Pełne sprawozdanie z obrad

Poniedziałek, 19 maja 2008 r. - Strasburg

20. Ochrona środowiska poprzez prawo karne (debata)

  Przewodniczący. − Kolejnym punktem obrad jest sprawozdanie (A6-0154/2008) przygotowane przez pana posła Nassauera, w imieniu Komisji Prawnej, dotyczące wniosku skierowanego do Parlamentu Europejskiego oraz dyrektywy Rady w sprawie ochrony środowiska z zastosowaniem prawa karnego (COM(2007)0051 – C6-0063/2007 – 2007/0022(COD)).

  Hartmut Nassauer, sprawozdawca. − (DE) Panie przewodniczący! Unia Europejska podejmuje się skorzystać z instrumentu prawa karnego. Innymi słowy, przyszłe wyroki mają być wydawane w imieniu Unii Europejskiej, a związane z tym uprawnienia będą stosowane na początku w przypadkach naruszenia prawa w dziedzinie środowiska. Jest to dalekosiężna i znacząca zmiana, ponieważ prawo karne znajduje się w tej chwili poza zakresem kompetencji Unii Europejskiej. Jest to przecież jeden z kluczowych obszarów zapewniających narodową autonomiczność państw członkowskich.

To właśnie dlatego konieczne było dwukrotne wydanie orzeczenia przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości w celu zapewnienia miejsca dla tej dyrektywy. Jest to ciekawe same w sobie, ponieważ zarówno Rada, jak i Komisja wraz z Parlamentem, przez długi czas były zgodne co do tego, że środki karne są odpowiednim instrumentem egzekwowania prawa w dziedzinie środowiska. Minęło jednak kilka lat, zanim ustalono, kto podejmuje odpowiedzialność za takie rozwiązanie; państwa członkowskie na podstawie decyzji ramowych bądź Wspólnota na mocy dyrektywy.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości wyraził poparcie dla stanowiska przyjętego przez Komisję, co nie jest zaskoczeniem. Co więcej, po tym jak konflikt przygasł, istnieje mała szansa na jego zaognienie, ponieważ nowy traktat lizboński odnosi się do tego problemu i przychyla się bardziej Wspólnocie niż orzeczeniom ETS.

To jest właśnie powód, dla którego doszliśmy do porozumienia przy pierwszym czytaniu. Chcieliśmy uniknąć konieczności ponownego rozpoczynania całej procedury, biorąc pod uwagę, że rozwiązanie nie znajdzie się w tym roku. Ze względu na zmianę w materialnej podstawie prawnej oraz wobec nadchodzących wyborów do Parlamentu musiałby bez wątpienia upłynąć pokaźny okres czasu do wdrożenia odpowiedniego aktu prawnego. To właśnie dlatego jednogłośne przyjęliśmy stanowisko, że konieczne jest podjęcie wszelkich starania, aby znaleźć rozwiązanie problemu przy pierwszym czytaniu. Kiedy mówię o „nas”, mam na myśli prezydencję Słoweńską - i bardzo żałuję, że nie jest tutaj reprezentowana, szczególnie że założyłem gustowny krawat na jej cześć - Komisję oraz sprawozdawców pomocniczych, względem których chciałbym wyrazić szczególne uznanie za ich przyjazną, konstruktywną i opartą na wiedzy współpracę. Praca z nimi była przyjemnością.

Nowa dyrektywa opiera się na trzech filarach, które chciałbym przynajmniej pokrótce omówić. Po pierwsze nie tylko określiliśmy, czym są czyny przestępcze, które będą od teraz podlegać prawu karnemu, ale także podaliśmy w załączniku konkretne przepisy, na mocy których oskarżenie przestępcy zostanie wydane. Jest to w zgodzie z zasadą nulla poena sine lege. Karalność nie będzie odnosić się do jakichkolwiek wykroczeń, ale naruszenia jednego z przepisów prawnych precyzyjnie określonych w tym załączniku. Istotnym było zwrócenie szczególnej uwagi na tę zasadę w procesie legislacyjnym.

Drugi punkt mówi, do pewnego stopnia, o inkorporacji zasady proporcjonalności. Cel dyrektywy nie może zawierać się w chęci wydawania oskarżenia przeciwko każdemu, kto popełni najmniejsze naruszenie prawa w dziedzinie środowiska, ale raczej musi polegać na walce z poważnymi wykroczeniami. Z tego powodu mało istotne wykroczenia nie będą karane na mocy tej dyrektywy.

Po trzecie postanowiliśmy także, że karalność zakładać będzie popełnienie czynu niedozwolonego. Wszystkie trzy zasady jednogłośnie przyjęliśmy w projekcie dyrektywy. Dokonaliśmy też kategorycznych zmian definicji. Z zainteresowaniem oczekuję debaty w tej sprawie. Pozwolą państwo, że po raz kolejny podziękuję wszystkim posłom, którzy umożliwili osiągnięcie tego kompromisu.

  Przewodniczący. − Dziękuję, panie pośle Nassauer. Odniósł się pan do niezwykłego wyglądu pańskiego krawata. Też to zauważyłem, ale nie podjąłem się wypowiedzenia na ten temat uwagi. Po tym jednak, jak pan poseł sam to uczynił, chętnie potwierdzam, że rzeczywiście zwrócił on moją uwagę.

  Jacques Barrot, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej. − (FR) Panie przewodniczący! Być może pan poseł Nassauer i ja nie nosimy identycznych krawatów, ale udzielam mu swojego poparcia za pracę, jaką wykonał - i przekazuję szczere podziękowania.

Komisja z zadowoleniem przyjmuje wyniki negocjacji z Parlamentem i Radą oraz fakt, że porozumienie przy pierwszym czytaniu wydaje się osiągalne. Jest to kolejny sukces tych trzech instytucji, co pokazuje, panie przewodniczący, że procedura współdecyzji jest bardzo skuteczna, nawet w przypadku trudnych i złożonych kwestii. Muszę przyznać, że pan poseł Nassauer w roli sprawozdawcy Komisji Prawnej, a także sprawozdawca komisji opiniodawczej oraz sprawozdawcy pomocniczy pracowali ciężko i konstruktywnie wraz z prezydencją Rady i Komisją w celu osiągnięcia, w wyniku nieformalnych rozmów trójstronnych, tego rozwiązania kompromisowego, które zostało nam przedstawione.

Pan poseł Nassauer wyjaśnił te kwestie bardzo dobrze, a więc będę mówił krótko. To prawda, że efektywna ochrona środowiska zależy od efektywnej i kompletnej transpozycji polityki Wspólnoty. Prawo karne jest niezbędnym narzędziem w tym względzie. W przypadku najcięższych wykroczeń jedynym prawdziwym środkiem odstraszającym jest bezwzględne stosowanie sankcji karnych, mając zawsze na uwadze, jak pan poseł zechciał zauważyć, potrzebę poszanowania zasady proporcjonalności.

Podczas gdy Komisja życzyłaby sobie, aby zbliżone zostały poziomy kar, wyrok Trybunału Sprawiedliwości z października 2007 uniemożliwia to na mocy prawnej Traktatu, a więc orzeczenie Trybunału musi zostać uszanowane. Nawet jeśli poziomy kar nie zostaną do siebie zbliżone, to dyrektywa i tak znacznie przysłuży się do skuteczniejszej ochrony środowiska - nie bez znaczenia też będzie jej efekt odstraszający. Państwa członkowskie ustalą definicje wykroczeń w dziedzinie środowiska, zakres odpowiedzialności przedsiębiorstw za takie wykroczenia oraz potrzebę wprowadzenia efektywnych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji.

Mamy zatem nadzieję i ufamy, że biorąc pod uwagę zakres prac, jaki udało nam się dotychczas zrealizować, można tego wszystkiego dokonać. Konwencja Rady Europy w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne została podpisana w Strasburgu 10 lat temu - a do tej pory jej postanowienia nie weszły w życie! Najwyższy czas zatem, abyśmy stworzyli skuteczny europejski instrument prawny dotyczący ochrony środowiska z zastosowaniem prawa karnego. Liczę na poparcie ze strony Parlamentu, tak abyśmy mogli osiągnąć nasz cel bez opóźnień; chciałbym też po raz kolejny podziękować sprawozdawcy.

Podsumowując, Komisja przedstawi pewne deklaracje, które tworzą część kompromisu zawartego z instytucjami ustawodawczymi. Przeczytam teraz te deklaracje, panie przewodniczący.

Deklaracja nr 1: Komisja Europejska przyjmuje do wiadomości następującą poprawkę uchwaloną przez Komisję Prawną Parlamentu Europejskiego. „Jeżeli po pewnym czasie okaże się, że dana działalność ciągła powoduje szkodę na środowisku, która z kolei może skutkować odpowiedzialnością karną na mocy przedmiotowej dyrektywy, kwestię, czy sprawca szkody działał umyślnie, należy rozstrzygać w odniesieniu do chwili, w której sprawca dowiedział się lub powinien się dowiedzieć o faktach spełniających znamiona przestępstwa, a nie w odniesieniu do chwili, w której sprawca rozpoczął działalność. W związku z tym należy pamiętać, że w takich okolicznościach uprzednie udzielenie zezwolenia, licencji lub koncesji nie powinno stanowić podstawy zarzutu. Komisja w pełni rozumie obawy wyrażone w tej poprawce. Kwestie te mieszczą się w kompetencjach państw członkowskich, a my jesteśmy przekonani, że państwa te wezmą te ważne kwestie pod uwagę”.

Deklaracja Komisji Europejskiej nr 2: drugi akt prawny związany z załącznikiem B do tej dyrektywy, dotyczący zdrowia i bezpieczeństwa oraz mający za zadanie ochraniać obywateli i środowisko przed zagrożeniami wynikającymi z działalności zakładającej wykorzystywanie promieniowania jonizującego, został przyjęty na mocy Traktatu Euratom. Zobowiązania państw członkowskich do wprowadzenia sankcji karnych w stosowaniu dyrektywy odnoszą się zatem także do czynów niedozwolonych, łamiących postanowienia aktu prawnego uchwalonego na mocy Traktatu Euratom i muszą zostać określone w odniesieniu do tego aktu.’

Przykro mi, że musiałem przeczytać oba te teksty na głos, ale było to konieczne. Mając to już za sobą, panie przewodniczący, zamierzam teraz w pełni skierować moją uwagę na debatę.

  Dan Jørgensen, sprawozdawca komisji opiniodawczej Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności. – (DA) Panie przewodniczący! Chciałbym zacząć od stwierdzenia, że nie tylko jest powód do tego, aby podziwiać krawat pana posła Nassauera. Jest także powód do tego, aby powiedzieć kilka miłych słów o jego wkładzie w związku ze znalezieniem rozwiązania kompromisowego dla tej trudnej kwestii. Decyzja, którą teraz podejmujemy, jest wyjątkowo istotna. Jednym z głównych problemów dotyczących polityki środowiskowej UE jest fakt, że nie jest ona, niestety, realizowana w sposób jednolity w poszczególnych państwach, a w szczególności nie zarządza się nią w sposób jednolity w tych państwach. Taki właśnie problem próbujemy teraz rozwiązać poprzez uczynienie tego dużego kroku naprzód. W przyszłości zadbamy o to, aby to samo naruszenie prawa było karane w taki sam sposób w każdym państwie członkowskim, bez względu na miejsce zdarzenia. Z wielkim zadowoleniem stwierdzam również, że posiadamy definicje takich przypadków naruszenia prawa. Posiadamy listę jasno określonych definicji, ale należy podkreślić, że powinna ona się zmieniać; podaje ona przypadki, gdy podstawowe zasady polityki środowiskowej są łamane. Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności bardzo zależało na tym, aby w szczególności zapewnić ochronę siedlisk przyrodniczych; cieszymy się zatem, że zostało to uwzględnione. Chcielibyśmy też mieć dostęp do większej ilości szczegółów na temat przewidywanych surowości sankcji. Było to, niestety, niemożliwe przy uwzględnieniu obecnych traktatów, ale ogólnie jesteśmy zadowoleni z wyników pracy. Jesteśmy świadkami znaczącego przełomu w dziedzinie ochrony środowiska.

PRZEWODNICZY: MANUEL ANTÓNIO DOS SANTOS
Wiceprzewodniczący

  Georgios Papastamkos, w imieniu grupy PPE-DE. – (EL) Panie przewodniczący! Podczas ubiegłego lata w Grecji doszło do jednej z najgorszych tragedii, jakie miały miejsce ostatnimi czasy w tym kraju. Ponad 60 osób zginęło, było wiele ofiar w ludziach, a tysiące hektarów obszaru Grecji uległy totalnemu zniszczeniu. Taki był tragiczny rachunek strat w wyniku pożarów, które nawiedziły zachodni Peloponez, Attykę i Evię. Podobne katastrofy wydarzyły się w ubiegłych latach na obszarze innych państw członkowskich leżących nad Morzem Śródziemnym, takich jak Hiszpania, Włochy czy Portugalia.

Podpalenie lasu stanowi zagrożenie dla życia ludzkiego i bogactwa naturalnego danego regionu. Jest to bez wątpienia jeden z najgorszych i najbardziej odrażających czynów przestępczych naszych czasów.

Został przedstawiony wniosek o uchwalenie dyrektywy Komisji w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne. Dyrektywa ta nie bierze pod uwagę wyniku końcowego odnośnego procesu legislacyjnego, który będzie więcej zawdzięczał różnicom w szczegółach prawnych niż kwestiom rzeczywiście istotnym. Dokonuje się jednak zmiana w odpowiednim kierunku; umożliwi ona skorzystanie w nadchodzącym czasie z ważnych środków ochrony środowiska w sposób bardziej efektywny.

Osobiście chciałbym podziękować sprawozdawcy Parlamentu Europejskiego, panu posłowi Nassauerowi, za czujność, jaką wykazał przy tworzeniu kompromisowej poprawki za sprawą zapisu prawnego, który uwzględnia podpalenie jako naruszenie prawa karnego. Dziękuję również członkom delegacji hiszpańskiej, reprezentującej Grupę Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci) oraz Europejskich Demokratów, którzy poparli moją poprawkę.

  Manuel Medina Ortega, w imieniu grupy PSE. − (ES) Panie przewodniczący! Wierzę, że za kilka lat dzisiejsza sesja miesięczna Parlamentu Europejskiego będzie postrzegana jako czas, w którym dokonał się istotny precedens w rozwoju prawa Unii Europejskiej.

Z reguły Unia Europejska nie zajmuje się sprawami prawa karnego, ponieważ leży to w gestii państw członkowskich. Jak powiedział poseł sprawozdawca, dwa orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości otworzyły drogę do osiągnięcia przez Wspólnotę pewnego, aczkolwiek ograniczonego poziomu władzy w zakresie prawa karnego.

Pan poseł Jørgensen stwierdził, że nie chodzi tutaj o harmonizację, ale raczej o zbliżenie przepisów prawnych, i w tym względzie wierzę, że Parlament, reprezentowany przez pana posła Nassauera, oraz Rada, Komisja, prezydencja słoweńska, jak również pan komisarz Barrot wszyscy przyczynili się do przedstawienia takich warunków, które każdy gotów jest zaakceptować.

Jak już powiedziałem, nie mówimy o zbliżeniu się systemów prawnych, lecz o ich harmonizacji. Dążymy do tego, aby zharmonizować ze sobą kategorie przestępstw, co podlega regule prawa karnego, a jak powiedział pan poseł Nassauer, w świetle precyzji prawnej kategorie te nie mogą być ogólnie czy też arbitralnie pojmowane.

Szanujemy zasadę proporcjonalności przy jednoczesnej rezygnacji z sankcji o najmniejszej wadze, a także ustalamy zasadę, zgodnie z którą nie można pozwać osoby za dany czyn, jeśli dla tego czynu nie istnieje odpowiednia sankcja.

Wierzę, że deklaracja Komisji, a szczególnie to, jakie było jej zdanie w kwestii zaniedbań i ustalania odpowiedzialności prawnej, pomoże nam czynić dalsze postępy w tej sprawie. W chwili obecnej nie możemy zrobić kolejnego kroku, a sądzę, że będziemy tego mogli dokonać dopiero wtedy, gdy nastąpią istotne zmiany w prawie Unii Europejskiej, łącznie z wprowadzeniem nowych procedur konstytucyjnych. Zarówno Parlament, Rada, jak i Komisja Europejska robią wszystko, co w ich mocy, aby umocnić prawo dotyczące ochrony środowiska oraz związane z nim przepisy prawa karnego, z uwzględnieniem dawnej Konwencji Rady Europy, dzięki której ustalono odpowiedzialność karną za naruszanie przepisów dotyczących środowiska. Dziękuję.

  Diana Wallis, w imieniu grupy ALDE. – Panie przewodniczący! Jak już zostało powiedziane, powinniśmy podziękować panu posłowi Nassauerowi za jego pracę nad porozumieniem zawartym podczas pierwszego czytania; szczególne podziękowania należy także przekazać Komisji za to, że pomogła nam tyle osiągnąć.

Zgodnie z wypowiedzią pana posła Mediny, porozumienie to było i nadal będzie faktem godnym uwagi. Jest to zdarzenie o historycznym znaczeniu dla rozwoju procesu współdecyzyjnego, a w szczególności dla tej Izby, która mogła wziąć udział w uzgadnianiu sankcji z zakresu prawa karnego. Jest to doprawdy postęp godny uwagi. Dyrektywa ta przywróci pewność prawną w dziedzinie, w której dawniej dochodziło do poniżającej wymiany zdań pomiędzy Trybunałem Sprawiedliwości a różnymi przedstawicielami europejskiego prawodawstwa. Posiadamy obecnie określoną pewność i jasność w tym względzie.

Jest to przede wszystkim wielki plus dla ochrony środowiska. W minionym czasie, jako członek Komisji Petycji, zauważyłem, że tym, co najczęściej skłania obywateli UE do szukania naszej pomocy w zakresie realizowania prawa europejskiego w taki sposób, jaki tego oczekują, jest szkoda dla środowiska. Teraz wreszcie będziemy mogli stwierdzić, że posiadamy - lub powinniśmy posiadać - skuteczne środki zapewniające wdrażanie i egzekwowanie europejskiego prawa dotyczącego środowiska naturalnego w taki sposób, aby spełnić oczekiwania obywateli całej Unii Europejskiej.

Ale nie tylko to - jest jeszcze inna ważna wiadomość dla naszego Parlamentu. Jedną z kwestii, na którą kładliśmy nacisk przy zawieraniu tego porozumienia, były tak zwane tabele korelacji. Dzięki nim będziemy mogli lepiej dostrzec, w ramach tego bardzo złożonego prawodawstwa, moment, w którym państwa członkowskie wdrażają przepisy UE w swoich krajowych systemach prawnych. Jest to coś, na czym, jako Parlamentowi, bardzo nam zależy. I wreszcie zostaliśmy wysłuchani. Myślę, że w dużej mierze pokazuje to nasze kompetencje i rosnącą skuteczność jako organu prawodawczego, co dobrze wróży przyszłemu uchwaleniu traktatu lizbońskiego.

  Monica Frassoni, w imieniu grupy Verts/ALE. – (IT) Panie przewodniczący, panie i panowie! Moja grupa nie lubi większości porozumień zawieranych przy okazji pierwszego czytania, ponieważ jakość uchwalanych w takim przypadku przepisów jest często obniżona w wyniku towarzyszącego pośpiechu i nacisków. Muszę powiedzieć, panie pośle Nassauer, że gdyby spytał mnie pan rok temu o to, czy osiągniemy obustronne porozumienie w kwestii ochrony środowiska z zastosowaniem prawa karnego, i to podczas pierwszego czytania z uwzględnieniem pana posła Nassauera w roli sprawozdawcy, to prawdopodobnie nie chciałbym w to uwierzyć. A jednak do tego doszło dzięki doskonałej pracy zespołowej, którą umożliwiło ścisłe przestrzeganie procedur nieformalnego dialogu z Komisją i Radą, które, gdy tylko to było możliwe, posługiwały się swoim sprawozdawcą i sprawozdawcami pomocniczymi, a także dzięki cennemu wkładowi Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego. Chciałbym dlatego najserdeczniej podziękować sprawozdawcy i jego kolegom, ponieważ jest to istotne osiągnięcie, jak już moi przedmówcy zdążyli zauważyć.

Panie przewodniczący! Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości uniemożliwiło nam ustalanie sankcji, co trochę podcięło nam skrzydła, ale mimo to mam nadzieję, że po głosowaniu, jako Unia Europejska, będziemy to mieli wszyscy na uwadze. Myślę, że powinniśmy zwracać szczególną uwagę na tę kwestię po tym, jak traktat lizboński zostanie ratyfikowany.

Oczywiście, tak jak wszystko w tym życiu, dyrektywa ta nie jest doskonała. Nie jesteśmy na przykład do końca zadowoleni ze skomplikowanego załącznika, który zawiera długą, wyczerpującą listę dyrektyw, do których ma odnosić się ten nowy przepis. Preferowalibyśmy system w takiej postaci, jaką proponowała Komisja i jaka została zatwierdzona przez Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego. Zgodnie z nią było oczywiste, że cały szereg przypadków naruszenia prawa był automatycznie klasyfikowany jako skutkujący odpowiedzialnością karną, bez uwzględniania przedmiotowych dyrektyw.

Nie jesteśmy też zadowoleni z faktu, że okres przejściowy trwa dwa lata. Mamy poczucie, że można by było to usprawnić i, podobnie jak pana posła Wallisa, cieszy nas to, że został nałożony na państwa członkowskie obowiązek udostępnienia tabel korelacji, czyli państwa te muszą informować nas w krótkim czasie - co zwykle nie ma miejsca - w jaki sposób przepisy są wprowadzane w życie.

Popieramy jednak w pełni decyzję, dzięki której na wiele wykroczeń przestanie się spoglądać pobłażliwie. Pochodzę z Włoch, kraju w którym istniała właśnie taka tendencja i gdzie to się właściwie praktykuje. Cieszę się, że dyrektywa odrzuca taką możliwość i że niszczenie siedlisk przyrodniczych, akty wandalizmu oraz inne podobne działania nie będą już traktowane z pobłażaniem.

  Jens Holm, w imieniu grupy GUE/NGL. – (SV) Nie ulega wątpliwości, że każdy, kto dopuści się złamania przepisów prawa środowiskowego, będzie podlegał karze. Sankcje takie muszą być surowe i mieć działanie odstraszające, tak aby przestępstwa środowiskowe nie powtarzały się więcej. Czy jednak powinniśmy zharmonizować przepisy prawa karnego? Czy UE powinna zdecydować, czym te sankcje mają być w praktyce - wyrokami pozbawienia wolności, grzywnami czy też innymi karami? Nie, to państwa członkowskie powinny rozwiązać tę kwestię.

Ryzyko wiążące się z harmonizacją ustawodawstwa może zawsze oznaczać dla państw rozwiniętych konieczność obniżenia standardów prawa. To nie jest dopuszczalne. Jeśli przeniesiemy prawo do decydowania w tych kwestiach na UE, to jaki będzie kolejny ruch? Oczywiście UE musi zadbać o to, aby państwa członkowskie poprawiły swoje przepisy środowiskowe. Możemy i powinniśmy szerzyć dobre praktyki, a także możemy wesprzeć te państwa członkowskie, które z różnych powodów pozostają w tyle. Doskonałym przykładem takiego wsparcia jest tworzenie tabel z konkretnymi wskaźnikami, na podstawie których państwa członkowskie mogą być porównywane. Dzięki temu możemy stworzyć system, który będzie posiadał wysoki stopień wiarygodności oraz wywodził się z zasad demokracji. To także jest rodzaj współpracy w celu ochrony środowiska naturalnego.

  Aloyzas Sakalas (PSE). – Panie przewodniczący! Chciałbym podziękować sprawozdawcy za tak przemyślaną współpracę, jak również wyrazić zadowolenie z tego, że udało nam się znaleźć w naszej dyskusji rozwiązanie, które każdy może zaakceptować. Odnośnie do tego, co powiedziałem, mam trzy komentarze.

Po pierwsze, w pełni zgadzam się z tym, że sprawozdanie to powinno zostać przyjęte, zanim traktat lizboński wejdzie w życie. Będzie to oznaczać, że wszystkie państwa członkowskie będą musiały zastosować sankcje karne w zgodzie z nową dyrektywą trochę wcześniej. Pożary lasów w Grecji powinny stanowić dla nas bardzo dobry przykład do wyciągania wniosków na przyszłość.

Po drugie, chciałbym podkreślić fakt, że zapis oznaczony literą „h” w art. 3 projektu rezolucji, odnoszący się do jakiegokolwiek czynu, który powoduje „znaczne pogorszenie stanu chronionego siedliska przyrodniczego”, jest znacznie korzystniejszy. Oznacza to dużą poprawę w stosunku do węższego stwierdzenia, które było pierwotnie sugerowane przez sprawozdawcę.

Po trzecie, nasze najbardziej burzliwe spory dotyczyły załączników. W związku z nimi pragnę zauważyć, że zakres kompetencji państw członkowskich nie zostanie ograniczony, jeśli chodzi o postanowienia z art. 176 traktatu WE. Co więcej, opracowana lista przepisów wspólnotowych zagwarantuje niezbędną pewność prawną, wymaganą w kontekście prawa karnego. Taka strategia oznacza także brak konieczności precyzowania definicji dla pewnych określeń w dyrektywie, takich jak woda czy zanieczyszczenia. Mając to na uwadze, opowiadam się za uchwaleniem obydwu załączników do dyrektywy.

W pełni popieram treść dokumentu przedstawionego przez pana posła Nassauera.

  Mojca Drčar Murko (ALDE). – (SL) Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego oczekiwała, że powstanie wspólnego standardu postępowania karnego w przypadku naruszenia prawa środowiskowego będzie oznaczało coś więcej niż osiągnięcie takiego kompromisu oraz że - obok prawa Wspólnoty - obejmie ono także ustawodawstwo państw członkowskich. Teraz jednak okazuje się, że kompromis ten wyznacza granice tego, co jest dopuszczalne w tej sprawie. Bez względu na to jest to jednak znaczący postęp w dziedzinie ochrony środowiska, ponieważ jeśli chodzi o poważne przypadki naruszenia prawa środowiskowego, takie jak wymienione w załączniku, zadbano o skoordynowane stosowanie sankcji, zarówno skutecznych, współmiernych, jak i zapobiegających dalszym wykroczeniom.

W odniesieniu do przepisów prawa karnego każdego z państw członkowskich, które zostaną opracowane na tej podstawie, chcielibyśmy zwrócić uwagę na zasady współczesnego prawa karnego, zgodnie z którym poziom grożących przestępcom sankcji jest mniej istotny niż niezawodność procedur oskarżenia. Osoby dopuszczające się przestępstw mogą mieć pewność, że nie znajdą nigdzie w Europie bezpiecznego dla siebie miejsca.

  Hiltrud Breyer (Verts/ALE). – (DE) Panie przewodniczący! To doprawdy bardzo pocieszające, że Komisja nie pozwoliła państwom członkowskim wytrącić siebie z równowagi i przedstawiła projekt określający odpowiedzialność karną osób łamiących prawo środowiskowe, ponieważ nie możemy dalej uznawać przypadków naruszenia prawa środowiskowego za drobne przewinienia. Pocieszający jest również fakt, że w dniu, kiedy rozpoczęła się konferencja ONZ na rzecz bioróżnorodności, projekt prawa określa zasoby naturalne w sposób bardziej zrozumiały i pomaga zdefiniować, na czym polega naruszenie prawa.

Jednocześnie żałuję, że nie istnieją sankcje i nie stosuje się bezwzględnego traktowania naruszeń jako przestępstw z zakresu prawa karnego. To niestety powoduje luki prawne, szczególnie w odniesieniu do ochrony flory i fauny, w przypadku której przestępcy nie są karani, a wielu z nich udaje się uniknąć kary, powołując się na brak odpowiedniej wiedzy. Logiczne i bardziej korzystne rozwiązanie zakładałoby zatem uwzględnienie w tej dyrektywie inżynierii genetycznej. Czyny przestępcze w dziedzinie środowiska muszą być karane. Mam nadzieję, że dyrektywa ta będzie kamieniem milowym i jasno pokaże, że środowisko naturalne jest cennym zasobem, który warto chronić, i że musimy dołożyć wszelkich starań, aby przypadki łamania prawa środowiskowego były karane bez wyjątku.

  Jacques Barrot, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej. − (FR) Panie przewodniczący! Ta debata naprawdę podkreśliła fakt, że wykonujemy krok naprzód, przechodząc do kolejnego etapu. Być może powinienem powiedzieć, że wykonamy ten krok, jeśli tylko, na co mamy nadzieję, ten dokument - tu znowu chciałbym podziękować panu posłowi Nassauerowi za jego wkład w jego przygotowanie - uświadomi pewnym osobom, że - jak powiedział pan poseł Frassoni - na ich „wykroczenia przestanie się spoglądać pobłażliwie”. Jestem przekonany, że właśnie to ma największe znaczenie. Jest to prawdziwy krok naprzód. Dodam jeszcze, że Komisja nie była początkowa za uchwaleniem załączników. Pomimo że Komisja nadal uważa, że załącznik tego typu nie jest potrzebny, jego przyjęcie, zgodnie z życzeniem większości państw członkowskich, jest dopuszczalne. Załącznik przedstawiony w obecnej formie jest wyczerpujący i obejmuje wszystkie istotne elementy prawodawstwa dotyczącego środowiska, odnoszące się teoretycznie do wykroczeń opisanych w dyrektywie.

Oczywiście nie możemy twierdzić, że opracowaliśmy wyczerpującą listę, a prawdę mówiąc, nierozsądnym byłoby twierdzić, że jakakolwiek lista tego typu jest wyczerpująca. Z drugiej strony jestem przekonany - a chciałbym się tym podzielić z kolegami posłami, panie przewodniczący - że, gdy dyrektywa zostanie już uchwalona, państwa członkowskie będą miały 18 miesięcy na transpozycję jej treści do przepisów krajowych systemów prawnych, i jak wszystkim wiadomo, Komisja dokona szczegółowej analizy procesu transpozycji. Przy uwzględnieniu ram prawnych Komisja dokona ponownej oceny, czy konieczne jest przedstawienie wniosków dla uchwalenia dodatkowych aktów prawnych.

Jestem przekonany, że konieczny będzie wyjątkowo szczegółowy nadzór nad tym, aby transpozycja w sposób właściwy odzwierciedliła ducha, w jakim przy udziale Parlamentu Europejskiego powstawał ten zbiór przepisów. Powiedziano mi, że limit czasowy dla kompromisu wynosi 24 miesiące. Tak, to prawda, 24 miesiące to rzeczywiście rozwiązanie kompromisowe. Miałem w tym względzie jednak trochę większe ambicje. Komisja może dzisiaj zapewnić państwa o tym, że będzie pilnie śledzić proces transpozycji treści tego dokumentu, co naprawdę wskazuje na przełom w dziedzinie ochrony środowiska w Europie.

  Hartmut Nassauer, sprawozdawca. − (DE) Panie przewodniczący! Pozwolę sobie zacząć od ostatniej kwestii, a mianowicie od okresu transpozycji - ta dyrektywa wyznacza pewien precedens. Pan poseł Medina słusznie zauważył, że całe wspólnotowe prawodawstwo odnoszące się do środowiska będzie wymagało sprawdzenia pod względem kompatybilności karnej, że się tak wyrażę, w świetle nowych definicji przestępstw. Będzie to realizowane po raz pierwszy, a jest to bardzo rozległe przedsięwzięcie. Dlatego też rozsądnym rozwiązaniem jest udzielenie państwom członkowskim 24 miesięcy czasu zamiast 18.

Inna sprawa, o której chciałbym powiedzieć, odnosi się do Komisji. Kwestia ta może niekoniecznie należy w tej chwili do zakresu jej kompetencji, panie komisarzu Barrot, ale w przyszłości tak będzie. Komisja posiada teraz nowe zasoby oraz nowy zestaw instrumentów do dyspozycji, których wykorzystanie - jak już powiedziałem - należy w dużej mierze do państw członkowskich. Wierzę, że Komisja powinna zachować ostrożność przy tym, jak będą one stosowane. Nadzór nad prawem Wspólnoty z punktu widzenia sankcji nie ma oczywiście zastosowania wyłącznie do prawa środowiskowego i w zasadzie może być stosowany w innych obszarach działalności Wspólnoty. Dlatego też uważam, że Komisja powinna postępować tutaj z dużą ostrożnością, ponieważ prawo karne nie jest instrumentem wykorzystywanym na porządku dziennym, ale raczej środkiem prawnym stosowanym w ostateczności. Państwa członkowskie nie będą zupełnie zachwycone takim stanem rzeczy. Poza tym, używając mniej dosadnych określeń, prawnicy wykazywali wyjątkową niechęć do tego, aby włączyć orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości do doktryny prawa i praktyki sądowej.

Moja rada dla Komisja jest więc taka, aby korzystała z tych instrumentów w sposób ostrożny, a dyrektywa będzie tym skuteczniejsza, im bardziej konsekwentne będzie jej stosowanie.

  Przewodniczący. − Debata została zamknięta.

Głosowanie odbędzie się w środę 21 maja 2008 r.