Volledig verslag van de vergaderingen

Woensdag 16 januari 2008 - Straatsburg

10. Situatie in Pakistan naar aanleiding van de moord op Benazir Bhutto (debat)

  De Voorzitter . − Aan de orde zijn de verklaringen van de Raad en de Commissie over de situatie in Pakistan na de moord op Benazir Bhutto.

  Janez Lenarčič, fungerend voorzitter van de Raad. − (SL) De moord op de voormalige premier en belangrijkste oppositieleidster Benazir Bhutto heeft de reeds ingewikkelde verhoudingen voor de verkiezingen in Pakistan nog bemoeilijkt. Daarnaast heeft de moord uiteraard een erg negatieve invloed op de procedure van de geleidelijke overgang naar een meer democratisch systeem in Pakistan. De vermoorde Benazir Bhutto was vast en zeker een van diegenen die zouden kunnen bijdragen tot vooruitgang op het vlak van economische ontwikkeling, vermindering van corruptie en meer mediavrijheid.

Van bij de afkondiging van de noodtoestand op 3 november van vorig jaar hebben we als Europese Unie, ook binnen het Europees Parlement, de behoefte aan stabiliteit beklemtoond en tot verzoening en het opnieuw instellen van de democratie opgeroepen. Stabiliteit in Pakistan is voor ons ongetwijfeld van strategisch belang. Dat betekent dat we de strijd van de Pakistaanse gematigde meerderheid in hun conflict tegen de gewelddadige en extremistische minderheid steunen.

Onze belangen, de belangen van de Europese Unie in Pakistan, hangen ook nauw samen met onze prioritaire opdrachten in Afghanistan en in de ruimere regio. Ze staan in verband met onze strijd tegen het terrorisme, met onze strijd tegen het verspreiden van massavernietigingswapens, met onze strijd voor het respect voor de mensenrechten, en dat alles hebben we in onze mededelingen aan de Pakistaanse autoriteiten herhaaldelijk benadrukt.

President Musharraf komt waarschijnlijk volgende week naar Brussel. Dat is een unieke gelegenheid om onze boodschap door te geven. We hebben eveneens contact met andere hoofdrolspelers in Pakistan, ook met onze internationale partners.

De belangrijkste boodschap van de Raad van de Europese Unie is dan ook de volgende: de uitvoering van vrije, eerlijke verkiezingen, die voor iedereen openstaan, volgende maand in Pakistan is van doorslaggevend belang. De Pakistaanse regering moet zich inzetten om de gepaste politieke situatie en veiligheidsomstandigheden te garanderen opdat dergelijke verkiezingen kunnen plaatsvinden. Bovendien zouden alle partijen het besluit van de verkiezingscommissie moeten respecteren, namelijk dat de verkiezingen op 18 februari met waardigheid en gereserveerdheid plaatsvinden.

We nodigen de Pakistaanse autoriteiten ook uit om de langere periode tot de verkiezingen te benutten om de situatie bij de verkiezingen overeenkomstig de internationale normen te verbeteren. Ze zouden vooral alles in het werk moeten stellen om verkiezingsbedrog en intimidatie te voorkomen, om de transparantie voor het vrije handelen van de media te garanderen en om politieke gevangenen vrij te laten. Dat alles zou bijdragen tot een democratisch en overzichtelijk verkiezingsproces onder de gepaste veiligheidsvoorwaarden. Zoals u weet, zal de Europese Unie een volledige verkiezingswaarnemingsmissie naar Pakistan sturen. We hopen dat de verkiezingen op internationaal niveau volledig zullen worden gevolgd.

Tijdens de eerste zitting van de Raad algemene zaken en externe betrekkingen op het einde van deze maand zullen de ministers van Buitenlandse zaken de toestand in Pakistan diepgaand behandelen en het hebben over de mogelijkheden waarmee de EU kan bijdragen tot een succesvolle voortzetting en versterking van de democratische processen in dat land.

  Benita Ferrero-Waldner, lid van de Commissie. − (EN) Mevrouw de Voorzitter, de moord op Benazir Bhutto is niets minder dan een nationale ramp en was voor ons allen een schok. Mevrouw Bhutto was voor ons allen een symbool van een gematigd en liberaal Pakistan. Ze genoot de steun van het volk en had de moed tegen extremisme en terrorisme op te komen. Jammer genoeg was het misschien die moed die haar uiteindelijk het leven kostte. Haar dood is een verlies voor de miljoenen Pakistanen die hoopten dat zij democratie en een betere toekomst zou brengen. Haar dood is ook een verlies voor Europa en de wereld.

Het is betreurenswaardig dat verontrustend nieuws uit Pakistan gewoon is geworden. Er gaat nauwelijks een week voorbij zonder grote terroristische aanslag. In de laatste zes maanden zijn ongeveer 700 Pakistanen door zelfmoordterroristen gedood. Ik denk dat wij van de dood van mevrouw Bhutto kunnen leren dat Pakistan behoefte heeft aan een functionerende democratie, de rechtstaat en een sterke burgermaatschappij om de toenemende uitdagingen in dat land het hoofd te bieden.

U herinnert zich dat in het land op 3 november de noodtoestand is uitgeroepen. Uiteraard is daardoor het vertrouwen in het democratische proces voor de parlementsverkiezingen sterk ondermijnd. De noodtoestand werd op 15 december opgeheven, maar pas nadat aan de media nieuwe beperkingen waren opgelegd en de meeste hoge magistraten van de rechterlijke macht waren vervangen.. Een aantal rechters en advocaten zit nog steeds in de gevangenis. Ze moeten onverwijld worden vrijgelaten.

De uitbarsting van woede na de dood van mevrouw Bhutto heeft geleid tot ongeregeldheden en tot de beslissing de verkiezingen van acht januari tot achttien februari uit te stellen. Die verkiezingen moeten zonder uitstel plaatsvinden zoals gepland. Pakistan moet vooruitgaan. De weg voorwaarts is het organiseren van democratische en transparante verkiezingen die leiden tot een ruim en geloofwaardig volksmandaat voor nieuwe regeringen op federaal en provinciaal niveau. Wij moeten president Musharraf deze boodschap overbrengen wanneer hij volgende week Europa bezoekt.

Sommigen trachten politieke munt te slaan uit de moord op mevrouw Bhutto. Laten wij niet vergeten dat het uiteindelijk extremistische krachten zijn die Pakistan willen destabiliseren en die voor deze verachtelijke daad verantwoordelijk zijn. Ze mogen daar niet in slagen. Een geloofwaardig onderzoek naar de moord kan de gemoederen helpen bedaren, maar alleen als iedereen zijn verstand gebruikt. Scotland Yard verricht op dat gebied lovenswaardig werk.

President Musharraf had het over de behoefte aan nationale verzoening toen hij de natie op 2 januari toesprak. Ik denk dat hij gelijk heeft. De oppositie moet bij de aanpak van de huidige situatie worden betrokken. Belangrijk is dat alle grote oppositiepartijen aan de komende verkiezingen zullen deelnemen. Jammer genoeg heeft Pakistan echter een geschiedenis van gebrek aan vertrouwen in verkiezingsuitslagen. Dat kan tot verdere politieke polarisatie leiden. Nationale verzoening wordt uiteraard waarschijnlijker indien president Musharraf en de relevante autoriteiten doen wat nodig is om deze verkiezingen op eerlijke en transparante wijze te laten verlopen.

Omdat deze verkiezingen voor Pakistan en de regio zo belangrijk zijn, heb ik besloten een verkiezingswaarnemingsmissie (EOM) te sturen om aan de democratie en stabiliteit in het land bij te dragen. Als de verkiezingen, zoals oorspronkelijk gepland op acht januari plaats hadden gevonden, hadden wij slechts een beperkte waarnemingsmissie in het veld kunnen brengen. Aangezien we nu vóór de verkiezingen meer tijd hebben, heb ik in overleg met de heer Michael Gahler, hoofdwaarnemer en lid van het Parlement, besloten de missie tot een volledige verkiezingswaarnemingsmissie uit te breiden. Wij zijn ons allen zeer bewust van de belangrijke rol die deze missie de volgende weken zal spelen.

Ik ben nog steeds zeer bezorgd over de omstandigheden waarin de verkiezingen zullen plaatsvinden. Die omstandigheden kunnen leiden tot een kritisch verslag van de EOM indien niet dringend stappen worden ondernomen om die kwesties aan te pakken. Pakistan kampt met grote problemen zoals het gebrek aan vertrouwen in de verkiezingsleiding, het gebrek aan transparantie in de resultaten en het ontbreken van een doeltreffende procedure voor klachten en beroep waarin de belanghebbenden vertrouwen hebben.

Concrete stappen kunnen nog steeds worden ondernomen door de staat en de verkiezingsautoriteiten om de omstandigheden van de verkiezingen te verbeteren. Ik begrijp dat de hoofden van de EU-missie in Islamabad en de verkiezingswaarnemingsmissie ter plaatse de belangrijkste verbeteringen die nodig zijn, reeds hebben aangegeven. Wij moeten al het mogelijke doen om deze punten te beklemtonen tegenover de Pakistaanse autoriteiten en de president, die binnenkort Brussel bezoekt.

Ik maak mij ook nog steeds zorgen over de veiligheidssituatie in Pakistan, in het bijzonder na de moord op Benazir Bhutto en de recente bomaanslagen in Lahore, Karachi en de noordwestelijke provincie. Wij sporen de Pakistaanse autoriteiten aan al het mogelijke te doen om een veiliger omgeving voor de verkiezingen te creëren. Wij zullen met het oog op de inzet van EU-waarnemers die veiligheidssituatie dan nauwgezet beoordelen.

President Musharraf heeft, zoals beloofd, zijn uniform afgelegd. Ik hoop dat dit tot vooruitgang in de richting van sterkere civiele instellingen en duurzame democratie in Pakistan zal leiden. Belangrijk is ook dat Pakistan de armoede blijft bestrijden. De Commissie heeft daarom zijn ontwikkelingskredieten voor Pakistan voor de komende jaren aanzienlijk verhoogd, ook op het gebied van onderwijs. Ik blijf achter deze benadering staan. Het is ook een bijdrage aan de bestrijding van het extremisme.

  José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, namens de PPE-DE-Fractie. – (ES) Mevrouw de Voorzitter, in december hebben we reeds een debat over de toestand in Pakistan gevoerd en daarop aansluitend een resolutie aangenomen. En nu gaan we het opnieuw over dit land hebben. In de tussentijd heeft zich daar een aantal gebeurtenissen voorgedaan; de Raad en de Commissie hebben daar terecht op gewezen.

Om te beginnen de opheffing van de noodtoestand en de het daarop volgende vrijlating van althans een aantal advocaten, magistraten, rechters, journalisten en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld. Zoals de commissaris zelf zegt is nog niet iedereen vrijgelaten. En dan de moordaanslag op de voormalige premier Bhutto, een gebeurtenis die instabiliteit in dit in uiteenvallende land nog eens heeft verergerd, waardoor de verkiezingen zijn uitgesteld tot februari. Tot slot zal de president van Pakistan ons aanstaande maandag een bezoek brengen en voor de parlementaire commissie buitenlandse zaken verschijnen.

Mevrouw de Voorzitter, ik wil om te beginnen namens mijn fractie – de PPE-DE-Fractie – duidelijk maken dat wij deze verschrikkelijke terroristische aanslag ten strengste veroordelen. Die aanslag bevestigt wat de rapporteur van het zojuist besproken verslag, de heer Díaz de Mera, heeft gezegd – dat het terrorisme een verschijnsel is dat ons allemaal treft.

Vóór ik mijn interventie afsluit wil ik de Commissie en de Raad graag twee vragen stellen.

Ik ben commissaris Ferrero-Waldner erkentelijk voor het feit dat ze positief heeft gereageerd op het verzoek van het Parlement om gelet op de toestand in Pakistan een verkiezingswaarnemingsmissie naar dat land te sturen. Ze heeft zelf gezegd dat ze twijfels heeft bij de omstandigheden waaronder de verkiezingen worden gerealiseerd. Pakistan wordt beheerst door geweld, angst en instabiliteit. Gelooft u, mevrouw de commissaris, dat de omstandigheden in Pakistan – een land dat, mede omdat het als enige islamitische land over kernwapens beschikt, voor de stabiliteit van Centraal-Azië van doorslaggevend belang is – zodanig zijn dat er nu inderdaad verkiezingen kunnen worden gehouden?

Tot slot nog één vraag, mevrouw de Voorzitter. De commissaris heeft gesproken over een geloofwaardig onderzoek. Zowel de familie van mevrouw Bhutto, haar weduwnaar en haar zoon, als haar partij – de Pakistan People’s Party – hebben erop aangedrongen dat een dergelijk onderzoek door de Verenigde Naties wordt uitgevoerd. Ook het slachtoffer zelf heeft vóór haar dood in een schrijven aan de minister van buitenlandse zaken aangegeven dat dit haar wens was. Zijn de Raad en de Commissie het ermee eens dat er inderdaad een onafhankelijk onderzoek moet worden uitgevoerd om deze verschrikkelijke aanslag tot de bodem te onderzoeken?

  Robert Evans, namens de PSE-Fractie. – (EN) Mevrouw de Voorzitter, als voorzitter van de delegatie voor de betrekkingen met de Zuid-Aziatische landen sluit ik mij aan bij de veroordeling, door de Raad en de Commissie, van de moord op Benazir Bhutto. Het Parlement heeft terrorisme altijd en overal veroordeeld. Wij zullen ons blijven inzetten voor het recht van politici om hun mening te uiten en in veiligheid campagne te voeren.

Mevrouw Benazir Bhutto kende de risico’s van een terugkeer naar Pakistan. Wij kunnen haar moedig of overmoedig vinden, maar moeten haar betrokkenheid bij haar partij en haar land hoogachten. Wij, Europeanen en alle Pakistanen, te beginnen met president Musharraf, zijn het haar nagedachtenis en die van anderen die in deze verkiezingsperiode om het leven zijn gekomen, verplicht al het mogelijke te om Pakistan te steunen.

Zoals de heer Lenarčič heeft gezegd, is de voortdurende bestrijding van het terrorisme daartoe de sleutel. Wij hebben gezien dat terrorisme in Pakistan evenzeer als in Europa en de VS een bedreiging is. Mevrouw Ferrero-Waldner heeft ons eraan herinnerd dat honderden onschuldige burgers bij schietpartijen en zelfmoordaanslagen in Pakistan werden gedood. Europa moet daarom de antiterrorismeoperaties in Pakistan blijven ondersteunen.

Een aantal collega’s heeft voorgesteld Pakistan met rust te laten. Ik ben overtuigd van het tegendeel. Als 27 sterke, democratische naties moeten wij samenwerken om de economische, sociale en politieke ontwikkelingen in Pakistan te ondersteunen. Eens te meer ben ik het eens met de Raad. De vrijlating van alle overblijvende politieke gevangenen, het garanderen van vrije, eerlijke, transparante en veilige verkiezingen op 18 februari 2008 en een veilige en tevredenstellende aanloop naar die datum zullen voor dit proces van doorslaggevend belang zijn.

Naast wat de commissaris heeft gezegd, ben ik van mening dat met het oog op de verkiezingen negentig miljoen kiezers goede toegang moeten hebben tot berichtgeving over alle aspecten van het debat. Er moet dus een veiliger omgeving zijn voor de media. Pakistan is voor de media het gevaarlijkste Aziatische land: in 2007 werden minstens zes journalisten gedood, ongeveer dertig ernstig gewond, meer dan honderd gearresteerd en zeer velen lastiggevallen. Er dient een einde te komen aan de censuur van de schrijvende pers en de omroepen en aan de beperkingen op wat zij zonder inmenging van de militaire of civiele autoriteiten mogen zeggen en doen. Het verbod op de televisienieuwszender GEO News dient te worden opgeheven en de televisiezender PTV van de regering moet evenwichtiger nieuws en informatie uitzenden.

Alle maatregelen met betrekking tot de stemming zelf, de telling en de bekendmaking van de resultaten moeten openlijk en duidelijk zijn voor iedereen, in het bijzonder voor de kiezers in Pakistan. Een kenmerk van democratie is ook dat ambtsdragers een nederlaag kunnen aanvaarden en dat de eventuele politieke overgang van een regeringspartij naar een andere vlot verloopt. Dat zullen allemaal doorslaggevende factoren zijn om te bepalen of de verkiezingen werkelijk de wil weerspiegelen van het volk en of Pakistan uit de lange schaduw kan treden van de kogel van de moordenaar van 27 december 2007.

  Annemie Neyts-Uyttebroeck, namens de ALDE-Fractie. – (NL) Voorzitter, commissaris, voorzitter van de Raad, ik zou natuurlijk ook willen beginnen met mijn grote droefenis uit te spreken over de tragische dood van Benazir Bhutto. Benazir Bhutto is een laureate geweest van de prijs voor vrijheid van de Liberale Internationale. Wij hebben haar die uitgereikt, de eerste keer dat ze minister-president was.

Ja, ze is menselijk, ze was menselijk en dus was ze onvolmaakt. Wij hebben ons op een bepaald ogenblik later afgevraagd of we daar eigenlijk wel goed aan hadden gedaan. Ik heb toen die vraag voorgelegd aan Asma Jahangir, een mensenrechtenactiviste uit Pakistan, die nu belast is met een speciale opdracht namens de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Zij heeft mij gezegd dat wij daar absoluut goed aan hebben gedaan, want Benazir Bhutto is om meerdere redenen een echt voorbeeld geweest in Pakistan, zeker voor wat betreft de rol en de functie van de vrouw in de Pakistaanse samenleving.

Dat Benazir Bhutto gedood is door gewelddadige terroristen is een feit, maar wie de commanditeurs zijn van die gewelddadige terroristen blijft een open vraagstuk. Ik geloof dat er geen verzoening mogelijk is in Pakistan, indien niet een onpartijdig onderzoek duidelijkheid en klaarheid brengt in deze zaak. Of daarom moet worden ingegaan op de vraag van de familie om een VN-onderzoek, dat weet ik niet, maar er moeten in elk geval garanties voor onpartijdigheid zijn, want president Musharraf heeft niet bepaald veel blijk gegeven van groot respect voor de gerechtelijke instanties, met inbegrip van de hoogste instantie in zijn land.

Ik wil u ook zeggen dat ik berichten krijg uit Pakistan dat er dezer dagen duizenden militanten van de PPP worden opgepakt, worden gearresteerd, in staat van beschuldiging worden gesteld. Ook dit moet stoppen, wil men dat de verkiezingen in redelijke omstandigheden verlopen.

  Jean Lambert, namens de Verts/ALE-Fractie. – (EN) Mevrouw de Voorzitter, met mijn collega’s dank ik de Raad en in het bijzonder de Commissie voor de praktische stappen die werden uitgezet om het verkiezingsproces te ondersteunen en de kwaliteit en hopelijk ook het resultaat van de verkiezingen te verbeteren.

Wij zijn ook verheugd over de verbintenis tot de verdere financiering van de ontwikkeling, niet het minst van het onderwijs, omdat zoveel leden van het Parlement geloven dat investeringen op dat gebied minstens even invloedrijk zullen zijn als investeringen in wapens, die voor bepaalde externe organen bij hun steun aan Pakistan in de voorbije jaren een prioriteit lijken te zijn geweest. Wij hopen dat de internationale gemeenschap in het algemeen de inspanningen van de Europese Unie op dit gebied zullen ondersteunen.

Ook wij willen aan de familie van Benazir Bhutto en de families van alle slachtoffers van wrede aanslagen en militaire operaties ons medeleven betuigen. Wij zijn het ermee eens dat er behoefte is aan stabiliteit voor de Pakistanen zelf en, aangezien het land een kernmogendheid is, voor de internationale gemeenschap.

Ik wil mij echter aansluiten bij diegenen die hebben gezegd dat het niet voldoende is het vertrouwen van de bevolking in het verkiezingsstelsel en zijn resultaten te doen toenemen. Ook de rechterlijke macht is een wezenlijke democratische instelling. Ze moet functioneel en onafhankelijk zijn. De burgers moeten ervan overtuigd zijn dat ze een eerlijk proces zullen krijgen, dat ze niet zonder aanklacht zullen worden opgesloten, dat geheime gevangenissen worden afgeschaft en dat na de verkiezingen de regering zich ertoe verbindt het onderzoek naar de verdwijningen in het land voort te zetten.

Wij zijn het erover eens dat persvrijheid uitermate belangrijk is. Wij verzoeken onze lidstaten echter uitleveringen aan Pakistan niet meer in overweging te nemen tot wij ervan overtuigd zijn dat er een eerlijke en onafhankelijke rechterlijke macht is.

  Philip Claeys (NI) . – (NL) Voorzitter, de moord op Benazir Bhutto is een drama voor Pakistan en toont de enormiteit van de problemen aan waarmee Pakistan wordt geconfronteerd. Het gaat om een land met 165 miljoen inwoners, het gaat om een land dat atoomwapens bezit en dat in een strijd verwikkeld is met terreurorganisaties zoals Al-Qaeda en de Taliban. Het is natuurlijk van het grootste belang dat er zo snel mogelijk politieke stabiliteit komt in Pakistan en dat president Musharraf daar op dit moment een belangrijke rol in moet spelen.

Toch moeten we niet blind blijven voor de vele belangrijke tekortkomingen in het beleid van Musharraf. Er is bijvoorbeeld een veel te lakse aanpak geweest van het terrorismeprobleem. In grote delen van het grensgebied met Afghanistan bijvoorbeeld hebben de Taliban en Al-Qaeda vrij spel, en daar wordt veel te weinig aan gedaan. Musharraf heeft met de afkondiging van de noodtoestand op 3 november ook aangetoond dat hij het niet zo nauw neemt met de democratie.

Bovendien waren er ook al onrustwekkende vingers in zijn richting na de eerste aanslag op Benazir Bhutto op 18 oktober. Hetzelfde is gebeurd na de effectieve moord op Benazir Bhutto. Er moet zo snel mogelijk duidelijkheid komen over zijn mogelijke rol hierin, want als dat niet gebeurt, verdwijnt het vertrouwen van de publieke opinie in de overheid en dat kan alleen maar in het voordeel van de moslimextremisten spelen.

  Charles Tannock (PPE-DE) . – (EN) Mevrouw de Voorzitter, in The Economist stond onlangs dat Pakistan ‘s werelds gevaarlijkste kernmogendheid is. Jammer genoeg is president Musharrafs verbintenis tot de volledige uitroeiing van islamistische terreur mijns inziens nooit meer dan lauw geweest. Ook zijn controle over de ISI of inlichtingendiensten, die naar verluidt met de islamisten heulen, is zwak. Daarbij komen de zeer gevoelige problemen van Kashmir, het Baluchi-separatisme, de activiteiten van Al Qaeda en de Taliban in de noordwestelijke provincie en stammengebieden die de NAVO in Afghanistan schade berokkenen. Het resultaat is een land op het punt van implosie.

Zoals de terugkeer van Benazir Bhutto naar Pakistan het land een zweempje hoop bood, zo heeft haar dood, waarvan de daders moeten worden opgespoord en gestraft, het land op de rand van een catastrofe gebracht. Een terugkeer naar de democratie is moeilijker dan ooit. In de EU en de VS wordt aangenomen dat de heer Musharraf, ondanks zijn autocratische trekjes, de veiligste keuze is in de bestrijding van terrorisme.

De Pakistaanse ervaringen met democratie in de voorbije zestig jaar waren moeizaam. Het is misschien tijd om de hoop te laten varen dat een meerpartijendemocratie in westerse stijl in Pakistan kan worden verwezenlijkt. Het land werd altijd door een kleine elite gedomineerd. Het heeft meer gemeen met een feodale erfelijke monarchie. Dat feit wordt onderstreept door de onmiddellijke verheffing van de negentienjarige zoon van Benazir Bhutto tot leider van de Pakistaanse Volkspartij, die het in de aanstaande verkiezingen op 18 februari ongetwijfeld zeer goed zal doen.

De schijnbare keuze voor het Westen tussen Pakistan en India is een valse tweedeling. Het is een overblijfsel van de koude oorlog. Als strategische bondgenoot is India de beste hoop voor vooruitgang, welvaart, vrede en stabiliteit in Zuid-Azië. De waarden van India zijn de waarden van de EU – seculiere democratie, mensenrechten en de rechtstaat. Laten wij beginnen met het ondersteunen van diegenen die onze waarden delen, alvorens te trachten wie dat niet doet, te overtuigen.

  Marianne Mikko (PSE) . – (ET) Dames en heren, de delegatie voor Zuid-Azië van het Europees Parlement heeft de Pakistaanse regering al in november gewaarschuwd voor de zwakke punten in de veiligheidsmaatregelen rond Benazir Bhutto. Helaas bleek onze angst voor een terroristische aanslag gegrond. Benazir Bhutto zal een heldin blijven voor zowel het Pakistaanse volk als de internationale gemeenschap. Haar afwezigheid te midden van de kandidaten zet vraagtekens bij de rechtmatigheid van de komende verkiezingen.

De crisis in Pakistan is ook een gelegenheid om het land te leiden op weg naar democratie. Het Pakistaanse volk heeft generaal Musharraf niet tot president gekozen. Toch heeft hij nu de mogelijkheid om te kiezen of hij de geschiedenis wil ingaan als militair dictator of als democratisch president.

Als staatsman moet de heer Musharraf beslist begrijpen dat democratie de winnaar moet zijn bij verkiezingen, zelfs wanneer hij zelf macht kwijtraakt. En wij zullen dit de heer Musharraf zelf willen vragen tijdens een bijeenkomst van het Internationaal Comité, volgende week in Brussel.

Wij in de Europese Unie moeten volharden in onze dialoog met Pakistan. Dat is precies waarom, zoals het comité terecht heeft gezegd, we onze eigen waarnemers naar de verkiezingen van 18 februari moeten sturen. Gebeurtenissen in Pakistan moeten geen zaken voor alleen de Verenigde Staten zijn.

Een transparant internationaal onderzoek naar de moord op mevrouw Bhutto, het volledige herstel van de persvrijheid en vrije en eerlijke verkiezingen in Pakistan zijn ook een essentieel punt voor de Europese Unie. We zullen onze doelen niet bereiken door vanaf de zijlijn te blijven toekijken. We kunnen niet anders dan een actief beleid na te streven in de betrekkingen met Pakistan.

  Eija-Riitta Korhola (PPE-DE) . – (EN) Mevrouw de Voorzitter, ik ben het geheel met de verklaringen van mijn collega’s eens. Ik wil echter nog iets meer zeggen over de persoon in plaats van over de situatie. Er is een Fins gezegde dat oorlog niet van één man afhangt. Dat is misschien juist, maar het is heel goed mogelijk dat de oorlog tussen democratie en extremisme afhangt van één vrouw.

Ik denk terug aan mevrouw Benazir Bhutto, de voormalige, nu vermoorde premier van Pakistan. Ik had het genoegen haar te ontmoeten en met haar samen te werken. Ik was zeer onder de indruk van haar warmte, intelligentie en moed. Ik ben trots haar een vriendin en politieke bondgenoot te kunnen noemen. Nu is zoveel over haar gezegd en geschreven dat wij ons de vraag kunnen stellen wat er nog meer te zeggen is. Ik denk iets te kunnen delen dat u misschien nog niet weet. Haar laatste grote project met betrekking tot democratie, mensenrechten en vrouwenrechten was de instelling van een organisatie, genaamd Moslimvrouwen voor Democratie en mensenrechten. Samen met andere moedige vrouwen zoals mevrouw Asma Jehangir uit Pakistan en doctor Shrin Ebadi uit Iran creëerde zij een organisatie om moslimvrouwen in de gehele wereld aan te moedigen om op te komen voor de rechten die de Koran volgens Benazir Bhutto aan vrouwen geeft, maar die eeuwenlang zijn ontkend.

Ze werd in mei 2007 door ‘s werelds meest vooraanstaande vrouwelijke islamitische democratie-activisten gekozen als eerste voorzitster van die organisatie. Mevrouw Benazir Bhutto wilde dat de organisatie moslimvrouwen bemoedigde, juridisch advies en praktische hulp verstrekte en hen vooral hielp een netwerk uit te bouwen van moslimvrouwen in de gehele wereld. Zo moest een wereld van vrede tot stand komen, waar verschillende religies in vrede en met wederzijds respect samenleven. Ze zei dat ze een Pakistan wou bouwen waar een jood naar de synagoge kan gaan, een christen naar de kerk en een moslim naar de moskee, en dat zonder bang te zijn.’ Haar droom was dat de nieuwe organisatie dit in de hele wereld, in het Westen en in de islamitische wereld kon helpen verwezenlijken. Ik denk dat wij de nagedachtenis van deze dappere vrouw het beste kunnen eren door de organisatie die zij heeft opgericht, als een teken van hoop te ondersteunen.

VOORZITTER: MANUEL ANTÓNIO DOS SANTOS
Ondervoorzitter

  Jo Leinen (PSE) . – (DE) Mijnheer de Voorzitter, Benazir Bhutto zou tegen haar zoon hebben gezegd: de realisatie van de democratie in Pakistan is onze wraak op het militaire gezag. Dames en heren, laten we ervoor zorgen dat de uiterste wilsbeschikking van Benazir Bhutto niet alleen een opdracht aan haar zoon is, maar aan ons allemaal en aan de internationale gemeenschap om te verzekeren dat de voorwaarden voor democratie in Pakistan worden geschapen en dat wij helpen om ze te scheppen.

De situatie daar is niet goed, dat hebben veel sprekers al gezegd. En de wijze waarop is omgegaan met deze aanslag op Benazir Bhutto, is gewoonweg beangstigend. Ik zou ook willen vragen dat wij ervoor zorgen dat er een internationaal onderzoek komt naar deze moordaanslag. Scotland Yard verricht misschien al wat voorwerk, maar ik denk dat het goed is als dit onderzoek zou plaatsvinden in opdracht van de VN.

Mevrouw de commissaris, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, u hebt gezegd dat stabiliteit in Pakistan in ons belang is. Dat klopt, maar we kijken zoals altijd alleen naar de terroristische minderheid. Wanneer u in Pakistan bent, zult u horen dat het militaire systeem instabiliteit creëert en president Musharraf levert een belangrijke bijdrage aan de verslechtering van de situatie.

Vorig jaar was hij hier in het Parlement. We hebben hem alle punten van kritiek verteld. Er is niets verbeterd en veel dingen zijn slechter geworden en daarom begrijp ik echt niet waarom hij volgende week weer hier naar dit Parlement kan komen. De burgers in Pakistan zien dit als een heimelijke medeplichtigheid waarbij het westen uiteindelijk zowel het militaire systeem als de heer Musharraf zelf accepteert. Ik geloof dat wij dit volgende week heel duidelijk moeten maken.

  Giuletto Chiesa (PSE) . – (IT) Mijnheer de Voorzitter, collega’s, Pakistan is heden ten dage zeer gevaarlijk en de kluwen waar alle draden van het terrorisme bijeenkomen. Dit land is tegelijkertijd echter de belangrijkste bondgenoot van het Westen in de strijd tegen het terrorisme. Wij kunnen deze tegenstelling niet ontkennen. Net zoals het niet mogelijk is om een einde aan de oorlog in Afghanistan te maken zonder daar niet eerst een oplossing voor te vinden.

De huidige Europese politiek is tot weinig in staat zolang zij de Verenigde Staten blijft steunen. Wij kunnen en moeten van Musharraf eisen dat hij de grondwet opnieuw invoert en verkiezingen uitschrijft. Maar de bizarre en tragische moordaanslag op Benazir Bhutto laat ons zien dat wij machteloos staan, omdat het terrorisme in de staatsstructuur van Pakistan zit. Sterker nog, het komt zelfs voort uit de geheime dienst die – niet te vergeten – de Taliban hebben opgericht en die hen tot op heden steunen en helpen.

Dus zouden wij nu van Musharraf moeten eisen dat hij orde op zaken stelt en aan de Verenigde Staten, die met de geheime dienst zeer nauwe contacten heeft, uitleg moeten vragen over die betrekkingen. Als Osama Bin Laden namelijk nog in leven is, dan is dat dankzij die geheime dienst, tenzij hij niet al vermoord is. Overigens heeft Benazir Bhutto – ik wil dit graag in herinnering brengen – in een interview op Al Jazeera op 2 november 2007 al de naam van zijn moordenaar genoemd; Omar Sheikh. Musharraf verdenkt hem in zijn laatste boek oud-medewerker te zijn van de Britse MI6.

In het licht hiervan geloof ik dat het verzoek om een internationale onderzoekscommissie naar de moord op Benazir Bhutto in te stellen een juiste Europese beslissing zou zijn.

  Neena Gill (PSE) . – (EN) Mijnheer de Voorzitter, in de eerste plaats wil ik de familie en vrienden van mevrouw Benazir Bhutto condoleren. Haar dood is een verlies voor Pakistan en de hele wereld.

Ik ben heel trots dat ik haar persoonlijk heb gekend. Ze heeft mij uitgenodigd haar bij haar terugkeer naar Pakistan te vergezellen. Het was een hartverscheurend moment voor mij toen ik enkele dagen na haar dood haar nieuwjaarswensen ontving.

Ik herinner mij Benazir als een zeer sterke, charismatische vrouw die haar recht op regeren gebruikte als eerste gekozen vrouwelijke leider van een moslimland. Ik denk dat zij zal worden herinnerd als een van de grote figuren van onze eeuw – een leidster die vrouwen en mannen in Zuid-Azië en daarbuiten heeft geïnspireerd en bovenal symbool stond voor de hoop op een betere toekomst voor Pakistan.

De dood van Benazir heeft in haar land opschudding veroorzaakt. De enige weg naar stabiliteit is het beantwoorden van de vragen omtrent haar dood. In Pakistan willen velen weten wie de echte schuldigen zijn. Ook in de West-Midlands zijn er echter veel mensen, die ik vertegenwoordig, die zich die vraag stellen. Ik verzoek de Raad daarom de vraag om een internationaal onderzoek door de Verenigde Naties van de moord te ondersteunen. Ik verzoek de Raad en de Commissie het Parlement over hun standpunt in dezen in te lichten.

Mevrouw Benazir Bhutto streed voor een democratisch Pakistan en een vreedzame overgang naar een burgerlijke regering. Die strijd kostte haar het leven. Laat haar dood niet vergeefs zijn. Wij moeten ons voor haar zaak inzetten. Het verheugt mij dat de commissaris een sterke verkiezingswaarnemingsmissie stuurt. Om geloofwaardig te zijn moet deze waarnemingsmissie de Pakistaanse autoriteiten nu op de hoogte brengen van de criteria die ze zal hanteren om te beoordelen of de aanstaande verkiezingen vrij en eerlijk zijn. Daartoe behoren deelname van alle partijen aan de beoordeling van de verkiezingsregels en –procedures en een onpartijdig en volledig transparant systeem voor de organisatie van de verkiezingen en het verifiëren van de resultaten. Bovenal wil ik benadrukken dat alle beperkingen voor de pers dienen te worden opgeheven en dat er vrijheid moet zijn van politieke bijeenkomsten en campagnes, die in de voorbije weken werden tegengewerkt.

  Nickolay Mladenov (PPE-DE) . – (EN) Mijnheer de Voorzitter, de tragische dood van mevrouw Benazir Bhutto heeft ons een belangrijke erfenis nagelaten. Wij moeten geloven wat zij geloofde, namelijk dat Pakistan op democratische wijze kan worden geregeerd.

In een opiniepeiling van november 2007 bevestigde zeventig procent van de Pakistanen dat ze alle beperkingen op politieke bijeenkomsten opgeheven wilden zien en dat ze tegen het verbod op politieke manifestaties en tegen de opsluiting van de opperrechter van het hooggerechtshof gekant waren.

Het gaat om een zwijgende meerderheid van Pakistanen die willen leven in vrede en democratie. Als wij stabiliteit zoeken in zulk een onstabiel land, kunnen wij die alleen vinden via een politiek proces van verzoening en democratie.

Ik ben verheugd over de oproep van de Commissie om een waarnemingsmissie naar de verkiezingen te zenden. Ik heb echter twee vragen voor de commissaris. In de eerste plaats wil ik weten hoe een verkiezing kan plaatsvinden in een omgeving waar – zoals wij uit verschillende verslagen hebben vernomen – in het gehele land kieslijsten worden vernietigd.

In de tweede plaats heeft president Musharraf bij deze verkiezingen onafhankelijke exit polls verboden. Ik verzoek de Commissie dringend de Pakistaanse autoriteiten krachtig aan te sporen onafhankelijke bevestiging van de resultaten van deze verkiezingen toe te staan.

  Richard Howitt (PSE) . – (EN) Mijnheer de Voorzitter, het doelwit van de moordenaars was niet alleen mevrouw Benazir Bhutto, maar al wie aan het principe van de democratie verknocht is. Wij moeten de gematigde meerderheid in Pakistan steunen. Zij wil de democratie hoog houden. De heer Tannock heeft ongelijk als hij zegt dat alle Pakistanen de Europese waarden verwerpen, zoals 800.000 Britten van Pakistaanse oorsprong hem kunnen vertellen.

Ik ben verheugd over de versterking van de EU-verkiezingswaarnemingsmissie door commissaris Ferrero-Waldner en erken onze belangrijke rol in het scheppen van vertrouwen in het verkiezingsproces. Via haar en via het debat van vandaag roep ik Pakistan ertoe op alle beperkingen op politieke campagnes op te heffen, de overblijvende politieke gevangenen vrij te laten, de locatie van alle stembureaus vooraf te publiceren en te garanderen dat alle resultaten onmiddellijk openbaar worden gemaakt.

Wij moeten ons verheugen over de opheffing van de noodtoestand, het aftreden van president Musharraf als stafchef van het leger en de uitnodiging aan mijn eigen land, het Verenigd Koninkrijk, om hulp te bieden in het onderzoek naar de door van mevrouw Bhutto. Militante extremisten zijn een bedreiging voor Pakistan en voor ons allemaal.

  Sajjad Karim (PPE-DE) . – (EN) Mijnheer de Voorzitter, op 14 november heb ik in dit Huis gezegd dat de grootste interne bedreiging voor Pakistan het terrorisme is. De weerzinwekkende moord op Benazir Bhutto bewijst dit eens te meer.

Extremisten hebben die dag weliswaar een harde klap uitgedeeld, maar we moeten hun niet toestaan de slag te winnen. We hebben de president die dag opgeroepen de noodtoestand op te heffen, de grondwet en het hooggerechtshof in ere te herstellen en vrije en eerlijke verkiezingen te houden.

Hij heeft dit allemaal gedaan, hoewel niet noodzakelijkerwijs perfect, en hij heeft ook afstand gedaan van zijn functie in het leger. We moeten de Pakistaanse politici oproepen zich te verenigen en in dat proces te investeren. Pakistan maakt een turbulente tijd door en we moeten het land steunen.

Nog één opmerking: ik maak me oprecht zorgen over het feit dat bepaalde Pakistaanse media, in het bijzonder de nieuwszender GEO, een vertekend beeld schetsen van de gang van zaken in dit Huis. Dit Huis is altijd een voorstander geweest van vrije en eerlijke media. Daar blijven we bij en ik vraag hen de vrijheden die ons zo kostbaar zijn niet te misbruiken.

  Véronique De Keyser (PSE) . – (FR) Mijnheer de Voorzitter, mevrouw de commissaris, ik begrijp heel goed dat veel mensen, onder wie uzelf en Bernard Kouchner, zich zorgen maken over het sturen van een verkiezingswaarnemingsmissie naar Pakistan.

Dit is inderdaad een van de weinige pressiemiddelen die wij nog hebben op Musharraf, maar we moeten ons wel realiseren dat deze waarnemingsmissie onder heel bijzondere omstandigheden zou plaatsvinden.

Wij zijn gewend ons onderzoek en onze waarnemingen voor, tijdens en na de verkiezingen te doen. Van wat zich vóór de verkiezingen heeft afgespeeld, weten wij al op hoeveel punten er gefraudeerd is. Benazir Bhutto had – samen met de heer Latif Khosa – een 160 pagina’s tellend rapport geschreven over mogelijk geknoei met deze verkiezingen, met name via computers. Zij zou dit rapport op de avond dat zij werd vermoord aan twee Amerikaanse parlementariërs overhandigen.

Zijn wij momenteel in staat om computerfraude te controleren in het kader van een verkiezingswaarnemingsmissie? Zo niet, dan bestaat de kans dat wij – ook al was de periode “vóór” de verkiezingen meer dan twijfelachtig – verklaren dat de periode “tijdens” de verkiezingen normaal is verlopen, ook al zou er fraude zijn gepleegd. Daarom pleit ik voor een heel bijzondere waarnemingsmissie en is mijn verzoek dat wij deze verkiezingen niet democratisch noemen als wij dit niet kunnen controleren.

  Sorin Frunzăverde (PPE-DE) . – (RO) Met Benazir Bhutto herhaalt het tragische lot van haar familie zich, dat begon met haar vader Zulfikar Ali Bhutto. De moord op mevrouw Bhutto was bedoeld om een eind te maken aan de democratisering van Pakistan en de stabiliteit van dit land te ondermijnen dat, wat we niet moeten vergeten, onze belangrijkste bondgenoot is in de strijd tegen het terrorisme in Afghanistan. Laat ik u eraan herinneren dat 25 Europese lidstaten burgerlijke of militaire vertegenwoordigers hebben in Afghanistan. Het Pakistaanse leger is betrokken bij belangrijke operaties om een militair evenwicht te behouden aan de Afghaanse grens, vooral in de provincies Zabol en Helmand, waar wij hoofdzakelijk worden vertegenwoordigd door Britse, Litouwse en Roemeense troepen.

Met het oog hierop is het zeer belangrijk te discussiëren over de verantwoordelijkheid voor de moord op mevrouw Bhutto, is het zeer belangrijk te discussiëren over het democratiseringsproces en de voortzetting ervan, maar is het even belangrijk om te discussiëren over de kwestie van het behoud van het militaire evenwicht aan de Afghaanse grens en wie zou kunnen optreden als garant voor dit evenwicht, want, mijnheer de Voorzitter, iedere fout in Afghanistan die te wijten is aan instabiliteit in Pakistan zou een schandelijk moment zijn voor de vrije, democratische wereld waar wij voor staan.

  Charles Tannock (PPE-DE) . – (EN) Mijnheer de Voorzitter, een motie van orde. Ik wil de heer Howitt antwoorden in het kader van de “catch the eye”-procedure. Wat hij zei, was onjuist. Ik verwees naar de Indiase staat en de Pakistaanse staat en de regeringen van die landen – niet naar de bevolking van die landen of de mensen die uit die landen afkomstig zijn en nu in lidstaten van de Europese Unie leven. Ik verwees naar beleid, niet naar mensen. Ik zou de heer Howitt dus willen verzoeken zijn opmerking in te trekken.

  De Voorzitter . − (EN) Ik kan u dertig seconden geven om te besluiten.

  Charles Tannock (PPE-DE) . – (EN) Dat is zeer vriendelijk, maar ik heb alles al gezegd. Ik verklaarde gewoon dat ik in mijn interventie verwees naar het feit dat India een seculiere democratie is die de mensenrechten in acht neemt, de media niet doet zwijgen, geen christenen of Ahmadi-moslims vervolgt en mensen toestaat hun mening kenbaar te maken en hun religie te belijden. Jammer genoeg heeft Pakistan in de voorbije vijftig jaar moeilijke periodes gekend van militaire dictatuur en onderdrukking van religieuze en etnische minderheden. Dat heeft te maken met de staat en de regeringen, niet met de mensen van die landen. Ik betwijfel geenszins dat de mensen van Pakistaanse en Indiase afkomst in Londen, die ik vertegenwoordig, de EU-waarden delen.

  Janez Lenarčič, fungerend voorzitter van de Raad. − (SL) Ik zal het kort houden. Er werden enkele vragen gesteld in verband met het onderzoek, er waren enkele oproepen tot een onafhankelijk of internationaal onderzoek en enkele vragen aan de Raad over zijn mening. Ik wil beklemtonen dat de Raad deze kwestie nog niet heeft besproken zodat we het niet over het standpunt van de Raad kunnen hebben, maar ik kan wel de sterke hoop van het voorzitterschap uitdrukken dat het onderzoek overeenkomstig de internationale normen zal worden uitgevoerd. In dat verband stellen we op prijs dat minstens een lidstaat, het Verenigd Koninkrijk, al samenwerkt door aan de bevoegde Pakistaanse autoriteiten de gepaste expertise door te geven.

Betreffende de verkiezingen zou ik u willen herinneren aan de mededeling van het voorzitterschap van 3 januari van dit jaar, waarin vooral de nadruk werd gelegd op de behoefte om nu alles in het werk te stellen opdat het democratiseringsproces in Pakistan behouden blijft, wordt versterkt en voortgezet.

In dat verband zou ik opnieuw het besluit van de Europese Commissie over een versterking van de verkiezingswaarnemingsmissie in Pakistan willen toejuichen en onze oproep aan de Pakistaanse autoriteiten willen herhalen om de overige tijd tot aan de verkiezingen zo goed mogelijk te benutten om de toestand voor de uitvoering van de verkiezingen te verbeteren.

  Benita Ferrero-Waldner, lid van de Commissie. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik zal eerst enkele algemene opmerkingen over dit uitermate interessante debat maken.

Ik weet dat er altijd mensen zijn die zeggen dat stabiliteit en democratie in Pakistan onverenigbaar zijn. Ik ben van mening dat er, zonder een terugkeer naar democratisch bestuur en de consolidering van volledig verantwoordelijke burgerlijke instellingen, van duurzame stabiliteit in het land geen sprake kan zijn. Voornamelijk de extremisten zullen daarvan profiteren. Het is daarom heel belangrijk dat wij daar aanwezig zijn en het land naar meer vooruitgang leiden. De tragische dood van mevrouw Benazir Bhutto en vele andere slachtoffers was vreselijk. Toch geloof ik nog steeds dat in Pakistan echte vooruitgang in de richting van stabiliteit en een meer inclusieve vorm van democratie mogelijk is door de verkiezing van een nieuwe regering die bij de bevolking ruimere legitimiteit geniet.

Daartoe dienen de verkiezingen democratisch en transparant te zijn. Dit is een zeer belangrijke tijd voor Pakistan. President Musharraf moet zijn land en de wereld tonen dat hij ervoor wil zorgen dat deze verkiezingen democratisch, transparant en in overeenstemming met de internationale normen verlopen.

Wat zijn de beste omstandigheden voor verkiezingen? Naast de politieke en veiligheidsvoorwaarden die ik in mijn eerste opmerkingen heb beschreven, moeten voor een goede verkiezingsomgeving de volgende belangrijke elementen aanwezig zijn.

In de eerste plaats moet de verkiezingsadministratie transparant en consultatief werken om het vertrouwen van de kiezer te bevorderen. In de tweede plaats moeten de resultaten van alle stembureaus en alle niveaus van controle van de resultaten openbaar worden gemaakt. In de derde plaats moet de tel- en tabulatieprocedure volledig openstaan voor nauwkeurig toezicht. In de vierde plaats moet er mediavrijheid zijn, en in de vijfde plaats moet er een onafhankelijk kader zijn voor een klachten- en beroepsprocedure.

Wat het openbaar maken van de stembureaus betreft, is het welbekend dat het dezelfde stembureaus zullen zijn als bij de vorige verkiezingen. Dat is dus duidelijk.

Wat de vernietigde kieslijsten betreft, weten wij dat er een paar individuele gevallen waren. Gelukkig waren ze allemaal opgeslagen op Cd’s van de verkiezingscommissie en zullen de vernietigde lijsten worden hersteld. Ze zullen dus beschikbaar zijn.

Onafhankelijke exit polls zijn geen wezenlijk onderdeel van de verkiezingen. In veel landen behoren ze echter steeds meer tot de goede praktijk.

Dit zijn enkele details:

Ik zal het nu over het onderzoek hebben. Zoals ik al heb gezegd, is in het land een door Scotland Yard gesteund onderzoek aan de gang. Wij moeten het resultaat van dat onderzoek afwachten en erop vertrouwen dat Scotland Yard de Pakistaanse autoriteiten met zijn ervaring zal kunnen helpen. Het zal natuurlijk nodig zijn hun volledige toegang en ondersteuning te geven om dat te doen.

Na de verkiezingen zal misschien een internationale groep van prominenten een rol kunnen spelen. Wij moeten echter eerst afwachten wat het onderzoek zal brengen. Het is te vroeg om een beslissing te nemen. Er was slechts een kort en niet beslissend debat in de werkgroep van de Raad.

Voorts wil ik erop wijzen dat het zeer belangrijk is Pakistan te steunen bij de bestrijding van terrorisme en dat alle andere in het debat geformuleerde verzoeken, zoals de vrijlating van alle politieke gevangenen, van wezenlijk belang zullen zijn.

Ik heb ook heel duidelijk gezegd dat het voor een land zoals Pakistan belangrijk is dat meer nadruk wordt gelegd op onderwijs. Wij doen dat al enige tijd en zullen dat nog lang moeten doen. Als wij democratie willen, is dat een zeer belangrijk aspect. Ik wil daarom mijn samenwerkingsprojecten handhaven, in het bijzonder in de moeilijkste gebieden zoals de noordwestelijke provincie, Baluchistan, Waziristan en zo meer.

Ik herhaal dat de heer Gahler, uw collega en hoofd van de verkiezingswaarnemingsmissie, in die zeer moeilijke dagen in Pakistan reeds heeft getoond met hoeveel verantwoordelijkheidsgevoel hij de zaken aanpakt. Er zijn 52 waarnemers op lange termijn en elf leden van een kern die alle detailkwesties van de verkiezingswaarnemingsmissie onderzoeken. Het wordt een zeer specifieke missie, en u zult de gelegenheid hebben president Musharraf zelf te zeggen wat u denkt. Het is daarom goed dat u hem in de Commissie buitenlandse zaken zult zien.

  Zuzana Roithová (PPE-DE) . – (CS) Mijnheer de Voorzitter, mag ik u alstublieft vragen hoe een fatsoenlijke vrouw de aandacht op zichzelf kan vestigen door middel van de “catch the eye”-procedure wanneer zij helemaal achterin het Huis zit? Ik zou graag willen weten of ik op de lijst ben geplaatst, of hoe dames dat hier doen.

  Geoffrey Van Orden (PPE-DE) . – (EN) Mijnheer de Voorzitter, een motie van orde. Ik was waarschijnlijk de eerste die vanmiddag van de “catch the eye”-procedure gebruikmaakte. Ik weet niet waarom u mij geen spreektijd hebt gegeven. U hebt een lid dat in het debat het woord al had gevoerd, zelfs extra spreektijd gegeven.

Ik was het niet oneens met wat hij zei. Het gaat mij om de gevolgde procedure. Ik denk dat het verkeerd was dat u mij niet in de gelegenheid stelde het woord te nemen.

Ik wou argumenteren dat Pakistan een stabiele en betrouwbare regering moet hebben.

  Voorzitter . − Mijnheer Van Orden, ik heb vernomen dat u vandaag al het woord hebt gevoerd volgens de “catch the eye”-procedure en met in achtneming van de regels die zijn vastgesteld om zo veel mogelijk verschillende leden aan het woord te laten, ben ik gekomen tot de beslissing om u deze keer uit te sluiten. Ik wil u er echter aan herinneren dat er nog genoeg andere mogelijkheden komen, waarbij u de kans krijgt om het woord te voeren. In ieder geval bent u op de lijst geplaatst en dat zal zeker worden gerespecteerd. We moeten verder, anders hebben we geen tijd meer voor de vragen. Het spijt mij, mijnheer, maar we kunnen dit gesprek niet voortzetten. Dan is nu aan de orde het vragenuur aan de Raad.

  Geoffrey Van Orden (PPE-DE) . – (EN) Mijnheer de Voorzitter, wat u net zei is onjuist. De vorige “catch the eye”-gelegenheid was er omdat niemand anders de aandacht wou trekken. De gelegenheid deed zich dus voor.

Ik heb specifiek gevraagd in dit debat over Pakistan aan het woord te komen. Ik heb dat schriftelijk gedaan, en ik heb in de loop van het debat voortdurend te kennen gegeven dat ik het woord wou nemen. Er was dus geen excuus om mij die kans te ontzeggen. Ik wou enkele belangrijke opmerkingen maken.

Ik vrees dat ik zeer teleurgesteld ben over de manier waarop u deze vergadering hebt geleid.

  Voorzitter . − Uw protest staat genoteerd, mijnheer Van Orden.