Przewodniczący. − Kolejnym punktem porządku obrad jest sprawozdanie (A6-0027/2008) sporządzone przez Neenę Gill w imieniu Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii na temat wniosku w sprawie decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady o udziale Wspólnoty w programie badawczo-rozwojowym na rzecz poprawienia jakości życia osób starszych dzięki wykorzystaniu nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, podjętego przez kilka państw członkowskich [COM(2007)0329 - C6-0178/2007 - 2007/0116(COD)].
László Kovács, komisarz. − Panie przewodniczący! Mam przyjemność zastąpić dziś panią komisarz Viviane Reding w mowie wprowadzającej jakże ważny i ciekawy temat.
Starzenie się ludności europejskiej stawia przed naszym społeczeństwem i gospodarką ważne wyzwania. Obecnie na każdego emeryta nadal przypada pięciu podatników. Jednak do roku 2025 stosunek ten spadnie do trzech podatników na emeryta, a do 2050 r. − do dwóch na jednego. Koszty opieki, w szczególności opieki nad rosnącą grupą ludzi w wieku powyżej 80 lat, rosną bardzo szybko. Wobec tych faktów słuszna jest nasza troska o zapewnienie dobrej jakości życia oraz stabilności finansowej opieki społecznej i zdrowotnej osób w podeszłym wieku.
Równocześnie chciałbym podkreślić, że starzenie się społeczeństwa to również dobra okazja do inwestycji, a społeczeństwo takie zapewnia obiecujący rynek nowych produktów i usług związanych ze zdrowym trybem życia osób starszych i ich niezależnością. Wszyscy jesteśmy przekonani, że możemy i powinniśmy inwestować w technologie informacyjno-komunikacyjne dla komfortowego starzenia się w Europie. Wspólny program na rzecz życia wspieranego przez otoczenie pomoże zmierzyć się z czekającymi nas wyzwaniami i wykorzystać nadarzające się okazje. Także innowacyjność i współpraca między poszczególnymi państwami członkowskimi w zakresie zorientowanych rynkowo programów badawczo-rozwojowych zasługują na wsparcie ze strony Unii Europejskiej.
Zaproponowane poprawki kompromisowe z pewnością pomagają pogłębić europejski wymiar inicjatywy, objaśniając jej zakres, a także role i zobowiązania państw członkowskich. To z kolei pomoże zagwarantować sukces tego niezwykle ważnego dla Europy przedsięwzięcia, przynosząc korzyść nam wszystkim.
Neena Gill, sprawozdawczyni. − Panie przewodniczący! Jak słyszeliśmy przed chwilą, poprawa jakości życia coraz bardziej starzejącego się społeczeństwa europejskiego to jedno z największych wyzwań stojących przed nami w zjednoczonej Europie.
Struktura naszego społeczeństwa ulega zmianom, w obliczu których musimy podjąć działania przystosowawcze, zapewnić odpowiednią jakość życia i samodzielność osobom starszym, aby nie dopuścić do ich wykluczenia ze społeczeństwa.
Naszym zadaniem jest uczynić z tego nowego społeczeństwa społeczeństwo integracyjne. Musimy zagwarantować, że rosnąca liczba osób w podeszłym wieku będzie w pełni zdolna do uczestniczenia w tym społeczeństwie, ponieważ w latach 2010-2030 liczba obywateli Unii Europejskiej w wieku od 65 do 80 lat wzrośnie aż o 40%.
Starzenie się społeczeństwa będzie miało ogromny wpływ na wiele dziedzin, takich jak polityka społeczna, polityka zatrudnienia, edukacja, opieka zdrowotna i społeczna, polityka mieszkaniowa i szkoleniowa. Dlatego niezbędne jest nie fragmentaryczne, lecz całościowe podejście do problemu starzenia się.
Niniejsze sprawozdanie jest wynikiem inicjatyw podjętych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 169, co wiąże się z wkładem finansowym Komisji Europejskiej w wysokości 150 milionów EUR w ciągu pięciu lat. Wspomoże to przemysł europejski i instytucje badawcze w opracowaniu nowych, zaawansowanych usług, produktów i rozwiązań informacyjno-komunikacyjnych ukierunkowanych na poprawę jakości życia osób starszych.
Obecnie dysponujemy technologiami, które pomagają w przypadku problemów z pamięcią, widzeniem, słuchem i poruszaniem się. Najważniejsze prace w tym zakresie już się rozpoczęły, jednak w wielu przypadkach brakuje wiedzy na temat dostępnych rozwiązań i ich rozpowszechnienia. Dlatego ta inicjatywa, mam nadzieję, przekształci się w realne działania i pomoże rozwiązać problemy społeczne.
Z przyjemnością mogę powiedzieć, że sama widziałam wiele miejsc, szczególnie w moim regionie - West Midlands, będących przykładem na to, jak odpowiednio dostosować tradycyjne gospodarstwo domowe przy użyciu technologii wspomagających, zapewniających większe bezpieczeństwo i ułatwiających poruszanie się po domu.
Jestem również dumna z tego, że mój region okazał się tak skuteczny we wdrażaniu technologii wspomagających – nie tylko w przypadku osób starszych, lecz również do pomocy osobom niepełnosprawnym.
W związku z tym uważam, że program na rzecz życia wspieranego przez otoczenie pomoże stymulować działania w tym zakresie na trzech różnych płaszczyznach. Po pierwsze zapewni centralną koordynację działań badawczych Unii Europejskiej, umożliwi opracowanie odpowiednich produktów, a następnie wprowadzi je na rynek.
Naszym celem jest osiągnięcie pozycji lidera w tej dziedzinie, co powinno zostać poparte wymianą wiedzy i najlepszymi praktykami w całej Europie.
Będzie to możliwe jedynie przy pełnym zaangażowaniu państw uczestniczących w projekcie. Dlatego cieszy mnie decyzja Rady o wyznaczeniu minimalnego wkładu każdego z państw uczestniczących w projekcie w wysokości 0,2 miliona euro, a także jednego wspólnego mechanizmu oceny oraz wspólnych kryteriów kwalifikacji. Równocześnie mam nadzieję, że poprawi to koordynację działań oraz przejrzystość i wiarygodność programu.
Po drugie projekt na rzecz życia wspieranego prze otoczenie to korzyści dla przemysłu europejskiego, który szczyci się niezwykłym potencjałem w tej dziedzinie. Dlatego apeluję do stowarzyszenia ds. życia wspieranego przez otoczenie o opracowanie dla objętych projektem produktów i usług informacyjno-komunikacyjnych skutecznych modeli biznesowych, które umożliwią obniżenie cen i wprowadzenie tych produktów na rynek.
Niezbędne jest również zapewnienie sektorowi MŚP możliwości udziału w przedsięwzięciu oraz sprawiedliwego dostępu do badań i możliwości finansowania. Jednak kluczem do sukcesu będzie wypracowanie obejmujących całą Unię Europejską standardów i zasad interoperacyjności, które umożliwią zajęcie pozycji światowego lidera w zakresie tego typu technologii wspomagających. Istnieje nagląca potrzeba usunięcia wszelkich przeszkód technicznych i prawnych, które mogłyby utrudniać dalszy rozwój w tym zakresie. Nie należy zapominać jednak o tym, że reszta świata, w tym Stany Zjednoczone, Japonia, a nawet Chiny, zmagają się obecnie z podobnymi problemami demograficznymi. Dlatego tylko od nas zależy, czy wypracujemy odpowiednią przewagę konkurencyjną nad resztą świata.
Zadaniem programu na rzecz życia wspieranego przez otoczenie jest nie tylko poprawa jakości życia i zwiększenie samodzielności, lecz również osiągnięcie celów wyznaczonych w strategii lizbońskiej. Aby tego dokonać, musimy patrzeć na sprawę całościowo i połączyć te działania z innymi programami podejmowanymi w ramach tego sektora, takimi jak programy związane z tworzeniem nowych miejsc pracy i zwiększaniem wzrostu gospodarczego.
Po trzecie, choć wiemy, że technologia może poprawić jakość życia osób starszych, jest to możliwe jedynie przy równoczesnym podjęciu takich problemów, jak: przystępność cenowa i dostępność rozwiązań dla wszystkich grup docelowych, przyjazność dla użytkownika (i upewnienie się, że osoby starsze i ich opiekunowie posiadają wiedzę niezbędną do ich przyswojenia) oraz problem zmagania się osób starszych z wykluczeniem społecznym, ponieważ społeczeństwo informacyjne to niekoniecznie społeczeństwo integracyjne. Dlatego należy zwiększyć dostępność Internetu i szkoleń oraz pozwolić osobom starszym na stały kontakt ze społeczeństwem, którego są częścią oraz na wykonywanie codziennych czynności, takich jak zakupy, płacenie rachunków czy organizowanie spotkań, z większą swobodą. Jednakże dostępność tych usług nie powinna być uzależniona od podziałów regionalnych w Europie. Nie chcę widzieć Europy podzielonej na dwie części pod względem tempa wprowadzania zmian związanych z problemami demograficznymi.
Nasze działania dopiero się rozpoczęły. Pozostaje jeszcze dużo więcej do zrobienia i mam nadzieję, że ten program stanie się precedensem dla wszelkich późniejszych działań i inicjatyw Komisji i Rady.
Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, autorka projektu opinii Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia. − Panie Przewodniczący! Starzenie się ludności Europy stanowi wyzwanie dla całej społeczności europejskiej. Średnia długość życia wynosi obecnie 80 lat, a do 2030 roku liczba osób w wieku emerytalnym ma wzrosnąć aż o 40%.
Unia Europejska powinna zastosować kompleksowe podejście do tego wyzwania, ponieważ tendencje demograficzne oddziałują na szereg obszarów polityki, między innymi na zatrudnienie, mieszkalnictwo, edukacje, pomoc społeczną i opiekę zdrowotną. Ogólnym celem przedmiotowego programu badawczo-rozwojowego jest podwyższenie jakości życia osób starszych i wzmocnienie bazy przemysłowej w Europie, poprzez zastosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych, które pomogą osobom starszym w poprawie jakości ich życia, zachowania dobrego zdrowia oraz aktywności w pracy i społeczności.
Doświadczenie i umiejętności osób starszych stanowią duży atut, zwłaszcza w społeczeństwie opartym na wiedzy. Warto także podkreślić, że w starzejącym się społeczeństwie odsetek kobiet jest wyższy niż mężczyzn, z uwagi na ich wyższą przewidywaną długość życia. Dlatego też niezbędnym jest ukierunkowanie i ocena programu pod kątem płci. Na koniec pragnę pogratulować sprawozdawczyni, pani Gill, bardzo dobrze przygotowanego sprawozdania.
Lambert van Nistelrooij, w imieniu grupy PPE-DE. – (NL) Cieszy mnie fakt, że choć raz mówimy dziś o zmianach demograficznych w Europie w kategoriach innych niż pieniądz czy większa ilość osób wymagających opieki. Tak się składa, że problem ten niesie ze sobą również ważne korzyści. Osobiście chętnie poruszę temat „srebrnej gospodarki”: jeżeli przyjrzeć się bliżej temu programowi, można zobaczyć, że obejmuje on również problem jakości życia. Na czym polega więc problem Europy?
Z jednej strony posiadamy dobrze ugruntowaną podstawową wiedzę na ten temat, innowacje rynkowe trwają jednak zbyt długo. Już od wielu lat mamy szerokopasmowy Internet, a obecnie również osoby o ograniczonej mobilności mają dzięki niemu odpowiedni dostęp do usług. Może się to stać motorem zmian, niosąc ze sobą duże możliwości.
Z drugiej strony cieszy mnie fakt, że pół miliarda euro zostało przeznaczone na podstawowe działania badawcze w ramach siódmego programu ramowego, a Wspólnota Europejska odzyska te pieniądze za pośrednictwem państw członkowskich i przedsiębiorstw. Rozpowszechnianie wiedzy jest działaniem bardzo pozytywnym jako istny pomost łączący z rynkiem.
Jak już wcześniej wspomniała pani posłanka Gill, zwiększanie integracji przez wprowadzanie lepszych standardów oraz uzdrowienie zniekształconego, sfragmentaryzowanego rynku to działania kluczowe dla Europy. W takich krajach, jak Stany Zjednoczone czy Chiny ten problem nie istnieje. Nasze systemy finansowe są diametralnie różne. Dlatego niezbędne jest zainicjowanie konsultacji z partnerami na szczeblu krajowym wraz z wprowadzeniem nowych technologii. W tym celu dobre byłoby połączenie sił państw członkowskich i angażowanie zawsze trzech krajów w każdy projekt. Może to być czasem trudne do zrealizowania, lecz, mniemam, jest to konieczne dla jak najszybszego wykorzystania wiedzy.
Niektóre z punktów programu należy poddać ocenie, natomiast osobiście jestem bardzo ciekaw dostępnych technologii i tego, czy wykorzystanie aplikacji informacyjno-komunikacyjnych przyniesie oczekiwane rezultaty. Wierzę i mam nadzieję, że rola użytkowników w tym programie będzie ogromna; chciałbym również podziękować sprawozdawczyni za niezwykły wysiłek, jaki włożyła w ten projekt, a przede wszystkim w opracowanie treści sprawozdania.
Silvia-Adriana Ţicău, w imieniu grupy PSE. – (RO) Z powodu braku polityki promującej zwiększenie liczby urodzeń oraz udogodnień związanych z wychowywaniem dzieci i opieką nad nimi, ilość osób w wieku powyżej 65 lat wzrośnie z 20% do 28% do 2025 r.
Starsi obywatele mają specyficzne potrzeby, zaspokojenie których wymaga wprowadzenia gruntownych zmian społecznych. Potrzebujemy lepiej dostosowanych warunków mieszkalnych, rozwoju opieki zdrowotnej i usług pielęgnacyjnych dla osób w podeszłym wieku. Znaczenie technologii informacyjno-komunikacyjnych dla tego typu działań systematycznie rośnie. Część osób starszych już teraz korzysta z takich urządzeń, jak telewizja cyfrowa, telefony komórkowe, komputery, a nawet Internet. Wielu starszych obywateli utrzymuje kontakt z dziećmi przebywającymi zagranicą za pomocą połączeń i kamer internetowych, tak na terenach miast, jak i wsi.
Jednak liczba mieszkańców Europy powyżej 65 roku życia, którzy korzystają z Internetu, wynosi jedynie 10%. Warto zauważyć, że ponad 21% Europejczyków w wieku powyżej 50 lat ma poważne problemy ze słuchem, wzrokiem lub sprawnością ruchową, co utrudnia im korzystanie ze standardowych urządzeń informacyjno-komunikacyjnych.
W czerwcu 2007 r. Komisja zaapelowała do państw członkowskich i organizacji branżowych o poparcie wdrożenia planu działania o nazwie „Integracja osób starszych w społeczeństwie informacyjnym”. Związany z tym planem program pomocy na rzecz większej samodzielności w domu, który ma powstać w ramach 7. ramowego programu badawczego, będzie miał do dyspozycji 150 milionów euro z budżetu wspólnotowego, a państwa członkowskie mają wydać na ten cel przynajmniej 150 milionów euro w latach 2008-2013. Mowa tu oczywiście o państwach biorących udział w przedsięwzięciu.
Cele tego programu obejmują: promowanie rozwoju innowacyjnych produktów, usług i systemów opartych na technologiach informacyjno-komunikacyjnych dla osób starszych, stworzenie masy krytycznej badań, rozwoju i innowacji na poziomie UE w zakresie technologii i usług na rzecz komfortowego starzenia się w społeczeństwie informacyjnym oraz zwiększenie stopnia, do jakiego podejmowane przedsięwzięcia mogą wykorzystywać wyniki badań naukowych.
W programie może uczestniczyć każde państwo członkowskie. W terminie 2 lat od rozpoczęcia programu Komisja sporządzi sprawozdanie pośrednie, a w roku 2013 końcową ocenę jego funkcjonowania. Wierzę, że osoby starsze zasługują na szansę, a zapewnienie jej jest naszym obowiązkiem! Gratulacje dla sprawozdawczyni.
Jorgo Chatzimarkakis, w imieniu grupy ALDE. – (DE) Panie przewodniczący, panie komisarzu! Odwiedziła nas tu dziś kolejna grupa gości. Wielu z moich kolegów ma do czynienia z tego typu sytuacjami. Przyjmujemy tu regularnie większe lub mniejsze grupy gości, a najliczniejsze z nich to grupy „srebrnego pokolenia”. Tak samo było w przypadku grupy odwiedzającej nas dzisiaj. Liczyła ona 60 niezwykle zainteresowanych, zaangażowanych i aktywnych osób, co zdarza się coraz częściej. Jest to z pewnością wyzwaniem dla Europy.
Zmiany demograficzne często określa się jako zagrożenie. Liczby mówią same za siebie. Szacuje się, że w latach 2010-2030 liczba obywateli UE między 65 a 80 rokiem życia wzrośnie o 40%. Jednak, podobnie jak pan van Nistelrooij, ja nie postrzegam tego jako problem. Uważam, że jest to doskonała okazja, by Europejczycy pokazali, że Europa jest najbardziej zaangażowanym regionem na świecie, jeżeli chodzi o dbałość o najwyższą jakość życia na każdym jego etapie i w każdej grupie wiekowej. Musimy okazać więcej troski względem osób starszych i upewnić się, że robimy to jako mieszkańcy Europy – regionu, który chroni życie.
Chciałbym pogratulować Komisji tej inicjatywy. Program na rzecz życia wspieranego przez otoczenie łączy silne zmiany demograficzne – bardziej odczuwalne w Europie niż w innych regionach – z naszymi mocnymi stronami, jakimi są badania naukowe i innowacyjność. Jesteśmy bardzo silnie związani z użyciem technologii informacyjno-komunikacyjnych, a program na rzecz życia wspieranego przez otoczenie łączy te dwie tendencje.
Jasne jest, panie i panowie, że standardy związane z osobami starszymi, budowaniem domów itp. nie leżą w zasięgu bezpośrednich kompetencji Unii Europejskiej. Jednak za pomocą tego typu programów pilotażowych możemy promować najlepsze praktyki i gromadzić doświadczenia z najbardziej udanych programów wdrażanych przez niektóre z państw członkowskich, a także opatrzyć je europejskim znakiem jakości, tak aby w przyszłości służyły innym za modele działania. Panie i panowie! Dzięki temu programowi Komisja pomaga wyrównać tak zwane międzypokoleniowe dysproporcje cyfrowe w naszym społeczeństwie.
Chciałbym podziękować sprawozdawczyni Neenie Gill za wyjątkowo jasne przedstawienie tego problemu, dużo skuteczniejsze, muszę przyznać, niż w przypadku innych sprawozdawców. Chciałbym wyrazić najszczersze podziękowania za jej wkład. Broniła ona również bardzo odważnie stanowiska Parlamentu Europejskiego w trójstronnej rozmowie, upewniając się, by nasze argumenty zostały użyte w sposób skuteczny. Nie ma potrzeby ukrywania naszych poglądów. Jako przedstawiciel Parlamentu chciałbym powiedzieć, że mamy nadzieję, iż program na rzecz życia wspieranego przez otoczenie będzie odnosił same sukcesy. Ślemy pod jego adresem najlepsze życzenia.
Guntars Krasts, w imieniu grupy UEN. – (LV) Dziękuję, panie przewodniczący. Z powodu różnych czynników demograficznych, społecznych i gospodarczych Europa potrzebuje rozwiązań, które w odpowiedni sposób wykorzystają doświadczenie zawodowe i kulturowe starszych pokoleń, zapewniając im jak najlepsze warunki bytowe i jak najwyższą jakość życia, zmniejszając równocześnie koszty związane ze zmianami demograficznymi.
Program zaproponowany przez Komisję jest odpowiedzią na potrzeby związane z rozwojem postępu technologicznego w tym zakresie oraz, częściowo, na poszukiwanie sposobów jego realizacji. Przepaść cyfrowa, czyli ograniczenia związane z dostępem do technologii informacyjno-komunikacyjnych, często ograniczenia bardzo trywialne, wykluczają znaczną część starszej populacji z aktywnego życia społeczno-gospodarczego i ograniczają jej szanse na wykorzystanie nowych usług technicznych i oferowanego wsparcia.
Choć w pełni popieram przedstawioną przez Komisję propozycję, chciałbym uczulić wszystkich na fakt, że rozwój nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych w branżach o dużym zapotrzebowaniu na tego typu rozwiązania odbywa się obecnie z zawrotną prędkością. Podobnie, mimo że zgadzam się ze stwierdzeniem Komisji, że siła nabywcza osób starszych rośnie, należy pamiętać o tym, jak duże różnice istnieją nadal w wysokości dochodów pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi. Także duże zróżnicowanie regionalne ma wpływ na dostęp starszych pokoleń do technologii informacyjno-komunikacyjnych w poszczególnych krajach.
Chciałbym podkreślić, że na osiągnięcia związane z propozycjami Komisji będą się składać nie tylko same nowo powstałe technologie, lecz również możliwości dostępu do nich oraz zachęcanie osób starszych do nauki ich obsługi w tych częściach Europy, w których jest to szczególnie ważne dla zmniejszenia różnic w wysokości dochodów oraz wyrównania różnic regionalnych. Najtrudniejszym zadaniem będzie jednak pokonanie przepaści cyfrowej związanej z treścią informacji. W obliczu przepaści cyfrowej dzielącej małe i duże narody oraz małe i duże gospodarki, pokonanie przepaści pomiędzy pokoleniami jest najtrudniejszym zadaniem z ekonomicznego punktu widzenia.
Panie przewodniczący! Choć deklaracja ministerialna na temat e-integracji, na której opiera się omawiany dziś dokument, została przyjęta w 2006 r. w Rydze, stolicy Łotwy, kraj ten nie dołączył jak dotąd do programu. W związku z tym mam pytanie, do którego odniosła się również sprawozdawczyni: do jakiego stopnia objęcie pozostałych państw członkowskich dofinansowaniem w ramach siódmego programu ramowego leży w interesie krajów biorących udział w programie w przypadku braku zmian w zakresie jego finansowania?
Kathy Sinnott, w imieniu grupy IND/DEM. – Panie przewodniczący! Dziwny jest ten świat. Z jednej strony w sprawozdaniu na temat zdrowia staramy się znaleźć sposób na to, jak odciągnąć nasze dzieci od komputerów i sprawić, żeby spędzały więcej czasu na grach i zabawach poza domem, a z drugiej strony próbujemy przekonać osoby w podeszłym wieku do tego, żeby usiadły przed tymi komputerami i zaczęły z nich regularnie korzystać.
Ale, mówiąc już poważnie, komputery mają bardzo wiele do zaoferowania osobom starszym, szczególnie mieszkańcom wsi i osobom z problemami zdrowotnymi. Jednak aby dołączyć do społeczności informatycznej, osoby starsze potrzebują technologii łatwych w użyciu, przystępnych cenowo, ogólnodostępnych i łatwych w eksploatacji. Przy szybko rosnącej liczbie osób starszych w Europie inwestycje w rozwiązania przyjazne dla osób w podeszłym wieku pomogą im poprawić jakość życia i uzyskać większą samodzielność na dłużej. Projektowanie komputerów przeznaczonych specjalnie dla osób starszych to z pewnością opłacalny pomysł. Choć często brakuje im umiejętności technicznych, osoby starsze mają dużo czasu na naukę obsługi komputera oraz potrzebę kontaktu z bliskimi. Stanowią więc rynek przyszłości.
Desislav Chukolow (NI). – (BG) Szanowni koledzy! Mój kraj, Bułgaria, znajduje się niestety na czele listy krajów europejskich pod względem starzenia się społeczeństwa.
Po zakończeniu zimnej wojny rzesze młodych obywateli mojego kraju, zachęcone obietnicami lepszego życia na Zachodzie, ruszyły masowo szukać szczęścia w pracy na zmywaku, pozostawiając za sobą jedynie swoich starych rodziców. Państwa pomysł wydłużenia życia starszych obywateli jest wspaniały. Któż mógłby się mu sprzeciwić?
Jednak zanim pomyślicie państwo o wykorzystaniu nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych, usilnie proszę was o wzięcie pod uwagę faktu, że bułgarscy emeryci żyją z emerytur o równowartości 50 euro miesięcznie. To wszystko, co zapewnia im rządząca Bułgarska Partia Socjalistyczna. Takie są fakty.
Zwracam się do przedstawicieli PSE obecnych na tej sali. Panie i panowie internacjonaliści! Czy zdajecie sobie sprawę, co znaczy 50 euro miesięcznie dla emeryta, który przez całe życie uczciwie zarabiał na życie? Czy wiecie, że te 50 euro ma wystarczyć na przeżycie i kupienie jedzenia w cenach zbliżonych do cen europejskich? Czy wiecie, że bułgarscy emeryci wyłączają swoje telefony, ponieważ nie są w stanie zapłacić wygórowanych rachunków narzucanych przez karygodnie sprywatyzowaną ostatnio spółkę Bulgarian Telecommunications Company?
Kpiną jest proponowanie tym ludziom poprawy usług informacyjnych. Należy pomyśleć najpierw o tym, jak zwiększyć ich niezależność finansową. Szczególnie, że większość emerytów w Bułgarii nie jest pochodzenia cygańskiego i nie liczy na darmowy lunch.
Ivo Belet (PPE-DE). – (NL) Proponowany program jest dobry, jednak mam do niego kilka zastrzeżeń.
Pierwsze z nich związane jest oczywiście z budżetem. 150 milionów euro to zdecydowanie za mało – i to już zostało powiedziane wcześniej – dla sektora, który, jak sami państwo powiedzieliście, będzie w przyszłości jednym z najlepiej rozwijających się sektorów. Szybkie wdrożenie omawianych narzędzi jest kluczowe nie tylko dla zapewnienia dobrobytu starszym obywatelom, lecz również dla gospodarki i budżetu danego kraju, niesie też ze sobą doskonałe perspektywy gospodarcze. Pan poseł van Nistelrooij powiedział dziś dokładnie to samo. Stąd propozycja tego typu inwestycji i zachęt ze strony Europy do jej rozszerzenia w ciągu najbliższych lat, możliwe że już w momencie oceny budżetu w połowie roku.
Drugi komentarz z mojej strony, całkowicie zgodny ze spostrzeżeniami sprawozdawczyni, związany jest z tym, że nie może mieć miejsca żadna dychotomia, żadna przepaść, jak powiedział pan Chatzimarkakis, pomiędzy osobami starszymi, które zostały odpowiednio przeszkolone i przygotowane do korzystania z proponowanych nowych technologii, a pozostałymi osobami, w przypadku których było to niemożliwe lub którym brakuje środków na zainstalowanie odpowiednich narzędzi w domu. Byłoby to sprzeczne z podstawowym celem programu – chęcią umożliwienia jak największej liczbie osób starszych kontynuacji normalnego życia w domu przez możliwie jak najdłuższy czas. Jest to dużo tańsze niż wysłanie tych ludzi do szpitala czy domu opieki; jest to oczywiście również dla nich najlepsze. W końcu chodzi przede wszystkim o ich dobro.
Po trzecie jest ważne, aby wszystkie te innowacyjne narzędzia były przez cały czas dostępne dla wszystkich osób w podeszłym wieku, bez względu na ich sytuację finansową.
Justas Vincas Paleckis (PSE). – (LT) Jestem zwolennikiem inicjatywy Komisji i doceniam sprawozdanie sporządzone przez panią Gill, które z pewnością przysłuży się nam wszystkim w sprawach związanych z sytuacją osób starszych. Rosnąca liczba emerytów w Europie niesie ze sobą wiele problemów i wyzwań. Obecnie dysponujemy nowymi technologiami wspomagającymi, które mogą zapewnić osobom starszym lepszą jakość życia i umożliwić im, zgodnie z ich potrzebami i umiejętnościami, aktywne uczestniczenie w życiu społecznym. Dlatego państwa członkowskie UE powinny się przygotować na nadciągającą rewolucję, tworząc gamę usług społecznych i wspomagających.
Producenci nowoczesnych narzędzi informacyjno-komunikacyjnych zauważyli wzrost popytu na ich produkty. Nowe technologie wspomagające mogą pomóc w przezwyciężeniu problemów ze słuchem, widzeniem, mobilnością, a także dać osobom starszym poczucie przydatności społeczeństwu i rzeczywiście uczynić ich przydatnymi. Godny pochwały jest przygotowany przez państwa członkowskie plan zainwestowania ponad miliarda euro w rozwój nowych technologii odpowiadających na potrzeby osób starszych do 2013 r.
Technologie informacyjno-komunikacyjne mogą podnieść i bez wątpienia podniosą jakość życia i poczucie własnej wartości osób starszych. Jednak nasuwa się pytanie, czy będzie to korzystne dla wszystkich, czy jedynie dla garstki „wybranych”.
Naprawdę doceniam obawę sprawozdawczyni o to, że jedynie niewielka liczba uprzywilejowanych osób, które już teraz cieszą się dobrą jakością życia, skorzysta na innowacjach technologicznych. Niektóre państwa członkowskie UE mogą się poszczycić luksusowymi, sześciogwiazdkowymi ośrodkami dla osób w podeszłym wieku. Jednak nie tak daleko od nich zobaczyć można zubożałe domy spokojnej starości, których mieszkańcy dosłownie walczą o przeżycie. Żadne innowacje, technologie wspomagające ani nowoczesny sprzęt nie były nigdy dostępne dla ludzi przebywających w ośrodkach tego drugiego typu. Ta sytuacja musi natychmiast ulec zmianie.
Zgadzam się z opinią przedstawioną w sprawozdaniu, że produkty informacyjno-komunikacyjne dla osób starszych powinny być przyjazne dla użytkownika i przystępne cenowo. Unia Europejska jest liderem w wielu dziedzinach. Objęcie przewodnictwa w omawianej dziś dziedzinie jest równie potrzebne, co zaszczytne.
Danutė Budreikaitė (ALDE). – (LT) Obecnie co piąty obywatel UE ma powyżej 60 lat z przewidywaną długością życia powyżej 80 lat. Jednak jakość życia rosnącej populacji ludzi starszych nie jest wystarczająco wysoka. Na przykład w moim kraju, na Litwie, co czwarta osoba opisuje swój stan zdrowia jako słaby, przy stopniu udziału w życiu społeczeństwa na poziomie 57%. Podnoszenie jakości życia starzejącego się społeczeństwa powinno być jednym z priorytetów Unii Europejskiej.
Inicjatywa Komisji mająca na celu rozwijanie technologii informacyjno-komunikacyjnych to ważny krok w kierunku rozwiązania problemów związanych z utratą pamięci, wzroku, słuchu czy mobilności wśród osób starszych. Niemniej jednak Komisja nie rozwiązała w pełni kwestii równego dostępu do technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Jeden z najważniejszych tematów związanych z dostępem do technologii informacyjno-komunikacyjnych to ich przystępność cenowa. Głównym źródłem dochodów osób starszych jest emerytura, która z zasady jest niska, szczególnie w nowych państwach członkowskich. Bardzo ważne jest, by na produkty oparte na nowych technologiach informacyjno-komunikacyjnych mogli sobie pozwolić wszyscy obywatele UE.
Kolejnym ważnym czynnikiem związanym z dostępnością jest przyjazność dla użytkownika. Jedynie 18% obywateli w wieku od 65 do 74 lat korzysta z Internetu, przy czym ogólna liczba użytkowników wynosi 60% obywateli. Dlatego musimy się upewnić, że produkty oparte na nowych technologiach informacyjno-komunikacyjnych będą przyjazne dla użytkownika.
Sylwester Chruszcz (NI). – Panie Przewodniczący! Zjawisko starzenia się społeczeństwa w krajach Europy jest faktem i stanowi fundamentalne wyzwanie społeczne. W działaniach na płaszczyźnie europejskiej powinniśmy brać pod uwagę tendencje demograficzne w państwach członkowskich, analizować skutki społeczne i gospodarcze. W latach 2010-2030 liczba osób w wieku 65-80 lat wzrośnie o 40%.
Priorytetem powinno być zapewnienie godnego życia i wszelkich możliwych udogodnień tym osobom i dostęp do wszelkich, niezbędnych usług. Starzenie się ludności wywołuje przecież presję na zapewnienie usług opieki zdrowotnej i społecznych, leżących w zasięgu możliwości finansowych, oraz na dostępność personelu służby zdrowia i opieki społecznej. W kontekście omawianego zjawiska pragnę zwrócić uwagę na niebezpieczeństwo zjawiska marginalizowania osób starszych i izolowania ich.
Ogromnym niebezpieczeństwem współczesnej Europy są próby eliminowania chorych i starszych osób za pomocą legalnej eutanazji. Moje przerażenie wywołuje fakt, że Unia Europejska i jej Parlament, które podejmują się ochrony podstawowych praw człowieka, milczą na ten temat.
Ljudmila Novak (PPE-DE). – (SL) Nie ma nic bardziej destrukcyjnego i poniżającego niż poczucie wykluczenia, niemocy i braku znaczenia. Jest to powód, dla którego popieram propozycję Komisji Europejskiej, która mówi, że Wspólnota powinna uczestniczyć we wspólnym programie na rzecz integracji osób starszych i poprawienia ich jakości życia przy użyciu technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Jest to dodatkowy element strategii lizbońskiej, której celem jest zbudowanie opartej na informacji, zaznajomionej z kulturą cyfrową i gospodarczo bardziej konkurencyjnej Europy. Aby naprawdę zwiększyć integrację i wiedzę starszej populacji, należy w odpowiedni sposób wprowadzać konkretne czynności w jej życie i umożliwiać jej do nich dostęp. Czynności te muszą być łatwe do opanowania, zrozumiałe i niewymagające dużych nakładów finansowych. Muszą one obejmować starzejące się społeczeństwo i osoby niepełnosprawne tak w miastach, jak i na terenach wiejskich, w przeciwnym wypadku istnieje niebezpieczeństwo wykluczenia zamiast integracji.
Po rozpowszechnieniu wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych starsze pokolenie będzie mogło ostatecznie skorzystać z dobrodziejstw innowacji współczesnego świata. Jakość życia tych osób poprawi się, ponieważ staną się bardziej samodzielne, mobilne, aktywne i zintegrowane ze społeczeństwem i życiem gospodarczym.
Specjalnie przystosowane wyposażenie, pomoce i liczne nowoczesne systemy elektroniczne umożliwiają kierowanie przestrzenią życiową. Równocześnie pozwalają na jej kontrolowanie, zwiększając bezpieczeństwo użytkowników i ich zadowolenie z życia. Tego typu wyposażenie pozwala osobom niepełnosprawnym i osobom starszym na kontakt ze światem zewnętrznym i korzystanie z opieki, pracy i rozrywki na odległość.
Wszyscy chcemy dożyć sędziwego wieku, ale nie chcemy czuć się samotni ani wykluczeni ze społeczeństwa. Dlatego myślimy o naszej przyszłości już teraz i podejmujemy nowe kroki w celu jej zapewnienia.
Roberta Alma Anastase (PPE-DE). – (RO) Według danych statystycznych liczba emerytów wzrośnie w Europie o 40% między 2010 a 2030 r. Jest to źródłem wielu problemów, lecz również okazji do opracowania nowej polityki publicznej i zapewnienia Europie lepszej przyszłości. Prawdziwie prosperująca i konkurencyjna Europa powinna odpowiednio zareagować na obecność takich problemów i w pełni wykorzystać potencjał drzemiący w nowych trendach demograficznych.
Starsi obywatele europejscy muszą mieć dostęp do wysokiej jakości usług i warunków bytowych, a zgromadzone przez nich doświadczenia powinny znaleźć odzwierciedlenie w ciągłym rozwoju społecznym. Ponieważ Unia Europejska dąży do tego, by stać się gospodarką i społeczeństwem opartymi na informacji, technologie informacyjne stanowią innowacyjną odpowiedź na obecną sytuację, a zaangażowanie społeczności europejskiej w związane z tym programy jest więcej niż wskazane.
Chciałabym zwrócić uwagę na dwa ważne aspekty wykorzystania nowych technologii do podwyższenia standardu życia osób starszych. Po pierwsze obywatele Europy powinni być przeszkoleni i poinformowani o nowych możliwościach technologicznych dostępnych na rynku. Osoby starsze, szczególnie w nowych państwach członkowskich, nie wiedzą nic lub wiedzą niewiele na temat tych rozwiązań, co przynosi oczywiste straty dla ogółu społeczeństwa. W związku z tym sukces decyzji omawianej dziś na tej sali w dużej mierze zależy od zdolności rozwoju Europy pod względem edukowania osób starszych i dostarczania im informacji na temat dostępnych rozwiązań. Po drugie należy zwrócić szczególną uwagę na kobiety, które stanowią większy procent starszej populacji niż mężczyźni z powodu większej przewidywanej długości życia. Należy podjąć ten temat podczas badań naukowych związanych z procesem starzenia się, a także podczas wdrażania konkretnych elementów polityki publicznej.
Na koniec chciałabym powtórzyć, jak ważne jest ukierunkowanie działań na nowe państwa członkowskie, w których osoby starsze znajdują się w dużo gorszej sytuacji. Niższy standard życia, a także brak umiejętności wykorzystania nowych technologii sprawiają, że ten element programu powinien stać się priorytetem przyszłych działań na skalę europejską.
Zita Pleštinská (PPE-DE). – (SK) „Forum na rzecz pomocy osobom starszym”, „Parlament starszych obywateli” oraz czasopismo „Forum starszych obywateli” wydawane na Słowacji we współpracy z Komisją to działania, z którymi miałam okazję się zapoznać podczas spotkań z osobami w podeszłym wieku, gdyż w ten sposób tradycyjnie zaczyna się mój rok kalendarzowy. Działania te przekonały mnie, że osoby starsze chcą wieść aktywne życie i bardzo szybko się uczą. Przykładowo telefony komórkowe nie są już dla tych osób żadną tajemnicą. Zamiast tego stały się dla nich bardzo ważnymi towarzyszami.
Niestety bardzo niewielką ilość środków poświęca się na rozwijanie umiejętności obsługi komputera wśród osób starszych, dlatego z przyjemnością czytałam sprawozdanie pani Neeny Gill, które unaocznia ważne stanowisko Parlamentu Europejskiego w sprawie podwyższania jakości życia osób starszych i niepełnosprawnych.
Nowe technologie informacyjno-komunikacyjne mogą stać się skutecznym narzędziem zmian, których celem jest niedopuszczenie do wykluczenia ze społeczeństwa tej grupy społecznej, która stanowi źródło mądrości, doświadczenia, tradycji i umiejętności. Jednakże ważne jest również zapewnienie równego dostępu do technologii informacyjno-komunikacyjnych wszystkim obywatelom Unii Europejskiej.
Zuzana Roithová (PPE-DE). – (CS) Panie przewodniczący! Popieram inicjatywę 13 państw członkowskich, które opracowały wspólny program badawczy na rzecz życia wspieranego przez otoczenie, skierowany do starszych obywateli i mający umożliwić ich pokoleniu pełne wykorzystanie technologii informacyjnych. Nie ma wątpliwości, że ułatwi to komunikację i pozwoli tym ludziom pozostać dłużej w pracy. Dlatego w pełni popieram wysiłki, których celem jest objęcie programu na rzecz życia wspieranego przez otoczenie naszą jutrzejszą decyzją i przekształcenie go we wspólny program Unii Europejskiej. Wierzę, że dzięki temu będziemy mogli podwoić fundusze do wysokości 600 milionów euro. Według mnie prośba o współfinansowanie projektu ze źródeł krajowych w wymiarze 20% jest dla państw członkowskich wystarczającą motywacją do podjęcia omawianych działań. Program ten zasługuje na naszą aprobatę, gdyż pozwoli na skuteczny rozwój innowacyjnych produktów i określonych usług, wykorzystując technologie informacyjno-komunikacyjne jako narzędzia gwarantujące godne starzenie się. Program ten daje również możliwości rozwoju małym i średnim przedsiębiorstwom, a także zachowuje zgodność z celami strategii lizbońskiej i wartościami europejskimi.
Czesław Adam Siekierski (PPE-DE). – Panie Przewodniczący! Należy z zadowoleniem przyjąć propozycję udziału Unii we wspólnym programie badawczo-rozwojowym w zakresie podwyższania jakości życia osób starszych.
Nowe technologie informacyjno-komunikacyjne mogą ułatwić życie osobom w podeszłym wieku, pomóc im w zachowaniu aktywności w pracy, jak i w życiu prywatnym. Pamiętajmy, że rośnie liczba osób w podeszłym wieku, co jest wynikiem poprawy warunków życia.
Przy opracowywaniu szczegółowych zasad funkcjonowania tego programu należy jednak pamiętać, że sytuacja życiowa i materialna osób starszych w poszczególnych państwach członkowskich nie jest jednakowa. Różnica w poziomie życia jest znacząca. Stąd też różne zapotrzebowanie na usługi i różny poziom przygotowania do aktywności, a dotyczy to szczególnie ludzi na obszarach wiejskich. Nowe technologie, nowe możliwości pracy przez internet, korzystanie z nowych technologii może przyczynić się do zatrzymania osób starszych na rynku pracy, przyczynić się do komfortowego starzenia. W związku ze starzeniem się Europejczyków problem ten nabiera większego znaczenia.
Monica Maria Iacob-Ridzi (PPE-DE). – (RO) Wykluczenie starszych obywateli ze społeczności korzystającej z technologii informacyjnych stanowi duży problem, szczególnie że liczba osób w wieku od 65 do 80 lat w Europie wkrótce wyniesie 40% ogółu społeczeństwa.
Tak więc wspólny program badawczo-rozwojowy, w jaki ma zaangażować się Unia Europejska jest jak najbardziej wskazany w celu podwyższenia jakości życia tych ludzi. Jednak chciałabym zwrócić uwagę na fakt, że zaangażowanie finansowe Wspólnoty w ten projekt jest ograniczone. Wkład Wspólnoty w to przedsięwzięcie wynosi maksymalnie 150 milionów euro z racji tego, że pochodzi z budżetu przeznaczonego na ramowy program badawczo-rozwojowy o całkowitych nakładach w wysokości 50 miliardów euro. Poza tym wkład Wspólnoty nie może przekroczyć 50% funduszy publicznych wykorzystywanych w projekcie, co stanowi wyjątkowo niską sumę, jak na tak ważne przedsięwzięcie.
Oprócz konkretnych korzyści oferowanych osobom starszym w postaci rozwiązań informatycznych proponowanych w ramach tego programu, udział Unii w projekcie jest okazją do wpłynięcia na poprawę jakości życia Europejczyków, dlatego wkład finansowy Wspólnoty powinien być większy niż sumy przeznaczane na tego typu badania w ramach inicjatyw krajowych.
László Kovács, komisarz. − Panie przewodniczący! W imieniu pani Viviane Reding chciałbym wyrazić uznanie dla wszystkich konstruktywnych działań podjętych przez Parlament Europejski, a w szczególności przez sprawozdawczynię Neenę Gill, podczas procesu negocjacji związanych z programem na rzecz życia wspieranego przez otoczenie. Nie jestem osobą odpowiedzialną za przygotowanie omawianego programu, dlatego debata z nim związana jest dla mnie nie tylko niezwykle interesująca, lecz także pouczająca. Zapewniam państwa, że przekażę pani Viviane Reding nie tylko wyrazy uznania dla jej pracy, lecz również wszystkie obawy i propozycje, które dziś padły.
Rozumiem, że jednym z kluczowych zagadnień jest korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych przez starsze pokolenie, i oczywiście się z tym zgadzam. Wymaga ono tak wiedzy, jak i źródeł finansowych. Szkolenie osób starszych, szczególnie mieszkańców terenów wiejskich, jest zdecydowanie ważne, lecz problemem tym bardzo dokładnie zajmuje się program działań na rzecz komfortowego starzenia się. Przystępność cenowa to kolejny ważny temat, którym powinien zająć się program na rzecz życia wspieranego przez otoczenie. Jeżeli chodzi o inne kraje, które chciałyby dołączyć do programu, jest to jak najbardziej możliwe i właśnie z tego powodu zaproponowano względnie niski próg.
Podsumowując, chciałbym podkreślić, że Komisja akceptuje i popiera kompromisowe poprawki zaproponowane przez sprawozdawczynię, które pozwolą na dojście do porozumienia w pierwszym czytaniu. Dzięki państwa zaangażowaniu możliwe będzie zainicjowanie tego ważnego działania wiosną. Państwa nieprzerwane wsparcie będzie również niezwykle istotne podczas wdrażania tej inicjatywy. Chciałbym unaocznić fakt, że podjęcie tego wyzwania jest nie tylko moralnym obowiązkiem, ale także szansą z ekonomicznego punktu widzenia, z czym zgadza się wielu mówców. Jest to inicjatywa mająca przyczynić się do dobrobytu starszych obywateli europejskich oraz do konkurencyjności Europy w przyszłości.
Neena Gill, sprawozdawczyni. − Panie przewodniczący! Chciałabym podziękować wszystkim kolegom za ich komentarze i wkład w tę debatę.
Pan poseł Krasts zapytał mnie, czy odpowiada mi udział innych krajów w tym przedsięwzięciu. Z założenia w programie tym może uczestniczyć dowolna ilość krajów, również niebędących państwami członkowskimi UE, jak to jest obecnie.
Problem stanowią fundusze – wiele osób poruszyło dziś ten temat. Jak na razie środki finansowe są ograniczone do 150 milionów euro. Musimy zatem zastanowić się, jak zwiększyć tę sumę w przyszłości w przypadku dużego zainteresowania programem lub też czy można w tym przypadku skorzystać ze środków w ramach innych inicjatyw objętych siódmym programem ramowym.
Jeden z mówców powiedział dziś, że starzenie się jest, obok zmian klimatycznych, jednym z największych problemów XXI wieku. Ważne, by Komisja nadal zajmowała się tym problemem, nie tylko na drodze pojedynczych programów, takich jak ten, choć są one bardzo ważne, lecz w połączeniu z innymi dziedzinami. Dlatego powtórzę jeszcze raz: potrzeba nam wielopoziomowego myślenia.
Uważam, że Komisja powinna zachować czujność, ponieważ, jak wiemy, niektóre z państw członkowskich pozostają daleko w tyle względem innych. Ważne, by zagwarantować zniwelowanie różnic pomiędzy państwami członkowskimi po zrealizowaniu tego programu.
Chciałabym podjąć kilka ważnych tematów poruszonych przez moich kolegów, szczególnie przez moich dwóch sprawozdawców pomocniczych. Pan poseł van Nistelrooij zaznaczył, że droga produktów na rynek jest zbyt długa, a jeśli chcemy, by ten program okazał się przełomowy, powinniśmy zastanowić się, jak rozwiązać ten problem. Jak powiedział pan poseł Chatzimarkakis, jesteśmy odbierani jako ta część świata, która najbardziej przejmuje się jakością życia osób w każdym wieku. Myślę, że nasze słowa powinny być poparte odpowiednimi działaniami.
Chciałabym również podziękować posłance Geringer de Oedenberg, założycielce Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia, oraz wszystkim innym pracownikom sekretariatu, sekretariatu grupy PSE i mojego biura za wkład w tę debatę, a także Komisji i Radzie oraz prezydencjom portugalskiej i słoweńskiej.
(Oklaski)
Przewodniczący. − Debata została zamknięta.
Głosowanie odbędzie się w czwartek 13 marca 2008 r.