Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τετάρτη 12 Μαρτίου 2008 - Στρασβούργο

19. Η ιδιαίτερη κατάσταση των γυναικών στη φυλακή και ο αντίκτυπος της φυλάκισης των γονέων στην κοινωνική και οικογενειακή ζωή (συζήτηση)

  Πρόεδρος . − Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A6-0033/2008)της κ. Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου, εξ ονόματος της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, σχετικά με την ιδιαιτερότητα της θέσης των φυλακισμένων γυναικών και τον αντίκτυπο της φυλάκισης των γονέων στην κοινωνική και οικογενειακή ζωή.

  Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου , εισηγήτρια. − Κύριε Πρόεδρε, η Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Γυναικών και την Ισότητα των Φύλων που παρουσιάζει αυτήν την έκθεση ως έκθεση πρωτοβουλίας, έχει επενδύσει στο θέμα και ανθρώπινο μόχθο αλλά και υλικές δαπάνες: διότι όχι μόνον εργάστηκαν γι’ αυτήν τα μέλη της επιτροπής μας αλλά παρουσιάστηκε και μια πολυσέλιδη έκθεση για την κατάσταση των γυναικών στις φυλακές στην Ευρώπη. Aκούσαμε σε μια ακρόαση σημαντικούς επιστήμονες και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών για το θέμα, ενώ τα γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μάς έχουν δώσει μέχρι σήμερα ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις του θέματος, πράγμα που σημαίνει ότι προβάλλεται έτσι η εργασία που κάνει το Κοινοβούλιο για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την κατοχύρωση των ιδιαιτέρων δικαιωμάτων των γυναικών, όταν αυτές μάλιστα βρίσκονται στη δύσκολη κατάσταση της φυλάκισης. Είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία λοιπόν γυναικών, που θα λέγαμε ότι είναι μειοψηφία στο σύνολο των φυλακισμένων ανά την Ευρώπη, αφού αποτελούν κατά μέσον όρο μόνο το 5%, βέβαια με αρκετές αποκλίσεις μεταξύ του 7 και του 0%.

Η κατάσταση των γυναικών στις φυλακές θα λέγαμε ότι εξετάζεται στην έκθεση αρκετά εξονυχιστικά αφού παρουσιάζονται όλες οι περιπτώσεις που πρέπει να καλύπτονται. Ιδιαίτερες ανάγκες όχι μόνο στην υγεία, στη σφαιρική αντιμετώπιση της υγείας συμπεριλαμβανομένων των ειδικών προβλημάτων, στις συνθήκες υγιεινής και στην ιδιαίτερη προσοχή που πρέπει να δίνεται στην ψυχοσύνθεση της γυναίκας, στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που μεταφέρει η γυναίκα στις φυλακές από το παρελθόν της, στην ιδιαίτερη κατάσταση που ζει ως μητέρα – έχουμε μάλιστα αριθμούς που μας λένε ότι οι μισές κρατούμενες ανά την Ευρώπη είναι μητέρες, και μάλιστα μητέρες ανήλικων παιδιών· ιδιαίτερες συνθήκες κατά την εγκυμοσύνη, τη γέννηση παιδιών στη φυλακή, προστασία των παιδιών κατά τα πρώτα έτη της ζωής τους που πρέπει να τα ζήσουν κοντά στη μητέρα στις φυλακές. Όλα αυτά μάς δίνουν το δικαίωμα να ζητήσουμε από τα κράτη μέλη με τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη δημιουργία των κατάλληλων υλικών συνθηκών με ιδρύματα που θα παρέχουν αξιοπρεπείς δυνατότητες κράτησης, όπως ορίζουν οι διεθνείς και ευρωπαϊκοί κανόνες και συμβάσεις, με τη δυνατότητα του εκσυγχρονισμού των νομοθεσιών, έτσι ώστε οι ποινές να είναι ανάλογες με τις ιδιαίτερες συνθήκες των μητέρων, με τον τακτικό έλεγχο και την ειδική εκπαίδευση του προσωπικού, ώστε να είναι ευαίσθητο σε θέματα γυναικών και επίσης με τη συμπερίληψη των συνθηκών κράτησης των γυναικών στην έκθεση που κάθε χρόνο παρουσιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα δικαιώματα των ανθρώπων στην Ένωση.

Η σημερινή έκθεση θα δώσει μια συζήτηση που ελπίζω να είναι καρποφόρα.

  Louis Michel, Μέλος της Επιτροπής. − (FR) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, ο συνάδελφός μου, Επίτροπος Špidla, είναι εξαιρετικά ικανοποιημένος που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε να εξετάσει την ιδιαιτερότητα της κατάστασης των φυλακισμένων γυναικών και τον αντίκτυπό της στην κοινωνική και οικογενειακή ζωή, και για τον λόγο αυτό θα ήθελε να συγχαρεί την εισηγήτρια, την κ. Παναγιωτοπούλου, για την εξαιρετική της έκθεση.

Μολονότι οι γυναίκες αποτελούν μικρό ποσοστό, γύρω στο 5%, του συνολικού πληθυσμού των φυλακών στην Ευρώπη, είναι σαφές ότι η παραμονή τους στη φυλακή επηρεάζει κατά πολύ ολόκληρη την οικογένεια. Επιπλέον, ένα σχετικά υψηλό ποσοστό των γυναικών στη φυλακή είναι μητέρες.

Η Επιτροπή προάγει πολιτικές για να αντιμετωπίσει τον αποκλεισμό των ευάλωτων ομάδων, και συνεπώς σε αυτές περιλαμβάνονται κυρίως οι κρατούμενοι. Πρέπει να τονιστεί, ωστόσο, ότι η κοινωνική ένταξη αποτελεί κυρίως αρμοδιότητα των κρατών μελών. Ο ρόλος της Επιτροπής όσον αφορά την κοινωνική ένταξη είναι βασικά να ενισχύσει τα κράτη μέλη στον αγώνα τους ενάντια στον κοινωνικό αποκλεισμό, στο πλαίσιο της ανοιχτής μεθόδου συντονισμού και άλλων πιο συγκεκριμένων δράσεων. Εντούτοις, η νέα Συνθήκη της Λισαβόνας –και αυτό το σημείο παρουσιάζει ενδιαφέρον– προβλέπει νέες πρωτοβουλίες σε σχέση με τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια. Σε αυτόν τον συγκεκριμένο τομέα, ολοένα και μεγαλύτερης σημασίας, θα ισχύει η διαδικασία της συναπόφασης για πολύ περισσότερα θέματα και αυτό προφανώς θα διευρύνει τη δικαιοδοσία του ΕΚ για την εξέταση ορισμένων προτάσεων που αναφέρονται στην έκθεσή σας. Η έκθεση της κ. Παναγιωτοπούλου υιοθετεί μια ισορροπημένη προσέγγιση. Σέβεται πλήρως την αρχή της επικουρικότητας, αναγνωρίζει τον υποστηρικτικό ρόλο της Επιτροπής και εμείς συμφωνούμε απόλυτα με τη μεθοδολογική σας προσέγγιση. Γνωρίζουμε ότι προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που υφίστανται οι φυλακισμένες, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να εστιάσουν στις συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές, στην ουσιαστική διατήρηση των οικογενειακών δεσμών και των κοινωνικών σχέσεων και, φυσικά, στη σημασία της κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης. Αυτή η προσέγγιση συνάδει με την στρατηγική κοινωνικής ένταξης της Επιτροπής, η οποία καλύπτει τρεις βασικούς τομείς: την προαγωγή της πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες και διάφορες δυνατότητες και ευκαιρίες, τον έλεγχο για το σεβασμό της νομοθεσίας σχετικά με την καταπολέμηση των διακρίσεων και, αν χρειαστεί, τον σχεδιασμό στοχοθετημένων προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών των διαφόρων ομάδων.

Την άνοιξη του 2006, η Επιτροπή οργάνωσε δημόσια διαβούλευση σχετικά με την ανάγκη λήψης άλλων μέτρων σε κοινοτικό επίπεδο προκειμένου να ενθαρρύνει την ενεργή ένταξη των πιο αποκομμένων από την αγορά εργασίας ατόμων. Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν σε μια ανακοίνωση τον Οκτώβριο του 2007, η οποία δρομολόγησε επίσης τη δεύτερη φάση της διαβούλευσης. Ζητήθηκε η άποψη των κοινωνικών εταίρων σχετικά με τη δυνατότητα ενίσχυσης της ανοιχτής μεθόδου συντονισμού μέσω της υιοθέτησης κοινών αρχών –ειδικότερα σε σχέση με το επίδομα εισοδήματος, τις ενεργές πολιτικές της αγοράς εργασίας και την πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες– σχετικά με το περιεχόμενο των κοινών αρχών και, τέλος, σχετικά με τον τρόπο που θα στηριχθεί η εφαρμογή αυτών των κοινών αρχών με έλεγχο και αξιολόγηση σε επίπεδο ΕΕ. Η διαβούλευση περατώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2008 και η Επιτροπή θα εξετάσει τώρα τις προτάσεις των κοινωνικών εταίρων και άλλων ενδιαφερομένων.

Τώρα, επιτρέψτε μου σας παρακαλώ να κάνω κάποιες σύντομες παρατηρήσεις σχετικά με την έκθεση. Πραγματεύεται την επανένταξη των φυλακισμένων γυναικών στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας. Συμμεριζόμαστε την άποψη ότι τα στοχοθετημένα μέτρα εφαρμογής θα πρέπει να συνδυάζονται με δίχτυα ασφαλείας προσαρμοσμένα έτσι ώστε να αποτρέπουν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η επανένταξη των κρατουμένων θα πρέπει να ξεκινάει από το περιβάλλον της φυλακής με τη συνεργασία των ειδικευμένων κοινωνικών υπηρεσιών.

Γνωρίζουμε καλά ότι η παροχή λογικών και αποδεκτών συνθηκών διαβίωσης αυξάνει ουσιαστικά τις πιθανότητες επανένταξης στην κοινωνία. Οι αρχές, συμπεριλαμβανομένων και των σωφρονιστικών αρχών, πρέπει να ενθαρρύνονται να παρέχουν ποιοτική επαγγελματική κατάρτιση στους φυλακισμένους. Πρέπει προφανώς να ενθαρρύνεται η συνεργασία μεταξύ των φυλακών και των εταιρειών που ειδικεύονται στην εύρεση εργασίας για τους φυλακισμένους στο πλαίσιο της διαδικασίας επανένταξης.

Σε αυτό το σημείο, θα θέλαμε να τονίσουμε τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου στην προαγωγή της ένταξης και της ενσωμάτωσης των φυλακισμένων αντρών και γυναικών στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία γενικότερα. Το Ταμείο, όπως πιστεύω ότι ήδη γνωρίζετε, συγχρηματοδοτεί δραστηριότητες που προσανατολίζονται προς προγράμματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης των φυλακισμένων, ενώ οι πρωτοβουλίες που αφορούν άμεσα τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των φυλακισμένων, όπως η κατασκευή νέων κτηρίων και η εγκατάσταση νέων μονάδων μπορεί να χρηματοδοτηθεί από άλλα Διαρθρωτικά Ταμεία.

Έχω λάβει σοβαρά υπόψη μου το αίτημα του ΕΚ προς την Επιτροπή και το Συμβούλιο για την έγκριση μιας απόφασης πλαίσιο σχετικά με τους στοιχειώδεις κανόνες προστασίας των δικαιωμάτων των κρατουμένων καθώς και για τη σύνταξη ευρωπαϊκού σωφρονιστικού χάρτη. Αισθάνομαι ότι πρέπει πάλι να υπενθυμίσω στο Κοινοβούλιο ότι κάποια στοιχεία της έκθεσης εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών, μολονότι, όπως προαναφέρθηκε, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας θα ισχύσει η διαδικασία συναπόφασης σε πολλούς τομείς σχετικά με τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια, και εδώ υπάρχει πραγματική δυνατότητα διεύρυνσης του ρόλου του ΕΚ και βελτίωσης της κατάστασης καθώς και αντιμετώπισης αυτού του εξαιρετικά σοβαρού ζητήματος.

  Anna Záborská, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DΕ. – (SK) Η έκθεση πρωτοβουλίας για τις γυναίκες στη φυλακή έχει άκρως συμβολικό χαρακτήρα. Αφενός επιβεβαιώνεται η σε μεγάλο βαθμό πραγματιστική θέση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, και αφετέρου επιβεβαιώνεται η αξιοθαύμαστη αφοσίωση της συναδέλφου μας κ. Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου.

Πρέπει να τονίσω ότι η κ. Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου είναι εξαιρετικά δραστήρια στην επιτροπή μου και τη συγχαίρω για την πάντα υπεύθυνη επαγγελματική συμπεριφορά της. Κατά τη διάρκεια εκπόνησης αυτής της έκθεσης επισκεφθήκαμε προσωπικά τη γυναικεία φυλακή της Μπριζ. Εξαιτίας αυτής της επίσκεψης μπορώ να πω ότι η έκθεση δεν είναι σε καμία περίπτωση αποκλειστικά θεωρητική. Χαίρομαι που η έκθεση πραγματεύεται την κατάσταση των γυναικών στη φυλακή σε όλη της την πολυπλοκότητα. Προσωπικά, θα ήθελα να τονίσω τη σπουδαιότητα του ζητήματος προστασίας των παιδιών από ψυχικά τραύματα όσο οι γονείς τους βρίσκονται στη φυλακή.

Αυτά που θα πω στη συνέχεια βασίζονται σε προσωπική μου εμπειρία. Υπό το κομμουνιστικό καθεστώς, όταν ήμουν πέντε ετών, ο πατέρας μου συνελήφθη και καταδικάστηκε σε μακροχρόνια φυλάκιση λόγω κατασκευασμένων κατηγοριών πολιτικού περιεχομένου. Οι δάσκαλοι στο σχολείο πολλές φορές με ρωτούσαν πού είναι και γιατί ποτέ δεν έρχεται στις συναντήσεις κηδεμόνων και δασκάλων, αν και όλοι γνώριζαν ότι ήταν στη φυλακή. Ήταν οδυνηρό. Τα παιδιά δεν θα πρέπει να υποφέρουν από τραύματα που τους προκαλούνται από τη στερούμενης ευαισθησίας συμπεριφορά του ευρύτερου περιβάλλοντός τους, προσδίδοντάς τους το στίγμα της φυλάκισης των γονιών τους. Η τακτική προσωπική επαφή με τις φυλακισμένες μητέρες τους είναι ζωτικής σημασίας για τη μελλοντική ζωή τους και τις μελλοντικές διαπροσωπικές τους σχέσεις.

Τέλος, θέλω να επιστήσω την προσοχή σας κυρίως στην παράγραφο 22 της έκθεσης και να υπογραμμίσω την έμφαση που προσδίδει η κ. Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου στη διατήρηση των οικογενειακών δεσμών.

  Teresa Riera Madurell, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (ES) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα καταρχάς να συγχαρώ την εισηγήτρια για την εξαιρετική της δουλειά και την προθυμία της που συντέλεσαν στην επίτευξη σημαντικών συμφωνιών σχετικά με τις τροπολογίες που κατατέθηκαν από την Ομάδα μου.

Πρόκειται για μία πολύ περιεκτική έκθεση, η οποία δεν αποκλείει κανένα από τα ζητήματα που αφορούν τη δύσκολη κατάσταση που δημιουργείται στην κοινωνική και οικογενειακή ζωή ύστερα από τη φυλάκιση της μητέρας ή του πατέρα. Παρουσιάζει πολλές νέες πτυχές, συμπεριλαμβανομένης και της μεταχείρισης του γονέα που βρίσκεται στη φυλακή και έχει παιδιά υπό την ευθύνη του.

Ο σκοπός ήταν να βρεθεί μία λύση που θα εγγυάται τον σεβασμό των δικαιωμάτων των παιδιών ενώ θα διατηρεί τα μέτρα ασφαλείας που πρέπει να ισχύουν στα άτομα που στερούνται την ελευθερία τους. Αυτό που προτείνεται είναι η δημιουργία ανεξάρτητων μονάδων απομακρυσμένων από το σύνηθες περιβάλλον της φυλακής, με συνθήκες διαβίωσης που να προσαρμόζονται στις ανάγκες των παιδιών και να λαμβάνουν υπόψη την ένταξή τους στην κοινωνία.

Το ίδιο ισχύει και για τους κρατούμενους που έχουν αναλάβει τη φροντίδα εξαρτώμενων ατόμων, μια κατάσταση που κυρίως επηρεάζει τις γυναίκες. Σε αυτήν την περίπτωση, συνιστάται για άλλη μια φορά να επιλέγονται κατά το πλείστον εναλλακτικές ποινές αντί για κάθειρξη. Σε σχέση με αυτό, η έκθεση καθιστά σαφές ότι στην περίπτωση των φυλακισμένων αντρών με μικρά παιδιά ή άλλες οικογενειακές υποχρεώσεις, θα πρέπει να εφαρμόζονται τα ίδια μέτρα που ισχύουν και για τις γυναίκες.

Επιπλέον, τα μέτρα αυτά πρέπει να διασφαλίζουν τον πλήρη σεβασμό για τον σεξουαλικό προσανατολισμό και κάθε μορφή δημιουργίας οικογένειας που είναι σύμφωνη με τον νόμο. Στις φυλακισμένες πρέπει να παρέχεται πρόσβαση σε εκστρατείες πρόληψης και πρόσβαση, με ίσους όρους, σε προγράμματα οικογενειακού προγραμματισμού.

Η έκθεση ζητά επίσης από τα προγράμματα να μειώσουν την ευπάθεια των τροφίμων σε βίαιες καταστάσεις με την ψυχολογική στήριξη των γυναικών που έχουν υποστεί βιαιοπραγίες λόγω φύλου. Προτείνει επίσης την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση του σωφρονιστικού προσωπικού σχετικά με αυτό το ζήτημα.

Η Ομάδα μας συνεργάστηκε στενά με την εισηγήτρια για την υποβολή των συγκεκριμένων αλλά και άλλων τροπολογιών και πιστεύω ότι γενικά εκπονήσαμε μία έκθεση για την οποία το Κοινοβούλιο μπορεί να αισθάνεται περήφανο. Συγχαρητήρια για άλλη μια φορά στην εισηγήτρια.

  Μάριος Ματσάκης, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (EN) Κύριε Πρόεδρε, θα μιλήσω για αυτό το θέμα με βάση την προσωπική μου ιδιότητα. Η κ. Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου με τη γνωστή σοφία της και με πολύ μόχθο έκανε πολύ καλή δουλειά και συνέταξε μία έκθεση η οποία πραγματεύεται τα προβλήματα των φυλακισμένων γυναικών με πολύ αποτελεσματικό τρόπο.

Τα περισσότερα από αυτά που αναφέρει η κ. Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου στην έκθεσή της είναι βεβαίως σωστά. Αλλά, αναρωτιέμαι, μήπως άραγε αφορά έναν μάλλον ιδανικό κόσμο παρά ρεαλιστικό, έναν κόσμο όπου οι φυλακές θα έπρεπε να λειτουργούν όχι μόνο για την τιμωρία των καταδικασθέντων αλλά κυρίως για την επανένταξή τους; Η σκληρή πραγματικότητα του θέματος είναι ότι οι περισσότερες φυλακές στην Ευρώπη και στον κόσμο γενικότερα λειτουργούν ανεπαρκώς τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άντρες. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν πρέπει πάντα να ασκούμε πίεση για να γίνουν αλλαγές. Ούτε σημαίνει ότι δεν πρέπει να ενδιαφερόμαστε για τις ειδικές ανάγκες των κρατουμένων γυναικών. Αντιθέτως, είναι πάντα καθήκον μας να πιέζουμε για βελτιώσεις, όμως δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε τα εξής απλά γεγονότα.

Πρώτον, χρειάζονται γενικότερες αλλαγές στο ποινικό μας σύστημα.

Δεύτερον, δεν θα πρέπει να υφίστανται άστοχες διακρίσεις μεταξύ αντρών και γυναικών, εκτός από αυτές που επιβάλλονται λόγω αυστηρών βιολογικών διαφορών, συμπεριλαμβανομένης της μητρότητας ή ειδικών πτυχών της μητρότητας.

Τρίτον, οι φυλακές δεν είναι ξενοδοχεία. Ούτε μαιευτικές πτέρυγες ούτε παιδικοί σταθμοί.

Τέταρτον, οι περισσότεροι κρατούμενοι –άντρες και γυναίκες– είναι καταδικασμένοι εγκληματίες και πολλοί από αυτούς έχουν διαπράξει στυγερά εγκλήματα εις βάρος άλλων ανθρώπων.

Πέμπτον, όσο σκληρό κι αν ακουστεί, πολλές καταδικασμένες γυναίκες είναι ακατάλληλες για μητέρες και πρέπει να βρεθούν εναλλακτικές επιλογές για το θέμα της ανατροφής των παιδιών τους.

Έκτον, όσον αφορά το αν θα επιτρέπεται στις κρατούμενες να ξεκινήσουν εγκυμοσύνη ενόσω είναι στη φυλακή, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση αμφιλεγόμενο ζήτημα.

Παρόλα όσα προανέφερα, ολοκληρώνω δηλώνοντας την υποστήριξή μου σε αυτήν την έκθεση.

  Ewa Tomaszewska, εξ ονόματος της Ομάδας UEN. – (PL) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας σε δύο ζητήματα που αναφέρονται στην έκθεση.

Το πρώτο αναφέρεται στις συνθήκες υπό τις οποίες εκτίεται η στερητική της ελευθερίας ποινή. Είναι ιδιαίτερα σημαντική η πρόσβαση σε προσωπικό υγειονομικό υλικό και σε ειδικές ιατρικές υπηρεσίες που χρειάζονται οι γυναίκες. Ως πολιτική κρατούμενη στην κομμουνιστική Πολωνία, μου παρείχαν το ένα τέταρτο της πλάκας ενός γκρίζου σαπουνιού το οποίο έπρεπε να μου κρατήσει έξι μήνες. Ήταν αδύνατο να ασκήσει κάποιος το νόμιμό του δικαίωμα για μπάνιο ακόμα και για εβδομάδες κάποιες φορές. Αυτό δεν είναι αρκετό. Πρέπει να διασφαλίζεται η πρόσβαση σε τρεχούμενο ζεστό νερό για μπάνιο, η δυνατότητα για εξέταση από γυναικολόγο και η εξέταση μαστογραφίας ανεξάρτητα από το είδος και τη διάρκεια της ποινής.

Το δεύτερο ζήτημα αναφέρεται στον αντίκτυπο που θα έχει η φυλάκιση των μητέρων και των εγκύων στη ζωή και υγεία των παιδιών τους. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες πολλές φορές στερούνται το δικαίωμα να παρίστανται σε δικαστικές υποθέσεις που αφορούν τα γονικά δικαιώματα. Τα υπό κράτηση άτομα στερούνται της δυνατότητας να συμμετέχουν σε ακροαματική διαδικασία. Τα παιδιά των οποίων οι μητέρες κρατούνται έχουν περιορισμένα μόνο δικαιώματα επικοινωνίας μαζί τους. Τα νεογέννητα μωρά πολλές φορές απομακρύνονται από τη μητέρα τους αμέσως μετά τον τοκετό, κάτι το οποίο καθιστά αδύνατο τον θηλασμό. Πρέπει να αναλογιστούμε ότι κάθε φορά που μια ποινή στερητική της ελευθερίας επιβάλλεται σε μία γυναίκα, επιβάλλεται εμμέσως και σε ένα παιδί και σε ολόκληρη οικογένεια. Συνεπώς θα έπρεπε τέτοιου είδους ποινή να επιβάλλεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Θα ήθελα να ολοκληρώσω συγχαίροντας την εισηγήτρια.

  Hiltrud Breyer, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, είναι σημαντική αυτή η έκθεση πρωτοβουλίας διότι η κατάσταση των φυλακισμένων γυναικών πρέπει επιτέλους να αναδειχθεί και να φωτιστεί και να αναγνωρισθούν τα προβλήματα. Τα δικαιώματα των γυναικών ισχύουν ακόμα και όταν βρίσκονται στη φυλακή· ιδίως εκεί. Ευτυχώς, στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υφίσταται ακόμη μια κατάσταση όπως στις ΗΠΑ, όπου οι φυλακές και ο εγκλεισμός έχουν γίνει προσοδοφόρα επιχείρηση, όμως ο αριθμός των φυλακισμένων γυναικών στην Ευρώπη αυξάνεται και γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να λάβουμε υπόψη την ιδιαίτερή τους θέση.

Καταρχάς, υπάρχει το ζήτημα της υγειονομικής περίθαλψης που μόλις συζητούσαμε. Οι φυλακισμένες έχουν υποστεί βία, μερικές φορές σεξουαλικής φύσεως, είτε στη φυλακή είτε πριν από αυτή, και χρήζουν επαρκούς ψυχολογικής στήριξης και θεραπείας, καθώς συχνά είναι επιπλέον και τοξικομανείς. Υπάρχει ακόμα ο κίνδυνος σεξουαλικής εκμετάλλευσης των γυναικών στη φυλακή. Η κατάσταση των μητέρων χρήζει της ιδιαίτερης προσοχής μας. Δεν μπορεί να επαναληφθεί η κατάσταση στη Γερμανία για παράδειγμα, όπου μωρά μόλις λίγων μηνών απομακρύνονται από τη μητέρα τους επειδή δεν υπάρχουν διαθέσιμοι χώροι στη φυλακή για τη μητέρα και το παιδί, καταλήγοντας έτσι σε μήνες αποχωρισμού. Χρειαζόμαστε επίσης περισσότερα χρήματα για την επανένταξη των γυναικών μετά την αποφυλάκισή τους.

Ένα ζήτημα που με απασχολεί ιδιαίτερα είναι η ιδιάζουσα κατάσταση των κοριτσιών και των γυναικών με μεταναστευτικό παρελθόν. Είναι απαραίτητο να εξετάσουμε την κατάσταση των γυναικών που εισήλθαν στην Ευρώπη και βρίσκονται σε κέντρα κράτησης. Πολλές από αυτές τις γυναίκες που είναι πρόσφυγες, παράνομες μετανάστριες ή ζητούν άσυλο κρατούνται σε συνθήκες φυλακής σε αυτά τα κέντρα κράτησης και επί του παρόντος δεν υπάρχει νομοθεσία της ΕΕ που να ορίζει το ανώτατο χρονικό διάστημα που μπορούν να κρατούνται εκεί.

Τέλος, –και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκπόνησε μία μελέτη πάνω σε αυτό– ζητάμε επειγόντως βελτιώσεις στην προστασία των ομάδων ιδιαίτερου κινδύνου, ειδικά των γυναικών που υπήρξαν θύματα σεξουαλικής βίας.

  Věra Flasarová, εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL. – (CS) Κυρίες και κύριοι, ο γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Φουκό στο κλασικό βιβλίο του «Επιτήρηση και Τιμωρία» αναφέρει, μεταξύ άλλων, τρεις απόψεις για τη φυλάκιση. Αυτές οι απόψεις επέζησαν κατά τη διάρκεια της μακράς ιστορίας της τιμωρίας μέχρι σήμερα.

Καταρχάς, υπάρχει ο αρχικός στόχος της απομόνωσης του παραβάτη από την κοινωνία, δεύτερον, η τιμωρία παρέχει την ευκαιρία να αποδεχθεί ο παραβάτης την ενοχή του (κάθαρση) και τρίτον, υπάρχει η σύγχρονη άποψη που παρέχει τη δυνατότητα αποκατάστασης και επανένταξης στην κοινωνία. Η τελευταία άποψη αποδεικνύεται η πιο σημαντική στις πολιτισμένες χώρες.

Η κοινωνία δεν θέλει να εκδικηθεί τον παραβάτη και δεν θέλει να προσβάλλει την αξιοπρέπειά του. Αντιθέτως, καταβάλλει προσπάθειες, ορισμένες φορές με ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας, να αλλάξει το είδος της συμπεριφοράς που οδήγησε τον κατάδικο σε παράβαση του νόμου. Η φυλάκιση δεν έχει σκοπό να βλάψει τους κατάδικους, πόσο μάλλον τα μέλη της οικογένειάς τους.

Η εισηγήτρια προσδιόρισε σαφέστατα ένα πρόβλημα της φυλάκισης: εστιάζει στην ενοχή και στην τιμωρία ενός ατόμου ενώ παραβλέπει το γεγονός ότι η τιμωρία έχει επίσης αντίκτυπο και στα εξαρτώμενα από τον κατάδικο άτομα. Τα εν λόγω εξαρτώμενα άτομα αποτελούν γενικότερα τα παιδιά των φυλακισμένων γυναικών.

Οι μητέρες με ένα παιδί υπολογίζεται ότι είναι περισσότερες από τις μισές του συνόλου των φυλακισμένων γυναικών στην Ευρώπη. Οι ακριβείς αριθμοί διαφέρουν από χώρα σε χώρα, όπως και οι συνθήκες κράτησης. Για παράδειγμα, στην χώρα μου, την Τσεχική Δημοκρατία, το σοβαρότερο πρόβλημα στις φυλακές είναι ο υπερπληθυσμός. Από την άλλη πλευρά, οι αρμόδιες αρχές προσπαθούν να μετριάσουν τον αρνητικό αντίκτυπο της τιμωρίας στις γυναίκες και στα μέλη των οικογενειών τους και να καταστήσουν ευκολότερη την επιστροφή των γυναικών αυτών στη φυσιολογική ζωή. Πάντως, οι προσπάθειες ώστε να μπορέσουν φυλακισμένες να ενταχθούν στην κοινωνία παρεμποδίζονται από την έλλειψη της απαραίτητης χρηματοδότησης, παραδείγματος χάριν για κοινωνικούς λειτουργούς.

Συμφωνώ με την εισηγήτρια στο ότι είναι σημαντικό να βελτιωθούν οι συνθήκες για τη διατήρηση των οικογενειακών δεσμών, διότι ο αποχωρισμός από την οικογένεια, σε συνδυασμό με το αίσθημα ενοχής και την τιμωρία, καταλήγει σε αποξένωση, κάτι το οποίο καθιστά πολύ πιο δύσκολη την επιστροφή από τη φυλακή. Φυσικά δεν αναφέρομαι σε περιπτώσεις όπου οι οικογενειακοί δεσμοί είχαν ήδη υποστεί ρήξη πριν από τη φυλάκιση.

Θα ολοκληρώσω αναφέροντας άλλο ένα σημαντικό σημείο: ψυχολογικές μελέτες καταδεικνύουν ότι είναι δύσκολο για τις φυλακισμένες να συνηθίσουν να ζουν τόσο κοντά η μια με την άλλη. Οι άντρες διαχειρίζονται καλύτερα αυτήν την εγγύτητα που τους επιβάλλεται και είναι καλύτεροι στην επίλυση συγκρούσεων.

  Zita Pleštinská (PPE-DE). – (SK) Η έκθεση της εισηγήτριας, κ. Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου, εμφανίστηκε τη στιγμή ακριβώς που σε πολλά κράτη μέλη βρίσκονται σε εξέλιξη αλλαγές στις υποδομές των φυλακών οι οποίες συμπεριλαμβάνουν και τη δημιουργία αποκλειστικά γυναικείων φυλακών. Σημαντικό παράγοντα αποτελεί η γεωγραφική τοποθεσία: μπορεί, για παράδειγμα, να καθίσταται ευκολότερο για τις φυλακισμένες να διατηρούν οικογενειακούς δεσμούς και φιλίες και να συμμετέχουν σε θρησκευτικές τελετές.

Οι επιπτώσεις της απομόνωσης και της απόγνωσης στις κρατούμενες, ιδίως στις μητέρες και στις εγκύους, μπορεί να αποδειχθούν επιβλαβείς για την ίδια τη μητέρα αλλά κυρίως για το παιδί της και την ανάπτυξή του. Για αυτόν τον λόγο, η συμμετοχή σε θρησκευτικές τελετές μπορεί να επιφέρει θετικές αλλαγές στη ζωή των κρατουμένων αυτών.

Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων αποτελούν αξίες που πρέπει να εφαρμοστούν αυστηρά στις σωφρονιστικές πολιτικές των κρατών μελών. Η τήρηση της τάξης στις φυλακές απαιτεί εξειδικευμένο προσωπικό ικανό να καταστέλλει εν τη γενέσει κρούσματα βίας και κακοποίησης εναντίον των γυναικών. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι το προσωπικό θα πρέπει επίσης να είναι ικανό να προσφέρει ψυχολογική στήριξη καθώς πολλές γυναίκες έχουν υποστεί ψυχικά τραύματα στο παρελθόν.

Συγχαρητήρια στην εισηγήτρια που μας προσέφερε μια επίκαιρη ανάλυση η οποία εμπεριέχει αρκετά σημαντικά ευρήματα. Η έκθεση παρουσιάζει επίσης μια σειρά προτάσεων και υποδείξεων για τη βελτίωση των συνθηκών για τις κρατούμενες, ιδιαίτερα για τις ανύπαντρες μητέρες και τις νεαρές κρατούμενες. Χαίρομαι που η εισηγήτρια δίνει ιδιαίτερη προσοχή στις έγκυες γυναίκες.

Οι γυναίκες στη φυλακή συχνά υπήρξαν θύματα βίας. Πρέπει να προσεγγίσουμε λοιπόν αυτόν τον τομέα με μεγάλη ευαισθησία και να τολμήσουμε την εισαγωγή πρωτοποριακών μέτρων στη σωφρονιστική πολιτική. Μετά την αποφυλάκισή τους, πρέπει να παρέχεται στις γυναίκες κάθε δυνατή βοήθεια προκειμένου να διευκολυνθεί η ομαλή επανένταξή τους στην κοινωνία.

  Zita Gurmai (PSE). – (HU) Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, η πολιτική των ίσων ευκαιριών πρέπει να επεκταθεί και στους κρατούμενους. Πρέπει να παρέχονται επίσης στις κρατούμενες οι κατάλληλες ιατρικές υπηρεσίες και το απαραίτητο υγειονομικό υλικό, διαφορετικού τύπου από των αντρών. Η ικανότητα διατήρησης των οικογενειακών σχέσεων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις κρατούμενες, καθώς θα διευκολύνει και την επανένταξή τους στην κοινωνία, όπως ήδη προανέφεραν ορισμένοι συνάδελφοί μου. Είναι ζωτικής σημασίας η ψυχολογική στήριξη σε περιστατικά τοξικομανών ή κάποιων άλλων περιπτώσεων. Ορισμένα κράτη μέλη έχουν δημιουργήσει πολύπλευρα προγράμματα με γνώμονα το φύλο προκειμένου να αντιμετωπίσουν τέτοιες περιπτώσεις. Τα νέα κράτη μέλη πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Οι γυναίκες πρώην κατάδικοι συναντούν μεγαλύτερες δυσκολίες στην εύρεση εργασίας. Τα προγράμματα κατάρτισης στις φυλακές μπορούν να μετριάσουν αυτό το πρόβλημα και έτσι να μειωθεί και ο κίνδυνος υποτροπής. Η έκθεση είναι εξαιρετική και προτείνω την έγκρισή της.

  Bairbre de Brún (GUE/NGL). – (GA) Κύριε Πρόεδρε, χαιρετίζω την έκθεση πρωτοβουλίας της κ. Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου σχετικά με την εξέταση της θέσης των φυλακισμένων γυναικών. Πιστεύω πως η έκθεση θα μπορούσε να ενισχυθεί μέσω μερικών τροπολογιών.

Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην έννοια της μετεγκατάστασης ως μια ακριβέστερη περιγραφή της διαδικασίας προετοιμασίας καθώς πλησιάζει η μέρα της αποφυλάκισής τους. Προκειμένου να βοηθηθούν σε αυτό, θα έπρεπε να υπάρχουν «κέντρα ανοικτής προστασίας» τα οποία θα διαθέτουν το κατάλληλο υποστηρικτικό περιβάλλον.

Συνηγορώ για την υποστήριξη των τροπολογιών που επιδιώκουν την κατάργηση του εγκλεισμού νεαρών κοριτσιών σε φυλακές ενηλίκων. Το προσωπικό στις γυναικείες φυλακές θα πρέπει να απαρτίζεται όσο γίνεται, από γυναίκες, συμπεριλαμβανομένου και του ιατρικού προσωπικού.

Δημοσιεύθηκε μία έκθεση το 2004 και άλλη μία πέρυσι, όπου αναφέρονταν με λεπτομέρειες οι φρικτές συνθήκες της μέσης φυλακισμένης στην εκλογική μου περιφέρεια στη Βόρειο Ιρλανδία. Θα συνιστούσα στην Επιτροπή να μελετήσει τις συστάσεις εκείνης της έκθεσης καθώς και τις συστάσεις της παρούσας έκθεσης.

  Kathy Sinnott (IND/DEM). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, πολλές φυλακισμένες έχουν υποστεί στο παρελθόν βία και κακοποίηση, κάτι που τις δυσκολεύει στο να δημιουργήσουν σταθερές σχέσεις – και που σε τελική ανάλυση είναι πραγματικά αυτό που χρειάζονται.

Στόχος μας δεν θα πρέπει να είναι μόνο η κοινωνική ένταξη των κρατουμένων αλλά και η προσωπική τους ανάπτυξη. Και σε αυτό το σημείο βέβαια προκύπτει το ζήτημα των παιδιών. Ο αποχωρισμός της μητέρας από το μωρό της στη φυλακή γίνεται μόλις κάποιες ώρες μετά τον τοκετό. Αυτό αμέσως θα έχει επιπτώσεις σε κάθε ευκαιρία για μια υγιή σχέση μεταξύ τους. Προκειμένου σε τελική ανάλυση να δημιουργηθεί αυτός ο ιδιαίτερος δεσμός μητέρας-παιδιού, είναι απαραίτητο και για τους δύο να μεγαλώσουν μαζί. Και ο μόνος τρόπος για να μεγαλώσουν μαζί, με υγιή και φυσιολογικό τρόπο, είναι με το να μένουν μαζί, όπου αυτό είναι δυνατό, και με το να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό και ασφαλές περιβάλλον διαβίωσης.

Ο αποχωρισμός της μητέρας από το μωρό σημαίνει το ξεκίνημα της αποτυχημένης σχέσης τους. Για ποιο λόγο να τους το κάνουμε αυτό, αφού αυτό που χρειάζονται περισσότερο οι περισσότερες γυναίκες στη ζωή τους είναι μια σταθερή, στοργική σχέση;

  Corina Creţu (PSE) . – (RO) Η υπό συζήτηση έκθεση αποκαλύπτει μια σειρά προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη σε αυτόν τον τομέα.

Αντιμέτωπες με τα αυξανόμενα ποσοστά εγκληματικότητας σε κάποια περιβάλλοντα, ειδικά σε μειονεκτικά, που μαστίζονται από φτώχεια, αναλφαβητισμό, οικογενειακή εγκατάλειψη, και σε ένα πλαίσιο χειροτέρευσης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, οι κυβερνήσεις των κρατών μελών επέλεξαν, κατά τη γνώμη μου, μια ανεπαρκή λύση: σκληρότερη τιμωρία.

Η κοινή γνώμη στη Ρουμανία συγκλονίστηκε πρόσφατα από την υπόθεση τριών γυναικών της ίδιας οικογένειας, κόρη, μητέρα, γιαγιά, οι οποίες φυλακίστηκαν ταυτόχρονα προκειμένου να εκτίσουν ποινή για πταίσμα. Δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα τέτοιου είδους. Για αυτόν τον λόγο πιστεύω ότι μία από τις σημαντικότερες συστάσεις της έκθεσης είναι η χρήση άλλων τιμωριών εκτός από φυλάκιση, πόσο μάλλον όταν εμπλέκεται η ζωή ενός παιδιού. Μια ειδική κατάσταση αποτελεί η περίπτωση ανήλικων παιδιών που και οι δυο τους γονείς είναι στη φυλακή.

Υποστηρίζω το αίτημα που περιλαμβάνεται στην έκθεση και που απευθύνεται στην Επιτροπή σχετικά με τη σύνταξη κοινού ευρωπαϊκού σωφρονιστικού χάρτη προκειμένου να επιτευχθεί η εναρμόνιση των συνθηκών κράτησης στα κράτη μέλη και η ταχύτερη ένταξη στην κοινωνία των ατόμων αυτών που εξέτισαν ποινές στερητικές της ελευθερίας τους. Τα συγχαρητήριά μου στην εισηγήτρια για την προσπάθεια.

  Zuzana Roithová (PPE-DE). – (CS) Κύριε Πρόεδρε, όπως ακούσαμε, οι γυναίκες αποτελούν μόνο το 5% του πληθυσμού στις φυλακές της Ευρώπης. Οι μισές από αυτές είναι μητέρες με μικρά παιδιά και οι περισσότερες έχουν υποστεί βία και κακοποίηση στο παρελθόν.

Χαιρετίζω ολόψυχα αυτήν την έκθεση και ευχαριστώ όλους όσους ασχολήθηκαν με αυτή. Η έκθεση τονίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη ειδικών συνθηκών για τις γυναίκες σε κέντρα κράτησης. Η έμφαση στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια αποτελεί, κατά τη γνώμη, μου βασικό ζήτημα για μια επιτυχημένη κοινωνική επανένταξη στο μέλλον. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα φιλικό περιβάλλον για τις επισκέψεις των παιδιών και οι γυναίκες πρέπει να μορφωθούν ώστε να κατανοήσουν την έννοια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Ως εκ τούτου, μένω κατάπληκτη με το αίτημα των Φιλελευθέρων για χωριστή ψηφοφορία επί της παραγράφου 19, η οποία προτείνει την παροχή του δικαιώματος στις γυναίκες να συμμετέχουν σε θρησκευτικές τελετές. Με στενοχωρεί το γεγονός ότι οι γυναίκες που βρίσκονται στη φυλακή θα μπορούσαν, ανάλογα με το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας αύριο, να έχουν διαφορετικά δικαιώματα από τις γυναίκες που βρίσκονται έξω από τους τοίχους της φυλακής.

  Louis Michel, Μέλος της Επιτροπής. − (FR) Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, θα ήθελα βέβαια να ευχαριστήσω όλους τους ομιλητές για την εξαιρετικά εποικοδομητική και ενδιαφέρουσα συζήτηση. Δεν είμαι ο αρμόδιος για αυτό το θέμα Επίτροπος. Δεν θα αρνηθώ, ωστόσο, ότι αυτή η συζήτηση μου κίνησε και μου κράτησε το ενδιαφέρον. Πολλές προσωπικές ιδέες κατέκλυσαν το μυαλό μου και αυτό αποτελεί αδιάψευστη απόδειξη για το ότι αιχμαλωτίσατε το ενδιαφέρον μου σχετικά με ένα θέμα που είναι προφανώς εξαιρετικά σημαντικό.

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια επανένταξης των φυλακισμένων γυναικών στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας, πρέπει προφανώς για άλλη μια φορά να τονίσουμε την ανάγκη να συνδυαστούν τα μέτρα εφαρμογής με κάποιο προσαρμοσμένο δίχτυ ασφαλείας. Αυτό θα απαιτήσει την εμπλοκή όλων των ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων και των κοινωνικών εταίρων.

Η Επιτροπή σκοπεύει να συνεχίσει να εξετάζει ζητήματα κοινωνικής ένταξης από κοινού με τα κράτη μέλη σύμφωνα με την ανοιχτή μέθοδο συντονισμού. Η αλήθεια είναι ότι πολλές από τις προτάσεις που υποβλήθηκαν εδώ –τις οποίες ασφαλώς θα προωθήσω στον Επίτροπο Špidla– προσέλκυσαν την προσοχή μου. Για παράδειγμα, η ιδέα, που ήδη υφίσταται σε αρκετές χώρες, να καταβάλλεται προσπάθεια για εύρεση εναλλακτικών ποινών, όπου αυτό είναι δυνατό –όταν ο κρατούμενος δεν αποτελεί κίνδυνο για την κοινωνία– αποτελεί σίγουρα μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση. Μια άλλη μου σκέψη, αν και εκφράζομαι ελεύθερα αυτή την στιγμή, αφορά τη χρήση ηλεκτρονικής ετικέτας που θα επιτρέπει στα άτομα να φύγουν από τη φυλακή και να ζήσουν με την οικογένειά τους. Υπάρχουν πολλές παράμετροι που πρέπει να εξεταστούν σχετικά με το ζήτημα αυτό, αν και ό,τι άκουσα εδώ είναι πολύ σωστό: η φυλάκιση αποτελεί πρωτίστως πράξη κοινωνικής συμφιλίωσης και γι’ αυτό θα πρέπει να καταβάλλονται προσπάθειες ώστε η πράξη της επανένταξης στην κοινωνία να αποκτήσει θετικό χαρακτήρα. Μου προσέλκυσαν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον οι παρατηρήσεις της κ. Záborská –οι οποίες ερμηνεύθηκαν με διάφορους τρόπους από κάποιους ομιλητές– σχετικά με όλο το ζήτημα των δεσμών με την οικογένεια και τα παιδιά, το οποίο βέβαια απαιτεί πολύ ιδιαίτερες προσεγγίσεις.

Η υγιεινή στις φυλακές, η υγειονομική περίθαλψη, οι σεξουαλικές προτιμήσεις, η σεξουαλική κακοποίηση και η σεξουαλική βία αποτελούν επίσης θέματα που γνωρίζω καλά, μέσω φυσικά του έργου μου ως Επίτροπος Ανάπτυξης, ακόμα κι αν δεν είμαι αρμόδιος για το συγκεκριμένο ζήτημα. Φυσικά, επισκέπτομαι τακτικά φυλακές στις αναπτυσσόμενες χώρες. Να είστε βέβαιοι λοιπόν ότι είμαι ασφαλώς σε θέση να εκτιμήσω αυτά τα θεματα.

Σε κάθε περίπτωση, θα αναφέρω οπωσδήποτε στον Επίτροπο Špidla τα περί της εξαιρετικής αυτής έκθεσης και των εξαιρετικών ιδεών που ακούστηκαν στο παρόν Κοινοβούλιο· ξέρω πως τον ενδιαφέρουν πολύ αυτά τα θέματα.

  Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου, εισηγήτρια. − Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ που μείνατε τόσο αργά, ευχαριστώ τους Επίτροπους Michel και Špidla για την πολύ θετική συμμετοχή τους στην έκθεση που παρουσιάζουμε, ευχαριστώ όλες τις συναδέλφους και τον κ. Ματσάκη, το μόνο συνάδελφο που έλαβε μέρος στη συζήτηση.

Πιστεύω ότι κοινός παρανομαστής είναι η διατήρηση των οικογενειακών σχέσεων. Όλοι τόνισαν τη σημασία της διατήρησης των οικογενειακών σχέσεων, τη σημασία της προστασίας των παιδιών και ειδικότερα των μικρότερων παιδιών, τη δημιουργία κατάλληλων συνθηκών, προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες της γυναίκας. Πρώτο θέμα όμως πρέπει να είναι ότι υπερασπίζουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, υπερασπίζουμε τα δικαιώματα της γυναίκας ανεξάρτητα του αν είναι στη φυλακή ή έξω από τη φυλακή. Γι’ αυτό ό,τι ισχύει για τις γυναίκες που είναι έξω από τη φυλακή πρέπει να ισχύει και για τις γυναίκες που είναι μέσα στη φυλακή.

Όσον αφορά τον κοινωνικό αποκλεισμό, ευχαριστώ πολύ τον Επίτροπο Špidla, ο οποίος μέσω υμών, Επίτροπε Michel, τόνισε τη σημασία των μέτρων υποστήριξης ήδη από την κράτηση, των μέτρων επαγγελματικής κατάρτισης και εισαγωγής στην αγορά, τη συνεργασία και του ιδιωτικού τομέα, για να μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε αυτό που είπατε και εσείς, κύριε Επίτροπε, το ότι η φυλακή πρέπει να γίνει μια ευκαιρία και όχι μία μορφή εκδίκησης. Όσον αφορά την άποψη του κ. Ματσάκη, ότι υπάρχουν και επικίνδυνες τάσεις, αυτές υπάρχουν και εκτός και εντός της φυλακής και, ακριβώς, πρέπει να δίνουμε τη δυνατότητα –και με ιατρικά μέσα– να αντιμετωπίζονται τέτοιου είδους τάσεις, ώστε να αποκλείουμε την περίπτωση περιθωριοποίησης ατόμων, πράγμα που θα είναι αντίθετο με την ιδέα που έχουμε για την αξιοπρέπεια του ατόμου και τη δυνατότητα υποστήριξής του, ώστε να αποδώσει τον καλύτερο εαυτό του στην κοινωνία.

Ελπίζω η νέα Συνθήκη της Λισαβόνας, όπως ανέφερε και ο Επίτροπος, να μας δώσει τη δυνατότητα για περισσότερες δράσεις και, μια που δεν είναι μακριά η παρουσίαση αυτής της έκθεσης και η κύρωση της Συνθήκης, να γίνουν πραγματικότητα πολλά απ’ αυτά που η έκθεση προτείνει. Θα επανέλθω όμως σε ένα θέμα που δεν αναφέρθηκε, ότι στην ετήσια έκθεση της Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα πρέπει να αναφέρεται και η κατάσταση των γυναικών στις φυλακές της Ένωσης.

  Πρόεδρος . − Παρόλο που ο κ. Ματσάκης ήταν ο μόνος άνδρας βουλευτής που μίλησε, ήταν επίσης και ο κ. Michel που μίλησε εκ μέρους της Επιτροπής, αλλά και εγώ που άκουσα με πολλή προσοχή αυτήν την ενδιαφέρουσα συζήτηση.

Όπως συχνά συμβαίνει, οι γυναίκες ξεπερνούν σε αριθμό τους άντρες σε αυτές τις νυχτερινές συζητήσεις, χωρίς αυτό όμως να μειώνει τη συμβολή τους. Ευχαριστώ την εισηγήτρια και τους υπόλοιπους που μίλησαν για λογαριασμό τους, καθώς εξάλλου, σε τέτοιου είδους συζήτηση, μιλάτε για γυναίκες που δεν μπορούν να μιλήσουν για λογαριασμό τους.

Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Πέμπτη 13 Μαρτίου.

Γραπτές Δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Katalin Lévai (PSE), γραπτώς. – (HU) Θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας στο εξής γεγονός: μολονότι οι γυναίκες αποτελούν περίπου το 4-5% του πληθυσμού των φυλακών στην Ευρώπη και μολονότι η αναλογία των φυλακισμένων γυναικών σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς από τον ανδρικό πληθυσμό των φυλακών, οι ίδιες οι φυλακές συνεχίζουν να σχεδιάζονται πρωτίστως για τους άνδρες ενώ υπάρχει η τάση να αγνοούνται τα ιδιαίτερα προβλήματα που προκύπτουν από την αύξηση του γυναικείου πληθυσμού στις φυλακές.

Οι τομείς που χρήζουν περισσότερης φροντίδας είναι η υγειονομική περίθαλψη, η κατάσταση των μητέρων με τα παιδιά τους και η επαγγελματική και κοινωνική επανένταξη. Οι στατιστικές σε κρατούμενες καταδεικνύουν ότι υπάρχει γενικότερα χαμηλό επίπεδο μόρφωσης και έλλειψη επαγγελματικών δεξιοτήτων. Εάν θέλουμε να μπορέσουν οι κρατούμενες να επανενταχθούν στην κοινωνία και μετά τη φυλάκισή τους να έχουν σταθερότερη ζωή, πρέπει να παρέχουμε σε όλες τις φυλακισμένες την ευκαιρία να αποκτήσουν βασική μόρφωση. Σε πολλές ευρωπαϊκές φυλακές, παρατηρείται διαφορά μεταξύ της επαγγελματικής κατάρτισης που παρέχεται στις γυναίκες και των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας. Οι περισσότερες φυλακές προσφέρουν αποκλειστικά γυναικεία επαγγελματική κατάρτιση που περιορίζεται στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων οι οποίες σχετίζονται με τον πολιτιστικό και κοινωνικό ρόλο που αποδίδεται παραδοσιακά στις γυναίκες. Η αγορά εργασίας γενικά δεν εκτιμά ιδιαίτερα αυτές τις χαμηλά αμειβόμενες επαγγελματικές δεξιότητες, ευνοώντας ίσως με αυτόν τον τρόπο τη διαιώνιση των κοινωνικών ανισοτήτων και την υπονόμευση της κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης. Οι σωφρονιστικές αρχές, ίσως και σε συνεργασία με εξωτερικούς φορείς, θα πρέπει λοιπόν να ενθαρρύνουν την παροχή υψηλής ποιότητας επαγγελματικής κατάρτισης και ποικίλων ευκαιριών απασχόλησης που θα ευθυγραμμίζονται με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας και δεν θα επηρεάζονται από στερεότυπα σε σχέση με το φύλο.