Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τετάρτη 25 Απριλίου 2007 - Στρασβούργο

21. Ενίσχυση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στον τομέα της ενημέρωσης και της παροχής συμβουλών προς τους εργαζομένους (συζήτηση)

  Πρόεδρος. – Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη δήλωση της Επιτροπής: Ενίσχυση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στον τομέα της ενημέρωσης και της παροχής συμβουλών προς τους εργαζομένους.

  Vladimír Špidla, Μέλος της Επιτροπής. (CS) Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι κύριοι βουλευτές, το να κρατούνται οι εργαζόμενοι ενήμεροι και να υπάρχει διαβούλευση με αυτούς αποτελεί βασικό στοιχείο της απάντησης του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου στις προκλήσεις τις οποίες θέτει η παγκοσμιοποίηση, ο οικονομικός ανταγωνισμός και η τεχνολογική αλλαγή. Σε αυτή την απάντηση περιλαμβάνεται η διαχείριση των αλλαγών, η πρόβλεψη των αλλαγών και ο κοινωνικός διάλογος.

Δεν χρειάζεται να υπενθυμίσω στο Σώμα τη σημασία που αποδίδει η Επιτροπή στις ευρωπαϊκές επιτροπές επιχείρησης. Μας επιτρέπουν να αμβλύνουμε την ανισορροπία, η οποία προκαλείται λόγο της ανεπαρκούς εκπροσώπησης, η οποία, με άλλα λόγια, οφείλεται στο γεγονός ότι ένας αυξανόμενος αριθμός αποφάσεων λαμβάνονται σε υπερεθνικό επίπεδο, ενώ ο νόμος για την ενημέρωση των εργαζομένων και την επίλυση των προβλημάτων εφαρμόζεται κατά βάση σε εθνικό επίπεδο.

Παρέχουν στήριξη για τους κοινωνικούς εταίρους σε κάθε χώρα και διευκολύνουν τη γενική κατανόηση των στρατηγικών προβλημάτων των επιχειρήσεων και την εξεύρεση λύσεων. Ιδιαιτέρως, επιτρέπουν την πρόβλεψη και διαχείριση των αλλαγών. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει σειρά οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

Έχουμε πλήρη επίγνωση ότι η αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων είναι κάτι, το οποίο το φοβούνται όχι μόνο οι θιγόμενοι εργαζόμενοι, αλλά και άλλοι πολίτες. Γνωρίζουμε, επίσης, ότι όταν τίθεται ζήτημα αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος, μόνο μια προσέγγιση είναι δυνατή, ήτοι να είμαστε αποφασιστικοί, προβλεπτικοί και δυναμικοί. Η ΕΕ πρέπει να συμβάλει στην προπαρασκευή ενόψει των αλλαγών, τις οποίες επιφέρουν οι αναδιαρθρώσεις και στη διαχείρισή τους με υπεύθυνο τρόπο –είτε μέσω των διαρθρωτικών ταμείων, ιδίως του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου ή μέσω του πολιτικού διαλόγου στο πλαίσιο των φόρουμ αναδιάρθρωσης, τα οποία δημιούργησε η Επιτροπή– καθώς και στην εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου της Κοινότητας για την ενημέρωση και διαβούλευση των εργαζομένων.

Η πρόσφατη κατάσταση στην αυτοκινητοβιομηχανία VW κατέδειξε ιδίως την ανάγκη ενημέρωσης και διαβούλευσης με τους εργαζομένους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα, ούτως ώστε να είναι έτοιμοι για την αναδιάρθρωση και ούτως ώστε αυτή να πραγματοποιείται προς το συμφέρον όλων στον βέλτιστο δυνατό βαθμό. Οι ευρωπαϊκές επιτροπές επιχείρησης πρέπει να μπορούν να επιτελούν αυτή τη λειτουργία στο πλαίσιο υπερεθνικών επιχειρήσεων. Πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος; Πρώτο και κύριο, είναι ουσιώδες να διασφαλίζεται η συμμόρφωση προς την κοινοτική νομοθεσία, όταν προκύπτει θέμα ενημέρωσης και διαβούλευσης των εργαζομένων. Θέλω να τονίσω με έμφαση, πάντως, ότι το καθήκον της τήρησης της κοινοτικής νομοθεσίας εναπόκειται πρωτίστως στα κράτη μέλη.

Πρέπει επίσης να τεθούν ερωτήματα σχετικά με την αναθεώρηση της οδηγίας για την ευρωπαϊκή επιτροπή επιχείρησης. Έχω πλήρη επίγνωση του πόσο ευαίσθητο είναι αυτό το θέμα. Όπως γνωρίζετε, η Επιτροπή ξεκίνησε τη διαδικασία αναθεώρησης της οδηγίας για την ευρωπαϊκή επιτροπή επιχείρησης το 2004. Στο πλαίσιο της ανακοίνωσης του 2005 σχετικά με την αναδιάρθρωση και απασχόληση, η Επιτροπή ενεθάρρυνε τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους να προβούν σε διαπραγματεύσεις για το θέμα αυτό. Οι κοινωνικοί εταίροι ενσωμάτωσαν τη στήριξη και την αξιολόγηση των κοινών κειμένων, τα οποία αφορούν τις ευρωπαϊκές επιτροπές επιχείρησης και τις αναδιαρθρώσεις στα προγράμματα εργασίας τους για την περίοδο 2006 έως 2008. Αναμένουμε τα αποτελέσματα αυτού του έργου με μεγάλο ενδιαφέρον.

Γνωρίζω ότι οι κοινωνικοί εταίροι έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις για το θέμα των ευρωπαϊκών επιτροπών επιχείρησης. Όλοι συμφωνούν ότι υπάρχει αυξημένη ανάγκη για κοινωνικό διάλογο σε εθνικό επίπεδο και πολλοί έχουν επίγνωση ότι το έργο των ευρωπαϊκών επιτροπών επιχείρησης συχνά παραβλέπεται ή υποτιμάται. Το ερώτημα είναι κατά πόσο η αναθεώρηση του ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου θα βελτιώσει τον τρόπο λειτουργίας τους ή κατά πόσο θα είναι αρκετό να κλιμακωθεί η ανταλλαγή δοκιμασμένων και επαληθευμένων προσεγγίσεων μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Επικροτούμε κάθε πρόταση που συμβάλλει στην ανάπτυξη του νομικού πλαισίου. Φαίνεται ότι αυτή η ανάπτυξη θα αποδειχτεί χρήσιμη στην εξασφάλιση μεγαλύτερης συνοχής και αποτελεσματικότητας, όταν προκύπτει θέμα ενημέρωσης και διαβούλευσης των εργαζομένων, μείωσης της νομικής αβεβαιότητας σε περιπτώσεις που σημειώνονται μείζονες αλλαγές στο μέγεθος των επιχειρήσεων και διευκρίνησης όσον αφορά την έκταση της διαδικασίας ενημέρωσης και διαβούλευσης των εργαζομένων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο και του ρόλου που αυτή καλείται να διαδραματίσει.

Είναι σαφές ότι η πρωτοβουλία της Επιτροπής λαμβάνει υπόψη δράσεις, οι οποίες ξεκινούν από τους κοινωνικούς εταίρους με στόχο τη στήριξη της χρήσης δοκιμασμένων προσεγγίσεων. Λαμβάνει επίσης υπόψη τις απαιτήσεις της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής. Η Επιτροπή θα στηρίξει τη διερεύνηση λύσεων, οι οποίες να απορρέουν από την εταιρική σχέση και να διασυνδέουν τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές πτυχές. Αυτή η προσέγγιση υποστηρίζεται επίσης στην ανακοίνωση της Επιτροπής το 2005 σχετικά με τις αναδιαρθρώσεις και την απασχόληση και στην ανακοίνωση του 2006 για την εταιρική ευθύνη. Η Επιτροπή αναμένει με ενδιαφέρον το ψήφισμα του Κοινοβουλίου για το θέμα, καθώς αυτό θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο όσον αφορά τα επόμενα βήματα της Επιτροπής. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να συζητήσει το θέμα της ενημέρωσης και διαβούλευσης των εργαζομένων με το Κοινοβούλιο. Σας ευχαριστώ.

  Gabriele Stauner, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ θερμά τον Επίτροπο Špidla για όσα είπε για την ενημέρωση και τη διαβούλευση με τους εργαζομένους. Όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντικά είναι τα δικαιώματα συμμετοχής των εργαζομένων για τις καλές σχέσεις εντός των επιχειρήσεων και για να είναι ευχαριστημένοι και να έχουν κίνητρα οι εργαζόμενοι. Γι’ αυτό, τα δικαιώματα αυτά είναι κυρίως προς το συμφέρον των επιχειρήσεων και των εργαζομένων.

Εμείς στην Ευρώπη μπορούμε να είμαστε περήφανοι για την παράδοσή μας ως προς τη συμμετοχή των εργαζομένων. Η επιτυχία της οικονομίας μας ασφαλώς οφείλεται και σε αυτά τα δικαιώματα. Μολονότι τα δικαιώματα διαβούλευσης έχουν διαφορετική μορφή στα διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ –για παράδειγμα στην πατρίδα μου η συμμετοχή των εργαζομένων φθάνει ως τη συναπόφαση στον οικονομικό τομέα– αναμφίβολα τα δικαιώματα ενημέρωσης και διαβούλευσης ανήκουν σε αυτό που αποκαλούμε ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο.

Ως γνωστόν, η κορωνίδα της νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ είναι η οδηγία για την ευρωπαϊκή επιτροπή επιχείρησης του 1994.

Κατά κοινή ομολογία, η οδηγία λειτούργησε καλά, ενώ το ότι ήταν αναγκαία φάνηκε και από το ότι ορισμένες από τις επιχειρήσεις που λειτουργούν σε διάφορες χώρες είχαν ιδρύσει με δική τους πρωτοβουλία τέτοιες επιτροπές επιχείρησης πριν ακόμα τεθεί σε ισχύ η οδηγία.

Επίσης, θεωρώ ότι τώρα, το 2007, είναι πια καιρός να γίνει αναθεώρηση αυτής της οδηγίας. Βασικά, η προθεσμία γι’ αυτό στην οδηγία του 1994 ήταν το 1999. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε που εκδόθηκε η οδηγία. Οι οικονομικές δομές των επιχειρήσεων άλλαξαν, η παγκοσμιοποίηση προχώρησε, αλλά και οι απαιτήσεις των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους έχουν μεγαλώσει.

Ευχαρίστως συμβάλλουμε ως εκπρόσωποι των πολιτών της Ευρώπης στην προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες του κόσμου των επιχειρήσεων και της εργασίας, γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι στο μέλλον θα μπορεί να επιτύχει μόνο ένας επιχειρηματίας που ενεργεί με υπευθυνότητα και σεβασμό στα δικαιώματα και την ευημερία των ατόμων που απασχολεί, ενώ ένας καλά ενημερωμένος εργαζόμενος που συμμετέχει στις επιχειρηματικές αποφάσεις θα αξιοποιεί όλο του το εργασιακό δυναμικό με αφοσίωση στην επιχείρηση που εργάζεται.

  Stephen Hughes, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, οι εταιρείες Airbus, Alcatel, Lucent και Delphi Systems είναι μόνο οι πιο πρόσφατες σε μια ατέρμονη σειρά περιπτώσεων μεγάλης αναδιάρθρωσης που οδήγησαν τις αντιπροσωπείες των εργαζομένων να απευθυνθούν σε εμάς καταγγέλλοντας παραβιάσεις των κοινοτικών νόμων ενημέρωσης και διαβούλευσης, όχι μόνο της οδηγίας για την επιτροπή επιχείρησης, αλλά και άλλων: των οδηγιών σχετικά με τις συλλογικές απολύσεις και τις μεταβιβάσεις επιχειρήσεων που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970 και της οδηγίας περί θεσπίσεως γενικού πλαισίου ενημερώσεως και διαβουλεύσεως των εργαζομένων.

Διαθέτουμε μεγάλο όγκο νόμων περί ενημέρωσης και διαβούλευσης, αλλά οι ασυνέπειες και οι αντιφάσεις μεταξύ τους και τα παραθυράκια σε αυτούς έχουν ως συνέπεια να αποφεύγονται συχνά τελείως. Πολλές φορές δεν γίνεται καμία προσπάθεια για ουσιαστική ενημέρωση ή διαβούλευση εγκαίρως, ώστε να αποφευχθούν ή να μειωθούν οι απώλειες των θέσεων εργασίας.

Απαιτείται αμέσως σαφής καθορισμός των εννοιών της ενημέρωσης και της διαβούλευσης στην κοινοτική νομοθεσία. Υπάρχουν διαφορετικοί ορισμοί σε πολλές διαφορετικές οδηγίες. Η οδηγία σχετικά με την επιτροπή επιχείρησης δεν καθορίζει με σαφήνεια καμία από τις δύο έννοιες, ενώ οι μετέπειτα οδηγίες για το καταστατικό εταιρείας και το γενικό πλαίσιο έχουν διαφορετικούς ορισμούς. Αυτό αφήνει περιθώρια για κατάχρηση και αποφυγή. Η ανάγκη αναθεώρησης της οδηγίας για την ευρωπαϊκή επιτροπή επιχείρησης είναι τώρα καταφανής: έπρεπε να είχε αναθεωρηθεί πριν από οκτώ χρόνια.

Οι ελλείψεις και τα παραθυράκια είναι πολύ γνωστά: η μη έγκαιρη ενημέρωση και διαβούλευση, η παράλειψη πλήρους αναγνώρισης του ρόλου των συνδικάτων, η μη παροχή υποστήριξης από εμπειρογνώμονες, η ανεπάρκεια των κυρώσεων, η κατάχρηση των κανόνων απορρήτου για απόκρυψη πληροφοριών κλπ. Αυτές οι ελλείψεις πρέπει τώρα να αντιμετωπιστούν ώστε να δοθούν στους εργαζομένους τα αποτελεσματικά μέσα που χρειάζονται.

Ξέρω ότι υπάρχει μια άποψη σύμφωνα με την οποία η αναθεώρηση δεν πρέπει να ξεκινήσει διότι μπορεί να καταλήξουμε σε ασθενέστερο, αντί για ισχυρότερο, μέσο. Η άποψη της Ομάδας μου είναι ότι η αποφυγή και η κατάχρηση αυτής της νομοθεσίας είναι τώρα τόσο μεγάλη σε κλίμακα και εύρος που δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε επιμένοντας σε μια αναθεώρηση. Ζητώ από τον Επίτροπο να προωθήσει αμέσως αυτό το αίτημα.

  Ilda Figueiredo, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (PT) Σε μια στιγμή κατά την οποία εορτάζουμε την 33η επέτειο της Επανάστασης του Απριλίου στη χώρα μου, την Πορτογαλία, με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι εδώ ενώπιον του Σώματος και μιλώ για την ενίσχυση της νομοθεσίας που αφορά την ενημέρωση και διαβούλευση των εργαζομένων.

Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι οδηγίες για την ενημέρωση και διαβούλευση των εργαζομένων και για την ευρωπαϊκή επιτροπή επιχείρησης ορίζουν ότι πρέπει να υπάρχει διαθέσιμη ενημέρωση αναφορικά με την ανάπτυξη των οικονομικών και κοινωνικών πτυχών της εταιρείας και όσον αφορά αποφάσεις, οι οποίες επιφέρουν ουσιώδη μεταβολή σε ό,τι αφορά την οργάνωση της εργασίας και των συμβάσεων εργασίας. Η εμπειρία, ωστόσο, δείχνει ότι αυτό δεν αρκεί και δεν αντιμετωπίζει τα αυξανόμενα σοβαρά προβλήματα της αναδιάρθρωσης και μετεγκατάστασης επιχειρήσεων, τα οποία έχουν σοβαρό οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο.

Οι εργαζόμενοι διαφόρων επιχειρήσεων συνεχίζουν να αναφέρουν ανάλογα προβλήματα στον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας, στις περιπτώσεις της Alcatel-Lucent, της Delphi και της Yasak, στην υποδηματοποιία, λόγου χάρη, στη Rodhe, στην αυτοκινητοβιομηχανία και στον κλωστοϋφαντουργικό κλάδο. Επομένως, η κοινοτική νομοθεσία πρέπει να εμπλουτιστεί πολύ περισσότερο.

Οι εργατικές ενώσεις πρέπει να τηρούνται πλήρως ενήμερες και πρέπει να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο σε ολόκληρη τη διαδικασία, στα ευρωπαϊκές επιτροπές επιχείρησης, περιλαμβανομένου του δικαιώματος αρνησικυρίας (βέτο).

Δεν πρέπει να επιτρέψουν να περάσουν η ευελιξ-ανασφάλεια, η ελευθέρωση των απολύσεων και η απαράδεκτη επίθεση στα δικαιώματα που κατοχύρωσαν οι εργαζόμενοι στο διάβα των χρόνων.

Ελπίζω ότι θα μπορέσετε να απαντήσετε τα ερωτήματα που σας τέθηκαν, κύριε Επίτροπε.

  Πρόεδρος. – Αν αυτό σημαίνει να εορτάσουμε την Επανάσταση των Γαριφάλων, είμαι βέβαιος, κυρία Figueiredo, ότι θα σας απαντήσει.

  Ieke van den Burg (PSE). – (NL) Κύριε Πρόεδρε, θα προσπαθήσω να προβώ στη δήλωσή μου μέσα σε ένα λεπτό· αφορά κυρίως τις χρηματαγορές και αυτό που συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση στην τρέχουσα φάση στον τομέα των ιδιωτικών μετοχικών κεφαλαίων και των αμοιβαίων κεφαλαίων, τα οποία, μέσω των δικαιωμάτων των μετόχων, κερδίζουν επιρροή στις επιχειρήσεις. Είναι λίαν απογοητευτικό, κατά τη γνώμη μου, που η νυν Επιτροπή δεν κατάφερε να υποβάλει καμία πρόταση για τα δικαιώματα των εργαζομένων, ιδίως σε εκείνες τις μεγάλες διεθνικές επιχειρήσεις, ενώ καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για τη βελτίωση των δικαιωμάτων των μετόχων. Εγκρίναμε μια έκθεση γι’ αυτό ακριβώς το θέμα τον περασμένο Φεβρουάριο. Υπάρχει σαφώς τεράστια ανισορροπία μεταξύ αυτού που γίνεται για τους μετόχους προκειμένου να κερδίσουν μεγαλύτερη επιρροή στις επιχειρήσεις –πράγμα το οποίο μπορούν να κάνουν ξεκάθαρα από οικονομικής άποψης– ενώ δεν λαμβάνονται καθόλου υπόψη οι επιπτώσεις στην απασχόληση, στην ποιότητα της εργασίας ή στα δικαιώματα των εργαζομένων. Κατά τη γνώμη μου, πρέπει να αποκατασταθεί η ισορροπία σε αυτόν τον τομέα το συντομότερο δυνατόν, ενδεχομένως δε, καλό θα ήταν να αναθεωρηθεί η πέμπτη οδηγία για το εταιρικό δίκαιο και να διασφαλιστεί ότι, όταν παρακολουθείται η πορεία των επιχειρήσεων, επιτυγχάνεται καλύτερη ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων των μετόχων και των συμφερόντων των εργοδοτών.

  Harald Ettl (PSE). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, τα πρόσφατα γεγονότα στην ΕΕ έδειξαν ότι η ενημέρωση και η διαβούλευση στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής επιτροπής επιχείρησης παρουσιάζουν πολλές ελλείψεις. Τώρα έχουμε φθάσει στο σημείο να χρησιμοποιούνται σε διάφορες χώρες –Γερμανία, Γαλλία κλπ.– οι εκπρόσωποι του προσωπικού οι μεν εναντίον των δε. Όμως εδώ δεν πρόκειται για ένα είδος διεθνούς αγώνα. Η ενημέρωση και διαβούλευση στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής επιτροπής επιχείρησης απλά δεν υπάρχει πια και γι’ αυτό υπάρχει εδώ ανάγκη αλλαγής. Υπενθυμίζω ότι η πρώτη αναθεώρηση έπρεπε να γίνει ήδη το 1999. Το 2004 ανακινήθηκε το θέμα και τώρα φθάσαμε στο σημείο να καταλάβουμε ότι η μεταρρύθμιση είναι αναγκαία.

Χαίρομαι πολύ διότι επεξεργάστηκε για μας το θέμα αυτό ειδικά η κ. Stauner της Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) και των Ευρωπαίων Δημοκρατών επειδή ο πρώτος που είδε τη γέννηση της οδηγίας για την ευρωπαϊκή επιτροπή επιχείρησης ήταν ο γερμανός καγκελάριος Kohl. Τότε όμως η κατάσταση στη βιομηχανία ήταν εντελώς διαφορετική. Πολλά έχουν αλλάξει: οι δομές των επιχειρήσεων έχουν γίνει μικρότερες, οι μέθοδοι επικοινωνίας άλλαξαν. Στον τομέα αυτόν πρέπει να γίνουν πολλές αλλαγές. Δεν μπορώ παρά να απευθύνω έκκληση να εκμεταλλευτούμε έγκαιρα την ευκαιρία για να κάνουμε την αναθεώρηση. Ας κάνουμε σύγχρονη την ευρωπαϊκή επιτροπή επιχείρησης! Ας αναθεωρήσουμε τους κανόνες κι ας τους προσαρμόσουμε στην πραγματικότητα! Από άποψη πολιτικής και δημοκρατίας είναι πάρα πολύ σημαντικό να λειτουργεί αυτό στις επιχειρήσεις γιατί αν δεν λειτουργεί, θα έχουμε ένα τεράστιο δυναμικό κρίσεων, και αυτό πρέπει να το προλάβουμε.

Γι’ αυτό δεν μπορώ παρά να σας ζητήσω, κύριε Επίτροπε, να κινήσετε γρήγορα το θέμα και να ασκήσετε την ανάλογη πίεση στο Συμβούλιο.

  Kader Arif (PSE). – (FR) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, 13 χρόνια μετά την έγκριση της οδηγίας για την ευρωπαϊκή επιτροπή επιχείρησης, υπολείπονται πολλά να γίνουν, αν όντως θέλουμε η νομοθεσία αυτή να επιτύχει πλήρως τους στόχους της.

Κατά τους τελευταίους μήνες, πολλές εταιρείες διεξήγαγαν μείζονα προγράμματα αναδιάρθρωσης, χωρίς διαβούλευση και αψηφώντας την εν λόγω οδηγία και άλλους ευρωπαϊκούς νόμους και χωρίς καμία από αυτές τις εταιρείες να έχει ποτέ υποστεί κυρώσεις. Οι κρίσεις τις οποίες διέρχεται η Airbus τώρα, τις οποίες διήλθαν η Alcatel και η Volkswagen στο παρελθόν και ενδέχεται να διέλθει η Peugeot στο μέλλον, αποτελούν οδυνηρό παράδειγμα του τι ακριβώς ελλείπει στον ευρωπαϊκό κοινωνικό διάλογο.

Στην περίπτωση της Airbus, οι συνδικαλιστές και οι εργαζόμενοι τους οποίους συναντήσαμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή στις αντίστοιχες χώρες μας δικαίως εξέφρασαν τη λύπη τους για την απουσία προηγούμενης διαβούλευσης ή ειλικρινούς συνεργασίας αναφορικά με το σχέδιο αναδιάρθρωσης Power 8. Μολονότι γνωρίζουμε ότι διαχειριστικά λάθη αποτελούν την αιτία των τρεχουσών δυσκολιών που διέρχεται η Airbus και, την ίδια στιγμή, ότι οι δεξιότητες των εργαζομένων της την κατέστησαν επιτυχή, οι εργαζόμενοι είναι οι τελευταίοι που ενημερώνονται αλλά οι πρώτοι που υφίστανται τις συνέπειες –και μάλιστα εκείνοι που υφίστανται τις συνέπειες κατά τον πλέον τραγικό τρόπο– αυτού του σχεδίου. Σε ό,τι αφορά τους διευθυντές, είναι στο απυρόβλητο, διότι καλύπτονται από τα εκατομμύρια ευρώ του χρυσοραμμένου αλεξιπτώτου τους. Δεν μπορούμε να ανεχόμαστε πλέον μια κατάσταση, όπου οι εργαζόμενοι μαθαίνουν από τον Τύπο ότι απολύονται. Πρέπει να δράσουμε κατεπειγόντως αν πράγματι θέλουμε να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερη διαφάνεια.

Εδώ και πολλά χρόνια, εμείς στη Σοσιαλιστική Ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητάμε την αναθεώρηση αυτών των κειμένων προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η έγκαιρη ενημέρωση και διαβούλευση των εργαζομένων, ανά τακτά διαστήματα και σε όλα τα επίπεδα της λήψης αποφάσεων, θα τους επιτρέψουν πραγματικά να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Επομένως, οι εκπρόσωποι των εργαζομένων πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών. Αυτό είναι ένα κρίσιμο στοιχείο όταν τίθεται θέμα ενημέρωσης, παρακολούθησης και στρατηγικών αποφάσεων. Αυτό θα επιτρέψει, επίσης, να διασφαλίσουμε ότι αυτά τα μέτρα αναδιάρθρωσης ήταν πραγματικά καίρια για τις επιχειρήσεις και όχι απλώς συνδεόμενα με διαχειριστικά σφάλματα ή με την επιδίωξη άμεσου κέρδους.

Πιστεύουμε, επίσης, πως είναι κρίσιμο να διασφαλίσουμε ότι οι εταιρείες εντός της Ένωσης θα αναλάβουν τις κοινωνικές και οικονομικές ευθύνες τους και θα ενεργούν σύμφωνα με μια μέθοδο διακυβέρνησης που να είναι υπεύθυνη και δίκαιη έναντι όλων των εμπλεκομένων μερών – των εργαζομένων, των εργατικών συνδικάτων, των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των κοινοτήτων στην περιοχή όπου αυτές είναι εγκατεστημένες. Η Επιτροπή πρέπει να αναλάβει τη δέσμευση ότι θα ωθήσει τις επιχειρήσεις να ενεργούν κατά τρόπο υπεύθυνο, μεταξύ άλλων, εξετάζοντας το ενδεχόμενο νομοθεσίας σχετικά με την κοινωνική ευθύνη τους.

Θεωρώ ότι σε ένα παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο και σε μια αενάως μετεξελισσόμενη οικονομική κατάσταση, αποτελεί καθήκον μας σήμερα, όπως και πριν από 13 χρόνια, να εξασφαλίσουμε την πιστή εφαρμογή των υφιστάμενων οδηγιών, μεταξύ άλλων, μέσω κυρώσεων σε βάρος ανεύθυνων εταιρειών αλλά, ακόμη περισσότερο, να εξασφαλίσουμε την αναθεώρηση των υφιστάμενων οδηγιών, ούτως ώστε να σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την ενημέρωση και τη διαβούλευση των εργαζομένων και των συμβουλίων των εργαζομένων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα καταστήσουμε σαφές ότι αναλαμβάνουμε ισχυρή δέσμευση σε μια κοινωνικώς υπεύθυνη Ευρώπη.

  Inés Ayala Sender (PSE). – (ES) Θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Επίτροπο για τα όμορφα λόγια του, αν και θα θέλαμε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα και τα μέτρα για την αύξηση της διαφάνειας και της καλής διακυβέρνησης των επιχειρήσεων.

Η συμμετοχή των εργαζομένων είναι απαραίτητη προκειμένου να διατηρήσουμε την ανταγωνιστικότητα και την ποιότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας σε σχέδια ύψιστης προτεραιότητας όπως το Airbus και άλλα που είναι λιγότερο γνωστά, αλλά κρίσιμα για να μετατρέψουμε την Ευρώπη στην ανταγωνιστική οικονομία που επιθυμούμε. Η Delphi είναι μια επώδυνη πληγή στη χώρα μου από αυτή την άποψη.

Δεν είναι δίκαιο να αποδίδουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε αποκλειστικά στην παγκοσμιοποίηση, διότι αν κοιτάξουμε προσεκτικά, θα δούμε ότι τα βιβλία τόσο της Airbus όσο και της Boeing είναι γεμάτα παραγγελίες, και επομένως χρειάζονται περισσότεροι εργαζόμενοι και όχι λιγότεροι, τόσο εδώ στην Ευρώπη όσο και σε άλλα μέρη.

Θέλω να καλέσω την Επιτροπή, εκτός από τη συμμετοχή των εργαζομένων που ζητάμε, να εξετάσει τώρα νέα μέτρα για τη διασφάλιση της διαφάνειας στις δραστηριότητες και τις αποφάσεις διευθυντικών στελεχών οι οποίες, με τα θωρακισμένα συμβόλαια και τους υπερβολικούς μισθούς, επιτρέπουν αμέλεια, έλλειψη διαφάνειας και εγκληματικά λάθη για τα οποία η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δεν έχει αυτή τη στιγμή κανένα επαρκές μέσο αντιμετώπισης.

Κύριε Επίτροπε, προτίθεται η Επιτροπή να δημιουργήσει μέσα για τον περιορισμό αυτής της ανεύθυνης ισχύος στο πλαίσιο της λεγόμενης κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων και των κωδίκων συμπεριφοράς τους, οι οποίοι μέχρι στιγμής δεν είναι υποχρεωτικοί; Θα μπορούσαν να εφαρμοστούν μέτρα που να υποχρεώνουν τα διευθυντικά στελέχη να διαχειρίζονται την εταιρεία με έναν πιο διαφανή τρόπο, καταρχάς προς όφελος των εργαζομένων και επίσης της κοινωνίας; Αν μιλάμε για καλή ευρωπαϊκή διακυβέρνηση στις επιχειρήσεις, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να ανεχόμαστε αυτή την κατάσταση.

  Matthias Groote (PSE). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, προφανώς πρέπει πάντα να συμβαίνει πρώτα κάτι κακό για να εκφέρει γνώμη η Επιτροπή για ένα τόσο σημαντικό θέμα όπως η ενίσχυση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στον τομέα της ενημέρωσης και της διαβούλευσης.

Το πρόγραμμα εξυγίανσης Power8 της Airbus και οι επαπειλούμενες απολύσεις και πωλήσεις εργοστασίων που συνεπάγεται, έπληξαν σοβαρά τους συνεργάτες της Airbus στην Ευρώπη. Στη συζήτηση με τα συμβούλια επιχειρήσεων των πληττομένων περιοχών Varel και Nordenham, καθώς και σε μία συνάντηση με εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων ολόκληρης της Ευρώπης που έγινε πρόσφατα στις Βρυξέλλες, η πλευρά των εργαζομένων είπε επανειλημμένα ότι η ενημέρωση και διαβούλευση των εργαζομένων της Airbus δεν ήταν ικανοποιητική. Ως εκ τούτου πρέπει, πρώτον, να υλοποιηθούν επιτέλους πλήρως τα δικαιώματα των ευρωπαϊκών επιτροπών επιχείρησης και δεύτερον, να επεκταθούν και να διευρυνθούν.

Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι δεν υπάρχει εκτενής ενημέρωση και διαβούλευση των εργαζομένων όταν γίνεται αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων όπου εργάζονται ή όταν επίκεινται απολύσεις. Αυτή η απαράδεκτη κατάσταση μπορεί να σταματήσει μόνον όταν δρομολογηθεί επιτέλους η αναθεώρηση της σχετικής οδηγίας που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και καιρό. Εγώ δεν ξέρω μέχρι στιγμής ούτε μία επιχείρηση στην Ευρώπη που να συνάντησε προβλήματα εξαιτίας της επιτροπής επιχείρησής της. Αντίθετα, με τη διαβούλευση και την έγκαιρη ενημέρωση των συνεργατών θα μπορούσαν ασφαλώς να σωθούν πολλές επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας στην Ευρώπη και να διορθωθούν σφάλματα της διοίκησης.

Μετά από 13 χρόνια, είναι πια καιρός να εφαρμοστεί πλήρως αυτή η νομοθεσία για να εξασφαλιστεί η κοινωνική ειρήνη στην Ευρώπη.

  Alejandro Cercas (PSE). – (ES) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, είναι αλήθεια, ότι πριν από δεκατρία χρόνια, κατά την ανάγνωση των κειμένων, επισημάνθηκε ότι, στο πρωτογενές μας δίκαιο, έπρεπε να ενσωματώσουμε τον κοινωνικό διάλογο ως χαρακτηριστικό γνώρισμα του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Αυτός ήταν ο λόγος που εκπονήθηκε η οδηγία.

Δεκατρία χρόνια πριν επισημάνθηκε ότι η εσωτερική αγορά έχει μια υπερεθνική διάσταση και ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε προβλήματα μεταξύ των εργαζομένων σε επιχειρήσεις υπερεθνικού χαρακτήρα, καθώς θα έπρεπε να λαμβάνουν τις αποφάσεις με διαβούλευση όλων χωρίς να ζημιώνονται μερικοί ή όλοι. Δεδομένων των όσων έχουμε δει στη Delphi, τη Renault και την Airbus, έχουμε σήμερα πολύ μεγαλύτερη επίγνωση της ανάγκης να βελτιώσουμε αυτούς τους μηχανισμούς.

Η Ευρώπη κινδυνεύει να φανεί ότι στερείται νομιμότητας ενώπιον των εργαζομένων, διότι εκείνοι βλέπουν δύο πολύ επικίνδυνα πράγματα ταυτόχρονα, κύριε Επίτροπε. Πρώτον, βλέπουν ότι δεν διαθέτουμε καθόλου μέσα, αλλά ταυτόχρονα μας ακούν στην Ευρώπη να λέμε ότι είμαστε μαζί τους, ότι δεν πρόκειται να τους αφήσουμε μόνους απέναντι στην παγκοσμιοποίηση και στις αναδιαρθρώσεις.

Επομένως, η αναθεώρηση της οδηγίας, αν και δεν είναι επαρκής, είναι ωστόσο αναγκαία, διότι αποτελεί ένα μέσο που αποδεικνύεται ότι ούτε χρησιμοποιείται ούτε είναι χρήσιμο για την αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων που διαπιστώνουμε επιτόπου και που στρέφουν ένα πολύ σημαντικό ποσοστό του ευρωπαϊκού πληθυσμού τον έναν εναντίον του άλλου και όλους εναντίον των Βρυξελλών.

Αυτό είναι επείγον, κύριε Επίτροπε. Πρέπει να συνεχίσουμε να προχωράμε μπροστά. Θα σας υποστηρίξουμε πλήρως αν αντιμετωπίσετε μια τόσο δύσκολη και επικίνδυνη κατάσταση.

  Karin Jöns (PSE). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, η αβεβαιότητα είναι πάντα κακή, ιδίως μάλιστα όταν πρόκειται για το μέλλον των θέσεων εργασίας. Η δαμόκλειος σπάθη της απόλυσης κρέμεται από τον Ιανουάριο πάνω από τα κεφάλια χιλιάδων εργαζομένων της Airbus. Η κατάσταση αυτή είναι απαράδεκτη. Δεν μπορεί να φέρεται κανείς έτσι σε ανθρώπινα πλάσματα. Στην εκλογική μου περιφέρεια, όταν γνωστοποιήθηκε το Power8, αρχικά έγινε λόγος για 1 200 απολύσεις, μετά για 700, μετά για απολύσεις αποκλειστικά και μόνο προσωρινά απασχολούμενων εργαζομένων, και τώρα μαθαίνουμε ότι η Airbus θέλει να κάνει νέες προσλήψεις. Όλα αυτά δεν μπορεί παρά να μας φέρνουν ζάλη.

Όπως ακούσαμε ήδη αρκετές φορές σήμερα, η συμπεριφορά των επικεφαλής της EADS δεν αποτελεί πια μεμονωμένη περίπτωση. Το ότι συμβαίνουν τέτοια πράγματα μολονότι υπάρχει η ευρωπαϊκή οδηγία για την ευρωπαϊκή επιτροπή επιχείρησης είναι απλά σκάνδαλο και καθιστά ολοφάνερο ότι υπάρχει πραγματικά ανάγκη δράσης. Γι’ αυτό, είναι επειγόντως απαραίτητο να θεσπιστούν συγκεκριμένα μέτρα για να υπενθυμιστεί στην πλευρά των εργοδοτών ότι έχει υποχρεώσεις αναφορικά με την ενημέρωση και διαβούλευση των εργαζομένων. Πρέπει πρωτίστως να φροντίσουμε να επιβάλλονται αυστηρές ποινές για τις παραβιάσεις της οδηγίας σε ολόκληρη την ΕΕ και να εκπροσωπούνται οι εργαζόμενοι και τα όργανά τους και στα διοικητικά συμβούλια.

Κύριε Špidla, περιμένω πραγματικά να αρχίσει τώρα επιτέλους η Επιτροπή την αναθεώρηση της οδηγίας που έπρεπε να έχει γίνει από καιρό. Η ανταγωνιστικότητα και η παραγωγικότητα της ΕΕ είναι γνωστό ότι αυξάνεται και μειώνεται σε συνάρτηση με τις ασφαλείς και καλές θέσεις εργασίας.

  Vladimír Špidla, Μέλος της Επιτροπής. (CS) Κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι κύριοι βουλευτές, πρώτον, αναφέρθηκε σειρά περιπτώσεων, στις οποίες δεν εφαρμόστηκε ορθώς η οδηγία για την ενημέρωση και τη διαβούλευση των εργαζομένων. Αυτό συνέβη όντως, η Επιτροπή ανέλαβε δράση σε κάθε περίπτωση, σε ορισμένες δε περιπτώσεις υπήρξε σαφής βελτίωση της κατάστασης.

Θέλω να τονίσω, ωστόσο, ότι η οδηγία δεν είναι τόσο αδύναμη όσο διαφαίνεται με βάση τις απόψεις που διατυπώθηκαν. Το πώς αυτή εφαρμόζεται εναπόκειται εν τέλει στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών. Θέλω να επισημάνω ότι πρόσφατα υποβλήθηκαν αγωγές εναντίον σειράς εταιρειών ενώπιον των γαλλικών και βελγικών δικαστηρίων, διότι αυτές δεν εφάρμοσαν την οδηγία και, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, λόγου χάρη της British Airways, η διαδικασία αναδιάρθρωσης ανεστάλη μέχρις ότου εφαρμοστεί πλήρως ο νόμος για τη διαβούλευση και ενημέρωση. Επομένως, υπάρχουν δυνατότητες για μια σχετικώς αποτελεσματική προσέγγιση, πράγμα το οποίο κατά τη γνώμη μου πρέπει να έχουμε υπόψη μας.

Το δεύτερο ερώτημα που αναφέρθηκε αφορούσε τη μελλοντική αναθεώρηση της οδηγίας. Θέλω να επισημάνω ότι η Επιτροπή ξεκίνησε την αναθεώρηση αυτής της οδηγίας και ότι στόχος μας είναι σε κάθε περίπτωση να συμβάλουμε σε μια λύση, η οποία να οδηγήσει σε σταθερό, αποτελεσματικό κοινωνικό διάλογο και διαβούλευση με τους εργαζομένους και στο δικαίωμα διαβούλευσης και ενημέρωσης των εργαζομένων. Αυτός είναι ο στόχος της Επιτροπής και είμαι βέβαιος ότι θα τον επιτύχουμε στη διάρκεια της τρέχουσας νομοθετικής περιόδου.

  Πρόεδρος. – Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Επίτροπε.

Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία επί των προτάσεων ψηφίσματος, οι οποίες κατατέθηκαν στο τέλος της συζήτησης⁽¹⁾ θα διεξαχθεί στην επόμενη περίοδο συνόδου, στις Βρυξέλλες, την Πέμπτη 10 Μαΐου.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Glyn Ford (PSE), γραπτώς. – (EN) Ο λόγος γι’ αυτή τη δήλωση και το ψήφισμα του προσεχούς μήνα είναι η τρομερή κατάσταση σχετικά με την Airbus στην Ευρώπη. Ένας συνδυασμός κακοδιαχείρισης, αθέμιτου ανταγωνισμού και κακής κρίσης απείλησε την επιτυχία μιας από τις πιο ζωτικές ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Θεωρώ αδιανόητο το γεγονός ότι η αμερικανική Boeing θα κυριαρχεί απόλυτα στην παγκόσμια αγορά αεροσκαφών μεσαίας και μεγαλύτερης κλίμακας. Οι ιδιωτικές πωλήσεις και η Ε&Α της Boeing υποστηρίζονται από στρατιωτικές συμβάσεις και στρατιωτική Ε&Α, πράγμα που εκθέτει περισσότερο την έλλειψη κοινής αμυντικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της Ευρώπης.

Εντούτοις, το βασικό πρόβλημα εν προκειμένω είναι ότι, παρά τα τεράστια δάνεια της ΕΕ και των εθνικών κυβερνήσεων στην Airbus, η διαχείρισή της ήταν ανάλογη με αυτή σε ένα μαγαζάκι της γειτονιάς με ελάχιστη διαβούλευση με το εργατικό δυναμικό. Οι εργαζόμενοι κατέχουν έναν από τους πιο σημαντικούς πόρους για κάθε βιομηχανική επιχείρηση – γνώση του επαγγέλματος και πείρα. Ίσως αν η διεύθυνση είχε εστιάσει σε αυτό, θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί ορισμένα από τα χειρότερα λάθη της. Τώρα τουλάχιστον 10 000 οικογένειες αντιμετωπίζουν την προοπτική της ανεργίας.

Αν αυτή η εταιρεία που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής βιομηχανίας δίνει τόσο λίγη σημασία στο πιο σημαντικό περιουσιακό στοιχείο της, στο εργατικό δυναμικό της, είναι καιρός να ενισχύσει και να βελτιώσει η Επιτροπή τη νομοθεσία που είναι σαφές ότι δεν είναι αρκετά ισχυρή.

(1) Βλ. Συνοπτικά πρακτικά