Volledig verslag van de vergaderingen

Maandag 9 juli 2007 - Straatsburg

20. Kwikhoudende meettoestellen (debat)

  De Voorzitter. – Aan de orde is de aanbeveling voor de tweede lezing (A6-0218/2007), namens de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid, betreffende het gemeenschappelijk standpunt, door de Raad vastgesteld met het oog op de aanneming van de richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 76/769/EEG van de Raad wat betreft de beperking van het op de markt brengen van bepaalde kwikhoudende meettoestellen (05665/1/2007 – C6-0114/2007 – 2006/0018(COD)) (Rapporteur: María Sornosa Martínez).

  María Sornosa Martinez (PSE), rapporteur. – (ES) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de commissaris, dames en heren, in dit Huis delen we allemaal de opvatting dat de vraag naar kwik bij het maken van producten moet worden verlaagd en dat de vervanging van kwik moet worden bespoedigd.

Er moeten op communautaire schaal beperkingen worden opgelegd aan het op de markt brengen van kwikhoudende meet- en regelapparatuur voor gebruik door consumenten, met enkele uitzonderingen in de gezondheidszorg.

We willen voorkomen dat grote hoeveelheden kwik in de afvalstroom terechtkomen. Op deze manier zullen we bijdragen aan het waarborgen van een hoger niveau van bescherming van het milieu en de menselijke gezondheid, evenals aan de instandhouding van de interne markt, zoals bepaald in artikel 95 van het Verdrag.

Kwik en kwikverbindingen zijn zeer giftig voor de mens, voor ecosystemen en voor dieren en planten in de natuur. Verontreiniging met kwik werd in eerste instantie als een diffuus lokaal probleem beschouwd, maar nu is het besef doorgedrongen dat dit een mondiaal, chronisch en ernstig probleem is.

Wat betreft de mogelijkheid om het gebruik van kwik in de meetapparatuur die onderwerp van dit voorstel is volledig te verbieden, dient te worden opgemerkt dat de deskundigen die zijn geraadpleegd tot de conclusie zijn gekomen dat ziekenhuizen zeer precieze instrumenten nodig hebben voor de behandeling van mogelijk levensbedreigende aandoeningen zoals hoge bloeddruk, aritmie en pre-eclampsie.

Kwiksfygmomanometers bieden de nodige precisie en betrouwbaarheid om de veiligheid van de patiënt te waarborgen. Daarom pleiten wij er in dit voorstel voor om deze instrumenten uit te zonderen van het verbod totdat er volledige garanties zijn voor de werking van mogelijke alternatieve instrumenten.

Ik wil de Commissie echter opnieuw met klem verzoeken om op korte termijn maatregelen te treffen om ervoor te zorgen dat alle kwikhoudende artikelen die momenteel in de maatschappij in omloop zijn, gescheiden worden ingezameld en op veilige manier worden behandeld, want als dat niet gebeurt zal deze richtlijn in de praktijk aan doelmatigheid verliezen.

Ten aanzien van de productie van nieuwe traditionele barometers, waarover de meeste discussie is ontstaan in dit Parlement, hebben we een compromisvoorstel gedaan dat inhoudt dat er voor de fabrikanten een overgangsperiode van twee jaar komt, zodat ze zich kunnen aanpassen aan de nieuwe regels. Helaas hebben niet alle fracties dit voorstel onderschreven, al denk ik dat we een voldoende grote meerderheid in dit Huis zullen hebben om het te kunnen aannemen.

Tegen de fabrikanten van dit soort barometers zou ik willen zeggen dat ze die overgangsperiode van twee jaar hebben om het gebruik van kwik in hun industriële processen uit te bannen, en dat dit voor hen geen enkel concurrentienadeel of economische schade met zich mee zal brengen, omdat we weten dat ze dit soort barometers al enige tijd maken zonder kwik te gebruiken.

We moeten onze burgers erop wijzen dat deze apparaten een gevaar voor de gezondheid en het milieu kunnen vormen, omdat ze gemakkelijk kunnen breken en het kwik dan in het afval terecht komt, of erger nog, zich bij verbranding in de atmosfeer verspreidt en de lucht, de grond en het water vervuilt. Zo komt kwik in de voedselketen terecht, vooral in vissen, en vervolgens in ons, mensen.

Zoals dit Huis weet, heeft de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid de amendementen die zijn ingediend om te bewerkstelligen dat er toch nog nieuwe kwikbarometers kunnen worden gefabriceerd, in deze tweede lezing bij meerderheid verworpen.

Ik ben van mening dat het onverantwoordelijk zou zijn als wij dat verzoek zouden honoreren en daarom vraag ik u allen om tegen te stemmen, zoals ook wordt gevraagd door de Raad en de Europese Commissie, die ik dankbaar ben voor hun inzet om een eventuele bemiddelingsprocedure te vermijden.

Tot slot verzoek ik de Commissie opnieuw om de bevolkingen door middel van voorlichtingscampagnes bewust te maken van de gezondheidsrisico’s die blootstelling aan kwik met zich meebrengt en van de milieuproblemen die dat kan veroorzaken, omdat ik bang ben dat de burgers helaas nog steeds niet voldoende geïnformeerd zijn over de giftigheid van kwik.

Ik dank de Commissie tot slot voor haar werk en voor het feit dat we in tweede lezing een akkoord hebben weten te bereiken. Dank ook aan de Raad en aan de fracties die dit voorstel hebben gesteund.

  Günter Verheugen, vice-voorzitter van de Commissie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, allereerst wil ik de rapporteur, mevrouw Sornoza Martínez, hartelijk bedanken voor het werk dat zij ten behoeve van dit voorstel heeft verricht. We bespreken vanavond een zeer belangrijke richtlijn. Ze vormt een belangrijk element in onze strategie om kwik voorgoed uit het milieu te verbannen – een strategie die het Europees Parlement al heel lang steunt.

Kwik en kwikverbindingen zijn zeer giftig voor de menselijke gezondheid en het milieu. De richtlijn betekent dan ook een grote vooruitgang: ze zal het op de markt brengen van bepaalde nieuwe kwikhoudende meettoestellen beperken en bewerkstelligen dat jaarlijks zo’n dertig ton kwik minder via afvalstromen in het milieu terechtkomt.

De voorgestelde richtlijn beoogt het gebruik van deze gevaarlijke stof in meettoestellen zo veel mogelijk terug te dringen en alleen uitzonderingen toe te staan indien de risico’s te verwaarlozen zijn of indien er geen alternatieve stoffen voorhanden zijn. Zo komt er een volledig verbod op het op de markt brengen van kwikhoudende koortsthermometers. Ook de algemene verkoop van alle andere kwikhoudende meettoestellen wordt aan banden gelegd. Ik vind het terecht dat er voor bloeddrukmeters in de medische sector en voor antieke meettoestellen een uitzondering wordt gemaakt. De voorstellen zijn gebaseerd op een risicobeoordeling en een uitvoerige effectrapportage die ten behoeve van de kwikstrategie zijn ontwikkeld.

De richtlijn zorgt niet alleen voor de bescherming van de gezondheid en het milieu, maar draagt ook bij aan de instandhouding van de interne markt, aangezien met deze richtlijn overal in de Gemeenschap geharmoniseerde regels voor het op de markt brengen van kwikhoudende meettoestellen worden geïntroduceerd.

De rapporteur beveelt aan om het gemeenschappelijk standpunt van de Raad zonder wijzigingen goed te keuren. De Commissie deelt deze mening volledig, aangezien het gemeenschappelijk standpunt een aantal amendementen van het Parlement uit eerste lezing heeft overgenomen en het een evenwichtig compromis vormt: ter wille van de bescherming van de gezondheid en het milieu wordt enerzijds geprobeerd om het gebruik van kwik zo veel mogelijk aan banden te leggen, terwijl anderzijds recht wordt gedaan aan het belang om in de gezondheidszorg de veiligheid van patiënten te waarborgen. Ik moet bevestigen wat de rapporteur al heeft gezegd: kwikhoudende bloeddrukmeters, zogenaamde sfygmomanometers, zijn volgens de meeste deskundigen nog altijd onmisbaar voor de behandeling van bepaalde levensbedreigende ziekten. Toch zullen we ons met dit probleem moeten bezighouden. Wanneer namelijk ook voor deze toestellen bepaalde alternatieven voorhanden zijn, moet ook hier het kwik worden uitgebannen. De Commissie zal de ontheffing waarin is voorzien daarom al na twee jaar opnieuw bekijken.

Een andere uitzonderingsmaatregel beoogt ervoor te zorgen dat de handel in antieke meettoestellen mogelijk blijft, dat wil zeggen in instrumenten die minstens vijftig jaar oud zijn. De Commissie kan hiermee instemmen. Bij antieke toestellen gaat het immers hoofdzakelijk om verzamelobjecten, waarmee vanwege de waarde ervan zeer zorgvuldig wordt omgegaan en die slechts in zeer beperkte aantallen op de markt komen. Naar de mening van de Commissie bestaat er echter geen rechtvaardiging voor een volledige ontheffing waardoor de verkoop van nieuwe kwikbarometers aan eindgebruikers mogelijk zou blijven. Aangezien er voor kwikbarometers alternatieven bestaan die even decoratief en betrouwbaar zijn, is het gebruik van deze gevaarlijke stof bij de vervaardiging van barometers absoluut niet noodzakelijk.

Een volledige ontheffing voor dergelijke toestellen zou geheel in tegenspraak zijn met het standpunt inzake zeer gevaarlijke stoffen dat het Europees Parlement innam toen de nieuwe Reach-wetgeving op het gebied van chemische stoffen werd aangenomen. Een overgangstermijn van twee jaar, waarin de richtlijn nu voorziet, is absoluut voldoende om de enkele overgebleven fabrikanten van kwikbarometers de mogelijkheid te geven op alternatieven over te schakelen. Overigens hebben veel – zo niet alle – fabrikanten in deze sector al alternatieve producten in hun assortiment. De Commissie zal daarom onder geen beding instemmen met de amendementen waarin een permanente ontheffing voor barometers wordt voorgesteld.

Ik verzoek u dringend om het gemeenschappelijk standpunt goed te keuren, zodat de richtlijn nu in tweede lezing kan worden aangenomen.

  Martin Callanan, namens de PPE-DE-Fractie. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, wij hebben deze discussie al verschillende malen gevoerd dus ik zal mijn betoog zo kort mogelijk houden. Zoals de commissaris en mevrouw Sornosa Martínez al hebben opgemerkt, is het enige wat nog moet worden opgelost de kwestie van de barometers. Ik moet zeggen dat ik er volkomen van overtuigd ben dat zowel de Commissie als de Raad, en een aantal leden van dit Parlement, het bij het verkeerde eind hebben. Een verbod op barometers is op geen enkele manier te rechtvaardigen. Zij worden er alleen maar uitgepikt omdat er maar een vrij klein aantal bedrijven in Europa is dat nog barometers produceert, en zij zijn een gemakkelijk doelwit voor de Commissie, die hiermee de schijn kan wekken dat zij echt iets doet aan het terugdringen van het kwikgebruik, terwijl de belangrijkste bronnen van het vrijkomen van kwik – elektriciteitscentrales, crematoria, enz. – niet worden aangepakt, omdat dit de regeringen van de lidstaten en de lokale overheden natuurlijk een heleboel geld zou kosten.

Dit Parlement heeft in de eerste lezing in de Commissie milieu, volksgezondheid en voedselveiligheid en vervolgens bij stemming een amendement aangenomen voor ontheffing van de fabrikanten van barometers. De Raad verwierp dat amendement, al ging hij akkoord met een geleidelijke afbouwperiode van twee jaar. Ik moet helaas zeggen dat de Milieucommissie het amendement dit maal niet tot het eind toe ondersteunde, maar ik heb de amendementen weer aan de orde gesteld om het Parlement nogmaals de kans te geven hierover een besluit te nemen, en het zal de afgevaardigden vast niet ontgaan zijn dat er bijzonder actief campagne wordt gevoerd door een aantal zelfstandige ondernemers en distributeurs overal in Europa.

Het is volslagen onlogisch om ontheffing voor te stellen voor oude instrumenten maar nieuwe instrumenten te verbieden. In Europa worden er waarschijnlijk meer oude instrumenten in omloop gebracht en op de markt aangeboden dan er nieuwe instrumenten gemaakt worden. Het gaat om een heel beperkte, gespecialiseerde markt, en Europa schaadt haar eigen reputatie door het werk van een klein aantal bijzonder ondernemende en deskundige ambachtslieden onwettig te verklaren, het te verbieden, door hen met geweld van de markt te verjagen. Zij kunnen gecontroleerd worden door middel van een adequaat stelsel van vergunningen en toezicht, waarvoor zij, naar ze zeggen, zelf willen betalen. Dat zou verreweg de meest verstandige oplossing zijn, veel beter dan het instellen van een totaalverbod en het verdrijven van de markt van een aantal bedrijfjes, waarmee vaardigheden en tradities die al eeuwenlang in Europa bestaan, verloren zouden gaan.

  Dorette Corbey, namens de PSE-Fractie. – Voorzitter, dank aan collega Sornosa Martínez. U heeft onze warme en volledige steun. Kwik, en vooral kwikverbindingen en kwikdampen zijn giftig. Kwik kan zich ophopen in het hersenweefsel en het zenuwstelsel, en daar grote schade aanrichten. Dit kan leiden tot verminderde intelligentie. Een intelligent beleid verbiedt daarom het gebruik van kwik in onnodige toepassingen. Er zijn alternatieven beschikbaar en daarom is het goed dat de kwikthermometer tot het verleden behoort.

Er is veel discussie over barometers. In Nederland is het gebruik van kwik vanaf 2003 verboden. Voor barometers gold echter een uitzondering tot 2005 en later tot 1 januari 2006 in afwachting van nieuwe Europese regels. Voor de ambachtelijke barometers, inderdaad een prachtig product, willen we nu nog eens twee jaar extra uitstel verlenen. Dat komt dan neer op 1 januari 2010. Er is dus veel extra uitstel en genoeg tijd om alternatieven te ontwikkelen, die er voor een groot deel trouwens al zijn, zoals de commissaris bevestigde.

Natuurlijk kan ik mij voorstellen dat het voor de producenten van barometers toch nog een harde boodschap is. Maar als we kwik willen uitbannen, dan moeten we in ieder geval kwikhoudende producten voor consumenten verbieden. Barometers kunnen kapot gaan of gaan lekken en dan komt kwik alsnog in het milieu.

Met de producenten van barometers ben ik het eens dat ook het gebruik van kwik in spaarlampen natuurlijk heel erg schadelijk is. Zo snel mogelijk overstappen op LED-lampen is een goed idee, maar deze richtlijn gaat over kwik in meetapparatuur en niet over spaarlampen. Ik steun daarom nogmaals collega Sornosa Martínez van harte en ik denk dat zij een heel goede aanpak heeft gekozen.

  Marios Matsakis , namens de ALDE-Fractie. – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik zou mevrouw Sornosa Martínez willen gelukwensen met haar uitstekende verslag.

Dit wetgevingsverslag volgt op het verslag over de kwikstrategie dat dit Huis vorig haar heeft aangenomen. Doel ervan is het uitbrengen van nieuwe kwikhoudende meettoestellen op de markt te beperken. Mevrouw Sornosa Martínez is het in grote lijnen eens met het voorstel dat voor ons ligt, en zij stelt maar enkele ontheffingen voor in gevallen waarin nog geen geschikte alternatieven voorhanden zijn.

Mijn fractie staat volledig achter dit voorstel, en de amendementen van de rapporteur vindt zij nuttig en goed. In het algemeen kan het voorstel rekenen op de instemming van het Parlement, behalve wat betreft dat ene bekende punt van geschil over de barometer. Zoals u weet, komt dat geschil hierop neer dat de Raad akkoord is gegaan met het compromisvoorstel om na de inwerkingtreding van de richtlijn een ontheffing van twee jaar toe te kennen aan een klein aantal fabrikanten van de traditioneel uitziende maar thans vervaardigde barometers. Naar ons idee is dit een redelijke oplossing en het geeft die fabrikanten de tijd om kwikvrije alternatieven te gaan toepassen in hun producten.

Deze visie wordt niet gedeeld door sommige collega’s die het standpunt huldigen dat verwoord is in de amendementen 1 en 2, namelijk dat er permanente ontheffing moet worden toegekend voor traditioneel uitziende barometers. In wezen is dit punt niet zo belangrijk, want deze instrumenten hebben een laag kwikgehalte en de veiligheidsmaatregelen worden adequaat ingevoerd door de fabrikanten. Tegelijkertijd is ontheffing op de lange termijn om principiële redenen niet nodig, daar de fabrikanten ruimschoots de tijd hebben om zich aan te passen met behulp van veilige alternatieve chemicaliën, zonder dat er een riskant precedent hoeft worden opgenomen in de veiligheidsrichtlijnen.

Helaas is de kwestie buitenproportioneel opgeblazen door een deel van de nationale pers, die de zaak wenst af te schilderen als een voorbeeld van de harteloze en bureaucratische EU die in botsing komt met arme, authentieke traditionele instrumentenmakers en probeert om hen de nek om te draaien. U zult begrijpen dat dit niet waar is.

Mijn fractie heeft als standpunt dat we ons moeten richten naar de wetenschappelijke logica en niet moeten instemmen met een permanente ontheffing voor barometers, maar omdat we begrip hebben voor de emoties van sommige afgevaardigden, zullen we niet al te strikt zijn met degenen in onze fractie die een andere lijn dan die van de fractie te volgen, ofschoon nog steeds het risico bestaat dat het barometer-amendement wordt aangenomen en het hele voorstel op het spel zet. Laten we hopen dat dit niet gebeurt.

  Leopold Józef Rutowicz, namens de UEN-Fractie. – (PL) Mijnheer de Voorzitter, de richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de beperking van het op de markt brengen van bepaalde kwikhoudende meettoestellen is een belangrijk document, aangezien het de hoeveelheid kwik in het milieu aan banden zal leggen. Kwik komt in de vorm van methylkwik in de voedselketen terecht in aquatische milieus, waar het niet alleen vis, fruit en groenten, maar ook mensen aantast. Het kwik stapelt zich op in ons lichaam en vergiftigt ons.

Er wordt jaarlijks 33 ton kwik in nieuwe en 27 ton in gebruikte toestellen in omloop gebracht. Dankzij de technische vooruitgang wordt er minder kwik gebruikt in de industrie en in bepaalde producten. Met het oog op het terugdringen van kwik is het echter van cruciaal belang dat we het kwik uit oude toestellen recycleren en dat we de invoer van dergelijke toestellen van buiten de Europese Unie drastisch verminderen. Alle lidstaten van de Europese Unie zouden een dergelijk verbod moeten opleggen na de snelle herziening van Richtlijn 76/769/EEG van de Raad inzake de beperking van het op de markt brengen van bepaalde gevaarlijke stoffen en preparaten.

Ik zou mevrouw Sornosa Martinez willen bedanken voor het geleverde werk.

  Carl Schlyter, namens de Verts/ALE-Fractie. – (SV) Ik heb als kind met kwik gespeeld. Hopelijk zal deze richtlijn ervoor zorgen dat volgende generaties kinderen dit niet doen. Nu ligt er een compromis met de Raad en het is de hoogste tijd dat we dat aannemen. We weten dat kwik schadelijk is voor mens en natuur en dat het bijna altijd vervangen kan worden door minder schadelijke stoffen. Het compromis met de Raad is uitgebalanceerd en komt veertien jaar nadat Zweden een nationaal verbod op kwikthermometers heeft ingevoerd. Er valt geen tijd meer te verliezen.

Degenen die er nu over denken om er een technisch ongemotiveerd voorstel van de barometerlobby er door te stemmen, moeten beseffen dat het gehele verbod dreigt te worden vertraagd en bemoeilijkt als het wordt goedgekeurd. Dat zou onverantwoordelijk zijn. Tandartsen, laboratoria en ziekenhuizen hebben kwik verbannen. Het is totaal niet moeilijk om de luchtdruk te meten zonder kwik. Als men nostalgisch wil zijn kan men een oude barometer kopen. Zelfs met dat verbod – dat niet voor antiqiteiten geldt – is dat nog steeds legaal.

  Urszula Krupa, namens de IND/DEM-Fractie. – (PL) Mijnheer de Voorzitter, we weten al lang dat chemische verbindingen met kwik schadelijk zijn voor de mens en het milieu. Kwik komt immers gemakkelijk in de voedselketen terecht. Kinderen – ook ongeboren baby’s – en personen die rechtstreeks in aanraking komen met kwik, lopen het meeste gevaar. Kwik beschadigt het menselijke lichaam. Het ondermijnt niet alleen het zenuwstelsel, maar tast eveneens de coördinatie en het zicht aan, wat een negatief effect heeft op de gezondheid en het milieu. Het is bijgevolg correct en terecht dat er voorschriften worden ingevoerd die het gebruik van kwik in bepaalde meettoestellen beperken.

Medische instrumenten die kwik bevatten, zouden daarentegen geleidelijk uit de circulatie moeten worden genomen, in het bijzonder in nieuwe lidstaten waar de beschikbare middelen voor de gezondheidszorg zeer beperkt zijn. Een voorbeeld: een mogelijk verbod op het gebruik van kwikthermometers zou de vereiste overheidsuitgaven naar schatting jaarlijks met ongeveer drie miljoen zloty doen stijgen. Een dergelijk plots verbod op kwikhoudende meettoestellen zal niet alleen bijzonder duur zijn, maar kan mensen er eveneens toe aanzetten om niet langer hun lichaamstemperatuur of bloeddruk te meten. Dit is alarmerend, aangezien goedkope elektronische toestellen niet erg nauwkeurig zijn.

Wij hebben voorgesteld om de overgangsperiode te verlengen omdat dit de kosten aanzienlijk zou verlagen. Daarenboven zijn wij van mening dat het verbod niet van toepassing zou mogen zijn op thermometers voor te vroeg geboren baby’s, meer bepaald wegens hun specifieke toepassingsgebied, hun betrouwbaarheid en nauwkeurigheid. Dat geldt eveneens voor ovulatiethermometers die gebruikt worden om onregelmatigheden vast te stellen en voor de voortplanting als onderdeel van de natuurlijke methode voor gezinsplanning. Bovendien zijn veterinaire thermometers noodzakelijk voor het diagnosticeren van ziekten bij dieren.

Tot slot zou ik er nog op willen wijzen dat dergelijke overhaaste wetgevingswijzigingen vaak het vermoeden wekken dat er belangengroepen in het spel zijn. In dit geval is het goed mogelijk dat het verbod op kwikhoudende toestellen niet alleen het gevolg is van onze wens om de gezondheid en het milieu te beschermen.

  Thomas Ulmer (PPE-DE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de commissaris, dames en heren, het is de bedoeling dat met deze richtlijn voor meettoestellen ongeveer dertig ton kwik uit de circulatie wordt genomen. Dat is niet uitzonderlijk veel, maar toch een aanzienlijke hoeveelheid. De gevaren van kwik zijn algemeen bekend, de neurotoxiciteit staat buiten kijf. Zodra er een risico is voor de menselijke gezondheid, geldt voor mij het strenge substitutiebeginsel. Alleen wanneer kwik absoluut noodzakelijk is en niet kan worden vervangen, mag het onder strikte voorwaarden worden gebruikt.

Uitzonderingen zijn dus alleen toegestaan, wanneer er geen echte risico’s aanwezig zijn of wanneer er nog geen alternatieven beschikbaar zijn. De uitzonderingen betreffen sfygmomanometers voor speciale toepassingen en oude meettoestellen, waarbij het aantal oude meettoestellen uiteraard vanzelf steeds verder afneemt. De overgangstermijn van twee jaar voor barometers acht ik beslist voldoende. Doorslaggevend is voor mij de harmonisatie van de interne markt, die hiermee weer een stuk dichterbij komt. Ik stem voor goedkeuring van het gemeenschappelijk standpunt.

  Åsa Westlund (PSE). – (SV) Het is verbazingwekkend dat we zo’n debat moeten voeren. Kwik is een van de gevaarlijkste giffen dat we onder ons hebben. Uiteraard moet dat niet gebruikt worden tenzij het absoluut noodzakelijk is. Het verbaast mij dat iemand van mening kan zijn dat het belangrijker is de productie van oude barometers en thermometers te behouden dan de gezondheid van mensen te beschermen.

Als zwangere vrouw weet ik al te goed welke risico’s kwik met zich mee brengt. Ik weet dat geen enkele zwangere vrouw de vis moet eten die ikzelf en velen met mij hebben gegeten tijdens onze gehele jeugd. Moet dat zo? Moeten jonge vrouwen geen gewoon voedsel kunnen eten? Moeten zwangere vrouwen zich zorgen maken dat de foetus die ze in zich dragen beschadigd wordt door kwik dat onder andere komt uit producten die die stof helemaal niet dienen te bevatten?

Voorafgaand aan dit debat hebben we een brieven gekregen met de boodschap dat we de traditionele barometerproductie moeten beschermen. Dat is echt gênant. Hoe kan iemand denken dat ik het eventuele genot van het hebben van een barometer hoger acht dan het risico dat het gebruik van kwik inhoudt voor de komende generaties? Ik hoop dat al mijn collega’s bij de stemronde morgen laten zien hoe gênant die brieven zijn en dat wij onze verantwoordelijkheid voor het milieu en de gezondheid van de mensen serieus nemen door te stemmen tegen alle amendementen voor het behoud van het gebruik van kwik.

  Holger Krahmer (ALDE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de commissaris, dames en heren, ik ben het met u eens: kwik is bijzonder giftig. Het is schadelijk voor het milieu, voor dieren en via de voedselketen en andere kanalen ook voor mensen.

Het is terecht dat deze stof wordt vervangen wanneer dat mogelijk en zinvol is, maar ik ben het er niet mee eens dat we dat altijd, tegen elke prijs en vanwege de eigenschappen van de stof zelf moeten doen. We moeten dat alleen doen wanneer het gebruik ervan daadwerkelijk een gevaar voor het milieu vormt. We kunnen kwik hoe dan ook niet helemaal uit de handel nemen, want dan zouden we ook een ander product vaarwel moeten zeggen dat bij veel afgevaardigden hier hoog staat aangeschreven. De energiespaarlamp, die menigeen ten behoeve van de klimaatbescherming het liefst wettelijk zou willen voorschrijven, bevat ook kwik. Wanneer de spaarlamp in heel Europa zou worden ingevoerd, zou er in onze huishoudens minstens evenveel kwik aanwezig zijn als op dit moment het geval is door het gebruik van traditionele barometers.

Ik voel er niets voor om kwik en een heel aantal ambachtelijke bedrijven morgen van de EU-markt te verbannen, terwijl we tegelijkertijd kwiklampen in onze fittingen willen draaien. Ik ben benieuwd naar de reactie van de commissaris op deze conflicterende doelstellingen.

  Miroslav Mikolášik (PPE-DE). – (SK) Kwik vindt toepassing in verscheidene meettoestellen, thermometers en barometers. Daarnaast is kwik succesvol, en zonder grote gevolgen voor de gezondheid, toegepast in de tandheelkunde, in de vorm van amalgaamvullingen.

Anderzijds zijn er echter ook bepaalde omstandigheden waarin bekend is dat kwik schadelijk is en dat het zich in levende organismen, waaronder het menselijk lichaam, kan ophopen. We beseffen allemaal dat de meeste van de amendementen die het Europees Parlement op 14 november 2006 al had aangenomen, in het gemeenschappelijk standpunt van de Raad zijn verwerkt. Dit bleek wel uit de tekst, waarin de rapporteur en de schaduwrapporteurs nagenoeg op één lijn zitten, zodat we dichtbij afronding van het wetgevingsproces in eerste lezing waren.

Er is echter een belangrijk twistpunt tussen de Raad en het Parlement met betrekking tot de productie van toestellen waarin kwik wordt gebruikt, met name barometers. Zoals bekend heeft het Parlement voor een volledige ontheffing gestemd, terwijl de Raad een tijdelijke ontheffing van twee jaar voorstelt, hetgeen terecht lijkt. Een verbod zou van toepassing zijn op nieuwe kwikbarometers, maar het lijkt redelijk om tweedehands kwikbarometers als aanvaardbaar te beschouwen, zodat ze verkocht, gerepareerd en onderhouden kunnen blijven worden.

Als burger en consument steun ik het soort compromis dat door de rapporteur wordt voorgestaan, waarmee de algemene volksgezondheid niet in gevaar wordt gebracht en fabrikanten van traditionele barometers de gelegenheid krijgen zich sneller aan de nieuwe situatie aan te passen.

  Linda McAvan (PSE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, we moeten niet vergeten dat dit voorstel deel uitmaakt van een bredere strategie om het gebruik van kwik geleidelijk aan uit te bannen. Geen enkele sector is eruit gelicht – thermometers niet, barometers niet – omdat er in de loop van een paar jaar een aantal acties zullen worden doorgevoerd. Ik denk dat de heer Ulmer gelijk heeft: onder de REACH-richtlijn zijn wij het erover eens geworden dat als er een veilig alternatief bestaat voor gevaarlijke chemische producten, we de kant van dat alternatief op moeten. In dit Huis zijn wij het daarover allemaal eens geworden; alle grotere politieke fracties zijn akkoord gegaan met REACH. Het is dan ook volslagen inconsequent ten opzichte van de REACH-richtlijn om in dit stadium te zeggen “laten we ontheffing verlenen voor barometers”. Daarbij komt dat de REACH-richtlijn voorziet in regelgeving voor barometers.

Er is een amendement over vergunningen voor barometers. Welnu, dat amendement pakt niet de kwesties aan van lekken, onvoorziene schade of afvalverwerking, van de vuilstort en vuilverbranding. In de Verenigde Staten heeft iemand in mei in een opslagkast van een school een kapotte barometer gevonden. De school ging voor een week dicht. De hele school moest geëvacueerd worden en de rekening van de schoonmaakkosten liep in de duizenden dollars. In zes Amerikaanse staten wordt gewerkt aan een verbod op kwik in barometers en andere toestellen, en feitelijk gaan ze veel verder dan wat de Europese Commissie vandaag heeft voorgesteld. Iedereen die het heeft over de betutteling door Europa, zit er dus volkomen naast wat betreft de barometerkwestie.

De PSE-Fractie heeft zich hard gemaakt voor de geleidelijke opheffing, over een periode van twee jaar, van de barometerindustrie. Wij weten dat het gaat om kleine bedrijven, we weten dat sommige hierdoor een aantal problemen zullen ondervinden, maar we beseffen ook dat de REACH-richtlijn eraan komt, en naar mijn idee is dit een verstandig compromis.

De heer Schlyter ten slotte, vertelde hoe hij als kind vaak met kwik speelde. In de loop van dit debat hebben heel wat mensen dat tegen me gezegd: “Daarmee hebben we vroeger nog gespeeld”. Ik wijs er dan steeds op dat we vroeger auto reden zonder veiligheidsriem om, dat we gelode benzine inademden, en dat ik met Kerstmis altijd zoete sigaretjes in mijn sok kreeg. Sommige dingen moeten veranderen, en ik denk dat het nu tijd is om dat te doen.

  Günter Verheugen, vice-voorzitter van de Commissie. – (DE) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, ik wil graag nog een keer duidelijk maken wat het beleid van de Commissie is ten aanzien van de vraag hoe we moeten omgaan met stoffen waarvan is aangetoond dat ze zeer giftig zijn wanneer ze in ons milieu terechtkomen. In onze samenleving kunnen we risico’s niet uitsluiten. Wanneer echter de voorwaarden voor substitutie aanwezig zijn, moet aan substitutie prioriteit worden verleend. Ik begrijp niet hoe men hier anders over kan denken. Als het niet nodig is om gebruik te maken van stoffen die zeer giftig zijn voor het milieu, dan moeten we dat ook niet doen.

Dat geldt ook voor de spaarlampen die de heer Krahmer te berde bracht, waarin inderdaad in zeer kleine hoeveelheden kwik voorkomt. Daarvoor bestaat nog geen substituut. Daaraan moet echter wel worden gewerkt en zodra het er is, moet uiteraard ook hier de voorkeur worden gegeven aan een productiemethode waarbij geen kwik wordt gebruikt.

Laat ik tot slot nog iets zeggen over barometers. Er is geen groter liefhebber van mooie oude instrumenten dan ik ben. Ik ben een groot liefhebber van traditionele productiemethoden en een groot liefhebber van traditionele bedrijven, vooral van kleine bedrijven. Niemand wil ook maar één klein ambachtelijk bedrijf van de Europese markt verdringen. Ik heb hier de catalogus van een van deze fabrikanten. Er is geen twijfel over mogelijk. Ze bieden nu al prachtige barometers aan die uiterlijk op geen enkele manier verschillen van de barometers die tot nu toe werden gemaakt; ze bevatten echter geen kwik meer. Zelfs de beroemde Prince of Wales-barometer, een kopie van de koninklijke barometer van John Russell, is al te koop – weliswaar voor de prijs van 795 pond – zonder ook maar een spoortje kwik.

Het argument dat ook maar één enkel bedrijf in zijn bestaan wordt bedreigd, is gewoonweg niet juist. Laat ik daarom duidelijk zijn: de belangen van deze bedrijfjes worden niet gediend wanneer men ze ervan weerhoudt de nodige stappen te zetten om ervoor te zorgen dat hun producten ook een toekomst hebben. De traditionele barometers hebben alleen een toekomst wanneer ze zonder kwik worden gemaakt.

  De Voorzitter. – Het debat is gesloten.

De stemming vindt morgen 10 juli 2007 plaats.

  Carl Schlyter (Verts/ALE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik vraag mij af of u zou kunnen nagaan of mijn woorden wel goed vertaald zijn. Ik zei dat ik als kind met kwik speelde, en dat ik hoopte dat de komende generaties niet dat risico zouden lopen. Dit voor alle duidelijkheid.

  De Voorzitter. – Zo heb ik het begrepen, mijnheer Schlyter: ik kan u verzekeren, ik heb hetzelfde gedaan en ik hoop dat mij een lang leven beschoren zal zijn.