Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Δευτέρα 14 Ιανουαρίου 2008 - Στρασβούργο

18. Εξαγωγές και εισαγωγές επικίνδυνων χημικών προϊόντων (συζήτηση)

  Πρόεδρος. − Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A6-0406/2007) του Johannes Blokland, εξ ονόματος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά τις εξαγωγές και εισαγωγές επικίνδυνων χημικών προϊόντων (COM(2006)0745 - C6-0439/2006 - 2006/0246(COD).

  Σταύρος Δήμας, Επιτροπή. − Κυρία Πρόεδρε, αξιότιμα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα ήθελα πρώτα να ευχαριστήσω και να συγχαρώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ιδιαίτερα τον εισηγητή κ. Blokland, τους σκιώδεις εισηγητές και την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγεία και Ασφάλειας των Τροφίμων, όπως επίσης και την κ. Mann και την Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας για τις εξαιρετικές εκθέσεις τους και τη γνώμη που διατυπώθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης ανάγνωσης.

Την τελευταία 30ετία οι πολιτικές και η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος επέφεραν σημαντική πρόοδο στη μείωση των κινδύνων από τις χημικές ουσίες, όχι μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ανέκαθεν, υπήρξε σημαντικός εταίρος σε διεθνείς συμβάσεις μεταξύ των οποίων και η Σύμβαση του Ρότερνταμ σχετικά με τη διαδικασία συγκατάθεσης για ορισμένα επικίνδυνα χημικά προϊόντα και φυτοφάρμακα στο διεθνές εμπόριο. Με τον κανονισμό 304/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις εισαγωγές και εξαγωγές επικίνδυνων χημικών προϊόντων, εφαρμόζεται η Σύμβαση του Ρότερνταμ στο εσωτερικό της Κοινότητας. Σε πολλά σημεία ο κανονισμός δεν περιορίζεται στις διατάξεις της Σύμβασης του Ρότερνταμ, αλλά προχωρεί περισσότερο προσφέροντας υψηλότερο επίπεδο προστασίας για τις χώρες που εισάγουν χημικά προϊόντα.

Με απόφασή του στις 10 Ιανουαρίου 2006 το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ακύρωσε τον κανονισμό 304 του 2003 κρίνοντας ότι θα έπρεπε να στηρίζεται σε διπλή νομική βάση. Στο άρθρο 133 και στο άρθρο 175, παράγραφος 1 της Συνθήκης. Κατόπιν αυτού, σκοπός της παρούσας πρότασης είναι η υιοθέτηση νέου κανονισμού που θα στηρίζεται στη διπλή αυτή νομική βάση που προανέφερα. Ταυτόχρονα η Επιτροπή, με βάση έκθεσή της για την έως σήμερα εμπειρία εφαρμογής των σχετικών διαδικασιών, έχει προτείνει ορισμένες τεχνικές τροποποιήσεις στις διατάξεις του κανονισμού. Η έκθεση αυτή υποβλήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο παράλληλα με την παρούσα πρόταση. Οι κυριότερες τροποποιήσεις του κανονισμού τις οποίες πρότεινε η Επιτροπή είναι οι εξής:

Πρώτον, προτείνονται περιορισμένες εξαιρέσεις από την κεντρική προϋπόθεση της ρητής συγκατάθεσης στις χώρες εισαγωγής πριν από την εξαγωγή. Οι εξαιρέσεις εφαρμόζονται μόνον εφόσον, παρά τις εύλογες προσπάθειες της Επιτροπής και της εθνικής αρχή που έχει ορίσει η χώρα εξαγωγής, δεν υπάρξει ανταπόκριση στο αίτημα και εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Με τις εξαιρέσεις αυτές επιδιώκεται να υπάρξει κάποια ευελιξία, ενώ ταυτόχρονα διατηρείται υψηλό το επίπεδο προστασίας, υψηλότερο και εκείνου που παρέχει η Σύμβαση του Ρότερνταμ.

Δεύτερον, προτείνεται εξαίρεση από την προϋπόθεση της ρητής συγκατάθεσης στις περιπτώσεις εξαγωγής χημικών ουσιών σε χώρες του ΟΟΣΑ, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις.

Τρίτον, αποσαφηνίζονται οι κανόνες που αφορούν τη διάρκεια ισχύος των ρητών συγκαταθέσεων. Επίσης επανεξετάζονται σε τακτά διαστήματα οι ρητές συγκαταθέσεις, καθώς και οι περιπτώσεις αποδοχής εναλλακτικών αποδεικτικών στοιχείων.

Τέταρτον, θεσπίζονται διαδικασίες και μέσα για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των τελωνειακών αρχών στις πληροφορίες, επειδή στα περισσότερα κράτη μέλη οι αρχές αυτές παίζουν κύριο ρόλο στη διασφάλιση της συμμόρφωσης προς τον κανονισμό, ιδιαίτερα όσον αφορά στον έλεγχο των εξαγωγών.

Κυρία Πρόεδρε, εκφράζω την ικανοποίησή μου για τις προσπάθειες όλων μας ώστε να πετύχουμε συμφωνία σε πρώτη ανάγνωση σχετικά με τον παρόντα κανονισμό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να αποδεχθεί τη συμβιβαστική δέσμη προτάσεων ώστε να καταλήξουμε σε συμφωνία σε πρώτη ανάγνωση.

  Johannes Blokland, εισηγητής. − (NL) Κυρία Πρόεδρε, ως εισηγητής για τις εισαγωγές και εξαγωγές επικίνδυνων χημικών προϊόντων, βρίσκομαι στην ευχάριστη θέση να αναφέρω ότι επιτύχαμε ένα καλό αποτέλεσμα στην πρώτη ανάγνωση. Θα ήθελα συνεπώς να ευχαριστήσω όλους όσοι συνεργάστηκαν γι’ αυτό. Έχω στον νου μου ιδιαιτέρως τη γραμματεία της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, τους σκιώδεις εισηγητές και το επιτελείο τους, που ήταν εξαίρετοι ως προς την υποστήριξη που μου παρείχαν. Εκτίμησα ιδιαιτέρως την καλή συνεργασία με το Συμβούλιο, ειδικά με την πορτογαλική Προεδρία, και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ήταν μια τεχνικά πολύπλοκη πρόταση και μερικές φορές ανέβηκαν οι τόνοι της συζήτησης σε ό,τι αφορά το τι ακριβώς ήταν καλύτερο για το περιβάλλον. Το πιο σημαντικό πράγμα που καταφέραμε, κατά την άποψή μου, είναι ότι μέσα από αυτόν τον νέο κανονισμό το εμπόριο επικίνδυνων χημικών προϊόντων θα αντιμετωπιστεί με έναν ηθικά υπεύθυνο τρόπο.

Θέλαμε ιδιαιτέρως να ενεργήσουμε με βάση την αρχή που θα σας είναι γνωστή ως ο χρυσός κανόνας: «Μην κάνεις στους άλλους αυτό που δεν θα ήθελες να σου κάνουν». Παρότι είναι μία πολύ παλιά αρχή, την οποία βρίσκουμε στη Βίβλο, όπως και σε άλλες θρησκείες, αυτή η πτυχή οδήγησε στις συνήθεις συζητήσεις.

Η αρχική πρόταση τη Επιτροπής περιείχε πράγματι πολύ φιλελεύθερες ρυθμίσεις, ώστε να επιτρέπονται οι εξαγωγές χημικών προϊόντων με σιωπηρή συναίνεση. Αυτό προτάθηκε, ενώ για τις αναπτυσσόμενες χώρες συγκεκριμένα είναι σημαντικό να υπάρχει πλήρης διαφάνεια σε ό,τι εισάγεται. Άλλωστε, μιλάμε για ουσίες που απαγορεύονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή περιορίζονται αυστηρά. Πιστεύω ότι έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα στη συμφωνία που επιτεύχθηκε. Σημαίνει ότι διασφαλίζεται η προστασία και η αύξηση της γνώσης των αναπτυσσόμενων χωρών σε ό,τι αφορά τις επικίνδυνες ουσίες.

Κυρία Πρόεδρε, αυτός ο νέος κανονισμός εφαρμόζει σωστά τη διεθνή σύμβαση του Ρότερνταμ, που εγκρίθηκε το 1998, αλλά έχει τεθεί επίσημα σε ισχύ από το 2004. Επομένως, συστήνω ολόθερμα να υπερψηφίσουν όλοι αύριο τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Συμβούλιο.

Τέλος, κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα επίσης να ζητήσω από το Συμβούλιο και την Επιτροπή να κάνουν ό,τι μπορούν για να μεγαλώσει ο κατάλογος των ουσιών που προβλέπει η σύμβαση του Ρότερνταμ. Αυτήν τη στιγμή στον κατάλογο αυτό περιλαμβάνονται περίπου 40 ουσίες. Υπάρχουν σίγουρα 200 ουσίες που έχουν προταθεί για αξιολόγηση και πιθανώς να προστεθούν στον κατάλογο. Για την προστασία των αναπτυσσόμενων χωρών κυρίως πρέπει να εργαστούμε ενεργά στις υπόλοιπες ουσίες.

  Erika Mann, συντάκτρια της γνωμοδότησης της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας. − (DE) Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον εισηγητή και την Επιτροπή, καθώς και το Συμβούλιο φυσικά. Έχουμε μπροστά μας μια πολύ καλή έκθεση. Εμείς στην Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας δώσαμε μεγάλη προτεραιότητα στην επίτευξη ενός πρακτικού κανονισμού που θα ελέγχει τις διεθνείς εισαγωγές και εξαγωγές επικίνδυνων χημικών με εύλογο και λογικό τρόπο και που θα είναι επαρκώς συνεκτικός ώστε οι χώρες-εισαγωγείς θα μπορούν να κατανοήσουν τι προσπαθούμε να επιτύχουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό ήταν ουσιαστικά το κύριο πρόβλημα, ότι δηλαδή είχαμε συμπεριλάβει ορισμένα καλά πράγματα και κάποια επικίνδυνα πράγματα, αλλά κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει τι σήμαιναν όλα αυτά, όλα όσα αργότερα προσθέσαμε στο παράρτημα του διεθνούς καταλόγου.

Η ανά χείρας πρόταση είναι ένας καλός κανονισμός και ελπίζω ότι θα γίνει κατανοητός σε διεθνές επίπεδο, έτσι ώστε να εφαρμοστεί και σωστά. Όσα δεν είναι κατανοητά, δεν θα έχουν φυσικά νόημα. Αυτό μπορεί να είναι εξίσου επικίνδυνο: αν κάτι δεν είναι κατανοητό, τότε δεν θα είναι αποτελεσματικό ό,τι και να γίνει.

Η Επιτροπή Βιομηχανίας είναι ικανοποιημένη και θα ήθελα ιδιαιτέρως να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον εισηγητή κ. Blokland διότι διεξήγαγε τις διαπραγματεύσεις με τόση επιμονή και κοινή λογική ώστε να επιτύχουμε έναν καλό συμβιβασμό. Θα παρακαλούσα ωστόσο να μην προσπαθήσουμε να συμπληρώσουμε πάλι τον κατάλογο αμέσως αλλά να δοκιμάσουμε πρώτα αυτόν που διαθέτουμε ώστε να έχουμε κατόπιν μια νομοθεσία που θα είναι πραγματικά λειτουργική.

  Frieda Brepoels, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (NL) Κυρία Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, ο κανονισμός που έχουμε ενώπιόν μας, όπως γνωρίζετε, αφορά ένα άκρως τεχνικό ζήτημα. Γι’ αυτό, δεν προβλέφθηκε κάποια συζήτηση αρχικά, όμως τώρα, που έχουμε εντέλει την ευκαιρία να εκφράσουμε την άποψή μας, θα ήθελα να πω κάτι συνοπτικά εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE.

Χαίρομαι και εγώ που μετά από αρκετές ανεπίσημες διαβουλεύσεις με το Συμβούλιο και την Επιτροπή φτάσαμε σε συμφωνία κατά την πρώτη ανάγνωση. Αυτό ήταν πράγματι εφικτό χάρη στις προσπάθειες και την ειλικρίνεια του εισηγητή μας, ο οποίος ήταν πρόθυμος να ακούσει όλα τα μέρη. Φυσικά, ευχαριστώ επίσης την Επιτροπή και το Συμβούλιο για τη συμβολή τους.

Ο παρών κανονισμός για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές ορισμένων επικίνδυνων χημικών προϊόντων, σε συνδυασμό με τη διπλή νομική βάση –άρθρο 133 και άρθρο 175, παράγραφος 1– και αρκετές τεχνικές αλλαγές, εστιάζει πράγματι, όπως ανέφερε ήδη ο εισηγητής, στην τροποποιημένη διαδικασία για ρητή συναίνεση, η οποία περιλαμβάνεται στο άρθρο 13. Οι επίσημες συζητήσεις επικεντρώθηκαν ως επί το πλείστον σε αυτό το ζήτημα.

Πιστεύω ότι σε ορισμένες περιπτώσεις ενδείκνυται μεγαλύτερη ευελιξία όχι μόνο για την προάσπιση των εξαγωγικών συμφερόντων των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και για την εξασφάλιση του υψηλότερου επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας για όλα τα θιγόμενα μέρη. Με αυτόν τον τρόπο ορισμένες επικίνδυνες χημικές ουσίες μπορούν να εξαχθούν χωρίς ρητή συμφωνία ή συναίνεση, αλλά κάτω από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις.

Νομίζω ότι η διατύπωση στη συμφωνία εγγυάται τη διασφάλιση έως και ενίσχυση της ασφαλούς εξαγωγής ουσιών. Το τελευταίο σημείο επιτεύχθηκε μάλιστα καταργώντας μέρος από το αρχικό κείμενο της Επιτροπής. Ως σκιώδης εισηγήτρια της Ομάδας PPE-DE, είμαι επίσης βέβαιη ότι μαζί με το Συμβούλιο και την Επιτροπή φτάσαμε σε μια καλή, ισορροπημένη και εφαρμόσιμη συμβιβαστική λύση. Ελπίζω ότι οι συνάδελφοι βουλευτές θα εγκρίνουν τα πάντα αύριο.

  Gyula Hegyi, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – Κυρία Πρόεδρε, καταρχάς θα ήθελα να χαιρετίσω την έκθεση και φυσικά χαιρετίζω την εφαρμογή της σύμβασης του Ρότερνταμ, που είναι μια σημαντική διεθνής σύμβαση για την απαγόρευση διαφόρων επικίνδυνων χημικών προϊόντων.

Το θέμα δεν μου είναι άγνωστο. Εργάστηκα ως σκιώδης εισηγήτρια της Ομάδας PSE για τον περιορισμό διαφόρων χημικών προϊόντων, όπως η απαγόρευση των υπερφθοριωμένων οκτανικών σουλφονίων (PFOS) και η απαγόρευση εξαγωγών υδραργύρου, και τώρα εγώ και οι συνάδελφοί μου εργαζόμαστε πάνω στον περιορισμό του νιτρικού αμμωνίου και άλλων ουσιών. Στα ζητήματα αυτά είχαμε καλή συνεργασία με τον συνάδελφό μου κ. Blokland.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι μία απαγόρευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μερικές φορές δεν είναι αρκετή. Για παράδειγμα, το διχλωροδιφαινυλτριχλωροαιθάνιο (DDT) και το λιντάν έχουν απαγορευτεί στην ΕΕ εδώ και πολλά χρόνια, ωστόσο η παρουσία τους μπορεί ακόμα να ανιχνευτεί στο αίμα των πολιτών μας. Μετά την ευρωπαϊκή απαγόρευση ορισμένων χημικών προϊόντων, συμβαίνει συχνά αρκετές πολυεθνικές εταιρίες να παράγουν και να πωλούν τις απαγορευμένες χημικές ουσίες σε χώρες εκτός ΕΕ, ιδιαίτερα στον Τρίτο Κόσμο. Κατόπιν οι απαγορευμένες χημικές ουσίες επιστρέφουν εύκολα σε εισαγόμενα προϊόντα και είναι επίσης παρούσες ως περιβαλλοντικοί ρύποι σε ωκεανούς, θάλασσες, ποταμούς και στην ατμόσφαιρα. Η απαγόρευση εξαγωγών υδραργύρου, που υποστηρίχθηκε πλήρως από αυτό το Σώμα, μας έδειξε τη σωστή αντίδραση. Η ίδια αντιμετώπιση χρειάζεται και για άλλες επικίνδυνες χημικές ουσίες.

Υπογραμμίζω τη σημασία των διεθνών συμβάσεων για χημικές ουσίες –η Σύμβαση του Ρότερνταμ, η Σύμβαση της Στοκχόλμης και η στρατηγική προσέγγιση για τη διεθνή διαχείριση των χημικών ουσιών (SAICM)– καθώς μόνο αυτές οι πράξεις μπορούν να οδηγήσουν σε διεθνή λύση στα προβλήματα που προκαλούνται από τις χημικές ουσίες.

  Μάριος Ματσάκης, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – Κυρία Πρόεδρε, θα ήθελα να συγχαρώ και εγώ τον κ. Blokland για την εξαιρετική έκθεση και για τον αξιοθαύμαστα επιδέξιο τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε όλα τα διαδικαστικά ζητήματα που σχετίζονται με αυτήν τη σημαντική έκθεση. Επιπλέον, θα ήθελα να τον ευχαριστήσω για τον σεβασμό και την προσοχή που επέδειξε σε όλους τους σκιώδεις εισηγητές. Η πρόταση της Επιτροπής για έναν κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά τις εξαγωγές και εισαγωγές επικίνδυνων χημικών προϊόντων, βελτιωμένη με τις συμβιβαστικές κοινές τροπολογίες από όλες σχεδόν τις κοινοβουλευτικές ομάδες, θα παρουσιάσει ένα σύνολο επαρκών και άκρως απαραίτητων κανόνων που κατά πάσα πιθανότητα θα παράσχουν προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος σε υψηλό επίπεδο. Τα σοβαρά προβλήματα που προκαλούνται από αδίστακτους διεθνείς χονδρεμπόρους τοξικών ουσιών είναι πολύ γνωστά και ανησυχητικά, και ευελπιστούμε η εφαρμογή της πρότασης της Επιτροπής να συμβάλει ώστε οι αναπτυσσόμενες χώρες να εξαλείψουν τους σοβαρούς κινδύνους για την ευημερία των πολιτών τους και για το περιβάλλον μας.

Εκτός από την ουσία αυτού του νομοθετήματος, είναι επίσης αξιοσημείωτο το ότι δείχνει έως έναν βαθμό τη χρησιμότητα της απόφασης του Δικαστηρίου αναφορικά με τη δράση της Επιτροπής εναντίον του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ταυτόχρονα, εγείρει ερωτήματα ως προς το γιατί έπρεπε να πραγματοποιηθούν καταρχάς τέτοιες ενέργειες, και γιατί τα τρία βασικά θεσμικά όργανα της ΕΕ δεν μπορούν να βρουν τρόπους να συμφωνήσουν φιλικά και χωρίς να πρέπει να καταφύγουν σε δικαστικές συνεδριάσεις. Αυτές οι ενέργειες αναπόφευκτα προκάλεσαν καθυστέρηση, ήταν δαπανηρές και μπορεί να προκάλεσαν αρκετή αποφεύξιμη διαθεσμική έχθρα. Παρόλα αυτά, συνέβη και τώρα πρέπει να το αφήσουμε πίσω μας – μολονότι ίσως πρέπει να μας οδηγήσει όλους στη λήψη σοφότερων αποφάσεων στο μέλλον και στην αποφυγή δικαστικών ενεργειών όσο το δυνατόν περισσότερο.

  Carl Schlyter, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (SV) Κυρία Πρόεδρε, επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω τον Johannes Blokland για την εξαιρετική συνεργασία που είχαμε σε όλη τη διαδικασία. Έχουν περάσει δέκα χρόνια από την υπογραφή της σύμβασης του Ρότερνταμ, και αναφέρθηκε ότι έπρεπε να επιδιωχθεί προηγούμενη γραπτή έγκριση για την εξαγωγή επικίνδυνων χημικών ουσιών. Άλλωστε, δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με οποιεσδήποτε χημικές ουσίες· ο κατάλογος των χημικών ουσιών περιλαμβάνει τις πιο επικίνδυνες χημικές ουσίες στη Γη που χρησιμοποιούνται σήμερα από τον άνθρωπο. Χρειάστηκαν, λοιπόν, δέκα χρόνια. Ένας λόγος για αυτό ήταν η άκαμπτη στάση της παλιάς Επιτροπής, η οποία επέμενε ότι ήταν απλώς εμπορικό ζήτημα. Ευχαριστώ τον Σταύρο Δήμα για την εξασφάλιση μιας κατάλληλης νομικής βάσης πλέον και για το ότι μπορούν να προχωρήσουν τα πράγματα.

Ούτε ήταν πάντα εύκολες οι διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο. Συγκλονίστηκα όταν η Προεδρία πίστευε ότι θανατηφόρες χημικές ουσίες, που στην ουσία απαγορεύονται στην ΕΕ, θα μπορούσαν να εξάγονται σε άλλες χώρες για μεγάλες περιόδους χωρίς προηγούμενη συγκατάθεση. Ο λόγος για αυτό ήταν ότι το Συμβούλιο δεν ήθελε να βρεθεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία σε μειονεκτική θέση. Το πραγματικό ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τη βιομηχανία μας, ωστόσο, θα προέκυπτε, εάν αναγκαζόταν να θέσει σε κίνδυνο την υγεία, το περιβάλλον και το διεθνές δίκαιο, προκειμένου να επιβιώσει. Είναι παράλογο να ισχυριζόμαστε ότι πρέπει να παραβιάσουμε διεθνείς συμβάσεις απλώς επειδή κάποιοι άλλοι δεν συμμορφώνονται με κανόνες και πρότυπα. Με αυτό το σκεπτικό, η ΕΕ θα έπρεπε να εξάγει παράνομα ναρκωτικά, επειδή σε αντίθετη περίπτωση θα το κάνει η μαφία.

Χαίρομαι που στο τέλος καταφέραμε να συμφωνήσουμε και να καλύψουμε το κενό για τις μη εγκεκριμένες εξαγωγές. Πλέον έχουμε νομοθεσία που δεν καλύπτει μόνο τις χημικές ουσίες της σύμβασης, αλλά περιέχει επίσης προϋποθέσεις για άλλες χημικές ουσίες, που ελέγχονται αυστηρά στην ΕΕ. Αυτές πρέπει να αξιολογούνται με περιβαλλοντικά και υγειονομικά κριτήρια από τις αρμόδιες αρχές πριν από την εξαγωγή τους. Είναι καλό το ότι η περίοδος απαλλαγής μειώθηκε από 36 σε 12 μήνες. Είναι επίσης καλό το ότι καλύπτονται οι χημικές ουσίες που περιέχονται σε προϊόντα. Τέλος, έχουμε νομοθεσία που είναι αποδεκτή και βελτιώνει την πρόταση της Επιτροπής, αλλά θα μπορούσε να είναι ακόμα καλύτερη, εάν η δημόσια υγεία και το περιβάλλον είχαν προτεραιότητα έναντι των επιχειρηματικών συμφερόντων. Αυτό είναι, εντέλει, το μοναδικό βιώσιμο οικονομικό μοντέλο.

  Hiltrud Breyer (Verts/ALE). – (DE) Κυρία Πρόεδρε, ευχαριστώ κι εγώ τον κ. Blokland. Χαίρομαι διότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο άλλαξε πορεία και έκλεισε αυτό το μεγάλο κενό. Γνωρίζουμε ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες σημειώνονται κάθε χρόνο πάνω από 1,5 εκατομμύριο δηλητηριάσεις και σχεδόν 30 000 θάνατοι. Θα ήταν φρικτό αν είχε τεθεί σε εφαρμογή η πρόταση της Επιτροπής, καθώς αυτό θα σήμαινε την εξαγωγή επικίνδυνων χημικών προϊόντων χωρίς τη συγκατάθεση των χωρών εισαγωγής εφόσον δεν εδίδετο απάντηση εντός 90 ημερών.

Θα είχαμε επίσης μια πολύ αμφισβητήσιμη ερμηνεία της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας, αν συνεχίζαμε να εξάγουμε όταν από τη μια θέτουμε νέα ορόσημα για την ασφάλεια με τη νέα πιστοποίηση φυτοφαρμάκων, ενώ από την άλλη κάνουμε ακριβώς το εντελώς αντίθετο με τις εξαγωγές μας. Η ΕΕ δεν πρέπει απλώς να διασφαλίσει ένα υψηλό επίπεδο προστασίας για τον εαυτό της, αλλά να υποστηρίζει το ίδιο και για τον υπόλοιπο κόσμο, και αυτή η παράδοξη χαλάρωση των κανόνων για τις εξαγωγές δεν θα ενίσχυε σε καμία περίπτωση την αξιοπιστία της ΕΕ.

Επιπλέον, χρειαζόμαστε μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με τις εξαγωγές χημικών και φυτοφαρμάκων. Πρέπει να υπάρχει ένα καλύτερο σύστημα για την κοινοποίηση των ποσοτήτων των προϊόντων που εξάγονται από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Πρόκειται εξάλλου για την κυκλοφορία αγαθών που υπόκεινται σε περιορισμούς και απαγορεύσεις και εμείς στα κράτη μέλη χρειαζόμαστε μέγιστη διαφάνεια σε αυτόν τον τομέα. Ως εκ τούτου χρειαζόμαστε περισσότερη ενημέρωση για τις ποσότητες και για τα κράτη μέλη από όπου προέρχονται τα υλικά.

  Avril Doyle (PPE-DE). – Κυρία Πρόεδρε, δεδομένου ότι είμαστε νέοι σε αυτήν τη διαδικασία –και, κοιτώντας τριγύρω, όλοι όσοι είναι παρόντες έχουν μιλήσει– σημαίνει μήπως αυτό ότι μπορώ να έχω πέντε λεπτά μόνο εγώ; Υποθέτω ότι μπορώ να έχω τουλάχιστον δύο που ήταν ο χρόνος που αφαιρέθηκε από την πλευρά μας για να επιτραπεί η διαδικασία εκτάκτων παρεμβάσεων. Είναι ένα ζήτημα που πρέπει να διευκρινίσουμε.

Υποστηρίζω τους συναδέλφους σε αυτόν τον σημαντικό κανονισμό, ο οποίος κάνει το δεύτερο ταξίδι του μέσα από τις επιτροπές και αυτά τα Σώματα, εξαιτίας μιας απόφασης του Δικαστηρίου πριν από 12 μήνες, που θα έπρεπε αρχικά να είναι μία διπλή νομική βάση.

Το βασικό σημείο για το οποίο θα ήθελα να μιλήσω στο πλαίσιο της διαδικασίας εκτάκτων παρεμβάσεων είναι η γενική ανησυχία μου για τις νομικές βάσεις και τη φασαρία στην οποία μπήκαμε εδώ, όχι μόνο με αυτό το νομοθέτημα, αλλά και με άλλα. Πολύς χρόνος δαπανήθηκε σε επίπεδο επιτροπής αλλά και Ολομέλειας για τη συζήτηση τροπολογιών σχετικά με τις μονές έναντι των διπλών νομικών βάσεων και τις διαφορετικές απόψεις.

Πιστεύω ότι είναι καιρός αυτό το Κοινοβούλιο να προβεί σε εκτίμηση ακριβώς των διαδικασιών στις οποίες καταλήγουμε –διαφορετικές νομικές βάσεις– επειδή συχνά οι διπλές νομικές βάσεις προτείνονται σε εμάς ή προτείνονται στο Συμβούλιο, το οποίο στρέφεται κατόπιν σε εμάς, πριν φτάσουμε σε μία κοινή θέση για αυτό που θα αποκαλούσα κακότεχνους νομοθετικούς λόγους, διότι όσο μεγαλώνει η ΕΕ –27 κράτη μέλη σήμερα και μεγαλώνουμε, και το χαιρετίζω αυτό– τόσο πιο δύσκολο είναι να είμαστε νοικοκυρεμένοι στη νομοθεσία μας. Πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα το τι κάνουμε σε αυτόν τον τομέα. Συνεπώς, είναι ενδιαφέρον το ότι εδώ ισχύει το αντίστροφο. Μάλιστα, το Δικαστήριο ανέφερε ότι χρειαζόμαστε μία διπλή νομική βάση σε αυτόν τον συγκεκριμένο τομέα και όχι μία μοναδική νομική βάση, που κανονικά κάνει τη ζωή πολύ ευκολότερη –εάν μπορέσουμε να παραμείνουμε σε μία μοναδική νομική βάση– επειδή πολύ συχνά οι διπλές νομικές βάσεις έχουν λειτουργήσει ως χάρτες των νομικών.

Αναρωτιέμαι εάν ο Επίτροπος θα μπορούσε να επισημάνει ποια ακριβώς ήταν η δυσκολία στο Δικαστήριο αναφορικά με τη μοναδική νομική βάση, ποιος την αποδέχτηκε, και εάν θα μπορούσε να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το γιατί το ίδιο το Δικαστήριο αποφάσισε, εάν θέλετε, για μια διπλή νομική βάση. Μας έδωσαν τον χρόνο να περάσουμε την ίδια διαδικασία ξανά και διατήρησαν τα αποτελέσματα του κανονισμού μέχρι να τον επανεγκρίνουμε, όπως ήταν, και χαιρετίζω ιδιαιτέρως το γεγονός ότι φαίνεται πως θα έχουμε μία συμφωνία στην πρώτη ανάγνωση λόγω της όλης συνεργασίας από όλες τις πλευρές. Οι απόψεις του Επιτρόπου πάνω σε αυτό καθώς και σε ολόκληρη τη σειρά της νομικής βάσης που μας έφερε εδώ για δεύτερη φορά θα ήταν λίαν ευπρόσδεκτη.

  Πρόεδρος. − Σας παραχώρησα περισσότερο χρόνο, όπως έκανα και με άλλους, δεδομένου ότι τα πέντε λεπτά δεν αποτελούσαν υπερβολή, καθώς δεν υπάρχουν πολλοί βουλευτές παρόντες, αλλά μόνο αυτήν τη φορά.

  Σταύρος Δήμας, Επιτροπή. − Κυρία Πρόεδρε, ευχαριστώ όλους τους ομιλητές για τις θετικές παρεμβάσεις τους.

Αναγνωρίζω πλήρως και συμμερίζομαι την επιδίωξη του Κοινοβουλίου για μια υψηλού επιπέδου προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα σε όσες χώρες δεν διαθέτουν την αναγκαία υποδομή και ικανότητα να διαχειρίζονται σωστά τις επικίνδυνες χημικές ουσίες.

Συντάσσομαι, επίσης, πλήρως με την άποψη ότι η Ευρωπαϊκή Κοινότητα θα πρέπει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη θέσπιση κοινοτικού νομικού πλαισίου, το οποίο θα διασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας. Σε πολλά σημεία ο κανονισμός δεν περιορίζεται στις διατάξεις της Σύμβασης του Ρότερνταμ, αλλά θεσπίζει προϋποθέσεις εφαρμογής που προσφέρουν υψηλό επίπεδο προστασίας για όλες τις χώρες του κόσμου και όχι μόνο για τα μέρη της Σύμβασης.

Είμαι πεπεισμένος ότι το παράδειγμα αυτό θα ενθαρρύνει και άλλες χώρες να ακολουθήσουν και να προσχωρήσουν στη Σύμβαση. Η Επιτροπή θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια να στηρίξει τη Σύμβαση του Ρότερνταμ, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί.

Ανταποκρινόμενοι στις ανησυχίες σχετικά με το αρσενικό και τον υδράργυρο, η Επιτροπή θα ήθελε να τονίσει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 22, παράγραφος 3 του Κανονισμού 304 του 2003, αν το μεταλλικό αρσενικό απαγορευθεί ή υπαχθεί σε αυστηρό περιορισμό στην Κοινότητα, τότε θα κατατεθεί πρόταση για την προσαρμογή του σχετικού παραρτήματος. Επί πλέον, υπενθυμίζει ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο σχετικά με πρόταση για απαγόρευση των εξαγωγών υδραργύρου σε χώρες εκτός της Κοινότητας, απαγόρευση η οποία, εφόσον ισχύσει, υπερκαλύπτει την απαίτηση συγκατάθεσης που επιβάλλουν η Σύμβαση του Ρότερνταμ και ο κοινοτικός κανονισμός εφαρμογής της.

Για άλλη μια φορά ευχαριστώ τον εισηγητή και τους σκιώδεις εισηγητές για τις προσπάθειες που κατέβαλαν και το εξαίρετο έργο τους, ιδιαίτερα δε τον κ. Blokland. Η Επιτροπή είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων και θεωρεί αποδεκτές όλες τις προτεινόμενες συμβιβαστικές τροπολογίες.

Σχετικά με τη διπλή νομική βάση, πράγματι, θα ήταν πολύ ευκολότερο και απλούστερο εάν έχουμε μία μόνο νομική βάση, αλλά γνωρίζετε το πρόβλημα το οποίο δημιουργείται σε πολλές περιπτώσεις, εδώ έχουμε –εάν θυμάμαι καλά-τα άρθρα 133 με 175 σε άλλες περιπτώσεις -τις πιο πολλές- έχουμε τα άρθρα 95 με 175. Βεβαίως, πάντοτε εμείς όταν προτείνουμε μια νομική βάση, στηριζόμαστε στη γνωμοδότηση της Νομικής μας Υπηρεσίας. Εδώ, προδήλως, είχαμε –όπως είπα προηγουμένως– το θέμα του εμπορίου και του περιβάλλοντος και αυτό προκάλεσε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετικά με τη διπλή νομική βάση.

  Johannes Blokland, εισηγητής. − (NL) Κυρία Πρόεδρε, η κ. Doyle και ο κ. Ματσάκης έθιξαν το πρόβλημα της νομικής βάσης, ενώ το ίδιο έκανε και ο Επίτροπος Δήμας, τον οποίο θέλω επίσης να ευχαριστήσω θερμά για την απάντησή του.

Το πρόβλημα, όταν ήμουν εισηγητής, ήταν πράγματι ότι ο Πρόεδρος του Συμβουλίου ήρθε να με δει λέγοντάς μου: «Εμείς στο Συμβούλιο συμφωνούμε ομόφωνα στο ότι έχουμε σοβαρά προβλήματα με το “εμπόριο” ως νομική βάση· θέλουμε να συμβουλευτούμε τη νομική υπηρεσία μας και να το κάνουμε “περιβάλλον”».

Το Κοινοβούλιο συμβουλεύτηκε τη δική του νομική υπηρεσία, και η τελευταία ήταν απολύτως βέβαιη ότι η νομική βάση δεν πρέπει να είναι «εμπόριο», αλλά πρέπει να είναι «περιβάλλον». Πάνω σε αυτήν τη βάση φτάσαμε κατόπιν σε αυτό το συμπέρασμα, σχεδόν ομόφωνα, τουλάχιστον στο Συμβούλιο.

Στην πραγματικότητα, θα ήταν καλύτερα εάν δεν είχαμε πάει αυτό το πρόβλημα στο Δικαστήριο, αλλά είχαμε ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τον Επίτροπο, τον Πρόεδρο του Συμβουλίου και το Κοινοβούλιο, προκειμένου να βρεθεί μία πολιτική λύση σε αυτό το πρόβλημα. Τι έγινε τότε; Ναι, ευτυχώς τέθηκε σε ισχύ ο κανονισμός. Είχε αποτέλεσμα: το Συμβούλιο χειρίστηκε το θέμα ως επείγον, το ίδιο και το Κοινοβούλιο. Παρόλα αυτά, υπήρξε υπερβολική συζήτηση και στο τέλος αυτό οδήγησε όλους να κάνουν λάθος: η Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.

Το Δικαστήριο ανακοίνωσε μια σολομώντεια λύση και είπε: διπλή νομική βάση, ενώ το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο υπέθεταν ότι δεν μπορούσε να γίνει αυτό, ότι ήταν αδύνατον. Σε μία κατάσταση όπως αυτή, καταλήγουμε στη θέση να κάνουμε όλοι λάθος, ότι έχει στοιχίσει χρόνια καθυστέρησης, αν και ευτυχώς όχι σε βάρος των αναπτυσσόμενων χωρών, καθώς το έργο προχωρούσε έτσι κι αλλιώς.

Σε κάθε περίπτωση, ξοδέψαμε πολύ χρόνο σε αυτό. Νομίζω ότι πρέπει να δράσουμε μαζί για να αποτρέψουμε αυτά τα προβλήματα στο μέλλον. Όταν ο Επίτροπος Δήμας είχε την προπαρασκευαστική συνέντευξή του με την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, επίσης του θέσαμε αυτό το πρόβλημα.

Θέσαμε επίσης το πρόβλημα στις τρεις ακροάσεις με τον Επίτροπο Verheugen και τον Πρόεδρο της Επιτροπής, κ. Barroso. Σχηματίσαμε τότε τη θετική εντύπωση ότι δεν ήταν τόσο πολύ απόφαση της Επιτροπής να πάει στο Δικαστήριο, αλλά της νομικής υπηρεσίας. Νομίζω ότι από εδώ και πέρα η επίλυση αυτού του προβλήματος δεν πρέπει να ανατεθεί στους δικηγόρους, αλλά στους πολιτικούς.

  Πρόεδρος. − Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142)

  Daciana Octavia Sârbu (PSE), γραπτώς. – (RO) Η πρόταση κανονισμού αναφορικά με τις εξαγωγές και εισαγωγές επικίνδυνων χημικών προϊόντων αποτελεί βελτίωση στη χρήση χημικών ουσιών, ως προς το ότι προστατεύονται πιο αποτελεσματικά η υγεία του πληθυσμού και το περιβάλλον. Στόχος του κανονισμού είναι να ενθαρρύνει την κοινή ευθύνη εξαγωγέων και εισαγωγέων και να τους στηρίξει στην προσπάθεια συνεργασίας τους, ώστε να εξασφαλίσει έλεγχο στη διεθνή κυκλοφορία επικίνδυνων χημικών ουσιών. Ο νέος κανονισμός τροποποιεί τον ορισμό του εξαγωγέα, προκειμένου να συμπεριλάβει πρόσωπα που εξάγουν τέτοιες επικίνδυνες χημικές ουσίες από την ΕΕ, αλλά δεν είναι κάτοικοι της ΕΕ, εξασφαλίζοντας έτσι αποτελεσματικό έλεγχο και εποπτεία της κυκλοφορίας επικίνδυνων χημικών ουσιών.

Η διαδικασία συναίνεσης μετά από ενημέρωση (ΣΜΕ), σύμφωνα με την οποία ορισμένες χημικές ουσίες χρειάζονται ρητή έγκριση από τη χώρα εισαγωγής επίσης βοηθά τις χώρες ανταλλαγής να αποκτούν ακριβέστερη ενημέρωση αναφορικά με τις επικίνδυνες χημικές ουσίες που απαγορεύονται για περιβαλλοντικούς και λόγους δημόσιας υγείας, που μπορεί να διέλθουν από τις χώρες εισαγωγής. Παρόλα αυτά, η διαδικασία συναίνεσης μετά από ενημέρωση δεν αποτελεί υποκατάστατο για τους αποτελεσματικούς και συνεχείς συνοριακούς ελέγχους, και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργάζονται, προκειμένου να διασφαλίζεται η αποτελεσματική διαχείριση της κυκλοφορίας αυτών των επικίνδυνων υλικών στην επικράτειά τους.

  Richard Seeber (PPE-DE), γραπτώς. – (DE) Ο νέος κανονισμός σχετικά με τις εισαγωγές ορισμένων επικίνδυνων χημικών προϊόντων και φυτοφαρμάκων περιλαμβάνει τώρα μια σειρά εύλογων τεχνικών τροποποιήσεων. Στο παρελθόν, το διεθνές εμπόριο σε αυτόν τον τομέα σταματούσε πάντα εξαιτίας διοικητικών εμποδίων. Αυτό οφειλόταν κυρίως στο γεγονός ότι η χώρα εισαγωγής έπρεπε να δώσει τη «ρητή συγκατάθεσή» της πριν αποσταλούν τα υλικά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αυτή συγκατάθεση είναι οπωσδήποτε απαραίτητη όταν πρόκειται για δυνάμει επικίνδυνες ουσίες και γι’ αυτόν τον λόγο είναι μια απαίτηση που πρέπει να διατηρηθεί.

Εξάλλου, η αρχή της επικουρικότητας είναι ένας από τους θεμελιώδεις πυλώνες της Ένωσης και είναι σημαντικό τα ίδια τα κράτη μέλη να μπορούν και στο μέλλον να αποφασίζουν ποιες δυνάμει επικίνδυνες ουσίες θα μπορούν να διέρχονται τα σύνορά τους.

Ωστόσο, από την πλευρά του ελεύθερου εμπορίου, πρέπει να διατηρήσουμε έναν βαθμό ευελιξίας σε αυτόν τον τομέα. Το μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών καθιστά επίσης ευκολότερη την αποτροπή εκμετάλλευσης των χωρών, των οποίων τα συστήματα ελέγχου των εισαγωγών δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς, από εξαγωγείς, των οποίων οι δραστηριότητες δεν παρακολουθούνται αποτελεσματικά. Ο σημερινός συμβιβασμός λαμβάνει υπόψη αυτούς τους προβληματισμούς και όχι μόνο διασφαλίζει την υπεύθυνη αντιμετώπιση των δυνάμει επικίνδυνων χημικών προϊόντων αλλά και παρέχει το απαραίτητο περιθώριο ελιγμών προκειμένου να διατηρηθεί και στο μέλλον η ομαλή διεθνής ανταλλαγή προϊόντων.