigen in de nieuwe wetgeving te worden afgeschaft. Door homoseksualiteit te verbieden en te vervolgen verdwijnt dat verschijnsel niet. Het leidt alleen tot rechtvaardiging van geweld en onderdrukking tegen een deel van de bevolking.

Dat geweld past in eerdere pogingen om verkrachte vrouwen die ongehuwd een kind ter wereld brachten, daarvoor de doodstraf toe te dienen. Die opmars van in de wet vastgelegd onrecht moet bestreden worden. We moeten die krachten in Nigeria die op zulke wetten aandringen, duidelijk maken dat die leiden tot onaanvaardbare situaties en in dit geval ook tot de verdere opmars van geslachtsziekten, waaronder aids. Europa mag daarover niet zwijgen, ook niet als we graag Nigeriaanse olie importeren.

  Sophia in ’t Veld (ALDE), auteur. – Voorzitter, ik ben het wel eens met de heer Gahler dat er heel veel meer problemen zijn in Nigeria en ook in andere landen, maar soms liggen problemen zo gevoelig en zijn zij zo moeilijk dat je er echt de spotlight op moet zetten en dat je een speciale inspanning moet leveren om die problemen uit te roeien.

De situatie van homoseksuelen is overal in de wereld problematisch. Het gaat hier om een schending van de fundamentele mensenrechten en ik denk dat het echt zaak is dat het Europees Parlement en de Europese Unie in de wereld het voortouw nemen in de strijd tegen de criminalisering van homoseksualiteit. Daarom ben ik ook heel blij dat deze resolutie hier ter tafel ligt en ik hoop ook dat we de consequenties daaruit gaan trekken, dat wil zeggen dat, als Nigeria geen gevolg geeft aan de oproep van het Europees Parlement, we echt onze relaties met Nigeria moeten gaan herzien. Want het kan niet zo zijn dat we hier altijd mensenrechten propageren en vervolgens, als onze partners zich niet daaraan houden, onze ogen sluiten. We moeten daarin echt consequent zijn.

Ik wou tenslotte nog eens een keer direct het woord richten tot president Obasanjo, die ooit uit handen van de Liberalen de prijs voor vrijheid heeft ontvangen voor zijn werk ten bate van de democratie in zijn land. Ik zou hem nog een keer willen oproepen om zich in te zetten voor alle inwoners van zijn land, ook de homoseksuele Nigerianen.

  Józef Pinior (PSE), auteur. – (PL) Mijnheer de Voorzitter, zonder twijfel moeten we ons vandaag ook bezighouden met de situatie in Zimbabwe en de laatste repressieve maatregelen tegen de politieke oppositie in het land.

Mijn fractie dient een resolutie in over Nigeria. Momenteel wordt de situatie in Nigeria nauwlettend door ons gevolgd met het oog op de zogeheten „same sex marriage prohibition act”, waarvan de eerste en tweede lezing in het parlement al heeft plaatsgevonden. Nigeria geniet groot aanzien en betekenis, zowel in Afrika zelf als in de geglobaliseerde wereldorde van tegenwoordig. Tegelijkertijd zijn we ons ervan bewust dat er in Nigeria voortdurend sprake is van geweld en schendingen van mensenrechten. Zelfs gedwongen kinderarbeid en kinderhandel komen voor.

De wet waar ik het nu over heb, geeft in het bijzonder aanleiding tot zorg. Ik wil aandacht vragen voor het feit dat de wet niet alleen een huwelijk tussen seksegenoten verbiedt, maar ook dreigt met arrestatie en gevangenisstraf voor alleen al het spreken over rechten van seksuele minderheden, en voor organisatie in clubs, culturele verenigingen of verbanden.

Het aannemen van deze wet door het Nigeriaanse parlement betekent ongetwijfeld een ernstige schending van de burger- en mensenrechten in het land. Ik wil erop attenderen dat het wetsontwerp is behandeld door Human Rights Watch, dat in een verklaring van 28 januari de wet betitelde als een uiting van homofobie.

Het Europees Parlement moet alle landen oproepen tot het eerbiedigen van mensenrechten, burgerrechten en de hedendaagse cultuur, in het bijzonder de landen die zoveel prestige en respect genieten als Nigeria en die voor ons zo’n belangrijk referentiepunt zijn bij het opbouwen van een internationale politieke orde.

  Carl Schlyter (Verts/ALE), auteur. – (SV) Mijnheer de Voorzitter, ondanks vele problemen is de situatie verbeterd sinds de val van de militaire dictatuur in 1999. Het is daarom merkwaardig dat men nu plotseling met een wet komt die de mensenrechten aantast. Homoseksualiteit is al verboden en kan op allerlei manieren worden gestraft, van boetes tot 14 jaar gevangenisstraf. We weten dat er op deelstaatniveau shariawetten bestaan die straffen toestaan van 100 zweepslagen voor een ongehuwde en zelfs de doodstraf voor een gehuwd persoon. Nu wil men niet alleen een verbod invoeren op homohuwelijken, maar men wil zelfs degenen die optreden als getuige of hulp bij de organisatie van het huwelijk straffen met maximaal vijf jaar gevangenisstraf.

Kan iemand hier mij uitleggen wat er voor levensgevaarlijks en revolutionairs is aan het optreden als getuige bij de liefdesverklaring van twee mensen? Ik kan niet begrijpen waarom daar een straf op moet staan. Omdat de wet ook elke vorm van steun aan organisaties van homoseksuelen verbiedt, dreigen ook advocaten en activisten te worden getroffen, wat een debat over de rechten van homoseksuelen onmogelijk maakt.

De feitelijke praktijk van dit moment is dat er bijvoorbeeld zoveel tolerantie voor homoseksualiteit heerst dat het grootste dagblad, This Day, contactadvertenties voor lesbiennes kan plaatsen. Deze wet heeft niet te maken met de strijd tegen verspreiding van aids, zoals sommigen beweren – de grote meerderheid van de besmette personen is heteroseksueel – en zelfs al zou dat een motief zijn, dan zou dat heel dom zijn, want vaste verhoudingen verminderen de verspreiding van de besmetting. Gezien de huidige situatie zou men huwelijken tussen homoseksuelen moeten aanmoedigen en vergemakkelijken. Nigeria heeft meer behoefte aan liefde en saamhorigheid, en als dit soort wetten wordt goedgekeurd, is dat een terugkeer naar dictatuur en onderdrukking. Ik roep de president op om deze wet af te schaffen.

  Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, namens de PSE-Fractie. – (PL) Mijnheer de Voorzitter, ik wil de Commissie vragen om aandacht voor het Nigeriaanse wetsontwerp waarover we vandaag spreken. Het wetsontwerp zou in derde lezing moeten worden aangenomen, voor het verstrijken van deze zittingsperiode. Het ontwerp is een openlijke schending van grondrechten en burgerlijke vrijheden. Een deel van de bevolking wordt openlijk gediscrimineerd, wat kan leiden tot toename van homofobie in de samenleving.

Het verbod op registratie van alle verenigingen en verbanden van mensen met een afwijkende seksuele geaardheid wordt bovendien gesanctioneerd door gevangenisstraf voor elke poging die in die richting ondernomen wordt, in het openbaar of in besloten kring. Daarnaast bestaat het risico dat dit beleid ertoe leidt dat mensen uit de LGTB-groepen slechts beperkt toegang tot medische zorg krijgen, waardoor de effectiviteit van de maatregelen die zijn genomen in de strijd tegen aids zal afnemen.

De lidstaten en de Commissie moeten duidelijk optreden tegen bovenstaande situatie en niet toestaan dat de Nigeriaanse autoriteiten de wet in deze vorm aannemen. Bovendien moet de Europese Unie hieruit conclusies trekken voor de toekomst: ze moet het verbod op elke vorm van discriminatie, dat deel uitmaakt van de verdragen die zijn gesloten met de ACS-landen en derde landen, sterker benadrukken.

  Marco Cappato, namens de ALDE-Fractie.- (IT) Mijnheer de Voorzitter, geachte collega’s, ik denk dat wij moeten ingaan op hetgeen de heer Gahler zei, die ons vroeg of er ernstigere en belangrijkere vraagstukken zijn dan hetgeen in en buiten Nigeria gebeurt.

Ik vind van wel, en ben het eens met de mening van mevrouw in ’t Veld. Ik ben evenwel ook van mening dat steun moet worden gegeven aan deze resolutie en wel om twee belangrijke redenen. De eerste reden is dat we de mogelijkheid hebben om iets te doen voordat er iets ergs gebeurt. In plaats van achter de gebeurtenissen aan te hollen gedurende de komende vijftien of twintig jaar en ons te beklagen over de veroordelingen die deze wet met zich mee zal brengen als ze op duizenden burgers van toepassing wordt – zoals reeds herhaaldelijk in Nigeria het geval is geweest, bijvoorbeeld met de terdoodveroordelingen – hebben wij als Europees Parlement de mogelijkheid om anticiperend op te treden. Mijns inziens is dit een gulden kans.

Hetzelfde geldt misschien voor de tekenen dat president Obasanjo toegeeft aan de druk van de islamitische fundamentalisten in de noordelijke deelstaten. Onze betrekkingen van vriendschap, maar indien nodig ook van harde kritiek, zouden de president kunnen helpen weerstand te bieden aan de ramp van het fundamentalisme, dat ook in Nigeria vaste voet aan wal dreigt te krijgen.

  Marcin Libicki, namens de UEN-Fractie. – (PL) Mijnheer de Voorzitter, in deze Kamer heb ik al veel besluiten de revue zien passeren waarmee ik het niet eens was – dat is normaal in de politiek. Dit is waarschijnlijk het eerste besluit dat door deze Kamer moet worden aangenomen waarmee ik het absoluut oneens ben. De ongelooflijke hypocrisie in het besluit is hier de oorzaak van. Mijn oordeel is gebaseerd op vijf feiten. Ten eerste wil het Europees Parlement zich mengen in andermans zaken. Niet in criminele zaken, maar in wetsbesluiten die een soevereine staat wil aannemen om de openbare zeden te regelen.

Ten tweede wordt in deze gezamenlijke resolutie kritiek op de voorgestelde regelgeving verward met vermeende misdrijven die wel moeten volgen op deze wetsbesluiten. Ten derde voert Nigeria een dramatisch gevecht tegen aids. Het land wil de manieren waarop aids meestal wordt overgedragen terugdringen, evenals het sekstoerisme, Europees sekstoerisme. Wij willen dit onmogelijk maken onder het mom van zogenaamde bescherming tegen aids.

Ten vierde wordt een verbazingwekkend voorstel gedaan. In punt vier wordt gesproken over sancties. Sancties die niet zijn opgelegd na de volkerenmoorden in China, Tibet, Sri Lanka en Soedan. Nu blijkt dat we Nigeria willen behandelen zoals we andere staten, die de grootste misdrijven hebben begaan, hadden moeten behandelen, maar niet hebben behandeld.

Ten vijfde acht ik het hoogst onjuist dat deze kwestie onder het punt ‘mensenrechten’ op de agenda prijkt. Ten zesde zal ik tegen deze gezamenlijke resolutie stemmen en voor de resolutie van de PPE, hoewel ik het met die laatste evenmin eens ben, maar ik denk dat er dan een grotere kans bestaat dat de gezamenlijke resolutie wordt weggestemd, die gewoonweg een belediging van het gezonde verstand is.

  Raül Romeva i Rueda, namens de Verts/ALE-Fractie. – (ES) Daar ben ik het niet mee eens, mijnheer Libicki. Dit is een fundamentele kwestie over mensenrechten en grondrechten. Terwijl in diverse landen in de wereld ratio en gezond verstand de boventoon voeren en wetten worden aangenomen die discriminatie niet alleen uitsluiten maar ook strafbaar maken als het tegen lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transseksuelen is gericht, worden er in andere landen zoals in Nigeria en de Verenigde Staten, en zelfs binnen de Europese Unie, wettelijke maatregelen gepropageerd die een teruggang betekenen. We moesten daarom wel reageren.

In een land waarin hoofdstuk 42, artikel 214 van het strafwetboek bepaalt dat alleen al een seksuele relatie tussen personen, volwassenen, van hetzelfde geslacht bestraft wordt met 14 jaar gevangenisstraf, is het Nigeriaanse ministerie van Justitie momenteel van plan om nog verder te gaan en huwelijken tussen personen van hetzelfde geslacht en het sluiten van zo’n huwelijk te bestraffen met 5 jaar gevangenisstraf.

Het lijkt erop dat de herhaalde verzoeken van de Commissie voor de rechten van de mens van de Verenigde Naties aan de lidstaten om alle wetten af te schaffen die lesbiënnes, homoseksuelen, biseksuelen en transseksuelen discrimineren, en het feit dat deze mensen precies dezelfde rechten hebben als heteroseksuelen, niet voldoende zijn. Om die reden vind ik dat dit Parlement moest reageren op deze buitensporige kwestie.

  Marios Matsakis (ALDE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, Nigeria is een groot Afrikaans land dat sinds het einde van de militaire dictatuur in 1999 worstelt met het doorvoeren van moderne hedendaagse hervormingen. De aankomende verkiezingen hebben ervoor gezorgd dat kwesties op het gebied van het respect voor de mensenrechten een centrale plaats hebben gekregen in het politieke debat. In dit verband heeft de directeur van Human Rights Watch voor Afrika heel toepasselijk gezegd: “Nigeria heeft leiders nodig die de afschrikwekkende problemen van het land op het gebied van de mensenrechten oplossen”. De kwestie van vrijheid op het gebied van seksuele geaardheid en het decriminaliseren van homoseksualiteit – hoewel dit heel gevoelig ligt – is in de ogen van de ontwikkelde wereld van belang voor de individuele vrijheid, onder voorwaarde dat dit geen inbreuk is op de vrijheid van anderen.

We doen een beroep op de Nigeriaanse autoriteiten, en met name de Nigeriaanse afgevaardigden en senatoren, dit in gedachten te houden wanneer een relevant wetsvoorstel in overweging wordt genomen. Deze ontwerpresolutie moet niet zo worden uitgelegd dat het Europees Parlement homoseksualiteit boven andere aandachtsgebieden stelt, zoals de epidemische corruptie in Nigeria of het verwerpelijke gewelddadige gedrag van de veiligheidsdiensten van de regering. Nigeria moet ook op deze gebieden snel orde op zaken stellen.

  Neelie Kroes, lid van de Commissie. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, het voorstel voor een wet inzake (een verbod op) het homohuwelijk dat begin vorig is ingediend bij de Nigeriaanse Federale Uitvoerende Raad is door de Commissie nauwlettend gevolgd. De Commissie deelt de diepe bezorgdheid die al is geuit door internationale organisaties, waaronder de Verenigde Naties – bij monde van de speciale vertegenwoordiger van de secretaris-generaal die zich bezighoudt met de beschermers van de mensenrechten – over de gevolgen indien deze wet wordt goedgekeurd: de toename van discriminatie, en de schending van de rechten van het individu en van het recht op vrije omgang.

De Commissie is het eens met de analyse van de Nigeriaanse en internationale mensenrechtenorganisaties met betrekking tot mogelijke vergeldingen voor personen die een homoseksuele relatie aangaan of daarvan verdacht worden. Hetzelfde geldt voor mensenrechtenbeschermers die waarschuwen voor de negatieve gevolgen voor de mensenrechten van deze homofobe wet. Door de wet lopen ze een groter risico om zomaar gearresteerd, gevangengezet, gemarteld en slecht behandeld te worden. De wet bekrachtigt de extreem zware maatregelen die nu bestaan. Volgens het strafrecht in Nigeria kan homoseksueel gedrag een straf van maximaal veertien jaar opleveren, terwijl de sharia, die in elf staten in Nigeria is aangenomen, de doodstraf oplegt voor livat [‘sodomie’].

Met de wet zouden tevens een aantal internationale mensenrechtenwetten en verdragen geschonden worden waar Nigeria zich naar geschikt heeft en die het land geratificeerd heeft, waaronder mogelijk haar eigen grondwet en strategische artikelen uit de Overeenkomst van Cotonou. In het licht van bovenstaande en de conclusies met betrekking tot de verhoudingen tussen de Europese Unie en Nigeria die zijn aangenomen door de Raad algemene zaken en externe betrekkingen in 2003, bevestigt de Commissie haar bereidheid om bij te dragen aan de implementatie van de resolutie die het Parlement op het punt staat aan te nemen. De Commissie is bereid samen met de lidstaten actief deel te nemen aan de politieke dialoog die wordt aangekondigd in artikel 8 van de Overeenkomst van Cotonou. In deze politieke dialoog zal de specifieke kwestie met betrekking tot de wet inzake het homohuwelijk volledig aan de orde komen, evenals de essentiële zaken op het gebied van mensenrechten, democratische grondwaarden, de rechtsstaat en good governance die in artikel 9 van de Overeenkomst van Cotonou worden genoemd.

Tot slot moedigt de Commissie het Europees Parlement aan een vervolg te geven aan het bezoek dat zijn vorige Voorzitter, de heer Josep Borrell Fontelles, aan het Nigeriaanse parlement bracht, opdat er een regelmatige dialoog tussen de twee parlementen tot stand wordt gebracht.

  De Voorzitter. – Het debat is gesloten.

De stemming vindt na afloop van de debatten plaats, oftewel zo dadelijk.

(1) Zie notulen.