Pełne sprawozdanie z obrad

Czwartek, 25 października 2007 r. - Strasburg

13.2. Pakistan

  Przewodniczący . Następnym punktem porządku dziennego są cztery projekty rezolucji w sprawie Pakistanu. ⁽¹⁾

  David Martin (PSE), autor. – Panie przewodniczący! Rozpocznę od wyrażenia swojego współczucia dla ofiar straszliwego ataku bombowego w Karaczi. Nasze myśli biegną ku tym, których dotknęło to tragiczne wydarzenie.

Pakistan jest państwem, o który my w Europie powinniśmy głęboko się troszczyć. Jest to kraj o wielkich obrotach handlowych, eksporter siły roboczej, nie tylko na ten kontynent oraz bardzo ważny sojusznik w walce z terroryzmem. Dlatego niezmiernie ubolewamy nad tym, że w ciągu 60 lat swojej historii Pakistan nie stał się krajem w pełni demokratycznym, lecz z drugiej strony cieszy fakt, że nie zapanował tam system teokratyczny ani trwała dyktatura wojskowa. Po raz kolejny Pakistan otwiera swoje drzwi demokracji.

Oczekujemy na wyniki orzeczenia sądu w sprawie legalności wyborów prezydenckich. Wzywamy pana prezydenta Musharrafa do zaakceptowania wyniku głosowania, nawet jeśli będzie on dla niego niekorzystny, ale wzywam także Pakistańczyków zamieszkałych w swoim kraju i rozproszonych po całym świecie do uznania orzeczenia sądu, jeśli będzie ono korzystnie dla prezydenta. Myślę, że jest to jedyna podstawa, na jakiej możemy poczynić kolejny krok naprzód w tym kraju.

Odnośnie do wyborów styczniowych, mam nadzieję, że rząd będzie kontynuował przygotowania do nich i umożliwi pani Benazir Bhutto prowadzenie kampanii w sposób bezpieczny. Wiem, że brzmi to tak, jakbyśmy sugerowali, że rząd stał za bombardowaniem w Karaczi; nie wierzę w to, ale musimy upewnić się, że bezpieczeństwo wszystkich kandydatów będzie zagwarantowane, a rząd uczyni wszystko, co w jego mocy, aby ochronić panią Benazir Bhutto. Uważam też, że panu Sharifowi należy pozwolić na powrót do kraju i prowadzenie kampanii, jeśli sobie tego życzy, przy zagwarantowaniu jemu bezpieczeństwa.

Wojsko powinno odsunąć się na cały okres kampanii wyborczej i mam nadzieję, że do stycznia, zanim zacznie się kampania, prezydent zdejmie swój mundur i przekształci swój kraj w rząd cywilny. Jedyne na co można liczyć, jeśli chodzi o przyszłość Pakistanu i stosunki pomiędzy Europą a Pakistanem to to, że w styczniu otrzymamy demokratycznie wybrany parlament z prezydentem bez munduru, „po cywilnemu”.

  Eva-Britt Svensson (GUE/NGL), autor. (SV) Dziękuję panu, panie przewodniczący. Po pierwsze, z ciężkim sercem muszę stwierdzić, że miesiąc w miesiąc tu w Parlamencie musimy decydować w sprawie różnych rezolucji, ponieważ w tak dużych częściach świata wokół nas nie przestrzega się swobód i praw obywatelskich i narusza się podstawowe prawa człowieka. Jestem zmuszona to powiedzieć, gdyż uważam za okropne, że ta sytuacja nie ma końca. Dyskutujemy na ten temat tu w Parlamencie, dyskutujemy o tym w tak wielu różnych kontekstach i dalej jest to samo.

Jeśli chodzi o Pakistan będący przedmiotem rezolucji, nad którą teraz dyskutujemy, chcę powiedzieć, że grupa GUE/NGL popiera tę rezolucję w całości. Rezolucja stawia rządowi Pakistanu szereg mocno uzasadnionych żądań. My, na świecie wokół Pakistanu, nie możemy milczeć na temat wpływu reżimu wojskowego i uprawnień decyzyjnych we wszystkich obszarach społeczeństwa. Władza musi przejść w ręce cywilnego, demokratycznego rządu. Musimy popierać wszystkie organizacje woluntarystyczne, każdego kto pracuje na rzez swobód i praw demokratycznych. Szczególnie pragnę podkreślić wagę ustępu 16 rezolucji. W tym punkcie Parlament wyraża głębokie zaniepokojenie, że duża część kobiet pakistańskich nie jest w stanie uczestniczyć w procesie budowania demokracji. Ludność Pakistanu jest uciskana przez reżim wojskowy na tle religijnym, ale nie możemy zapomnieć o represjach, na jakie narażona jest znaczna część pakistańskich kobiet. Nasza grupa pragnie mocno poprzeć rezolucję w całości. Dziękuję.

  Raül Romeva i Rueda (Verts/ALE), autor. - (ES) Panie przewodniczący! Ja także chcę powiedzieć, że pomimo, iż logicznie rzecz biorąc główna odpowiedzialność za rozstrzygnięcie tej sytuacji leży po stronie władz Pakistanu, nie powinniśmy zapominać, że Unia Europejska, a przede wszystkim my -kraje należące do niej - państwa członkowskie, mamy ogromny obowiązek przynajmniej niedopuszczenia do jej pogorszenia.

Rzecz w tym, co dzieje się w praktyce, co jest nie do pojęcia: z jednej strony istnieje wola rozstrzygnięcia tej sytuacji, a z drugiej strony dalszy eksport lub próby eksportu broni do Pakistanu, co jest ze sobą zupełnie sprzeczne.

Podam tylko trzy przykłady: w 2006 r. rząd Wielkiej Brytanii wydał zezwolenie na eksport 15 000 karabinów do tego regionu, włącznie z Pakistanem; Francja nadal usiłuje sprzedawać Pakistanowi pociski i radary dla samolotów bojowych, które Pakistan rzekomo buduje wspólnie z Chinami; zaś Niemcy także są odpowiedzialne za wywóz znaczących ilości amunicji, broni i innych rodzajów sprzętu wojskowego.

Uważam, że zgodnie z politykami, nad którymi dyskutujemy, pragnienie rozstrzygnięcia sytuacji w Pakistanie jest sprzecznie z dostawami sprzętu wojskowego. W związku z powyższym, sugeruję i proszę moich współpracowników o poparcie poprawki mającej na celu wstrzymanie eksportu wszelkiego rodzaju broni i sprzętu wojskowego do czasu zagwarantowania, że nie będą one używane w celu gwałcenia praw człowieka.

  Charles Tannock (PPE-DE), autor. – Panie przewodniczący! Wybuch bomby w samobójczym zamachu w Karaczi przypomniał nam o tym, jak niebezpiecznie Pakistan zbliżył się do anarchii. Perspektywa Pakistanu wyposażonego w broń jądrową, który staje się dyktaturą, w której rządzą islamscy fanatycy jest, szczerze mówiąc, przerażająca.

Nie jestem szczególnym zwolennikiem Benazir Bhutto, której kadencję jako premiera charakteryzowała szerząca się korupcja, ale ostatecznie świecki rząd o skłonnościach demokratycznych kontrolowany przez społeczeństwo obywatelskie jest zawsze bardziej preferowany niż dyktatura wojskowa, która skompromitowała się na skutek swoich powiązań z ugrupowaniami islamistów i afgańskimi talibami. Prezydent Musharraf ma być naszym sojusznikiem w walce z terroryzmem; czasem zastanawiam się, jak bardzo jest on oddany sprawie wykorzenienia terroryzmu z własnego kraju.

Miejmy nadzieję, że powrót pani Bhutto do Pakistanu ożywi działania na rzecz obrony praw człowieka. Kwestią budzącą zaniepokojenie są ciągłe represje mniejszości religijnych, w tym chrześcijan, hinduistów i muzułmanów Ahmadi. Jeśli pani Bhutto ma być potraktowana poważnie jako postępowy przywódca bardziej nowoczesnego Pakistanu, musi ona zapewnić, że Pakistan będzie respektował swoje zobowiązania międzynarodowe podjęte na mocy konwencji o prawach człowieka.

Jednakże, ponieważ Pakistan musi sprostać wielu wyzwaniom, powinniśmy uznać, że w niektórych obszarach kraj ten czyni postępy. Obserwujemy dalszy wzrost tempa rozwoju gospodarczego. Ponadto Pakistan zaangażował się w działania na rzecz budowania wzajemnego zaufania z Indiami w sporze o Dżammu i Kaszmir.

Jedynym pytaniem, które pozostaje całkowicie bez odpowiedzi jest pytanie, w jaki sposób legalnie rząd pakistański pomimo orzeczenia Sądu Najwyższego zezwalającego byłemu premierowi, Nawazowi Saharifowi, na powrót z wygnania do Pakistanu, natychmiast deportował go do Arabii Saudyjskiej. Jak, zgodnie z prawem międzynarodowym, rząd może deportować jednego ze swoich obywateli? Nawaz Sharif może jeszcze mieć istotną rolę do odegrania w odnowieniu wielopartyjnej, cywilnej polityki demokratycznej w Pakistanie.

  Bernd Posselt, w imieniu grupy PPE-DE. – (DE) Panie przewodniczący! Musimy przyjąć bardzo wymagające stanowisko wobec Pakistanu. Jest to bardzo duży i ważny kraj o burzliwej historii. Państwo Pakistan zostało stworzone sztucznie jako ojczyzna dla muzułmanów zamieszkałych w Indiach, dlatego ma muzułmańską tożsamość, czego nie możemy kwestionować. To była mniej więcej jego pierwotna racja bytu.

Nie znaczy to, że nie powinniśmy walczyć z islamskim ekstremizmem, a w samej rzeczy sami Pakistańczycy poświęcają wiele wysiłku na tę walkę. Pakistan był ważnym sojusznikiem w obliczu sowieckiej okupacji Afganistanu, w pertraktacjach z komunistycznymi Chinami i w kontekście długotrwałych prób władz komunistycznych zdobycia wpływów w Indiach. Był on istotnym czynnikiem strategicznym dla Zachodu.

Z drugiej strony ewidentnie widać, że Pakistan ma wewnętrzne trudności, z których musimy zdawać sobie sprawę: złożona i heterogeniczna pod względem etnicznym i religijnym struktura ludności, szerzące się ubóstwo oraz, oczywiście, potrzeba wzmocnienia demokracji i rządów prawa. Musimy udzielić temu krajowi ogromnego wsparcia w ustanowieniu wolnych wyborów i silniejszego, niezależnego sądownictwa. Musimy nakłonić dowództwo wojskowe do stopniowego przekazywania władzy politykom wyłonionym w wyborach. A przede wszystkim, jak powiedział pan poseł Charles Tannock, musimy zachęcić Pakistan do ciągłego kontynuowania procesu budowania zaufania z sąsiadującymi Indiami.

W tym zakresie są oznaki wskazujące na poprawę, a celem zrównoważonej polityki wobec Pakistanu jest ich ugruntowanie przy wyrażeniu niezbędnej krytyki, o ile zajdzie potrzeba.

  Sarah Ludford, w imieniu grupy ALDE. - Panie przewodniczący! Ludność Pakistanu nie potrzebuje dyktatury wojskowej, przemocy i bezprawia. W związku z powyższym, jeden z najważniejszych artykułów przedmiotowej rezolucji powinien zdecydowanie potwierdzać naszą solidarność z Pakistańczykami, którzy mają wspólne cele w postaci rządów demokratycznych i przejrzystego, odpowiedzialnego sprawowania władzy i działają z odwagą i determinacją w obliczu przemocy ze strony przestępców i terrorystów.

Dlatego właśnie kładziemy nacisk na potrzebę powrotu do demokracji i rządu cywilnego, z wolnymi, sprawiedliwymi wyborami w styczniu. Jest to jedyna droga, aby stawić czoła wyzwaniom pakistańskiego społeczeństwa.

Jednocześnie podkreślamy potrzebę demilitaryzacji pakistańskiego społeczeństwa i ubolewamy nad tym, że prezydent Musharraf nie ustąpił ze stanowiska zwierzchnika sił zbrojnych, tak jak obiecywał. Rządy prawa w Pakistanie są sprawowane w sposób niezwykle niejednolity. Czasem sprawy przyjmują pozytywny obrót, ale jednocześnie czasem wydawane są bardzo represyjne wyroki. Są one szczególnie ciężkie w przypadku mniejszości, religijnych i innych oraz kobiet. Żądamy natychmiastowej poprawy w tym zakresie.

Oczywiście, ubolewamy nad losem 140 ofiar śmiertelnych i 500 rannych w samobójczym zamachu bombowym w ubiegłym tygodniu. Obawiam się, że może to być wykorzystane jako pretekst do ograniczenia działalności politycznej, gdyż rząd ogłosił już, że partie polityczne będą mogły odbywać spotkania wyłącznie w dobrze chronionych parkach i miejscach publicznych, lecz nie organizować demonstracji w formie przemarszów. Widać, jak to można wykorzystać jako pretekst.

Wreszcie, jednym z bliższych mi powodów, dla których chcę, aby Pakistan walczył z ekstremizmem i militaryzmem oraz przywrócił zasadę państwa prawa jest wpływ tej sytuacji na ludność brytyjską pochodzenia pakistańskiego. Chodzi tu na przykład o żądania przedstawiania szczegółowej charakterystyki osoby lub obowiązek posiadania wizy do Stanów Zjednoczonych. Nie groziłoby to już dłużej osobom takim, jak moi wyborcy, gdyby Pakistan był społeczeństwem demokratycznym.

  Ryszard Czarnecki, w imieniu grupy UEN. – Panie Przewodniczący! Dziś w telewizji kolejna informacja o kolejnym zamachu w Pakistanie, o kilku ofiarach śmiertelnych. To znów jest „niekończąca się opowieść”. Dlaczego się tym zajmujemy? Także w imieniu europejskich podatników. Przypomnijmy, że Unia Europejska przekazuje Pakistanowi znaczące fundusze na opiekę zdrowotną, na walkę z ubóstwem i na edukację. W związku z tym mamy prawo interesować się, co w tym kraju – po części utrzymywanym z pieniędzy naszych wyborców – się oczywiście dzieje.

Chciałbym zwrócić uwagę na aspekty, o których nie była tu mowa. Przede wszystkim na to, że w Pakistanie są prześladowane i dyskryminowane mniejszości religijne, myślę to o chrześcijanach, a także o hinduistach, o sikhach i o buddystach. Wydaje mi się, że warto ten aspekt podkreślać – on jakby trochę niknie w cieniu tych zamachów i tragicznych ofiar, ale jest on czymś stałym.

Chciałbym również podkreślić – była już o tym mowa – że występuje tam dyskryminacja kobiet. Są specjalne dekrety hudud, które temu służą. Trzeba to również napiętnować i cieszę się, że robimy to ponad podziałami.

  Koenraad Dillen, w imieniu grupy ITS. – (NL) Panie przewodniczący! Ataki w Pakistanie w ubiegłym tygodniu wstrząsnęły nami wszystkimi. Jak powiedział poprzedni mówca, jest to niekończąca się historia.

Mimo to musimy podkreślić fakt, że ewidentnie Pakistan jest dyktaturą wojskową, że w kraju tym oficjalnie narusza się na dużą skalę prawa człowieka a jego przywódca stoi ponad prawem. Niemniej jednak Pakistan jest też rygorystycznym państwem islamskim, w którym nie ma miejsca dla ludzi innego wyznania lub mniejszości religijnych oraz, jak już powiedziano, kraj ten posiada broń jądrową.

Być może - ale może nie należy tego powiedzieć - Islamabad stanowi w istocie większe zagrożenie niż Teheran. Nie wiem. Mam także lekkie poczucie déjà vu jeśli chodzi o Pakistan, ponieważ tak jak w innych krajach islamskich, na przykład swojego czasu w Algierii, dyktatury lub reżimy wojskowe, w których armia odgrywa dominującą rolę uniemożliwiają islamskim fundamentalistom przejęcie władzy. Niestety, większa demokracja często oznacza większy fundamentalizm islamski i - paradoksalnie - mniejszą demokrację. Jest to dylemat, którego nie możemy tak po prostu rozwiązać.

  Marios Matsakis (ALDE). - Panie przewodniczący! Zbrodniczy atak na niczego nieprzewidujących zwolenników pani Benazir Bhutto witających ją powracającą do Karaczi 18 października to kolejny, bezwzględny akt terroryzmu, próba udaremnienia perspektyw przeprowadzenia demokratycznych zmian w Pakistanie.

Społeczność międzynarodowa z przerażeniem patrzyła, jak niewinni obywatele zostali złożeni w ofierze w kraju, gdzie dyktatorski reżim generała Musharrafa wciąga ten kraj w stan lęku, zagrożenia, łamania prawa i porządku. Ten okrutny człowiek ze swoją skorumpowaną grupą rządzących popleczników, jest niczym wrzód na organizmie narodu pakistańskiego. Niestety, jest on ciągle u władzy, głównie dlatego, gdyż jest wspierany przez Zachód, zwłaszcza Stany Zjednoczone, ale także przez niektóre państwa członkowskie UE>

Nadszedł czas, gdy Zachód musi natychmiast wycofać swoje poparcie dla pana Musharrafa i zacząć wspierać nie jego, lecz zwolenników demokratycznych reform w Pakistanie.

  Benita Ferrero-Waldner, komisarz. −Panie przewodniczący! Jak wszyscy wiemy, sytuacja w Pakistanie jest bardzo trudna i wymagająca wiele uwagi, gdyż kraj ten przygotowuje się do ważnych wyborów parlamentarnych. Ja także, jak wielu z państwa, doznałam głębokiego szoku z powodu haniebnego ataku bombowego i próby zamachu w Karaczi, gdy pani Benazir Bhutto wróciła do kraju ubiegłego tygodnia, a także dlatego, gdyż atak ten odebrał życie tak wielu niewinnym ludziom. Pragniemy wyrazić nasze głębokie współczucie dla rodzin ofiar. Apelujemy do władz Pakistanu o oddanie tych, którzy są za to odpowiedzialni, w ręce sprawiedliwości.

Ten atak na pokojowe zgromadzenie w wyraźny sposób ukazał, po raz kolejny, zagrożenie terroryzmem i fundamentalizmem dla ludności Pakistanu. Pani Bhutto miała rację opisując to straszliwe wydarzenie jako cios zadany w demokrację, zwłaszcza w kontekście obecnego elektoratu tego kraju.

Parlament wyraża swoją solidarność z ludnością Pakistanu, co jest odpowiednią postawą w odpowiednim czasie. My tu, w Europie powinniśmy sprzyjać budowaniu bardziej otwartego, demokratycznego oraz, oczywiście, obywatelskiego społeczeństwa.

Sprawą o fundamentalnym znaczeniu jest także to, że w wyborach powinno się zapewnić maksimum legitymacji demokratycznej przyszłym zgromadzeniom. Głosowanie musi być demokratyczne, przejrzyste i zapewniające równe możliwości wszystkim kandydatom.

Jak państwo dobrze wiecie, jest to jeden z tych krajów, gdzie możemy spodziewać się misji obserwacyjnej nadzorującej przebieg wyborów. W tym kontekście, moje służby przeprowadziły w czerwcu misję rozpoznawczą i zidentyfikowały istotne braki w strukturze organizacyjnej i warunkach przeprowadzenia wyborów jak: niepewność co do neutralności komisji wyborczej, kompletności i prawidłowości rejestru wyborców, rygorystyczne przepisy dotyczące zgłaszania kandydatur, jak również brak przejrzystości w procesie liczenia głosów i ogłaszania wyników.

Niemniej jednak, przy silnej woli politycznej jest jeszcze czas na poprawę w tych problematycznych obszarach. Dlatego też nie podjęłam jeszcze ostatecznej decyzji odnośnie do tego, czy umieścimy tam pełnoprawną misję obserwacyjną. Muszę dokładnie przyjrzeć się powyższym aspektom tych wyborów.

Sądzę, że większość obywateli Pakistanu chciałoby mieć umiarkowany, stabilny i demokratyczny kraj i powinniśmy im pomóc w osiągnięciu tego celu. Na przykład, robimy wiele w dziedzinie handlu, aby pomóc tym ludziom wyjść z ubóstwa, ale robimy także wiele w dziedzinie edukacji, aby małe dzieci i dzieci w wieku szkolnym nie pobierały nauk w madrasach, gdzie wpaja im się zasady ekstremizmu i fundamentalizmu. Powinniśmy wspierać te działania także dlatego, gdyż jak zostało powiedziane mają one kluczowe znaczenie dla całego regionu, włącznie z krajami sąsiadującymi, tak ważnym jak Afganistan.

A zatem, mamy wszelkie powody ku temu, aby utrzymać nasze zaangażowanie. To właśnie próbujemy robić, dlatego ta debata jest bardzo na czasie.

  Przewodniczący . – Debata została zamknięta.

Będziemy głosować nad tym tematem wkrótce, po zakończeniu debat.

Oświadczenia pisemne (art. 142 Regulaminu)

  Eija-Riitta Korhola (PPE-DE), na piśmie. - (FI) Panie przewodniczący! Przede wszystkim pragnę podziękować wszystkim za poparcie w uczynieniu Pakistanu przedmiotem pisemnej rezolucji. Okazanie tego, jak wielką popularnością cieszą się siły demokratyczne oraz wyraźny nacisk na prawa człowieka, a nie na siły zbrojne, stanowią dla grup radykalnych największe przeszkody w dojściu do władzy. Dlatego właśnie są to aspekty, które obecnie wymagają naszego wsparcia, podobnie jak mniejszości religijne.

Doświadczenie w pracy nad zagadnieniem praw człowieka ukazuje, że wolność religii jest istotnym wskaźnikiem tego, czy w danym kraju respektuje się prawa człowieka; jest to jak rodzaj testu przy użyciu papierka lakmusowego. Problemy na pierwszy rzut oka widać po statusie grup religijnych oraz jako wady w systemie wolności słowa i prawa pokojowego gromadzenia się i stowarzyszania. Istnie współzależność między stanem demokracji i statusem mniejszości: tam, gdzie ludność ma małe możliwości uczestnictwa w życiu społecznym i politycznym, cierpią na tym również mniejszości.

Można powiedzieć, że problem Pakistanu polega konkretnie na nadużyciu wobec mniejszości religijnych prawa zakazującego rozpowszechniania materiałów, które mogą ranić uczucia religijne. Zamiast prześladowania ludzi innego wyznania należy wprowadzić system ochrony wartości religijnych. Mimo, że treść prawa nie piętnuje żadnej konkretnej grupy religijnej, codzienna rzeczywistość jest inna. Wyroki skazujące na karę śmierci są wydawane głównie w odniesieniu do mniejszości. Reforma prawa jest sprawą kluczową.

A umożliwi ją jedynie demokracja. Niefortunna decyzja pana Musharrafa o utrzymaniu swojej funkcji zwierzchnika sił zbrojnych wywarła wpływ na rozwój społeczny Pakistanu w ostatnich kilku latach i osłabiła go. Stopniowa militaryzacja społeczeństwa jest powodem do ubolewania.

Z drugiej strony, wyrażamy nasze poparcie dla Pakistanu w jego walce przeciwko „talibanizacji”. Czujemy solidarność z tymi Pakistańczykami, którzy ucierpieli na skutek niszczycielskich ataków bombowych w ubiegłym tygodniu.

W zeszłym miesiącu miałam okazję osobiście zapoznać się z polityczną sytuacją w Pakistanie. Miałam zaszczyt spotkać się z przedstawicielami różnych partii politycznych, senatorami i posłami do parlamentu. Jednakże szczególnie chciałabym wspomnieć o organizacji zrzeszającej pakistańskie mniejszości zwanej All Pakistan Minorities Alliance, której istotne działania jako reprezentanta wielu grup mniejszościowych zasługują na uwagę i poparcie świata zewnętrznego.

(1) Patrz protokół.