Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2007 - Στρασβούργο

13. Μαυροβούνιο - Συμφωνία σταθεροποίησης και σύνδεσης μεταξύ της ΕΚ και του Μαυροβουνίου (συζήτηση)

  Πρόεδρος. − Η ημερήσια διάταξη προβλέπει την κοινή συζήτηση σχετικά με:

– τη δήλωση της Επιτροπής για το Μαυροβούνιο,

– τη σύσταση του κ. Marcello Vernola, εξ ονόματος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου και της Επιτροπής για τη σύναψη της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και της Δημοκρατίας του Μαυροβουνίου, αφετέρου (COM(2007)0350 – C6 0463/2007 – 2007/0123(AVC)) (A6-0498/2007).

  Olli Rehn, Μέλος της Επιτροπής. − (EN) Κύριε Πρόεδρε, θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Vernola γι’ αυτή την πολύ εμπεριστατωμένη έκθεση, η οποία πρόκειται να εγκριθεί σ’ ένα πολύ κρίσιμο στάδιο των σχέσεών μας με το Μαυροβούνιο.

Επιτρέψτε μου να αναφερθώ πρώτα στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Η συνεδρίαση του Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ τη Δευτέρα επιβεβαίωσε ότι το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων έγκειται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως απόδειξη αυτού έχουμε υπογράψει τους τελευταίους δύο μήνες μια Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης με το Μαυροβούνιο και έχουμε μονογράψει συμφωνίες σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΣΣΣ) τόσο με τη Σερβία όσο και με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

Θέλω να ευχαριστήσω την πορτογαλική Προεδρία για τη σημαντική συμβολή της σε αυτά τα ενθαρρυντικά βήματα. Ελπίζω να μπορέσουμε να υπογράψουμε σύντομα τις δύο αυτές συμφωνίες, μόλις εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις από αυτές τις δύο χώρες.

Το Μαυροβούνιο έχει επιτελέσει καλή πρόοδο μετά την ανεξαρτησία του, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης πιο ομαλών, λειτουργικών σχέσεων με τη Σερβία. Φυσικά ένα αποφασιστικό βήμα στο ευρωπαϊκό ταξίδι του Μαυροβουνίου έγινε στις 15 Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους όταν υπογράψαμε τη ΣΣΣ με αυτή τη χώρα. Χαιρετίζω την ομόφωνη επικύρωση της ΣΣΣ από το Κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου αμέσως μετά. Η ΣΣΣ παρέχει ένα σταθερό πλαίσιο για την οικονομική, πολιτική και θεσμική ανάπτυξη του Μαυροβουνίου και αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τον δρόμο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της χώρας, με την προϋπόθεση ότι η Συμφωνία θα εφαρμοστεί σωστά.

Σε μια άλλη θετική εξέλιξη, χαιρετίζω επίσης την έγκριση του Συντάγματος του Μαυροβουνίου μόλις μερικές μέρες μετά την υπογραφή της ΣΣΣ. Το νέο Σύνταγμα που είναι ευρέως ευθυγραμμισμένο με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, συμβάλλει στην ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών της χώρας. Η πλήρης εφαρμογή του θα απαιτήσει περαιτέρω προσπάθειες και αποφασιστικότητα.

Η τακτική έκθεση προόδου της Επιτροπής, που εγκρίθηκε στις 6 Νοεμβρίου, επισημαίνει αυτές τις θετικές εξελίξεις. Επαινεί το Μαυροβούνιο για τη θέσπιση του απαραίτητου νομικού και θεσμικού πλαισίου μετά την ανεξαρτησία. Υπογραμμίζει επίσης την πρόοδο που έγινε από το Μαυροβούνιο στην προετοιμασία για την εφαρμογή της ΣΣΣ και την ενίσχυση της διοικητικής του ικανότητας. Η έκθεσή μας επισημαίνει επίσης ορισμένες βασικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει το Μαυροβούνιο τα επόμενα χρόνια. Για παράδειγμα, η διοικητική ικανότητα του Μαυροβουνίου παραμένει πολύ αδύναμη και επομένως πρέπει να συνεχιστούν οι διοικητικές μεταρρυθμίσεις σε όλα τα επίπεδα. Στην καταπολέμηση της διαφθοράς, απαιτείται επείγουσα δράση για να επιτευχθούν συγκεκριμένα, απτά αποτελέσματα. Η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και το οργανωμένο έγκλημα εξακολουθούν να αποτελούν αιτίες ανησυχίας. Αυτά επισημαίνονται επίσης, και πολύ σωστά, στην έκθεσή σας.

Το νέο Σύνταγμα ενισχύει την ανεξαρτησία της δικαστικής αρχής, συστήνοντας ένα νέο συνταγματικό όργανο, το Δικαστικό Συμβούλιο, υπεύθυνο για τον διορισμό και την απόλυση των δικαστών. Η κυβέρνηση ενέκρινε επίσης μια στρατηγική δικαστικής μεταρρύθμισης για την περίοδο 2007-2012. Η εφαρμογή της θα είναι ασφαλώς μια μεγάλη πρόκληση αλλά είναι σαφές ότι το Μαυροβούνιο πρέπει να διασφαλίσει την ανεξαρτησία, τη λογοδοσία και τον επαγγελματισμό των δικαστών και των εισαγγελέων του.

Το Μαυροβούνιο συμμετέχει ενεργά στην περιφερειακή συνεργασία. Έχει καλές σχέσεις με τους γείτονές του. Τα περισσότερα θέματα με τη Σερβία μετά την ανεξαρτησία έχουν διευθετηθεί. Το Μαυροβούνιο έχει υιοθετήσει επίσης μια εποικοδομητική στάση στο θέμα του καθεστώτος του Κοσσυφοπεδίου, ευθυγραμμίζοντας την με τη θέση της ΕΕ.

Τώρα πρέπει να εστιάσει στην πλήρη εφαρμογή της ενδιάμεσης συμφωνίας για την προετοιμασία της συνολικής ΣΣΣ καθώς και στις συστάσεις της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης. Το Μαυροβούνιο πρέπει να αναπτύξει ένα σταθερό ρεκόρ επιδόσεων εφαρμογής της συμφωνίας και μεταρρυθμίσεων. Έκανε μια πολύ καλή αρχή στη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης και ελπίζω ότι η χώρα θα αναπτυχθεί με βάση αυτή θετική ώθηση.

Ανυπομονούμε να συνεργαστούμε ακόμη πιο στενά με την κυβέρνηση του Μαυροβουνίου, με το Κοινοβούλιο, με άλλους θεσμούς και με την κοινωνία των πολιτών της χώρας σχετικά με την ατζέντα της ευρωπαϊκής μεταρρύθμισής της. Έχω τη χαρά να σας ενημερώσω ότι η νέα αντιπροσωπεία της Επιτροπής είναι λειτουργική από την 1η Νοεμβρίου και προετοιμάζεται να αναλάβει το έργο που εκτελούσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ανοικοδόμηση, εν ευθέτω χρόνω όπως ήταν προγραμματισμένο. Το Μαυροβούνιο αναμένεται να λάβει περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ στο πλαίσιο του προενταξιακού μέσου για την επόμενη τριετή περίοδο μέχρι το 2009. Αυτά τα κεφάλαια θα βοηθήσουν το Μαυροβούνιο σε τομείς όπως το κράτος δικαίου, η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και η εφαρμογή της ΣΣΣ. Η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και η ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών θα είναι ασφαλώς άλλη μία προτεραιότητα. Ελπίζω λοιπόν ότι μπορούμε να βασιζόμαστε στην ισχυρή στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που είναι κρίσιμης σημασίας όπως πάντα.

  Bernd Posselt (PPE-DE). - (DE) Κύριε Πρόεδρε, αυτό το θέμα ανακοινώθηκε ως μια συζήτηση ή ως δηλώσεις από το Συμβούλιο και την Επιτροπή. Ήθελα μόνο να ρωτήσω πού είναι το Συμβούλιο και αν θα εκπροσωπηθεί τουλάχιστον ξανά στην Ώρα των Ερωτήσεων προς το Συμβούλιο ή ίσως έστω και κατά τη διάρκεια αυτής της συζήτησης.

  Πρόεδρος. − Οι υπηρεσίες με ενημερώνουν ότι η συζήτηση διεξάγεται κατ’ αυτόν τον τρόπο με απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων, καθώς το Συμβούλιο είναι απασχολημένο με την προετοιμασία της συνεδρίασης του Συμβουλίου στη Λισαβόνα αύριο.

  Marcello Vernola, εισηγητής. − (IT) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, είναι πλέον αποδεκτό ότι το μέλλον των Βαλκανικών χωρών βρίσκεται στην Ευρώπη· αυτό επιβεβαιώθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης το 2003 και υποστηρίχθηκε από εμάς σε αυτό το Κοινοβούλιο σε επανειλημμένες περιπτώσεις, βάζοντας τέλος σε οιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση επί του θέματος.

Το Μαυροβούνιο βρίσκεται αναμφίβολα σε θέση εκκίνησης στον δρόμο προς την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως δείχνουν τα γεγονότα: μετά την ανεξαρτησία από την ένωση με τη Σερβία το 2006, που διακηρύχθηκε δημοκρατικά μετά από ένα επιτυχημένο δημοψήφισμα και κατόπιν συμφωνίας με τη σερβική κυβέρνηση, οι διαπραγματεύσεις για τη Συμφωνίας Σταθερότητας και Σύνδεσης της χώρας άνοιξαν εκ νέου και ολοκληρώθηκαν μέσα σε διάστημα λίγο μεγαλύτερο των δύο μηνών. Οι συμφωνίες μονογραφήθηκαν στις 15 Μαρτίου 2007 αλλά, δυστυχώς, στη συνέχεια προέκυψαν κάποια τεχνικά προβλήματα, τα οποία καθυστέρησαν περαιτέρω τη διαδικασία, αν και το τέλος διαφαίνεται πλέον. Ο Επίτροπος μόλις ανακοίνωσε ότι έχει ανοίξει ήδη ένα γραφείο στην Ποντγκόριτσα –γεγονός που επιδοκιμάζουμε– και ότι όλα είναι πλέον έτοιμα για την επικύρωση της συμφωνίας.

Η πρόοδος του Μαυροβουνίου τον τελευταίο χρόνο, οι δεσμεύσεις που έχει αναλάβει έναντι της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και το συνεχιζόμενο μεταρρυθμιστικό έργο, ακόμη και τις τελευταίες λίγες μέρες, μας οδηγούν όλα να υποστηρίξουμε ανεπιφύλακτα την ευνοϊκή άποψη σχετικά με την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Ωστόσο, αυτός ασφαλώς δεν είναι ο τελικός στόχος, αλλά δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα σημείο αφετηρίας.

Το Μαυροβούνιο πρέπει να εστιάσει τώρα στην εφαρμογή όλων των μέτρων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας που βρίσκεται ήδη υπό εξέλιξη προκειμένου να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σταθερότητας και Σύνδεσης. Από αυτή την άποψη, πρέπει να επισημάνουμε το καλό κλίμα συνεργασίας μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Κοινοβουλίου του Μαυροβουνίου, με το οποίο έχουμε συναντηθεί αρκετές φορές και το οποίο θα μας υποδεχτεί τη επόμενη εβδομάδα στην Ποντγκόριτσα. Το Μαυροβούνιο έχει όλα όσα χρειάζεται για φέρει σε πέρας αυτή τη διαδικασία, αρχίζοντας από το καθεστώς του ως υποψήφια προς ένταξη χώρα.

Η οικονομία του Μαυροβουνίου έχει συνεχίσει να αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια και αυτό έχει συμβάλλει στην προσέλκυση τεράστιων ξένων επενδύσεων, εν μέρει λόγω φορολογικών πολιτικών που είναι ευνοϊκές για τις επιχειρήσεις. Ως αποτέλεσμα, η ανεργία έπεσε απότομα από το 33% στο 12%.

Μερικούς μήνες πριν, εγκρίθηκε ο νέος Συνταγματικός Χάρτης, μια σαφής ένδειξη του βαθμού στον οποίο ενισχύει η χώρα τα δημοκρατικά δικαιώματα που την ξεχωρίζουν στην περιοχή των Βαλκανίων. Οι αρχές του Μαυροβουνίου εργάζονται με ταχείς ρυθμούς για να ευθυγραμμιστούν με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Τα πια πρόσφατα νέα μας ώθησαν να παρουσιάσουμε πέντε τροπολογίες για να ληφθούν υπόψη οι πρόσφατες εξελίξεις.

Τις τελευταίες λίγες μέρες, υπεγράφη μια συμφωνία συνεργασίας με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία προκειμένου να ρυθμιστεί η τεχνική βοήθεια αναφορικά με αυτό το Δικαστήριο. Πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η άνευ όρων συνεργασία με το ad hoc δικαστήριο στη Χάγη είναι κρίσιμης σημασίας για όλα τα κράτη που προέκυψαν από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη ότι το Μαυροβούνιο δεν απέφυγε ποτέ τις διεθνείς υποχρεώσεις τους, και πράγματι εγκωμιαζόταν πάντα για την αποτελεσματική συνεργασία του με τις νομικές και ξένες αρχές.

Το Μαυροβούνιο πρέπει να καταβάλλει περαιτέρω προσπάθειες για την καταπολέμηση και την εξάλειψη του οργανωμένου εγκλήματος στον τομέα του παράνομου διασυνοριακού εμπορίου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιστεύει επίσης ότι πρέπει να καταπολεμηθεί η διαφθορά στη δημόσια διοίκηση και στο δικαστικό σώμα: η χώρα ανταποκρίνεται θετικά στις ευρωπαϊκές αρχές και σχετικά δείγματα μπορούν να βρεθούν στο νέο Σύνταγμα το οποίο εισαγάγει μηχανισμούς για την προστασία της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας της δικαστικής αρχής.

Η ικανότητα της άρχουσας τάξης θα αναπτυχθεί επίσης με τη συμμετοχή στα προγράμματα αδελφοποιήσεων της Κοινότητας και ανταλλαγών με τα κράτη μέλη. Ορισμένα από αυτά τα προγράμματα θα ενισχύσουν την ανάπτυξη των νεότερων ανθρώπων και των ερευνητών. Η προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των ατόμων, ιδιαίτερα των σπουδαστών και των ερευνητών, είναι ένας στόχος που επιδιώκεται μεταξύ άλλων πραγμάτων με την απλούστευση της διαδικασίας έκδοσης θεωρήσεων βραχείας παραμονής σχετικά με την οποία υπογράφηκαν συγκεκριμένες συμφωνίες τον προηγούμενο Σεπτέμβριο με την Ευρωπαϊκή Ένωση· ο τελικός στόχος είναι η πλήρης ελευθέρωση των θεωρήσεων προκειμένου να γίνει πραγματικότητα η ελεύθερη κυκλοφορία, άλλο ένα σημαντικό σημείο της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, και ν’ ανοίξουν δίαυλοι που ενισχύουν την ανάπτυξη και την εκπαίδευση. Πιστεύουμε ότι πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στα πολιτισμικά όργανα να ανθίσουν, για παράδειγμα προωθώντας τον εθελοντικό τομέα και προστατεύοντας τους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών. Η ελευθερία της σκέψης πρέπει να διασφαλιστεί όπως και το δικαίωμα στην ενημέρωση.

Αξίζει να γίνει μια ιδιαίτερη αναφορά στο περιβάλλον: το προηγούμενο Σύνταγμα χαρακτήριζε το Μαυροβούνιο ως μια οικολογική δημοκρατία, η πρώτη στον κόσμο που έδωσε στον εαυτό της αυτόν τον χαρακτηρισμό. Η φύση ήταν γενναιόδωρη με την χώρα, από την όμορφη ακτογραμμή ως τον φυσικό κόλπο του Kotor και το τεράστιο ορεινό όγκο του Durmitor που συμπεριλαμβάνεται στη λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Αυτή η κληρονομιά πρέπει να διασφαλιστεί με ειδική νομοθεσία η οποία σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει ήδη στα χαρτιά αλλά δεν εφαρμόζεται αυστηρά, συχνά λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων.

Η χώρα αντλεί σημαντικά έσοδα από τον τουρισμό, αλλά δυστυχώς ο τουρισμός μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, καθώς οι διαθέσιμες εγκαταστάσεις δεν έχουν τα απαραίτητα συστήματα για τη διαχείριση της μεγάλης εισροής τουριστών από οικολογική άποψη. Γι’ αυτό τον λόγο, ζητήσαμε από τον Επίτροπο Rehn σε μια άλλη συζήτηση να εστιάσει την προσοχή της Επιτροπής στην προώθηση περιβαλλοντικών πολιτικών, ιδιαίτερα όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τη διαχείριση αποβλήτων και υδάτων και την προστασία των ακτών. Το Μαυροβούνιο γνωρίζει το πρόβλημα και συνεχίζει να εργάζεται για τη σωστή διαχείριση των φυσικών πόρων. Το χωροταξικό σχέδιο που ρυθμίζει την οικοδόμηση ούτως ώστε να μην καταστραφεί το παράκτιο τοπίο εγκρίθηκε πρόσφατα.

  Doris Pack, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, εξ ονόματος της Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) και των Ευρωπαίων Δημοκρατών, φυσικά χαιρετίζω την πρόοδο που έχει σημειώσει το Μαυροβούνιο μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του και η οποία οδήγησε πολύ γρήγορα στη σύναψη της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης.

Φυσικά, οι Μαυροβούνιοι δεν πρέπει να επαναπαυτούν στις δάφνες τους και να χαλαρώσουν τώρα αλλά πρέπει να εφαρμόσουν πλήρως τη συμφωνία που έχουν υπογράψει. Πρέπει να ακολουθήσουν τις κατευθυντήριες γραμμές που έχουν θέσει οι ίδιοι και να διευκολύνουν τη διοίκησή τους να εφαρμόσει τη θεσπισμένη νομοθεσία. Πρέπει να διασφαλίσουν την κατάλληλη προετοιμασία του δικαστικού συστήματος και την ανάληψη δράσης για την καταπολέμηση της διαφθοράς, ιδιαίτερα στη διοίκηση και στη δικαστική εξουσία.

Γνωρίζω πολύ καλά ότι η ιδιαίτερη κατάσταση που επικράτησε στην περιοχή στη δεκαετία του ’90 επέτρεψε την εδραίωση της διαφθοράς και ότι είναι πολύ δύσκολο να εξαλειφθεί σήμερα, αλλά δεν βοηθά καθόλου τη φήμη του Μαυροβουνίου μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το γεγονός ότι το όνομά του εμφανίζεται συνέχεια σε σχέση με λαθρεμπόριο, διαφθορά και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Οι πολιτικοί του Μαυροβουνίου πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αλλάξουν αυτή την εικόνα. Σε τελική ανάλυση, σε κάποιο σημείο, οι λαοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποτίθεται ότι θα πρέπει να καλωσορίσουν το Μαυροβούνιο στους κόλπους τους. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι επιτακτική ανάγκη η ανάπτυξη της δημοκρατίας και της οικονομίας της αγοράς στο Μαυροβούνιο να γίνει σ’ ένα πραγματικά διαφανές πλαίσιο.

Δεν προτίθεμαι να συζητήσω κάθε σημείο που έχει θιχτεί σήμερα ή που πρόκειται να θιχτεί, ούτε θα αναφερθώ σε όλα όσα περιέχονται στο ψήφισμά μας. Θέλω να επισημάνω, ωστόσο, ότι το τοπίο του Μαυροβουνίου είναι ένα κόσμημα, και χρειάζονται ειδικά μέτρα για τη διατήρηση των μοναδικών χαρακτηριστικών του. Αυτό σημαίνει, όπως είπε ο Marcello Vernola, ότι η διάταξη στο νέο Σύνταγμα που δηλώνει ότι το Μαυροβούνιο είναι ένα περιβαλλοντικό κράτος δεν πρέπει να μείνει μια κενή υπόσχεση. Η ακτογραμμή και η ενδοχώρα πρέπει να προστατευθούν, και μεγαλιθικά σχέδια επενδύσεων πρέπει να αποτραπούν. Τα φυσικά χαρακτηριστικά και τοπία πολιτισμικού και ιστορικού ενδιαφέροντος πρέπει να διατηρηθούν προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το Μαυροβούνιο δεν θα καταστρέψει τα μοναδικά τουριστικά του θέλγητρα. Υπάρχουν αρκετά προειδοποιητικά παραδείγματα ανάλογης βεβήλωσης στη δυτική Ευρώπη.

Πρέπει να αποτραπεί το ξεπούλημα των ακτών και της ενδοχώρας, και επιβάλλεται συνετή ανάπτυξη του τουρισμού και προσεκτική χρήση της γης. Είναι επείγουσα ανάγκη να αποτραπεί η υπερβολική ανάπτυξη των ακτών και πρέπει να περιοριστεί η κερδοσκοπία στον τομέα της κτηματαγοράς και των ακινήτων. Χαίρομαι που διαπιστώνω ότι φαίνεται να υπάρχει τώρα ένα χωροταξικό σχέδιο για την περιοχή αυτή. Χαιρετίζω τη συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία, και ελπίζω ότι μπορεί αυτή να οδηγήσει στη σύλληψη του κ. Κάραζιτς κάποια στιγμή.

Είναι επίσης βαθιά μου επιθυμία να δω το Μαυροβούνιο να δημιουργεί επιτέλους τον εθνικό οργανισμό που θα επιτρέψει τη συμμετοχή των φοιτητών και ασκούμενων στα εκπαιδευτικά προγράμματα Erasmus και Leonardo.

Θα συναντήσουμε μια αντιπροσωπεία των ομολόγων μας από το Κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου την επόμενη εβδομάδα, και θα τους ενθαρρύνουμε να στηρίξουν την κυβέρνησή τους στις προσπάθειές της να ακολουθήσει τον δρόμο της σύγκλισης με την Ευρωπαϊκή Ένωση και να καταπολεμήσει όλες τις καταχρήσεις στις οποίες αναφερθήκαμε.

  Vural Öger, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στη Θεσσαλονίκη τον Ιούνιο του 2003, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων επιβεβαίωσαν τη στήριξή τους για την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής προοπτικής στα Δυτικά Βαλκάνια, όπου το Μαυροβούνιο είναι το νεότερο κράτος που δημιουργήθηκε από τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, έχοντας διακηρύξει την ανεξαρτησία του από τη Σερβία το 2006.

Έκτοτε, οι σχέσεις του με την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν γίνει ακόμη στενότερες, και το Μαυροβούνιο έχει επιλέξει σαφώς ν’ ακολουθήσει μια ευρωπαϊκή πορεία. Χαιρετίζω ιδιαίτερα τη σύναψη της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης στις 18 Οκτωβρίου, η οποία σηματοδοτεί ένα ορόσημο στις σχέσεις μεταξύ Μαυροβουνίου και ΕΕ. Επιφέρει πολυάριθμα οφέλη σε αυτή τη μικρή βαλκανική χώρα, ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις και στο εμπόριο, διότι παρέχει έναν χώρο ελεύθερων συναλλαγών και διευκολύνει επίσης τις επενδύσεις και την επιχειρηματική συνεργασία.

Στις 19 Οκτωβρίου 2007, λίγο περισσότερο από έναν χρόνο μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας, άλλος ένας σημαντικός στόχος επιτεύχθηκε όταν το Κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου ενέκρινε το πρώτο Σύνταγμα της χώρας, το οποίο θα διαδραματίσει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη σφυρηλάτηση της ταυτότητας αυτού του νέου κράτους. Θεσπίζει το Μαυροβούνιο ως ένα δημοκρατικό, φιλελεύθερο και περιβαλλοντικό κράτος βασισμένο στο κράτος δικαίου. Αυτό είναι μεγάλη επιτυχία. Το Μαυροβούνιο έχει ακόμη πολύ δρόμο μπροστά του για να εξασφαλίσει την ένταξη στην ΕΕ, αλλά τα εναπομείναντα εμπόδια ξεπερνιούνται σιγά-σιγά.

Εξακολουθεί να υπάρχει ιδιαίτερη ανάγκη για πρόοδο στον αγώνα κατά της άτυπης οικονομίας και της διαφθοράς. Η λειτουργία ενός ελεύθερου και ανεξάρτητου δικαστικού συστήματος, η συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία και, πάνω απ’ όλα, διαδικασίες μεταρρύθμισης στους τομείς του εκδημοκρατισμού, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προστασίας των μειονοτήτων είναι απαραίτητες για το Μαυροβούνιο και για το μέλλον του στην ΕΕ. Η πρωταρχική προτεραιότητα πρέπει να είναι η επιτυχής εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που υπαγορεύονται από τη Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης.

Την 1η Ιανουαρίου 2008 η Σλοβενία, ένα άλλο από τα διάδοχα κράτη της Γιουγκοσλαβίας θα αναλάβει την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Είναι ευχάριστο το γεγονός ότι μία από τις προτεραιότητες της σλοβενικής Προεδρίας θα είναι τα Δυτικά Βαλκάνια. Η ασφάλεια και η σταθερότητα των Δυτικών Βαλκανίων είναι ύψιστης σημασίας για την ίδια την περιοχή και για το σύνολο της Ευρώπης.

Ένα δημοκρατικό και σταθερό Μαυροβούνιο μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη αυτών των στόχων. Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω τονίζοντας ότι η προοπτική ένταξης του Μαυροβουνίου στην ΕΕ κάποια μέρα, αν και στο πιο μακρινό μέλλον, είναι η κυρία κινητήρια δύναμη για περαιτέρω διαδικασίες μεταρρυθμίσεων. Εμείς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να στηρίξουμε το Μαυροβούνιο στην πορεία του προς την ΕΕ.

  Jelko Kacin, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (SL) Πάνω από έναν αιώνα πριν το Μαυροβούνιο ήταν ένα βασίλειο στον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης. Έχαιρε αναγνώρισης και εκτίμησης τόσο από πολιτιστική όσο και από πολιτική άποψη.

Μέρος της ακτής, ο Κόλπος του Kotor, ήταν ένα αναπόσπαστο μέρος της Αυστροουγγαρίας και παρείχε επίσης τότε πρόσβαση στη θάλασσα μαζί με τη σημερινή Ερζεγοβίνη. Το Μαυροβούνιο ήταν κάποτε μέρος της σύγχρονης Ευρώπης και τώρα προετοιμάζεται για την πλήρη συνεργασία και την ένταξή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από τον Μάιο του 2006, όταν έγινε μια νέα ευρωπαϊκή χώρα, το Μαυροβούνιο έχει σημειώσει ενθαρρυντική πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή της ευρωπαϊκής ατζέντας. Αξίζει θερμά συγχαρητήρια για την υπογραφή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης και τους νέους νόμους που εγκρίθηκαν τον Οκτώβριο. Η Ποντγκόριτσα αξίζει επίσης αναγνώριση για τη συνεργασία της με το Δικαστήριο της Χάγης και τον θετικό ρόλο και τη συμβολή της στη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της περιοχής.

Ωστόσο, από αυτή τη μέρα και στο εξής η Ευρωπαϊκή Ένωσή μας θα είναι διαφορετική, αφού πριν από λίγες ώρες σ’ αυτή την αίθουσα παρακολουθήσαμε ένα εξαιρετικά ιστορικό γεγονός όταν υπεγράφη ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Οι υπήκοοι του Μαυροβουνίου αξίζουν επίσης περισσότερη δημοκρατία, περισσότερο σεβασμό, περισσότερη ποικιλομορφία και μεγαλύτερη νομική ασφάλεια. Οι κύριες προκλήσεις αυτής της νέας χώρας σχετίζονται με την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς, όπου πρέπει και μπορούν να γίνουν περισσότερα. Καλώ τις αρμόδιες αρχές να είναι πιο ενεργητικές στην καταπολέμηση της διαφθοράς, του οργανωμένου εγκλήματος και της εμπορίας ανθρώπων, όπλων και ναρκωτικών.

Σε αυτό το πλαίσιο χαιρετίζω το σταθερό νομοθετικό πλαίσιο. Ωστόσο, θα υπογραμμίσω ότι η εφαρμογή της νομοθεσίας στην πράξη είναι μια διαδικασία η οποία απαιτεί επίσης επαρκείς διοικητικούς και πολιτικούς πόρους. Εξακολουθώ να ανησυχώ πολύ για την έλλειψη διαφάνειας και πολιτικής κουλτούρας τόσο στις πολιτικές όσο και στις οικονομικές δομές. Αυτό το γεγονός εμποδίζει το Μαυροβούνιο να αναπτύξει μια δημοκρατική κοινωνία και μια ελεύθερη αγορά.

Το Μαυροβούνιο πρέπει να κάνει περισσότερα όσον αφορά την ελευθερία, τον πλουραλισμό και τον επαγγελματισμό των μέσων ενημέρωσης. Πρέπει να φέρει σε πέρας τις εγκριθείσες μεταρρυθμίσεις και να διασφαλίσει την ανεξαρτησία του ραδιόφωνου και της τηλεόρασης του Μαυροβουνίου.

Λυπάμαι για το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ακόμη αποτελέσματα στην έρευνα της υπόθεσης της δολοφονίας του δημοσιογράφου Duško Jovanović ο οποίος δημοσίευε την εποχή της δολοφονίας του μια σειρά άρθρων για το οργανωμένο έγκλημα στο Μαυροβούνιο.

Οι δημοσιογράφοι και η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της δημοκρατίας, ιδιαίτερα όταν εφιστούν την προσοχή σε ευαίσθητα κοινωνικά προβλήματα. Καλώ επομένως την κυβέρνηση να είναι πιο δραστήρια στην επίλυση αυτών των προβλημάτων και να εμπλέκει και να συμβουλεύεται την κοινωνία των πολιτών παρέχοντάς της καλύτερες συνθήκες για τη λειτουργία της.

  Gisela Kallenbach, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, επιτρέψτε μου να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες στον κ. Vernola για την έκθεσή του και για το πνεύμα συνεργασίας με το οποίο εξετάστηκε στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων. Με ακόμη μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη, ωστόσο, συγχαίρω τους Μαυροβούνιους ομολόγους μας και την Επιτροπή, που απέδειξαν για άλλη μια φορά ότι η ευρωπαϊκή προοπτική τροφοδοτεί την ανάπτυξη της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της σταθερότητας.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, πιστεύω ότι η διαδικασία προχωρεί υπερβολικά αργά. Γι’ αυτόν τον λόγο, κάνω έκκληση και στις δυο πλευρές, αρχίζοντας από εμάς τους ίδιους, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, να θυμηθούν ότι το Μαυροβούνιο, και τα Δυτικά Βαλκάνια στο σύνολό τους βέβαια, είναι μέρος της Ευρώπης. Είναι προς το συμφέρον μας να υπερισχύσουν εκεί η διαρκής ειρήνη και η δημοκρατία. Πρέπει να εμβαθύνουμε τη δέσμευσή μας σε όλη την περιοχή. Η πρότασή μας για μια συγκεκριμένη ατζέντα θεμάτων για μια στενή οικονομική και περιβαλλοντική συνεργασία με τα Δυτικά Βαλκάνια πρέπει να υιοθετηθεί. Ας καταργήσουμε τις απαιτήσεις θεωρήσεων το συντομότερο δυνατό.

Καλώ το Μαυροβούνιο να διασφαλίσει ότι οι εκθέσεις προόδου δεν θα μιλάνε πλέον, όπως μιλούσαν για χρόνια, για ανεπαρκείς προσπάθειες καταπολέμησης της διαφθοράς, του οργανωμένου εγκλήματος και για δημόσιους θεσμούς με ανεπαρκείς ικανότητες. Πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές του για να εφαρμόσει τις ευρωπαϊκές αξίες στην πράξη. Αυτές συμπεριλαμβάνουν μια ατμόσφαιρα ανοίγματος στην οποία θα μπορέσει να αναπτυχθεί πραγματικά η δραστηριότητα της κοινωνίας των πολιτών και στην οποία η απεριόριστη ελευθερία των μέσων ενημέρωσης είναι αυτονόητη.

Τέλος, πρέπει να αναλάβει έναν πιο σημαντικό ρόλο ως εποικοδομητικός παράγοντας σε όλη την περιοχή καθώς και στις προσπάθειες για την επίλυση του ζητήματος του καθεστώτος του Κοσσυφοπεδίου. Ίσως μπορεί επίσης να αναθεωρήσει ορισμένα από τα βήματα που έχουν οδηγήσει στην εξάρτησή του από χώρες εκτός της Ευρώπης σε ορισμένους τομείς. Τα εν λόγω βήματα περιλαμβάνουν τόσο την υπογραφή της διμερούς συμφωνίας ασυλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και νομοθεσία που επιτρέπει επιζήμια κερδοσκοπία στο τομέα της κτηματαγοράς και των ακινήτων, η οποία υπονομεύει τις προσπάθειες για την προστασία του περιβάλλοντος και εμποδίζει την πραγματικά βιώσιμη ανάπτυξη της εκπληκτικά όμορφης παράκτιας περιοχής του Μαυροβουνίου.

Η πρόσφατη υιοθέτηση χωροταξικών στόχων αποτελεί ένα σημαντικό βήμα. Για άλλη μια φορά, λοιπόν, προσφέρω τα συγχαρητήριά μου και την παρότρυνσή μου για περαιτέρω πρόοδο στην πορεία για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

  Helmuth Markov, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, το 1918 το ανεξάρτητο Μαυροβούνιο έλαβε οικειοθελώς την απόφαση να ενωθεί με τα γειτονικά κράτη της Σερβίας, της Κροατίας, της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και της Σλοβενίας. Μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, το εκλογικό σώμα του Μαυροβουνίου αποφάσισε δημοκρατικά το 2006 ότι δεν επιθυμούσε να παραμείνει το Μαυροβούνιο ενωμένο με τη Σερβία. Έτσι το Μαυροβούνιο έγινε το 49ο ανεξάρτητο κράτος της Ευρώπης, ένα κράτος στο οποίο η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Σλάβοι με εξαίρεση τις περιοχές που συνορεύουν με την Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο, όπου κυριαρχούν οι Αλβανοί.

Από την άποψη της καθημερινής πολιτικής, είναι σημαντικό να μην γίνει το Μαυροβούνιο ένα καταφύγιο για αλλοδαπούς που θέλουν να πληρώνουν λιγότερους φόρους και να ξεπλύνουν παράνομο χρήμα. Το Μαυροβούνιο πρέπει να βρει λύσει στο πρόβλημα της περιβαλλοντικής ρύπανσης και στη σοβαρή κατάσταση των μακροπρόθεσμων προσφύγων από τη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο.

Οι σιδηρόδρομοι πρέπει να αρχίσουν να λειτουργούν ξανά, και το λαθρεμπόριο πρέπει να καταπολεμηθεί. Η Ομάδα μου είναι ευχαριστημένη που η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων ενέκρινε τις τροπολογίες μας για τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των προσφύγων. Άνθρωποι που δεν είναι επί του παρόντος υπήκοοι καμίας χώρας δεν πρέπει να μείνουν χωρίς πατρίδα για πάντα, και το Μαυροβούνιο πρέπει ν’ ακολουθήσει τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές που θεσπίζονται από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Η πρότασή μας για την εκ νέου λειτουργία των σιδηροδρομικών υπηρεσιών ως την πόλη Nikšić στα σύνορα με τη Βοσνία και στη Σκόδρα στην Αλβανία έχει επίσης εγκριθεί. Πρέπει να ληφθούν επείγοντα μέτρα για να τεθεί τέλος στην παραμέληση της σιδηροδρομικής σύνδεσης Βορρά-Νότου και να αποκατασταθεί η ανισορροπία που προκαλείται από την απόφαση της αποκλειστικής στήριξης σε αυτοκίνητα, λεωφορεία και φορτηγά για τις μεταφορές.

Χαιρετίζουμε επίσης το γεγονός ότι ο εισηγητής δεν επανέλαβε την έκκληση που διατύπωσε στην προηγούμενη έκθεσή του για το Μαυροβούνιο για τη γρήγορη ένταξη της χώρας στο NATO. Η ένταξη στο NATO δεν πρέπει να επιβάλλεται ως προϋπόθεση για μελλοντική πρόσβαση στην ένταξη στην ΕΕ.

Είναι επίσης θετικό το γεγονός ότι αυτή η έκθεση δεν επαναλαμβάνει την απαίτηση να επιδιώξει το Μαυροβούνιο το είδος της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής που θα προχωρούσε ακόμη περισσότερο απ’ όσο έχουμε προχωρήσει ήδη στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Μαυροβούνιο έχει την ευκαιρία να γίνει ένα κράτος μέλος της ΕΕ. Αυτό είναι σημαντικό, όχι μόνο για το Μαυροβούνιο αλλά επίσης για τα άλλα κράτη της πρώην Γιουγκοσλαβίας τα οποία στοχεύουν επίσης στην ένταξη.

  Bastiaan Belder, εξ ονόματος της Ομάδας IND/DEM. – (NL) Κύριε Πρόεδρε, ο εισηγητής κ. Vernola πολύ σωστά επισημαίνει ότι το μέλλον του Μαυροβουνίου βρίσκεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά ο δρόμος για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν είναι στρωμένος με ρόδα. Υπάρχει λόγος ανησυχίας για τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται το νεοσύστατο βαλκανικό κράτος. Το Μαυροβούνιο μπορεί στη θεωρία να είναι υπέροχα «πράσινο» και να αναπτύσσεται ιδανικά, αλλά η Ποντγκόριτσα πρέπει να το διατηρήσει αυτό μακροπρόθεσμα. Και οι τρέχουσες πρακτικές φαίνεται να είναι πεισματικά εδραιωμένες.

Ένας κίνδυνος, για παράδειγμα, είναι η ασταθής αύξηση των τιμών των ακινήτων στην Χρυσή Ακτή γύρω από το Kotor. Επιπλέον, η ταχέως επεκτεινόμενη και μερικές φορές παράνομη οικοδόμηση ασκεί υπερβολική πίεση στα συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας. Ο κ. Vernola το αναφέρει αυτό, αλλά όχι αρκετά έντονα για ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα.

Το τεράστιο δυναμικό ανάπτυξης του τουρισμού του Μαυροβουνίου έχει και τη σκοτεινή του πλευρά επίσης. Ενώ η Αδριατική ακτή του μικροσκοπικού κράτος γνωρίζει ραγδαία οικονομική ανάπτυξη, η ανεργία στον βορρά είναι πάνω από 20% και η φτώχεια πάνω από τον εθνικό μέσο όρο.

Και η κληρονομιά του πολέμου είναι ακόμη εμφανής. Οι υποδομές είναι ελάχιστες και σε ορισμένες περιοχές ο πληθυσμός πρέπει να αντιμετωπίσει ελλείψεις σε νερό και ηλεκτρικό. Οι Μαυροβούνιοι δεν επενδύουν ακόμη αρκετά παραγωγικά σε ένα σταθερό οικονομικό μέλλον. Προκειμένου να ενταχθεί στην Ευρώπη, το Μαυροβούνιο χρειάζεται μια σωστά εκπονημένη στρατηγική ανάπτυξης για το σύνολο της χώρας. Δεν πρέπει να υπάρξει επιπόλαιη δράση σχετικά με μια νέα «Ευρωπαϊκή Χρυσή Ακτή».

ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ κ. McMILLAN-SCOTT
Αντιπροέδρου

  Alojz Peterle (PPE-DE). - (SL) Υποστηρίζω θερμά τη συναίνεση που επιτεύχθηκε όσον αφορά τη σύναψη συμφωνίας σταθερότητας και σύνδεσης μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Μαυροβουνίου η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ των σημαντικών, θετικών ενεργειών που έχουν γίνει στη νοτιοανατολική Ευρώπη τους τελευταίους μήνες. Η εν λόγω συμφωνία συνιστά αναγνώριση του έργου που έχει επιτελέσει το Μαυροβούνιο και ταυτόχρονα συμβατική υποχρέωση της χώρας να συνεχίσει να εργάζεται προς την κατεύθυνση της πλήρους ένταξής της στην ΕΕ στο πνεύμα της προοπτικής που διαμορφώθηκε στη Θεσσαλονίκη.

Η συμφωνία καθορίζει με σαφήνεια τις βασικές προτεραιότητες στον πολιτικό και οικονομικό τομέα καθώς και σε άλλους τομείς. Υπό αυτή την έννοια, εκφράζω την ικανοποίησή μου για τη σαφή σύνδεση της συμφωνίας με προτεραιότητες που αφορούν την ανάπτυξη στους τομείς του τουρισμού, της προστασίας του περιβάλλοντος, των μεταφορών και της παραγωγής ενέργειας. Όλες αυτές οι προτεραιότητες συνδέονται στενά μεταξύ τους και είναι επομένως εξίσου σημαντικό να προβεί το Μαυροβούνιο σε διοικητική μεταρρύθμιση μέσω της οποίας θα μπορέσει να διασφαλίσει την ταχεία ανάπτυξη και την ικανοποίηση των προϋποθέσεων που απαιτούνται ώστε να καταστεί υποψήφια χώρα. Εύχομαι από καρδιάς στο Μαυροβούνιο να σημειώσει πρόοδο προς την κατεύθυνση αυτή καθώς από αυτό εξαρτάται η εφαρμογή της συμφωνίας, όπως τόνισαν όσοι πήραν τον λόγο πριν από εμένα.

Είμαι πεπεισμένος ότι κατά τη διάρκεια της σλοβενικής Προεδρίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα λάβει υπόψη της την πρόοδο του Μαυροβουνίου όσον αφορά τη συμμόρφωσή του με τις συμβατικές του υποχρεώσεις. Η πρόοδος του Μαυροβουνίου εξυπηρετεί ασφαλώς τα συμφέροντα ολόκληρης της νοτιοανατολικής Ευρώπης και, ως εκ τούτου, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης γενικότερα.

  Hannes Swoboda (PSE). - (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, έχουμε πολλούς λόγους για να θαυμάζουμε το Μαυροβούνιο. Θαυμάσιο είναι το τοπίο της χώρας, όπως και ο τρόπος με τον οποίο αποσχίστηκε από τη Σερβία, καθώς τόσο το Μαυροβούνιο όσο και η Σερβία ενήργησαν με μεγάλη υπευθυνότητα. Οφείλω να εκφράσω επίσης τον θαυμασμό μου για την πολιτική της χώρας όσον αφορά τις μειονότητες, η οποία έχει ως αποτέλεσμα να αισθάνονται οι μειονότητες ιδιαίτερα άνετα στο Μαυροβούνιο. Αυτά και πολλά άλλα πράγματα αξίζουν σίγουρα τον θαυμασμό μας.

Υπάρχουν βέβαια και μελανά σημεία, τα οποία με ανησυχούν πολύ και τα οποία έχουν ήδη αναφέρει άλλοι ομιλητές. Ένα από αυτά είναι η δραστηριότητα ξένων επενδυτών, ιδίως δε των επενδυτών από τη Ρωσία. Δεν έχω τίποτα κατά των ρωσικών επενδύσεων στο Μαυροβούνιο ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα. Οι πολίτες του Μαυροβουνίου πρέπει να έχουν όμως υπόψη τους ότι έτσι θα διαταραχθεί η ισορροπία και ότι θα εξαρτηθούν από μία μόνο χώρα – το ίδιο θα έλεγα όσον αφορά την εξάρτηση από οποιαδήποτε χώρα, όχι μόνο από τη Ρωσία. Ορισμένες από τις επενδύσεις αυτές απειλούν ήδη περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους του Μαυροβουνίου καθώς και τα γραφικά του τοπία.

Αυτό που εξακολουθεί να με στενοχωρεί ιδιαιτέρως είναι η διαφθορά που επικρατεί, στην οποία αναφέρθηκαν ήδη ορισμένοι βουλευτές. Έχουμε πολλές αναφορές από διάφορα ΜΜΕ τα οποία μπορούμε τουλάχιστον να εμπιστευθούμε ως προς το ότι προσπαθούν να δώσουν όσο το δυνατόν αντικειμενικότερη εικόνα της κατάστασης. Τα κρούσματα μαζικής διαφθοράς σε συνδυασμό με το λαθρεμπόριο τσιγάρων και άλλες υποθέσεις για τις οποίες διαβάζουμε είναι καταστάσεις οι οποίες νομίζαμε ότι ανήκαν πλέον στο παρελθόν. Ζητώ από την Επιτροπή να ασχοληθεί κατά προτεραιότητα με τα θέματα αυτά. Εάν η διαφθορά ήταν το μόνο κριτήριο, δεν θα έπρεπε να συναινέσουμε ούτε σήμερα ούτε στο προσεχές μέλλον στη σύναψη συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης. Θα συναινέσουμε όμως –και εννοώ με αυτό τη Σοσιαλιστική Ομάδα– διότι θέλουμε να βοηθήσουμε τη χώρα να συνεχίσει τη μεταρρυθμιστική της διαδικασία.

Περιττό να πω ότι αναμένουμε πάντως από την Επιτροπή αλλά και από το Μαυροβούνιο να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξάλειψη της διαφθοράς, η οποία –και αυτό μας λυπεί– έχει επεκταθεί στους πολιτικούς κύκλους. Έχουν διατυπωθεί τουλάχιστον ευρέως σοβαρές καταγγελίες για διαφθορά πολιτικών προσώπων. Όπως ο κ. Kacin, θα ήθελα να επισημάνω ότι η υπόθεση της δολοφονίας του Duško Jovanović δεν έχει ακόμη διαλευκανθεί. Αναρωτιέμαι εάν ήταν απλώς σύμπτωση ότι αυτός και οι συνάδελφοί του είχαν γράψει πολλά για το οργανωμένο έγκλημα. Θέλω να πιστεύω ότι είναι σύμπτωση και ότι δεν υπάρχει καμία σχέση. Εύχομαι πραγματικά οι αρχές του Μαυροβουνίου να διαλευκάνουν αυτή την υπόθεση σύντομα και να κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να καταπολεμήσουν τη διαφθορά στη χώρα τους.

  Ewa Tomaszewska (UEN). - (PL) Κύριε Πρόεδρε, η σύσταση περί σύναψης της συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και της Δημοκρατίας του Μαυροβουνίου αφορά μια ειδική περίπτωση. Πρώτη φορά ασχολούμαστε με χώρα η οποία απέκτησε την ανεξαρτησία της με δημοψήφισμα.

Ήμουν παρατηρητής κατά τις πρώτες κοινοβουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στο Μαυροβούνιο μετά το δημοψήφισμα, ως εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης. Τόσο η αντιπροσωπεία του Συμβουλίου της Ευρώπης όσο και ο ΟΟΣΑ επιβεβαίωσαν ότι οι εκλογές διεξήχθησαν με δημοκρατικό τρόπο. Κατά την παρατήρηση της εκλογικής διαδικασίας μου έκανε εντύπωση ο βαθμός συμμετοχής των πολιτών. Σε όλες τις εκλογικές επιτροπές που επισκεφθήκαμε συμμετείχαν εκπρόσωποι μη κυβερνητικών οργανώσεων και αξιωματούχοι που επέστρεψαν. Φαινόταν ξεκάθαρα η βούληση των μελών των εκλογικών επιτροπών να τηρηθούν κατά γράμμα τήρηση όλες οι διαδικασίες. Πρέπει να επισημανθεί ακόμη ότι το Μαυροβούνιο έχει υιοθετήσει το ευρώ ως νόμιμο νόμισμα.

Όσον αφορά την πρόοδο που έχει επιτελεστεί προς την κατεύθυνση της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υποστηρίζω τη σύσταση περί σύναψης της συμφωνίας. Ευελπιστώ ότι η διαδικασία προσαρμογής θα βοηθήσει το Μαυροβούνιο να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων του.

(Ο Πρόεδρος διακόπτει την ομιλήτρια)

  Jaromír Kohlíček (GUE/NGL). - (CS) Κυρίες και κύριοι, η σχέση μεταξύ ΕΕ και Βαλκανίων είναι λεπτό ζήτημα εν μέρει διότι τα μεγαλύτερα κράτη μέλη της ΕΕ, μέσω της πολιτικής τους που ακολουθούσε την προσέγγιση «διαίρει και βασίλευε», συνέβαλαν σημαντικά στη διάσπαση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, η οποία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελούσε μείζονα σταθεροποιητικό παράγοντα στην ευρύτερη περιοχή. Με εξαίρεση τη Σλοβενία, όλα αυτά τα κράτη χαρακτηρίζονται από αστάθεια, εθνικές εντάσεις, προβλήματα μετανάστευσης, υψηλά επίπεδα διαφθοράς και ανεργία, αδύναμο κράτος και περιορισμένη επιρροή των εκλεγμένων κοινοβουλίων. Τέτοια περιβάλλοντα ευνοούν την ανάπτυξη του λαθρεμπορίου και της παράνομης διακίνησης όπλων, ανθρώπων, ναρκωτικών, αλκοόλ και προϊόντων καπνού. Σε τέτοια περιβάλλοντα είναι δύσκολο να ευδοκιμήσουν σχέδια ανάπτυξης των μεταφορών, της ενέργειας και της οικονομίας. Είναι επίσης δύσκολο να προστατευτεί το περιβάλλον. Δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη για κανέναν από εσάς το γεγονός ότι θεωρούμε αυτά τα φαινόμενα, τα οποία κυριαρχούν και στο Μαυροβούνιο, ως πιεστικά ζητήματα τα οποία αντιμετωπίζει ολόκληρος ο πλανήτης. Το ψήφισμα δεν είναι παρά ένα αδύναμο υποκατάστατο των όσων θα έπρεπε να κάνουμε για να απαλλαγούμε από τις τύψεις που έχουν αρκετοί βουλευτές για τη σημερινή κατάσταση στην περιοχή. Το έχει αυτό υπόψη του το Κοινοβούλιο;

  Γεώργιος Γεωργίου (IND/DEM). - Κύριε Πρόεδρε, ο συνάδελφος κ.Vernola έδωσε μια έξοχη –ανάγλυφη θα έλεγα– εικόνα για το Μαυροβούνιο, που αποτελεί τη γοητευτικότερη γωνιά της Βαλκανικής. Δεν έλειψε ποτέ από τους βαλκανικούς μύθους το παλιό αυτό βασίλειο, το οποίο κατόρθωσε να έχει σύνορα με πέντε χώρες. Πώς τα κατάφερε! Να έχει σύνορα και με τη Βοσνία και με την Κροατία και με τη Σερβία και με την Αλβανία, αλλά και με το Κοσσυφοπέδιο, που σήμερα, ενδεχομένως, θα αποτελέσει και το πρόβλημά του, δεδομένου ότι επίκειται, απ’ ό,τι βλέπουμε στις εφημερίδες και ακούμε από τους συναδέλφους, η μονομερής διακήρυξη της ανεξαρτησίας του!

Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρόβλημα για το Μαυροβούνιο, το οποίο φιλοξενεί σήμερα έναν μεγάλο αριθμό Αλβανών. Η υπογραφή της συμφωνίας για την ένταξή του, για την έναρξη των διαπραγματεύσεων, νομίζω ότι είναι πολύ θετική και θα βοηθήσει στην εξυγίανση και της δημόσιας διοίκησης και της δικαστικής εξουσίας αλλά, κυρίως, θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της διαφθοράς και, ελπίζω ότι η ίδια αυτή συμφωνία θα συγκρατήσει και όποιες τάσεις μπορεί να εκδηλωθούν από πλευράς Αλβανών.

  Jacek Protasiewicz (PPE-DE). - (PL) Κύριε Πρόεδρε, η πολιτική κατάσταση στα Βαλκάνια είναι ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαιτέρως το Κοινοβούλιο αυτό εδώ και πολλά χρόνια. Χαιρόμαστε για το γεγονός ότι, μετά από μια περίοδο αιματηρών συγκρούσεων, η ειρήνη και η συνεργασία μεταξύ των εθνών αποτελούν πλέον τον κανόνα στην καθημερινή ζωή της περιοχής.

Ακόμη και τα πλέον ευαίσθητα ζητήματα, όπως οι διακηρύξεις ανεξαρτησίας νέων κρατών, λαμβάνουν –ή μπορούν να λάβουν– χώρα σήμερα με τρόπο και μορφή που συμβαδίζουν με τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα. Αυτή είναι η τάση που κυριαρχεί πραγματικά στην πολιτική ανάπτυξη των Βαλκανίων, μια τάση που δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την επίτευξη του στρατηγικού στόχου των περισσότερων εθνών της περιοχής, δηλαδή της στενότερης συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέχρι την πλήρη ένταξή τους αλλά και μετά από αυτή.

Το Μαυροβούνιο συνιστά εξαιρετικό παράδειγμα αυτής της τάσης. Αφού διακήρυξε την ανεξαρτησία του, διατήρησε καλές σχέσεις με τους πλησιέστερους γείτονές του, συμπεριλαμβανομένης της Σερβικής Δημοκρατίας, μαζί με την οποία συμμετείχε πριν σε ομοσπονδία. Άρχισε αμέσως εντατικές διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης, οι οποίες οδήγησαν στην υπογραφή της συμφωνίας στις 15 Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους. Παράλληλα, υπέγραψε συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών με την ΕΕ η οποία θα τεθεί σε εφαρμογή τον Ιανουάριο.

Κατά τη διάρκεια του σύντομου αυτού χρονικού διαστήματος, μόλις ενάμιση χρόνο, το Μαυροβούνιο πραγματοποίησε αξιοσημείωτες προόδους. Οι αλλαγές που επέφερε στη δημοσιονομική και φορολογική πολιτική, καθώς και προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μιας οικονομίας της αγοράς που θα βασίζεται στον ανταγωνισμό και στην ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, πρέπει να ιδωθούν ως σημαντικά επιτεύγματα.

Πολλά πρέπει να γίνουν ακόμη, ιδίως στους τομείς της κοινωνικής πολιτικής και της απασχόλησης, της ενέργειας και της προστασίας του περιβάλλοντος, και της ασφάλειας και των πολιτικών δικαιωμάτων. Η αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος και η πλήρης συνεργασία με το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι ιδιαιτέρως σημαντικά καθήκοντα τα οποία έχει επωμισθεί η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου.

Το Μαυροβούνιο, πάντως, δεν είναι η μόνη χώρα που αντιμετωπίζει αυτά τα προβλήματα. Παρόμοιες προκλήσεις αντιμετωπίζουν όλες οι βαλκανικές χώρες που υποβάλλουν υποψηφιότητα ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Μαυροβούνιο είναι ένας από τους πρωτοπόρους σε αυτή τη διαδικασία, και στο σημείο αυτό θα ήθελα να πω πως ελπίζω να διατηρήσει τη θέση αυτή. Η Ένωση είναι έτοιμη να δεχθεί τις βαλκανικές χώρες στους κόλπους της. Το εάν και το πότε θα συμβεί αυτό εξαρτάται, πάνω από όλα, από την αφρόκρεμα των Βαλκανίων και από τη σύνεση των πολιτικών της περιοχής.

  Libor Rouček (PSE). - (CS) Κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, το Μαυροβούνιο έχει πραγματοποιήσει ορατή πρόοδο κατά τη διάρκεια της σύντομης ιστορίας του. Έχει θέσει τα θεμέλια του νέου κράτους και έχει υιοθετήσει νέο σύνταγμα. Η οικονομία της χώρας σημειώνει ταχεία ανάπτυξη της τάξης του 8% και η εισροή επενδύσεων άγγιξε φέτος τα 700 εκατομμύρια ευρώ. Η συμφωνία σταθεροποίησης και σύνδεσης υπεγράφη και το Μαυροβούνιο έκανε τα πρώτα του βήματα προς την κατεύθυνση της πλήρους ένταξης στην ΕΕ. Για να είναι, όμως, η πορεία του προς την ένταξη στην ΕΕ όσο το δυνατόν συντομότερη και γρήγορη, η Ποντγκόριτσα πρέπει να λάβει ορισμένες θεμελιώδεις αποφάσεις. Είναι αναγκαίο να ενισχύσει τη λειτουργία του κράτους δικαίου και να εγγυηθεί, μεταξύ άλλων, την ανεξαρτησία της δικαστικής αρχής. Είναι επίσης αναγκαίο να μεριμνήσει –με μεγαλύτερη συνέπεια απ’ ό,τι στο παρελθόν– για την πάταξη της διαφθοράς και για τη βελτίωση της διαφάνειας των αποφάσεων που λαμβάνουν οι πολιτικές και οικονομικές δομές προκειμένου να εγγυηθεί τη δημοκρατική και ισότιμη λειτουργία της οικονομίας της αγοράς. Ο τουρισμός είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την οικονομία του Μαυροβουνίου. Πρέπει να διασφαλιστεί η αειφορία του μέσω της υιοθέτησης ενός ενιαίου νομοθετικού πλαισίου για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των ακτών.

Κυρίες και κύριοι, η διαδικασία προσχώρησης του Μαυροβουνίου και των γειτονικών του χωρών στην ΕΕ διευκολύνει ιδιαιτέρως την ανάπτυξη της περιφερειακής συνεργασίας. Φρονώ ότι η περιφερειακή συνεργασία στο πλαίσιο της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών της Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA) θα συμβάλει επίσης στην επίλυση πολλών πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών ζητημάτων στην ευρύτερη περιοχή. Τελειώνοντας, θα ήθελα να καλέσω την Επιτροπή να βοηθήσει το Μαυροβούνιο και άλλα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων να αναπτύξουν την περιφερειακή συνεργασία, κατά πρώτο λόγο στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και του περιβάλλοντος.

  Ryszard Czarnecki (UEN). - (PL) Κύριε Πρόεδρε, ο κ. Swoboda πολύ σωστά αναφέρθηκε λίγο πριν στην ευρύτατη διαφθορά που μαστίζει το Μαυροβούνιο. Προς υποστήριξη των όσων είπε, θα ήθελα να παραθέσω ποσοτικά στοιχεία από το Transparency International, από τα οποία προκύπτει ότι, σε μια κλίμακα από το 0 ως το 10 (όπου το 10 αντιστοιχεί στην απουσία διαφθοράς), το Μαυροβούνιο λαμβάνει 3,3. Συγκαταλέγεται επομένως μεταξύ των χωρών που αντιμετωπίζουν σοβαρότατο πρόβλημα διαφθοράς.

Θα ήθελα να προσθέσω ότι ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα του Μαυροβουνίου είναι το λαθρεμπόριο. Η χώρα είναι σαν να μην έχει σύνορα όσον αφορά το θέμα αυτό. Πρόσφατα διατυπώθηκε πρόταση περί απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους, τη στιγμή που, στο κέντρο της πρωτεύουσας, μπορεί κανείς να αγοράσει χιλιάδες πακέτα λαθραίων τσιγάρων. Από την άποψη αυτή, το Μαυροβούνιο έχει σαφώς να διανύσει πολύ δρόμο ακόμα όσον αφορά την ένταξή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από την άλλη πλευρά, πρέπει να ενθαρρύνουμε τη χώρα να συμμορφωθεί το ταχύτερο δυνατό με τα κριτήρια της Ένωσης. Εκφράζω την ικανοποίησή μου για το γεγονός ότι η χώρα έχει σημειώσει αισθητή πρόοδο όσον αφορά τη δικαστική εξουσία, για παράδειγμα, ή τη λειτουργία της διοίκησης. Πρέπει να εκτιμήσουμε τα επιτεύγματα του Μαυροβουνίου στον τομέα αυτό από τη στιγμή που διακήρυξε κάπως απρόσμενα την ανεξαρτησία του μετά από δημοψήφισμα.

Φρονώ ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να στείλει σαφές μήνυμα στη χώρα ότι ο δρόμος για την προσχώρηση στην Ένωση θα συντομεύσει κατά πολύ μόλις ικανοποιήσει τα σχετικά κριτήρια. Θα πρέπει να διατηρήσουμε ζωντανή την προοπτική της ένταξης –προφανώς όχι σε δύο, τρία ή τέσσερα χρόνια– να δώσουμε ένα πραγματικό κίνητρο στην κοινωνία του Μαυροβουνίου ώστε να επιδιώξει εντατικά τη συμμόρφωσή της με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

  Bernd Posselt (PPE-DE). - (DE) Κύριε Πρόεδρε, το Μαυροβούνιο δεν είναι μόνο μία από τις ομορφότερες χώρες του κόσμου· είναι επίσης η χώρα των Βαλκανίων με την αρχαιότερη παράδοση ανεξαρτησίας στη σύγχρονη εποχή. Όταν ιδρύθηκε το Βέλγιο, το Μαυροβούνιο μετρούσε ήδη πολλούς αιώνες ανεξαρτησίας και έφερε τα χαρακτηριστικά κράτους. Το τονίζω αυτό διότι το Μαυροβούνιο αναφέρεται πάντοτε εσφαλμένα ως παράδειγμα μιας ακόμη μικρής χώρας που βρέθηκε ξαφνικά να απολαμβάνει την ανεξαρτησία της χάρη σε ένα παιχνίδι της μοίρας.

Επιτρέψτε μου να πω στον κ. Markov ότι το Μαυροβούνιο προσαρτήθηκε από τους συμμάχους του τους Σέρβους μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τον καιρό εκείνο δεν τέθηκε ζήτημα εκούσιας ένωσης. Πραγματοποιήθηκε μια pro forma κοινοβουλευτική ψηφοφορία, αλλά αυτό ήταν όλο. Αναπτύχθηκε ένα μαζικό κίνημα απελευθέρωσης του Μαυροβουνίου, το οποίο συνέχισε να δραστηριοποιείται καθ’ όλη τη δεκαετία του 1920 και κατά τη δεκαετία του 1930. Ο Τίτο αποκατέστησε στη συνέχεια την ανεξαρτησία του Μαυροβουνίου στους κόλπους της Γιουγκοσλαβίας, και μάλιστα το Σύνταγμα της Γιουγκοσλαβίας του Τίτο του παρείχε δικαίωμα απόσχισης. Όταν, όμως, προσπάθησε να ασκήσει το δικαίωμα αυτό, συνάντησε εμπόδια. Σήμερα είναι μια ανεξάρτητη χώρα που ετοιμάζεται να προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οφείλουμε να στηρίξουμε τις δημοκρατικές δυνάμεις του Μαυροβουνίου. Όπως ειπώθηκε ήδη, η μεταχείριση που επιφυλάσσει στις μειονότητες αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για πολλές άλλες χώρες της περιοχής· αυτός είναι εξάλλου ο λόγος για τον οποίο οι μειονότητες υποστήριξαν την ανεξαρτησία. Αυτό που του λείπει ακόμη, όμως, είναι ένα ισχυρότερο ανεξάρτητο εκπαιδευτικό σύστημα όπως αυτό που παρείχε το σχολείο των Φραγκισκανών μοναχών στο Tuzi, κοντά στην Ποντγκόριτσα. Χρειάζονται ιδιωτικές εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες προκειμένου να απελευθερωθεί η χώρα από την ακαμψία που τη χαρακτηρίζει.

Καλώ την κυβέρνηση να συνεχίσει να καταβάλλει εντατικές προσπάθειες προς την κατεύθυνση του πλουραλισμού, όχι μόνο στην οικονομία αλλά και στην εκπαίδευση και στις συνταγματικές και δημοκρατικές δομές της χώρας.

(Χειροκροτήματα)

  Józef Pinior (PSE). - (PL) Κύριε Πρόεδρε, δεν χωρεί αμφιβολία ότι το Μαυροβούνιο αποτελεί πρότυπο ανάπτυξης στα Βαλκάνια όσον αφορά τη δομή του κράτους, το σύνταγμα, το κράτος δικαίου, την είσοδο στην παγκόσμια αγορά και τη δημιουργία οικονομίας της αγοράς. Πέρα πάσης αμφιβολίας, επομένως, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οφείλει να στηρίξει τη συμφωνία σταθεροποίησης και σύνδεσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Δημοκρατίας του Μαυροβουνίου.

Ταυτόχρονα, όμως, οφείλουμε να θυμόμαστε ότι το Μαυροβούνιο έχει να κάνει ακόμη πολλές αλλαγές και προσπάθειες, ιδίως όσον αφορά το κράτος δικαίου και την πάταξη της διαφθοράς. Τονίζω ότι τον Απρίλιο του 2007 το Μαυροβούνιο υπέγραψε διμερή συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες περί εξαίρεσης από τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Δυστυχώς, η συμφωνία αυτή έρχεται σε σύγκρουση με την κοινή θέση και τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κοινοτική πολιτική θεωρεί το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο πολύ σημαντικό θεσμό. Η εν λόγω διμερής συμφωνία επομένως αποτελεί μελανό σημείο όσον αφορά την προοπτική της σύναψης συμφωνίας με την Ένωση.

Δεν το λέω αυτό προκειμένου να προδιαθέσω αρνητικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσον αφορά το Μαυροβούνιο. Αντιθέτως, πιστεύω ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όλα τα κοινοτικά θεσμικά όργανα οφείλουν να συνδράμουν ενεργά επί του παρόντος τη χώρα αυτή ώστε να προετοιμαστεί σωστά για τη σύσφιξη των σχέσεών της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως όσον αφορά την πάταξη της διαφθοράς, την ενίσχυση του κράτους δικαίου, τη διαμόρφωση οικονομίας της αγοράς και την αντιμετώπιση της μαύρης αγοράς.

  Paul Rübig (PPE-DE). - (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, το παράδειγμα του Μαυροβουνίου δείχνει πόσο σημαντικό μπορεί να είναι ένα δημοψήφισμα. Κατανοώ επομένως γιατί έχουν αναρτηθεί παντού στο κτίριο σήμερα αφίσες που ζητούν τη διενέργεια δημοψηφίσματος, δεδομένου ότι η ίδια η Συνθήκη της Λισαβόνας μας παρέχει τη δυνατότητα πραγματοποίησης δημοψηφίσματος σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Είμαι της γνώμης ότι είναι σημαντικό να συμμετέχει στη διαδικασία διαβούλευσης το ευρύ κοινό και να έχει τη δυνατότητα να εκφράσει τις επιθυμίες του.

Όσον αφορά το Μαυροβούνιο, φρονώ ότι οι οικονομικές δομές του χρειάζονται βελτίωση. Όπως είπε ήδη ο κ. Posselt, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ιδιαιτέρως σημαντικά από την άποψη αυτή. Όσον αφορά την ενέργεια, η ενεργειακή αποδοτικότητα και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συνιστούν τεράστια πρόκληση για το Μαυροβούνιο, ενώ ταυτόχρονα του προσφέρουν άνευ προηγουμένου ευκαιρίες.

Όσον αφορά τον τομέα των τηλεπικοινωνιών, επιθυμητό θα ήταν να μεταφέρει το Μαυροβούνιο στην εθνική του νομοθεσία την οδηγία για την περιαγωγή διότι αυτό θα συνέβαλε στη βελτίωση της επικοινωνίας με τις ευρωπαϊκές χώρες σε λογικότερες τιμές.

Εννοείται βεβαίως ότι το περιβάλλον συγκαταλέγεται μεταξύ των καίριων προκλήσεων και ότι οι τομείς της διαχείρισης των αποβλήτων, των αποχετευτικών έργων και των λυμάτων συνιστούν σημαντικά προβλήματα. Εάν θέλουμε να μιλάμε για θαυμάσιο ανέγγιχτο φυσικό κάλλος, τότε θα πρέπει να εφαρμόσουμε τα πλέον πρόσφατα πρότυπα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει πλαίσια περιβαλλοντικής στήριξης, τα οποία πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή το συντομότερο δυνατό.

  Justas Vincas Paleckis (PSE). – (LT) Αξίζουν πολλές ευχαριστίες στον εισηγητή, ο οποίος είχε την τιμή, με την έκθεση αυτή, να μας συστήσει μια νέα και ταυτόχρονα παλαιά ευρωπαϊκή χώρα. Μετά το «βελούδινο διαζύγιο» με τη Σερβία, το Μαυροβούνιο είχε την ευκαιρία να δείξει τις απεριόριστες δυνατότητες που έκρυβε αυτή η μικρή, υπερήφανη χώρα. Από την άλλη πλευρά, το Μαυροβούνιο πρέπει να ηγηθεί της ανάπτυξης της περιφερειακής συνεργασίας, συνεχίζοντας να αυξάνει τα δικαιώματα των μειονοτήτων και συμβάλλοντας στη μετατροπή των Βαλκανίων από πυριτιδαποθήκη σε χώρο αρμονικής συνύπαρξης διαφορετικών εθνών.

Το Μαυροβούνιο, όπως και οι άλλες χώρες των οποίων τα ονόματα προστέθηκαν πολύ πρόσφατα στον χάρτη, αντιμετωπίζει αρκετές επικίνδυνες προκλήσεις: βαθιά ριζωμένη διαφθορά, παράνομες επιχειρηματικές δραστηριότητες, παραοικονομία, κλπ. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι ορισμένοι ξένοι επενδυτές, ιδίως από τη Ρωσία, ενδιαφέρονται για τη νέα αυτή χώρα κυρίως διότι προσφέρει εύκολους τρόπους σύναψης παράνομων οικονομικών συμφωνιών. Η απόφαση περί μη παράδοσης των Αμερικανών εργαζομένων στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο με αντάλλαγμα την παροχή στρατιωτικής συνδρομής υπονομεύει την αξιοπιστία του Μαυροβουνίου όσον αφορά τη βούλησή του να συνεργαστεί ειρηνικά με τις γειτονικές του χώρες, αλλά και την αφοσίωσή του στους ευρωπαϊκούς στόχους.

Αφήνοντας πίσω του τις σκιές του παρελθόντος, το Μαυροβούνιο, όπως και άλλες γειτονικές του χώρες, έλκεται σήμερα από την προοπτική της προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή καθαυτή η προοπτική της ένταξης στην ΕΕ ενθαρρύνει την ανάπτυξη της δημοκρατίας, τη βελτίωση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης στους πολίτες. Η εφαρμογή της συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης με την ΕΕ θα βοηθήσει το Μαυροβούνιο να υλοποιήσει ταχύτερα τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Η χώρα μπορεί να επωφεληθεί από την εμπειρία που απέκτησε η γειτονική της Σλοβενία στην πορεία προς την ένταξή της στην ΕΕ αλλά και από την αντίστοιχη εμπειρία άλλων χωρών οι οποίες προσχώρησαν στην ΕΕ εντός της νέας χιλιετίας.

Η πρωτοβουλία του Μαυροβουνίου να ανακηρυχθεί οικολογική δημοκρατία είναι αξιέπαινη· ωστόσο, ο δρόμος μέχρι να καταστεί αξιόπιστη η εφαρμογή των σχετικών μέτρων μπορεί να αποδειχθεί πολύ μακρύς.

Θετική κρίνεται η άρση της απομόνωσης του Μαυροβουνίου και άλλων βαλκανικών χωρών όσον αφορά την έκδοση θεωρήσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο δεν πρέπει να αρκεστούν στο ενδιάμεσο στάδιο· οφείλουν να συνεχίσουν να εργάζονται προς την κατεύθυνση την άρση του εν λόγω εμποδίου, αλλά και άλλων οικονομικών και γραφειοκρατικών εμποδίων, διατηρώντας ταυτόχρονα υψηλό επίπεδο προστασίας από τους εγκληματίες και τους παραβάτες του νόμου.

  Olli Rehn, Μέλος της Επιτροπής. − (EN) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα καταρχάς να ευχαριστήσω τους βουλευτές για την ιδιαιτέρως ουσιαστική και γόνιμη αυτή συζήτηση και τον κ. Vernola που μας έδωσε την αφορμή για τη διεξαγωγή της.

Τα περισσότερα κράτη μέλη πολύ σωστά υπογραμμίζουν την απόλυτη ανάγκη πάταξης της διαφθοράς και της εγκληματικότητας καθώς και την ανάγκη ενίσχυσης του κράτους δικαίου στο Μαυροβούνιο. Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω: το κράτος δικαίου είναι παράγοντας ζωτικής σημασίας για όλους τους τομείς της κοινωνίας, καθώς διευκολύνει τη λειτουργία ολόκληρης της κοινωνίας και της οικονομίας. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η Επιτροπή επιμένει πολύ στη μεταρρύθμιση του δικαστικού τομέα κατά τα πρώτα στάδια της προενταξιακής διαδικασίας του Μαυροβουνίου, καθώς και των άλλων χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Πρόκειται για ένα από τα πλέον σημαντικά πολιτικά κριτήρια προσχώρησης, το οποίο πρέπει να εξετάζεται πρώτο-πρώτο.

Ο κ. Vernola και πολλοί άλλοι βουλευτές τόνισαν επίσης τη σημασία της οικολογίας και του περιβάλλοντος. Η Επιτροπή βοηθά αυτό το αρχαίο βασίλειο να μετατραπεί σε οικολογική δημοκρατία μέσα σε έναν χώρο αρμονικής συνύπαρξης διαφορετικών εθνών, όπως είπε ο κ. Paleckis, μέσω της ενίσχυσης των διοικητικών δυνατοτήτων του Μαυροβουνίου, γεγονός που με τη σειρά του θα διευκολύνει την εναρμόνιση της νομοθεσίας της χώρας με το κοινοτικό δίκαιο, για παράδειγμα στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων και της επεξεργασίας των υδάτων.

Εντούτοις, τα ανωτέρω συνδέονται με τη διαφθορά και, στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μου να παραθέσω ένα απόσπασμα από την έκθεση προόδου της Επιτροπής: «δεν παρατηρούνται βελτιώσεις όσον αφορά τις δραστηριότητες πάταξης της πολιτικής διαφθοράς. ... Η διαχείριση της κρατικής περιουσίας εγείρει σοβαρές ανησυχίες. Υπάρχουν μεγάλα περιθώρια διαφθοράς, ιδίως στους τομείς των κατασκευών, του χωροταξικού σχεδιασμού, των ιδιωτικοποιήσεων, των εκχωρήσεων και της σύναψης δημόσιων συμβάσεων». Το θέμα είναι σοβαρό και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο το Μαυροβούνιο οφείλει να θέσει την πάταξη της διαφθοράς στην κορυφή των προτεραιοτήτων του.

Θα ήθελα να ενημερώσω τους αξιότιμους βουλευτές ότι η Επιτροπή σκοπεύει να εγκρίνει ανακοίνωση στις αρχές του επόμενου έτους –κατά πάσα πιθανότητα τον Μάρτιο– στην οποία θα γίνεται απογραφή των εξελίξεων μετά τη Θεσσαλονίκη και το Σάλτσμπουργκ πέρυσι, και θα δίνονται κατευθύνσεις για το μέλλον. Ένα τέτοιο θέμα θα είναι η ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων, ζήτημα στο οποίο αναφέρθηκαν –πολύ σωστά– αρκετοί από εσάς. Η Επιτροπή θα ξεκινήσει διάλογο για την εκπόνηση οδικών χαρτών σχετικά με την πραγματοποίηση ταξιδιών χωρίς θεώρηση, γεγονός που θα βοηθήσει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να σημειώσουν πρόοδο προς την κατεύθυνση της συμμόρφωσής τους με τις σχετικές απαιτήσεις ώστε οι πολίτες τους να μην χρειάζονται πλέον θεωρήσεις για να ταξιδέψουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Θέλω να τονίσω, όμως, ότι αυτό καθαυτό το θέμα δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Επιτροπής αλλά στην αρμοδιότητα των κυβερνήσεων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι οι βασικοί παράγοντες στην προκειμένη περίπτωση είναι τα υπουργεία και οι υπουργοί εσωτερικών. Επομένως, θα πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να ασκήσουμε αποτελεσματικές παρασκηνιακές πιέσεις στους υπουργούς εσωτερικών καθώς και στις ενδιαφερόμενες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς πρέπει να είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι πληρούνται όλες οι απαιτήσεις ασφαλείας, όπως η έκδοση εγγράφων και οι έλεγχοι στα σύνορα, προτού προχωρήσουμε στην ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων.

Τέλος, με μεγάλη μου χαρά ακούω για την επιτυχή κοινοβουλευτική συνεργασία που λαμβάνει χώρα επί του παρόντος μεταξύ του κοινοβουλίου του Μαυροβουνίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ξέρω ότι είναι πολύ σημαντική –είναι μέρος της ουσιαστικής πολιτικής ολοκλήρωσης– και ότι συμβάλλει με ιδιαιτέρως ευπρόσδεκτο τρόπο στην ανάπτυξη θεσμών στο Μαυροβούνιο. Θέλω να πιστεύω ότι θα συνεργαστούμε στενά προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των δημοκρατικών θεσμών και των διοικητικών δυνατοτήτων του Μαυροβουνίου. Χαίρομαι που συμφωνούμε απόλυτα όσον αφορά τη μελλοντική ανάπτυξη του Μαυροβουνίου στην πορεία του προς την προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

(Χειροκροτήματα)

  Πρόεδρος. − Έχω λάβει μία πρόταση ψηφίσματος για την περάτωση της συζήτησης όσον αφορά τη δήλωση της Επιτροπής⁽¹⁾.

Η κοινή συζήτηση έληξε.

Οι ψηφοφορίες για την πρόταση ψηφίσματος και για την έκθεση Vernola θα διεξαχθούν την Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2007.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Bogdan Golik (PSE), γραπτώς. – (PL) Κύριε Πρόεδρε, ως βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στηρίζω με μεγάλη μου χαρά τη σύναψη της συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και της Δημοκρατίας του Μαυροβουνίου, αφετέρου.

Φρονώ ότι η συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Δημοκρατίας του Μαυροβουνίου θα αποδειχθεί αμοιβαίως επωφελής στο μέλλον, ιδίως μέσω της σταδιακής δημιουργίας διμερούς ζώνης ελεύθερων συναλλαγών. Χαίρομαι επίσης ιδιαιτέρως για την πρόοδο που έχει σημειώσει η Δημοκρατία του Μαυροβουνίου όσον αφορά την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Θα ήθελα, ωστόσο, να αναφερθώ εν συντομία σε τομείς στους οποίους, όπως αναφέρεται και στις συστάσεις της Επιτροπής, το Μαυροβούνιο οφείλει να συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες εάν επιθυμεί να εναρμονιστεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πλέον σημαντικό καθήκον του είναι η βελτίωση του κράτους δικαίου μέσω της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης ώστε να ενισχυθούν οι θεσμοί σε όλα τα επίπεδα και να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά η πολιτικοποίησή τους. Γνωρίζω και εκτιμώ τις νομοθετικές προσπάθειες που καταβάλλει το Μαυροβούνιο σε αυτόν τον τομέα, αλλά θεωρώ πολύ σημαντικό να τους δοθεί σταδιακά μεγαλύτερη πρακτική ισχύς. Οι αρχές του Μαυροβουνίου πρέπει επίσης να επιτύχουν μεγαλύτερη διαφάνεια σε θέματα δημοσιονομικού ελέγχου, διαχείρισης των δημόσιων κονδυλίων και διαδικασιών υποβολής προσφορών.

Φρονώ ότι η εφαρμογή από τη Δημοκρατία του Μαυροβουνίου όλων των συστάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα επιτρέψει στη χώρα να εισέλθει γρήγορα σε τροχιά προσχώρησης στην ΕΕ.

(1) Βλ.. Συνοπτικά πρακτικά