Πληρη πρακτικα των συζητησεων

Τετάρτη 9 Απριλίου 2008 - Βρυξέλλες

24. Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα (συζήτηση)

  Πρόεδρος. − Η ημερήσια διάταξη προβλέπει τη συζήτηση της έκθεσης (A6-0039/2008) του κ. Adam Gierek, εξ ονόματος της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, σχετικά με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου που αφορά τις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές πολυετούς διάρκειας για το ερευνητικό πρόγραμμα του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα (COM(2007)0393 – C6-0248/2007 – 2007/0135(CNS)).

  Janez Potočnik, Μέλος της Επιτροπής. − (EN) Κύριε Πρόεδρε, καταρχάς, θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και ιδιαίτερα στον εισηγητή, κ. Gierek, για το ενδιαφέρον και τη στήριξή του σχετικά με το Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα.

Επιτρέψτε μου ακόμη να ευχαριστήσω την πρόεδρο της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας κ. Niebler και τους σκιώδεις εισηγητές κ. Laperrouze και κ. Březina για την εποικοδομητική τους βοήθεια. Γνωρίζω ότι πολλά μέλη της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας ζήτησαν τη διεξαγωγή συζήτησης. Για τον λόγο αυτόν, είμαι πολύ χαρούμενος που ανέλαβα να συνοψίσω όσα διακυβεύονται.

Το 2002, με ένα προσαρτημένο στη Συνθήκη της Νίκαιας πρωτόκολλο ιδρύθηκε το Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα, ένας ευφυής οικονομικός σχηματισμός, χρησιμοποιώντας τους τόκους από τα κεφάλαια που διατέθηκαν με τη λήξη της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Άνθρακα και Χάλυβα. Οι δραστηριότητες στο πλαίσιο της συγκεκριμένης συνθήκης χρηματοδοτήθηκαν μέσω τέλους που κατέβαλλαν οι βιομηχανίες άνθρακα και χάλυβα, με το 27,2% και το 72,8% του προϋπολογισμού να κατανέμεται στον άνθρακα και τον χάλυβα αντίστοιχα.

Με προσέγγιση «από τη βάση στην κορυφή», αυτό το Ταμείο Έρευνας έχει αποκλειστικό σκοπό τη χρηματοδότηση ερευνητικών έργων στους τομείς που σχετίζονται με τις βιομηχανίες άνθρακα και χάλυβα, δύο σημαντικούς παραδοσιακούς τομείς όπου η έρευνα εξακολουθεί να είναι απαραίτητη: πρώτον, για τη συμμόρφωση με τις τρέχουσες κοινοτικές πολιτικές σχετικά με τα περιβαλλοντικά πρότυπα για την καταπολέμηση της παγκόσμιας αλλαγής του κλίματος και, δεύτερον, για τη διατήρηση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού διαθέτοντας μείγμα καυσίμων που καλύπτει την ευρωπαϊκή ζήτηση.

Οι βασικές αρχές και οι κατάλληλες διαδικασίες λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με τη διαχείριση αυτού του ταμείου ορίζονται στις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές πολυετούς διάρκειας για το ερευνητικό πρόγραμμα του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα. Αυτές οι τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές θα αναθεωρούνται ή θα συμπληρώνονται κάθε πέντε έτη, ενώ η πρώτη περίοδος έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2007.

Στις 10 Ιουλίου 2007, η Επιτροπή ενέκρινε πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με την αναθεώρηση αυτών των τεχνικών κατευθυντήριων γραμμών. Αυτή η προταθείσα αναθεώρηση εξέτασε περαιτέρω τα θετικά αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν κατά τη διάρκεια των πρώτων πέντε ετών του ερευνητικού προγράμματος του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα, ιδίως όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος. Σύμφωνα με την Επιτροπή, δεν χρειάστηκε να γίνει εκτεταμένος έλεγχος, αλλά εξομάλυνση των υφιστάμενων κανόνων προκειμένου να προσαρμοστούν οι κατευθυντήριες γραμμές στη διεύρυνση της ΕΕ, στο έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο και στους τρέχοντες ευρωπαϊκούς κανονισμούς, ιδίως όσον αφορά τις πολιτικές ισόρροπης συμμετοχής των δύο φύλων και δημοσιονομικής διαχείρισης. Αυτή η πρόταση απόφασης του Συμβουλίου εστάλη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για διαβούλευση, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βρισκόμαστε εδώ σήμερα.

Θα ήθελα να δηλώσω ότι εκτιμώ το γεγονός ότι η έκθεση του κ. Gierek σε γενικές γραμμές στηρίζει την πρόταση της Επιτροπής.

  Adam Gierek, εισηγητής. − (PL) Κύριε Πρόεδρε, πρέπει να υποδεχτούμε με ικανοποίηση την απόφαση της Επιτροπής σχετικά με τη συνέχιση της λειτουργίας του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα. Αυτό το ταμείο δημιουργήθηκε μέσω καταβολών 72,8% από τη βιομηχανία χάλυβα και 27,2% από τη βιομηχανία άνθρακα μετά τη λήξη της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα. Οι τόκοι από αυτό το ταμείο ανέρχονται σε 60 περίπου εκατομμύρια ευρώ ετησίως, κάτι που καθιστά πιθανή την παροχή συμπληρωματικών επιδοτήσεων για έρευνα που δεν εμπίπτει στο 7ο πρόγραμμα πλαίσιο. Αυτό αφορά σημαντική έρευνα για τον εξορθολογισμό της λειτουργίας τόσο της βιομηχανίας σιδήρου και χάλυβα όσο και των ανθρακωρυχείων, καθώς και έρευνα που οδηγεί σε περαιτέρω βελτιώσεις της ποιότητας των τελικών προϊόντων σε αυτόν τον κλάδο, δηλαδή στον άνθρακα και τον χάλυβα. Η ανάγκη για αυτές τις ερευνητικές δραστηριότητες σχετίζεται ιδιαιτέρως με τις συγκεκριμένες βιομηχανίες στις νέες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Χάλυβας. Ο χάλυβας εξακολουθεί να είναι το σημαντικότερο οικοδομικό υλικό. Οι τεχνολογικές δυνατότητες για αύξηση της ποιότητας των διαφόρων κατηγοριών χάλυβα και για βελτιώσεις στην αποδοτικότητα της παραγωγής χάλυβα δεν έχουν εξαντληθεί ακόμη, ιδιαίτερα όσον αφορά νέες τεχνολογίες για την παραγωγή ενδιάμεσων προϊόντων για μετέπειτα επεξεργασία. Η αυξημένη αξιοπιστία των κατασκευών από χάλυβα και η αυξημένη λειτουργική αποδοτικότητα διαφόρων εξαρτημάτων μηχανισμών και εξοπλισμού απαιτούν πολλές εμπειρικές έρευνες σε αυτό τον τομέα. Αυτό ισχύει και για βελτιώσεις της χημικής σύστασης και για βελτιώσεις των λειτουργικών ιδιοτήτων διαφόρων κατηγοριών χάλυβα. Η εργασία για μια αποτελεσματική και φιλική προς το περιβάλλον μέθοδο ανακύκλωσης απορριμμάτων χάλυβα, π.χ. χάλυβα από προβληματικά γαλβανισμένα απορρίμματα της αυτοκινητοβιομηχανίας, είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική.

Άνθρακας. Άνθρακας σημαίνει ενεργειακή ασφάλεια. Η ανταγωνιστικότητα αυτού του στερεού καυσίμου, ο ορισμός του οποίου, σύμφωνα με την πρόταση που έγινε στον εν λόγω κανονισμό, πρόκειται να διευρυνθεί για πρακτικούς σκοπούς προκειμένου να συμπεριληφθούν οι βιτουμενιούχοι σχιστόλιθοι, γνωστοί και ως ασφαλτούχοι σχιστόλιθοι, οι οποίοι εξορύσσονται στην Εσθονία, εξαρτάται από την αποδοτική αξιοποίηση των περιφερειακών αποθεμάτων του.

Τα συγκεκριμένα προβλήματα της εξόρυξης άνθρακα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις τοπικές γεωλογικές συνθήκες και απαιτούν τακτική ερευνητική εργασία. Αυτές οι μελέτες πρέπει να προηγούνται της κατασκευής και της λειτουργίας, για παράδειγμα, βαθέων ανθρακωρυχείων οπτανθρακοποίησης με πρόβλημα μεθανίου. Η χρήση του άνθρακα μπορεί επίσης να περιλαμβάνει τη μη συμβατική μέθοδο της υπόγειας αεριοποίησής του. Για τη συνέχιση της ορθής λειτουργίας του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα απαιτείται σε κάθε συμβουλευτική ομάδα να υπάρχουν εμπειρογνώμονες που να μπορούν να διασφαλίσουν βέλτιστη εκπροσώπηση όσον αφορά τη θέση της βιομηχανίας άνθρακα και χάλυβα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και ειδικά εμπειρογνώμονες από τις νέες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

  Jan Březina, εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE. – (CS) Μετά από διάστημα πέντε ετών, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε τη λειτουργία του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα. Το εν λόγω ταμείο διαχειρίζεται τα κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Χάλυβα και Άνθρακα, η ισχύς της συνθήκης της οποίας έληξε, και επενδύει τους τόκους που παράγονται από το κεφάλαιο σε έρευνες για τον άνθρακα και τον χάλυβα.

Επικροτώ το γεγονός ότι η πρόταση της Επιτροπής αντικατοπτρίζει με συνέπεια τις αλλαγές που σημειώθηκαν τα τελευταία πέντε έτη, λαμβάνει υπόψη τις διατάξεις των συνθηκών προσχώρησης κατά τη διεύρυνση της ΕΕ το 2004 (ένα συγκεκριμένο παράδειγμα που αναφέρθηκε ήδη είναι η Συνθήκη Προσχώρησης της Εσθονίας), αποδέχεται ότι ο ορισμός του όρου «άνθρακας» είναι πλέον ευρύτερος, και επικεντρώνεται συγκεκριμένα στην προστασία των θέσεων εργασίας και στην αποτελεσματική χρήση των υλικών και των ενεργειακών πόρων στις βιομηχανίες παραγωγής και μεταποίησης.

Οι διατάξεις που αφορούν τροποποιήσεις στο έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας και ανάπτυξης και στους τομείς τους οποίους το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο δεν καλύπτει λεπτομερώς αποτελούν επίσης σημαντικό μέρος της πρότασης. Πέρα από την ίδια την πρόταση της Επιτροπής, θα ήθελα να επαινέσω την εργασία του εισηγητή, Adam Gierek, και την έκθεσή του. Τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας στην Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, όπου εγκρίθηκαν όλες οι σημαντικότερες τροπολογίες, αποτελούν απόδειξη της εξαιρετικής βάσης και της ευαίσθητης προσέγγισης για περαιτέρω επενδύσεις στην επιστήμη και την έρευνα στους τομείς του άνθρακα και του χάλυβα, δύο πρώτες ύλες ενέργειας και παραγωγής που είναι επί του παρόντος αναντικατάστατες.

Θα ήθελα επί τη ευκαιρία να ζητήσω από τους συναδέλφους μου να απορρίψουν κατηγορηματικά τις προτάσεις ορισμένων ομάδων που έχουν ως στόχο να υποβαθμίσουν τη σημασία του άνθρακα και του χάλυβα και γενικότερα των συμβατικών πηγών ενέργειας ή, ανάλογα με την περίπτωση, τη σημασία του μέλλοντος αυτού του ταμείου, το οποίο έχει αποδειχτεί αναντικατάστατο όσον αφορά τη χρηματοδότηση της έρευνας. Ο άνθρακας και ο χάλυβας συγκαταλέγονται στις σημαντικότερες πρώτες ύλες για σκοπούς ενέργειας και μεταποίησης που έχουν αναπτυχθεί σημαντικά τα τελευταία έτη. Συνεπώς, η έκθεση πρέπει να λαμβάνει υπόψη, για παράδειγμα, τη γεωγραφική θέση των αποθεμάτων: αυτό θα συμβάλει στην αποτελεσματικότερη χρήση της ενέργειας και τη μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά.

  Silvia-Adriana Ţicău, εξ ονόματος της Ομάδας PSE. – (RO) Το Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα δημιουργήθηκε μετά τη λήξη της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, της πρώτης συνθήκης μετά την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Ευρώπη διαθέτει σημαντικά αποθέματα άνθρακα, αλλά πρέπει να επενδύσουμε σε νέες λύσεις για καθαρότερη επεξεργασία.

Ο χάλυβας είναι ένα προϊόν που εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σε πολλούς κλάδους της βιομηχανίας, αλλά είναι απαραίτητη η έρευνα και σε αυτόν τον κλάδο προκειμένου να βρεθούν καθαρότερες και αποδοτικότερες λύσεις από την πλευρά της ενέργειας.

Η σημασία αυτής της έρευνας είναι ακόμα μεγαλύτερη, καθώς οι δύο κλάδοι προσφέρουν πολλές θέσεις εργασίας που πρέπει να διατηρηθούν, οι εργασιακές συνθήκες των οποίων πρέπει να βελτιωθούν.

Αυτή η έρευνα πρέπει επίσης να οδηγήσει σε καλύτερες εργασιακές συνθήκες για τους εργαζόμενους των δύο κλάδων.

Στη Ρουμανία, εξορύσσονται κάθε χρόνο περίπου 34 εκατομμύρια τόνοι άνθρακα και παράγονται περίπου 8 εκατομμύρια τόνοι χάλυβα.

Σε αυτούς τους δύο βιομηχανικούς κλάδους, ο αριθμός των άμεσα ή έμμεσα απασχολούμενων ανέρχεται σε αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες. Γι’ αυτόν τον λόγο, πιστεύω ότι το συγκεκριμένο έγγραφο είναι εξαιρετικά σημαντικό.

  Anne Laperrouze, εξ ονόματος της Ομάδας ALDE. – (FR) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, οι ερευνητικές προσπάθειες στον τομέα του χάλυβα είναι απαραίτητες για την προστασία της ευρωπαϊκής χαλυβουργίας και, συνεπώς, της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ωστόσο, η προσέγγισή μου για τη βιομηχανία άνθρακα είναι πιο συγκρατημένη.

Ο James Hansen, κλιματολόγος και διευθυντής ερευνών του ινστιτούτου διαστημικών μελετών «Goddard» της NASA, δήλωσε πρόσφατα ότι ο βαθμός της αλλαγής του κλίματος έχει υποτιμηθεί, αλλά ότι διαθέτουμε διάφορα μέσα, ένα από τα οποία είναι το κλείσιμο όλων των σταθμών παραγωγής ενέργειας που χρησιμοποιούν άνθρακα έως το 2030. Ένας σταθμός παραγωγής ενέργειας με φυσικό αέριο εκπέμπει 300-400 κιλά CO2 ανά μεγαβάτ/ώρα, ένας τελευταίας γενιάς σταθμός παραγωγής ενέργειας με άνθρακα εκπέμπει 800 κιλά και ένας σταθμός παραγωγής ενέργειας που λειτουργεί με λιγνίτη εκπέμπει 1 000 κιλά CO2.

Πόσο συνεπής είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση όταν, από τη μία πλευρά, αναπτύσσει ένα φιλόδοξο σχέδιο για να καταπολεμήσει και να προσαρμοστεί στην κλιματική αλλαγή και, από την άλλη, υποστηρίζει τον άνθρακα ως καθαρή πηγή ενέργειας;

Η ανθρωπότητα πέρασε από την εποχή του ξύλου στην εποχή του άνθρακα και από εκεί στην εποχή του πετρελαίου. Σήμερα, το Κοινοβούλιο καλείται να επιλέξει: να στηρίξει την επιστροφή στην εποχή του άνθρακα ή να είναι συνεπές με τη δέσμη μέτρων για το κλίμα και, συνεπώς, να μην κατατάξει τον άνθρακα στις καθαρές πηγές ενέργειας. Για τον λόγο αυτόν, η Ομάδα μου σκοπεύει να υποστηρίξει ορισμένες από τις τροπολογίες που υπέβαλε η Ομάδα των Πρασίνων.

Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να παραθέσω ένα εξαιρετικό απόσπασμα του Alphonse Karr: «Εραστής είναι σχεδόν πάντα ο άνδρας που, όταν βρίσκει ένα πυρακτωμένο κάρβουνο, το βάζει στη τσέπη του πιστεύοντας ότι είναι διαμάντι». Η αγάπη είναι πράγματι πάθος. Για την ενέργεια, ωστόσο, ας επιλέξουμε τη λογική.

  Rebecca Harms, εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE. – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, κυρίες και κύριοι, είμαι μεταξύ εκείνων που υπερασπίστηκαν τις μη σχετικές τροπολογίες στην επιτροπή. Εντούτοις, σύμφωνα με όσα ανέφερε η κ. Laperrouze για τον άνθρακα, δεν είναι καθόλου σαφές γιατί η Επιτροπή πρέπει να επιλέξει την επιδότηση του άνθρακα επ’ άπειρον, κατά κάποιον τρόπο.

Ο άνθρακας επιχορηγείται σε απίστευτο βαθμό εδώ και 50 έτη, κάτι που συνεχίζεται παρ’ όλες τις δηλώσεις της ΕΕ σχετικά με την πολιτική για το κλίμα. Πιστεύουμε ότι αυτές οι επιδοτήσεις του άνθρακα πρέπει, αντιθέτως, να αντικατασταθούν με μια πιο συνεπή στήριξη για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή αποδοτικότητα. Διαφορετικά, η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να επιτύχει τους στόχους της για την πολιτική για το κλίμα.

Ο χάλυβας είναι άλλη ιστορία. Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή παρέλειψε να καταστήσει σαφές ότι οι επιδοτήσεις του χάλυβα συνεχίζονται, ενώ οι επιδοτήσεις του άνθρακα όχι. Κατά τη γνώμη μου, έχουν ήδη γίνει επαρκείς προβλέψεις για τον άνθρακα, μια βρόμικη πηγή ενέργειας, στο έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα.

  Lambert van Nistelrooij (PPE-DE). – (NL) Κύριε Πρόεδρε, κύριε εισηγητή, κυρίες και κύριοι, ο άνθρακας και ο χάλυβας διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο τα πρώτα χρόνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνεχίζουν να διαδραματίζουν, αν και στο πλαίσιο μιας εντελώς διαφορετικής ατζέντας που περιλαμβάνει την παγκοσμιοποίηση, την αλλαγή του κλίματος και θέματα ενέργειας. Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο απαιτεί τη βοήθεια όλων, κατά κάποιον τρόπο. Τα έσοδα αυτού του ταμείου, όσο μικρά και αν είναι, συνεισφέρουν στην τεχνολογική επανάσταση που είναι απαραίτητη για να διατηρηθεί η χαλυβουργία ανταγωνιστική και να καταστεί ο άνθρακας καθαρό καύσιμο, καθαρή πρώτη ύλη: «καθαρός άνθρακας».

Και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τάχθηκε υπέρ αυτού, την παραμονή των πιλοτικών μας προγραμμάτων για τη δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα, για παράδειγμα, ως τεχνολογική καινοτομία. Συμφωνώ απόλυτα με αυτό. Δεν τάσσομαι υπέρ του κλεισίματος των σταθμών παραγωγής ενέργειας με άνθρακα· τάσσομαι υπέρ της διατήρησης τους. Για παράδειγμα, η NUON, μια ολλανδική επιχείρηση ηλεκτρισμού, σχεδιάζει στο Groningen μια μονάδα αεροποίησης του άνθρακα με πλήρη συλλογή κλπ. Τα έργα αυτού του είδους απαιτούν στήριξη και περισσότερους πόρους από όσους συζητούνται επί του παρόντος.

Σημαντικότερη –όπως γνωρίζει ο Επίτροπος Potočnik– είναι η έκκλησή μου για καλύτερο συνδυασμό των κονδυλίων, των διαρθρωτικών ταμείων, των εισροών από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κλπ. Απαιτείται μεγαλύτερη αντιστοίχιση, ομαδοποίηση για να επιτραπεί η διεξαγωγή σημαντικών ερευνών για τις υποδομές και τις επενδύσεις. Ο υφιστάμενος κανόνας «ένα ταμείο, ένα έργο» αποτελεί σαφές εμπόδιο. Πρέπει να διορθώσουμε αυτούς τους κανόνες και, ευτυχώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ελέγχει ήδη τα περιθώρια εν προκειμένω.

Στις 5 και 6 Μαρτίου συζητήσαμε στο Brdo, στη Σλοβενία, το ενδεχόμενο για μεγαλύτερη επικέντρωση και ομαδοποίηση των ευρωπαϊκών έργων. Αυτό το καλοκαίρι, η Επιτροπή θα παρουσιάσει ένα νέο προφίλ για το πρόγραμμα Esprit, με στόχο την επίτευξη πιο στοχοθετημένων επενδύσεων. Αυτό επιθυμούμε να ακούσουμε, όχι τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα. Το τελευταίο αποτελεί πράγματι λάθος επιλογή.

  Teresa Riera Madurell (PSE). – (ES) Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να συγχαρώ τον κ. Gierek για την έκθεσή του.

Κυρίες και κύριοι, το Κοινοβούλιο δεν μπορεί παρά να υποδεχτεί θετικά και να στηρίξει ένα ερευνητικό πρόγραμμα που διαχειρίζεται τους πόρους του εκτός του έβδομου προγράμματος πλαισίου και έχει ετήσιο προϋπολογισμό 60 εκατομμύρια ευρώ, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη ότι ο χάλυβας εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό σε διάφορους τομείς της βιομηχανίας και ότι υπάρχουν ακόμη πολλές επιστημονικές και τεχνολογικές προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν προκειμένου να καταστούν οι διαδικασίες παραγωγής πιο καθαρές και πιο αποδοτικές.

Όσον αφορά τον άνθρακα, οι προκλήσεις είναι ακόμη μεγαλύτερες λόγω των επιπτώσεών του στην παραγωγή ενέργειας και στην επίτευξη των στόχων μας για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος.

Η αύξηση της ανταγωνιστικότητας του άνθρακα στην αγορά ενέργειας, η βελτίωση της ασφάλειας και των λειτουργικών δυνατοτήτων των ανθρακωρυχείων και η επίτευξη καθαρότερης καύσης απαιτεί Ε&Α, και οι νέες τεχνολογίες για τη δέσμευση και την αποθήκευση του CO2 αποτελούν έναν τομέα έρευνας τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σαφώς στηρίξει. Συνεπώς, συμφωνώ απόλυτα με το περιεχόμενο της παρούσας έκθεσης.

Θα ήθελα επίσης να συγχαρώ τον εισηγητή για την ευαισθησία που έδειξε στο θέμα της ισότητας των φύλων προτείνοντας μέτρα για την επίτευξη μεγαλύτερης παρουσίας και συμμετοχής των γυναικών σε έναν κλάδο όπου οι άνδρες εξακολουθούν να αποτελούν την πλειοψηφία.

  Monica Maria Iacob-Ridzi (PPE-DE). – (RO) Ξεκινώντας από τις άμεσες πολιτικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα ήθελα να δώσω έμφαση σε ορισμένες δημοσιονομικές πτυχές της συγκεκριμένης έκθεσης.

Η πρόταση της Επιτροπής αναφέρεται στην Πράσινη Βίβλο για την ενέργεια και στον στόχο που ορίζεται σε αυτήν για αύξηση της χρήσης του άνθρακα ως σημαντικής πηγής ενέργειας, χρησιμοποιώντας καθαρές τεχνολογίες, μειώνοντας και αποθηκεύοντας το διοξείδιο του άνθρακα.

Οι δράσεις που θα μπορούσαν να λάβουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από το Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα περιλαμβάνουν πιλοτικά έργα και έργα που καταδεικνύουν τις τελευταίες τεχνολογίες στον τομέα αυτόν.

Το πρόβλημα είναι ο εξαιρετικά χαμηλός προϋπολογισμός που διατίθεται σε αυτό το ταμείο: 57 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Μου είναι δύσκολο να φανταστώ πώς αυτό το ποσό θα μπορούσε να καλύψει σημαντικό αριθμό έργων σε ολόκληρη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σας υπενθυμίζω ότι πάνω από το ένα τέταρτο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζουν να καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες χρησιμοποιώντας ως βασική πηγή τον άνθρακα.

Από αυτήν την άποψη, πιστεύω ότι απαιτείται μεγαλύτερη χρηματοδοτική συμμετοχή από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε αυτόν τον τομέα, τόσο μέσω του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα όσο και μέσω των προγραμμάτων του έβδομου προγράμματος πλαισίου.

  Catherine Stihler (PSE). – (EN) Κύριε Πρόεδρε, δεν είχα σκοπό να παρέμβω, αλλά αισθάνομαι αναγκασμένη να το πράξω σχετικά με το ζήτημα της τεχνολογίας καθαρού άνθρακα.

Η σημασία της τεχνολογίας καθαρού άνθρακα είναι τεράστια και το ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι το εξής: τι μπορεί να πράξει η ΕΕ, όπως μόλις ανέφερε η συνάδελφος που μίλησε προηγουμένως, για να στηρίξει τις νέες τεχνολογίες, περιλαμβανομένης της τεχνολογίας καθαρού άνθρακα; Η εξέλιξη της τεχνολογίας καθαρού άνθρακα είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων που έχουμε θέσει σχετικά με την αλλαγή του κλίματος, και επείγουσα ανάγκη. Στην επείγουσα αυτή ανάγκη μπορούμε να ανταποκριθούμε μόνο εάν συνεργαστούμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

  Paul Rübig (PPE-DE). – (DE) Κύριε Πρόεδρε, κύριε Επίτροπε, είμαι ιδιαίτερα ευχαριστημένος που σήμερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συζητά ήδη το δεύτερο ερευνητικό έργο. Πιστεύω ότι η έρευνα για τον χάλυβα, συγκεκριμένα, είναι πολύ σημαντική, ιδίως σε σχέση με την αλλαγή του κλίματος, καθώς προσπαθούμε φυσικά να καταστήσουμε την παραγωγή όσο το δυνατόν περισσότερο αποδοτική και τα κριτήρια αποτελεσματικότητας καίριο στοιχείο της κατανάλωσης. Συνεπώς, θα ήθελα να επαναλάβω τα θερμά συγχαρητήριά μου στον εισηγητή για αυτήν την έκθεση, και μπορώ να πω ότι η σημερινή είναι μια ημέρα πραγματικά αφιερωμένη στην έρευνα.

  Petru Filip (PPE-DE). – (RO) Θα ήθελα να ξεκινήσω την ομιλία μου από συγκεκριμένα σημεία: καταρχάς, χαίρομαι που ο άνθρακας και ο χάλυβας επιστρέφουν, έστω και όχι τόσο συχνά, στην ημερήσια διάταξη του Κοινοβουλίου.

Πιστεύω ότι η οικονομική δύναμη της Ευρώπης βασίζεται στο να διαθέτουμε τον καλύτερο χάλυβα στις χαμηλότερες τιμές. Ως εκ τούτου, τα αποτελέσματα που προέρχονται από κοινή έρευνα πρέπει να ανταλλάσσονται σε κοινοτικό επίπεδο.

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, υπάρχουν περιφέρειες που εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από την παραγωγή άνθρακα και χάλυβα. Η απορρόφηση του εργατικού δυναμικού που απασχολείται στην παραγωγή άνθρακα και χάλυβα παραμένει άλυτο πρόβλημα και, δυστυχώς, οι εν λόγω περιφέρειες έχουν μπει στην κατηγορία των περιφερειών που αντιμετωπίζουν προβλήματα όσον αφορά το βιοτικό επίπεδο και χρειάζονται προγράμματα συνοχής.

Τέλος, θέτω στον εαυτό μου το ρητορικό ερώτημα εάν η Ευρώπη θα σταματήσει να αγοράζει άνθρακα και χάλυβα από πηγές εκτός της Κοινότητας εάν δεν επιθυμεί να εναρμονιστεί με το πρόγραμμα περιβαλλοντικής προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

  Janez Potočnik, Μέλος της Επιτροπής. − (EN) Κύριε Πρόεδρε, εκτιμώ τα θετικά σχόλια στην πρόταση εξίσου με τα σχόλια που έθεσαν το ζήτημα του πώς θα προσεγγίσουμε λύσεις για την ενέργεια και την αλλαγή του κλίματος στο μέλλον. Πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι σήμερα συζητούμε την πρόσθετη χρηματοδότηση της έρευνας και ανάπτυξης βάσει ενός υφιστάμενου ταμείου, βάσει ενός πρωτοκόλλου – για να γίνω πιο ακριβής, συζητούμε για τις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές. Πιστεύω ότι είναι καλύτερο να χρησιμοποιηθούν αυτά τα χρήματα για την έρευνα και την ανάπτυξη παρά για οτιδήποτε άλλο, καθώς είναι αλήθεια ότι στην ενέργεια και την αλλαγή του κλήματος δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για εφησυχασμό.

Η δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα (CCS) είναι μία από τις δραστηριότητες που επίσης θα εξεταστούν, αλλά σίγουρα δεν αποτελεί πραγματική απάντηση. Επομένως, τα πραγματικά ερωτήματα και η πραγματική συζήτηση για τα θέματα που ανοίξατε σήμερα θα τεθούν όταν συζητούμε τη στρατηγική για το σχέδιο ενεργειακής τεχνολογίας – πώς θα προσεγγίσουμε το εν λόγω θέμα, πώς θα ενεργήσουμε στο μέλλον και πώς θα βρούμε τις σωστές απαντήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η συντήρηση της υφιστάμενης κατάστασης δεν αποτελεί επιλογή. Μας λείπουν ανθρώπινοι πόροι και μας λείπει χρηματοδότηση. Το πρόγραμμα πλαίσιο παρέχει μόνο μερική λύση σε αυτό το πρόβλημα.

Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα σοβαρά, καθώς πρέπει να το εξετάσουμε και βραχυπρόθεσμα, αναζητώντας πιθανές λύσεις για να γεφυρώσουμε το χάσμα όπου η ανάγκη είναι επείγουσα, και παράλληλα αναζητώντας μακροπρόθεσμες λύσεις. Αυτές οι λύσεις είναι εξαιρετικά απαραίτητες και πρέπει να επικεντρωθούμε από εδώ και στο εξής στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Συνεπώς, πιστεύω ότι πρέπει να το συζητήσουμε αυτό. Ας μην ξεχνάμε ότι η χρηματοδότηση της ενέργειας το 1980 ήταν περίπου τέσσερις φορές υψηλότερη στην Ευρώπη από ό,τι είναι σήμερα. Επομένως, η προσέγγιση αυτών των προβλημάτων μέσω της συνήθους διαδικασίας θα ήταν άλλη μία αυταπάτη. Ας μην κάνουμε αυτό το λάθος.

  Adam Gierek, εισηγητής. − (PL) Κύριε Πρόεδρε, θα ασχοληθώ μόνο με ένα ζήτημα που τέθηκε εδώ σήμερα, και συγκεκριμένα την άποψη ότι τα ανθρακωρυχεία πρέπει να κλείσουν όσο το δυνατόν συντομότερα για περιβαλλοντικούς λόγους. Πιστεύω ότι η ενεργειακή ασφάλεια, για παράδειγμα στη χώρα μου, την Τσεχική Δημοκρατία, και σε πολλές άλλες χώρες της ΕΕ, δεν συμφωνεί με αυτήν την άποψη, και αυτή η άποψη δεν είναι γενικά αποδεκτή. Στην πραγματικότητα, ισχύει το αντίθετο: λόγω των νέων τεχνολογιών που αναπτύσσονται, όπως ο «καθαρός άνθρακας» και η «CCS», ίσως πρέπει να ανοίξουμε νέα ανθρακωρυχεία στο μέλλον. Ο άνθρακας θα συνεχίσει να αποτελεί σημαντική και ανταγωνιστική πηγή ενέργειας στην Ευρώπη για ορισμένο χρονικό διάστημα. Ακόμη, δεν πρέπει να ξεχνάμε –και εδώ απευθύνομαι σε όσους θα ήθελαν να κλείσουν όλα τα ανθρακωρυχεία– ότι ο άνθρακας δεν είναι μόνο σημαντική πρώτη ύλη για την ενέργεια, αλλά και χημική πρώτη ύλη.

Συνεπώς, πρώτον, το Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα είναι απαραίτητο. Δεύτερον, αυτό το ταμείο δεν σχετίζεται με το 7ο πρόγραμμα πλαίσιο, καθώς ασχολείται με εντελώς διαφορετικό πεδίο δράσης. Τρίτον, υποδηλώνεται αύξηση του κόστους από 40% σε 50%. Τέταρτον, η μη συμπερίληψη των βιτουμενιούχων σχιστόλιθων στο Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα –η Ομάδα των Πρασίνων/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία υπέβαλε επίσης πρόταση ίδιου χαρακτήρα για αυτές τις τροπολογίες– θα έβλαπτε την Εσθονία, η παραγωγή ενέργειας της οποίας βασίζεται κατά κύριο λόγο στο εν λόγω καύσιμο.

  Πρόεδρος. − Η συζήτηση έληξε.

Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί αύριο.

Γραπτές δηλώσεις (άρθρο 142 του Κανονισμού)

  Urszula Gacek (PPE-DE), γραπτώς. – (PL) Στην Πολωνία, το 95% της ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από σταθμούς παραγωγής ενέργειας που λειτουργούν με άνθρακα. Συνεπώς, η Πολωνία ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως για νέες τεχνολογίες χρήσης του άνθρακα που βελτιώνουν την αποδοτικότητα των σταθμών παραγωγής ενέργειας, μειώνουν τις εκπομπές CO2 και δίνουν τη δυνατότητα μετατροπής του άνθρακα σε καύσιμα υδρογονανθράκων με περιορισμένες εκπομπές CO2.

Οι νέες τεχνολογίες παρέχουν τη δυνατότητα χρήσης πυρηνικών αντιδραστήρων ως πηγών θερμότητας χωρίς εκπομπές προκειμένου να επιτευχθούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι της βιομηχανίας άνθρακα.

Ωστόσο, για να υλοποιηθεί η συνεργία άνθρακα και πυρηνικής ενέργειας, χρειαζόμαστε αντιδραστήρες υψηλών θερμοκρασιών (HTR). Στην Ευρώπη, διεξάγονται εδώ και αρκετά έτη έρευνες για τους αντιδραστήρες υψηλών θερμοκρασιών. Δυστυχώς, δεν υπάρχει ούτε ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό κέντρο με αντικείμενο τους HTR που να έχει ως στόχο τη θέσπιση προγράμματος συνεργίας άνθρακα-πυρηνικής ενέργειας. Αυτό το κέντρο θα ενίσχυε την Ευρώπη τεχνολογικά, περιλαμβανομένης της βιομηχανίας άνθρακα. Θα μπορούσε επίσης να συμβάλει σημαντικά στη στήριξη της αποδοχής της πυρηνικής ενέργειας στην Ευρώπη μέσω της άμεσης συνεργασίας με τη βιομηχανία άνθρακα, προσπαθώντας να την εκσυγχρονίσει και όχι να την ανταγωνιστεί.

Έχοντας κατά νου τη σημασία του άνθρακα στον τομέα ενέργειας της Πολωνίας, φαίνεται εύλογο να ιδρυθεί ένα τέτοιο ευρωπαϊκό κέντρο στην Πολωνία. Χωρίς αποφασιστική δράση, θα ηττηθούμε στον τεχνολογικό αγώνα σε αυτόν τον τομέα έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών, της Νότιας Αφρικής, της Κίνας και της Νότιας Κορέας.

Καλώ την Επιτροπή να εξετάσει την ανάγκη δημιουργίας αυτού του κέντρου ως μέρος των μακροπρόθεσμων τεχνικών κατευθυντήριων γραμμών που σχετίζονται με το ερευνητικό πρόγραμμα του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα.

  Katrin Saks (PSE), γραπτώς. – (ET) Βάσει του πρωτοκόλλου της Συνθήκης της Νίκαιας σχετικά με τη λήξη της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) και το Ταμείο Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα, όλοι οι πόροι της ΕΚΑΧ τέθηκαν στη διάθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2002. Τα έσοδα από αυτούς τους πόρους πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για τη διεξαγωγή έρευνας στους τομείς που σχετίζονται με τη βιομηχανία άνθρακα και χάλυβα. Το Συμβούλιο ενέκρινε δύο κανονισμούς με στόχο τη βελτίωση της υλοποίησης του ερευνητικού προγράμματος: έναν δημοσιονομικό κανονισμό και έναν τεχνικό κανονισμό. Η έκθεση Gierek αφορά τον δεύτερο.

Βάσει της Συνθήκης Προσχώρησης της Εσθονίας στην ΕΕ, οι ασφαλτούχοι σχιστόλιθοι ταξινομούνται στην κατηγορία του άνθρακα. Ως αποτέλεσμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε στο Συμβούλιο να εναρμονίσει τις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για το ερευνητικό πρόγραμμα για τον άνθρακα και τον χάλυβα με τη συνθήκη, και συμπεριέλαβε τους ασφαλτούχους σχιστόλιθους στον ορισμό του άνθρακα βάσει των τεχνικών κατευθυντήριων γραμμών. Ως εκ τούτου, οι έρευνες της Εσθονίας για τους ασφαλτούχους σχιστόλιθους είναι εξίσου επιλέξιμες όσο και οι έρευνες για τον άνθρακα για αίτηση χρηματοδότησης στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος.

Ο πολωνός εισηγητής, Adam Gierek, πρότεινε την αντικατάσταση του όρου «ασφαλτούχοι σχιστόλιθοι» στον ορισμό από τον όρο «βιτουμενιούχοι σχιστόλιθοι», λόγω του ότι ο όρος «βιτουμενιούχοι σχιστόλιθοι» καλύπτει και τους «ασφαλτούχους σχιστόλιθους». Στην πραγματικότητα, ισχύει το αντίθετο: ο όρος «ασφαλτούχοι σχιστόλιθοι» είναι ευρύτερος από τον όρο «βιτουμενιούχοι σχιστόλιθοι». Οι Πράσινοι υπέβαλαν πρόταση για την πλήρη διαγραφή του όρου «ασφαλτούχοι σχιστόλιθοι» από τον ορισμό του άνθρακα. Για μία ακόμη φορά, εφιστώ την προσοχή σας στο γεγονός ότι η Εσθονία, όταν προσχώρησε στην ΕΕ, συμφώνησε οι ασφαλτούχοι σχιστόλιθοι να ανήκουν στην κατηγορία του άνθρακα, και συνεπώς η βάση για τη χρηματοδότηση του ερευνητικού προγράμματος για τους ασφαλτούχους σχιστόλιθους πρέπει να είναι ίδια με αυτήν του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα.

  Esko Seppänen (GUE/NGL), γραπτώς. – (EN) Ήμουν εισηγητής του Κοινοβουλίου όταν χορηγήθηκε τελευταία φορά απαλλαγή σε σχέση με τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα. Τα κεφάλαια της Κοινότητας, η ισχύς της οποίας έληξε, συγκεντρώθηκαν από τις βιομηχανίες άνθρακα και χάλυβα, επομένως το μόνο δίκαιο είναι τα χρήματα που απέμειναν να διατεθούν για την έρευνα σε αυτούς τους τομείς και να μην χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν έρευνες στη βιομηχανία πετρελαίου.

Οι έρευνες και οι ερευνητικοί οργανισμοί είναι απαραίτητα εάν σκοπεύουμε να χρησιμοποιήσουμε «καθαρό» άνθρακα ή άνθρακα χωρίς εκπομπές. Σε αυτά περιλαμβάνεται η δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα (CSS), αν και δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα σε αυτό το ταμείο για τη χρηματοδότηση της εν λόγω δράσης, παρά την τεράστια ανάγκη. Ενδιαφέρον έχει ότι σήμερα έτυχε να ζητήσει η Shell δημόσια χρηματοδότηση, εννοώντας κοινοτική χρηματοδότηση, για αυτόν τον σκοπό.

Ο κ. Gierek, ως εισηγητής, τείνει σαφώς να προωθήσει τη χρήση του άνθρακα στην παραγωγή ενέργειας, και εκπροσωπεί τα συμφέροντα της χώρας του εν προκειμένω. Επιπλέον, δεν έχει απαγορευτεί στην ΕΕ, αλλά απέχουμε πολύ από το διαθέτουμε καθαρό άνθρακα.